HOE KRIJG JE NIET- LEDEN NAAR DE BIBLIOTHEEK Eindrapport SANNE KEMPERS ODETTE VLEK LIANNE WORRELL AMSTERDAM, JANUARI 2015

Transcriptie

1 HOE KRIJG JE NIET- LEDEN NAAR DE BIBLIOTHEEK Eindrapport SANNE KEMPERS ODETTE VLEK LIANNE WORRELL AMSTERDAM, JANUARI 2015

2 2 INHOUDSOPGAVE VOORAF ACHTERGROND EN DOEL 04 METHODE 05 LEESWIJZER 06 CONCLUSIES HOOFD- EN SUBCONCLUSIES 1. DE FACILITEITEN IN DE BIBLIOTHEEK SLUITEN AAN BIJ DE BEHOEFTE AAN RUST EN ONTSPANNING 2. DE BIBLIOTHEEK MOET UITNODIGEN TOT EEN BEZOEK 3. HET BEELD VAN DE BIBLIOTHEEK SLUIT NIET ALTIJD AAN BIJ HOE MEN DE BIBLIOTHEEK ERVAART 4. DE MODERNE(RE) UITSTRALING EN DIGITALISERING BIEDEN (NOG) GEEN OPLOSSING VOOR ALLE BARRIÈRES BIJLAGEN RAPPORTEN DEELOPDRACHTEN ACTIVITEITENLIJST CONTENT VANUIT COMMUNITYLAB Ruigrok NetPanel Januari 2015

3 3 VOORAF Ruigrok NetPanel - november 2014

4 4 VOORAF ACHTERGROND EN DOEL In het hele land houden Nederlanders van lezen, muziek luisteren, films bekijken, naar tentoonstellingen gaan en gezellig samen een kopje koffie drinken. Deze activiteiten kun je ook bij of met hulp van bibliotheken doen. Maar toch zijn nog niet alle Nederlanders die deze activiteiten aansprekend vinden lid van de bibliotheek. Daarom is de bibliotheek op zoek naar inzichten in waarom de niet-leden eigenlijk geen lid zijn van de bibliotheek. En hoe kan de bibliotheek ervoor zorgen dat deze niet-leden wel naar de bibliotheek gaan en zich als lid inschrijven? ProBiblio heeft Ruigrok NetPanel gevraagd om op zoek te gaan naar inzichten en handvatten om bibliotheken te kunnen adviseren van niet-leden leden te maken. Hiervoor is de volgende onderzoeksvraag opgesteld: Wat zijn aanknopingspunten voor ProBiblio om niet-leden naar de bibliotheek te trekken? Ruigrok NetPanel Januari 2015

5 5 VOORAF METHODE Om de inzichten te verkrijgen is gedurende vier weken (van 10 november 2014 tot en met 7 december 2014) gebruik gemaakt van CommunityLab, een online research community. Op dit online platform hebben uiteindelijk 125 niet-leden allerlei opdrachten uitgevoerd en met elkaar gediscussieerd over vrije tijd en vooral over de bibliotheek. Deze niet-leden besteden hun vrije tijd aan activiteiten die ook door de bibliotheek worden georganiseerd. Een community met niet-leden De niet-leden die deelnamen aan de community waren mannen (n=61) en vrouwen (n=64) tussen de 19 en 70 jaar oud. De thuissituatie van de deelnemers was verschillend: alleenstaand, samenwonend of getrouwd met of zonder (thuiswonende) kinderen. Zij waren afkomstig uit heel Nederland en woonachtig in grote steden (o.a. Amsterdam, Rotterdam en Utrecht), maar ook uit kleinere steden (o.a. Nijmegen, Zwolle en Zoetermeer) en dorpen (o.a. Brielle, Zwartsluis en Marken). Geen van allen was zelf lid van de bibliotheek maar 57 deelnemers bezoeken de bibliotheek af en toe wel eens met de kinderen, met de pas van een vriend of vanwege de activiteiten die de bibliotheek biedt. Allen bezoeken wel eens instellingen zoals de schouwburg, het filmhuis, een museum of poppodium en staan niet afwijzend tegenover een bezoek aan de bibliotheek. Activiteitenkalender* Tijdens de community hebben de deelnemers diverse opdrachten gemaakt, waaronder het beschrijven van het beeld dat men van de bibliotheek heeft aan de hand van een associatieopdracht met auto s, reageren op stellingen in het forum, het bezoeken van de website van de bibliotheek, het bezoeken van een fysieke bibliotheek en het maken van een collage van hun ideale bibliotheek. Ruigrok NetPanel Januari 2015 * Deze is toegevoegd in de bijlagen.

6 6 VOORAF LEESWIJZER We rapporteren de inzichten die verkregen zijn uit de community piramidaal. Dat wil zeggen dat we starten met de hoofdconclusie en die onderbouwen met subconclusies. Zo zijn de belangrijkste inzichten in één overzicht te zien op pagina 8. Vervolgens lichten we elke subconclusie toe en doen we enkele aanbevelingen, die de interesse van niet-leden in de bibliotheek vergroten. De inzichten illustreren wij met quotes welke cursief zijn gedrukt. Houd rekening met de indicatieve aard van kwalitatief onderzoek. Het gaat niet om de cijfermatige verdeling van de inzichten, maar om het hoe en waarom. Ruigrok NetPanel Januari 2015

7 7 CONCLUSIES Ruigrok NetPanel - november 2014

8 8 HOOFDCONCLUSIE Een moderne, veelzijdige en uitnodigende bibliotheek waar plaats is voor rust en ontspanning kan niet-leden (vaker) naar de bibliotheek trekken. Een foutief beeld van de bibliotheek staat dit bezoek (en lidmaatschap) vaak nog in de weg. 1. De faciliteiten in de bibliotheek sluiten aan bij de behoefte aan rust en ontspanning. 2. De bibliotheek moet uitnodigen tot een bezoek. 3. Het beeld van de bibliotheek sluit niet altijd aan bij hoe men de bibliotheek ervaart. 4. De moderne(re) uitstraling en digitalisering bieden (nog) geen oplossing voor alle barrières. 1A: Zithoekjes om rustig te lezen spreken aan. 1B: Inpandige horeca veraangenaamt het (lange) verblijf in de bibliotheek. 1C: Goed uitgeruste studie- en werkplekken maken studeren en werken in de bibliotheek aangenaam. Ruigrok NetPanel Januari A: Men ziet de bibliotheek als een laagdrempelige organisatie. 2B: Activiteiten vormen een aanleiding om de bibliotheek (weer eens) te bezoeken. 2C: Een aantrekkelijk gebouw en inspirerend interieur maken de bibliotheek bezoekwaardig. 2D: Een centrale locatie maakt een bezoek makkelijker 3A: Het beeld van de bibliotheek is onder niet-leden veelal ouderwets, saai en niet van deze tijd. 3B: Men was onbekend met alle digitale functionaliteiten van de bibliotheek 3C: Het moderne uiterlijk van de bibliotheek verrast niet-leden 4A: Veel producten en diensten van de bibliotheek zijn elders verkrijgbaar. 4B: Gebrek aan tijd of prioriteit is lastig te doorbreken. 4C: De uitleentermijn, de openingstijden en het beperkte aanbod (e-books) blijven drempels om gebruik te maken van de bibliotheek.

9 9 CONCLUSIE 1 DE FACILITEITEN IN DE BIBLIOTHEEK SLUITEN AAN BIJ DE BEHOEFTE AAN RUST EN ONTSPANNING De behoefte aan rust en ontspanning komt voort uit de drukte van het dagelijkse leven. De bibliotheek ziet men als een baken van rust in deze steeds sneller wordende wereld. Zithoekjes om rustig te lezen spreken niet-leden aan Veel bibliotheken hebben aantrekkelijke hoekjes gecreëerd waar bezoekers rustig kunnen gaan zitten wanneer zij een boek willen inzien, de krant willen lezen of kinderen een verhaal willen voorlezen. Dit past bij het doel waarmee men de bibliotheek bezoekt en benadrukt dat zij de tijd kunnen nemen. Inpandige horeca veraangenaamt het (lange) verblijf in de bibliotheek Momenten waarop men wat eet of drinkt ziet men over het algemeen als momenten van rust. De aanwezigheid van (kwalitatief goede) horeca past daardoor goed bij de bibliotheek: Tijdens mijn bezoek heb ik meteen een kop koffie gedronken en de krant doorgenomen. Ook geven niet-leden aan dat aanwezige horeca ervoor zorgt dat men langer tussen de boeken kan snuffelen doordat zij ondertussen wat kunnen eten en drinken. Verder biedt de inpandige horeca een plaats waar bezoekers met elkaar kunnen praten, zonder de rust in de bibliotheek te verstoren. Om de horeca in de bibliotheek te onderscheiden van andere horecagelegenheden zien nietleden in de combinatie van eten, drinken en kennis delen vanuit de bibliotheek en kennis delen tussen bezoekers onderling, een verrijking. Ruigrok NetPanel Januari 2015

10 10 CONCLUSIE 1 DE FACILITEITEN IN DE BIBLIOTHEEK SLUITEN AAN BIJ DE BEHOEFTE AAN RUST EN ONTSPANNING Goed uitgeruste studie- en werkplekken maken studeren en werken in de bibliotheek aangenaam Om goed te kunnen studeren of werken heeft men vaak behoefte aan een stille plaats waar men zich kan concentreren. De bibliotheek is een goede plaats waar men kan ontsnappen aan de drukte van de dag. Enkele deelnemers geven aan de bibliotheek wel eens met deze doeleinden te bezoeken. De aanwezigheid van goed uitgeruste studie- en werkplekken maken de bibliotheek volgens de deelnemers zeer aantrekkelijk. Als zulke ruimtes/ontmoeting plekken kunnen worden gerealiseerd in mijn bibliotheek, dan zou dat een extra reden kunnen zijn om wat vaker daarheen te gaan! Ruigrok NetPanel Januari 2015

11 11 CONCLUSIE 2 DE BIBLIOTHEEK MOET UITNODIGEN TOT EEN BEZOEK Men ziet de bibliotheek als een laagdrempelige organisatie Hoewel het beeld van de bibliotheek ouderwets is, hebben veel niet-leden goede, warme herinneringen aan de bibliotheek. Niet-leden hebben daarnaast het beeld dat de bibliotheek voor iedereen is en dat iedereen zich welkom voelt. Het laagdrempelige karakter van de bibliotheek maakt dat niet-leden de bibliotheek een zeer geschikte locatie vinden om mensen met gelijke interesses te ontmoeten. Hierin zien niet-leden voor de bibliotheek een rol weggelegd. Activiteiten vormen een aanleiding om de bibliotheek (weer eens) te bezoeken De veelzijdigheid van de bibliotheek herkennen niet-leden in de verschillende activiteiten die de bibliotheek aanbiedt, zoals workshops, lezingen en presentaties, muziek optredens, film vertoningen (met duidingssessies), exposities, cursussen, kunstuitleen of banenmarkten. Het verrast velen dat de bibliotheek zoveel aanbiedt. Het aanbod wekt bij meerdere niet-leden de interesse om vaker de bibliotheek te bezoeken of de agenda van de bibliotheek in de gaten te houden. Persoonlijke interesse en kwaliteit zijn voorwaarden om daadwerkelijk de stap richting de bibliotheek te maken. Bij mij zou het helpen als er af en toe een bijeenkomst was rond een bepaald thema. Bijvoorbeeld de beurs (veb), de computer (hcc), de ruimtevaart & sterrenkunde, hobby's, etc. Daar zijn wel een paar zaaltjes voor nodig. Als er een workshop is die me aanspreekt, zoals iets over geschiedenis, wil ik wel overwegen erheen te gaan. Ik vind het leuk dat er ruimte gemaakt wordt voor (beginnend) kunstenaars en andere creatieve initiatieven! In de bieb heeft dit ook een zeer niet-commerciële sfeer wat ik heel prettig vind. Ruigrok NetPanel Januari 2015

12 12 CONCLUSIE 2 DE BIBLIOTHEEK MOET UITNODIGEN TOT EEN BEZOEK Een aantrekkelijk gebouw en inspirerend interieur maken de bibliotheek bezoekwaardig Het blijkt dat de aantrekkelijkheid van het gebouw waarin de bibliotheek gevestigd is een belangrijke rol speelt bij het spontane bezoek van de bibliotheek. Idealiter ziet men de bibliotheek gevestigd in een mooi en inspirerend gebouw, omdat dat hen op zich al een reden geeft om de bibliotheek te bezoeken. Over Bibliotheek Almere: De bibliotheek is heel erg nieuw en dat merk je aan van alles. Het is modern, overzichtelijk, open en groots van opzet. De architectuur van het gebouw is prachtig. Over Bibliotheek Deventer: Een prettig, licht, ruim gebouw met een breed aanbod - goed gesorteerd en uitnodigend ingericht. De bibliotheek van Culemborg zit in een sfeervol pand. Ik ben geen lezer maar toch zag ik een aantal boeken die ik best interessant vond. Een centrale locatie maakt een bezoek makkelijker Een centrale locatie bijvoorbeeld in de buurt van een buurthuis, theater of school zorgt ervoor dat bezoekers het bezoek aan de bibliotheek kunnen combineren met andere activiteiten. Ook een bijzonder mooie locatie gecombineerd met goede horeca kan de bibliotheek aantrekkelijk maken voor een spontaan bezoek. Belangrijk is dat de bibliotheek ook toegankelijk is voor mensen met een beperking, dat is nu nog niet altijd het geval. Je kan 2 dingen combineren: boeken halen of terugbrengen en een expositie bekijken! Leuk! Al die nevenactiviteiten zorgen voor een goed excuus om naar de bibliotheek te gaan. Wanneer een activiteit mij aanspreekt probeer ik te gaan. Al moet ik zeggen dat dit zelden is. Ook is het aanwezige publiek niet altijd even jong en dynamisch. Wat mij toch een beetje afschrikt. Ruigrok NetPanel Januari 2015

13 13 CONCLUSIE 3 HET BEELD VAN DE BIBLIOTHEEK SLUIT NIET ALTIJD AAN BIJ HOE MEN DE BIBLIOTHEEK ERVAART Het beeld van de bibliotheek is onder niet-leden veelal ouderwets, saai en niet van deze tijd Niet-leden hangen hun beeld van de bibliotheek het meest vaak op aan de Volkswagen T1 (zie afbeelding). Zij kiezen hiervoor vanwege de nostalgische uitstraling (goede herinneringen aan vroeger). Daarnaast associeert men de bus met rust, vakantie (veel boeken lezen op vakantie) en ontspanning. Maar ze zien de bibliotheek ook als ouderwets en niet van deze tijd. Dit vertalen zij in de huidige bibliotheek met lange rijen boeken, stempelkaarten, één computer en gedateerde, vieze boeken. Het vaak verouderde beeld stamt vaak nog uit de tijd van toen men als kind naar de bibliotheek ging. Dit verouderde beeld vormt een barrière om de bibliotheek te bezoeken. De nostalgie en positieve associaties vormen echter een kans voor de bibliotheek. Nietleden die onlangs nog in de bibliotheek zijn geweest hebben een veel realistischer beeld van de bibliotheek en weten dat zij met haar tijd is meegegaan. Men was onbekend met alle digitale functionaliteiten van de bibliotheek Het merendeel is verrast over de mate waarin de bibliotheek met haar tijd is meegegaan. Vooral de digitaliseringsslag die de bibliotheken gemaakt hebben, geeft niet-leden het vertrouwen dat de bibliotheek met haar tijd meegaat. Wat niet-leden verrast is onder andere de uitgebreide websites, het online kunnen reserveren en verlengen van boeken, de aanwezigheid van e-books en games voor spelcomputers, de aanwezigheid van net verschenen boeken, de associatieve werking van de zoeksystemen en de machines waarmee boeken geleend en teruggebracht kunnen worden. Toch twijfelen enkele niet-leden of de bibliotheek de snelle ontwikkelingen wel bij kan houden en op kan tegen de concurrentie van de (gratis) informatie via internet. Niet-leden die de bibliotheek wel eens bezoeken zijn minder verrast, omdat zij weten dat de bibliotheek van nu niet meer de bibliotheek is van vroeger. Ruigrok NetPanel Januari 2015

14 14 CONCLUSIE 3 HET BEELD VAN DE BIBLIOTHEEK SLUIT NIET ALTIJD AAN BIJ HOE MEN DE BIBLIOTHEEK ERVAART Het moderne uiterlijk van de bibliotheek verrast niet-leden Een ander punt dat niet-leden verrast, is de moderne uitstraling van de bibliotheek. De moderne uitstraling ziet meerdere niet-leden terug in de frontale presentatie van boeken. Ook het meubilair en de inrichting is veel meer met haar tijd meegegaan dan dat men had verwacht: In mijn geheugen waren er alleen maar boeken en als je geluk had een pc om wat op te zoeken, nu is het meer een open ''huiskamer'' idee. Mooie omgeving, inspirerend, goede collectie, rustig, modern. Het viel me op dat de boeken tegenwoordig heel leuk zijn neergelegd. In 'mijn tijd' stonden de boeken allemaal op planken met de zijkanten naar voren. Nu is dat heel anders. Uit het onderzoek blijkt dat niet alle bibliotheken al met de tijd zijn meegegaan. Enkele niet-leden geven aan dat de bibliotheek die zij bezocht hebben nog steeds in grote mate voldoet aan het ouderwetse beeld dat zij van de bibliotheek hebben: Het interieur is moderner, maar in feite is er niet veel veranderd. Ruigrok NetPanel Januari 2015

15 15 CONCLUSIE 4 DE MODERNE(RE) UITSTRALING EN DIGITALISERING BIEDEN (NOG) GEEN OPLOSSING VOOR ALLE BARRIÈRES Veel producten en diensten van de bibliotheek zijn elders verkrijgbaar Weinig kan op tegen het gemak van thuis kunnen blijven. Kennis die voorheen in de bibliotheek werd opgezocht, zoekt men nu thuis op internet op. Daarnaast heeft de bibliotheek concurrentie van het sociale netwerk van (niet-)leden waarvan boeken, e-books, films en muziek geleend wordt en van illegale partijen die dergelijke producten gratis toegankelijk maken. De activiteiten die de bibliotheek op veel plaatsen aanbiedt, zoals horeca, tentoonstellingen, workshops en dergelijke worden ook door andere instellingen aangeboden. De bibliotheek heeft op dit gebied vaak sterke concurrentie. Gebrek aan tijd of geen prioriteit is lastig te doorbreken Meerdere niet-leden geven aan dat zij niet in de bibliotheek komen vanwege het gebrek aan tijd om langs te gaan of het gebrek aan tijd om te lezen. Ook geven enkelen aan dat andere vormen van ontspanning makkelijker zijn, zoals televisie kijken: Vaak geef ik na een lange werkdag voorkeur voor passief vermaak voor de televisie. De uitleentermijn, de openingstijden en het beperkte aanbod (e-books) blijven drempels om gebruik te maken van de bibliotheek Andere barrières die niet-leden aanhalen zijn de beperkende uitleentermijnen (te kort), de openingstijden (te weinig buiten kantooruren) en het beperkte (en niet altijd actuele) aanbod in e-books zijn (voorlopig) nog niet voldoende opgelost om niet-leden te overtuigen. Ook geldt voor enkelen dat de bibliotheek te ver weg is en dat men de bibliotheek daardoor niet bezoekt. Ruigrok NetPanel Januari 2015

16 16 AANBEVELINGEN EN ONZE VISIE Ruigrok NetPanel - november 2014

17 17 AANBEVELINGEN EEN BETER BEELD EN EEN LAAGDREMPELIGE KENNISMAKING Om meer niet-leden naar de bibliotheek te krijgen is het belangrijk dat het beeld dat zij van de bibliotheek hebben overeenkomt met hoe de bibliotheek in werkelijkheid is. Het verkeerde beeld dat men heeft kan enerzijds worden opgelost door middel van communicatie, maar wij verwachten dat niet-leden sneller worden overtuigd wanneer zij zelf ervaren hoe de moderne, hedendaagse bibliotheek eruit ziet. Niet alle bibliotheken zijn hetzelfde, maar kleine aanpassingen, zoals een frontale presentatie helpt voor een modern beeld, een ouderwetse inrichting bevestigt niet-leden in hun ouderwetse beeld. In de communicatie moet altijd rekening gehouden worden met de lokale situatie, zodat niet te hoge verwachtingen geschept worden bij niet-leden die in de buurt wonen bij bibliotheken die minder ver zijn in de modernisering. Een landelijke campagne met focus op de gemakken van de bibliotheek In het geval van een landelijke campagne adviseren wij bibliotheken de krachten te bundelen, zoals onlangs in de geek-campagne (grote steden) en de e-bookcampagne (13 september t/m 10 oktober 2014) is gebeurd. Waar in deze campagne de focus lag op e-books, adviseren wij om in een volgende campagne naast e-books de digitale modernisering centraal te zetten. De focus ligt dan op het gemak van de digitaliseringsslag voor leden. Deze digitaliseringsslag is zover wij weten door alle bibliotheken gemaakt en is veelal onbekend bij het publiek. De focus op gemak kan voor bepaalde niet-leden de drempel verlagen om de bibliotheek te bezoeken. De volgende gemakken van een lidmaatschap kunnen in een dergelijke campagne gecommuniceerd worden: Mogelijkheden van thuis reserveren en verlengen; Mogelijkheid om boeken buiten openingstijden om terug te brengen; Aanbod van recent uitgegeven boeken; Aanwezigheid van games, films, muziek, kranten en tijdschriften; Beschikbaarheid van e-books; Het aanbod van e-books. Ruigrok NetPanel Januari 2015

18 18 AANBEVELINGEN EEN BETER BEELD EN EEN LAAGDREMPELIGE KENNISMAKING Een lokale campagne die de laagdrempeligheid benadrukt Naast de landelijke campagne kunnen lokale bibliotheken ervoor kiezen om eigen unieke activiteiten en faciliteiten te promoten. Omdat dit per bibliotheek verschilt is een lokale campagne hier zeer geschikt voor. Een lokale campagne moet laagdrempeligheid van activiteiten in de bibliotheek en het gebruik van faciliteiten van de bibliotheek benadrukken. Een lokale campagne moet als doel hebben aandacht trekken van niet-leden door te laten zien dat ze voor bepaalde activiteiten (workshops, exposities, kunstuitleen, banenmarkt, voorleesmiddagen, een hapje of een drankje, presentaties van auteurs en dergelijke) bij de bibliotheek terecht kunnen. Daarnaast moet een lokale campagne benadrukken dat de bibliotheek voor iedereen bedoeld is, waarbij de nadruk gelegd kan worden op de verschillende doelgroepen: voorleesmiddagen voor ouders van jonge kinderen, studie- en werkplekken voor studenten en werkenden, beschikbaarheid van games voor ouders van puber kinderen, mogelijkheden van online reserveren voor werkenden et cetera. Zaken die lokaal gecommuniceerd kunnen worden: Aanwezigheid van (gezellige) horeca of een goede koffiecorner; Studie- en werkfaciliteiten die van alle gemakken zijn voorzien; Draadloos (gratis) internet; Ruime openingstijden. Wanneer de lokale campagne tegelijk loopt met de landelijke campagne hebben deze daar beide profijt van doordat beide campagnes elkaar versterken en de zichtbaarheid toeneemt. Ruigrok NetPanel Januari 2015

19 19 AANBEVELINGEN EEN BETER BEELD EN EEN LAAGDREMPELIGE KENNISMAKING Zorg voor meerwaarde ten opzichte van gratis beschikbare diensten: Personeel met goede inhoudelijke kennis, dat bezoekers kan helpen met het vinden van de gewenste informatie. Zorg voor inspiratie wanneer bezoekers op zoek zijn naar bepaalde informatie (verwijs naar aanverwante, relevante kennis, literatuur, muziek of films). Geef achtergronden en duiding bij actuele onderwerpen. Faciliteer ontmoetingen tussen gelijkgestemden. Integreer functies, zodat de drempel om kennis te maken met de bibliotheek laag is: Zorg dat het gebouw of interieur waarin de bibliotheek gevestigd is een bezoek waard is, zoals bij de bibliotheek in Almere of Openbare Bibliotheek Amsterdam het geval is. Als het gebouw waarin de bibliotheek gevestigd is minder aantrekkelijk is, maar de binnenkant wel modern, is het des te belangrijker om mensen letterlijk over de drempel te helpen. Maak het leden gemakkelijk met ruime openingstijden, een groot en actueel aanbod, bestelmogelijkheden en voorkom zoveel mogelijk onnodig bezoek (vanwege bijvoorbeeld verlengen, niet aanwezige reservering). Verklein de afstand tot leden door bijvoorbeeld à la Bol.com aan huis te bezorgen. Creëer ruimtes en omstandigheden waar lezers zich prettig voelen om te verblijven. Trek activiteiten, zoals hippe horeca concepten of films met nabeschouwing door de bibliotheek aan die bezoekers kunnen combineren met een bezoek aan de bibliotheek. Wij realiseren ons dat dit niet altijd te realiseren is, maar wees als bibliotheek bewust van het feit dat het integreren van functies drempelverlagend kan werken. Probeer lokaal te zoeken naar aanknopingspunten om niet-leden eens laagdrempelig kennis te laten maken met de bibliotheek. Ruigrok NetPanel Januari 2015

20 20 AANBEVELINGEN EEN BETER BEELD EN EEN LAAGDREMPELIGE KENNISMAKING Faciliteer een geheel digitale bibliotheek: Zorg voor een gebruiksvriendelijke interface. Maak zo veel mogelijk kennis en boeken van de bibliotheek digitaal toegankelijk. Maak het mogelijk om te betalen voor losse artikelen, hoofdstukken en dergelijke. Zorg voor een (alternatief) digitaal abonnement, zoals bijvoorbeeld pay per view. Maak de digitale bibliotheek onafhankelijk van de fysieke bibliotheek. Onderscheid je van zoekmachines als Google op het gebied van informatie zoeken door kwalitatief goede en objectieve informatie te bieden en associatief tips aan te dragen. Wij begrijpen dat het voor bibliotheken onmogelijk is om dit alleen op te pakken. Aangezien dit, met het oog op de toekomst, wel belangrijk is adviseren wij om van de digitale bibliotheek een gezamenlijk project te maken. Blijf sociaal-maatschappelijk verantwoordelijk handelen en maak dit meer bekend: Maak de bibliotheek toegankelijk voor mensen met een fysieke beperking. Zorg voor een breed assortiment voor mensen met een (lees)beperking (braille, grote letters, luisterboeken). Organiseer activiteiten die (voor)lezen stimuleren. Neem medeverantwoordelijkheid in de strijd tegen analfabetisme. Vrijwel alle bibliotheken nemen deze maatschappelijke rol al op zich. Niet-leden geven in het onderzoek aan dat de bibliotheek deze rol vaak boven verwachting vervult. De activiteiten die hieromtrent worden georganiseerd, de uitgebreide boekencollectie voor kinderen en volwassenen die meer moeite hebben met lezen spreken erg aan. De bibliotheek mag zichzelf hiermee meer profileren, want het bevestigt de belangrijke rol van de bibliotheek in en voor de maatschappij. Ruigrok NetPanel Januari 2015

21 21 ONZE VISIE KANSEN EN BEDREIGINGEN VOOR DE BIBLIOTHEEK Een centrale rol in de deeleconomie Sinds iedereen toegang heeft tot internet, is de centrale rol van de bibliotheek als kenniscentrum minder relevant geworden. Ook neemt de hoeveelheid die mensen lezen af doordat de concurrentie op het gebied van vrijetijdsbesteding groter wordt. Zaken die voor de bibliotheek belangrijk zijn om rekening mee te houden. De aanhoudende financiële crisis biedt de bibliotheek echter ook kansen. Zo wordt de deeleconomie steeds meer gemeengoed wat kansen biedt voor de bibliotheek die delen van producten als kernactiviteit heeft. Toch is er ook op dit gebied concurrentie van andere, (particulieren) initiatieven, zoals de deelhuisjes waar mensen in de buurt boeken in kunnen zetten ( of internationale initiatieven waarbij boeken over de hele wereld te traceren zijn ( Een rustpunt in de maatschappij Ook zijn er kansen voor de bibliotheek als centrum voor rust en ontspanning. De gejaagdheid neemt toe en als tegenreactie zijn mensen juist weer op zoek naar plaatsen waar zij hieraan kunnen ontsnappen. De bibliotheek biedt deze plek en kan de gejaagdheid van de maatschappij gebruiken door als tegenhanger hiervoor te fungeren. * Anthony W. Marx, New York Public Library, CEO. Bron: Facebook. Ruigrok NetPanel Januari 2015

22 22 BIJLAGEN Ruigrok NetPanel - november 2014

23 ACTIVITEITENLIJST PROBIBLIO / COMMUNITY NIET- LEDEN AMSTERDAM, NOVEMBER 2014 Dit document dient als leidraad voor de opdrachten in de community. We gebruiken een mail om een nieuwe opdracht aan te kondigen. We sturen ook af en toe mails waarin we deelnemers enthousiasmeren en aangeven welke opdrachten nog open staan, zodat men eraan denkt om overal aan mee te doen. De community duurt vier weken en we hebben ruimte voor maximaal 8 activiteiten. In de analyse bespreken we waar relevant verschillen tussen doelgroepen (bijvoorbeeld deelnemers uit stedelijk gebied versus deelnemers uit meer landelijke gebieden en deelnemers met versus deelnemers zonder kinderen). In de community is voor moderators en observers zichtbaar tot welke groep men behoort. Naast activiteiten die wij bedenken, bevat de online community een open forum waar de deelnemers zelf onderwerpen kunnen aandragen en met elkaar in discussie kunnen gaan. We modereren hier niet actief. De link naar de community is: (deze link is nu nog niet actief) Ruigrok NetPanel november

24 Bevestigingsmail (uiterlijk vrijdag 7 november vesturen) Beste {$respondent_name}, Je hebt je aangemeld om deel te nemen aan een online community rondom vrijetijdsbesteding. Leuk dat je mee wilt doen! De online community loopt van 10 november tot en met 7 december Maandagochtend 10 november ontvang je van ons een uitnodiging om je te registreren in CommunityLab, onze online community omgeving. Je ontvangt deze mail van info@communitylab.nl Zodra je de mail hebt ontvangen, kun je je registreren. Maandag 10 november <om uur> verwachten we dat je inlogt op het platform om deel te nemen aan de uitleg. Ga hiervoor naar het tabblad CHAT om deel te nemen aan de chatsessie. Voor nu wensen we je alvast een fijn weekend! Vriendelijke groeten, Sanne en Lianne CommunityLab Opdracht 0: Registratie en chatten Elke deelnemer weet in welke kick off sessie hij/zij verwacht wordt en dat hij zich daarvoor moet registreren en op de afgesproken tijd moet inloggen en meechatten. 6 kick off chatsessies, met elk 25 deelnemers: 15:00-15:45, 16:00-16:45, 17:00-17:45, 18:00-18:45, 19:00-19:45 en 20:00-20:45 Tijdens het registreren kunnen zij een kort profiel invullen, wat zichtbaar is voor de anderen. Wij denken aan de volgende gegevens: Naam: Leeftijd: Favoriete vrijetijdsbesteding: Opdracht 1a: Kennismaking (individuele opdracht) Vertel ons in enkele zinnen wat meer over jezelf. We willen je graag wat beter leren kennen! Wat doe je in het dagelijks leven? Hoe ziet jouw gezin/thuissituatie eruit? Wat doe jij in je vrije tijd? Opdracht 1b: Kennismaking (individuele opdracht) In je vrije tijd thuis lees je misschien wel eens, kijk je wel eens of film of luister je een cd. We hebben hier twee vragen over: Waar bewaar je boeken, films en cd s? Maak foto s van je boekenkast, filmcollectie en cd-collectie Ruigrok NetPanel november

25 Kijk voor een voorbeeld onder 'NIEUWS' waar wij ons voorstellen. De opdracht is individueel, de andere deelnemers kunnen jouw reactie niet zien. Zorg dat je deze opdracht uiterlijk dinsdag 11 november hebt gedaan. Bij deze eerste opdracht modereren wij zeer actief en zorgen we ervoor dat we elke deelnemer een reactie sturen, zodat we met elke deelnemer naast de kick off sessie een keer één op één contact hebben gehad. Doel van deze opdracht: Gevoel krijgen bij het referentiekader van de deelnemers en de deelnemers motiveren tot deelname. Ook laten we de deelnemers zien dat we actief meekijken. Opdracht 2: Associaties met de bibliotheek (groepsopdracht) We gaan het vanaf vandaag over de bibliotheek hebben. Waar denk jij aan als je aan de bibliotheek denkt? Kies uit deze afbeeldingen het plaatje wat het beste past bij jouw beeld van de bibliotheek. Vertel welke afbeelding je hebt gekozen en leg ons daarna uitgebreid uit waarom dit plaatje zo goed past. Als je antwoord hebt gegeven, kun je het antwoord van andere deelnemers zien en hier op reageren. Doel van deze opdracht Ruigrok NetPanel november

26 Inzicht in het beeld dat men heeft van de bibliotheek Opdracht 3: Positieve en negatieve aspecten aan de bibliotheek (groepsopdracht) We hebben jullie in de vorige opdracht een plaatje laten kiezen om jouw beeld van de bibliotheek te beschrijven. We willen je nu graag jouw mening over twee stellingen die we naar aanleiding van jullie antwoorden geformuleerd hebben. (deze stellingen formuleren wij met behulp van de antwoorden op de vorige opdracht, de nu geformuleerde stellingen zijn een voorbeeld) Forum positief: De bibliotheek gaat met zijn tijd mee Ben je het hiermee eens of oneens? En waarom? Discussieer hier met elkaar over! Forum negatief: De bibliotheek is niks voor mij Ben je het hiermee eens of oneens? En waarom? Discussieer hier met elkaar over! Doel van deze opdracht Diepgaander inzicht in het beeld dat men heeft van de bibliotheek en in wat men positief en negatief ervaart (zonder dat men al een bezoek brengt aan de bibliotheek) Opdracht 4: Een bezoek aan de digitale bibliotheek (individuele opdracht) We hebben een bijzondere opdracht voor je, we willen je namelijk deze week vragen om een bezoek te brengen aan de bibliotheek. Je mag zelf een bibliotheek kiezen om te bezoeken. Als je niet precies weet waar een bibliotheek bij jou in de buurt is, kun je dit via een zoekmachine (bijvoorbeeld Google) opzoeken. Voor je een bezoek brengt aan de bibliotheek willen we je vragen een bezoek te brengen aan de website van de bibliotheek die je gaat bezoeken. Zoek deze website op internet en bekijk deze goed. Beantwoord daarna de volgende vragen: Van welke bibliotheek heb je de website bezocht? Wat is alles bij elkaar je indruk van deze website? Wat verrast je op deze website? En waarom heeft dit je verrast? Zorg ervoor dat je deze opdracht uiterlijk op 23 november hebt gedaan. Ruigrok NetPanel november

27 Opdracht 5: Een bezoek aan de bibliotheek (individuele opdracht) Na dat je de website van de bibliotheek hebt bekeken, willen we je vragen om naar de bibliotheek te gaan! De bibliotheek is een openbare gelegenheid en is ook voor niet-leden toegankelijk. Geef jezelf even de tijd om rustig rond te kijken en maak foto s van de dingen die jou positief of negatief verrassen. Beantwoord daarna de volgende vragen: Wat is je alles bij elkaar je indruk van de bibliotheek? Wat verrast je in de bibliotheek? En waarom heeft dit je verrast? En voeg ook je foto s toe bij je antwoord! Zorg ervoor dat je deze opdracht uiterlijk op 23 november hebt gedaan. Opdracht 6: Vragenlijst over je bezoek aan de bibliotheek (individuele opdracht) Vul deze vragenlijst in nadat je een bezoek gebracht hebt aan de bibliotheek! 1. Hoe positief of negatief ben je over het bezoek aan de bibliotheek? Zeer negatief Negatief Neutraal Positief Zeer positief Weet ik niet 2. Wat vond jij het meest positieve aan jouw bezoek aan de bibliotheek? 3. En wat vond jij het meest negatief aan jouw bezoek aan de bibliotheek? In hoeverre ben jij het eens of oneens met de volgende stellingen over de bibliotheek die jij hebt bezocht? 4. Er hangt een prettige sfeer in de bibliotheek 5. De bibliotheek is modern Helemaal oneens Oneens Niet eens, maar ook niet oneens Eens Helemaal eens Weet ik niet 6. De bibliotheek is zoals ik had verwacht Helemaal oneens Oneens Ruigrok NetPanel november

28 Niet eens, maar ook niet oneens Eens Helemaal eens Weet ik niet 7. Als de bibliotheek niet is zoals je had verwacht, wat had je precies verwacht van de bibliotheek? 8. Hoe groot of klein is de kans dat je deze bibliotheek komend jaar nog eens zal bezoeken? Zeer klein Klein Niet groot, niet klein Groot Zeer groot Weet ik niet 9. Wat moet de bibliotheek doen om ervoor te zorgen dat jij hier vaker naartoe gaat? 10. Hoe groot of klein is de kans dat je het komende jaar lid gaat worden van de bibliotheek? Zeer klein Klein Niet groot, niet klein Groot Zeer groot Weet ik niet 11. Waarom? 12. Is iemand in jouw huishouden op dit moment lid van de bibliotheek? Ja, mijn kind is lid Ja, mijn partner is lid Nee Doel van deze opdracht Diepgaander inzicht in hoe men de bibliotheek heeft beleefd en waar de verbeterpunten liggen Ruigrok NetPanel november

29 Opdracht 7: Verrassingen in de bibliotheek (groepsopdracht) Geweldig dat zoveel van jullie vorige week een bezoek aan de bibliotheek hebben gebracht en hier jullie mening over hebben gegeven! Het is voor ons erg interessant om te zien wat jullie verrassend vinden aan de bibliotheek. We willen nu graag over een aantal van deze verrassingen weten of die voor jullie redenen zijn om vaker een bezoek te brengen aan de bibliotheek. Geef daarom voor ieder nummer aan waarom dit voor jou wel of geen reden is om de bibliotheek vaker te bezoeken. 1. De digitalisering van de bibliotheek 2. Activiteiten in de bibliotheek 3. Een ontmoetingsplek Doel van deze opdracht Inzicht krijgen in waar de haakjes liggen die de niet-leden mogelijk naar de bibliotheek zouden kunnen trekken Opdracht 8: Jouw ideale bibliotheek (groepsopdracht) Vertel ons over jouw ideale bibliotheek. Hoe ziet deze bibliotheek eruit? En wat kun je hier allemaal doen? Laat al je creativiteit en fantasie erop los om ons jouw ideale bibliotheek te laten zien! Denk bijvoorbeeld aan foto s, een moodboard (bijvoorbeeld via plaatjes, tekeningen, tekst, noem maar op! Je hebt 3 dagen om je creatie te maken. Daarna laten we je de creaties van andere deelnemers zien en kun je vertellen wat je hiervan vindt. Voor degene met het leukste idee hebben we een leuke extra beloning! Ruigrok NetPanel november

30

31

32

33

34