Aan de Minister van Economische Zaken en aan de Minister van Justitie. mevrouw A. Jorritsma-Lebbink Postbus EC s-gravenhage

Transcriptie

1 Aan de Minister van Economische Zaken en aan de Minister van Justitie mevrouw A. Jorritsma-Lebbink Postbus EC s-gravenhage Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n) RL/FvK/2000/61 2 Onderwerp Advies over de departementale actieprogramma s reductie administratieve lasten Geachte mevrouw Jorritsma en heer Korthals, Graag vraag ik uw aandacht voor het eerste advies van het Adviescollege toetsing administratieve lasten over de departementale actieprogramma s. Het College heeft een oordeel gegeven over de actieprogramma s die op 15 mei 2000 aan de Tweede Kamer zijn gezonden. Het College adviseert u het Actaladvies te betrekken bij de discussie in de ministeriële commissie Marktwerking, Deregulering en Wetgevingskwaliteit van medio november Het tweede Actaladvies over de departementale actieprogramma s verschijnt voor de zomer van Het College zal bij het uitbrengen van het tweede advies in het bijzonder aandacht besteden aan de voortgang die de departementen de komende zes maanden bereiken. Actal wil een cultuuromslag bewerkstelligen in het denken en doen van onder meer departementen inzake de vermindering van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven. De verantwoordelijkheid voor de beperking van de administratieve lasten blijft bij de departementen rusten. Door advisering en ondersteuning streeft Actal naar een verinnerlijking van deze verantwoordelijkheid (door het uitbrengen van adviezen en door afstemming in de ontwerpfase van wet- en regelgeving). Het handelen naar deze verantwoordelijkheid resulteert in inzicht in de gevolgen van wet- en regelgeving op de omvang van de administratieve lasten. Dit inzicht maakt de weg vrij om tot een vermindering van de administratieve lastendruk te komen. Het kabinet wil stevig inzetten op de reductie van de administratieve lasten. Het kabinet heeft zich een reductiepercentage van in totaal 25% ten doel gesteld aan het einde van de kabinetsperiode Paars II ten opzichte van Uit monitoringscijfers 1 blijkt dat de gerealiseerde reductie als gevolg van het beleid tot en met het jaar 1999 slechts 5,8% is. Mede met het oog daarop heeft het kabinet het onafhankelijke Adviescollege toetsing administratieve lasten in het leven geroepen 2. Actal heeft onder meer tot taak de regering en beide kamers der Staten-Generaal te adviseren over door ministeries vastgestelde departementale actieprogramma s inzake de reductie van administratieve lasten voor het bedrijfsleven als gevolg van bestaande regelgeving. 1 Rapportages monitor administratieve lasten door EIM 2 Instellingsbesluit Adviescollege toetsing administratieve lasten, besluit van 30 maart 2000, Staatsblad 2000, nr. 162

2 Met ingang van mei 2000 stelt elk departement een actieprogramma op dat gericht is op de reductie van administratieve lasten van bestaande wet- en regelgeving. Jaarlijks wordt hierover aan de Kamer gerapporteerd. Met het opstellen van de actieprogramma s komt er meer structuur in de aanpak van de administratieve lasten. De departementale actieprogramma s hebben een drieledig doel: 1. het geven van een overzicht van de wetgevingsdomeinen waar administratieve lasten voorkomen, 2. het geven van een cijfermatig inzicht in de totale administratieve lasten en mogelijke besparingen, waaronder een overzicht van de uitvoering van zogenaamde nulmetingen (op welke gebieden en op welk moment), 3. het geven van een overzicht van de acties die moeten leiden tot een vermindering van de administratieve lastendruk met 25%. Het College betwijfelt of met de huidige initiatieven daadwerkelijk het door het kabinet beoogde reductiepercentage van 25% in het jaar 2002 wordt gerealiseerd. Het College baseert zich hierbij op de actieprogramma s die in mei 2000 naar de Kamer zijn gezonden, gesprekken met de departementale coördinatiepunten en een aantal bevindingen uit de beginperiode van Actal. Het welslagen van kabinetsbeleid om de administratieve lastendruk te beperken, vraagt om een veel actievere inzet van de departementen. Om de departementen richtlijnen te geven op welke wijze zij zich actiever kunnen opstellen, heeft het College in dit advies over de departementale actieprogramma s een aantal actiepunten vastgesteld. Het College zal voor de zomer van 2001 de actieprogramma s van mei 2001 op de uitwerking van deze vijf actiepunten toetsen. Het College adviseert: 1. Ontwikkeling van een standaardkostenmodel voor elk departement en de uitvoering van een nulmeting. Met een standaardkostenmodel is een departement in staat de gevolgen voor de administratieve lasten te berekenen. Dit maakt de weg vrij om in de actieprogramma s en in alle toelichtingen een kwantificering van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven als gevolg van de wet- en regelgeving op te nemen. Het College vindt dat een zorgvuldige kwantificering van administratieve lasten onmisbaar is bij de operatie om de administratieve lastendruk te beperken. Met een kwantificering maakt een departement duidelijk dat er een begin is gemaakt met een cultuuromslag in het denken en doen ten aanzien van de vermindering van de administratieve lasten. Het is hierbij belangrijk dat kwantificeren in eerste instantie plaatsvindt op die wet- en regelgeving die de grootste administratieve lasten met zich meebrengt. 2. Planning per actie Het College is van mening dat in de actieprogramma s een planning voor iedere actie opgenomen moet worden en dat de voortgang van een actie bewaakt moet worden. Het College heeft geconstateerd dat concrete planningen veelal ontbreken. Ook heeft het College waargenomen dat de actieprogramma s acties bevatten die ook al vermeld waren door de Commissie Administratieve Lasten. Uit de programma s wordt niet duidelijk of er enige voortgang is geboekt. Het College meent dat in de actieprogramma s van het voorjaar 2001 elke vertraging bij de realisatie van voorstellen onderbouwd moet worden. 3. Interdepartementale samenwerking In de uitwerking van de actieprogramma s en in de praktijk! is een interdepartementale samenwerking essentieel. Actal is van mening dat de administratieve lasten daadwerkelijk beperkt kunnen worden door over de grens van een beleidsterrein te kijken. Ook zou volgens

3 Actal beoordeeld moeten worden of bijvoorbeeld lagere overheden al beschikken over gegevens die een centrale overheid zou willen verkrijgen van het bedrijfsleven. Door een optimale samenwerking wordt hergebruik van gegevens gestimuleerd. Dat leidt tot een vermindering van de administratieve lastendruk. 4. Onderzoek naar alternatieven Het College adviseert dat elk departement bij de implementatie van een beleidsdoel nagaat of er alternatieven voor dan wel aanpassingen in wet- en regelgeving zijn. Ook de uitwerking van ICT-oplossingen acht Actal belangrijk. Een centrale visie op de inzet van ICT voor de reductie van administratieve lasten is van belang. Bouwstenen hiervoor zijn bijvoorbeeld de huidige initiatieven EHD, IDEA, het Internetgroeimodel en het Basisbedrijvenregister. Zodra een centrale visie beschikbaar is, kan gericht actie worden genomen op geïdentificeerde lacunes in de ICT-oplossingen. 5. Standaardisatie van de actieprogramma s Een actieprogramma waaruit de voortgang en resultaten helder en eenduidig af te lezen zijn, maakt inzichtelijk of het kabinetsdoel van een reductie van 25% haalbaar is. Actal dringt aan op een uniforme vormgeving van de actieprogramma s. Het College adviseert dat in de actieprogramma s in ieder geval de volgende punten tot uitdrukking moeten komen: a) rapportage over de ontwikkeling van het standaardkostenmodel en over de nulmeting, b) planning per actie inclusief een onderbouwde prioriteitsstelling, c) rapportage over de interdepartementale samenwerking, d) rapportage over het onderzoek naar alternatieven voor wet- en regelgeving, e) inzicht per departement in de bijdrage die is geleverd aan de ambitie van het kabinet om de administratieve lastendruk met 25% te reduceren. Het is van belang dat ieder departement cijfermatig aangeeft hoeveel bijgedragen wordt aan de kabinetsdoelstelling om de administratieve lasten met 25% te verminderen. Het College wijst erop dat het hierbij niet alleen gaat om het onderbouwen van de afname van de administratieve lastendruk. Het betreft ook de mogelijke toename van de administratieve lastendruk als gevolg van de invoering van nieuwe of gewijzigde wet- en regelgeving. Op deze wijze verkrijgt het kabinet inzicht in de ontwikkeling van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven en de hoogte van het reductiepercentage. Het College wijst erop dat er geen actieprogramma beschikbaar is van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Het is van belang dat ook dit departement een bijdrage levert aan de vermindering van de administratieve lastendruk. Het College zal dit onder de aandacht brengen van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Het College gaat er vanuit dat ook u dit departement betrekt bij het realiseren van de kabinetsdoelstelling om de administratieve lastendruk met 25% te verminderen. In bijlage 1 is een aantal algemene inhoudelijke aandachtspunten opgenomen. Bijlage 2 betreft de beoordeling van de actieprogramma s per departement. Het College stuurt een afschrift van deze brief aan de andere bewindslieden. Zij ontvangen ook de reactie op de actieprogramma s van het eigen departement.

4 Het College toetst de actieprogramma s van het voorjaar 2001 aan met name de vijf actiepunten. Het College wijst er nogmaals op dat de verantwoordelijkheid voor een beperking van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven bij de departementen rust. Actal streeft naar een verinnerlijking van deze verantwoordelijkheid. Actal is graag bereid een bijdrage te leveren aan de uitwerking van een standaard-actieprogramma. Het kabinet heeft zich ten doel gesteld in het jaar 2002 de administratieve lastendruk met 25% te verminderen. Tot en met 1999 is een vermindering van bijna 6% behaald. Wanneer u de kabinetsdoelstelling daadwerkelijk wilt realiseren, adviseert het College u de activiteiten om de administratieve lasten te verminderen met kracht te intensiveren. Gelet op het bovenstaande dringt het College aan op een overleg met u. Hoogachtend, R.L.O. Linschoten Collegevoorzitter

5 Bijlage 1 Algemene inhoudelijke aandachtspunten Actal heeft de departementale actieprogramma s van het voorjaar 2000 op de volgende punten getoetst: volledigheid kwantificering van de administratieve lasten voortgang prioriteitstelling Een belangrijke conclusie is dat bij nagenoeg alle ministeries de acties in gang zijn gezet, die moeten leiden tot een systematische en grondige aanpak van alle betrokken wet- en regelgeving om de administratieve lasten te minimaliseren. Overal zijn of worden inventarisaties gehouden om die wetten te selecteren, die administratieve lasten voor het bedrijfsleven met zich meebrengen. De kwantificering van de omvang daarvan is ook op de rails gezet. Over het algemeen is ook een vorm van prioriteitsstelling merkbaar, ook al zijn de criteria daarbij meestal niet gespecificeerd. Verschillende ministeries steken veel capaciteit in de nulmeting. Het belang daarvan mag niet onderschat worden. Duidelijk is echter dat bepaalde wetten op een ministerie veel meer de administraties van bedrijven belasten dan andere. Het is dan niet zo zinvol om te wachten tot de resultaten van de nulmeting bekend zijn. Het doorlichten (waaronder het zoeken naar alternatieven) van de grote veroorzakers van administratieve lasten dient zo snel mogelijk in gang te worden gezet. Actal acht het aan de andere kant van belang dat de nulmeting grondig gebeurt. Dat maakt duidelijk op welke onderdelen van beleidsterrein een vermindering van administratieve lasten gerealiseerd kan worden. In de actieprogramma s ontbreken veelal concrete planningen. Zonder dat duidelijk wordt of er enige voortgang is, zijn er acties in programma s opgenomen die ook al vermeld waren door de Commissie Administratieve Lasten. Actal meent dat de actieprogramma s een planning voor iedere actie moeten hebben en dat de voortgang van een actie bewaakt moet worden. Actal meent dat vertraging bij de uitwerking van voorstellen in de actieprogramma s van het voorjaar 2001 onderbouwd moet worden. Verwijzing naar EU-regels kan geen aanleiding vormen om geen aandacht te besteden aan de administratieve lasten. Actal acht het van belang dat departementen inzichtelijk maken welke gevolgen de implementatie van EU-regels heeft op de administratieve lastendruk. Ook hier is een kwantificering van de administratieve lasten onontbeerlijk. Wanneer Nederland in EU-verband kwantitatief kan onderbouwen welke gevolgen er zijn voor de administratieve lasten, kan deze lastendruk beargumenteerd aangepakt worden. Verwezen wordt hierbij naar voorgenomen initiatieven van de Europese Commissie om de administratieve lasten voor het bedrijfsleven te beperken. Zoals bekend, bestaan binnen de EU diverse instrumenten en initiatieven om regelgeving te screenen op onnodige lasten voor het bedrijfsleven. Voorbeelden hiervan zijn het SLIM-project (Simpler Legislation for the Internal Market), een Business Environment Task Force (adviseert over reductie administratieve lasten), een aparte werkgroep ingesteld door COREPER (redactionele kwalititeit communautaire wetgeving). Een nieuw instrument is de Impact Assessment/Fiche d Impact (vergelijkbaar met de bedrijfseffectentoets in Nederland).