Preventie Academie. Werkboek

Transcriptie

1 Preventie Academie Werkboek Cursusjaar

2 Inhoudsopgave Formulieren behorende bij les 4 Mondgezondheid en ziekten De meest voorkomende ziekten in relatie tot mondgezondheid 3 Formulieren behorende bij les 5 Organisatie mondzorg en mondverzorging in verpleeghuizen Wie doet wat (en wanneer)? 8 Processchema beleid mondzorg 9 3 formulieren voor het opstellen van een mondverzorgingsplan 10 Individuele mondverzorgingsplannen en standaardkaarten 14 Formulieren behorende bij les 6 Casuïstiek Slikproblemen en mondverzorging 16 Candida-infectie en mondverzorging 16 Strategieën bij mijdingsgedrag of afweergedrag 18 Formulieren behorende bij les 7 Klinische les Hoe ga je een klinische les geven? 20 2

3 Formulieren les 4 Mondgezondheid en ziekten De meest voorkomende ziekten in relatie tot mondgezondheid De meest voorkomende ziekten zijn: 1. Diabetes 2. CVA 3. Hartafwijkingen 4. Dementie 5. De ziekte van Parkinson 1. Diabetes Afhankelijk van het type en behandeling kan diabetes een aantal gevolgen voor de mondgezondheid hebben. Zo is er een verhoogde kans bij slecht gereguleerde diabetes op: Infecties Wondinfecties Candida-infectie Abcessen Vertraagde wondgenezing Droge mond en/of zwelling van de speekselklieren Mondbranden/slechte smaak Voor diabetespatiënten is goede mondverzorging nodig om ontstekingen in de mond te voorkomen. Ontstekingen hebben een negatieve invloed op de regulatie door een verhoogde insulinebehoefte. Door een droge mond wordt er sneller plaque gevormd met cariës en gingivitis als gevolg. Bovendien zorgt een droge mond voor ongemak. Mondbranden kan bijvoorbeeld pijn geven, wat erin kan resulteren dat de patiënt niet wil eten. Parodontitis beïnvloedt de glucoseregulatie; diabetespatiënten hebben een 6x zo groot risico op een moeizaam instelbare bloedsuikerspiegel. Advies mondverzorging: Vaseline op de lippen. Plaqueverwijdering door 2x per dag de mond te verzorgen volgens protocol. Bij een droge mond slijmvliezen reinigen volgens protocol met NaCl. Bij ongemakken en/ of (schimmel)infecties contact opnemen met de specialist ouderengeneeskunde of tandarts. 3

4 2. CVA Afhankelijk van de omvang en ernst van een CVA kan deze de volgende gevolgen hebben voor de mondgezondheid: Spraak- en slikklachten. Moeite met poetsen door motorische problemen. Unilaterale uitval van kauw- en aangezichtsspieren. Sensibiliteitsstoornissen. Problemen met het dragen van een gebitsprothese. Etensresten die, door bijvoorbeeld slikproblemen, in de mond achterblijven, kunnen ongemak veroorzaken. Patiënten die een CVA hebben gehad met een halfzijdige verlamming van het gezicht tot gevolg, kunnen op de wang of tong bijten zonder dat ze daar zelf erg in hebben. Er kunnen wondjes ontstaan. Wanneer er beperkingen zijn in de motoriek, is goede mondreiniging niet eenvoudig. Hierdoor bestaat een vergrote kans op het ontstaan van cariës of gingivitis. Advies mondverzorging: Vaseline op de lippen. Patiënt 2x per dag hulp bieden in de dagelijkse uitvoering van de mondhygiëne, volgens protocol. Controleren of de slijmvliezen vrij zijn van plaque en etensresten. 3. Hartafwijkingen Eventuele bijwerkingen van medicatie bij een hartafwijking: Droge mond. Tandvleeszwelling. Prikkelhoest, smaakverlies. Verhoogde bloedingsneiging bij antistollingsmedicatie. Voor hartpatiënten is het extra belangrijk om geen gingivitis of parodontitis ontstaat ter voorkoming van endocarditis. Een droge mond veroorzaakt ongemak, problemen met eten en slikken en meer plaquevorming waardoor de kans op cariës en ontstekingen vergroot wordt: een dubbel risico. Advies mondverzorging: Vaseline op de lippen. Dagelijks 2x uitvoeren van een adequate mondverzorging, volgens protocol. Moeilijk uitvoerbare mondverzorging melden bij arts of tandarts. Bij een droge mond slijmvliezen reinigen volgens protocol (met gaasje en NaCl). Bewoners met een droge mond voldoende laten drinken. 4

5 4. Dementie Risico s voor de mondgezondheid bij bewoners met dementie: Doordat bewoners vergeten te poetsen, kan er veel plaquevorming ontstaan met alle gevolgen van dien. Demente bewoners geven niet aan wanneer ze pijn in de mond hebben. In een gevorderd stadium van dementie krijgen bewoners slikproblemen, waardoor voedselresten kunnen achterblijven. Bij bewoners met dementie is een goede mondverzorging en geregelde controle belangrijk, omdat bewoners zelf steeds meer vergeten en ook niet altijd aangeven wanneer er iets mis is. Een gevolg van pijn of het ongemak van een droge mond kan zijn dat een bewoner niet meer wil eten. Wanneer de mondverzorging niet voldoende is, kan de bewoner bovendien last krijgen van een slechte adem. Dat heeft weer een negatieve invloed op sociale contacten. Advies mondverzorging Vaseline op de lippen. Moeilijk uitvoerbare mondverzorging melden bij arts of tandarts. Bij een droge mond slijmvliezen reinigen volgens protocol (met gaasje en NaCl). Bewoners met een droge mond voldoende laten drinken. 2x per dag gebitsprothese en mondholte reinigen of de bewoner hierbij ondersteunen. 5. De ziekte van Parkinson Bewoners met de ziekte van Parkinson kunnen met betrekking tot mondgezondheid een aantal problemen ervaren: Kauwproblemen. Protheses die slecht passen. Problemen met slikken. Overmatige speekselvloed. Motorische problemen die het poetsen en ook het spoelen bemoeilijken. Advies mondverzorging: Vaseline op de lippen. Observeer wat de bewoner zelf kan. Begeleid en adviseer bij het poetsen. Een elektrische tandenborstel is te verkiezen boven een gewone tandenborstel. Als spoelen onmogelijk is, slijmvliezen met een gaasje met NaCl schoonmaken. 5

6 Gevolgen van medicijnen 1. Droge mond door o.a. Antidepressiva Antipsychotica Antihistaminica Antiparkinsonmiddelen Antihypertensia Diuretica 2. Erosie door Aspirine Zure geneesmiddelen 3. Gezwollen gingiva door Feytoïne, nifedipine, icosporine 4. Geïrriteerde en pijnlijke tong Mondspoelmiddelen Antibiotica Etsende middelen Tekenen van een droge mond kunnen zijn: De bewoner klaagt over een droog en branderig gevoel Problemen met eten en slikken Problemen met spreken Ontstoken tandvlees Snel cariës Slechte mondgeur Gesprongen lippen Gescheurde mondhoeken De bewoner klaagt over een vieze smaak in de mond De smaakperceptie is veranderd De symptomen van een droge mond kun je als volgt verlichten: Glas water tussendoor, zeker na het eten. Bestrijding droge mond met ijslolly s, spoelvloeistoffen, speekselvervangers en vochtige wattenstaven. Vaker vochtig houden (spray). Vaseline op de lippen. Contact specialist ouderengeneeskunde i.v.m. de medicijnen. 6

7 Mondbranden en tongbranden Mogelijke oorzaken Een tekort aan vitamine C, B12 Verandering in de hormonen (vrouwen in de overgang) Diabetes Onvoldoende speekselproductie Voeding, scherpe kruiden, alcohol, roken Symptomen Een pijnlijke mond, die gedurende de dag steeds erger wordt Branderig gevoel op de tong of/en in de mondholte Constante jeuk en steken in de mondholte Spraakstoornissen Rode plekken op de tong Verandering van de slijmvliezen Droge mond 7

8 Formulieren les 5 Organisatie mondzorg en mondverzorging in verpleeghuizen Wie doet wat (en wanneer)? Taak specialist ouderengeneeskunde Inventariseren t.b.v. mondonderzoek Verwijst bij acute problemen naar de mondhygiënist of tandarts Neemt in overleg met de tandarts mondzorg in zorgplan op Voert multidisciplinair overleg Taak mondzorgcoach Ontwikkelt mede het beleid mondzorg; duidelijke afspraken maken: wie wat wanneer Leidt aandachtsvelders op Begeleidt en coacht aandachtsvelders Adviseert aandachtsvelders in complexe situaties Levert een bijdrage aan het beleid mondzorg Taak aandachtsvelder mondzorg Heeft speciale aandacht voor de mondzorg per afdeling Heeft een signalerende rol betreffende mondzorg Speelt een actieve rol betreffende de mondverzorging Begeleidt en coacht collega verzorgenden Voert multidisciplinair overleg Heeft aandacht voor mondzorg als onderdeel van het mondzorgplan Taak verzorgende Beoordeelt de mondgezondheid globaal Draagt zorg voor een adequate uitvoering van de mondzorg, zoals in het mondverzorgingsplan is aangegeven Taak tandarts/tandprotheticus Voert controles uit Doet volledig mondonderzoek Stelt een mondzorgplan op en voert deze uit Voert overleg met de aandachtsvelder/ specialist ouderengeneeskunde Verwijst door bij complexe situaties Taak preventieassistent Heeft signalerende rol betreffende mondverzorging Speelt actieve rol betreffende de mondverzorging Begeleidt bewoners en verzorgenden 8

9 Taak Mondhygiënist Voert controles uit Signaleert en adviseert Zet mede het mondzorgplan op Verricht preventieve handelingen Behandelt tandvleesaandoeningen; eenvoudige tandheelkundige handelingen Processchema beleid mondzorg Controles Activiteit Nodig voor zorgdossier 1. Binnen 24 uur na opname De verzorgende (EVV-er) inventariseert de mondgezondheid en de zelfzorg en legt dit vast in 2 observatieformulieren. Formulier 1: Globale inventarisatie mondgezondheid Formulier 2: Inventarisatie zelfzorg 2. Binnen 2 weken na opname 3. Binnen 2 weken na opname 4. Binnen 6 weken na opname of eerder als nodig is 5. Na een ½ jaar of eerder controle bij bewoners met eigen tanden De mondzorgcoach/aandachtsvelder mondzorg bepaalt de individuele mondverzorgingsbehoefte. De specialist ouderengeneeskunde bepaalt de relatie tussen de mondgezondheid van de bewoner en de aandoeningen waarvoor de verpleeghuisarts de medische zorg biedt. Dit wordt vastgelegd in een mondzorgplan, waarin ook de wensen van de bewoner worden opgenomen. Dit wordt besproken met de tandarts. De tandarts inventariseert i.s.m. een mondhygiënist de mondgezondheid en stelt een mondzorgplan op aan de hand van een anamnese en mondonderzoek. Behandeling door tandarts en /of mondhygiënist Tandarts en/of mondhygiënist voeren een controle of behandeling uit conform het mondzorgplan Formulier 3: Inventarisatie mondgezondheid Formulier 4: Aanvraag tandartsconsult Formulier 5: Screeningsformulier (status praesens) Formulier 6 : Journaalkaart voor tandarts/mondhygiënist Mondzorgplan Na een jaar controle bij bewoners met een prothese 2x per jaar of vaker indien nodig multidisciplinair overleg Inhoud: Cyclische zorgplanbespreking: afstemmen tussen zorgverleners Mondzorgplan tandarts evalueren, mondverzorging evalueren 9

10 Voor het opstellen van een mondverzorgingsplan zijn de volgende formulieren nodig 1. Inventarisatie globale mondgezondheid en mondverzorgingsgewoonten Dit formulier wordt binnen 24 uur na binnenkomst of opname ingevuld. De vragen zijn gericht op de globale mondgezondheid en de gewoonten van de bewoner. 2. Inventarisatie zelfzorg Dit formulier wordt ingevuld binnen een week na binnenkomst of opname. Het doel van dit formulier is om te achterhalen in hoeverre de bewoner zelf in staat is tot mondverzorging. 3. Inventarisatie mondgezondheidsformulieren Dit formulier wordt ingevuld door de mondzorgcoach of aandachtsvelder mondzorg die een cursus mondverzorging heeft doorlopen Om dit formulier goed te kunnen invullen wordt er een mondonderzoek uitgevoerd. 10

11 Formulier 1: Globale mondgezondheid en mondverzorgingsgewoonten Naam dhr/mevr.: Datum: Geboortedatum: In te vullen door verzorgende binnen 24 uur na opname/binnenkomst 1. Heeft de bewoner: (kruis aan wat van toepassing is) O Eigen gebit O Een aantal kiezen of tanden O Implantaten 2. Draagt de bewoner de prothese? 3. Kan de bewoner goed slikken? 4. Kan de bewoner goed kauwen? 5. Heeft de bewoner een goede mondgeur O Volledig kunstgebit O Bovenprothese O Onderprothese O Gedeeltelijke prothese O Frameprothese Ja Nee Heeft de bewoner klachten? Zo ja, welke? Eigen gewoonten t.a.v. mondverzorging Naam eigen tandarts + telefoonnummer Laatste bezoek tandarts? Poetst hoe vaak? Elektrische of handtandenborstel? Poetst tong? Gebruikt ragers of tandenstokers? Reinigt gebitsprothese? Hoe? Doet s nachts prothese uit; legt deze droog weg? Geeft toestemming dat de aandachtsvelder mondzorg een mondonderzoek uitvoert? Op-/aanmerkingen Wensen? 11

12 Formulier 2: Inventarisatie zelfzorg bewoner Naam dhr/mevr.: Datum: Geboortedatum: In te vullen door verzorgende binnen een week na opname/binnenkomst Observatie zelfzorg 1. Neemt de bewoner initiatief tot mondverzorging? Zo ja, ga door naar vraag 3 Ja* Nee* Zo nee, ga door naar vraag 2 2. Indien nee: vraag de bewoner zijn tanden of prothese te poetsen. Doet hij/zij dat? Zo nee, ga door naar vraag 7 3. Kan de bewoner de tandenborstel goed hanteren? 4. Maakt de bewoner effectieve poetsbewegingen? 5. Bereikt de bewoner alle tanden en kiezen in de mond? (zowel de binnenkant; de buitenkant als bovenop de tanden en kiezen) 6. Houdt hij/zij het poetsen ten minste een minuut vol? 7. Kan de bewoner zijn/ haar mond spoelen? Opmerkingen: * Indien alle vragen met ja worden beantwoord is de bewoner in staat zijn mond te verzorgen. Wordt één vraag met nee beantwoord dan is ondersteuning van de mondverzorging nodig. 12

13 Formulier 3: Inventarisatie mondgezondheid en bepaling vereiste mondverzorging Naam dhr/mevr.: Datum: Geboortedatum: (zet kruisje achter het goede antwoord; kies voor gezond of afwijkend en omcirkel wat van toepassing is) In te vullen door verzorgende binnen een week na opname/binnenkomst Aandachtspunt Gezond Afwijkend Slijmvliezen Lippen: bekijk en palpeer Wangslijmvlies + speekselklieren: bekijk en palpeer Gehemelte: bekijk met licht en spiegel en palpeer Tong: met vochtig gaasje tong naar voren halen en kantelen Mondbodem + speekselklier onder de tong Glad- roze- vochtig Roze en vochtig Speekselklier glad Roze en vochtig Roze en vochtig Roze en vochtig Speekselklier 2 uitgangen; roze en vochtig, lichte verdikking, bij aanraking komt er vocht uit Droog - gebarsten of gescheurde mondhoeken Droog - wit of rood gevlekt - bloedt - speekselklier rood - droog Droog - bleek - gevlekt rood of wit Beslag - zweertje - wit of rood gevlekt - verdikkingen Droog- rood - bloedend Gebitsprothese en mondholte Conditie van de prothese Gave elementen - compleet - schoon Niet compleet - scherpe randen - niet schoon Kaakwal/mondholte (onder het kunstgebit) Roze - vochtig Rood - droog - zweertjes - wortelresten Eigen tanden en kiezen Conditie tanden en kiezen Gave tanden en kiezen Gaatjes - wortelresten - afgebroken tanden Tandvlees Roze en strak tandvlees Rood - gezwollen tandvlees Mondhygiëne Schoon Tandplaque - tandsteen - aanslag Opmerkingen/aandachtspunten (implantaten, frames, wortelresten, etc.) Afspraak maken met (tandarts, mondhygiënist, specialist ouderengeneeskunde, ) 13

14 Individuele mondverzorgingsplannen en standaardkaarten Nadat de 3 formulieren zijn ingevuld, kan een individueel mondverzorgingsplan worden opgesteld. Aan de hand van de volgende vragen kun je tot een plan komen: 1. Wat zijn de problemen bij deze bewoner? Gebruik hiervoor de drie formulieren. Denk hierbij aan de gezondheid van de bewoner en hoe de mond eruit ziet. 2. Wat ga je aan mondverzorging bij deze bewoner doen? Denk hierbij aan de volgende vragen: Hoe vaak moet er worden gepoetst? Het ziektebeeld en medicijnen kunnen van invloed zijn op de frequentie van mondreiniging. Welke poetsmethoden en hulpmiddelen gebruik je? Dit is afhankelijk van de situatie in de mond en de wens van de bewoner. Hoe worden de prothese en de mondholte gereinigd? Dit is afhankelijk van de situatie in de mond en de wens van de bewoner. Is de mond voldoende vochtig? Moet er rekening worden gehouden met een ziekte, medicijnen en de bijbehorende aandachtspunten? 3. Welke acties onderneem je? 4. Welke standaardkaart ga je gebruiken? Standaardkaarten Er zijn standaardkaarten ontwikkeld die in verpleeghuizen in Nijmegen en omstreken gebruikt worden. Deze kaarten worden bij de wastafel opgehangen of aan de deur aan de binnenkant van de kast. De mondzorgcoach of aandachtsvelder mondzorg kiest, nadat een mondverzorgingsplan is opgesteld, een standaardkaart die past bij de bewoner. Op de kaart komt de naam van de bewoner te staan. Wat niet van toepassing is wordt weggestreept. 1. Mondverzorging bij bewoners met een eigen gebit en eventueel kroon- of brugwerk. 2. Mondverzorging van bewoners met een eigen gebit en gedeeltelijk prothese / frameprothese. 3. Mondverzorging bovenkaak prothese en onderkaak eigen gebit 4. Mondverzorging bovenkaak prothese en onderkaak eigen gebit + frameprothese 5. Mondverzorging volledige prothese en mondholte 6. Mondverzorging volledige prothese en mondholte en implantaten 7. Mondverzorging bij slikproblemen en als poetsen niet mogelijk is 8. Mondverzorging terminale zorg 14

15 Formulieren behorende bij les 6 Casuïstiek Casus 1 Slikproblemen en mondverzorging Bewoners boven de 70 jaar gaan trager slikken en hun coördinatie vermindert. Dit is ook het geval bij bewoners die de ziekte van Parkinson hebben, dement zijn, een CVA hebben gehad of in de terminale fase zijn. Het trager slikken en het verminderen van de coördinatie kan slikproblemen geven. Ernstige verslikking kan koorts of longontsteking geven. Als iemand zich ernstig verslikt moet hier melding van gemaakt worden. Normaal slikken bestaat uit 4 fasen: 1. Voorbereiding: kauwen van het voedsel 2. Inzet slikbeweging: door de tong wordt het voedsel naar de keelholte gebracht 3. Keelfase: de neusholte en het strotklepje worden gesloten 4. Slokdarmfase: voedsel gaat naar de maag Er is een aantal aanwijzingen dat een bewoner slikproblemen heeft: Voedsel blijft langer dan normaal in de mond. Voedsel en/of speeksel loopt uit de mond. Voedsel komt door de neus. De bewoner heeft steeds bij het eten een hoestreflex. De bewoner verslikt zich in het speeksel. Na het slikken klinkt de stem van de bewoner borrelend. Mondverzorging bij slikproblemen: Controleer de mond na het eten om te zien of er voedselresten achterblijven in de wangzakken. Moedig de bewoner aan de mond met de tong te reinigen. Voorkom dat de bewoner zich tijdens de mondverzorging verslikt in tandpasta en speeksel. Door de bewoner bijvoorbeeld rechtop te zetten of op de zij te leggen, voorkom je dat er vloeistof achter in de keel loopt. Na het poetsen moet alle vloeistof uit de mond worden verwijderd. Laat de bewoner zoveel mogelijk uitspugen. Door middel van een spuitje met schoon water kan de mond schoon gespoten worden. Een andere manier is het schoonmaken met gaasjes. Maak bij bewoners met slikproblemen nooit gebruik van een mondspray en laat de bewoner niet uit een glas of drinkbeker drinken. 15

16 Casus 1 Candida-infectie Candida is een gist dat kan veranderen in een schimmel. Deze schimmel krijgt meer kans in een vochtige omgeving, bij onvoldoende mondreiniging en een verzwakt immuunsysteem. Ook medicijnen kunnen hiervan de oorzaak zijn. Candida is afschraapbaar. Mondverzorging bij een candida-infectie Een Candida-infectie kan verholpen worden door de mondholte en prothese goed te reinigen en de prothese s nachts schoon en droog weg te leggen. De tandarts of specialist ouderengeneeskunde kan eventueel medicatie voorschrijven 16

17 Casus 2 Strategieën bij mijdingsgedrag of afweergedrag Benadering Benader op ooghoogte, binnen het gezichtsveld. Wees ontspannen en glimlach. Mensen met dementie vergeten aspecten van hun leven, maar vergeten nooit dat ze mens zijn. Benader de bewoner als volwaardig persoon. Zachte aanraking (handen, schouders, elleboog). Tastzin zijn vaak de laatste prikkels die nog worden doorgegeven aan de hersenen. Dit kan geruststellen. Omgeving Geef mondverzorging in rustige omgeving. Kies voor een bekende eigen omgeving. Zorg dat er zo min mogelijk personen aanwezig zijn. Gebruik de badkamer / wastafel, dit maakt al duidelijk wat er gaat gebeuren (soms nog een onbewuste herinnering). Als je achter de bewoner gaat staan, zorg dan dat de bewoner in een spiegel kan kijken. Hij/zij ziet als eerste zijn/haar eigen spiegelbeeld; enige hulp en aansturing is dan gemakkelijker uit te voeren. Gedrag / communicatie Vermijd 'babytalk', zoals hoge tonen en zangerige cadans. Kies een eenvoudige conversatie "Wat heeft u een mooi gebit." Maak gebaren en beeld uit. Dit zijn uitstekende communicatieve middelen. Ze geven richting op een niet bedreigende manier. Geef stapsgewijs aanwijzingen met eenvoudige opdrachten. Geef complimenten. Stimuleer tot zelfstandige uitvoering van de mondverzorging indien mogelijk. Bevordering van de zelfzorg Gebruik of zet een beker met lauwwarm water klaar (vermindert schrikreactie). Plaats tandenborstel voorzichtig in de hand. Geef stapsgewijs eenvoudige opdrachten. Gebruik niet te veel tandpasta, de grootte van een erwt is voldoende. Begeleid de poetsbewegingen. Houd de hand vast en poets rustig mee (hand over hand techniek is veelal handig bij het uitnemen van de gebitsprothese) Wees voorzichtig met gebruik van dentaswabs, bij dichtbijten breekt plastic handvat snel af. Zorg voor routine, kies een vast tijdstip / omgeving / tandpasta (geur). 17

18 Afleiding Indien de mondverzorgingsactiviteit mislukt, kan onderling van hulpverlener worden gewisseld. Kies ervoor de activiteit uit te stellen tot een later tijdstip (heeft echter niet de voorkeur i.v.m. kans op overslaan). Voer de mondverzorging met twee personen uit, waarbij één persoon praat, uitlegt en geruststelt, terwijl de andere persoon de handelingen uitvoert. Ga niet wrikken bij dichtbijten op de tandenborstel. Wacht tot de cliënt de borstel loslaat. Overweeg de familie in te schakelen of erbij te betrekken. 18

19 Formulieren bij les 7 Klinische les Hoe ga je een klinische les geven? 1. Er zijn verschillende manieren om een verpleeghuis te zoeken: Kies zelf een verpleeghuis bijv. omdat er een familielid verblijft of omdat je daar iemand kent. Benader een verpleeghuis in je omgeving. Mocht dit niet tot de mogelijkheden behoren, neem dan contact op met het Ivoren Kruis. Zij weten welke verpleeghuizen graag een klinische les voor hun verzorgenden willen hebben. 2. Waar let je op bij het benaderen van een verpleeghuis? 1. Staat het management hier achter? 2. Zijn de verzorgenden/verpleegkundigen geïnteresseerd? 3. Is er een goede ruimte met een beamer, laptop, etc. die goed werkt? 4. Wie is de contactpersoon voor technische zaken? 3. Benodigdheden, wat breng je mee of organiseer je? Overleg met het huis 1. Laptop / beamer 2. USB-stick met PowerPoint: klinische les of Youtube 3. Video van TNO Mondzorg in Kaart, instructievideo voor verzorgenden 4. Mondverzorgingsoefeningen op papier 5. Poetsmodel met tandenborstel + ragers, stokers 6. Frameprothese, gedeeltelijke prothese en volledige prothese 7. Protheseborstel 8. Overkappingsprothese met implantaten (liefst transparant) 9. Gaasjes (non-woven) 10. Handschoenen 11. Wegwerp spiegeltjes 12. Zaklampen 13. Poetskoffer van elmex met tandenborstels, etc. 19

20 4. Procedure 1. ½ uur voor aanvang Controleer de beamer en installeer de klinische les. 2. Voorstellen en welkom heten Als de cursisten aanwezig zijn, stel je je voor en geef je aan dat het heel fijn is dat zij naar deze klinische les gekomen zijn, die in heel Nederland wordt gegeven. Het Ivoren Kruis en de VriendenLoterij hebben dit mogelijk gemaakt. Ons doel is een gezonde mond voor iedere bewoner. Omdat jullie het meeste van iedereen met de bewoners omgaan, zijn jullie de belangrijkste personen die een bijdrage kunnen leveren aan de mondgezondheid van de bewoners. 3. Vervolgens laat je de cursisten zich voorstellen. Je kunt hen vragen: Wat hoop je zeker van mij te leren? Kun je mij vertellen wat je als moeilijk ervaart als je iemands mond gaat poetsen? 4. Begin de klinische les met de PowerPointpresentatie en wel met de vragen van de 4 e dia. 5. Na de diapresentatie is er een practicum. Hiervoor heb je 4 mondreinigingsoefeningen ingeruimd. Zie verder handleiding bij de PowerPointpresentatie. Van iedere dia is een beschrijving in de handleiding opgenomen. Het is niet de bedoeling dat je het voor gaat lezen, want dan wordt het te statisch. Het is bedoeld voor de voorbereiding en als ondersteuning bij de klinische les. Na deze PP de handleiding uitdelen en de PP klinische les laten zien. Vervolgens de mondreinigingsoefeningen doornemen, het mondonderzoek en de begeleiding op de afdeling (m.b.v. de handleiding klinische les). 20