Droge mond. Soms is water alleen niet genoeg. Een gids voor patiënten met het syndroom van Sjögren. Specialist bij droge mond

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Droge mond. Soms is water alleen niet genoeg. Een gids voor patiënten met het syndroom van Sjögren. Specialist bij droge mond"

Transcriptie

1 Droge mond Een gids voor patiënten met het syndroom van Sjögren Soms is water alleen niet genoeg Specialist bij droge mond

2 Droge mond is één van de meest voorkomende symptomen bij syndroom van Sjögren Iedereen heeft wel eens tijdelijk last van een droge mond. Als de speekselklieren niet goed functioneren, wordt de mond abnormaal droog. Dit verschijnsel is een van de bekendste symptomen van het syndroom van Sjögren. Een droge mond heeft grote impact op de levenskwaliteit. Gelukkig zijn er manieren om te zorgen dat u het dagelijks leven weer kunt oppakken. Wat is een droge mond? Een droge mond treedt op wanneer er in de mond te weinig speeksel aanwezig is. Dit is meestal een gevolg van het onvoldoende functioneren van de speekselklieren. Speeksel lijkt misschien iets heel vanzelfsprekends, maar is essentieel voor het vochtig en gezond houden van onze mond: speeksel maakt het voedsel nat zodat we dit makkelijker kunnen kauwen en doorslikken, helpt bij het begin van de spijsvertering, helpt onze tanden te beschermen, voorkomt infecties en geneest wondjes in de mond. Uw arts gebruikt voor een droge mond misschien de medische term xerostomie. Waarom heb ik een droge mond? Het syndroom van Sjögren is een aandoening die ontstaat wanneer het afweersysteem van ons lichaam de eigen weefsels aanvalt. Dit noemt men auto-immuunziekte. Sommige mensen lijden enkel aan het syndroom van Sjögren, terwijl anderen het syndroom ontwikkelen als gevolg van een ander medisch probleem, zoals reumatoïde artritis. Het syndroom komt voor bij 2% van de bevolking, waarvan het vaakst bij vrouwen van 40 tot 60 jaar. De speekselklieren spelen een belangrijke rol in de productie van speeksel, dat de mond gezond helpt te houden. Bij het syndroom van Sjögren valt het natuurlijk afweersysteem van het lichaam de speekselklieren aan, wat leidt tot een droge mond. De ogen kunnen ook droog worden, omdat de traanklieren ook aangetast worden. Tegen het syndroom van Sjögren bestaat momenteel helaas geen remedie, maar bij de meeste mensen kunnen de symptomen, zoals een droge mond en droge ogen, wel worden verzacht.

3 Zijn er nog andere oorzaken van een droge mond? Een droge mond kan optreden als bijwerking bij meer dan 400 verschillende geneesmiddelen. Als u meer dan één geneesmiddel gebruikt, loopt u meer risico op een droge mond. Als u het syndroom van Sjögren heeft in combinatie met een andere medische aandoening, bijvoorbeeld reumatoïde artritis, dan neemt u misschien verschillende geneesmiddelen. Dit kan bijdragen aan een droge mond. Symptomen van een droge mond De symptomen van een droge mond kunnen zijn: kleverig of droog gevoel in de mond; dik, draderig speeksel; pijn of een brandend gevoel in de mond en de tong; droge, gekloofde, pijnlijke lippen; problemen met eten, vooral bij droge voeding zoals beschuit of crackers; problemen met slikken en spreken; smaakstoornissen; slechte adem; ongemak bij het dragen van een gebitsprothese; veel dorst, vooral s nachts.

4 Hoe kan biotène helpen bij een droge mond? Het biotène systeem is speciaal ontwikkeld voor mensen die last hebben van droge mond. Het natuurlijke antibacteriële systeem van het speeksel is verzwakt als u last heeft van een droge mond. Hierdoor bent u vatbaarder voor infecties in de mond. Biotène ondersteunt de natuurlijke afweer van het speeksel. Het biotène-systeem helpt: Welke behandelingen zijn er? Uw dokter kan u adviseren hoe u een droge mond kunt helpen voorkomen of er beter mee om kunt gaan. Het mondmilieu gezond te houden en helpt beschermen tegen droge mond; De natuurlijke afweer van het speeksel te ondersteunen; De natuurlijke antibacteriële werking van het speeksel te ondersteunen, die bij xerostomie patiënten verzwakt is. Speekselsubstituten zijn speciaal ontworpen om de mond te smeren en vochtig te houden en zo het ongemak te verminderen. Speekselsubstituten zijn verkrijgbaar als gels, sprays, mondspoelingen en/of tandpasta s. Dankzij het complete productassortiment van biotène kunt u zelf bepalen welk product het beste bij uw behoeften en levensstijl past. Speekselstimulerende middelen kunnen worden gebruikt, wanneer de speekselklieren nog (deels) functioneren. Ze zijn ontwikkeld om de natuurlijke speekselproductie te vergroten. Speekselstimulerende middelen zijn verkrijgbaar als suikervrije kauwgom, pastilles of tabletten. Geneesmiddelen op voorschrift van uw arts of specialist kunnen eveneens de speekselproductie stimuleren. Ze zijn echter niet voor iedereen geschikt en werken alleen als de schade aan de speekselklieren van tijdelijke aard is. Het kan enkele maanden duren voor de geneesmiddelen een stimulerende uitwerking hebben op de klieren.

5 Het biotène assortiment Producten voor verlichting van de droge mond symptomen: Biotène oralbalance gel die zorgt voor langdurige bevochtiging en comfort bevat enzymen die ook in natuurlijk speeksel voorkomen, verlicht het mondweefsel en helpt deze beschermen tegen irritaties en een branderig gevoel. Producten om uw tanden te helpen gezond te houden en tandbederf te helpen voorkomen: Biotène fluoride tandpasta die de natuurlijke afweer van het speeksel ondersteunt en de tanden versterkt. Biotène mondspray die zorgt voor directe verlichting, houdt vocht vast, helpt beschermen tegen droogheid en is suikervrij. De mondspray is discreet en gemakkelijk om mee te nemen. Biotène mondspoeling die helpt beschermen tegen droge mond en de adem verfrist zonder branderig gevoel. De mondspoeling bevat enzymen die voorkomen in natuurlijk speeksel om de mond in goede conditie te houden. De fluoride tandpasta en milde mondspoeling zijn speciaal ontwikkeld voor mensen met een droge mond, die pijnlijk of ongemakkelijk kan aanvoelen. De producten bevatten geen alcohol, zijn mild van smaak en SLS-vrij. Tevens kunt u de producten net als gewone mondverzorgingsproducten meermalen per dag gebruiken.

6 Biotène verlicht de hele dag door Voor optimale symptoomverlichting bij droge mond wordt onderstaand advies aanbevolen: Ontwaken: poets na het ontbijt uw tanden twee minuten met biotène tandpasta. Spoel uw mond met biotène mondspoeling. Wat kunt u nog meer doen? Probeer, met kleine slokjes, minimaal 1,5 liter water of andere koude, ongezoete vloeistof per dag te drinken. Vermijd tabak en dranken die de mond droog maken, zoals cafeïnehoudende dranken en alcohol. Gebruik suikervrije kauwgom of suikervrije zuigtabletten of snoepjes om de speekselproductie te stimuleren. In de ochtend: bevochtig uw mond met biotène mondspray. De mondspray verzacht uw droge mond en keel. Gebruik s nachts een luchtbevochtiger in de slaapkamer. Lunch: bij moeite met slikken, bevochtig voor het eten uw mond met biotène oralbalance gel. Gebruik na de maaltijd de biotène mondspoeling of mondspray. Gebruik voeding die veel vloeistof bevat zoals fruit, gepureerde groenten en fruit en vermijd droge harde voeding zoals beschuit en crackers. Deze kunnen uw mond openhalen. In de middag: bevochtig uw mond opnieuw met de biotène bevochtigende mondspray. Stoom groenten todat deze zacht zijn. Avondeten: bij moeite met slikken, bevochtig voor het eten uw mond met biotène oralbalance gel. Gebruik na de maaltijd de biotène mondspoeling of mondspray. Bedtijd: poets uw tanden met biotène tandpasta. Spoel uw mond met biotène mondspoeling. Gebruik de biotène oralbalance gel om uw mond gedurende de nacht vochtig te helpen houden. Maak uw eten vochtig door bijvoorbeeld sausjes, extra olie, mayonaise en yoghurt te gebruiken zodat het gemakkelijker door te slikken wordt. Vermijd zout en gekruid eten aangezien dit de gevoelige mond kan irriteren. Om tandbederf te voorkomen en uw tanden gezond te houden: - Poets uw tanden na elke maaltijd en voor het slapengaan met een zachte tandenborstel en flos tweemaal per dag. - Gebruik een natriumlaurylsulfaat (SLS)-vrije, fluoride houdende tandpasta. - Vermijd mondspoelingen die alcohol bevatten, aangezien alcohol de mond uitdroogt. - Vermijd zoete, suikerhoudende voeding. - Bezoek minstens twee maal per jaar uw tandarts voor controle.

7 Biotène oralbalance gel, mondspoeling en mondspray zijn medische middelen. Specialist bij droge mond Biotène is verkrijgbaar bij uw apotheek en drogist Biotene mondspoeling, oralbalance gel en mondspray zijn medische hulpmiddelen. Lees voor gebruik de aanwijzingen. GlaxoSmithKline Consumer Healthcare BV, Postbus 757, 3700 AT Zeist

Droge mond. Soms is water alleen niet genoeg. Een gids voor patiënten die behandeld worden tegen kanker. Specialist bij droge mond

Droge mond. Soms is water alleen niet genoeg. Een gids voor patiënten die behandeld worden tegen kanker. Specialist bij droge mond Droge mond Een gids voor patiënten die behandeld worden tegen kanker Soms is water alleen niet genoeg Specialist bij droge mond Droge mond: een frequente bijwerking bij de behandeling van kanker Wellicht

Nadere informatie

XEROSTOMIE. (droge mond)

XEROSTOMIE. (droge mond) XEROSTOMIE (droge mond) XEROSTOMIE (droge mond) Voorwoord Wat is speeksel? Wanneer u bestraald wordt in het hoofdhalsgebied zullen de speekselklieren minder speeksel aanmaken. Als gevolg daarvan kunt u

Nadere informatie

Droge mond. Droge mond

Droge mond. Droge mond Droge mond Droge mond Iedereen heeft tijdelijk wel eens last van een droge mond, bijvoorbeeld na langdurig spreken of bij stress. Maar je kunt er ook langdurig last van hebben. Of de klacht kan blijvend

Nadere informatie

Mondverzorging bij radiotherapie

Mondverzorging bij radiotherapie Mondverzorging bij radiotherapie Inleiding U gaat beginnen of bent al bezig met radiotherapie. Als gevolg van deze therapie kunt u last krijgen van een droge mond of last van uw tandvlees, uw mondslijmvlies

Nadere informatie

Verschijnselen van droge mond

Verschijnselen van droge mond Een droge mond Inleiding Iedereen heeft wel eens tijdelijk last van een droge mond, bijvoorbeeld na langdurig spreken. Maar droge mond kan ook langdurig zijn of zelfs blijvend. Dat kan slecht zijn voor

Nadere informatie

Mondverzorging bij chemotherapie

Mondverzorging bij chemotherapie Mondverzorging bij chemotherapie Inleiding Chemotherapie kan invloed hebben op de productie van speeksel door de speekselklieren. Speeksel heeft een reinigende werking en helpt daardoor gaatjes te voorkomen.

Nadere informatie

Droge mond. Tijdelijke, langdurige of blijvende monddroogheid?

Droge mond. Tijdelijke, langdurige of blijvende monddroogheid? Droge mond Tijdelijke, langdurige of blijvende monddroogheid? Iedereen heeft tijdelijk wel eens last van een droge mond, bijvoorbeeld na langdurig spreken of bij stress. Maar je kunt er ook langdurig last

Nadere informatie

Mondverzorging bij chemotherapie

Mondverzorging bij chemotherapie Mondverzorging bij chemotherapie Inleiding Chemotherapie kan invloed hebben op de productie van speeksel door de speekselklieren. Speeksel heeft een reinigende werking en helpt daardoor gaatjes te voorkomen.

Nadere informatie

Het gebruik van speekselvervangers Verandering van medicijnen Droge mond

Het gebruik van speekselvervangers Verandering van medicijnen Droge mond Droge mond Droge mond Tijdelijke, langdurige of blijvende monddroogheid? Iedereen heeft tijdelijk wel eens last van een droge mond, bijvoorbeeld na langdurig spreken of bij stress. Maar je kunt er ook

Nadere informatie

Mondverzorging bij mensen met kanker

Mondverzorging bij mensen met kanker Mondverzorging bij mensen met kanker Oncologisch dagcentrum Locatie Purmerend/Volendam Inleiding Door chemokuren, medicijnen en/of bestraling van één of meerdere speekselklieren kunt u klachten in de mond

Nadere informatie

Slechte adem. Is uw adem fris?

Slechte adem. Is uw adem fris? Slechte adem Is uw adem fris? Een frisse adem. Dat wil iedereen. Maar is uw adem ook fris? De meeste mensen met een slechte adem, ook wel halitose genoemd, merken het zelf niet. Ze ruiken het zelf niet.

Nadere informatie

MONDSLIJMVLIES- ONTSTEKING. na radiotherapie

MONDSLIJMVLIES- ONTSTEKING. na radiotherapie MONDSLIJMVLIES- ONTSTEKING na radiotherapie MONDSLIJMVLIESONTSTEKING na radiotherapie Bij bestraling van de mond- en keelholte kunt u last krijgen van een pijnlijke mond en keel. Ze zien rood en zijn gezwollen.

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Mondverzorging bij chemotherapie

Patiënteninformatie. Mondverzorging bij chemotherapie Patiënteninformatie Mondverzorging bij chemotherapie Inhoud Inleiding... 3 Informatie over mondverzorging bij chemotherapie... 3 Tips en adviezen... 3 Wat kunt u zelf doen voor een goede mondverzorging

Nadere informatie

Mondverzorging bij bestraling Afdeling mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie

Mondverzorging bij bestraling Afdeling mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie Mondverzorging bij bestraling Afdeling mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie U heeft te horen gekregen dat u binnenkort wordt bestraald in VU medisch centrum (VUmc). Deze folder bevat belangrijke

Nadere informatie

Dagcentrum, expertisecentrum voor infuustherapie en medische interventies. Mondhygiëne bij chemotherapie

Dagcentrum, expertisecentrum voor infuustherapie en medische interventies. Mondhygiëne bij chemotherapie Dagcentrum, expertisecentrum voor infuustherapie en medische interventies Mondhygiëne bij chemotherapie Dagcentrum, expertisecentrum voor infuustherapie en medische interventies U wordt behandeld met

Nadere informatie

MONDVERZORGING BIJ DE ONCOLOGISCHE PATIËNT. - Patiëntinformatie -

MONDVERZORGING BIJ DE ONCOLOGISCHE PATIËNT. - Patiëntinformatie - MONDVERZORGING BIJ DE ONCOLOGISCHE PATIËNT - Patiëntinformatie - Inhoud Inleiding Informatie over mondverzorging bij chemotherapie Tips en adviezen Welke mondproblemen kunt u verwachten? Wat kunt u zelf

Nadere informatie

PATIËNTENINFO MOND- EN TANDVERZORGING TIJDENS EN NA BESTRALING

PATIËNTENINFO MOND- EN TANDVERZORGING TIJDENS EN NA BESTRALING UNIVERSITAIRE ZIEKENHUIZEN LEUVEN PATIËNTENINFO MOND- EN TANDVERZORGING TIJDENS EN NA BESTRALING INHOUD INLEIDING 3 INLEIDING..................................................3 WAT IS HET EFFECT VAN BESTRALING

Nadere informatie

Mondspoelmiddelen. Spoelen, voor wie en waarom? Mondspoelmiddelen tegen gaatjes

Mondspoelmiddelen. Spoelen, voor wie en waarom? Mondspoelmiddelen tegen gaatjes Mondspoelmiddelen Uw tandarts of mondhygiënist heeft u geadviseerd een mondspoelmiddel te gaan gebruiken. U heeft bijvoorbeeld een aantal beginnende gaatjes (cariës). Het tandenpoetsen lukt niet zo goed.

Nadere informatie

Mondspoelmiddelen. Mondspoelmiddelen

Mondspoelmiddelen. Mondspoelmiddelen Mondspoelmiddelen Mondspoelmiddelen Uw tandarts of mondhygiënist heeft u geadviseerd een mondspoelmiddel te gaan gebruiken. U heeft bijvoorbeeld een aantal beginnende gaatjes (cariës). Het tandenpoetsen

Nadere informatie

Bijwerkingen van chemotherapie. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg

Bijwerkingen van chemotherapie. Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies. Jouw gezondheid is onze zorg Bijwerkingen van chemotherapie Vraag je Alphega apotheek om meer informatie en advies Jouw gezondheid is onze zorg Inhoud Mondverzorging 3 Huidverzorging 4 Voeding 5 Vermoeidheid 6 Haarverzorging 7 Diarree

Nadere informatie

Mondverzorging bij de oudere patiënt

Mondverzorging bij de oudere patiënt Mondverzorging bij de oudere patiënt Ziekenhuis Gelderse Vallei Uw familielid, vriend(in) of kennis is opgenomen in ons ziekenhuis vanwege ziekte, onderzoeken, een ongeval en/of operatie. Om ervoor te

Nadere informatie

Tand- en mondhygiëne bij chemotherapie. Het aanleren van een goede techniek voor mondverzorging helpt complicaties voorkomen

Tand- en mondhygiëne bij chemotherapie. Het aanleren van een goede techniek voor mondverzorging helpt complicaties voorkomen Tand- en mondhygiëne bij chemotherapie Het aanleren van een goede techniek voor mondverzorging helpt complicaties voorkomen Enkele veel gestelde vragen Waarom? Een goede mondhygiëne resulteert in een gezond

Nadere informatie

Slechte adem Wat helpt niet tegen halitose?

Slechte adem Wat helpt niet tegen halitose? Slechte adem Slechte adem Is uw adem fris? Een frisse adem. Dat wil iedereen. Maar is uw adem ook fris? De meeste mensen met een slechte adem, ook wel halitose genoemd, merken het zelf niet. Ze ruiken

Nadere informatie

Mondverzorging bij kinderen met chemo- / of radiotherapie

Mondverzorging bij kinderen met chemo- / of radiotherapie Mondverzorging bij kinderen met chemo- / of radiotherapie Uw kind krijgt chemo- en / of radiotherapie in het Radboudumc. Door deze behandelingen worden het tandvlees en de slijmvliezen van wang, tong

Nadere informatie

Mondzorg bij chemotherapie, je aandacht waard

Mondzorg bij chemotherapie, je aandacht waard daghospitaal oncologie en algemeen inwendige ziekten informatiebrochure Mondzorg bij chemotherapie, je aandacht waard Inhoudstafel 1. Het belang van een goede mondzorg! 4 2. Waarom extra aandacht besteden

Nadere informatie

Mondzorg bij chemotherapie, uw aandacht waard

Mondzorg bij chemotherapie, uw aandacht waard daghospitaal oncologie en algemeen inwendige ziekten informatiebrochure Mondzorg bij chemotherapie, uw aandacht waard Inhoudstafel 1. Het belang van een goede mondzorg! 4 2. Waarom extra aandacht besteden

Nadere informatie

Algemene maatregelen bij een droge mond

Algemene maatregelen bij een droge mond Algemene maatregelen bij een droge mond Algemene maatregelen bij een droge mond Bij het ervaren van een droge mond (xerostomie) of verdenking op het syndroom van Sjögren, zal in het algemeen eerst een

Nadere informatie

Voorbeeldzorgplan Mondzorg

Voorbeeldzorgplan Mondzorg Voorbeeldzorgplan Mondzorg Voorbeeldzorgplannen Dit voorbeeldzorgplan is met nadruk een voorbeeldzorgplan en geen standaardzorgplan. Verpleegkundigen en verzorgenden kunnen het plan als hulpmiddel gebruiken

Nadere informatie

Omgaan met vochtbeperking en dorst

Omgaan met vochtbeperking en dorst Omgaan met vochtbeperking en dorst Ziekenhuis Gelderse Vallei Dorst kan ontstaan als de arts een vochtbeperking voorschrijft, maar ook door gebruik van bepaalde medicijnen of een mondziekte. Om uw vochtinname

Nadere informatie

Lasertherapie (bij orale mucositis)

Lasertherapie (bij orale mucositis) HHZH/INF/090.03 h.-hartziekenhuis vzw Mechelsestraat 24 2500 Lier tel. 03-491 23 45 fax 03-491 23 46 www.hhzhlier.be Patiënteninformatie Lasertherapie (bij orale mucositis) Voorwoord Orale mucositis is

Nadere informatie

Pas als de klachten optreden is het aan te raden de onderstaande adviezen te raadplegen. Verander dus niet bij voorbaat al uw voeding.

Pas als de klachten optreden is het aan te raden de onderstaande adviezen te raadplegen. Verander dus niet bij voorbaat al uw voeding. Voeding bij geïrriteerd slijmvlies van de mond, keel en/of slokdarm Door de bestraling kan het slijmvlies van de mond en keel geïrriteerd raken. Dit kan klachten geven bij het eten. Aanpassing van de voeding

Nadere informatie

Mondzorg bij chemotherapie

Mondzorg bij chemotherapie Mondzorg bij chemotherapie Mondzorg bij chemotherapie Binnenkort of op dit moment krijgt u een behandeling met chemotherapie. Door deze behandeling kunt u last krijgen van het mondslijmvlies (orale mucositis).

Nadere informatie

Omgaan met vochtbeperking

Omgaan met vochtbeperking Omgaan met vochtbeperking Ziekenhuis Gelderse Vallei Dorst kan ontstaan als de arts een vochtbeperking voorschrijft, maar ook door gebruik van bepaalde medicijnen of een mondziekte. Om uw vochtinname zo

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Pagina 1/4 BE106802 / BE191764 België BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER CORSODYL 2mg/ml, mondspoeling chloorhexidinedigluconaat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken

Nadere informatie

Hematologie. Mondverzorging bij intensieve chemotherapie

Hematologie. Mondverzorging bij intensieve chemotherapie Hematologie Mondverzorging bij intensieve chemotherapie Hematologie Inleiding Op dit moment bent u opgenomen in het UMCG voor een behandeling met intensieve chemotherapie. De middelen die tijdens de chemotherapie

Nadere informatie

Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie en Centrum voor Bijzondere Tandheelkunde. Mondverzorging bij een droge mond

Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie en Centrum voor Bijzondere Tandheelkunde. Mondverzorging bij een droge mond Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie en Centrum voor Bijzondere Tandheelkunde Mondverzorging bij een droge mond Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie en Centrum voor Bijzondere Tandheelkunde

Nadere informatie

Diaclin Bodylotion Actavis

Diaclin Bodylotion Actavis Diaclin Bodylotion uitleg product: Diaclin Bodylotion is een product dat droge huid en jeuk op effectieve wijze behandelt en infecties voorkomt, door de verstoorde microflora te corrigeren. Het herstelt

Nadere informatie

Corsodyl mondspray, spray voor oromucosaal gebruik (mondspray) 2 mg/ml chloorhexidine digluconaat

Corsodyl mondspray, spray voor oromucosaal gebruik (mondspray) 2 mg/ml chloorhexidine digluconaat BIJSLUITER 1 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Corsodyl mondspray, spray voor oromucosaal gebruik (mondspray) 2 mg/ml chloorhexidine digluconaat Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door, want

Nadere informatie

Mondverzorging. Bij chemo- en/of doelgerichte therapie. Oncologie

Mondverzorging. Bij chemo- en/of doelgerichte therapie. Oncologie 00 Mondverzorging Bij chemo- en/of doelgerichte therapie Oncologie 1 Binnenkort gaat u beginnen met chemo- en/of doelgerichte therapie. Bij chemotherapie en doelgerichte therapie worden medicijnen gegeven

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Adviezen bij mond- en keelbestraling

Patiënteninformatie. Adviezen bij mond- en keelbestraling Patiënteninformatie Adviezen bij mond- en keelbestraling Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 3 Adviezen bij mond- en keelbestraling... 3 Vermoeidheid... 3 Huidreacties... 3 Algemeen advies... 4 Haarverlies...

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Pagina 1/4 BE191764 België BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER CORSODYL 2mg/ml, spray voor oromucosaal gebruik chloorhexidinedigluconaat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat

Nadere informatie

Corsodyl mondspoeling, oplossing voor oromucosaal gebruik 2 mg/ml chloorhexidine digluconaat

Corsodyl mondspoeling, oplossing voor oromucosaal gebruik 2 mg/ml chloorhexidine digluconaat BIJSLUITER BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIK(ST)ER Corsodyl mondspoeling, oplossing voor oromucosaal gebruik 2 mg/ml chloorhexidine digluconaat Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door, want deze bevat

Nadere informatie

Keelpijn? Droge hoest?

Keelpijn? Droge hoest? Keelpijn? Droge hoest? Junior-angin helpt en verzacht 2 natuurlijke en efficiënte oplossingen aangepast aan kinderen vanaf 1 jaar Het koude en natte weer tijdens de wintermaanden zorgt telkens opnieuw

Nadere informatie

Bent u klaar voor een kus?

Bent u klaar voor een kus? Bent u klaar voor een kus? Het begint met een gezonde mond! Een gezonde mond is een mond om te zoenen Verzorg dagelijks uw mond Net zoals het dagelijks verzorgen van uw lichaam is ook het dagelijks Naast

Nadere informatie

Mondverzorging in de palliatief terminale fase en bij chemo- of radiotherapie

Mondverzorging in de palliatief terminale fase en bij chemo- of radiotherapie Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Lichaamsverzorging en observatie 22 Mondverzorging in de palliatief terminale fase en bij chemo- of radiotherapie Mondverzorging in de palliatief

Nadere informatie

Mondverzorging in de palliatieve fase en bij chemo-/radiotherapie

Mondverzorging in de palliatieve fase en bij chemo-/radiotherapie Protocollen Voorbehouden, Risicovolle en Overige handelingen Lichaamsverzorging en observatie 26 Mondverzorging in de palliatieve fase en bij chemo-/radiotherapie Mondverzorging in de palliatieve fase

Nadere informatie

Moeite met slikken van medicijnen

Moeite met slikken van medicijnen 400047 Moeite met slikken van geneesmiddelen_400003 Antibiotica 21-12-10 05:54 Pagina 4 Medicijnen: sommige medicijnen kunnen sufheid of een droge mond veroorzaken. Als iemand suf is, kan hij vergeten

Nadere informatie

Mondzorg. Interne geneeskunde. Locatie Hoorn/Enkhuizen

Mondzorg. Interne geneeskunde. Locatie Hoorn/Enkhuizen Mondzorg Interne geneeskunde Locatie Hoorn/Enkhuizen Mondzorg Een frisse, gezonde mond: dat is wat iedereen wil. Ziekte en medicijnen hebben echter directe invloed op de conditie van onze mond. Geur en

Nadere informatie

daghospitaal oncologie en algemeen inwendige ziekten informatiebrochure Lasertherapie (bij orale mucositis)

daghospitaal oncologie en algemeen inwendige ziekten informatiebrochure Lasertherapie (bij orale mucositis) daghospitaal oncologie en algemeen inwendige ziekten informatiebrochure Lasertherapie (bij orale mucositis) Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Wat is orale mucositis? 4 3. Wat is lasertherapie bij orale mucositis?

Nadere informatie

Eten drinken en een gezond gebit

Eten drinken en een gezond gebit Eten drinken en een gezond gebit Niet vaker dan 7x iets eten of drinken per dag Veel voedingsmiddelen kunnen het glazuur van uw tanden en kiezen aantasten. Op zich is dat geen probleem. Uw gebit herstelt

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Adviezen bij mond- en keelbestraling met tracheostomie

Patiënteninformatie. Adviezen bij mond- en keelbestraling met tracheostomie Patiënteninformatie Adviezen bij mond- en keelbestraling met tracheostomie Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 3 Adviezen bij mond- en keelbestraling met tracheostomie... 3 Huidreacties... 3 Haarverlies...

Nadere informatie

Eten drinken en een gezond gebit. Niet vaker dan 7x iets eten of drinken per dag

Eten drinken en een gezond gebit. Niet vaker dan 7x iets eten of drinken per dag Eten drinken en een gezond gebit Niet vaker dan 7x iets eten of drinken per dag Veel voedingsmiddelen kunnen het glazuur van uw tanden en kiezen aantasten. Op zich is dat geen probleem. Uw gebit herstelt

Nadere informatie

Mondverzorging bij chemotherapie. Dagcentrum

Mondverzorging bij chemotherapie. Dagcentrum Mondverzorging bij chemotherapie Dagcentrum Inleiding In overleg met uw arts is besloten dat u een behandeling met chemotherapie krijgt. Chemotherapie remt de ontwikkeling van sneldelende cellen. Kwaadaardige

Nadere informatie

Eten drinken en een gezond gebit

Eten drinken en een gezond gebit Eten drinken en een gezond gebit Niet vaker dan 7x iets eten of drinken per dag Veel voedingsmiddelen kunnen het glazuur van uw tanden en kiezen aantasten. Op zich is dat geen probleem. Uw gebit herstelt

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Corsodyl 10 mg/g, gel voor dentaal gebruik chloorhexidinedigluconaat

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Corsodyl 10 mg/g, gel voor dentaal gebruik chloorhexidinedigluconaat Pagina 1/5 BE104973 België BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Corsodyl 10 mg/g, gel voor dentaal gebruik chloorhexidinedigluconaat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken

Nadere informatie

Adviezen bij slikproblemen

Adviezen bij slikproblemen Adviezen bij slikproblemen 2 Inleiding In deze folder vindt u adviezen die u kunnen helpen het slikken zo makkelijk mogelijk te maken. Houding - Zorg dat u goed rechtop op de stoel zit. - Zorg ervoor dat

Nadere informatie

Lasertherapie bij orale mucositis

Lasertherapie bij orale mucositis Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Lasertherapie bij orale mucositis Dienst kwaliteit E-mail: kwaliteit@jessazh.be Tel: 011 33 55 11 Jessa Ziekenhuis vzw

Nadere informatie

Tips voor een gezonde lach

Tips voor een gezonde lach Tips voor een gezonde lach Gezonde tanden, een leven lang Door dagelijks een paar minuten aandacht aan uw tanden te besteden, kunt u veel winst behalen. Onderzoek toont aan dat mondgezondheid ook van

Nadere informatie

Pas als de klachten optreden is het aan te raden de onderstaande adviezen te raadplegen. Verander dus niet bij voorbaat al uw voeding.

Pas als de klachten optreden is het aan te raden de onderstaande adviezen te raadplegen. Verander dus niet bij voorbaat al uw voeding. Voeding bij geïrriteerd slijmvlies van de mond, keel en/of slokdarm Door de bestraling kan het slijmvlies van de mond en keel geïrriteerd raken. Dit kan klachten geven bij het eten. Aanpassing van de voeding

Nadere informatie

Gezonde en aangepaste voeding bij het ouder worden. Kimberly Feys Diëtiste Liesbeth De Meyer Logopediste

Gezonde en aangepaste voeding bij het ouder worden. Kimberly Feys Diëtiste Liesbeth De Meyer Logopediste Gezonde en aangepaste voeding bij het ouder worden Kimberly Feys Diëtiste Liesbeth De Meyer Logopediste Als alles goed gaat Gezonde voeding Gezond kauw- en slikpatroon Gezonde voeding Voedingsdriehoek

Nadere informatie

Patiëntfolder. Eenvoudige tips voor een gezonde lach

Patiëntfolder. Eenvoudige tips voor een gezonde lach Patiëntfolder Eenvoudige tips voor een gezonde lach 2 Gezonde tanden, een leven lang Door dagelijks een paar minuten aandacht aan uw tanden te besteden, kunt u veel winst behalen. Wist u dat een frisse,

Nadere informatie

SF Z. Oncologisch support Team. Afinitor SINT-FRANCISKUSZIEKENHUIS

SF Z. Oncologisch support Team. Afinitor SINT-FRANCISKUSZIEKENHUIS SF Z SINT-FRANCISKUSZIEKENHUIS Oncologisch support Team Afinitor Patiënteninformatie doelgerichte therapie In het kader van uw behandeling voor nierkanker heeft uw arts het geneesmiddel Afinitor voorgeschreven.

Nadere informatie

Hier is ruimte voor een introtekst die zichtbaar is voordat de presentatie begint. Samen werken aan een gezonde en frisse mond bij kwetsbare ouderen!

Hier is ruimte voor een introtekst die zichtbaar is voordat de presentatie begint. Samen werken aan een gezonde en frisse mond bij kwetsbare ouderen! Hier is ruimte voor een introtekst die zichtbaar is voordat de presentatie begint. Samen werken aan een gezonde en frisse mond bij kwetsbare ouderen! Groepsles thuiszorg Programma Kennisquiz (45 minuten)

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Pagina 1/4 BE106802 / BE191764 België BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER CORSODYL 2mg/ml, mondspoeling chloorhexidinedigluconaat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken

Nadere informatie

Lasertherapie (bij orale mucositis)

Lasertherapie (bij orale mucositis) HHZH/INF/090.03(0115) Patiënteninformatie Lasertherapie (bij orale mucositis) een hart voor zorg Welkom Orale mucositis is een ontsteking van het mondslijmvlies die vooral voorkomt bij patiënten die behandeld

Nadere informatie

Mondverzorging bij nierziekten

Mondverzorging bij nierziekten Mondverzorging bij nierziekten Inhoudsopgave Inleiding 3 Veel voorkomende mondaandoeningen 3 Mondverzorging bij mensen met nierinsufficiëntie na een niertransplantatie 4 Algemene adviezen 5 Eigen gebit

Nadere informatie

UMC St Radboud. Mondverzorging tijdens chemotherapie

UMC St Radboud. Mondverzorging tijdens chemotherapie UMC St Radboud Mondverzorging tijdens chemotherapie Patiënteninformatie Waarom mondverzorging? U start binnenkort met chemotherapie. In de behandelperiode is een goede mondverzorging heel belangrijk. In

Nadere informatie

Aangepaste Vanderbilt Hoofd-halstumoren klachtenlijst-50v.2.0 Modified Vanderbilt Head and Neck Cancer Symptom Survey-50v.2.0)

Aangepaste Vanderbilt Hoofd-halstumoren klachtenlijst-50v.2.0 Modified Vanderbilt Head and Neck Cancer Symptom Survey-50v.2.0) Aangepaste Vanderbilt Hoofd-halstumoren klachtenlijst-50v.2.0 Modified Vanderbilt Head and Neck Cancer Symptom Survey-50v.2.0) Modified VHNSS-50v.2.0 (NL versie 1.0+) Wij stellen u achtereenvolgens vragen

Nadere informatie

Een vochtbeperking Informatie voor mensen met een vochtbeperkt dieet

Een vochtbeperking Informatie voor mensen met een vochtbeperkt dieet Diëtetiek Een vochtbeperking Informatie voor mensen met een vochtbeperkt dieet Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep EEN VOCHTBEPERKING Informatie voor

Nadere informatie

Tanderosie, hoe voorkom je dat?

Tanderosie, hoe voorkom je dat? Tanderosie, hoe voorkom je dat? Wat is tanderosie? Gaatjes (tandcariës) worden veroorzaakt door bacteriën in de mond. Deze mondbacteriën vormen zuur uit suikers en andere koolhydraten (zoals in bijvoorbeeld

Nadere informatie

Teveel aan speeksel of te droge mond

Teveel aan speeksel of te droge mond Teveel aan speeksel of te droge mond en het syndroom van Sjögren Teveel aan speeksel (overmatige speekselvloed) [MN, 18 maart 2017] Wat is een teveel aan speeksel? Een teveel aan speeksel betekent dat

Nadere informatie

1. Voorbereidende fase In deze fase vindt het afhappen, kauwen en het verzamelen van het voedsel op de tong plaats.

1. Voorbereidende fase In deze fase vindt het afhappen, kauwen en het verzamelen van het voedsel op de tong plaats. Slikproblemen Eten en drinken Bij normaal eten en drinken is er een hechte samenwerking tussen mond, keel, strottenhoofd en slokdarm. Het slikproces kan globaal in 4 fasen verdeeld worden: 1. Voorbereidende

Nadere informatie

SWISSDENT tandpasta s

SWISSDENT tandpasta s SWISSDENT tandpasta s SWISSDENT GENTLE SWISSDENT CRYSRAL Gebruikstoepassing Witmakende tandpasta om verkleuring veroorzaakt door tabak, thee, koffie en rode wijn tegen te gaan Gepatten-teerde SWISSDENT

Nadere informatie

Mondzorg Tanden poetsen

Mondzorg Tanden poetsen Mondzorg Tanden poetsen Gezonde tanden en kiezen zijn heel belangrijk voor je gezondheid. Gezonde tanden en kiezen heb je nodig om eten goed te kauwen en makkelijk door te slikken. Maak je tanden, kiezen,

Nadere informatie

Leefregels na een mondkaakoperatie

Leefregels na een mondkaakoperatie Leefregels na een mondkaakoperatie In overleg met uw behandelend arts is er besloten tot een operatieve behandeling in de mond. Tijdens de opname heeft u van uw arts en de verpleegkundigen op de verpleegafdeling

Nadere informatie

BESTRALING HOOFD EN HALS

BESTRALING HOOFD EN HALS + BESTRALING HOOFD EN HALS Mocht u, na het lezen van deze brochure nog vragen hebben, aarzel dan niet om telefonisch contact op te nemen met de verantwoordelijke diëtiste: Martine Blomme: 02 476 34 99

Nadere informatie

Een frisse MOND: ZORG voor iedereen

Een frisse MOND: ZORG voor iedereen Heeft u opmerkingen of suggesties i.v.m. deze brochure? Geef ons gerust een seintje! Een frisse MOND: ZORG voor iedereen Dienst kwaliteit E-mail: kwaliteit@jessazh.be Tel: 011 33 55 11 Jessa Ziekenhuis

Nadere informatie

RADIOTHERAPIE bij hoofd- en halstumoren

RADIOTHERAPIE bij hoofd- en halstumoren RADIOTHERAPIE bij hoofd- en halstumoren RADIOTHERAPIE bij hoofd- en halstumoren Geconfronteerd worden met kanker brengt vaak veel vragen met zich mee. Via deze brochure proberen we u alvast een zo goed

Nadere informatie

Bijwerkingen radiotherapie hoofd/hals gebied

Bijwerkingen radiotherapie hoofd/hals gebied Bijwerkingen radiotherapie hoofd/hals gebied Inleiding In deze folder is de informatie uit de brochure Radiotherapie van de KWF Kankerbestrijding over de bijwerkingen en tips tijdens en na de radiotherapie

Nadere informatie

BIJSLUITER 1 NL596.0

BIJSLUITER 1 NL596.0 BIJSLUITER 1 NL596.0 Bijsluiter: informatie voor de gebruiker Corsodyl mondspoeling, oplossing voor oromucosaal gebruik 2 mg/ml chloorhexidine digluconaat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel

Nadere informatie

Slechte adem? Oorzaken en oplossingen

Slechte adem? Oorzaken en oplossingen Slechte adem? Oorzaken en oplossingen Slechte adem: geen zeldzaam verschijnsel Mensen die het hebben merken het niet omdat ze het niet ruiken. Hun omgeving ruikt het des te beter: slechte adem, ook wel

Nadere informatie

RADIOTHERAPIE bij hoofd- en halstumoren

RADIOTHERAPIE bij hoofd- en halstumoren RADIOTHERAPIE bij hoofd- en halstumoren RADIOTHERAPIE bij hoofd- en halstumoren Geconfronteerd worden met kanker brengt vaak veel vragen met zich mee. Via deze brochure proberen we u alvast een zo goed

Nadere informatie

Mondverzorging. bij een kind met schisis

Mondverzorging. bij een kind met schisis Mondverzorging bij een kind met schisis Index Inleiding 3 Hoe ontstaan gaatjes (tandbederf )? 4 Voeding 5 Tanderosie 6 Reinigen van de mond 7 Tandartsbezoek 11 Meer informatie 11 Colofon 12 2 Inleiding

Nadere informatie

MOEITE MET SLIKKEN VAN MEDICIJNEN

MOEITE MET SLIKKEN VAN MEDICIJNEN MOEITE MET SLIKKEN VAN MEDICIJNEN MOEITE MET SLIKKEN VAN TABLETTEN EN CAPSULES AANDOENINGEN: SLIKPROBLEMEN EN DROGE MOND WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN? ADVIES IN EEN PERSOONLIJK GESPREK APOTHEEK.NL

Nadere informatie

SF Z. Oncologisch support Team. Sutent SINT-FRANCISKUSZIEKENHUIS

SF Z. Oncologisch support Team. Sutent SINT-FRANCISKUSZIEKENHUIS SF Z SINT-FRANCISKUSZIEKENHUIS Oncologisch support Team Sutent Patiënteninformatie doelgerichte therapie In het kader van uw behandeling voor gevorderde niercelkanker heeft uw arts het geneesmiddel Sutent

Nadere informatie

Vocht en voeding in de palliatieve fase

Vocht en voeding in de palliatieve fase Vocht en voeding in de palliatieve fase Het telkens maar afvallen door onvoldoende te eten en het voortschrijdende ziekteproces legt vaak een grote emotionele druk op de laatste levensfase. Het ziekteproces

Nadere informatie

HART-LONG CHIRURGIE. Vochtbeperking ADVIES

HART-LONG CHIRURGIE. Vochtbeperking ADVIES HART-LONG CHIRURGIE Vochtbeperking ADVIES Hart-Long Chirurgie Uw arts heeft een vochtbeperking geadviseerd. Dit houdt in dat u niet meer dan ml. vocht per dag tot u mag nemen. In deze folder leest u alles

Nadere informatie

Een tandheelkundige behandeling onder algehele anesthesie Adviezen voor thuis

Een tandheelkundige behandeling onder algehele anesthesie Adviezen voor thuis Vandaag heeft: u uw kind de door u begeleide patiënt met lichamelijke en/of verstandelijke beperking een tandheelkundige behandeling ondergaan. Graag geven wij u informatie over wat u kunt verwachten na

Nadere informatie

BIJSLUITER 1 NL598.0

BIJSLUITER 1 NL598.0 BIJSLUITER 1 NL598.0 Bijsluiter: informatie voor de gebruiker Corsodyl tandgel, gel voor oromucosaal gebruik 10 mg/g chloorhexidine digluconaat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat

Nadere informatie

Diabetes en mondhygiëne

Diabetes en mondhygiëne Diabetes en mondhygiëne Goede mondverzorging VOOR MENSEN MET DIABETES EXTRA BELANGRIJK Mondhygiëne is belangrijk voor iedereen, maar voor mensen met diabetes net iets meer. Met diabetes loopt u namelijk

Nadere informatie

STERKE TANDEN VOOR TOPSPORTERS

STERKE TANDEN VOOR TOPSPORTERS STERKE TANDEN VOOR TOPSPORTERS PLAK Op onze tanden en in onze mond zitten bacteriën. Dat zijn heel kleine beestjes die we niet met het blote oog kunnen zien. Er zijn goede bacteriën, die ons lichaam beschermen,

Nadere informatie

Het melkgebit. Kleine mond, kleine tanden

Het melkgebit. Kleine mond, kleine tanden Het melkgebit Kleine mond, kleine tanden In de kleine mond van een kind passen geen volwassen tanden. Daarom krijgt een kind eerst een melkgebit. Het gebit is belangrijk om te bijten, kauwen, spreken en

Nadere informatie

Plaatsen gebitsprothese Direct na het verwijderen van tanden en/of kiezen

Plaatsen gebitsprothese Direct na het verwijderen van tanden en/of kiezen KAAKCHIRURGIE Plaatsen gebitsprothese Direct na het verwijderen van tanden en/of kiezen Gebitsprothese Van eigen tanden en kiezen naar een kunstgebit Ten gevolge van een ongeluk of tandbederf worden uw

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS Pagina 1/4 BE106802 / BE191764 België BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS CORSODYL 200mg/10ml mondspoeling CORSODYL 200mg/10ml spray voor oromucosaal gebruik chloorhexidinedigluconaat. Lees goed de

Nadere informatie

BUIKPIJN, DARMKRAMPEN EN DIARREE na radiotherapie

BUIKPIJN, DARMKRAMPEN EN DIARREE na radiotherapie BUIKPIJN, DARMKRAMPEN EN DIARREE na radiotherapie BUIKPIJN, DARMKRAMPEN EN DIARREE na radiotherapie Uw darmen zijn erg gevoelig voor straling en ze raken gemakkelijk geïrriteerd. Daardoor kunt u last krijgen

Nadere informatie

Diabetes en mondgezondheid

Diabetes en mondgezondheid Diabetes en mondgezondheid Dit doet diabetes met de mond Hebt u suikerziekte? Let dan extra op uw gebit en tandvlees. Mensen met diabetes hebben vaker problemen met hun tanden en tandvlees. Dat kan komen

Nadere informatie

Het verwijderen van de keelamandelen. Tonsillectomie (T.E.)

Het verwijderen van de keelamandelen. Tonsillectomie (T.E.) Het verwijderen van de keelamandelen Tonsillectomie (T.E.) Inleiding Uw KNO-arts heeft geconstateerd dat uw keelamandelen steeds opnieuw ontstoken raken en vergroot zijn. Deze aandoening kan door middel

Nadere informatie

BIJSLUITER. CORSODYL tandgel, 10 mg chloorhexidine digluconaat per g tandgel

BIJSLUITER. CORSODYL tandgel, 10 mg chloorhexidine digluconaat per g tandgel Pagina 1/5 BE104973 België BIJSLUITER Lees de hele bijsluiter aandachtig door, omdat er voor u belangrijke informatie in staat. Wanneer u verdere vragen heeft of twijfelt, wendt u zich dan tot uw arts

Nadere informatie

Samen werken aan een glimlach naar mondzorg

Samen werken aan een glimlach naar mondzorg 00017524 GZA - september 2017 campus Sint-Augustinus Oosterveldlaan 24 2610 Wilrijk tel. + 32 3 443 30 11 campus Sint-Vincentius Sint-Vincentiusstraat 20 2018 Antwerpen tel. + 32 3 285 20 00 Samen werken

Nadere informatie

Voeding en mondgezondheid. Louise Witteman 5 juni voor Quality Practice

Voeding en mondgezondheid. Louise Witteman 5 juni voor Quality Practice Voeding en mondgezondheid Louise Witteman 5 juni voor Quality Practice 1 www.robinhealthgames.com @kingoffoodland www.voedingspiramide.nl @voedingspiramide boek@voedingspiramide.nl www.voedingenmondgezondheid.nl

Nadere informatie