Waarden, normen en burgerschap. Het zijn veelbesproken onderwerpen in de Nederlandse samenleving. Kinderen komen op allerlei plaatsen in aanraking

Transcriptie

1 Waarden, normen en burgerschap. Het zijn veelbesproken onderwerpen in de Nederlandse samenleving. Kinderen komen op allerlei plaatsen in aanraking met waarden. Thuis, bij de sportvereniging, op straat, maar ook op school. Veel scholen hebben er tegenwoordig behoefte aan om structureel aandacht te besteden aan waarden en normen. De overheid verwacht dat scholen aandacht besteden aan burgerschap en sociaal gedrag; de inspectie rekent scholen op de opvoedende taak ook af. Iedereen wil dat de kinderen leven volgens algemeen maatschappelijk aanvaarde waarden en normen. Voordat een kind dat kan, moet het eerst weten welke waarden en normen dit zijn en hoe hiermee om te gaan. Een methode op dit gebied is hierbij van groot belang. De methode Kinderen en hun... morele talenten geeft waarden, normen en burgerschap een vaste plek binnen uw school.

2 Wat u vindt in deze brochure? In deze brochure vindt u alles wat u wilt weten over de methode Kinderen en... hun morele talenten. Zo kunt u lezen hoe de methode is opgebouwd en wat de uitgangspunten van de methode zijn. Verder zult u merken dat wij voor de onderbouw en de bovenbouw verschillende didactieken hanteren. Beide didactieken worden aan de hand van concrete lesvoorbeelden uitgebreid in deze brochure toegelicht. Zo komt u precies te weten wat u en uw leerlingen kunnen verwachten van deze methode. Maar eerst kunt u lezen wat onze visie op waarden en normen is en welke waarden er in onze methode centraal staan. Inhoud: CED-Groep, Pedologisch Instituut Samenstelling: Nelleke Bokhove Vormgeving: Rens Putman, Visual Lab Kwintessens Uitgevers Postbus 1492 / 3800 BL Amersfoort T F E info@kwintessens.nl I

3 Waarden, normen en burgerschap. Onze visie op waarden en normen De laatste jaren is er veel maatschappelijke discussie over deze onderwerpen. Bijvoorbeeld over fatsoenlijkheid en beleefdheid, het respecteren van anderen en andermans eigendommen, behulpzaamheid, zich inzetten voor de samenleving enzovoort. Ook op school ziet men dat waarden en normen vervaagd zijn. Leerlingen zijn brutaal, gaan slordig met hun schoolboeken om, pesten elkaar of houden zich niet aan hun beloftes. Dat terwijl de school wordt gezien als een van de belangrijkste plaatsen waar kinderen waarden en normen wordt bijgebracht. Bestaande methodes voor sociale competentie besteden natuurlijk ook (vaak impliciet) aandacht aan waarden en normen. Is dat dan niet genoeg? Iedereen wil immers dat kinderen leren om op een passende manier sociaal en emotioneel te functioneren. De methode Kinderen en... hun morele talenten legt echter de nadruk op de onderliggende waarden en normen en in mindere mate op het aanleren van sociaal wenselijk gedrag. Maar over welke waarden en normen hebben we het dan? Waarden geven richting aan het handelen. Uit waarden komen normen weer voort. Normen geven grenzen aan, ze vertellen wat wel en niet mag. Kinderen leren waarden binnen verschillende concrete contexten: thuis van hun ouders, op straat spelend met hun vriendjes, maar ook op school. De methode Kinderen en... hun morele talenten is een manier om binnen de school structureel aandacht aan waarden en normen te besteden. De methode besteedt aandacht aan waarden, normen én burgerschap. Als je over goed burgerschap beschikt, dien je niet alleen je eigen belang en waarden, maar ook een algemener belang en algemene waarden. Burgerschap is eigenlijk sociaal competent gedrag in de samenleving op basis van algemeen geaccepteerde waarden en normen. Om die waarden gaat het in de opvoeding. Onze waarden en normen geven richting aan hoe we ons in het dagelijks leven gedragen. We doen iets omdat we het belangrijk vinden dat we het doen. Iedereen heeft zijn eigen waarden. Daarnaast heeft een samenleving een aantal gemeenschappelijke waarden die bijna iedereen belangrijk vindt. Onze methode besteedt in elke groep aandacht aan de kernwaarden en de morele waarden. De drie burgerschapswaarden komen alleen in groep 7 en 8 aan bod, omdat voor het begrip en de bewustwording van de waarden vrijheid, tolerantie en solidariteit, leerlingen ouder moeten zijn. Elke waarde uit zich op verschillende manieren. Zo kan de waarde rechtvaardigheid zich uiten in gelijkheid, onpartijdigheid en eerbied voor eigendom. Goedgemanierdheid en beleefdheid vallen beide onder de waarde fatsoen. In onze methode staan zowel de waarden als de uitingsvormen ervan centraal. In onderstaand overzicht is te zien welke van die uitingsvormen wij bij de verschillende waarden onderscheiden en waar deze in de methode aan bod komen. Het lastige van waarden is dat je niet precies kunt zeggen wat je wanneer moet doen. Er is geen pasklare oplossing. Waarden kunnen soms zelfs in strijd zijn met elkaar. Aan welke waarde houd je dan vast? Wat doe je bijvoorbeeld als je een vriendin hebt beloofd haar niet te verraden (betrouwbaarheid), maar iemand anders krijgt de schuld van wat zij gedaan heeft (rechtvaardigheid)? Waarden kunnen op verschillende manieren ingedeeld worden. De waardenindeling binnen de methode is gebaseerd op universeel, sinds mensenheugenis aanvaarde waarden en normen, waarvan enkele nog steeds heel up to date blijken te zijn. Tom Kroon, die de theoretische verantwoording schreef, heeft acht waarden in een hanteerbaar schema geplaatst. Onze lessen zijn daarop gebaseerd. Welke waarden onderscheiden we in de methode en wat houden ze precies in? Basiswaarde Eerbied voor het leven Kernwaarden Weldadigheid Dingen doen die goed zijn voor andere mensen of dieren. Rechtvaardigheid Dingen gebeuren eerlijk, op de juiste manier. Betrouwbaarheid Te vertrouwen zijn. Men kan op je rekenen. Morele waarden Zelfbeheersing Controle hebben over je eigen gedrag, hoe je je ook voelt. Fatsoen In je gedrag en de manier waarop je praat rekening houden met anderen, om zo de omgang met elkaar te vereenvoudigen en botsingen te voorkomen. Burgerschapswaarden Vrijheid Niet gevangen zijn of in iemands macht zijn. Mogen denken, schrijven en zeggen wat je wilt. Tolerantie Accepteren dat de opvattingen van een ander anders kunnen zijn dan die van jou, ondanks het feit dat je die ander niet begrijpt. Solidariteit Laten zien dat je je met anderen verbonden voelt en bereid zijn de gevolgen daarvan te dragen.

4 In elke situatie moet er gewikt en gewogen worden, rekening houdend met de situatie, jezelf en anderen. Kinderen moeten daarvoor moreel handelen. Ze moeten nadenken over waarden, welke rol die spelen, welke mogelijkheden zij zelf hebben en wat de consequenties zijn van hun keuzes. Binnen de methode sluiten we aan bij de ontwikkeling van kinderen. Jonge kinderen nemen in bepaalde situaties beslissingen op basis van aangeleerde goede gewoontes. Ze weten bijvoorbeeld dat je niet mag liegen. Oudere kinderen gaan afwegen, ze weten dat gewoontes niet altijd volstaan. Bijvoorbeeld: als ik de waarheid vertel, komt mijn vriend in de problemen. Wat moet ik doen? Oudere kinderen zijn in hun morele ontwikkeling verder dan jongere kinderen. Daarom hebben we een aparte didactiek ontwikkeld voor de onderbouw (groep 1 t/m 4) en een voor de bovenbouw (groep 5 t/m 8). De methode Onze methode is losbladig en de volgorde van projecten per leerjaar is vrij in te vullen. Op deze manier kunt u de methode volledig laten aansluiten bij de wensen van uw school. U kunt zelf een volgorde bepalen of u kunt de projecten kiezen die aansluiten bij dat wat op dat moment op de school en in de groep leeft. Het is ook mogelijk om met verschillende groepen in uw school aan dezelfde waarde te werken. Door de verschillende uitingsvormen van de waarde werkt u aan dezelfde waarde, maar in elke groep met een ander accent. De uitgangspunten van de methode zijn: waarde nr deugd OB BB groep weldadigheid 1 hulpvaardigheid onbaatzuchtigheid vriendelijkheid vredelievendheid verdraagzaamheid betrokkenheid zorgzaamheid voor omgeving rechtvaardigheid 8 billijkheid (3x) onpartijdigheid wetsgetrouwdheid eerlijkheid 11 oprechtheid eerbied voor eigendom (3x) betrouwbaarheid 13 geloofwaardigheid integriteit zelfdiscipline 15 matigheid moed standvastigheid geduld trouw bescheidenheid voorzichtigheid fatsoen 22 beleefdheid voorkomenheid goedgemanierdheid gelijkheid 25 zelfkritisch intellectueel vermogen 7 8 vrijheid 26 zelfkritisch intellectueel vermogen 7 8 1) De lessen stimuleren leerlingen antwoorden en oplossingen te zoeken. In plaats van normatief in de projecten aan te geven hoe het hoort of wat je het beste kunt doen ontdekken de leerlingen dit zelf. Dit vergroot de effectiviteit. 2) Binnen de lessen wordt gebruikgemaakt van een betekenisvolle context; een situatiebeschrijving waarin de leerlingen zich kunnen herkennen. Hiermee wordt direct aangesloten bij de voorkennis die de leerlingen hebben over de waarde waar het in de les om gaat. Nieuwe kennis blijft immers beter hangen als er wordt voortgebouwd op al bestaande kennis. 3) De methode is interactief. Met open vragen lokt u reacties uit bij de leerlingen en bevordert u de interactie. De leerlingen bedenken zelf oplossingen voor het gegeven probleem en proberen deze oplossingen ook uit. 4) Reflectie, het nadenken over je eigen handelen, is een vierde uitgangspunt van de methode: Wat zou ik in die situatie hebben gedaan? Kan ik dit ook wel eens meemaken en wat doe ik dan? Het kunnen reflecteren is een belangrijk hulpmiddel om de lesdoelen te bereiken. In dit uitgangspunt komt het op pagina 6 genoemde morele handelen weer terug. Er is geen pasklare oplossing, kinderen moeten zelf afwegingen leren maken. Differentiatie leerdoelen naar leeftijd Voor de onder- en bovenbouw streven we verschillende doelen na. Oudere kinderen zijn in hun morele ontwikkeling verder dan jongere kinderen. Vandaar dat er bij de onder- en bovenbouw verschillende didactieken worden toegepast. Daarom zijn de projecten ook anders van opzet. Onderbouw en bovenbouw hebben gemeenschappelijk dat alle projecten zijn opgebouwd rond een concrete en herkenbare situatie waarbij sprake is van een dilemma waarin waarden een rol spelen. De dilemma s worden steeds gepresenteerd in een verhaal. In de groepen 1 tot en met 4 willen we kinderen laten kennismaken met waarden en hun uitingsvormen. Ook willen we de kinderen leren zich te verplaatsen in de situatie van anderen. Voor de groepen 5 tot en met 8 gaan we een stapje verder. Hier worden de leerlingen zich ervan bewust dat waarden in allerlei situaties een rol spelen en dat die rol niet altijd gelijk blijft. Ook willen we dat deze leerlingen inzien dat waarden soms strijdig kunnen zijn met elkaar, waardoor zij zelf moeten bedenken en kiezen wat je in zo n situatie gaat doen. Een project bestaat uit vier lesmomenten en verschillende activiteiten. Wij gaan ervan uit dat u per week een les geeft en enkele activiteiten uitvoert. Dit ligt echter niet vast. U kunt bijvoorbeeld ook twee weken met het hele project bezig zijn.

5 De onderbouw De projecten voor de onderbouw zijn als volgt opgebouwd: Les 1, 2 en 3: kringgesprek rond een verhaal (15 minuten). Per week één of meer activiteiten. Les 4 (facultatief): aansluitende les sociale competentie naar keuze (30 minuten). Hieronder ziet u een voorbeeld van een eerste lesmoment van een project, bestemd voor groep 3. Elke les begint met een verhaal dat eindigt met een probleem. Doordat de leerlingen zich hierin kunnen inleven, vormt dit een betekenisvolle context voor het vervolg van de les. Het verhaal gaat elke les over hetzelfde probleem, maar is telkens beschreven vanuit een ander gezichtspunt. Hierdoor worden de kinderen zich bewust van wat er allemaal speelt rondom de waarde en het verhaal. Na het voorlezen van het verhaal bespreekt u het verhaal in de kring. Zoals u in het voorbeeld ziet, worden u hiervoor kanten- klare vragen in de les aangereikt. U vraagt na of de leerlingen begrijpen wat het probleem is en u vraagt naar de eigen ervaringen van de leerlingen. Daarna sluit u de les af. U vat het gesprek samen en noemt hierbij een aantal voorbeelden van wat de kinderen vertelden. voorbeeld onderbouwles groep 3 Bij elke les staan minimaal drie activiteiten beschreven. U kunt na de les zelf momenten kiezen waarop u (enkele van) deze activiteiten uitvoert. Alle activiteiten houden verband met de situatie of de waarde. De ene activiteit staat er daarbij wat verder vanaf dan de andere. Door het uitvoeren van de activiteiten passen de kinderen de opgedane kennis nog eens toe en zal deze uiteindelijk beter blijven hangen. Zoals u in het voorbeeld ziet, zijn de activiteiten zeer divers. Zo zijn er knutsel- en knipactiviteiten, doe-activiteiten en voorleessuggesties. Indien nodig zijn de activiteiten op een apart blad uitgebreider beschreven. Ook zijn er bij enkele activiteiten kopieerbladen aanwezig. voorbeeld onderbouwles groep 3 voorbeeld onderbouwles groep 3 Wilt u naast waarden en normen een stapje verder gaan en ook aandacht besteden aan het sociaal gedrag van uw leerlingen? Dan kunt u de vierde les geven uit de methode Kinderen en... hun sociale talenten die in het project aangegeven staan. Op deze manier wordt scholen de mogelijkheid geboden om bij de betreffende waarde ook passende kennis en vaardigheden aan te leren. In de methode wordt aangegeven welke lessen uit Kinderen en... hun sociale talenten goed bij het project passen en er wordt beschreven hoe u deze lessen kunt koppelen aan het project. De aanwijzingen bij dit onderdeel kunt u ook gebruiken om de projecten te koppelen aan andere methodes die zich op sociaal gedrag richten. De koppeling aan een methode voor sociale competentie kan een extra zijn, maar is niet noodzakelijk. De drie lessen uit Kinderen en... hun morele talenten vormen een afgerond geheel.

6 voorbeeld onderbouwles groep 3 De bovenbouw Een project voor de bovenbouw bestrijkt vier weken. Deze weken worden als volgt ingevuld: Les 1: presentatie van het dilemma, indeling in groepen en de uitleg van de opdrachten (45 minuten) Les 3: presentatie van de opdrachten door de groepen en een bespreking ervan. Uitleg van de huiswerkopdracht voorbeeld bovenbouwles groep 7 Les 2: de groepen werken deels zelfstandig aan de (45 minuten) opdrachten (45-60 minuten) Les 4: bespreking van de huiswerkopdracht en een De opdrachten Als afsluiting van de eerste les legt u werkvormen gebruikt, zoals interviewen, verhalen opzoeken terugblik op het project (45 minuten). de opdrachten uit en verdeelt u de klas in groepen. In de op internet, rollenspel en eigen ervaringen vastleggen. periode daarna werken de groepen ieder aan hun eigen Hieronder ziet u de verschillende opdrachten met als Het dilemma In de eerste week van het project leest u een opdracht. Bij elk project zijn vier opdrachten die steeds een voorbeeld de uitwerking van de verschillende opdrachten uit verhaal voor dat eindigt in een dilemma waarin een waarde ander doel hebben. Er worden verschillende gevarieerde de les over Jort: centraal staat. Hieronder ziet u een voorbeeld van een dilemma. Jort krijgt bij de kassa te veel geld terug en twijfelt of hij er iets over zal zeggen. De dilemma s zijn steeds complexer naarmate de leerlingen ouder zijn. Doordat de leerlingen zich in het verhaal kunnen inleven, vormt dit een betekenisvolle context voor het vervolg van de les. Na het lezen van het verhaal bespreekt u het verhaal in de kring. U kunt hiervoor de kant-en-klare vragen uit de les gebruiken. Net als bij de onderbouw gaat u na of de leerlingen begrijpen wat het probleem is en vraagt Heb jij dat ook? De leerlingen gaan na of andere mensen ervaring hebben met soortgelijke situaties. Voorbeeld: De groep houdt een schriftelijke enquête onder de leerlingen van groep 5-8 waarmee duidelijk wordt wat zij (zouden) doen bij te veel teruggekregen wisselgeld. Kruip in de huid van... De leerlingen bekijken het verhaal vanuit verschillende gezichtspunten. Voorbeeld: De groep verzint zelf verschillende personen die zich in dezelfde situatie als Jort bevinden. De leerlingen bedenken zelf hoe deze personen aan de kassa zullen reageren en spelen dat na. Ik vind... De leerlingen bedenken wat zijzelf van de situatie vinden. Voorbeeld: De groep bekijkt mogelijk gedrag van Jort van twee kanten: a. Hij houdt het geld. b. Hij geeft het geld terug. Ook onderzoekt deze groep of de keuze van Jort gevolgen heeft voor het kassameisje. De leerlingen schrijven per een advies met argumenten aan Jort. En toen... De leerlingen maken duidelijk hoe de situatie precies is en wat de hoofdpersoon uit het verhaal kan doen. Voorbeeld: De groep bedenkt en speelt de twee mogelijke eindes van het verhaal: Jort die het geld houdt en Jort die het geld teruggeeft. u naar eigen ervaringen van de leerlingen.

7 Elke opdracht is uitgewerkt in een werkblad dat de leerlingen kunnen invullen. Leerlingen worden gestructureerd door de opdracht heen geleid. Zo is in elke opdracht een leerkracht-check opgenomen. De groepjes laten dan aan de leerkracht zien wat ze gemaakt of gedaan hebben. Zo kunt u in de gaten houden hoe opdrachten verlopen en kunt u zonodig bijsturen. Naarmate de leerlingen ouder zijn, zijn de aanwijzingen op het werkblad minder uitvoerig en wordt er meer inbreng van de leerlingen verwacht. Presentaties In de derde les van het project houden alle groepjes een presentatie over hun opdracht. Deze presentatie hebben ze in de tweede les al voorbereid. Door de verschillende presentaties, zien de leerlingen de situatie of de waarde ook vanuit andere invalshoeken. Door het brede beeld dat ze hierbij krijgen, zijn ze beter in staat bij morele dilemma s die ze zelf tegenkomen, een eigen standpunt te bepalen. Na de presentaties praat u samen met de leerlingen na aan de hand van vragen. U komt samen tot de kern van de situatie of de betreffende waarde. Ten slotte deelt en legt u in les 3 de huiswerkopdracht uit. De huiswerkopdracht Deze bestaat uit het zoeken naar voorbeelden van situaties rondom de betreffende waarde of uitingsvorm ervan. Ook horen er nadenkvragen bij de huiswerkopdracht. Het doel van de huiswerkopdracht is om de waarde of uitingsvorm breder te trekken dan alleen het dilemma in het verhaal. Herkennen ze de waarde ook in andere situaties? Verder kunnen ouders hun kinderen helpen bij de huiswerkopdracht. Op deze manier worden de ouders bij het betreffende project betrokken. Hieronder ziet u de huiswerkopdracht die hoort bij de les over Jort. De afsluiting In de afsluitende les van het project bespreekt u de huiswerkopdrachten aan de hand van vragen, waarbij u de waarde en zijn uitingsvormen in de volle breedte aan bod laat komen U verkent naar aanleiding van verschillende voorbeelden die de leerlingen inbrengen hun grenzen met betrekking tot de waarde en nodigt de leerlingen uit om te reflecteren. Wat hebben ze de afgelopen weken gedaan en wat hebben ze geleerd? De waarde Rechtvaardigheid Hebben de leerlingen nog dezelfde mening als aan het begin van het project en hoe komt het dat dat wel of niet veranderd is? Als steun bij deze les kunt u een waardekaart gebruiken waarop de betreffende waarde en de bijbehorende uitingsvormen vermeld staan. Zie hieronder de kaart van de waarde rechtvaardigheid. Rechtvaardigheid houdt in dat alles eerlijk gebeurt, op de juiste manier. Rechtvaardigheid komt naar voren via gelijkheid, onpartijdigheid en eerbied voor eigendom. Gelijkheid en onpartijdigheid horen bij elkaar. Als je vindt dat iedereen gelijk(waardig) is, moet je iedereen ook hetzelfde, en dus onpartijdig, behandelen. Dat is rechtvaardig. Gelijkheid. Gelijkheid in de zin van rechtvaardigheid betekent, dat alle mensen evenveel waard zijn. Dat ze allemaal dezelfde rechten hebben en ook allemaal dezelfde plichten. Iemand die heel rijk is, is dus evenveel waard als iemand die arm is. Mannen en vrouwen zijn gelijk(waardig), net als Nederlanders en buitenlanders en directeuren en winkelmeisjes. Iedereen moet dan ook hetzelfde behandeld worden. In Nederland en veel andere landen vinden we gelijkheid zó belangrijk, dat we het in de Grondwet hebben opgenomen, zelfs in het allereerste artikel. Daar staat: Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. Onpartijdigheid. Dat betekent dat je iemand niet voortrekt om welke reden dan ook. Bijvoorbeeld omdat je hem aardiger vindt. Onpartijdig is het tegenovergestelde van partijdig, daarbij kies je dus wel voor een bepaalde partij (een persoon of groep), er spelen andere dingen mee. Een scheidsrechter van sportwedstrijden moet altijd onpartijdig zijn, hij moet alle overtredingen even streng beoordelen en alleen punten geven die echt verdiend zijn, anders is het geen eerlijke, geen rechtvaardige wedstrijd. Bij onpartijdigheid is ook het gevoel van mensen dat ze gelijk behandeld worden heel belangrijk. Als jouw wedstrijd bijvoorbeeld gefloten wordt door de vader van een jongetje uit de tegenpartij, kan je het gevoel hebben dat de andere partij wordt voorgetrokken, ook al is de vader een officiële scheidsrechter en zegt hij dat hij echt eerlijk fluit. Je vraagt je toch af, of hij wel rechtvaardig is. Eerbied voor eigendom. Dit houdt in netjes en voorzichtig omgaan met spullen. Dit betekent dat mensen niet zomaar spullen van anderen gebruiken of pakken en dat ze iets wat ze gevonden hebben teruggeven aan de eigenaar. Je kunt niet zomaar de fiets van je buurjongen uit de schuur pakken om te fietsen. Dan toon je geen eerbied voor zijn eigendom. Dat doe je wel als je eerst vraagt of je zijn fiets mag lenen. En als je iets vindt, kun je het niet zomaar houden. Soms is dat niet gemakkelijk. Aan wie moet je bijvoorbeeld vragen of je iets mag gebruiken als je niet weet van wie het is? En wat als je iets hebt gevonden maar je komt er echt niet achter wie de eigenaar is? voorbeeld onderbouwles groep 3

8 Handreikingen Zowel de onderbouw- als de bovenbouwprojecten hebben een pagina met handreikingen. Op deze pagina staan de volgende onderdelen: Presentatie Onder het kopje Presentatie geven wij suggesties om de resultaten en producten te presenteren, binnen en buiten de klas of school. Door aan andere groepen te laten zien waar je mee bezig bent, krijgen de onderwerpen een plekje binnen de school. Daarnaast weten de groepen op deze manier waar een andere groep mee bezig is en kunnen de leerlingen binnen de school van elkaar leren. Door de presentatie naar buiten kan de school zich profileren als een school die zich ook bezighoudt met waarden. Ouders Onder het kopje Ouders worden in de handreikingen mogelijkheden gegeven om ouders op de hoogte te stellen van het project en hen erbij te betrekken. Waarden die thuis en op school belangrijk gevonden worden, kunnen verschillend zijn. Daarom is het van belang om ideeën zo mogelijk op elkaar af te stemmen en elkaar in ieder geval te informeren. In de handreikingen worden suggesties gedaan hoe ouders thuis aandacht aan het onderwerp kunnen besteden en er worden voorbeelden gegeven van boeken, films en websites die over het onderwerp gaan. De huiswerkopdracht en het presenteren van de resultaten en producten binnen en buiten de school zijn ook manieren waarop de ouders bij het project betrokken worden. Toelichting Ten slotte wordt er onder Toelichting uitgelegd wat wij verstaan onder de waarde en onder de uitingsvorm van de waarde die centraal staat. Deze uitleg is bedoeld als achtergrondinformatie voor u. Tevens kunt u deze gebruiken om tijdens besprekingen dingen voor de leerlingen te verduidelijken of om naar ouders toe een passende formulering te vinden. Deze toelichting is ook te vinden op de hier boven genoemde praktische waardekaart. Op deze manier heeft u de informatie tijdens de les altijd bij de hand. Kunnen de leerlingen de projecten zomaar doen? Leerlingen uit de onderbouw zijn gewend aan de kring en het voeren van kringgesprekken. De bespreking en het uitvoeren van de opdrachten gebeurt altijd onder uw begeleiding. Wat betreft de onderbouw zijn wij van mening dat de leerlingen de projecten gewoon kunnen doen. Voor de bovenbouw hebben wij voor elke groep een basisproject ontwikkeld. De basisprojecten richten zich op de voorwaarden die van belang zijn voor het welslagen van de overige projecten. In het basisproject voor groep vijf gaat het bijvoorbeeld om het leren samenwerken. Het is aan te raden dit project uitvoerig te behandelen. In alle projecten van de bovenbouw wordt er immers in groepjes gewerkt. De groepen zes, zeven en acht oefenen in de basisprojecten veelvoorkomende werkvormen en presentatievormen, zoals interviewen en toneelspelen. Met behulp van de basisprojecten maken de leerlingen tevens kennis met de werkwijze van de projecten. De basisprojecten voor de drie hoogste groepen kunnen door u flexibel ingezet worden. Het basisproject van groep zes kan bijvoorbeeld ook in groep acht gedaan worden. U kunt kiezen voor een basisproject waar uw klas op dat moment behoefte aan heeft. Het pakket De methode Kinderen en... hun morele talenten bevat: Acht ringbanden: voor iedere groep een aparte losbladige map met acht projecten, die u allemaal kunt doen of waaruit u een keuze kunt maken. Een didactische handleiding: in elke map is een didactische handleiding opgenomen. Hierin staat duidelijk beschreven hoe de projecten zijn opgebouwd en hoe u kunt werken met de methode. Een theoretische verantwoording: Tom Kroon schreef een theoretische verantwoording bij de methode. In dit boek wordt dieper ingegaan op de waarden en normen die in de lessen aan bod komen Een muziek-cd: de bijbehorende muziek-cd bevat aantrekkelijke liedjes over waarden en normen; leuke teksten en aanstekelijke melodieën. bestelnummers:??????????

9 Sterke kanten van de methode Geeft een nieuwe visie op sociale competentie, gevisualiseerd in de vorm van een kubus. Bevat duidelijke lessen met een vaste opbouw in drie fasen. Is helder en praktisch geschreven, vanuit het gezichtspunt van de leerkracht: Bevat duidelijke instructie aan leerlingen en kant en klare vragen die leerkrachten kunnen stellen. De lessen zijn contextgebonden en sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen. De leerlingen herkennen zich in de lessen. Er is gekozen voor aansprekende en inspirerende werkvormen, zoals leuke liedjes, tot de verbeelding sprekende verhalen, grappige illustraties, mooie versjes en gedichten, maar ook poppenspel, drama, korte opdrachtjes en spelletjes, waarbij de leerlingen hun sociale vaardigheden oefenen. Interactief geschreven; niet voorschrijvend hoe het moet maar met elkaar de beste oplossing ontdekken. Geeft ruime aandacht aan het toepassen van kennis en vaardigheden tijdens andere onderwijssituaties, maar ook buiten de lessen. Sluit aan bij de Sociale Competentie Observatie Lijst (SCOL). Met behulp van de resultaten op de SCOL kunt u de inhoud van de lessen bepalen en de vorderingen van de kinderen in beeld brengen. Bestaat uit mooie losbladige activiteitenmappen, inclusief handleiding en daarnaast een helder geschreven theorieboek voor verdieping in de theorie van sociale competentie en de achtergronden van de methode. Wordt geleverd inclusief cd met leuke, ontroerende en vlotte liedjes. Bevat makkelijk te geven lessen, zonder veel voorbereidingstijd en met een minimum aan materiaal. Het materiaal: dat zijn de leerlingen zelf. Leuk om te doen!!