MOEDER KIND CENTRUM IN DE STEIGERS

Transcriptie

1 MOEDER KIND CENTRUM IN DE STEIGERS ONDERNEMINGSPLAN MOEDER KIND CENTRUM OVERVECHT Auteur: Anneke van der Ven in opdracht van BOA Versie 1: 9 september 2005 Status: concept

2 MOEDER KIND CENTRUM IN DE STEIGERS 2

3 INHOUDSOPGAVE Inleiding 3 Het Ontwerp 7 Het MKC in uitvoering 10 Vrouwen betrokken 10 Het aanbod in de startfase 12 De beoogde resultaten 16 Het MKC onder dak 18 Coördinatie in het MKC 19 Financiën 20 Organisatie 21 Bronnen 23 MOEDER KIND CENTRUM IN DE STEIGERS 3

4 INLEIDING De versterking van de sociaal, economische en maatschappelijke participatie van burgers - in het bijzonder die van vrouwen - ligt ten grondslag aan het initiatief om te komen tot een Moeder- Kind-Centrum (MKC) in Overvecht. Eind 2004 concludeerden een aantal maatschappelijke organisaties dat een MKC een zinvolle aanvulling is op de sociale infrastructuur in Overvecht. Vooral omdat een dergelijke voorziening appelleert aan de kwaliteiten, capaciteiten en talenten van de betrokken en deelnemende vrouwen. Ook het interculturele karakter sluit goed aan op de Overvechtse bevolking die in toenemende mate divers is samengesteld. Teneinde een MKC te realiseren werden twee sporen uitgezet in de zogenaamde voorbereidingsfase. Enerzijds het realiseren van de condities waaronder een MKC kan functioneren. Anderzijds het betrekken en voorbereiden van de doelgroep die gebruikt maakt van het MKC. Beide sporen uit de voorbereidingsfase komen nu bij elkaar in een concreet ontwerp voor het MKC. Dit ontwerp wordt beschreven in het voor u liggende ondernemingsplan. Werkwijze Welzijnsonderneming Cumulus formuleerde het concept voor het MKC. Dat concept is vastgelegd in het document Projectplan Moeder Kind Centrum Overvecht. Dat document is vastgesteld door de Klankbordgroep Moederkind Centrum in In de Klankbordgroep werken een aantal maatschappelijke partners samen die zich richten op het versterken van de economische en maatschappelijke positie van vrouwen en/of van kinderen in Overvecht. Het gaat om: BOA: reïntegratie en loopbaancentrum voor vrouwen en meisjes Cumulus: welzijnsonderneming ROC Midden Nederland: onderwijs en educatie Trijn van Leemput: cursuscentrum Gemeente Utrecht: de diensten Maatschappelijke Ontwikkeling en Wijkgericht Werken De kwartiermaker MKC, in dienst van BOA, fungeerde als trekker van het voorbereidingsproces terwijl de Klankbordgroep MKC dat proces bewaakte. Cumulus voerde onderzoek uit onder de doelgroep en organiseerde in de voorbereidingsfase de vrouwen die een actieve rol kunnen spelen in het op te richten centrum. Om tot het ondernemingsplan te komen voerde de kwartiermaker de volgende activiteiten uit: Onderzoek bij bestaande MKC s in den lande Literatuurstudie Interviews met partners die op enigerlei wijze een rol kunnen spelen bij het realiseren van het MKC. In het bronnenoverzicht dat achter in dit rapport is opgenomen leest u met welke organisaties gesprekken werden gevoerd. In de voorbereidingsfase kwamen bovendien twee andere sporen bij elkaar. Dat van de ontwikkeling van een MKC project in Overvecht en het ESF-Equalproject. Het ESF-Equalproject is een internationaal project dat zicht richt op de kwantiteit en kwaliteit van werkgelegenheid op wijkniveau, de sociale samenhang in de wijk en de betrokkenheid van bedrijven daarbij. De doelstelling van het MKC sluit naadloos aan op de doelstelling van het ESF-Equalproject waarmee het MKC in de praktijk feitelijk een onderdeel van het ESF-Equalproject wordt. MOEDER KIND CENTRUM IN DE STEIGERS 4

5 Groeimodel De voorlopige resultaten van het voorbereidingstraject zijn bemoedigend. Zowel in het realiseren van randvoorwaarden als in het betrekken van vrouwen zijn flinke vorderingen gemaakt. Tijdens de voorbereidingen bleek bij zowel de doelgroep zelf als bij de betrokken maatschappelijke partners het meeste draagvlak te zijn voor een groeimodel van het MKC tijdens de uitvoeringsfase. In dit ondernemingsplan wordt dan ook voorgesteld om op korte termijn kleinschalig te starten en het MKC in de loop van een aantal jaren al werkenderwijs te ontwikkelen, bij voorkeur naar een zelfstandig functionerende organisatie. In het groeimodel van het MKC in Overvecht onderscheiden we drie fasen: Fase 1: van initiatief naar volwaardig project. Fase 1 loopt van september 2005 tot september In deze fase implementeert Cumulus het MKC. Het initiatief ontwikkelt zich van een startende, kleinschalige activiteit tot een project met een gevarieerd activiteitenaanbod vanuit één (of meer) locatie(s) in de wijk Overvecht. Eén locatie doet dienst als thuisbasis van het MKC. De vrouwen uit de doelgroep ontwikkelen zelf het MKC in een integrale aanpak van werken (doen) en leren (training en coaching). Uitgangspunt daarbij is de combinatie van activiteiten en beheertaken in het MKC met zorgtaken en opvoedingstaken in het gezin. De ESF-Equal activiteiten worden zoveel mogelijk binnen dit kader ontwikkeld zodat ze onderdeel worden van het programma van het MKC. De instroom van vrouwen zal toenemen en de doorstroming naar andere activiteiten in het MKC én naar externe activiteiten komt op gang. In deze fase ligt de nadruk op: Werven en uitbreiden van het aantal betrokken vrouwen Werven, uitbreiden en trainen van kader Ontwikkelen en stabiliseren van een werkwijze inclusief het benodigde instrumentarium Ontwikkelen en stabiliseren van de organisatorische en bestuurlijke verantwoordelijkheid van de vrouwen in de exploitatie van het MKC Ontwikkelen van een organisatiestructuur Ontwikkelen van een programma met een gevarieerd activiteitenaanbod: o Activiteiten en diensten gericht op vrouwen o Activiteiten en diensten gericht op kinderen o Activiteiten en diensten gericht op externe groepen o Activiteiten gericht op individuele trajecten ter versterking van de deelname aan de samenleving, het onderwijs en de arbeidsmarkt Ontwikkelen van samenwerkingsverbanden met partners in de wijk b.v. onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven gericht op het tot stand brengen van matches (stagetrajecten, leerwerkplaatsen, cursustrajecten, zelfstandig onderschap en banen) Fase 2: van volwaardig project naar zelfstandige organisatie Deze fase loopt van september 2007 tot januari 2010 en kenmerkt zich door de ontwikkeling naar een zelfstandige organisatie, al dan niet met een eigen rechtspersoon. Het MKC kan zich in deze fase afscheiden van de Cumulusorganisatie. MOEDER KIND CENTRUM IN DE STEIGERS 5

6 Naast de instroom en doorstroom komt ook de uitstroom van vrouwen op gang b.v. naar werk in loondienst of een eigen bedrijf, naar een opleiding of naar maatschappelijke activiteiten. Uitbreiden van het activiteitenaanbod met ondernemingsactiviteiten die zich richten op de buurt, wijk en/of de stad (catering, lunchcafé, cadeauwinkel, kringloopwinkel, naaiatelier, klussendienst, gastouder/oppascentrale, ondernemerskring van zelfstandig werkende vrouwen) Ontwikkelen en stabiliseren van de financiële exploitatie van het MKC door het aanboren van verschillende inkomstenbronnen (activiteiteninkomsten, inkomsten uit de ondernemingen, fondsen, subsidie s). Daarbij zal subsidiëring, b.v. in de vorm van contractfinanciering, een vaste inkomstenbron zijn van het MKC. Doorontwikkeling van samenwerkingsverbanden met onderwijsinstellingen en bedrijven Ontwikkelen van een zelfstandige organisatie- en besluitvormingsstructuur Eventueel het oprichten van een rechtspersoon Fase 3: een zelfstandig functionerende organisatie Fase 3 loopt vanaf januari Afhankelijk van het succes kan het MKC inkrimpen of uitbreiden. Dat wordt onder meer zichtbaar in: De kwaliteit, de omvang en de waardering van het aanbod De kwantitatieve en kwalitatieve instroom, doorstroom en uitstroom van het aantal vrouwen en kinderen en het aantal succesvol afgeronde individuele trajecten De exploitatie en omzet van het centrum Het aantal succesvolle samenwerkingsverbanden Het ruimtebeslag in m2 Het aantal fte s werkzaam in het MKC Dit ondernemingsplan gaat vooral in of de eerste fase in de uitvoering van het MKC. Succesfactoren voor een MKC Uit een oriëntatie op MKC s in Nederland en het onderzoek van PJ Partners in Zuid Holland blijkt een aantal factoren van belang voor het behalen van succes: De vier pijlers van een MKC zijn uitgangspunt. Een organisatie en beheervorm door de vrouwen zelf, een open aanbod, het belonen van de werkzaamheden die vrouwen verrichten in het centrum en de aandacht en zorg voor kinderen. Met deze vier pijlers als leidraad is het zaak, het MKC dermate vorm te geven dat een open en tegelijkertijd vertrouwde, gastvrije sfeer ontstaat waarin vrouwen en kinderen zich op hun gemak voelen. De betrokkenheid van vrouwen bij de organisatie en beheer van het centrum en het samenstellen van het aanbod is essentieel. Daarvoor is het nodig te investeren in het trainen en coachen van vrouwen zodat zij zijn toegerust om zelf taken in de organisatie en exploitatie van het MKC op zich te nemen. Het is een misvatting te denken dat daarmee elke vorm van professionele ondersteuning overbodig wordt. Het exploiteren van een MKC vergt een professionele, methodische aanpak die enerzijds gericht is op empowerment (versterken van kwaliteiten) van vrouwen en anderzijds op het managen van de organisatie. Wel is er het streven taken die aanvankelijk door opbouwwerkers worden uitgevoerd over te dragen aan kader binnen het MKC omdat vrouwen zelf die professionele kwaliteiten opgebouwd hebben (en daarvoor dan ook betaald worden). MOEDER KIND CENTRUM IN DE STEIGERS 6

7 Het MKC dient zich goed te positioneren en profileren in het netwerk van maatschappelijke organisaties en ondernemingen waardoor in de keten van organisaties zichtbaar is welke bijdrage het MKC heeft op het terrein van maatschappelijke participatie, onderwijs en arbeid. Dat is van belang voor het bereiken van de potentiële doelgroep, het afstemmen van het aanbod op de vragen van vrouwen en het toeleiden van vrouwen naar andere activiteiten en werkzaamheden buiten het MKC. Zo raakt het MKC ingebed in de sociale (en economische) infrastructuur van de wijk en heeft een essentiële plek in de ketenaanpak. Een goede onderlinge communicatie met korte lijnen waardoor initiatieven snel gerealiseerd kunnen worden. Daarbij zijn een duidelijke beslisstructuur en open omgangsvormen voorwaardelijk. Bij die beslisstructuur hoort een stevige invloed van de kadervrouwen op, of eindverantwoordelijkheid in de gang van zaken in het MKC. Zorg voor voldoende middelen (accommodatie, financiën, menskracht) om de continuïteit te kunnen waarborgen. MOEDER KIND CENTRUM IN DE STEIGERS 7

8 HET ONTWERP Vier pijlers Het ontwerp voor het MKC is gebaseerd op vier pijlers. Het zijn algemeen geformuleerde basisprincipes die in elk centrum in Nederland (en daarbuiten) terugkomen. Dat zijn: Een eigen ruimte in zelfbeheer Er is een ontmoetingsruimte voor moeders en kinderen waar activiteiten georganiseerd worden. De ruimte wordt beheerd door de vrouwen die gebruik maken van het centrum. Kinderen horen erbij De kinderen zijn de bindende factor in het MKC. Er is activiteiten-gebonden kinderopvang voor vrouwen die in het centrum actief zijn, er is een aanbod specifiek gericht op kinderen en er is een aanbod dat zich richt op de ouder-kind relatie. Open aanbod van activiteiten Er is een wisselend aanbod van activiteiten dat aansluit op de vraag. Het kan gaan om ontmoeting, educatie, voorlichting, werk, wonen, leefbaarheid etc. Werk wordt betaald Vrouwen die werken in en voor het MKC krijgen in principe betaald. Dat kan door financiële vergoedingen (loon, onkosten) maar ook door vergoeding in nature b.v. gratis deelname aan kinderopvang of aan cursussen. Doel Doel van het MKC is het versterken van de positie van vrouwen en kinderen door het ontwikkelen van hun talenten, capaciteiten en vaardigheden. Dat heeft een positieve weerslag op het gezinsleven, de wijk en op de (wijk)economie. Maatschappelijke participatie en arbeidsparticipatie nemen toe. Er ontstaan nieuwe contacten en netwerken op wijkniveau. Doelgroep Intern: vrouwen De vrouwen, over het algemeen moeders, worden maatschappelijk actief, ontwikkelen talenten, vaardigheden en kwaliteiten. Het MKC doet een beroep op de kracht en de capaciteiten van vrouwen. Het MKC is een tussenfase in de carrièreontwikkeling van de vrouwen. Intern: kinderen De kinderen ontwikkelen hun talenten, vaardigheden en kwaliteiten. Dat maakt ze sterker in hun dagelijks leven thuis, op school en op straat. Etniciteit, opleidingsniveau, gezinssamenstelling of inkomensniveau spelen geen rol. Extern: klanten Klanten waarop de dienstverlening van ondernemende vrouwen binnen het MKC zich richt zijn b.v. de bewoners in de buurt, de bezoekers van andere Cumulusactiviteiten of externe organisaties. Extern: Instellingen, bedrijven en organisaties Een goed netwerk van instellingen, bedrijven en organisaties is nodig om de doelstellingen van het MKC te realiseren en een vervolgstap te bieden aan de uitstromende vrouwen (onderwijs, stage, betaald werk, vrijwilligerswerk). MOEDER KIND CENTRUM IN DE STEIGERS 8

9 Een herkenbare locatie Het MKC is herkenbaar in de wijk als een gebouw of deel van een gebouw met een eigen karakter en sfeer. Dat is de fysiek ruimtelijke verschijningsvorm, de plek waar het gebeurt. In Overvecht is op dit moment de meest realistische mogelijkheid buurthuis Einstein aan de Stroyenborgdreef. Cumulus huurt dit pand van de gemeente Utrecht. Een herkenbare organisatie Het MKC is ook een organisatie die gezien kan worden als een sociaal initiatief met een ideële doelstelling. Binnen de doelstelling kunnen economische activiteiten ontplooid worden. Die activiteiten leveren een bijdrage aan het exploiteren van de organisatie. De doelstelling van het MKC is leidend bij het kiezen van de rechtspersoon voor de organisatie. Wanneer het MKC als zelfstandige organisatie wil functioneren, komen er in feite drie rechtspersonen in aanmerkingen. De vereniging De vereniging dient het gemeenschappelijke belang van de aangesloten leden. De algemene ledenvergadering is het besluitvormende orgaan. Een vereniging kan een onderneming exploiteren. De stichting Een stichting kan een gemeenschappelijk belang dienen maar kent geen leden. Het besluitvormende orgaan is het stichtingsbestuur (of raad van bestuur in combinatie met een raad van toezicht). De coöperatie of coöperatieve vereniging De coöperatie dient een gemeenschappelijk belang (van haar leden) maar is gelijktijdig een onderneming. De algemene ledenvergadering is het besluitvormende orgaan. Peter W. Voogd, auteur van het boek de kleine coöperatie reikt een selectiemodel aan om tot een keuze te komen. Op basis van dat selectiemodel is de coöperatie de meest geëigende rechtspersoon voor een MKC met een ondernemend karakter. Zowel het exploiteren van een gebouw als het exploiteren van een rechtspersoon vragen om zelfstandig functionerende kaderleden. Daarvan is bij het Overvechtse MKC nog geen sprake. Daarom zal het opzetten van een zelfstandige organisatie ook gefaseerd verlopen. In de eerste fase functioneert het MKC als een project onder verantwoordelijkheid van de welzijnsonderneming Cumulus. In fase 2 groeit het project in de loop van 5 jaar uit tot een zelfstandige organisatie al dan niet met een eigen rechtspersoon. Als gekozen wordt voor een eigen rechtspersoon, lijkt de coöperatie het meest voor de hand liggend. Vanaf fase 3 functioneert het MKC als een volledig zelfstandige organisatie. De opdracht voor Cumulus is een uitdaging Een eerste uitdaging voor Cumulus is gelegen in het versmelten van de doelstellingen van het ESF-Equalproject en die van het MKC en de daarmee samenhangende werkwijze. Vanuit de inzet voor het ESF-Equalproject wordt zichtbaar welke vrouwen (en mannen) in Overvecht aansluiting op de samenleving en arbeidsmarkt missen en wat zij nodig hebben om die aansluiting alsnog te realiseren. Het gaat dan om het werven van wijkbewoners, het MOEDER KIND CENTRUM IN DE STEIGERS 9

10 analyseren van de persoonlijke situatie, inzicht verwerven in competenties en in de persoonlijke vraag en het aanbieden van individuele trajecten (al dan niet in groepsverband) om de competenties voor en slaagkansen op de onderwijs- en arbeidsmarkt te vergroten. Het is in eerste instantie een aanbodgerichte manier van werken waarin het in essentie gaat om het helder krijgen van de vraag om vervolgens het aanbod vraaggericht in te kunnen vullen. Daarvoor is het nodig om de doelgroep vrouwen (en mannen) in kaart te brengen en het benodigde bedrijvennetwerk waardoor matches gemaakt kunnen worden tussen die twee. De aanbodgerichte werkwijze wordt een vraaggerichte en resultaatgerichte werkwijze. Deze aanpak kan integraal onderdeel uitmaken van het MKC. De vrouwen van het MKC hebben eigen opvattingen over programmering en organisatie van het centrum die niet vanzelfsprekend overeenkomen met het aanbod van ESF-Equal maar elkaar ook niet uitsluiten. Sterker nog, de autonome vraag van de vrouwen en de geactiveerde vraag van het ESF-Equal project zullen op elkaar aansluiten. In de zogenaamde ketenaanpak neemt het MKC juist daardoor een prominente plaats in. Ten behoeve van de exploitatie van het centrum worden vrouwen in een cyclisch kader getraind. Er ontstaat een constante doorstroming van kader met behoud van opgedane expertise en ervaring. Een tweede uitdaging is gelegen in de mogelijkheid om van meet af aan te werken aan verzelfstandiging van het project. Immers, in de startfase is voldoende financiële armslag die zich kan vertalen in een forse inzet op het vinden van de vraag, het betrekken van partners uit het bedrijfsleven en het adequaat tot stand brengen van succesvolle bemiddelingen gelijktijdig met het op poten zetten van een gezonde organisatie. Dat vraagt krachtige sturing op het concept van zowel het MKC als het ESF-Equalproject. Kort gezegd kent dat concept drie stappen: instroom ontwikkelen en versterken uitstroom. De kwaliteit en levensvatbaarheid van het MKC zijn af te meten aan de hoogte van de succesvolle uitstroom. Het integreren van doelstellingen en werkwijze van het ESF-Equalproject en het MKC krijgt zo nadrukkelijk zijn weerslag in de organisatie en programmering van het MKC. Aanbeveling De werkwijze in het MKC kenmerkt zich door twee dynamische processen: Instroom empowerment uitstroom Aanbodgericht vraaggericht resultaatgericht Die werkwijze is binnen ondernemingen voor welzijn nog in ontwikkeling. Daarmee is een risicofactor voor de slaagkans van het MKC geformuleerd en is het Cumulus aan te bevelen om de functie van coördinator MKC niet van binnenuit op te vullen maar extern iemand te werven die toegerust is voor deze taak MOEDER KIND CENTRUM IN DE STEIGERS 10

11 Het MKC in uitvoering Vrouwen betrokken In het voorjaar van 2005 werkten opbouwwerkers van Cumulus aan de voorbereidingen van een MKC vanuit het perspectief van de doelgroep, de vrouwen. Die voorbereidingen bestonden uit drie stappen. Stap 4 is de daadwerkelijke start. Hieronder een korte beschrijving van de stappen. Stap 1. In beeld brengen van de vragen en wensen bij vrouwen die passen binnen een MKC. Cumulus gebruikte hiervoor de resultaten van het activerend onderzoek in het kader van het project Multiculturele Buurt, gefinancierd door het Oranjefonds. In totaal deden 63 vrouwen mee aan het onderzoek dat in de vorm van een interactieve bijeenkomst werd uitgevoerd. Er kwamen verschillende onderwerpen naar voren die passen binnen de sfeer van een MKC waaronder: Aandacht voor veiligheid (veilige straat, veilig spelen, tegengaan criminaliteit) Vrouwenactiviteiten (fitness, inernetcafé, zwemles, koffiehuis, naailes, moestuinen, sport) Gezondheid en zorg (ouderenzorg, thuiszorg) Scholing en werk (taalles, Arabische les voor kinderen, cito-advies op scholen, opleiding naar werk in de administratieve sector of de kinderopvang). Er is geen individueel onderzoek onder vrouwen gedaan, evenmin zijn groepen vrouwen op andere plaatsen dan in Cumulussetting benaderd. Stap 2. Actieve vrouwen trainen zich ten behoeve van een MKC In mei organiseerde Cumulus samen met MIU en Odyssee een tweedaagse kadercursus voor actieve vrouwen. Er deden 17 vrouwen mee aan de cursus. Deze vrouwen vormen de kerngroep. Samen brachten zij in beeld hoe het activiteitenaanbod van het Overvechtse MKC er uit zou kunnen zien. Daarnaast werden de vrouwen getraind in de uitwerking van de 4 pijlers van het MKC. 25 vrouwen, waaronder de kerngroep, maakten een excursie naar het MKC de Mallemolen in Haarlem. Stap 3. Actieve vrouwen organiseren Al tijdens de training vormde zich een kerngroep van 7 vrouwen die zich in wel zetten voor de organisatie en beheertaken van het MKC. Dat betekent dat zij mee willen werken aan de voorbereidingen en start van het MKC in Overvecht. Dat is de beheergroep. De andere 10 vrouwen willen zich inzetten voor of meedoen aan activiteiten van het MKC: de activiteitengroep. De 17 vrouwen willen graag kleinschalig beginnen met een inloop- en ontmoetingsochtend als trefpunt voor de vrouwen. Vanuit dat trefpunt kunnen de taken verdeeld worden voor het voorbereiden en beheren van het MKC, het organiseren van activiteiten en het betrekken van meer vrouwen. De kerngroep wil graag coaching en training bij haar werk. Stap 4. Vrouwen aan de slag Vanaf september 2005 gaat de kerngroep daadwerkelijk in het MKC aan de slag met het beheren van het centrum en het uitvoeren van activiteiten. MOEDER KIND CENTRUM IN DE STEIGERS 11

12 Het aanbod van het MKC in de startfase Het aanbod in het MKC komt vraaggericht tot stand. Tijdens de training stelden vrouwen een wensenlijst van activiteiten op. Voor een groot deel sluiten die wensen aan op de vraag die tijdens het activerend onderzoek van Cumulus naar voren kwam. Een overzicht: Voor vrouwen Ontmoetingsactiviteiten: ontspanning en afleiding, dagtochten en picknick, inloop, allochtone vrouwenbijeenkomsten Bewegen: zwemles, fietsles, sporten Cursussen: Computer, Nederlands, Nederlandse cultuur, naaien, koken, kappen, omgang met kinderen Voorlichting: gezondheid, informatiepunt wijkvoorzieningen, helpdesk Informatie over onderwijs en werk Voor kinderen Muziekles Huiswerkbegeleiding (Activiteitengebonden) kinderopvang Het is opvallend dat de vrouwen terughoudend zijn in het benoemen van activiteiten die gericht zijn op toeleiding naar opleiding en werk. Leggen we naast de vraag van de vrouwen de algemene statistische gegevens van Overvecht dan blijkt dat een groeiend aantal Overvechters in een kwetsbare positie is of komt. Die kwetsbaarheid ontstaat door werkeloosheid, een laag inkomen, een lage graad van opleiding, alleenstaand ouderschap, geringe maatschappelijke participatie, taalachterstand, sociaal isolement of een combinatie van deze factoren. Deze ontwikkeling van toenemende kwetsbaarheid vraagt om interventies op wijkniveau. Wanneer de potentiële vraag van de vrouwen diepgaander geanalyseerd wordt tegen het licht van de voortschrijdende kwetsbaarheid van bewoners in Overvecht (en dat is wat in het ESF- Equalproject gebeurt) dan zal blijken dat de autonome vraag en de latente vraag dicht bij elkaar liggen. Daarom kunnen activiteiten die een toenemende maatschappelijke participatie en arbeidsparticipatie beogen, een beslissend onderdeel vormen van het programma in het MKC. Het MKC is op die manier essentieel onderdeel van de keten waarop het ESF-Equal project zich richt. Aanbeveling Aan het programma voor het MKC wordt bepaald door: De vragen en wensen zoals vrouwen die op enig moment zelf formuleren De signalen die duiden op een verslechterende sociaal-economische positie Er is een wisselwerking tussen de activiteiten van het MKC en het ESF-Equal project. Het MKC krijgt daarmee een centrale rol in de keten van onderwijs en reïntegratie van vrouwen. Wil het MKC naar buiten treden met een programma, dan is het nodig dat zaken in het centrum goed georganiseerd zijn. Zover zijn de vrouwen in Overvecht op dit moment nog niet. Toch wil de kerngroep in september van start. De betrokken organisaties steunen dat idee. MOEDER KIND CENTRUM IN DE STEIGERS 12

13 Fase 1 van het MKC (van start naar volwaardig project) bestaat in feite weer uit 3 delen. Deel 1 van fase 1 is gericht op de organisatorische en beheersmatige voorbereiding voor de exploitatie. De nadruk ligt daarbij op ontwikkeling van kennis en vaardigheden die nodig zijn voor de exploitatie van het MKC, op de inrichting van de ruimte en het voorbereiden van een programma. Daarnaast worden de voorbereidingen getroffen voor het betrekken van de doelgroep vrouwen, het ontwikkelen van een scholingsaanbod en individuele trajectbegeleiding gericht op toeleiding naar onderwijs en werk. In deel 2 van de startfase (vanaf 1 januari 2006) zet het centrum haar deuren open voor alle vrouwen in Overvecht door het aanbieden van een programma. In dat programma is een selectie opgenomen van de activiteiten die hierboven genoemd zijn. De kerngroep is dan nog bezig met het versterken van de eigen kwaliteiten die in het centrum ingezet worden. Professionals van Cumulus richten zich op het ontwikkelingen en uitvoeren van scholingsprogramma s, coachingstrajecten en de vorming van een netwerk met bedrijven en maatschappelijke organisaties. De kerngroep en kadervrouwen van het MKC worden betrokken in deze werkzaamheden en worden getraind om die taken op termijn zelf uit te voeren. In deel 3, de startfase (seizoen ) ligt de nadruk op het vergroten van het activiteitenaanbod en het integreren van het scholings- en coachingsaanbod en de individuele trajectbegeleiding in het programma van het MKC. Hieronder het programma MKC Overvecht in fase 1. Wat Omschrijving Uitvoering Deel 1 van de startfase: september december 2005 Inloop en ontmoeting Een inloop, twee keer per week vanaf de start. Elke maand komt er een dagdeel bij. Op 1 januari is er dan 5 keer inloop per week. De uitbouw kan, afhankelijk van behoefte en middelen, in 2006 doorgezet worden. Tot 1 januari 2006 is de inloop vooral bedoeld voor leden van de kerngroep. Ze nodigen eigen kennissen, familie en buren uit, zodat de groep langzaam groeit. De inloop is laagdrempelig, heeft een open karakter en is bedoeld als ontmoetingsmoment maar ook om zaken voor het MKC te regelen, het centrum in te richten en een eigen sfeer te geven. Excursie De kerngroep gaat op bezoek bij een MKC ergens in Nederland Cursussen MKC in de steigers Scholingsaanbod De cursussen zijn gericht op het versterken van de kwaliteiten van vrouwen die in het centrum gaan werken. Voor de beheergroep zijn dat de cursussen: Vrouwen nemen de leiding Vergadertechniek en samenwerking Hoe organiseer je het centrum en wat heb je nodig? Voor de activiteitengroep zijn dat de cursussen: Hoe organiseer je een activiteit? Werving en publiciteit Voor de volledige kerngroep zijn dat de cursussen Empowerment Sociale vaardigheden en assertiviteit Verhalen vertellen Cursussen voor niet werkende vrouwen uit de wijk, gericht op opleiding, educatie, vrijwilligerswerk en arbeid (arbeidsintegratie en of -reïntegratie). Kerngroep met hulp van Cumulus opbouwwerk Cumulus opbouwwerk i.s.m. de kerngroep Trijn van Leemput ROC BOA Cumulus BOA Coaching Ondersteuning en hulp aan vrouwen op de werkvloer tijdens Cumulus MOEDER KIND CENTRUM IN DE STEIGERS 13

14 Coaching, training, trajectbegeleiding Voorlichting Catering Kinderopvang Sociaal en economisch netwerk het uitvoeren van de taken. opbouwwerk Vrouwen stimuleren en toe leiden naar een opleiding, Cumulus educatie, arbeid of vrijwilligerswerk. Daarvoor worden op maat BOA Trijn van trainingen en cursussen aangeboden (zie hiervoor). Daarnaast Leemput worden vrouwen individueel begeleid door middel van gerichte ROC trajecten. Onderdeel daarvan kan is het doorverwijzen van vrouwen naar voorzieningen buiten het centrum. Er zal in het eerste jaar 5% uitstroom zijn. Voorbereiden en start van een informatiepunt/spreekuur GG&GD opleiding en werk. Er is dagelijks spreekuur al dan niet op Werkwijzer van afspraak. SoZaWe Stap van ROC Buffetactiviteiten voor bezoekers van het MKC en andere Kerngroep activiteiten in het buurthuis. Voor de kinderen van vrouwen die in het centrum actief zijn of deelnemen aan activiteiten: de kinderoppas. Leggen van contacten met ondernemers en maatschappelijke organisaties gericht op voorlichting en het werven van stageplaatsen en werkplekken. Deel 2 van de startfase: januari augustus 2006 Opening Presentatie van het MKC aan de wijk. Het centrum wordt officieel geopend, iedereen kan met het centrum en het activiteitenaanbod kennis maken, vrouwen schrijven zich in voor activiteiten. Inloop en ontmoeting Uitbouw van de inloopactiviteit van 4 dagdelen naar 8 á 10 dagdelen per week. De inloop is bedoeld voor vrouwen die actief zijn in het centrum en deelnemen aan activiteiten maar staat nadrukkelijk open voor nieuwe vrouwen die andere vrouwen willen ontmoeten of vrijblijvend willen kennismaken met de mogelijkheden van het centrum. Cursussen Voortzetting van het cursusaanbod genoemd onder deel 1 van de startfase maar met dat verschil dat de cursussen bedoeld zijn voor nieuwe vrouwen. Er komt immers steeds nieuw kader binnen omdat vrouwen ook weer uitstromen. Het cursusaanbod breidt zich uit n aar een algemeen aanbod voor alle vrouwen in Overvecht. Dat aanbod kan bestaan uit cursussen: Scholingsaanbod Nederlandse taal en Nederlandse cultuur Naailessen Kooklessen Sport, fietsen, zwemmen Administratie Het is nodig een verbinding te leggen met de cursussen uit het scholingsaanbod dat hieronder benoemd is. Cursussen voor niet werkende vrouwen uit de wijk, gericht op opleiding, educatie, vrijwilligerswerk en arbeid (arbeidsintegratie en of -reïntegratie). In het najaar van 2005 wordt dit programmaonderdeel concreet ingevuld met trajecten, cursussen en trainingen. Samenstelling en uitvoering kunnen gecombineerd worden met hierboven genoemde cursussen. Succesvolle uitstroom ligt op 15%. Voorlichting Gezondheid Omgang met je kinderen Informatiepunt/spreekuur opleiding en werk Cumulus kinderopvang AHO, Wijkaanpak SoZaWe en SMP Kerngroep met hulp van Cumulus opbouwwerk Kerngroep met hulp van Cumulus opbouwwerk Trijn van Leemput ROC BOA Kadervrouwen Cumulus BOA GG&GD Werkwijzer van MOEDER KIND CENTRUM IN DE STEIGERS 14

15 Coaching Coaching, training, trajectbegeleiding Catering Kinderopvang Sociaal en economisch netwerk Ondersteuning en hulp aan vrouwen op de werkvloer tijdens het uitvoeren van de taken. Vrouwen stimuleren en toe leiden naar een opleiding, educatie, arbeid of vrijwilligerswerk. Daarvoor worden op maat trainingen en cursussen aangeboden (zie het scholingsaanbod hiervoor). Daarnaast worden vrouwen individueel begeleid door middel van gerichte trajecten. Onderdeel daarvan is het doorverwijzen van vrouwen naar voorzieningen buiten het centrum. Succesvolle uitstroom ligt op 15%. Buffetactiviteiten voor bezoekers van het MKC en andere activiteiten in het buurthuis. Uitbreiding naar het serveren van eenvoudige lunches. Voor de kinderen van vrouwen die in het centrum actief zijn of deelnemen aan activiteiten Uitbouwen van contacten met ondernemers en maatschappelijke organisaties gericht op het werven van stageplaatsen en werkplekken. Deel 3 van de startfase: september 2006 september 2007 Inloop en ontmoeting Activiteit is hierboven omschreven. 10 dagdelen per week Cursussen Verdere uitbouw van het cursusaanbod. Wat de cursussen aan actieve vrouwen van het centrum betreft: In sommige gevallen worden die niet meer door externe trainers verzorgd maar door vrouwen van het centrum zelf b.v. Vrouwen nemen de leiding Hoe organiseer je het centrum Hoe organiseer je een activiteit Ook is er de mogelijkheid dat vrouwen op basis van eigen talenten en kunnen cursussen in het centrum aan gaan bieden. Die cursussen staan open voor iedereen b.v. naaien, koken, hennaversieringen, kappen en computeren (relatie scholingsaanbod) Scholingsaanbod Cursussen voor niet werkende vrouwen uit de wijk, gericht op opleiding, educatie, vrijwilligerswerk en arbeid (arbeidsintegratie en of -reïntegratie). In het najaar van 2005 wordt dit programmaonderdeel concreet ingevuld met trajecten, cursussen en trainingen en kan. Samenstelling en uitvoering kan gecombineerd met hierboven genoemde cursussen. Succesvolle uitstroom ligt op 25%. Voorlichting Gezondheid Coaching Coaching, training, trajectbegeleiding Omgang met je kinderen Informatiepunt/spreekuur opleiding en werk Ondersteuning en hulp aan vrouwen op de werkvloer tijdens het uitvoeren van de taken Vrouwen stimuleren en toe leiden naar een opleiding, educatie, arbeid of vrijwilligerswerk. Daarvoor worden op maat trainingen en cursussen aangeboden (zie het scholingsaanbod hiervoor). Daarnaast worden vrouwen individueel begeleid SoZaWe Stap van ROC Cumulus opbouwwerk Kadervrouwen Cumulus BOA Trijn van Leemput ROC Kerngroep Cumulus kinderopvang AHO, Wijkaanpak SoZaWe en SMP kerngroep Kadervrouwen Van kerngroep Trijn van Leemput ROC BOA Cumulus BOA GG&GD Werkwijzer van SoZaWe Stap van ROC Kadervrouwen Cumulus BOA Trijn van Leemput ROC MOEDER KIND CENTRUM IN DE STEIGERS 15

16 Catering Kinderactiviteiten Kinderopvang Sociaal en economisch netwerk door middel van gerichte trajecten. Onderdeel daarvan is het doorverwijzen van vrouwen naar voorzieningen buiten het centrum. Wat resultaten betreft zal het eerste jaar 25%. Buffetactiviteiten voor bezoekers van het MKC en het buurthuis. Aanbieden van eenvoudige lunchgerechten. Uitbreiding naar het verzorgen van catering op aanvraag door derden: organisaties, instellingen, particulieren. Huiswerkbegeleiding Voor de kinderen van vrouwen die in het centrum actief zijn of deelnemen aan activiteiten Uitbouwen van contacten met ondernemers en maatschappelijke organisaties gericht op het werven van stageplaatsen en werkplekken. Ondernemende vrouwen Cumulus kinderopvang AHO, SoZaWe, SMP De beoogde resultaten De resultaten na het doorlopen van fase 1 (na 2,5 jaar): Huisvesting en inloop Het MKC heeft een volledig ingerichte en goed geoutilleerd gebouw tot haar beschikking dat ruimte biedt aan ontmoeting, scholing, kinderopvang, vergaderen en kantoorfaciliteiten. Daarnaast maakt het MKC programmatisch gebruik van ruimten elders in de wijk b.v. bij Trijn van Leemput, het ROC, (basis)scholen, buurthuizen en sportaccommodaties Het centrum is 6 dagen per week open. Er is een zelfstandig functionerend bestuur dat minimaal uit 5 vrouwen bestaat. Er zijn 30 vrouwen actief betrokken bij de organisatie en het beheer van het centrum. Er is kinderoppas gerealiseerd voor tenminste 10 dagdelen per week. Er zijn 30 oppassen die in totaal 180 kinderen per week 1 dagdeel op kunnen vangen. Per week bezoeken gemiddeld 60 vrouwen de inloop. Cursussen, scholing, coachingstrajecten Met 400 vrouwen is persoonlijk contact geweest (huisbezoek, spreekuur) 80 vrouwen bezochten 8 kortlopende cursussen van 10 weken (b.v. sociale vaardigheden, koken, sport) 100 vrouwen bezochten één van de 8 langlopende cursussen (b.v. sport, Nederlandse taal en cultuur) 150 vrouwen bezochten één of meer van de 8 voorlichtingsbijeenkomsten (b.v. gezonde voeding, opvoeding, sport en spel met je kind, afvallen, milieu, werk, gezondheidszorg) 50 niet werkende vrouwen hebben een cursus arbeidstoeleiding gevolgd. De cursussen richtten zich vooral op economisch kansrijke sectoren waaronder de detailhandel, de zorg en de schoonmaakbranche. 30 vrouwen volgden een duaal traject in groepsverband met een duur van 12 maanden. 10 werknemers uit buurtorganisaties en 10 werknemers uit bedrijven volgden een cursus gericht op coaching en begeleiding van vrouwen op de werkvloer. Er werd met 80 bedrijven contact gelegd. Dat leverde 40 stage- c.q. werkplekken op. Met 100 vrouwen kwam een succesvolle match tot stand met een bedrijf voor een tijdelijke werksituatie. Omzet De omzet van het MKC is medio op jaarbasis MOEDER KIND CENTRUM IN DE STEIGERS 16

17 Twee pijlers van het MKC worden hier nader beschreven omdat ze voorwaardelijk zijn voor de uitvoering van het programma. Kinderen horen erbij Willen vrouwen mee kunnen werken in het centrum of activiteiten bezoeken dan is het nodig dat er kinderopvang aanwezig. De activiteiten gebonden kinderopvang wordt ingevuld door de zogenaamde kinderoppas. Hierbij worden maximaal 3 kinderen aan een oppas (moeder, vader of andere volwassene) gekoppeld. De kinderen kunnen in de thuissituatie van de oppas opgevangen worden of in het MKC. Wanneer dat laatste het geval is zullen meerdere oppassen gelijktijd in de dezelfde ruimte kinderen opvangen. Daar gaat de voorkeur naar uit. De oppas ontvangt een vergoeding per keer en de ouder die gebruik maakt van deze oppas betaalt een eigen bijdrage. Ook kan het zijn dat moeders onderling afspraken maken. Ik pas vandaag op jouw kinderen, jij morgen op die van mij. Het gaat hier dus niet op de geprofessionaliseerde kinderopvang waarvoor wettelijk andere richtlijnen zijn vastgesteld. De moeders die actief zijn in het centrum en daarom gebruik maken van de kinderoppas in het centrum krijgen de eigen bijdrage voor de oppas vergoed. Een projectmedewerker regelt de inschrijvingen, verzorgt de bemiddelingen en voert de administratie. Werk wordt betaald In de aanvangsperiode zullen er betaalde krachten in het MKC werken. Vanaf de start wordt de functie van projectleider c.q. coördinator MKC ingevuld. Bij voorkeur wordt de projectleider speciaal voor deze functie extern geworven. Daarbij wordt rekening gehouden met de positieve uitstraling die een projectleider kan hebben als rolmodel. Een administratieve kracht Daarnaast zullen professionals betrokken zijn bij ondersteuning van de kerngroep, het uitvoeren van trajectbegeleiding of het uitvoeren van scholingen en trainingen. Dat kunnen opbouwwerkers, vrouwenwerkers, trainers of ondernemers zijn. Voor de kinderopvang een projectmedewerker actief. Ondernemers Voor de vrouwen die actief zijn in het centrum wordt hun inzet beloond. Vrouwen die cursussen leiden krijgen een docentenvergoeding Vrouwen die de kinderopvang verzorgen als oppas krijgen een vergoeding Vrijwilligers (gastvrouw, administratie, werving, programma opstellen, incidentele activiteiten organiseren) krijgen een onkostenvergoeding en/of kunnen gratis meedoen aan cursussen en activiteiten of hun kind naar de kinderopvang brengen. Vrouwen die geprofessionaliseerde taken uitvoeren waaronder de administratieve kracht, de coördinator kinderoppas en de coördinator van het MKC hebben een arbeidscontract met Cumulus en ontvangen salaris. De regels hiervoor worden goed uitgewerkt zodat voor iedereen duidelijk is wie wat waarvoor als beloning kan ontvangen. Voor alle activiteiten wordt vooraf bepaald of ze vanwege het duurzame karakter en/of de benodigde expertise als professionele of concurrerende activiteit bestempeld kunnen worden. Daarbij is aan de orde of de arbeidsinzet te vertalen is in een contract en betaling. Naarmate het MKC zich verder ontwikkelt en er ondernemingsactiviteiten als kinderopvang of catering aangeboden wordt zal het vaker voorkomen da vrouwen betaald worden. MOEDER KIND CENTRUM IN DE STEIGERS 17

18 Voor zowel de professionele krachten als voor de kadervrouwen worden in deel 1 van de startfase profielen opgesteld. Daarin staan de taken, verantwoordelijkheden en rechten omschreven. Het MKC onder dak Vraag en aanbod De vraag van de kerngroep (kadergroep) van vrouwen is een ruimte die in september 2005 beschikbaar komt om een kleinschalige start te kunnen maken met activiteiten. Minimaal is nodig: Een ontmoetingsruimte met een eigen entree, keukenvoorziening en buffet voor koffie, thee en fris inclusief de mogelijkheid om ook lunches en kleine hapjes aan te bieden. Een eigen kantoorruimte voorzien Een vergaderruimte (in deelgebruik mogelijk) Een activiteitenruimte (in deelgebruik mogelijk) Een ruimte voor de opvang van kinderen (in deelgebruik mogelijk) Voor het functioneel aanpassen van de ruimten is het nodig dat er een programma van eisen wordt opgesteld. Daarin dienen niet alleen wensen en eisen met betrekking tot m 2 en voorzieningen opgenomen te worden maar ook wat betreft de gewenste aankleding en uitstraling, de gelijktijdige combinatie van activiteiten in het gebouw, de toegankelijkheid van de ruimten en het gebouw voor andere bezoekers, de gewenste verbinding tussen de verschillende ruimten, de tijden waarop de ruimte gebruik wordt en de wijze waarop het beheer wordt uitgevoerd. In de wijk Overvecht is gekeken welke ruimte op korte termijn beschikbaar is. Er waren 4 opties: Een schoolgebouw aan de Pyramidedreef. Daarvan bleek de huurconstructie gecompliceerd en de huurprijs hoog. Het Multifunctionele Centrum bij sportveld De Dreef. De ontwikkeling daarvan staat nog in de kinderschoenen waardoor het beschikbaar komen van ruimte op korte termijn niet realistisch is. Wel biedt het mogelijkheden om in de toekomst (programmatisch) ruimte te huren. ROC Brandenburghdreef biedt geen mogelijkheid als uitvalsbasis van het MKC omdat het karakter van de inloopactiviteiten van het MKC te weinig aansluit op het cursorische karakter van deze onderwijsinstelling. Ook de ligging aan de rand van de wijk is niet optimaal. Echter, de locatie is wel geschikt om cursussen af te nemen of het huren van ruimte. Buurthuis Einstein aan de Stroyenborgdreef heeft op korte termijn ruimte beschikbaar. De activiteiten van het MKC sluiten aan op het karakter van het buurthuis. Deze optie is verder uitgewerkt om de start van het MKC mogelijk te maken. Het MKC in buurthuis Einstein Cumulus, huurder van buurthuis Einstein, kan op korte termijn ruim 200 m 2 specifiek voor het MKC beschikbaar stellen. Daarnaast is nog eens 100 m 2 beschikbaar in dubbelgebruik namelijk samen met de buitenschoolse opvang die de ruimte tussen de middag en na uur nodig heeft. Tijden waarop er geen uitvoerende activiteiten van het MKC zullen zijn omdat die juist onder schooltijd zijn. De in totaal ruim 300 m 2 (⅓ van het totale buurthuis) is verdeeld over 12 ruimtes die variëren van 9 tot 50 m 2. Cumulus denkt de beschikbare ruimte met een aantal ingrepen geschikt te kunnen maken b.v. door het aanbrengen van een eigen entree, een afscheiding met de rest van het buurthuis en MOEDER KIND CENTRUM IN DE STEIGERS 18

19 eigen meters voor de nutsvoorzieningen. Daarnaast zullen in het gebouw enkele activiteiten en werkplekken verplaatst worden. Aangezien het MKC voorlopig een project van Cumulus is, is het niet nodig een huurcontract af te sluiten. Wel zullen de huurlasten voor dit deel van het pand ten laste van het project komen. De kosten daarvan worden gedekt uit de subsidie van het ESF-Equal project. Wanneer welzijnsorganisatie Cumulus de ruimte in overleg met de kerngroep vrouwen geschikt maakt voor het MKC en de vrouwen een rol geeft in het inrichten en beheren van de ruimte is aan een belangrijke voorwaarde voldaan: een eigen ruimte in zelfbeheer, de eerste pijler onder het MKC. Daarnaast heeft het ROC Midden Nederland aan de Brandenburghdreef ruimte voor cursussen van het MKC, zo is toegezegd. Dat kan in combinatie met het gebruik van ruimte voor kinderopvang (alle voorzieningen zijn aanwezig). Het ROC biedt zelf géén kinderopvang aan. Wanneer de ruimte gebruikt wordt in combinatie met het afnemen van een cursus of activiteit van ROC wordt er geen huur in rekening gebracht. Het hoort tot de kernactiviteiten van het ROC. Coördinatie in het MKC Het MKC krijgt gedurende de eerste 2 jaar professionele ondersteuning. Er is een ondernemende projectleider voor 32 uur per week, verantwoordelijk voor: De algemene coördinatie van het MKC Opstellen van het programma-aanbod Aansturing van de trajectbegeleiders en trainers Ondersteuning en advisering kerngroep Ambtelijk secretaris van de adviesgroep MKC (voorheen de klankbordgroep) Ontwikkelen en onderhouden van een netwerk van bedrijven en organisaties Doorontwikkeling van het concept MKC Verzelfstandiging van het MKC Aansturing overige medewerkers Er is een projectmedewerker kinderoppas voor 16 uur per week, verantwoordelijk voor: Werving medewerkers kinderoppas Inschrijven kinderen Bij elkaar brengen van kinderen en oppas Administratieve en financiële afwikkeling Er is een administratieve kracht voor 20 uur verantwoordelijk voor: Ondersteuning projectleider Administratie cursussen en individuele trajecten Dagelijks financieel beheer Projectleider MKC, projectmedewerker kinderoppas en administratieve kracht zijn in dienst van Cumulus. Financiën De Samenwerkende Maatschappelijke Partners hebben het MKC geïnitieerd. Cumulus en BOA hebben het initiatief genomen in de ontwikkeling van het project. BOA als kwartiermaker. De MOEDER KIND CENTRUM IN DE STEIGERS 19

20 kosten werden vergoed door de DMO van de gemeente Utrecht. Het oranjefonds financierde de activiteiten van Cumulus. Beide geldstromen stoppen 1 september. Voor de startfase is een exploitatiebegroting opgesteld. Daarvoor zijn ervaringsgegevens gebruikt en de aanvraag van Cumulus voor ESF-Equal subsidie. Aanvulling en verfijning gebeurt door Cumulus. Exploitatiebegroting sept dec Uitgaven Dekking uit ESF DMO Huisvesting 300 m2 huur, gas, water, licht, servicekosten afschrijving inrichting afschrijving computers schoonmaak Organisatiekosten internet, telefoon, kantine belastingen kopiëren leasekosten apparatuur onkosten vergoedingen vrijwilligers Personeel projectleider 2 jaar projectmedewerker oppas (geschat) administratieve kracht (geschat) Aanbod/programma scholingstrajecten bedrijven/medewerkers niet werkenden werkenden duale trajecten train de trainer individueel bedrijven benaderen bedrijfsplannen EVC aanbod overige activiteiten mkc kinderoppas pm pm toeleiding/werving pm pm totaal Vanaf 1 september worden de activiteiten van het MKC gefinancierd uit de Europese middelen ESF Equal en DMO welzijnsgelden. Voor de laatste stroom geldt dat het vooral toeleidingsactiviteiten gaat. In termen van de ketenaanpak zijn het activiteiten die gericht zijn op het vinden en activeren van de doelgroep vrouwen. Het let s talk project van Cumulus is zo n MOEDER KIND CENTRUM IN DE STEIGERS 20