Jaarverslag Missie Actal

Transcriptie

1 Missie Actal Actal is een tijdelijk en onafhankelijk adviescollege met als doel een cultuuromslag bij regelgevers te bewerkstelligen. Zij moeten de administratieve lasten voor bedrijven en burgers automatisch en blijvend verlichten. Om de cultuuromslag te bevorderen adviseert Actal de regering en de Staten-Generaal over voorgenomen wet- en regelgeving en over programma s en maatregelen om de bestaande lastendruk voor bedrijven en burgers te verminderen. Daarnaast ondersteunt Actal regelgevers om de lastendruk zo laag mogelijk te houden. Ook voert Actal projecten uit om bij te dragen aan de vermindering van de administratievelastendruk voor bedrijven en burgers. 05 Jaarverslag 2005 Het kantoor van Actal is gevestigd aan het Lange Voorhout 58 in Den Haag. Postbus BE Den Haag Telefoon: Telefax: info@actal.nl Adviescollege toetsing administratieve lasten

2 i n h o u d Jaarverslag 2005 Voorwoord 5 1 Verinnerlijken 6 Thema: Toezicht en vermindering administratieve lasten 12 2 Verbreden 14 Thema: Privacy en vermindering administratieve lasten 18 3 Adviseren 20 Thema: Vermindering van administratieve lasten internationaal 26 Thema: ICT en vermindering administratieve lasten 34 Bijlagen 1 Adviezen Onderzoeken Internationale bezoeken Actal 42

3 v o o r w o o r d Doelstellingen halen Den Haag, maart 2006 Over één jaar zal duidelijk worden of de administratieve lasten voor het bedrijfsleven en voor de burger met 25% netto zijn gedaald. Uit dit Jaarverslag 2005 blijkt dat het kabinet de pas fors moet versnellen om de doelstelling voor de burger te halen. In het Jaarverslag 2005 staat ook dat het kabinet niet kan volstaan met het feitelijk meten van de administratieve lasten. Het bedrijfsleven en de burger zijn niet alleen gevoelig voor administratieve lasten, maar breder voor alle uitvoeringskosten van wetten en regels. Met de Actaladviezen van 2005 is het kabinet in staat om de messen te slijpen voor de verbreding van de administratievelastenaanpak. Ik ben ervan overtuigd dat hiermee de regeldruk op internationaal, nationaal en regionaal niveau daadwerkelijk beperkt kan worden. Robin L.O. Linschoten Collegevoorzitter 5

4 1 v e r i n n e r l i j k e n Het bewerkstelligen van een cultuuromslag door middel van advies, ondersteuning en onderzoek Actal Het kabinet vindt de werkzaamheden van Actal een onmisbare ondersteuning bij zijn activiteiten om de administratieve lasten voor het bedrijfsleven en de burger structureel te verlichten. Actal is opnieuw ingesteld tot 1 juni Hiermee is een nieuwe fase in het bestaan van Actal aangebroken. De missie blijft het zorgen voor een cultuuromslag zodat regelgevers de administratieve lasten automatisch en zelfstandig verminderen. Kernactiviteit van Actal is en blijft het verinnerlijken van de aandacht voor een structureel lage administratievelastendruk voor het bedrijfsleven en de burger. Mijlpalen administratievelastenbeleid 2005 maart 2005 Het kabinet stelt een pakket maatregelen vast dat in 2007 leidt tot een 25% netto daling van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven. mei 2005 Het kabinet beschikt over de paretometing administratieve lasten burger. 3 juli 2005 Het kabinet stelt een pakket maatregelen vast dat leidt tot een bruto daling van de administratieve lasten voor de burger met 14% in uren en 22% in kosten. december 2005 De Europese Raad benadrukt het belang van de vermindering van onnodige lasten voor bedrijven en burgers en stemt in met het nieuwe programma van de Commissie voor de vereenvoudiging van de EU-regelgeving. De Europese Raad is ingenomen met het Commissiebesluit over een gezamenlijke EU-methode voor het bepalen van administratieve lasten die voortvloeien uit wetgeving. Sinds de oprichting in mei 2000 is het werkterrein van Actal steeds breder geworden. Actal is een kleine organisatie gebleven: drie Collegeleden en een secretariaat van 12 personen. 2 Aanvankelijk betrof de adviestaak alleen de administratieve lasten voor het bedrijfsleven van voorgenomen wet- en regelgeving. Dit is eerst uitgebreid met de administratieve lasten voor het bedrijfsleven van bestaande wet- en regelgeving. Per 1 januari 2005 volgde een forse uitbreiding met de administratieve lasten voor burgers van voorgenomen en bestaande wet- en regelgeving. Met de kennis en ervaring die Actal in de afgelopen jaren heeft opgedaan, neemt Actal diverse initiatieven om de operatie te verbreden naar bijvoorbeeld een daling van alle nalevingskosten. Ook ziet Actal mogelijkheden om de administratieve lasten tussen diverse overheidsgeledingen te beperken. Adviestaak Actal 1 januari juni 2009 Het College heeft tot taak de regering en de beide kamers der Staten-Generaal te adviseren over: a de administratieve lasten voor het bedrijfsleven en burgers als gevolg van voorgenomen wetten, algemene maatregelen van bestuur en ministeriële regelingen. Actal adviseert de bewindslieden die verantwoordelijk zijn voor de betreffende regelgeving. Actal brengt de adviezen uit voor de behandeling in de ministerraad of publicatie in de Staatscourant. Deze werkwijze in de fase van de totstandkoming van wet- en regelgeving biedt optimale mogelijkheden voor de doelstelling van Actal: het bewerkstelligen van een cultuuromslag. De cultuuromslag bij nationale regelgevers staat niet op zichzelf. Actal heeft een stevig netwerk opgebouwd op internationaal en regionaal niveau. Dat heeft Actal ook nodig bij zijn werkwijze van adviseren, ondersteunen en onderzoeken. Onderzoek Medio 2005 heeft Actal onderzocht wat de mate van verinnerlijking binnen de departementen in Den Haag is. 4 Dit onderzoek betrof hoofdzakelijk de administratieve lasten voor het bedrijfsleven. Omdat Actal per 1 januari 2005 met de adviestaak administratieve lasten burger is aangevangen, was bij de start van het onderzoek nog te weinig ervaring opgedaan met dit terrein. Actal heeft wel de gelegenheid aangegrepen om te adviseren over de wijze waarop het kabinet de cultuuromslag voor de administratieve lasten voor de burger kan bevorderen. b programma s en maatregelen inzake de reductie van administratieve lasten voor het bedrijfsleven en burgers als gevolg van bestaande regelgeving. 3 De departementale nulmetingen zijn uitgevoerd conform het Paretoprincipe. Dit betekent dat met name die wet- en regelgeving in de nulmetingen is opgenomen die het grootste deel van de administratieve lasten veroorzaken en dat alleen de ministeries BZK, Financiën, Justitie, OCW, SZW, VenW, VROM en VWS een nulmeting hebben uitgevoerd. 4 Aan dit initiatief ligt een studie van het Instituut voor Onderzoek van Overheidsuitgaven (IOO BV) ten grondslag. 1 Instellingsbesluit Adviescollege toetsing administratieve lasten 2006, Staatsblad 2006, nr In opdracht van Actal heeft IOO BV in oktober 2004 het rapport Verinnerlijking administratieve lasten, 2 Bijlage 4 geeft inzicht in de besluiten waarop het bestaan van Actal is gebaseerd en de samenstelling haalbaarheidsstudie meetinstrumenten afgerond. Met uitzondering van het ministerie van Justitie hebben 6 van het College en het secretariaat. alle betrokken departementen aan het onderzoek deelgenomen. 7

5 1 v e r i n n e r l i j k e n v e r i n n e r l i j k e n 1 In het onderzoek is verondersteld dat de mate van verinnerlijking afhankelijk is van de kennis over de administratieve lasten voor het bedrijfsleven, de houding ten aanzien van de doelstelling om de administratieve lasten te beperken en het gedrag in de dagelijkse beleidspraktijk. Uitgangspunt daarbij is dat er een positieve correlatie is tussen kennis, houding en gedrag en dat een hoog kennisniveau leidt tot een relatief positieve houding en een gedrag dat uiting geeft aan de aandacht voor administratieve lasten. 5 De respons bij het onderzoek was hoog. Onder beleidsambtenaren was deze 81%, onder topambtenaren 71%. Uit de hoge deelname blijkt het belang dat ministeries hechten aan de administratievelastenreductie. Bovendien geeft de hoge respons een betrouwbare basis om over de cultuuromslag te adviseren. In totaal hebben 544 beleidsambtenaren en 127 topambtenaren aan het onderzoek meegedaan. s e p t e m b e r Advies versterking en versnelling cultuuromslag: naar structureel lage administratieve lasten Advies Op 14 september 2005 heeft Actal het Advies versterking en versnelling cultuuromslag: naar structureel lage administratieve lasten uitgebracht. 7 Het kabinet heeft Actal op 2 december 2005 gemeld dat hij het advies onderschrijft. 8 Kernpunten van het Actaladvies zijn: 1 Houd de infrastructuur operationeel. 2 Verbeter de knowhow. 3 Optimaliseer de aansturing. Er is een overkoepelend rapport opgesteld en een rapport per departement. In het individuele rapport per departement staat de relatieve positie van het betreffende departement ten opzichte van de gemiddelde uitkomsten voor alle departementen. De mate van verinnerlijking is uitgedrukt als de gemiddelde score op de vragen over kennis, houding en gedrag. 6 Uit het onderzoek blijkt dat de verschillen in de mate van verinnerlijking tussen de departementen gering zijn. Beleids- en topambtenaren onderkennen het belang van de vermindering van de administratieve lasten juist door de opgebouwde infrastructuur, met name het oprichten van projectdirecties en de inschakeling van Actal. Het onderzoek toont aan dat er een sterk verband is tussen het kennisniveau, de houding en het gedrag. Meer kennis over administratieve lasten leidt tot een betere houding en dat bevordert het gewenste gedrag. Ook blijkt dat de aansturing kan worden verbeterd. Er is een verschil tussen de mate waarop topambtenaren signalen in de organisatie denken door te geven en de mate waarin beleidsambtenaren de signalen waarnemen. Bovendien worden niet alle alternatieven in de beleidsafweging betrokken. De conclusie is dat de mate van verinnerlijking van de aandacht voor administratieve lasten op redelijk niveau is. Binnen alle departementen is er nog ruimte voor verbetering van de verinnerlijking. Het einddoel van Actal is kortom nog niet bereikt. Het kabinet heeft de infrastructuur tot het einde van de kabinetsperiode gewaarborgd. Het bestaan van Actal is verlengd. Hetzelfde geldt voor de Interdepartementale Projectdirectie Administratieve Lasten (IPAL), die de minister van Financiën ondersteunt bij de verlichting van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven. Deze projectdirectie werkt verder samen met de departementen aan de ontwikkeling van opleidingsprogramma s. Het kabinet erkent het belang van een effectieve aansturing op dit beleidsterrein. o k t o b e r Advies versterking en versnelling cultuuromslag per departement Op basis van de resultaten per departement heeft Actal iedere minister op 28 oktober 2005 geadviseerd over de wijze waarop de beoogde verinnerlijking verder verankerd kan worden. Actal voert in het eerste kwartaal van 2006 overleg over het onderzoek en de adviezen met de bewindslieden en ambtelijke leiding van de betrokken departementen. Met het oog hierop heeft Actal ook een overzicht Voorbeelden voor de praktijk opgesteld, dat eind januari 2006 aan de betrokken bewindslieden is aangeboden. 5 De meting, een internetenquête, is uitgevoerd bij de (beleids)ambtenaren die in elk departement direct of indirect betrokken zijn bij de ontwikkeling en controle van nieuwe wet- en regelgeving. Verder is verondersteld dat de houding en het gedrag van de topambtenaren (directeuren en hoger) een belangrijke rol spelen bij de verinnerlijking. Alle vragen over kennis (oorzaken, meten, omvang, maatregelen), houding (probleemperceptie, maatregelen, toekomst) en gedrag van de beleidsambtenaren en de topambtenaren zijn van een normatief oordeel voorzien. De juistheid van de kennis, de aard van de houding en het feitelijke gedrag 7 Het advies is gepubliceerd op indiceren een bepaalde mate van verinnerlijking. 8 De minister van Financiën heeft de kabinetsreactie ook aan de Tweede Kamer aangeboden (Kamerstukken II, 8 6 Het overkoepelend IOO-rapport is op gepubliceerd , , nr. 110). 9

6 1 v e r i n n e r l i j k e n In 2005 heeft Actal voorts de in 2002 uitgebrachte alternatievenbrochure geactualiseerd. Het doel van die brochure is beleidsmakers en uitvoerders inzicht bieden in de mate waarin beleidsinstrumenten meer of minder administratieve lasten voor het bedrijfsleven veroorzaken. De taakuitbreiding met administratieve lasten burgers en de opgedane ervaringen hebben geleid tot een verbeterde en een digitale versie. In februari 2006 heeft Actal de website gelanceerd. Bij de website hoort een map met een samenvatting van de site. De aankondiging van de website en de map zijn breed verspreid binnen de departementen en onder andere belanghebbenden. Actal meent dat met het verinnerlijkingsonderzoek een waardevol element aan de gereedschapskist is toegevoegd. Het is aanbevelingswaardig om begin 2007 een vervolgonderzoek uit te voeren over de mate van cultuuromslag voor de administratieve lasten voor het bedrijfsleven en voor de burger. Actal doet er alles aan om dit te institutionaliseren. Dat mag ook verwacht worden van een adviescollege dat door middel van adviseren, ondersteunen en onderzoeken een cultuuromslag moet bewerkstelligen

7 t h e m a Toezicht en vermindering administratieve lasten Vaak is de toezichthouder degene die informatie opvraagt bij het bedrijfsleven en de burger. De toezichthouder heeft daardoor directe invloed op de hoogte van de (gevoelde) administratieve lasten. Om het belang van de administratievelastenreductie ook bij deze toezichtinstanties op het netvlies te krijgen, heeft Actal de afgelopen jaren overleggen gevoerd met verschillende toezichthouders en inspectiediensten (AFM, DNB, Zorgcolleges, NMa, OPTA en VWA). Op 3 maart 2005 organiseerde Actal het symposium Toezicht en Administratieve Lasten om de aandacht voor de administratieve lasten verder te verstevigen en kennis uit te wisselen. Voorzitters, (plaatsvervangend) inspecteurs-generaal, hoofdinspecteurs en directeuren van Rijksinspecties en toezichthouders hebben de mogelijkheden verkend voor een efficiëntere uitvoering van toezicht, met in het bijzonder aandacht voor de mogelijkheden om de administratieve lasten te beperken. Het uitgangspunt in de lezingen en in de discussies vormde de afweging tussen enerzijds de maatschappelijke verantwoordelijkheid van toezicht en anderzijds de administratieve lasten voor het bedrijfsleven. Tijdens het symposium hebben de WRR, VNO-NCW en de projectleider van het project samenwerkende rijksinspecties hun visie op dit spanningsveld gegeven. De conclusie is dat een aanzienlijke reductie van de administratieve lasten behaald kan worden op het terrein van de inspectie, het toezicht en de handhaving door een betere samenwerking tussen inspecties en door geïntegreerde controles. De samenwerking kan tegelijkertijd de kwaliteit en efficiëntie van het toezicht verhogen. Kernbegrippen zijn: samenwerken, differentiëren en selecteren. In het najaar van 2005 heeft Actal een vervolg gegeven aan dit symposium door een onderzoek uit te besteden naar concrete mogelijkheden om de administratieve lasten van het toezicht te verminderen. Het onderzoek zal in het voorjaar van 2006 leiden tot een aantal best practices op het gebied van toezicht. Hiervoor wordt geput uit de ervaringen die bedrijven hebben met toezichthouders, inspecties en decentrale overheden. Actal stemt zijn activiteiten af met de vervolgonderzoeken van het project samenwerkende rijksinspecties waarvan de SG van het ministerie van VROM, mevrouw M. Sint, de opdrachtgever is. Betere samenwerking tussen inspecties en geïntegreerde controles 12 13

8 2 d e c e m b e r voor de volle 100% wordt nageleefd. Deze, in begeleidingscommissies bij de nul- 10 Lex silencio: als de overheid niet binnen de wettelijke termijn beslist over een vergunningsverzoek wordt het verzoek geacht te zijn verleend. Actal en het ministerie van Economische Zaken hebben in 2005 hierover een rapport opgesteld ( De Lex Silencio, Een studie naar de werking van het Spaanse model van fatale termijnen en fictieve beslissingen en de toepasbaarheid van dit model in Nederland ). Het rapport is in maart 2005 aan de staatssecretaris van Economische Zaken aangeboden. Het kabinet toetst voor 1 mei 2006 alle bestaande 14 9 Het advies is gepubliceerd op vergunningstelsels op nut en noodzaak en betrekt hierbij de mogelijkheden van de lex silencio. 15 v e r b r e d e n Patiënten in plaats van papieren, dienstverlening in plaats van documenten Advies Naar zichtbare vermindering van administratieve lasten: advies verbreding en meetmethodiek Actaladvies december 2005 Het bedrijfsleven en de burger hebben belang bij een structureel lage administratievelastendruk. Ook overheidsinstellingen hebben voordeel van een efficiënte uitvraag en verwerking van informatie. Resultaat hiervan is een doelmatige inzet van mensen en middelen: dienstverlening in plaats van documenten, patiënten in plaats van papieren. Op verzoek van het kabinet heeft Actal in december 2005 het advies Naar zichtbare vermindering van administratieve lasten: advies verbreding en meetmethodiek uitgebracht. 9 Dat advies beoogt de daling van administratieve lasten zichtbaar te maken. Voorts gaat het advies over de mogelijkheden om de inzet bij de beperking van de administratieve lasten te verbreden naar andere beleidsterreinen. Het laatste onderdeel van het advies betreft verbeteringen in de meetmethodiek. Merken van minder administratieve lasten Een veelvuldig geuite klacht is dat het bedrijfsleven en de burger van alle inspanningen weinig merken. Actal heeft geanalyseerd welke feiten aan deze gevoelens ten grondslag liggen. Dat heeft het volgende beeld opgeleverd: Veel voornemens om de administratieve lasten te beperken, zijn nog niet bewaarheid en veel maatregelen zijn nog niet inwerking getreden. Stelselwijzigingen, zoals Walvis of Zorgverzekeringswet, zorgen eerst voor aanzienlijke incidentele lastenverzwaringen. Dat is een bittere pil om te slikken. Voor structureel lagere administratieve lasten in de toekomst zijn incidentele lasten veelal een noodzakelijke investering. Een deel van de reductiemaatregelen betreft regelgeving die toch al niet wordt nageleefd en gehandhaafd. De meetmethodiek veronderstelt dat wet- en regelgeving v e r b r e d e n 2 metingen met het bedrijfsleven gemaakte, afspraak maakt dat aan de administratievelastendruk een te hoge waarde wordt toegekend. Als bij het opschonen van wet- en regelgeving ook administratieve lasten verdwijnen, dan daalt de lastendruk technisch gezien. Praktisch verandert er voor het bedrijfsleven en de burger helemaal niets. Er zijn administratieve lasten die, ook al zijn die geschrapt, toch op het bedrijfsleven en de burger blijven rusten, omdat dat bijvoorbeeld praktisch nodig is voor de bedrijfsvoering of administratie. Dit worden gemengde kosten genoemd. Schrappen van zulke wettelijke verplichtingen, levert het bedrijfsleven en de burger niets op. Het midden- en kleinbedrijf besteedt vaak de uitvoering van wettelijke informatieverplichtingen uit aan een administratiekantoor of aan andere adviesbureaus. Ook burgers kunnen de afhandeling van administratieve lasten uitbesteden. Deze bureaus kunnen hun diensten eenvoudiger en sneller en dus goedkoper verrichten als de administratieve lasten dalen. Zij geven dit voordeel echter niet automatisch door aan de klant. De gevoelens van het bedrijfsleven en de burger worden in belangrijke mate beïnvloed door het feit dat zij geen onderscheid maken tussen diverse soorten effecten van regelgeving. Het is allemaal last van de overheid: een overheid met veel verschillende bestuurslagen met eigen regelgeving, interpretaties en toezicht. In het advies van december 2005 staat dat al deze zaken, die de gevoelens beïnvloeden, maken dat niet kan worden volstaan met de op papier gepresenteerde daling van de administratieve lasten. Leidraad voor de toekomst moet volgens Actal zijn het in harmonie brengen van de gevoelens van het bedrijfsleven en de burger met de ambities van het kabinet. Actal beveelt aan om verdergaande stappen te zetten om het ondernemen voor het bedrijfsleven eenvoudiger te maken en de tevredenheid van burgers te verhogen: 1 Hanteer vertrouwen als uitgangspunt en ga uit van de eigen verantwoordelijkheid van het bedrijfsleven en de burger. Stel algemene en duidelijke regels op en handhaaf de regels met behulp van risicoprofielen. 2 Voer de lex silencio op korte termijn in Stel informatie breed beschikbaar, zodat het bedrijfsleven en de burger slechts eenmalig gegevens hoeven te verstrekken. Maak een breed gebruik van het burgerservicenummer mogelijk.

9 2 v e r b r e d e n v e r b r e d e n 2 4 Stel rijksbreed ICT-standaarden vast, zoals één bedrijvenloket met elektronische transacties en DigiD. 5 Betrek de gevolgen voor de administratievelastendruk bij de onderhandelingen over Europese regelgeving. Agendeer op de Europese agenda zowel een reductiedoelstelling voor het totaal van Europese regelgeving als de uitvoering van een nulmeting. Verbreding Actal heeft bereikt dat departementen vooraf de effecten van voorgenomen regelgeving op de administratievelastendruk transparant maken en minder belastende alternatieven consequent bezien. 11 De lastenplafonds (vooralsnog alleen voor de beperking van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven) en bestuurlijke discipline leggen een constante druk op de departementen. De methodiek om de administratieve lasten te beperken, blijkt succesvol, maar werkt deels niet door op de gevoelens van het bedrijfsleven en de burger. Actal meent dat dit gevoel nauw samenhangt met de hoogte van de totale nalevingskosten. Actal beveelt daarom aan om de aanpak te verbreden en een project voor te bereiden om de nalevingskosten te beperken. Deze werkzaamheden kunnen meteen beginnen en hoeven niet te wachten op het aantreden van een nieuw kabinet. Actal adviseert om dezelfde werkwijze en politieke discipline te kiezen. De techniek is in principe beschikbaar, maar de vormgeving van het instrument is mogelijk iets ingewikkelder. Actal adviseert voorts dat de verschillende toetsen op voorgenomen wet- en regelgeving gestroomlijnd worden. Nu is er een lappendeken met toetsen op de gevolgen voor de administratieve lasten en op de juridische kwaliteit van de wet- en regelgeving (wetgevingstoets). Daarnaast worden andere effecten voor het bedrijfsleven en voor de burger, zoals de hoogte van leges, inhoudelijke verplichtingen en maatschappelijke effecten op bijvoorbeeld concurrentiepositie niet consequent in beeld gebracht. Dit vraagt (in aanvulling op de wetgevingstoets van het ministerie van Justitie) om een financieel-economische toets van voorgenomen wet- en regelgeving op een beperkt aantal hoofdpunten van regeringsbeleid, bijvoorbeeld innovatie, duurzaamheid, economische concurrentiepositie, administratieve lasten en overige inhoudelijke verplichtingen. Verder zijn er de administratieve lasten tussen de overheidsgeledingen. Actal beveelt aan om ook voor de vermindering van deze interbestuurlijke administratieve lasten een project voor te bereiden en hiervoor de beschikbare techniek en kennis van de beperking van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven in te zetten. Verbeteren meetmethodiek Actal toetst sinds 2000 wet- en regelgeving op de gevolgen voor administratieve lasten. Bij deze werkzaamheden is een aantal technische mogelijkheden aan het licht gekomen om de meetmethodiek te verbeteren. Het tweede deel van het advies van december 2005 betreft de verbeteringen in de meetmethodiek. Actal heeft daarbij een onderscheid gemaakt in aanpassingen in de methodiek die gedurende de huidige kabinetsperiode worden toegepast en verbeteringen die voorbereid moeten worden ten behoeve van het aantreden van een nieuw kabinet: Uitvoeren van een ex post meting aan het eind van de kabinetsperiode naar de daadwerkelijk behaalde administratievelastenverlichting. Direct uitbreiden van deze meting zodat hij tevens gebruikt kan worden als een nieuwe nulmeting. Uitvoeren van deze meting volgens één standaard. Opnemen van de nieuwe standaard in een handleiding, deze voor advies aan Actal voorleggen en wijzigingen tijdig met de betrokkenen communiceren. Op gedifferentieerde wijze omgaan met gemengde kosten. Aspecten van de normale bedrijfsadministratie niet in de nieuwe nulmeting opnemen. Indien nodig verplichtingen markeren met een percentage gemengde kosten en deze verwerken in de plafonds. Uitgaan van feitelijke naleving als daarvoor gegevens beschikbaar zijn in registraties. Alleen als dit niet het geval is uitgaan van 100% naleving. Vaststellen van een jaarlijks plafond voor alle eenmalige investeringen als gevolg van nieuwe of gewijzigde informatieverplichtingen. Dit plafond onderbrengen bij de vastgestelde departementale plafonds. In beeld brengen van alle administratieve lasten van rechtstreeks werkende internationale regelgeving en betrekken bij de reductieplafonds. Toevoegen van een aantal labels aan de nieuwe nulmeting om de bruikbaarheid te vergroten. 12 Dit advies completeert het beeld van de mogelijkheden die de succesvolle infrastructuur biedt. 12 Aan dit advies liggen ook twee onderzoeksrapporten ten grondslag: Verkennend onderzoek ketenbenadering en database nulmetingen administratieve lasten en Leerpunten nulmetingsonderzoeken op het terrein van de 11 Alle departementen hebben geïnvesteerd in standaardkostenmodellen. Sommige departementen hebben de administratieve lasten. Eén van de conclusies is dat de in 2005 gerealiseerde integratie van de bestaande nulmetingen rekentaak gecentraliseerd en werken met een klein team met de modellen. Andere departementen hebben in één database het mogelijk maakt om eenvoudiger overlappende gegevensuitvraag op te sporen. een interface die departementsbreed beschikbaar is. Een voorbeeld is AL Clear van het ministerie van Verkeer De departementen kunnen hun standaardkostenmodellen beter hanteren en gebruiken. 16 en Waterstaat. Deze rapporten zijn gepubliceerd op 17

10 t h e m a Privacy en vermindering administratieve lasten Bij de reductie van administratieve lasten wordt vaak verwezen naar de gevolgen voor de privacy van de burger en de gevolgen voor de bedrijfsvertrouwelijkheid. Dit idee is veelal onterecht en dit blokkeert een aantal voorstellen van administratievelastenreductie, bijvoorbeeld het breed gebruik van het Burgerservicenummer (BSN). In 2005 is Actal gestart met het project naar administratieve lastenvermindering en privacy. De gedachte is dat gegevens relatief eenvoudig tussen overheden, overheden en bedrijfsleven en bedrijfsleven onderling uitgewisseld (moeten) kunnen worden. Dit hoeft niet ten koste te gaan van de privacy. Helaas is het niet mogelijk gebleken om een gezamenlijk project van Actal en het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP) van de grond te krijgen. Actal heeft vervolgens op 2 november 2005 een expertpanel over privacy en administratievelastendruk georganiseerd. Hierbij waren vertegenwoordigers aanwezig van het CBP, adviesbureaus, verzekeraars, de IB-Groep, de ICTU, het UWV en VNO-NCW. Nu reeds blijkt dat de Wet Bescherming Persoonsgegevens (Wbp) een bredere uitwisseling van gegevens toestaat dan sectorale regelgeving feitelijk mogelijk maakt. Daarnaast biedt het toepassen van zelfregulering vaak voldoende waarborgen ter voorkoming van misbruik van privacygevoelige gegevens. Het belang van bedrijven en burgers bij het zorgvuldig omgaan met persoonsgegevens loopt veelal parallel. Generieke regelgeving kan ruimte laten aan gedragscodes die branches zelf opstellen en die worden goedgekeurd door het CBP. De gedragscode Verwerking Persoongegevens Financiële Instellingen is hiervan een voorbeeld. Gegevensbestanden en elektronisch berichtenverkeer kunnen door de technische vooruitgang steeds beter worden beveiligd. De overheid zou daarom zo weinig mogelijk vormvoorschriften moeten opleggen. Actal heeft de bevindingen van het expertpanel gebruikt bij de voorbereiding van adviezen over voorgenomen wet- en regelgeving, zoals het Actaladvies over de Regeling zorgverzekering en de Actalbrief over het BSN aan de Tweede Kamer. Op korte termijn voert Actal twee onderzoeken uit. Het eerste is een onderzoek naar de quick wins die binnen het wettelijke kader van de privacyregelgeving kunnen worden geboekt. Daarnaast zal Actal bezien welke mogelijkheden de Europese privacyregelgeving biedt tot uitgebreidere gegevensuitwisseling. Tenslotte zal Actal samen met IPAL een conferentie organiseren over privacy en vermindering van administratieve lasten. 18 Eenvoudige gegevensuitwisseling met behoud van privacy 19

11 3 a d v i s e r e n Adviezen over gevolgen van bestaande en voorgenomen regelgeving voor bedrijfsleven en burger Inleiding In augustus 2004 heeft Actal het Werkprogramma 2005 aan de minister van Financiën aangeboden. De minister van Financiën heeft dit Werkprogramma op 21 september 2004 vastgesteld en aan de Tweede Kamer gezonden. 13 In verband met de uitbreiding van de adviestaak naar de administratieve lasten voor burgers was Actal genoodzaakt een Aanvullend Werkprogramma op te stellen. Actal heeft het Aanvullend Werkprogramma op 11 maart 2005 gezonden aan de minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties, die het document op 12 april 2005 aan de Tweede Kamer heeft gezonden. 14 Een aantal zaken uit het Werkprogramma 2005 is in een ander daglicht komen te staan. Zo is in verband met de verlenging van de bestaansduur van Actal in overleg met de coördinerende bewindslieden besloten om de evaluatie van Actal niet in de jaren 2005 en 2006 uit te voeren. a d v i s e r e n 3 Adviezen kabinetsbeleid vermindering administratieve lasten In 2005 heeft Actal vier adviezen over dit kabinetsbeleid uitgebracht. Het betreft twee adviezen over de reductie van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven en twee adviezen over de vermindering van de administratieve lasten voor de burger. De reacties van de coördinerende bewindslieden op deze adviezen heeft Actal met hen besproken. De adviezen zijn voorts onderwerp van gesprek geweest in het parlement, in het bijzonder in de vaste commissies voor Financiën, Economische Zaken en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. maart 2005 Advies vermindering administratieve lasten burger (opgenomen in hoofdstuk 2 van het Jaarverslag 2004) april 2005 Advies Maatregelenpakket reductie administratieve lasten bedrijfsleven september 2005 Advies eerste tranche reductievoorstellen administratieve lasten burger november 2005 Advies kabinetsbrief 3 oktober 2005 Dit hoofdstuk betreft de in 2005 uitgebrachte adviezen over de gevolgen van bestaande en voorgenomen regelgeving op de administratievelastendruk voor het bedrijfsleven en voor de burger. Actal heeft deze adviezen gestuurd aan het kabinet en het parlement. Website Actal Actal plaatst een advies op de website zodra het voorstel waarop het advies betrekking heeft is ingediend bij de Tweede Kamer of in het Staatsblad of de Staatscourant is gepubliceerd. Op de website van Actal kunnen ook onder meer adviezen bij het kabinetsbeleid vermindering administratieve lasten, werkprogramma s, onderzoeksrapporten, jaarverslagen geraadpleegd worden. In 2005 heeft Actal de toegankelijkheid en overzichtelijkheid van de website verbeterd en is de inhoud geactualiseerd. Actal ontvangt op de website reacties uit het binnenland en buitenland. Het bedrijfsleven en de burger merken nog nauwelijks iets van lagere administratieve lasten. Dat komt tot uitdrukking in hun gevoelstemperatuur. Ook spreken de lastenmeters voor zich. Het ministerie van Financiën heeft een lastenmeter gepubliceerd op www. administratievelasten.nl. De minister van Financiën heeft een pakket maatregelen ingevuld dat aan het einde van de kabinetsperiode leidt tot de beoogde daling van de administratievelastendruk met een kwart. Kern van het Actaladvies van april 2005 is dat de daad bij het woord gevoegd moet worden en dat de maatregelen ingevoerd moeten worden. Het advies betreft voorts de beperking van de incidentele administratieve lasten, de volharding in de Europese aanpak en clusteraanpak en de versterking van de ICT-aanpak. Actal is verheugd dat bij de vermindering van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven inmiddels administratievelastenplafonds zijn vastgesteld. Actal adviseert de risico s van het welslagen van het kabinetsbeleid voortdurend te analyseren. 13 Kamerstukken II, , , nr Kamerstukken II, , , nr

12 3 a d v i s e r e n a d v i s e r e n 3 Actal is teleurgesteld over de resultaten van de modelbedrijvenaanpak. Actal mist bij deze modelbedrijvenaanpak het gebruik van de standaardkostenmodellen om inzichtelijk te maken welke gevolgen deze aanpak heeft voor de administratievelastendruk van deze bedrijven. Voorts ontbreekt inzicht in alternatieven met minder administratieve lasten. Het is niet duidelijk of gekozen is voor de minst belastende optie. Het kabinetstreven naar het werkelijk merken van de verlichting van de administratieve lasten vereist dat het kabinet de zorgen over het resultaat van de modelbedrijvenaanpak wegneemt. De verschillen in fase, sturing en inhoud tussen het traject voor het bedrijfsleven en het traject voor de burger zijn opvallend. Het is zorgwekkend dat de minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties geen gebruik maakt van het succes van en de opgedane ervaring bij de vermindering van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven. Op de website van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties staat zowel een urenmeter als een kostenmeter. Uit beide meters blijkt dat de verlichting van de administratieve lasten voor burgers en zeker voor de doelgroepen nog geen werkelijkheid is. Het Actaladvies om te werken met één noemer is niet opgevolgd. Naast het onderscheid in uren en euro s, maakt de minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties een onderscheid tussen administratieve lasten op basis van regelgeving van de rijksoverheid en op basis van autonome regelgeving van de medeoverheden. Ook is er een aparte categorie rijksoverheid algemeen. Deze wirwar van cijfers bemoeilijkt de greep op de operatie. De minister heeft het advies om ook een interdepartementale projectdirectie in te richten en een volledige nulmeting uit te voeren naast zich neergelegd. Gevolg hiervan is dat de positie van de minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties veel minder sterk is dan de positie die de minister van Financiën bij de verlichting van de administratieve lasten voor het bedrijfsleven heeft bemachtigd. Dat heeft ertoe geleid dat de verlichting van de administratievelastendruk voor de burger ten opzichte van die voor het bedrijfsleven verder is vertraagd. Het is nog niet duidelijk op welke wijze de reductiedoelstelling gehaald moet worden. Daar bovenop komt nog dat de toenamen in administratieve lasten voor burgers nog niet over de hele linie in beeld zijn. Dit project dreigt te verzanden en heeft een forse impuls nodig van het kabinet. Reis door de zorgketen Ook bij de daling van de administratieve lasten voor de burger adviseert Actal de clusteraanpak. Het ministerie van VWS heeft daartoe in 2005 een interessant initiatief genomen. Om uit de Haagse toren te komen en de praktijk van alledag te ondervinden, heeft VWS een Reis door de zorgketen georganiseerd. Actal is meegereisd. De reis had als doel de administratieve lasten en processen in de care in één dag helder te maken en aanknopingspunten te vinden voor verlaging van administratieve lasten en vereenvoudiging van processen. Het volledige proces van zorgvraag, indicatiestelling, zorgtoewijzing, zorgverlening en bekostiging is doorlopen. Na de start in een verzorgingshuis werd het gezelschap naar het Centrum Indicatiestelling Zorg, een zorgverzekeraar en zorgaanbieders vervoerd. Ook de rol van de gemeente kwam aan bod. Het reisgezelschap werd met een bus naar de verschillende locaties in de Leidse regio vervoerd. De reis heeft onder meer geleid tot overleg van het CIZ met zorgverleners om de kwaliteit van de indicatiestelling te verbeteren. De bevindingen van de reis staan voorts in het rapport Een kwestie van Vertrouwen. 15 De reis maakte de onderlinge samenhang van het dagelijkse werk van de ketenpartners zichtbaar. De papieren werkelijkheid kwam tot leven en dit gaf goed zicht op knelpunten en mogelijke vereenvoudigingen. Medeoverheden Het standaardkostenmodel voor gemeenten is al geruime tijd beschikbaar. In september 2004 heeft de minister van Financiën mede namens de minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties het rapport Administratieve Lasten Gemeenten aan de Tweede Kamer aangeboden. 16 Ook het standaardkostenmodel voor de administratieve lasten burger gemeenten is beschikbaar. 17 Gemeenten passen het meetinstrumentarium echter nog niet toe en weten veelal niet eens van het bestaan van de standaardkostenmodellen af. Actal blijft zich hiervoor inzetten door adviezen aan en overleggen met zowel bewindslieden als de VNG. Voorts beveelt Actal aan om bij alle medeoverheden te werken met de doelstelling om de administratievelastendruk met 25% netto te verlichten. 15 Rapport van de VWS-commissie administratieve lasten in de zorg, januari Kamerstukken II, , , nr Kamerstukken II, , , nr

13 3 a d v i s e r e n a d v i s e r e n 3 Advies Omgevingsvergunning Overzicht dossiers Dossiers met formeel advies Dossiers zonder formeel advies Totaal aantal behandelde dossiers Er zijn verschillende vergunningen op het terrein van wonen, ruimte en milieu. Voorbeelden zijn een bouwvergunning, een sloopvergunning en een kapvergunning. VROM wil vergunningen zoveel mogelijk samenvoegen. De bedoeling is dat in de toekomst één vergunning volstaat: de omgevingsvergunning. Deze vergunning kan bij één loket worden aangevraagd. Dit staat in het wetsvoorstel algemene bepalingen omgevingsrecht. In 2008 gaan gemeenten met de nieuwe vergunning werken en uiterlijk in 2010 sluiten de provincies aan bij de omgevingsvergunning. De administratieve lasten voor het bedrijfsleven en de burger dalen aanzienlijk door de introductie van de omgevingsvergunning. In het voortraject van het advies heeft Actal deelgenomen aan de begeleidingscommissie voor de berekening van de administratieve lasten. Voorts heeft Actal in november 2005 een bijeenkomst van een expertpanel georganiseerd met vertegenwoordigers van gemeenten, bedrijven en wetenschap. Op 22 december 2005 heeft Actal advies uitgebracht over dit voorstel. Het advies wordt openbaar op het moment dat het wetsvoorstel bij de Tweede Kamer is ingediend. Dossiers met formeel advies Ja-adviezen Ja, nadat-adviezen Nee, tenzij-adviezen 8 9 Nee-adviezen Dossiers met formeel advies Administratieve lasten bedrijfsleven en administratieve lasten burger 28 Administratieve lasten bedrijfsleven 47 Administratieve lasten burger 17 Adviezen voorgenomen regelgeving De advisering over voorgenomen wet- en regelgeving bestaat uit vier onderdelen: agenderen, selecteren, toetsen en adviseren. Het agenderen betreft het verkrijgen van een totaalbeeld van voorgenomen wet- en regelgeving. De departementen vermelden in de toelichting van alle voorgenomen wet- en regelgeving een raming van de gevolgen van het voorstel voor de administratieve lasten voor het bedrijfsleven en de administratieve lasten voor burgers. Als het voorstel geen consequenties heeft voor de administratieve lasten, dan is dat vermeld. 18 Het zwaartepunt van de werkzaamheden van Actal ligt in de fase van totstandkoming van wet- en regelgeving. Actal streeft er naar dat regelgevers dan de administratieve lasten automatisch en zelfstandig verlichten. Hiertoe stelt Actal in ambtelijke overleggen of bijeenkomsten met experts vragen over de berekeningen en de alternatieven. 19 Idealiter heeft Actal bij het uitbrengen van het formele advies aan de bewindspersoon niets meer op te merken, omdat in het voortraject alle suggesties zijn verwerkt. Advies Zorgverzekeringswet vervolg op pagina 31 De Zorgverzekeringswet is een belangrijk wetsvoorstel met gevolgen voor de administratieve lasten voor het bedrijfsleven en de burger. Actal heeft adviezen uitgebracht over dit wetsvoorstel en de daarbij behorende lagere regelgeving. Kern van deze adviezen over de stelselwijziging is het opstellen van een compleet overzicht van de gevolgen voor de eenmalige en structurele administratieve lasten voor het bedrijfsleven en de burger. Het gaat hierbij in het bijzonder om inzicht in de informatieverplichtingen voor zorgverzekeraars en zorgverleners. Bij het in kaart brengen van de lastendruk voor de burgers adviseert Actal specifiek aandacht te besteden aan de gevolgen voor de verschillende doelgroepen. Actal heeft de minister van VWS geadviseerd in april 2006 het meest actuele beeld te verstrekken. Inzicht in de gevolgen voor de administratieve lasten van keuzes bij gegevensuitwisseling en gebruik van het burgerservicenummer (BSN) ontbreekt nog. Dat belemmert de afweging tussen het gewenste beschermingsniveau van privacygevoelige gegevens en de daarmee samenhangende administratieve lasten. Actal heeft geadviseerd het aspect administratieve lasten te betrekken bij de voorziene evaluatie van de Zorgverzekeringswet. 18 Actal selecteert een dossier al dan niet voor een toets en een advies. De selectie- en toetscriteria zijn gepubliceerd op 19 Bijvoorbeeld ter voorbereiding op het advies inzake de Wet maatschappelijke ondersteuning heeft Actal een expertpanel ingeschakeld. Op 7 februari 2005 heeft Actal een advies uitgebracht met het eindoordeel 24 niet indienen. 25

14 t h e m a Vermindering van administratieve lasten internationaal Ongeveer de helft van de administratieve lasten voor het Nederlandse bedrijfsleven wordt veroorzaakt door Europese regelgeving. In veel landen zijn initiatieven ontplooid om de administratievelastendruk voor het bedrijfsleven en de burger te verminderen. Uiteindelijk hebben burgers en bedrijven er voordeel bij als de administratievelastendruk uit Europa daalt. Daarvoor is essentieel dat de lidstaten de Nederlandse aanpak steunen en op Europees niveau het thema voortvarend wordt opgepakt. Uiteindelijk moet ook op Europees niveau een volledige nulmeting beschikbaar zijn en moet de Commissie een reductiedoelstelling bepalen. Alleen op die manier kunnen de administratievelastendruk en de bureaucratie effectief onder controle worden gebracht. De internationale activiteiten van Actal staan dan ook in het teken van minder administratieve lasten voor bedrijven en burgers in Nederland. In de eerste plaats kunnen door te leren van andere landen, best practices worden gevonden die in Nederland kunnen worden toegepast. In de tweede plaats komt door het onder de aandacht brengen van het Nederlandse model in andere Europese landen, een effectieve Europese aanpak naar Nederlands voorbeeld van de grond. Onderzoek administratieve lasten uit verdragen van vijf internationale organisaties Actal heeft onderzoek laten uitvoeren naar de administratieve lasten uit verdragen van vijf internationale organisaties: ILO, IMO, UN-ECE, WTO en de Raad voor Europa. Het doel van dit in juni 2005 afgeronde onderzoek was inzicht te krijgen in het belang van deze internationale regelgeving voor de administratieve lasten in Nederland. Het onderzoek maakt duidelijk dat slechts in een klein deel van de verdragen (10 procent) administratieve verplichtingen staan. De berekende administratieve lasten bedragen 324 miljoen euro voor bedrijven en voor burgers 13 miljoen uur en 18 miljoen euro out-of-pocketkosten. Verreweg de meeste gevonden administratieve lasten uit verdragen waren reeds opgenomen in eerdere nulmetingen. Aan een door Actal in 2005 georganiseerd werkbezoek aan de Verenigde Staten en Canada hebben ook vertegenwoordigers van het ministerie van Financiën en het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties deelgenomen. Bij het bezoek aan de Verenigde Staten bleek dat Actal nog steeds in de warme belangstelling van de Wereldbank staat. Een lage administratievelastendruk bevordert immers ook het ondernemerschap in ontwikkelingslanden

15 Tijdens het bezoek aan de Verenigde Staten sprong het meest in het oog dat de administratievelastendruk aldaar per werknemer hoger is dan de lastendruk per werknemer in Nederland. Daarnaast werd duidelijk dat de werkwijze van de Amerikaanse regering de strikte scheiding van de wetgevende en uitvoerende macht een effectieve aanpak van de regeldruk in de Verenigde Staten sterk bemoeilijkt. Het bezoek aan Canada heeft waardevolle informatie opgeleverd over de actuele stand van zaken op ICT-gebied en het uitvoeren van impactassessments van regelgeving in het bijzonder in de Province of Ontario. Ontario toetst wetgeving consequent op de hoofdpunten van het regeringsbeleid. Het is een manier van werken die ook in Nederland kan worden ingevoerd. Actal zal op basis van de opgedane ervaringen nagaan welke best practices voor impactassessments in andere landen bestaan. De informatie kan gebruikt worden bij de vormgeving van de toets op voorgenomen regelgeving in Nederland. Verder zijn verschillende initiatieven van de Canadese overheid direct toepasbaar in Nederland. BizPal is een Canadees systeem waarmee ondernemers en burgers in één oogopslag kunnen zien welke vergunningen zij nodig hebben. 20 Ontario beschikt over ServiceOntario. Dat is een toegankelijke website voor burgers en bedrijven. Verschillende administratieve handelingen kunnen digitaal met de overheid afgehandeld worden. 21 Voorts is gebleken dat problemen met toezicht wereldwijd aandacht vragen. Canada werkt aan een project om de toezichtslasten voor bedrijven sterk te verminderen. De Europese activiteiten van Actal, het ontvangen van delegaties, het afleggen van bezoeken en het verstrekken van informatie, werpen zijn vruchten af. Het Verenigd Koninkrijk is gestart met het uitvoeren van volledige nulmetingen voor de administratievelastendruk. In 2006 zal bekend worden gemaakt welke administratievelastendruk de Britse economie belast en zal ook een reductiedoelstelling worden gepresenteerd. In het Duitse regeerakkoord staat dat de administratieve lasten naar Nederlands voorbeeld gereduceerd moeten worden. 22 Voor Actal heeft dit geleid tot een sterke toename van informatievragen uit Duitsland zowel van de overheid als van de media. 23 Een succesvolle administratievelastenaanpak in het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Frankrijk en andere Europese landen versterkt het agenderen van het onderwerp op Europees niveau. Een economische groei in Duitsland als gevolg van een vermindering van de administratievelastendruk aldaar zal ook de Nederlandse economie ten goede komen. Actal heeft in 2005 overleg gevoerd met de Nederlandse Eurocommissaris Kroes over het administratievelastenbeleid in Europa. Dit overleg heeft geleid tot een bespreking van Actal met Eurocommissaris Verheugen, die zich sterk inzet voor het Europese beleid inzake minder regeldruk. De Europese Unie heeft aan het eind van 2005 besloten de gevolgen voor de administratievelastendruk te berekenen voor nieuwe Europese regelgeving. In november 2005 heeft de Europese Commissie voorstellen daartoe aan de Europese Raad gedaan. In december 2005 heeft de Europese Raad de definitieve beslissing genomen. Het gebruik van het standaardkostenmodel door Europese lidstaten neemt gestaag toe. IPAL werkt hard aan de ondersteuning van lidstaten door middel van een eigen standaardkostenmodelnetwerk. 24 Een effectieve Europese aanpak naar Nederlands voorbeeld komt van de grond In 2005 is Actal gestart met het in beeld brengen van best-practices in de aanpak van de administratievelastendruk voor burgers in Europa. Dit gebeurt in samenwerking met het team van het Programma Administratieve Lasten van het ministerie voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Verschillende good practices zijn zeker aan te wijzen, maar de verkenning van Actal toont aan dat de aanpak van administratieve lasten voor burgers in Europa nog niet zo ver gevorderd is als de aanpak van de lastendruk voor het bedrijfsleven. Daarom is Actal is 2005 gestart met het inventariseren van de betrokken instanties en contactpersonen in de EU-landen. In 2006 organiseert Actal de conferentie Administrative Burdens Citizens (ABC-Conference) waarin de aanpak van de lastendruk voor burgers centraal staat. De conferentie resulteert in een Europees netwerk voor de vermindering van administratieve lasten burgers (ABC-netwerk). Daarnaast worden de bevindingen van de conferentie omgezet in een lijst met best practices. In Den Haag heeft Actal in 2005 verschillende implementatieplannen van Europese 20 regelgeving getoetst. Toetsing van een plan moet de implementatie in de Nederlandse pagina s Zo ondersteunen een medewerker van Actal en Nederlandse onderzoeksbureaus de BertelsmannStiftung bij haar adviezen over de vormgeving van het Duitse administratievelastenbeleid. Er zijn twee documentaires over het Nederlandse model gemaakt (Frontal 21 van de ZDF in juni 2005 en Plusminus van de ARD in december ). Voorts heeft Actal meegewerkt aan een artikel in Die Zeit van november

16 a d v i s e r e n 3 vervolg van pagina 25 regelgeving uiteindelijk bespoedigen. Na toetsing hoeft een ministerie de implementatievoorstellen niet meer aan Actal voor te leggen, tenzij zich grote wijzigingen hebben voorgedaan. Deze optie is nog niet vaak door ministeries toegepast. 25 Actal beoordeelt Europese voorstellen waarvoor de zogeheten BNC-fiches worden opgesteld, globaal op de vraag of zij gevolgen hebben voor de administratievelastendruk voor bedrijven of burgers. 26 Wanneer een voorstel gevolgen heeft voor de administratievelastendruk, stelt Actal de coördinator administratieve lasten van het verantwoordelijke departement op de hoogte. Ministeries hebben daardoor een beter beeld van de gevolgen van Europese regelgeving voor de administratievelastendruk in Nederland. De uitbreiding van de adviestaak naar de administratieve lasten voor burgers heeft geleid tot bijna een verdubbeling van het aantal Actaladviezen. Het aantal adviezen dat specifiek betrekking heeft op de administratieve lasten voor het bedrijfsleven is aanzienlijk meer dan de adviezen over voorgenomen regelgeving die in het bijzonder gericht is op de administratieve lasten voor burgers. Dat verschil hangt bijvoorbeeld samen met het faseverschil tussen de beide trajecten. Veel reductiemaatregelen administratieve lasten burger moeten nog ontworpen worden en zijn dus nog niet in de vorm van voorgenomen regelgeving voor advies aan Actal voorgelegd. Dat heeft er ook toe geleid dat Actal de in het Werkprogramma 2005 voorgenomen aanpassing van de selectiecriteria pas in het eerste kwartaal van 2006 doorvoert. Het parlement heeft zichzelf nog steeds buiten de procedures weten te houden die voor het kabinet gelden. Het is van belang dat initiatiefwetsvoorstellen, amendementen en moties met gevolgen voor de administratieve lasten voor het bedrijfsleven of voor de burger voor advies aan Actal voorgelegd worden. Dat betekent dat ook het parlement berekeningen op basis van de standaardkostenmodellen laat maken en dat het parlement verzekert dat er geen alternatieven met minder administratieve lasten zijn. Actal is wel verheugd over de positieve uitlatingen van individuele kamerleden. Zij zijn er echter nog niet in geslaagd om de door Actal aanbevolen discipline in de procedures van de Tweede Kamer te verankeren. In 2005 heeft Actal geen enkel advies uitgebracht over een initiatiefwetsvoorstel. Wel was er een primeur. Op verzoek van de Tweede Kamer heeft Actal op 31 maart 2005 het Advies Amendementen op het wetsvoorstel Wet toezicht accountantsorganisaties uitgebracht. Actal heeft per amendement een oordeel gegeven. Het betreft viermaal het dictum ja, eenmaal het dictum nee, tenzij en viermaal het dictum nee. De Tweede Kamer heeft Actal in 2005 voorts in toenemende mate geraadpleegd over de gevolgen van wetsvoorstellen op de administratievelastendruk en de wijze waarop bewindslieden de Actaladviezen hebben verwerkt. Communiceren en faciliteren Om de departementen te ondersteunen en om kennis en ervaring te delen neemt Actal deel aan diverse commissies die de departementen hebben ingesteld. Deze commissies hebben veelal een gemengd karakter. Er zijn vertegenwoordigers van de rijksoverheid en van belangenorganisaties van het bedrijfsleven en de burger Actal had in 2005 het voornemen om door middel van benchmarking de mogelijkheden voor reducties voor één-op-één implementaties te identificeren. De achterliggende gedachte was dat er ook bij één-op-één implementaties ruimte is voor de wijze van uitvoering. Op basis van de ervaringen van IPAL ten aanzien van benchmarking heeft Actal besloten dit project niet uit te voeren. De verschillen tussen landen maken het resultaat van een dergelijk onderzoek ten aanzien van de toepasbaarheid van best practices onzeker. 26 Bij de voorbereiding en implementatie van EU-regelgeving vult het eerstverantwoordelijke ministerie op verzoek van de Werkgroep beoordeling nieuwe Commissievoorstellen het daarvoor bestemde formulier in. Deze fiches worden in de vorm van een door de Werkgroep beoordeling nieuwe Commissievoorstellen vastgesteld standaardformulier door die werkgroep verspreid. Op het fiche worden ook de gevolgen voor de administratievelastendruk belicht. In de werkgroep zijn alle ministeries vertegenwoordigd. Zij staat onder leiding van het ministerie van Buitenlandse Zaken. 31