OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 1 VAN 47

Transcriptie

1 OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 1 VAN 47

2 01 VISIE EN BELEID 00 VISIE OP DUURZAAMHEID Het afvalbeheer in Nederland is op een zo duurzaam mogelijke wijze ingericht. Dit doen wij vanuit een visie die is gericht op circulaire economie. Een economie waarin het optimaal gebruik van grondstoffen en hergebruik voorop staan. Door nadruk te leggen op grondstoffen in plaats van afvalstoffen dragen wij bij aan deze circulaire economie. Alleen de niet herbruikbare stroom afvalstoffen wordt nog verbrand of vergist met maximaal rendement: stoom, stroom of biogas. De inzameling van het Friese afval gebeurt zo duurzaam mogelijk en het wordt verwerkt tegen lage kosten. De nieuwste technieken zorgen bijvoorbeeld voor efficiënte, en daarmee kostenbesparende, routes. Het wagenpark wordt steeds duurzamer door auto?s op groengas te laten rijden. De resultaten van de kunststofnascheiding laten een indrukwekkend resultaat zien; 40 kilo per huishouden nagescheiden en goed herbruikbaar kunststof in Friesland. Dit resultaat is ongeveer twee keer zo hoog als in de rest van Nederland waar het vooraf wordt gescheiden. We zijn druk bezig met methodes om nog meer grondstoffen te scheiden, zowel bij de mensen thuis als in onze scheidings- en verwerkingsinstallatie. Ons lange termijn doel is om een duurzame oplossing te bieden voor het afvalvraagstuk tegen lage maatschappelijke kosten. Het is goed om te kunnen vaststellen dat Friesland met haar hergebruikcijfers en afvalstoffenheffingen tot de koplopers in Nederland behoort. Het gemiddelde hergebruik van huishoudelijk afval van gemeenten in Friesland is 64,5 %. Daarmee loopt de provincie Friesland voorop in Nederland. De afvalstoffenheffing laat een jaarlijkse daling zien en onze verwachting is dat dit nog verder daalt. Hier zijn we trots op en we hebben dit alleen kunnen bereiken doordat we met onze gemeenten een zeer goede samenwerking hebben. Dat Omrin innovatief en duurzaam is, laten wij ook graag zien. Regelmatig worden groepen rondgeleid in de scheidings- en verwerkingsinstallatie (SBI) of de REC. In 2013 hebben we meer dan geïnteresseerden mogen ontvangen en dit aantal stijgt jaarlijks. De bezoekers zijn verbaasd over het gebruik van vooruitstrevende technieken en de mogelijkheden met afval en, nog belangrijker, hergebruik. Dit inzicht zorgt voor een betere bewustwording over afval en de eindeloze mogelijkheden die een goede inzameling en verwerking van afval biedt voor mens, milieu en toekomst. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 2 VAN 47

3 01 DIALOOG MET STAKEHOLDERS Onze stakeholders worden op verschillende wijzen betrokken en geïnformeerd door Omrin. In 2012 zijn zij benaderd om samen actief van buiten naar binnen naar de organisatie en de strategie te kijken. Als stakeholders zijn geïdentificeerd: Gemeenten als klant en aandeelhouder Onze medewerkers Burgers in Friesland met in het bijzonder omwonenden van de verwerkingslocaties Ecopark De Wierde (Heerenveen) en de REC (Harlingen) Klanten voor bedrijfsafval Banken De provincie Fryslân en andere overheden Deze stakeholders zijn betrokken geweest bij het proces om de nieuwe strategie van Omrin vast te stellen. In interviews en bijeenkomsten werd de vraag voorgelegd wat de stakeholders verwachten en welke strategische keuzes gemaakt moeten worden. Met de informatie die uit deze sessies naar voren kwam is mede de strategische koers bepaald. Dit heeft bijgedragen aan de herkenbaarheid van de koers voor onze stakeholders. Een goed voorbeeld van afstemmen met onze gemeenten is het communicatieprotocol voor de REC. Dit protocol is samen met de gemeente Harlingen en provinsje Fryslân tot stand gekomen en omschrijft op een praktische wijze hoe de communicatie rondom de REC hoort te verlopen. Hoe weten we wat leeft bij de stakeholders? Het is belangrijk om in contact te blijven met de voor ons belangrijke stakeholders. Verschillende initiatieven dragen daar aan bij. De gemeenten als klant en aandeelhouder Voor de aandeelhouders worden naast het reguliere overleg op zowel ambtelijk als bestuurdersniveau, themabijeenkomsten georganiseerd. Ook bezoekt de algemeen directeur jaarlijks elk van de bestuurlijke vertegenwoordigers van de gemeenten als aandeelhouder. In 2013 is begonnen met het uitvoeren van klanttevredenheidsonderzoek onder onze gemeenten. De vragenlijst bestond uit drie delen, de kwaliteit van de dienstverlening, de beleidsmatige zaken en de open vragen. De resultaten zijn in 2014 besproken met de gemeenten. Diverse ambtelijke vertegenwoordigers namen deel aan een werkgroep over de Raamovereenkomst Verpakkingen. Deze werkgroep heeft in een notitie de consequenties van de nieuwe Raamovereenkomst in beeld gebracht, evenals de actuele feiten rond bron- en nascheiding van kunststof verpakkingsafval. Medewerkers Door het uitvoeren van een medewerker betrokkenheidonderzoek geven onze medewerkers aan wat zij belangrijk vinden. Met de uitkomsten is gewerkt aan een bedrijfscultuur waar vertrouwen en openheid belangrijke pijlers zijn. Voor 2014 staat een nieuw medewerker betrokkenheidonderzoek op de planning zodat inzichtelijk wordt welke resultaten zijn geboekt na de vorige meting in Omwonenden en burgers Omwonenden van Ecopark De Wierde en de REC worden betrokken door middel van een omwonendenoverleg. Door het geven van rondleidingen op Ecopark De Wierde en de REC laten we zien wat we doen. In 2013 zijn 1200 mensen rondgeleid. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 3 VAN 47

4 02 STRATEGIE Elke vier jaar wordt de strategie geëvalueerd en opnieuw vastgesteld. In 2012 is de strategische koers voor de periode door de aandeelhouders geaccordeerd. Dit proces is samen met de belangrijkste stakeholders doorlopen om over en weer verwachtingen en ideeën optimaal uit te kunnen wisselen. Centraal in onze strategie staat het kringloopconcept van Omrin en het maximaal bijdragen aan een circulaire economie. Wij willen actief bijdragen aan het sluiten van kringlopen: onze aandacht blijft gericht op het maximaal hergebruik van producten en stoffen en het voorkomen van het vernietigen van steeds waardevollere grondstoffen. Met onze gezamenlijke bijdrage aan de kringloopeconomie willen wij invulling geven aan onze droom: een duurzame wereld bieden aan de generaties na ons. Voor de verdere ontwikkeling van Omrin is gekozen om de passie die aanwezig is in het bedrijf samen te brengen in de missie. Wij willen ons hiermee onderscheiden in de markt. Onze missie Passie voor kringloop. Onze visie Omrin: toonaangevend in inzameling en be- en verwerking, terugwinning van grondstoffen en productie van duurzame energie. Gezien de statuten, de wensen van onze stakeholders en de ontwikkelingen op de afvalmarkt blijven de strategische uitgangspunten voor Omrin ongewijzigd: Omrin kiest voor het concept nutsoriëntatie (van en voor de overheid), Omrin streeft een duurzame bedrijfsvoering na, Omrin verricht commerciële activiteiten ter ondersteuning c.q. versterking van de nutstaken, Omrin is en blijft als totaaloplosser de gehele afvalketen bestrijken, Omrin streeft naar de laagste maatschappelijke kosten, Omrin voert een financieel solide beleid en Omrin is een aantrekkelijke werkgever. De vijf strategische doelen die zijn vastgesteld zijn: Omrin streeft beheerste groei na Omrin gaat voor tevreden klanten Het inzamel- en verwerkingsconcept van Omrin behoort wat betreft co2-emissie en tarieven tot de laagste in Nederland in 2016 Omrin heeft vakkundig personeel om de organisatiedoelen te realiseren Omrin is een betrouwbaar, integer, transparant, veilig en ondernemend bedrijf en wil zo gezien worden. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 4 VAN 47

5 04 EVALUATIE DOELEN 2013 In het duurzaamheidsjaarverslag van 2012 zijn zeven doelen gesteld voor Deze doelen dragen bij aan de duurzaamheid van de organisatie en onze omgeving. 1. MEER DAN 64% HERGEBRUIK UIT HUISHOUDELIJK AFVAL U, als lezer, kon aangeven welke doelen u graag wilde dat wij haalden. Dit doel stond in de top 3 en het doel is gehaald. Met een hergebruik van 64,5 % zijn de Omrin gemeenten koploper in Nederland. 2. MINIMAAL 30 KILO NAGESCHEIDEN KUNSTSTOF VERPAKKINGEN PER HUISHOUDEN Het doel voor 2013 was minimaal 30 kilo kwalitatief goede kunststof verpakkingen uit het restafval halen met behulp van nascheiding. In 2012 was de stijging al zichtbaar, toen is 26,8 kilo per huishouden uit het afval gehaald overtrof de verwachtingen, 40,3 kilo per huishouden is nagescheiden en is gerecycled. Weer een extra bijdrage aan de kringloop van grondstoffen. 3. GROEI VAN HET AANTAL AUTO?S OP DUURZAME BRANDSTOF Een terugkerend doel is het laten rijden van meer auto?s op duurzame brandstof. In 2013 reden 44 auto?s op duurzame brandstof. In 2012 was dit aantal 46 maar door de verkoop van een aantal auto?s staat de teller nu op 44 stuks. Een algemeen beleid binnen Omrin is dat nieuwe auto?s die worden aangeschaft op een duurzame brandstof rijden. In 2013 rijden alle nieuw aangeschafte voertuigen op duurzame brandstof. 4. TWEE PROJECTEN INITIËREN WAARMEE DE KRINGLOOP WORDT GESLOTEN Ook dit doel stond in de top 3 van favoriete doelen voor Omrin. Op dit gebied zijn diverse projecten opgezet om kringlopen te sluiten. In 2013 zijn de Omrin gemeenten in Fryslân voorzien van een lantaarnpaal die volledig bestaat uit gerecycled Fries kunststofafval. Eén van onze bijdragen om de kringloop te sluiten en te laten zien hoe waardevol afvalscheiding is voor mens en omgeving. Als tweede project is, met diverse partners zoals de Friese gemeenten, Empatec en het Leger des Heils Reshare een textielsorteercentrum geopend in Sneek waarmee de textielkringloop wordt gesloten. Daarnaast zijn nog meer initiatieven ontwikkeld. De Stichting Openbare Verlichting Fryslân heeft het?vergroenen? van het elektriciteitsverbruik van 2013 van de bij haar aangesloten energiepartijen, waaronder de provincie en de Friese gemeenten die bij Omrin het restafval laten verwerken gegund aan Omrin. Deze?vergroening? is uitgevoerd door middel van Garanties van Oorsprong op basis van de duurzame energie die de ReststoffenEnergieCentrale in Harlingen produceert. Feitelijk heeft de REC hiermee de gemeenten voorzien van groene stroom uit het afval dat door hen is aangeleverd. In mei 2013 zijn op verschillende milieustraten in Friesland aparte containers geplaatst voor afgedankte matrassen. Door deze matrassen af te voeren naar gespecialiseerde verwerker wordt minimaal 95% van het matras hergebruikt. Hierdoor worden zoveel mogelijk grondstoffen hergebruikt. 5. MINSTENS EEN 8 SCOREN OP KLANTTEVREDENHEID Afvalsturing Friesland N.V. heeft onder al haar deelnemende gemeenten een onderzoek uitgevoerd naar de tevredenheid over Omrin. Het streven was om een 8 gemiddeld te scoren op het onderzoek. Het gemiddelde cijfer is een 7,6. Dit betekent dat wij ons de komende jaren gaan inzetten om nog hoger te scoren op de klanttevredenheid. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 5 VAN 47

6 6. ZIEKTEVERZUIM MAXIMAAL 3,5 % In 2013 was het ziekteverzuim 3,57 %. Dat betekent dat wij dit doel net niet gehaald hebben. In vergelijking met 2012 is wel een daling te zien en die daling willen we voortzetten KINDEREN LATEN MEEDOEN MET DE HIMMELWIKE Dit was het derde doel uit de top 3 van favoriete doelen van u, als lezer. Ieder jaar blijft het aantal kinderen dat mee doet met de Himmelwike groeien. Een goed teken want de bewustwording over hoe om te gaan met (zwerf)afval blijft een belangrijk doel. In 2013 hebben kinderen meegedaan met diverse Himmelwikes in Friesland. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 6 VAN 47

7 05 NIEUWE DOELEN IN HET DOEL VAN 65 % HERGEBRUIK UIT HUISHOUDELIJK AFVAL HALEN In 2009 is door het ministerie van Infrastructuur en Milieu een landelijk afval plan (LAP) gepubliceerd. Hierin is het landelijk streven vastgelegd om in 2015, gemiddeld 65% van het huishoudelijk afval hergebruiken. 2. MAATSCHAPPELIJK EN EDUCATIE Het is belangrijk kinderen en jongeren voorlichting te bieden over afval en de noodzaak hier bewust mee om te gaan. Dit inzicht zorgt voor een betere bewustwording over afval en de eindeloze mogelijkheden die een goede inzameling en verwerking van afval biedt voor mens, milieu en toekomst. Daarom willen we in 2014 graag één project starten waarbij we maatschappij en educatie kunnen verbinden aan een jonge doelgroep. Een ander onderdeel hiervan is een groeiend aantal kinderen laten meedoen aan de Himmelwike. In 2013 was het doel dat kinderen, het streven is om in kinderen mee te laten doen. 3. DUURZAME BRANDSTOF In 2014 willen we een nog groter deel van ons wagenpark laten rijden op duurzame brandstof, groen gas. Door efficiënte afvalinzameling in combinatie met duurzame brandstof willen wij zo min mogelijk gebruik maken van fossiele grondstoffen. 4. KRINGLOOP SLUITEN In 2014 willen we wederom twee projecten initiëren waarmee de kringloop gesloten wordt. Kringlopen sluiten blijft voor ons een terugkerende uitdaging die wij graag aan gaan. Samen met onze gemeenten, andere partners en de Friese burgers. 5. MBO In 2012 is een Medewerkers Betrokkenheid Onderzoek uitgevoerd, toen werd een 7,9 gescoord op tevredenheid. Om de tevredenheid en betrokkenheid te verhogen van onze medewerkers zijn diverse acties gestart die naar voren kwamen uit het onderzoek. Daarom willen we graag dit jaar nog hoger scoren op het onderzoek. 6 FINANCIEEL DOEL Door een efficiënte combinatie van bron- en nascheiding kunnen we jaarlijks het verwerkingstarief voor onze gemeenten laten dalen. Het gestelde doel: in 2015 een verwerkingstarief voor onze deelnemende gemeenten van 65,- hanteren. In 2014 is het tarief verlaagd van 82,- per ton naar 75,-. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 7 VAN 47

8 06 ORGANISATIE DUURZAME ONTWIKKELING Onze missie is?passie voor kringloop?. Daarmee wordt het belang van het sluiten van kringlopen en de keuze voor duurzaamheid duidelijk. In alle onderdelen van het bedrijf wordt concreet en met resultaat gewerkt aan het verduurzamen van bedrijfsprocessen en -middelen. Daar waar mogelijk passen we nieuwe materialen en technieken toe die goed zijn voor ons milieu en onze leefomgeving. De resultaten en voortgang van activiteiten en projecten die betrekking hebben op duurzaamheid worden gerapporteerd in jaarplannen en managementrapportages van de betreffende bedrijfsonderdelen, daarmee is het een onderdeel van de planning en control cyclus. Het proces om te komen tot de strategische koers (afgerond in 2012) is mede gevoed door globale ontwikkelingen: een bevolkingsgroei naar 9 miljard mensen en toenemende schaarste aan energie en grondstoffen. Onze stakeholders hebben daarbij actief van buiten naar binnen gekeken om te komen tot keuzes die vraag gestuurd zijn. Duurzaamheid blijft daarom een absolute prioriteit, gesteund door en op verzoek van onze aandeelhouders. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 8 VAN 47

9 07 ORGANISATIE Omrin is de handelsnaam van Afvalsturing Friesland NV en NV Fryslân Miljeu, beide zijn statutair gevestigd in Leeuwarden aan de Hidalgoweg 5. Omrin is vooral actief in de inzameling en verwerking van huishoudelijk afval voor gemeenten, maar we verlenen onze diensten ook aan circa bedrijven en instellingen. Omrin heeft vestigingen in Leeuwarden (inzameling en hoofdkantoor), Heerenveen (Ecopark De Wierde, verwerking) en Harlingen (ReststoffenEnergieCentrale) en heeft zeven kringloopwinkels en elf milieustraten in eigendom of beheer verspreid door Friesland. AFVALSTURING FRIESLAND NV De aandelen van Afvalsturing Friesland NV zijn in handen van de Friese gemeenten. Driemaal per jaar vindt een aandeelhoudersvergadering plaats, waarbij een gemeente vertegenwoordigd wordt door een lid van het college van b. en w.. In deze vergadering worden onder meer de begroting, de jaarrekening en de uniforme tarieven vastgesteld. Afvalsturing Friesland NV heeft een Raad van Commissarissen die bestaat uit zes leden. Een volledig overzicht van de leden vindt u in de jaarrekening van Afvalsturing Friesland NV. NV FRYSLÂN MILJEU De aandelen van NV Fryslân Miljeu zijn in handen van 16 Friese gemeenten: Achtkarspelen, Ferwerderadiel, Franekeradeel, Harlingen, Heerenveen, het Bildt, Leeuwarden, Leeuwarderadeel, Littenseradiel, Menameradiel, Ooststellingwerf, Opsterland, Schiermonnikoog, Súdwest-Fryslân, Terschelling en Vlieland. Tweemaal per jaar vindt een aandeelhoudersvergadering plaats, waarbij een gemeente vertegenwoordigd wordt door een lid van het college van b. en w. In deze vergadering wordt onder meer de jaarrekening vastgesteld. NV Fryslân Miljeu heeft een Raad van Commissarissen die bestaat uit vijf leden. Een volledig overzicht van de leden vindt u in de jaarrekening van NV Fryslân Miljeu. OVERIG Meer informatie over de organisatie van Omrin vindt u hier. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 9 VAN 47

10 08 OVER DIT JAARVERSLAG In dit digitale jaarverslag doet Omrin verslag van haar duurzame prestaties in Aan de hand van de GRI-richtlijnen worden vele facetten van ons bedrijf in cijfers en woorden belicht. Dit concentreert zich logischerwijs primair op afvalbeheer en duurzaamheid, maar ook bedrijfsvoering, financiën en personeel komen aan orde. Het verslag heeft betrekking op Afvalsturing Friesland NV, NV Fryslân Miljeu en de dochterondernemingen van beide NV?s. De minderheidsdeelnemingen zijn geen onderdeel van het verslag. De financiële cijfers uit dit verslag zijn afkomstig uit de financiële jaarverslagen van Afvalsturing Friesland NV en NV Fryslân Miljeu en zijn door de accountant gecontroleerd. De overige cijfers zijn afkomstig uit de beheer- en datasystemen van Omrin. Dit verslag wordt niet in druk of andere vormen van print uitgegeven. U kunt uw eigen jaarverslag samenstellen door hoofdstukken en artikelen te selecteren en toe te voegen aan uw eigen verslag. Heeft u vragen over dit verslag of de inhoud daarvan? Neem dan contact op met Afdeling Communicatie van Omrin via info@omrin.nl of 058? COLOFON Teksten: Omrin Redactie: Afdeling Communicatie, Omrin Fotografie: Martin Rijpstra Leeuwarden, Afdeling Communicatie Omrin, Jeroen Horsthuis Leeuwarden Concept/ontwerp/realisatie: BW H ontwerpers OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 10 VAN 47

11 02 DIENSTVERLENING 00 VISIE OP KRINGLOOP In een brief van 20 juni 2013 aan de Tweede Kamer heeft Staatsecretaris Mansveld haar aanpak uiteengezet van het programma Van Afval Naar Grondstof. Het programma schetst de uitdaging van een duurzame groei, en onderstreept het belang om zorgvuldig(er) om te gaan met grondstoffen en te streven naar een circulaire economie. Circulaire economie is een economisch systeem dat de herbruikbaarheid van producten en grondstoffen en het behoud van natuurlijke hulpbronnen als uitgangspunt neemt en waarde creatie in iedere schakel van het systeem nastreeft. Circulaire economie is een inspirerend ideaal. De huidige economie wordt regelmatig beschreven als een lineaire economie. In de lineaire economie delven we steeds nieuwe grondstoffen, maken er iets van en gooien het daarna weg. In een circulaire economie wordt gestreefd naar: 1. Optimaal gebruik van grondstoffen 2. Geen afval, geen emissies 3. Duurzaam brongebruik Omrin ondersteunt nadrukkelijk het ideaal van een circulaire economie en de nadruk die wordt gelegd op het winnen van secundaire grondstoffen. Het afvalbeheer van Omrin is gericht op een zo duurzaam mogelijke inzameling- en verwerking van afvalstoffen. In de praktijk betekent dit zoveel mogelijk grondstoffen winnen door middel van scheiding aan de bron- of nascheiding, en het zoveel mogelijk winnen van energie uit het niet recyclebare deel van het afval. Diverse afvalstromen leveren nieuwe grondstoffen op wanneer deze goed worden gescheiden. Dit geldt voor: Groente-, fruit- en tuinafval (gft); schillen, resten van groenten en fruit, etensresten, kaaskorsten, vlees- en visresten mogen allemaal in gft container. Dit afval wordt gecomposteerd, deze compost wordt gebruikt in bijvoorbeeld de tuinbouw. Glas; glas wordt gescheiden op kleur. Het glas wordt verpulverd en verwerkt tot nieuwe flessen en potten. Oud papier; al het papier hoort in de papiercontainer. Het wordt verwerkt tot nieuw papier en karton. De krant vang morgen wordt gedrukt op het papier van uw krant van gister. Textiel; al het textiel hoort in de textielcontainer, zelfs knuffels, schoenen en tassen mogen in de textielbak. De draagbare kleding wordt aangeboden voor hergebruik en de niet draagbare kleding (vodden, lappen e.d.) worden tot vezels vermalen. Hierna worden ze teruggebracht naar garens waarvan nieuwe producten worden gemaakt. Door nauw samen te werken met gemeenten beschikt Omrin over de mogelijkheid om bronscheiding en inzameling te optimaliseren. Met de scheidings- en bewerkingsinstallatie in Heerenveen heeft Omrin de mogelijkheid om het recyclingpercentage van huishoudelijk afval significant te verhogen. HET OMRINCONCEPT Afval voorkomen preventie door educatie en voorlichting product hergebruik: kringloopwinkels Bronscheiding gft-afval, papier, glas, textiel, kca milieustraten Nascheiding restafval (SBI) OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 11 VAN 47

12 o.a. metalen, kunststoffen organische fractie: biogas Verbranden met hoog energierendement niet-recyclebaar afval: REC Harlingen (stoom en stroom) OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 12 VAN 47

13 01 AFVAL VOORKOMEN OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 13 VAN 47

14 In de verduurzaming van het afvalbeheer vervullen de zeven Estafette kringloopwinkels een belangrijke rol. Hier worden goederen verkocht, soms na een grondige opknapbeurt, die anders in het afval zouden zijn beland. In 2013 zijn in de winkels minder goederen verkocht dan in het voorgaande jaar. In totaal is kilo aan goederen verkocht, tegen kilo in Het recyclingpercentage van alle binnengebrachte materiaal is wel gelijk gebleven: 86% van het ingebrachte materiaal is verkocht of afgevoerd voor materiaalhergebruik. Estafette kringloopwinkels Totaal aanvoer kg kg kg Verkocht in winkels kg kg kg Overig hergebruik kg kg kg Recycling 87 % 86 % 86 % UITGELICHT: VERKOCHT IN WINKELS (KG) OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 14 VAN 47

15 02 EDUCATIE EN VOORLICHTING Ook in 2013 heeft Omrin weer samen met zeven Friese gemeenten de Himmelwiken georganiseerd. In de Himmelwiken binden leerlingen van basisscholen de strijd aan met zwerfafval. Het doel van de acties is om de leerlingen, maar ook hun familie bewust te maken van zwerfafval en vooral wat ze er zelf tegen kunnen doen. De kinderen gaan voorzien van vuilniszakken, grijpers en veiligheidshesjes de buurt in om zoveel mogelijk zwerfvuil op te ruimen. Samen met de Friese Milieufederatie en de aan de Himmelwiken deelnemende gemeenten heeft Omrin een lespakket ontwikkeld dat aan de scholen is aangeboden als onderbouwing voor de praktische actie van het inzamelen. Dit jaar werd de Himmelwike georganiseerd in de gemeenten Heerenveen, Leeuwarden, Ooststellingwerf, Menameradiel, Littenseradiel, Opsterland en Het Bildt, waarbij in totaal kinderen deelnamen. In de deelnemende gemeenten wordt een feestelijke opening georganiseerd, waarbij indien mogelijk ook de wethouder aanwezig is. In de gemeenten Menameradiel, Littenseradiel en Het Bildt is aan de school die per leerling het meeste zwerfafval heeft ingezameld de Himmelwikebokaal uitgereikt. Dat waren OBS De Romte uit Dronryp, CBS De Reinboge uit Hilaard en CBS De Slotschool uit Sint Annaparochie. Op de website, worden de nieuwtjes bijgehouden zoals de hoeveelheden ingezameld afval en foto?s geplaatst van onder andere de officiële opening en de prijsuitreiking. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 15 VAN 47

16 03 BRONSCHEIDING In zeventien gemeenten wordt de inzameling van huishoudelijk afval door Omrin uitgevoerd, in opdracht van de gemeenten. Het aantal huishoudens waar Omrin het huishoudelijk afval inzamelt is ruim Voor onder meer gft-afval, verpakkingsglas, oud papier en textiel is het van groot belang dat deze gescheiden worden ingezameld. De inzameling gebeurt door middel van huis-aan-huis inzameling of brengvoorzieningen zoals glas-, papier- en textielbakken en milieustraten. Alleen op die wijze kan een zuivere grondstof worden verkregen, zodat hoogwaardig hergebruik kan worden gerealiseerd. De inzameldienst van Omrin is in voortdurend overleg met de gemeenten om meer grondstoffen aan de bron gescheiden in te zamelen. Uit de samenstelling van het restafval blijkt dat meer dan de helft bestaat uit componenten, die ook gescheiden aan de bron worden ingezameld. In 2013 zijn proeven gestart met de inzameling van huishoudelijk afval in de gemeenten Leeuwarden, Het Bildt, Heerenveen, Ooststellingwerf en Dongeradeel met geïntensiveerde inzameling van recyclebare stoffen. Opzet van de proeven is dat herbruikbare grondstoffen als papier, gft-afval en textiel een jaar lang vaker worden opgehaald. De container voor het restafval wordt juist minder vaak geleegd. Daarnaast worden ook de drankenkartons zoals zuivel- en sappakken apart ingezameld. De eerste proef Beter Scheiden, goed voor later is eind mei in de wijk Zuiderburen in Leeuwarden gestart. De eerste resultaten waren positief, de bewoners in Zuiderburen zijn de herbruikbare grondstoffen veel beter gaan scheiden. Vooral gft-afval is meer gescheiden aangeboden. Daarnaast is de totale hoeveelheid restafval significant afgenomen. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 16 VAN 47

17 04 MILIEUSTRATEN Omrin beheert in Friesland elf milieustraten. Op deze milieustraten kunnen inwoners verschillende afvalstromen aanleveren, variërend van asbest en takken tot grof huishoudelijk en klein chemisch afval. De milieustraten zijn ingericht om het gebrachte afval zo veel mogelijk gescheiden af te voeren. De medewerkers zijn gekwalificeerd en blijven dat met behulp van trainingen. Zij zijn betrokken bij hun werk en vinden goed contact met de burger belangrijk. Dit resulteert in zeer hoge scheidingspercentages. Milieustraten Bezoekers Hoeveelheden totaal Ton Ton Ton Scheidingspercentage 87.1 % 87.4 % 87,6 % (Scheidingspercentage 2012 exclusief Terschelling). OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 17 VAN 47

18 05 NASCHEIDING EN BEWERKING De verwerking van huishoudelijk restafval begint in Heerenveen, op Ecopark De Wierde in de scheiding- en bewerkingsinstallatie. Deze haalt al sinds 2002 zoveel mogelijk nuttig toepasbare materialen uit het afval, waaronder ferro-metalen, kunststoffen en biogas. Sinds 2009 zijn gemeenten verplicht om kunststof verpakkingsmateriaal te scheiden van het restafval. In de meeste gemeenten in Nederland worden daarom kunststoffen gescheiden ingezameld. Omrin geeft voor de bij haar aangesloten gemeenten invulling aan deze verplichting door middel van nascheiding. In de scheidingsinstallatie in Heerenveen worden kunststof verpakkingen machinaal uit het huishoudelijk restafval gescheiden. In 2012 was al een aanpassing van de installatie doorgevoerd voor de scheiding van meer kunststof folies. In 2013 is opnieuw een uitbreiding en vernieuwing van de installatie doorgevoerd, met als doel om meer en zuiverder vormvaste kunststoffen te winnen. Daarnaast zijn twee non-ferroscheiders geïnstalleerd. Hiermee wordt vooral aluminium uit het restafval gewonnen. Kunststof verpakkingen per huishouden Metalen ton ton ton nagescheiden kunststoffen ton ton ton Kunststof verpakkingen in kg per huishouden 19,6 kg 26,8 kg 40,3 kg Met name de prestaties van de nascheiding van kunststof verpakkingsafval trekken de aandacht, als alternatief voor het thuis scheiden en gescheiden inzamelen. Door de aanpassingen in de scheidingsen bewerkingsinstallatie is het opnieuw gelukt de hoeveelheid kunststoffen door nascheiding uit restafval te verhogen. In totaal is ruim ton kunststof verpakkingsafval gescheiden, wat overeenkomt met 40,3 kg per huishouden. In 2012 bedroeg de productie aan kunststof verpakkingsafval via de nascheidingsinstallatie bijna ton, ofwel 26,8 kg per huishouden. Een toename van ruim 50%. Om een beeld te krijgen van hoe de nascheidingsprestatie van kunststof verpakkingsafval zich verhoudt tot de prestatie van bronscheiding, is in onderstaande figuur een vergelijking gemaakt met landelijke gemiddelde cijfers van gemeenten met bronscheiding. In deze vergelijking is rekening gehouden met de relevante landelijk gemiddelde kenmerken zoals stedelijkheid, wel of geen diftar en de wijze van inzamelen (haal- of brengfaciliteiten). In deze vergelijking zou in het verzorgingsgebied van Omrin in 2013 gemiddeld 19,7 kg kunststof verpakkingen zijn ingezameld (bron: Nedvang). Met de nascheiding (40,3 kg per huishouden) is meer dan het dubbele gerealiseerd (beide zijn op basis van bruto hoeveelheden). Kunststof verpakkingsafval bron/nascheiden Bronscheiding in kg per huishouden 16,0 16,3 19,7 Nascheiding, in kg per huishouden 19,6 26,8 40,3 Onderstaand kaartje geeft een landelijke beeld van de respons (Bron: Stichting Nedvang). Omrin verzorgt buiten Friesland de nascheiding voor gemeenten in Noord-Groningen en Noord-Veluwe. Door Omrin is 40,3 kg per huishouden nagescheiden, ofwel 17,6 kg per inwoner. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 18 VAN 47

19 Kunststof verpakkingen uit bron- en nascheiding dienen volgens landelijke regels te voldoen aan gespecificeerde criteria (DKR-normen). Uit de nascheiding worden de folies direct afgevoerd naar DKR-gecertificeerde recyclers. De resterende mix van kunststof verpakkingsafval, vooral harde kunststoffen zoals flessen en flacons, wordt eerst nog door derden nagesorteerd in voorgeschreven monostromen van DKR-kwaliteit. In de scheidings- en bewerkingsinstallatie wordt een deel van het restafval tevens gewassen voor de winning van inerte stromen. Deze worden toegepast in onder andere de wegenbouw. Organisch materiaal uit het restafval is vergist voor de productie van biogas. Met dit biogas is groene stroom opgewekt. Op Ecopark de Wierde worden diverse afvalstromen bewerkt, op- en overgeslagen voor afvoer naar verwerkers. Afgedankte elektronische en elektrische apparatuur bijvoorbeeld worden voor Wecycle gesorteerd en afgevoerd naar gespecialiseerde recyclingbedrijven. In het kader van het landelijk onderzoek van het Kennisinstituut Duurzaam Verpakking is geëxperimenteerd met de nascheiding van drankenkartons. De resultaten van dit onderzoek zijn in december gepubliceerd in het rapport?resultaten van de Pilot Drankenkartons? van het KIDV. De nascheiding van drankenkartons komt in het rapport naar voren als het systeem met het hoogste ketenrendement voor de vezels van 38 tot 63%. Het is bovendien één van de goedkoopste systemen. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 19 VAN 47

20 06 ENERGIEPRODUCTIE UIT AFVAL Nadat uit het afval zoveel mogelijk afvalsoorten en producten zijn gescheiden, blijft een nietherbruikbare brandbare fractie over. Deze reststroom gaat sinds 2011 naar de REC in Harlingen. Hier wordt het overgebleven afval verbrand waarmee stoom wordt opgewekt. Deze stoom wordt omgezet in elektriciteit en warmte ter vervanging van fossiele brandstoffen. Met de nuttige toepassing van de warmte voor het drogen van zout behoort het rendement van de REC tot de hoogste in Nederland. De energieproductie begint bij de vergistingsinstallatie in Heerenveen waar biogas uit het organische deel van het huishoudelijk restafval wordt gewonnen en wordt omgezet in elektriciteit. Ook het gas dat vrijkomt uit de stortplaats wordt op deze wijze omgezet. De hoeveelheid energie die in onderstaande tabel wordt weergegeven betreft de totale hoeveelheid energie uit installaties van Omrin die nuttig wordt toegepast, verminderd met de energie die in het productieproces is gebruikt. De totale elektriciteitsproductie in 2013 van beide locaties is gelijk aan het elektriciteitsverbruik van ruim huishoudens. Energie uit Omrin installaties Gepr. elektriciteit uit afval (mwh) Nuttig toegep. warmte bij derden (mwh) Nuttig toegep. energie uit afval (GJ) Aantal Huishoudens electriciteitsverbruik OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 20 VAN 47

21 07 STORTEN Huishoudelijk afval wordt niet meer gestort. Er zijn nog een aantal niet-recyclebare en niet-brandbare afvalstoffen waarvoor storten nog de enige verantwoorde wijze van verwerking is, zoals asbest en vervuilde grond. Storten Hoeveelheid gestort afval in tonnen OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 21 VAN 47

22 08 TOTAALBEELD HUISHOUDELIJK AFVAL Het thuis gescheiden houden van papier, glas, textiel en gft-afval is van groot belang om een goede recycling van deze stoffen mogelijk te maken. Daarnaast is het mogelijk om met technieken herbruikbare stoffen uit het restafval te sorteren voor recycling, zoals metalen en kunststoffen. Al sinds 2002 is de scheidings- en bewerkingsinstallatie van Omrin in Heerenveen hiervoor operationeel. In 2012 is de installatie voor de scheiding van kunststoffen uitgebreid en vernieuwd. Ook zijn drie nieuwe non-ferroscheiders geïnstalleerd. Door deze combinatie van bron- en nascheiding wordt een zeer hoog scheidingspercentage gerealiseerd. Toepassingen afvalstromen Afvalstroom Be- en verwekingsmethode Producten AEEA Sorteren en diverse bewerkingen Materiaalstromen worden gerecycled Autobanden Hergebruik als band of shredderen en verbranden Batterijen Sorteren Divers hergebruik B-Hout Verbranding in een biomassacentrale of verkleinen en versnipperen Goede banden worden opnieuw gebruikt, overig rubber wordt geshredderd en toegepast als brandstof, metaal uit de band wordt gerecycled Verbranding levert groene stroom en warmte op. Versnipperde stromen worden spaanplaat C-Hout Verbranding in een biomassacentrale Levert groene stroom en warmte op Dakleer Sorteren en verbranding in de REC Frituurvet Zuiveren en smelten Biodiesel Het dakleer wordt gezuiverd van stoorstromen en toegepast als brandstof voor een extractieve grondreiniger. Het residu wordt verbrand Gft-afval Vergisten en composteren Het wordt groene stroom en goede compost Gips Zuiveren en verpoederen Van het poeder worden nieuwe gipsplaten gemaakt OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 22 VAN 47

23 Grof tuinafval Grond Klein Chemisch Afval (KCA) Kringloopspullen Kunststof tuinmeubelen Kunststof verpakkingsafval Matrassen Mix kunststoffen van milieustraat Metalen Oud papier Composteren of verbranden in een biomassacentrale Opslag en uitkeuren Sorteren, diverse bestemmingen Verkoop in kringloopwinkels Zuiveren en vermalen tot granulaat Nascheiden, sorteren en hergebruik Worden gedemonteerd Sorteren en vermalen tot granulaat Zuiveren, sorteren en omsmelten Sorteren en/of verpulpen Levert compost op of wordt brandstof Wordt toegepast in de voor het type grond geschikte werken Accu s worden hergebruikt. Verf e.d. wordt gebruikt voor energietoepassingen Van granulaat worden weer nieuwe producten gemaakt Diverse nieuwe kunststofproducten Worden weer nieuwe producten, zoals judomatten of ondertapijt Van granulaat worden weer nieuwe producten gemaakt Worden gebruikt als grondstof voor nieuwe metalen en producten Puin Wordt gebroken Wordt fundering voor wegen Worden weer alle mogelijke nieuwe papier producten van gemaakt Reststoffen Worden verbrand in de REC Stroom en nuttig toepasbare warmte Textiel Verbouwingsafval Verpakkingsglas Sorteren voor product- en materiaalgebruik Sorteren en daarna naar de REC Zuiveren en omsmelten Vlakglas Zuiveren en omsmelten Nieuw glas Draagbare kleding wordt verkocht en het overige textiel wordt vervezeld Deelstromen die geschikt zijn voor recycling worden gesorteerd. De rest wordt verbrand in de REC Wordt nieuw verpakkingsglas In onderstaande tabel is weergegeven hoeveel huishoudelijk afval per inwoner is vrijgekomen, gescheiden en gerecycled (de Waddeneilanden zijn hierbij buiten beschouwing gelaten). Het totale aanbod van huishoudelijk gescheiden en ongescheiden afvalstromen is ten opzichte van 2012 afgenomen van 435 kg per inwoner naar 420 kg per inwoner. De afname betreft zowel gft-afval, oud papier, glas als restafval. Met bronscheiding is 218 kg per inwoner ingezameld, tegen 227 kg in De nascheiding voor recycling is met 4 kg gestegen naar 53 kg per inwoner. Dit is inclusief de massareductie als gevolg van de omzetting van de organische natte fractie uit het huishoudelijk restafval in biogas. Het totale recyclingpercentage is 64,5 % geworden in vergelijking met in ,4%. recycling recycling Componenten bronscheiding na- scheiding SBI brandbaar residu SBI gft-afval 117 kg oud papier en karton 67 kg OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 23 VAN 47

24 glas 19 kg kringloopspullen, textiel 9 kg AEEA 5 kg nascheiding/wassing/vergisting: - metalen 5 kg - kunststoffen 16 kg - biogas 11 kg - mineraal 21 kg overig brandbaar 149 kg Subtotaal 218 kg 53 kg 149 kg Totaal 420 kg Totaalpercentage recycling 64,5% OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 24 VAN 47

25 03 BEDRIJFSVOERING 00 ENERGIEVERBRUIK Omrin heeft als doel het afval dat zij verwerkt zoveel mogelijk nuttig toe te passen. Dit doet zij onder andere door de maximale hoeveelheid energie uit het afval te halen. Een belangrijk onderdeel van duurzaam en innovatief werken omvat ook de kantoren en werkplekken van onze medewerkers. Ook hierin streven wij naar een reductie en verduurzaming van ons elektriciteits- en gasverbruik. Dat betekent dat wij, waar mogelijk, onze eigen duurzame elektriciteit en gas produceren uit afval. In 2013 is het elektriciteitsverbruik op de locaties licht gedaald ten opzichte van Vanwege de koude weersomstandigheden in 2013 is het gasverbruik iets gestegen. Het verbruik van zowel gas als elektriciteit in de installaties is gedaald. Op het hoofdkantoor in Leeuwarden zijn vanaf 2010 diverse maatregelen getroffen, zoals aanpassingen aan technische installaties en op het gebied van ICT, om het energieverbruik terug te dringen. Dit is al een aantal jaar op rij geslaagd. Op de locatie van het hoofdkantoor in Leeuwarden en op de milieustraten in Damwâld en Leeuwarden zijn in 2011 en 2012 zonnepanelen geplaatst. In 2013 is de milieustraat van Stiens daar bij gekomen. Hiermee kan op deze locaties worden voorzien in een deel van de elektriciteitsbehoefte (in totaal is in kwh opgewekt). In onderstaande tabellen is het totaalverbruik elektriciteit en aardgas van alle locaties en installaties weergegeven. Onder locaties worden de vestigingen in Harlingen, Leeuwarden, Heerenveen, de kringloopwinkels en milieustraten verstaan. Energie verbruik locaties Verbruik elektriciteit MwH MwH MwH Verbruik aardgas m m m3 Om de installaties in Heerenveen en Harlingen te laten draaien wordt zowel elektriciteit als aardgas verbruikt. Energieverbruik installaties Elektriciteitsverbruik tbv afvalverwerking MwH MwH MwH Gasverbruik tbv afvalverwerking m m m3 OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 25 VAN 47

26 01 EMISSIES REC In 2013 is de vergunning gewijzigd. De belangrijkste wijziging is de aanpassing van de maximale doorzet van afvalstoffen van ton/jaar naar ton/jaar. De REC is gebouwd op een calorische waarde van 13 MJ/kg, in praktijk ligt deze waarde ongeveer 10? 20 % lager. Dit komt door de samenstelling van het afval (weinig kunststoffen in het afval die zorgen voor een hoge calorische waarde). Wij streven naar een optimale inzet van de installatie voor duurzame energieproductie en door deze aanpassingen kunnen we de maximale hoeveelheid energie en stoom waarborgen. De emissies in 2013 voldoen aan de strenge emissiegrenswaarden die op grond van de milieuvergunning gelden. De luchtemissies van de milieu-hygiënisch meest relevante componenten als stof, kwik, zware metalen en dioxinen/ furanen zijn óf niet detecteerbaar óf op zeer laag niveau aanwezig in de gereinigde rookgassen. In onderstaande tabel worden de emissies waar Omrin aan moet voldoen en het uiteindelijk gerealiseerde jaargemiddelde weergegeven. De emissies in onderstaande tabel betreffen gecorrigeerde cijfers. Deze worden door het bevoegd gezag (provincie Fryslân) gecorrigeerd aan de hand van de correctiepercentages opgesteld in de Richtlijn Industriële Emissies (2010/75/EU, RIE, of Industrial Emissions Directive, IED). Op 1 januari 2013 is de richtlijn Industriële Emissies geïmplementeerd in het Activiteitenbesluit. Klik hier voor het biomonitoringsonderzoek en overige rapportages. Vergund jaargemiddelde Gecorrigeerd Werkelijk Stof (totaal) <1,5 mg/nm³ <0,00 mg/nm³ OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 26 VAN 47

27 Zoutzuur (HCl) <5 mg/nm³ 2,69 mg/nm³ Stikstofoxiden(NOx) <60 mg/nm³ <42,37 mg/nm³ Koolmonoxide (CO) Zwaveldioxide (SO2) Koolwaterstoffen (CxHy) Kwik (Hg) <30 mg/nm³ <0,15 mg/nm³ <10 mg/nm³ 0,00 mg/nm³ <5 mg/nm³ 0,00 mg/nm³ <5 ug/nm³ 1,8 ug/nm³ Ammoniak(NH3) <3 mg/nm³ 0,61 mg/nm³ Waterstoffluoride (HF) Cadmium en Thalium (Cd en Tl) <0,2 mg/nm³ <0,04 mg/nm³ <0,002 mg/nm³ < mg/nm³ Zware metalen <0,1 mg/nm³ <0,004 mg/nm³ Dioxinen/Furanen <0,02 ngteq/nm³ <0,010 ngteq/nm³ De vergunning voor het aantal storingsuren is maximaal 60 uur per jaar in totaal. In 2013 zijn 20,5 storingsuren genoteerd volgens de criteria van het nieuwe Activiteitenbesluit. In oktober 2013 is nieuwe emissieapparatuur geplaatst. Dit levert geen significante afwijking op voor de emissiemeetwaarden. Wel is door een andere meetmethodiek de meting stabieler. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 27 VAN 47

28 02 DUURZAME BEDRIJFSVOERING Binnen Omrin is elke bedrijvengroep en/of afdeling op zijn eigen manier bezig de bedrijfsvoering zo duurzaam en energiezuinig mogelijk in te richten. In dit kader wordt meer en meer ingezet op digitalisering van de werkprocessen. De laatste jaren zijn hierin grote stappen gezet door bijvoorbeeld de inzet van een groene en energiezuinige ICTinfrastructuur en digitalisering van factuurstromen. In 2013 is deze trend verder gezet. Speerpunten hierbij waren: Papierloos rijden: waar voorheen bij het inzamelen en transport van afval gebruik werd gemaakt van papieren transportdocumenten, zijn deze documenten nu digitaal beschikbaar op de voertuigen. Dit scheelt niet alleen in afdrukken maar ook in kilometers omdat deze documenten nu niet meer ergens moeten worden afgehaald. Een andere transport gerelateerde verduurzaming is de route-optimalisatie bij FM Bedrijfsservice, waardoor de routes efficiënter worden gereden. Dit levert niet alleen een besparing in kosten maar uiteraard ook in CO2 op. In de kantoor omgeving van Omrin is met het aanpassen van het printerpark een aanzienlijke reductie van het aantal afdrukken gerealiseerd. Alle persoonlijke printers zijn uit gefaseerd en de overgebleven printers werken nu met een systeem dat pas een afdruk print als de gebruiker zijn pincode ingeeft op de printer zelf. Prints die niet worden afgehaald worden naar 8 uren gewist uit de wachtrij. Per dag worden circa 20? 30 printopdrachten niet afgehaald. In 2013 heeft Omrin hierdoor meer dan pagina?s en daarmee 285kg Co2, 105m3 water en 20 pakken papier bespaard. Omrin heeft in 2013 haar telefonie-omgeving volledig gedigitaliseerd. Medewerkers bellen via de PC-werkplek en het Omrin netwerk. Door inzet van dit systeem kunnen medewerkers naast spraak ook gebruik maken van video en het delen van applicaties en schermen. Omdat dit gemakkelijk en op de eigen werkplek kan is de noodzaak van reizen tussen de locaties afgenomen. In 2013 is het in 2012 ontwikkelde SharePoint systeem geïmplementeerd. Dit systeem wordt binnen Omrin gebruikt voor post, archief, vergaderen en samenwerken. Omdat documenten zoals vergader- en projectstukken nu digitaal en in de laatste versie beschikbaar worden gesteld neem het aantal geprinte documenten meer en meer af. Deze trend wordt nog eens versterkt door de inzet van (energiezuinige)beeldschermen waarop tijdens de vergadering de stukken beschikbaar zijn. Omrin heeft voor de inwoners van de bij haar aangesloten gemeenten een app ontwikkeld voor zowel Apple, Android als Windows8. Via deze app kunnen burgers o.a. hun afvalkalender raadplegen. Hierdoor hoeven gemeentes in de toekomst geen afvalkalenders aan hun burgers te versturen. Momenteel maakt gemeente Leeuwarden al gebruik van deze app. Andere gemeentes zullen in 2014 volgen. Ook op andere gebieden blijft Omrin onverminderd werken aan een duurzame bedrijfsvoering. Naast alle duurzame investeringen die reeds eerder zijn gedaan, is in 2013 in samenwerking met de gemeenten Leeuwarderadeel, het Bildt en Menameradiel besloten om zonnepanelen te installeren op de locatie milieustraat Stiens. Dit zijn de eerste panelen die niet gesubsidieerd worden door de overheid. De businesscase die hier aan ten grondslag ligt gaat er van uit dat de zonnepanelen zich binnen een aantal jaren hebben terugverdiend. Voordelig en duurzaam bovendien dus. Een pilot die wellicht in de toekomst op andere locaties kan worden toegepast! Onze Estafettewinkels beschikken allemaal over grote winkeloppervlakken die verlicht worden middels traditionele TL-8 armaturen. In 2013 is een onderzoek gestart naar een meer duurzame vorm van verlichting. Naast de LED-verlichting is een ander type, veel zuiniger TL-verlichting (TL5), dat zich bij uitstek leent voor het vervangen van grote oppervlakken met traditionele TL-buizen. Het principe bestaat er uit dat gewerkt wordt met ingebouwde spiegelreflectoren en dat het voorschakelapparaat en de starter komen OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 28 VAN 47

29 te vervallen. Bijkomend voordeel is dat de oude armaturen hergebruikt kunnen worden en dat de investering ten opzichte van LED veel lager is. Het bovenstaande onderzoek heeft geleid tot een pilot die in 2014 bij Estafette Franeker wordt uitgevoerd. Ook hier geldt dat na een positieve evaluatie tot uitbreiding naar de andere Estafette winkels tot de mogelijkheden behoort. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 29 VAN 47

30 03 WAGENPARKBEHEER In 2013 is het aantal voertuigen in Omrin?s wagenpark dat op CNG (aardgas) rijdt uitgekomen op in totaal 44 bestel- of vrachtwagens, die bij de inzameling van afval worden ingezet. Het doel is de komende jaren het volledige wagenpark geheel over te zetten naar CNG-voertuigen, iedere auto of truck die vervangen wordt moet op dit gas gaan rijden. Brandstofverbruik voertuigen PPO/aardgas in liter/kg Diesel/benzine in liter/kg Percentage duurzaam 7,3 % 11,3 % 15,4 % OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 30 VAN 47

31 04 OMGEVING ECOPARK DE WIERDE Inzameling en verwerking van afval kunnen overlast veroorzaken. Bijvoorbeeld door geur, geluid of zwerfvuil. Wij voeren een actief beleid om klachten te voorkomen. Doorgaans vindt éénmaal per jaar overleg plaats met de directe omgeving. Bij het overleg zijn de plaatselijke belangen van Vegelinsoord, Haskerdijken/Nieuwebrug en Heerenveen, de gemeenten De Friese Meren en Heerenveen en direct omwonenden uitgenodigd. De vergadering is openbaar. Tijdens dit overleg wordt gesproken over eventuele klachten, oorzaken en oplossingen hiervoor, vergunningszaken en plannen die Ecopark De Wierde heeft. In 2013 heeft dit overleg niet plaatsgevonden maar is verplaatst naar februari Klachtenoverzicht Ecopark De Wierde Klachtenoverzicht Ecopark De Wierde Geuroverlast Geluidsoverlast RESTSTOFFENENERGIECENTRALE Ook rond de ReststoffenEnergieCentrale (REC) is een klankbordgroep ingesteld. Sinds de oprichting in maart 2012 bestaat deze uit vertegenwoordigers van dorpsbelang Midlum, Sexbierum/ Pietersbierum, Commerciële Club Noordwest Fryslân, LTO afdeling Harlingen-Franekeradeel, Harlingen Seaport Business Association, drie niet gebonden burgers en als agendalid de Waddenvereniging. De wethouder van milieu en een vertegenwoordiger van Omrin zijn adviseur van de Klankbordgroep. De klankbordgroep heeft als doelstelling: Duidelijkheid scheppen over de gevolgen van verspreiding van rookgassen en schadelijke stoffen in de omgeving van de REC en een bijdrage leveren aan het streven naar meer maatschappelijke aanvaarding van de REC. De klankbordgroep heeft in 2013 zes keer vergaderd. Onderwerpen van gesprek zijn geweest: biomonitoring, verhoging van de schoorsteen, kustlijnfumigatie, werken op hoogte, de verhoging van de doorzet van de REC en dioxinen in eieren van hobbyboeren. De klankbordgroep heeft zich daarnaast in 2013 met name bezig gehouden met het verzamelen van informatie en gesprekken met de provincie, de waddenvereniging, Omrin/REC en externe deskundigen. Eventuele milieuklachten kunnen via de provincie binnenkomen, maar ook rechtstreeks bij de klachtenlijn van Omrin. De klachten worden geregistreerd in het klachtenregistratiesysteem. Op de site van de Provincie Fryslân zijn gedurende de periode 1 januari tot 31 december 2013 in totaal 27 klachten binnengekomen (in 2012 waren dat 26). In 24 van de 27 gevallen werd door melders de REC wel als veroorzaker gezien, maar is door de provincie de beoordeling?niet terecht/onbekend? toegekend. In 3 gevallen was de klacht wel terecht en dit betrof 2 geluidsklachten naar aanleiding van de lekke zeekoelwaterleiding en 1 geurklacht aan het eind van OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 31 VAN 47

32 05 SCHADES Voor 2013 zijn 66 schades aan voertuigen en werkmaterieel bij onze schadebehandelaar in behandeling genomen, dit is in lijn met het aantal van Daling van de schadelast en betere schadestatistieken zijn op aangeven van onze makelaar voor verzekeraar aanleiding geweest het lopende contract open te breken en een verbeterd voorstel te presenteren. Het blijft ook voor de komende periode de uitdaging verdere stappen te zetten op het gebied van schadebewustzijn en schadepreventie. In verlengde hiervan is eind 2013 ingezet op ergonomisch verbetering voor medewerkers op de voertuigen. Hierbij is o.a. aandacht voor de werkplek, de zithouding en de werkbelasting. In 2014 wordt hier verder invulling aan gegeven. Ook de mogelijke inzet van mentor coaches voor de chauffeurs wordt in 2014 verder onderzocht. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 32 VAN 47

33 06 MILIEU INCIDENTEN Bij het Regionaal Sorteercentrum is de opvangbak voor oliën en vetten kapot gereden. De hierdoor ontstane vervuiling is opgeruimd en de opvangbak is vervangen. In Harlingen is bij de REC sprake geweest van een lekkage van hydrauliekolie door een containerauto. De hydrauliekolie is direct opgeruimd en de openbare weg schoongemaakt. Op Ecopark De Wierde heeft zich in 2013 één milieu-incident voorgedaan. Dit betrof de aanwezigheid van zes vaatjes met een onbekende vloeistof in de scheidingsinstallatie. De vloeistof veroorzaakte een sterk irriterende geur. Door goede ventilatie is dit probleem verholpen. Als preventie is een werkinstructie geschreven hoe om te gaan met aangetroffen onbekende (mogelijk gevaarlijke) stoffen. Tenslotte zijn er in 2013 vier meldingen geweest waarbij uit inzamelvoertuigen hydrauliekolie op de openbare weg is gelekt. De oorzaak is het knappen van een hydrauliekslang op een voertuig. De hydrauliekolie is direct opgeruimd en de openbare weg schoongemaakt. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 33 VAN 47

34 07 ARBO EN CERTIFICATIE Omrin hanteert een managementsysteem op basis van een aantal normen. Dit zijn ISO 9001 voor kwaliteit, ISO voor milieu en OHSAS in het kader van arbeidsomstandigheden. Jaarlijks wordt het managementsysteem beoordeeld door een erkende certificerende instelling. Tijdens de externe audit in januari 2013 zijn door de certificerende instelling twee tekortkomingen geconstateerd welke overigens niet als kritisch werden beoordeeld. Dit heeft geleid tot aanpassingen in het managementsysteem. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 34 VAN 47

35 04 FINANCIEEL 00 FINANCIELE KERNCIJFERS Omrin is de handelsnaam van twee NV?s: Afvalsturing Friesland NV en NV Fryslân Miljeu. De financiële kerncijfers van beide bedrijven worden in onderstaande tabel weergegeven. De cijfers zijn in 1.000,- Kerncijfers Afvalsturing Friesland NV Omzet Bedrijfsresultaat (EBIT) Nettoresultaat Balanstotaal Eigen vermogen Solvabiliteit 16.3% 16.9% 18,2% Investeringen Kerncijfers NV Fryslân Miljeu Omzet Bedrijfsresultaat (EBIT) Nettoresultaat Balanstotaal Eigen vermogen Solvabiliteit 28.3% 24.5% 20,6% Investeringen OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 35 VAN 47

36 01 ONTWIKKELING TARIEVEN In de statuten van Afvalsturing Friesland NV is vastgelegd dat de aandeelhouders jaarlijks de tarieven voor de twee belangrijkste afvalstromen, (grof) huishoudelijk restafval en gft-afval, vaststellen. De Friese gemeenten betalen hiervoor een uniform tarief waarin naast verwerking ook de kosten voor overslag en transport zijn opgenomen. In de tabel is de ontwikkeling van de tarieven per ton afval aangegeven, bedragen in euro?s. Ontwikkelingen tarieven in euro's Verwerkingscomponent restafval 92,50 92,50 82 Uniform tarief restafval 107,00 107,00 97,50 Uniform tarief gft-afval 57,50 57,50 58,50 UITGELICHT: VERWERKINGSCOMPONENT RESTAFVAL ( ) RWS Leefomgeving voert jaarlijks een benchmark uit waarin de verwerkingstarieven van de verschillende installaties in Nederland met elkaar worden vergeleken. In 2013 kwam het gemiddelde verwerkingstarief in deze benchmark op 92,- per ton. Het verwerkingstarief voor 2014 is vastgesteld op 75,00 euro. De verwachting is dat het verwerkingstarief van Omrin in ,00 euro wordt. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 36 VAN 47

37 02 FINANCIËLE TRANSPARANTIE Jaarlijks stellen Afvalsturing Friesland NV en NV Fryslân Miljeu hun jaarrekening op conform de in Nederland geldende normen. Bij beide jaarrekeningen heeft Deloitte Accountants een controleverklaring afgegeven. De jaarrekeningen zijn besproken in de vergaderingen van de Raden van Commissarissen van de betreffende NV?s en vastgesteld in de aandeelhoudersvergaderingen. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 37 VAN 47

38 05 PERSONEELSBELEID 00 OPLEIDING EN TRAINING Omrin ziet goed getrainde en opgeleide leidinggevenden en medewerkers als het fundament van de organisatie. De steeds veranderende omgeving eist van organisaties een hoge mate van flexibiliteit en continue verbetering. Het opleidingsbeleid zorgt er mede voor dat de continuïteit van Omrin gewaarborgd blijft. Daarnaast is of wordt de medewerker flexibel(er) en breder inzetbaar en kan hij of zij werken aan zijn of haar competenties. Dit wordt vertaald in loopbaanpaden, opleidingsprofielen en in het persoonlijk opleidingsplan van iedere medewerker. In 2013 zijn onder andere de volgende opleidingen en trainingen gegeven: succesvol leidinggeven, Management Essentials Omrin het nieuwe rijden/schadevrij rijden voor de chauffeurs omgaan met agressie veiligheidsbewustzijn benodigde vakinhoudelijke trainingen cultuur verbindende workshops over bijvoorbeeld waarden, principes en integriteit OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 38 VAN 47

39 01 PERSONEEL IN CIJFERS Personeel Aantal medewerkers (FTE) Aantal medewerkers (headcount) Gemiddelde leeftijd 44,9 45, Medewerkers met een contract voor onbepaalde tijd 92% 92% 93% Medewerkers met een contract voor bepaalde tijd 8% 8% 7% De gemiddelde leeftijd van de medewerkers bij Omrin stijgt geleidelijk. Mede door de stijgende pensioenleeftijd is de verwachting dat deze trend zich de komende jaren voortzet. Omrin voert een beleid dat er op gericht is om onze medewerkers gezond en goed inzetbaar de pensioengerechtelijke leeftijd te laten bereiken. Hiervoor zijn programma?s ontwikkeld om de inzetbaarheid van medewerkers te vergroten en te borgen. Er zijn trajecten in uitvoering op het gebied van: opleidingen, gezondheidsmanagement en loopbaanontwikkeling. Sekseverdeling per leeftijdscategorie Man Vrouw Totaal 15 t/m t/m t/m t/m t/m t/m Totaal aantal medewerkers SEKSEVERDELING TOTAAL 2013 OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 39 VAN 47

40 02 BIJZONDERE ARBEIDSPLAATSEN Omrin vindt het belangrijk mensen een kans te geven in het volgen van een opleiding en het opdoen van werkervaring. Samen met onze gemeenten wordt invulling gegeven aan deze maatschappelijke verantwoordelijkheid. Op verschillende terreinen kunnen mensen zich ontwikkelen door middel van stageplaatsen, werkleertrajecten, werkervaringsplaatsen en vrijwilligerswerk. Zo is bij de kringloopwinkels een groot aantal vrijwilligers actief, veelal mensen die met behoud van uitkering weer aan de slag kunnen en van Omrin een aanvullende vergoeding ontvangen. In 2013 kende Omrin de volgende bijzondere arbeidsplaatsen: vrijwilligersbanen samenwerking met social-werkvoorzieningsbedrijven stageplaatsen leer/werkplaatsen en/of beroepsbegeleidend leren taakgestraften tall ships textielsorteercentrum In totaal gaat het hier om 257 personen verdeeld over zeven locaties. Afhankelijk van de wijze waarop personeel instroomt worden ontwikkelingsdoelen vastgesteld. Dit start met het aanleren van werknemersvaardigheden als op tijd komen, collegiaal gedrag, zich houden aan bedrijfsregels en dergelijke. Voor mensen die in trajecten geplaatst zijn vanuit een gemeente of een opleiding zijn de te behalen doelen vaak hoger. Dit is uiteraard afhankelijk van wat door de externe partijen gevraagd wordt of door de kandidaat zelf. Specifieke vaardigheden worden aangeleerd op de diverse afdelingen waarvoor erkenningen zijn verworven door de mbo kenniscentra. In Leeuwarden kunnen inmiddels stages vervuld worden vanuit 5 verschillende MBO opleidingen. Natuurlijk is het ook zo dat een groot deel van de werknemers bij Omrin Estafette als vrijwilliger werkzaam zijn. Zij zoeken met name sociale contacten of vinden de doelen van het kringloopbedrijf zo aansprekend dat ze daar tijd voor vrij willen maken. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 40 VAN 47

41 03 GEZOND EN VEILIG WERKEN Een belangrijk punt in het personeelsbeleid is gezond en veilig werken. Gedurende 2013 is organisatie breed volop aandacht geweest voor het trainen van de deskundigheid van de chauffeurs. Er zijn cursussen gegeven zoals Specifieke Deskundigheid Vorkheftruck en Specifieke Deskundigheid Ondergrondse Container en Autolaadkraan. Ook bewustwording van risico?s en aandacht voor veiligheid zijn een belangrijk onderdeel, hiervoor wordt gekeken naar een Mentor Coach. In 2013 is een werkgroep opgezet die bestaat uit drie medewerkers. Zij inventariseren de mogelijkheden voor een Mentor Coach. Dit is een bijrijder voor de chauffeur die af en toe meerijdt op de route. Hij of zij geeft tips over veilig en duurzaam rijden en kan de bewustwording van de chauffeur over het rijgedrag vergroten. In 2014 worden de plannen hiervoor concreet gemaakt. Naast aandacht voor veiligheid is gezondheid belangrijk. Middelen en mogelijkheden worden geboden om gezond aan het werk te zijn en te blijven. Een goed voorbeeld hiervan is de jaarlijkse gezondheidsweek of de fysiotherapeut die eenmaal per week behandelingen uitvoert op locatie of tips geeft tijdens het werk op de vrachtauto. Tijdens de gezondheidsweek is er extra aandacht voor een bijvoorbeeld een gezond gewicht (in de kantine gaat de frituurpan uit), beweging (bootcamp training) of andere zaken die de gezondheid bevorderen zoals een yogales. Gezonde en veilige arbeidsomstandigheden dragen er aan bij dat medewerkers minder vaak ziek zijn of arbeidsongeschikt worden. Dit is niet alleen goed voor werknemers, het komt ook de bedrijfsresultaten ten goede. Omrin is zich bewust van het belang van een goed introductiebeleid en arbeidsomstandigheden. Wij werken hier dan ook serieus aan door middel van bijvoorbeeld RI&E?s, het verschaffen van persoonlijke beschermingsmiddelen, functioneringsgesprekken en verzuimbeleid. Door de belasting van de werkzaamheden in balans te houden met de belastbaarheid van de medewerker voorkomen we zoveel mogelijk stress symptomen of uitval door stress. De afdeling P&O is verantwoordelijk voor het uitvoeren van het introductiebeleid en inwerkprogramma. De KAVM organisatie is verantwoordelijk voor alle KAVM-aspecten zowel voor de inhoud, de kwaliteit en de voortgang daarvan. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 41 VAN 47

42 04 VERZUIM De afgelopen jaren heeft Omrin een dalend ziekteverzuim laten zien. Het doel voor 2013 was een verzuimpercentage van 3.5 of lager. Dit percentage is net niet gehaald, het gemiddelde cijfer was Het streven om het ziekteverzuim te verlagen blijft bestaan. Met behulp van verzuimbegeleiding en aandacht voor gezondheid en veiligheid willen we het ziekteverzuim zo laag mogelijk houden. Verzuim Aantal ziekmeldingen Percentage verzuim 4,3 3,5 3,57 UITGELICHT: ZIEKTEVERZUIM (%) OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 42 VAN 47

43 05 RISICO- INVENTARISATIES EN EVALUATIES Ieder bedrijf is vanuit de Arbowet verantwoordelijk voor de veiligheid, gezondheid en het welzijn van de medewerkers en derden op eigen terrein. Voor Omrin betekent dit dat minimaal eenmaal per vier jaar en bij tussentijdse wijzigingen, risico-inventarisaties en evaluaties worden uitgevoerd bij activiteiten van Omrin. Een wijziging kan zijn bijvoorbeeld het betrekken van een nieuwe locatie, het aanpassen van een bestaande locatie of het wijzigen van het proces/activiteit. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 43 VAN 47

44 06 (BIJNA-) ONGEVALLEN Naast melding van de ongevallen, stimuleert Omrin actief dat ook de bijna-ongevallen en/of gevaarlijke situaties gemeld worden. Risico?s worden daardoor nog inzichtelijker en er kunnen meer preventieve maatregelen worden getroffen om ongevallen te voorkomen. De extra aandacht voor het melden van (bijna-)ongevallen heeft geleid tot een toename van het aantal meldingen. Daar waar mogelijk en noodzakelijk zijn aanpassingen aan de organisatie, installaties, gebouwen of terreinen doorgevoerd om de veiligheid te vergroten. We streven ernaar dat zich geen ongevallen voordoen die tot verzuim leiden. Er heeft zich geen ongeval met blijvend letsel voorgedaan. (Bijna-) ongevallen Bijna - ongevallen Ongevallen met verzuim Ongevallen zonder verzuim UITGELICHT: ONGEVALLEN MET VERZUIM OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 44 VAN 47

45 07 MEDEZEGGENSCHAP Ook in 2013 heeft de Ondernemingsraad zijn medezeggenschap weer uitgeoefend binnen Omrin. De OR heeft in 2013 zeven maal overleg gevoerd met de bestuurder. In januari zijn de jaarplannen van de bedrijvengroepen besproken. Hierbij was ook een lid van de Raad van Commissarissen aanwezig. De jaarplannen zijn een leidraad voor de OR om vroegtijdig in te spelen op de toekomstige ontwikkelingen bij de bedrijvengroepen. Een groot deel van het jaar werd er aandacht geschonken aan de verkiezingen van een nieuwe OR. Een aantal leden van de OR had aangegeven niet beschikbaar te zijn voor een nieuw termijn van 4 jaar. Om voldoende kandidaten te krijgen voor de vrijkomende zetels heeft de OR samen met de bestuurder campagne gevoerd. Bij de verkiezingen waren voldoende kandidaten om de vrijgekomen zetels te vullen en moesten verkiezingen gehouden worden bij twee bedrijfsonderdelen omdat daar meer kandidaten waren dan zetels. In november is de ondernemingsraad in een nieuwe samenstelling geïnstalleerd. In 2013 zijn onder andere de volgende punten ter informatie, advisering, instemming of anderzijds aan de orde geweest. Jaarplannen Uitkomsten PMO onderzoeken Rapportages privacy 2012 en Integriteit 2012 Regeling tijd voor tijd uren Risico-inventarisatie en evaluatie van diverse afdelingen Studiekostenfaciliteiten Verkiezingen OR Uitbreiding inzamelactiviteiten Noord-Groningen Investering nieuwe turbine/generator REC Beëindiging activiteiten plaagdierenbestrijding. Naast deze onderwerpen stelt de OR, als zij daar aanleiding toe ziet, ook zelf onderwerpen aan de orde. Veelal vindt dat plaats naar aanleiding van het contact tussen de ondernemingsraad en de werkvloer. Na elk directieoverleg is er een OscaR poster verspreid waar in het kort het nieuws van de OR in weergegeven wordt. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 45 VAN 47

46 08 INTEGRITEIT Als onderdeel van het integriteitsbeleid bij Omrin is een integriteitsprotocol vastgesteld. In dit protocol zijn de gedragsregels vastgelegd die voor alle medewerkers van Omrin gelden bij het uitvoeren van hun werkzaamheden voor Omrin. Binnen Omrin is een integriteitsconsulent aangewezen die door de medewerkers om advies en informatie over integriteitszaken kan worden gevraagd. De integriteitsconsulent kan zo nodig advies en ondersteuning vragen bij de klachtencommissie. De klachtencommissie bestaat uit drie onafhankelijke leden die geen relatie met Omrin hebben. De commissie beoordeelt de klacht en brengt daarover advies uit aan de algemeen directeur van Omrin. Omrin voert een actief integriteitsbeleid en staat voor een open, transparante cultuur waarin integriteit een regelmatig terugkerend onderwerp van bespreking is in het directieberaad en in werkoverleggen. Het bespreekbaar houden en alert zijn op schending van de integriteitsregels moet bijdragen aan een zo integer mogelijke organisatie. In 2013 zijn vier meldingen gedaan over schending van het integriteitsprotocol. In drie gevallen werd een schending vastgesteld en zijn maatregelen getroffen. In 2013 is hierover gecommuniceerd via de reguliere overlegstructuren, intranet, nieuwsbrieven voor het personeel en door gebruik te maken van de communicatiecampagne die hierover door onze werkgeversvereniging WENb is ontwikkeld. OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 46 VAN 47

47 OMRIN DIGITAAL JAARVERSLAG PAGINA 47 VAN 47