Professioneel aandeelhouderschap: nu en straks
|
|
- Hugo Emiel Koster
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 DEFINITIEF 2 maart 2011 Professioneel aandeelhouderschap: nu en straks Bevindingen van de stuurgroep visie netbeheer
2 Inleiding Rond regionale elektriciteits- en gasnetten verandert veel. De ontwikkelingen op de energiemarkt volgen elkaar snel op en de transitie naar een duurzame energievoorziening krijgt vorm. Mede door de Wet onafhankelijk netbeheer heeft bovendien een aantal veranderingen in de structuur van het netbeheer plaatsgevonden. Voor netbeheerders, de beheerders van de elektriciteits- en gasnetten, is een sterke oriëntatie op de toekomst dan ook van groot belang. De ontwikkelingen maken dat ook aandeelhouders van deze bedrijven hun gedachten moeten laten gaan over de toekomst. In deze notitie van de stuurgroep visie netbeheer, die bestaat uit aandeelhouders 1, wordt ingegaan op de uitdagingen voor het regionale netbeheer. Ook wordt gekeken naar de invulling van het publiek aandeelhouderschap. De werkzaamheden van de stuurgroep visie netbeheer zijn mede aangevangen naar aanleiding van aanbevelingen van de Commissie publiek aandeelhouderschap energiebedrijven. Deze Commissie, onder leiding van de heer AW Kist, publiceerde op 26 juni 2008 haar rapport. 2 In dit kader is een viertal algemene aanbevelingen relevant, waarvan de eerste is gericht aan de rijksoverheid en decentrale overheden gezamenlijk en de overige zijn gericht aan de decentrale overheden: Met het oog op een goede borging van de publieke energiebelangen is het wenselijk dat de rijksoverheid en decentrale overheden in overleg blijven of treden over de toekomst van de Nederlandse energievoorziening. Dit overleg is met name bedoeld om de raakvlakken tussen elkaars verantwoordelijkheden en bevoegdheden vast te stellen en om elkaar tijdig te informeren over relevante ontwikkelingen. Eén en ander laat onverlet ieders autonome bevoegdheden en verantwoordelijkheden. De Commissie beveelt aan dat de overheden definiëren welke (publieke) belangen zij met hun aandeelhouderschap willen dienen en hun (statutaire) bevoegdheden daarmee in overeenstemming brengen. 1 Leden: dhr. Jan Westmaas (Burgemeester Meppel), dhr. Sjaak van der Tak (Burgemeester Westland), dhr. Harry Keereweer (Gedeputeerde Gelderland), dhr. Kees van Beveren (Gedeputeerde Zeeland), mevr. Lily Jacobs (Gedeputeerde Brabant), mevr. Jantine Kriens (Wethouder Rotterdam), dhr. Jan Peters (Wethouder Oosterhout), dhr. Jan van Marle (Wethouder Almelo). De stuurgroep werd voorgezeten door dhr. Hans Vijlbrief (EL&I/directeurgeneraal Energie, Telecom en Markten) en bijgewoond door het bestuur van Netbeheer Nederland en dhr. Jaap de Keijzer (NMa/lid van de Raad van Bestuur). 2 In bijlage 1 is een overzicht van alle aanbevelingen opgenomen
3 De Commissie dringt erop aan dat de publieke aandeelhouders hun bevoegdheden op een consistente en professionele wijze gebruiken en met het oog daarop de onderlinge samenwerking verstevigen. De Commissie adviseert de aandeelhouders ten behoeve van hun besluitvorming gebruik te maken van hun informatierechten en te komen tot een gestructureerd en dwingend proces van informatie-uitwisseling met de besturen van de energiebedrijven. Daarnaast is een viertal aanbevelingen relevant met betrekking tot het netwerkbedrijf. Deze zijn gericht aan zowel de rijksoverheid als de decentrale overheden: De Commissie geeft de rijksoverheid en de decentrale overheden in overweging zo spoedig mogelijk een regiegroep in te stellen die de wenselijkheid en mogelijkheid onderzoekt van herstructurering en opschaling naar bijvoorbeeld 3 tot 5 netwerkbedrijven. De Commissie geeft deze regiegroep in overweging om eerst onderzoek te doen naar de optimale indeling van de netwerken en naar de te hanteren, uniforme waarderingsmethode. De regiegroep dient verder in kaart te brengen op welke termijn een herstructurering kan worden bewerkstelligd en welke stappen hiertoe dienen te worden ondernomen. De Commissie acht het raadzaam om tegelijkertijd met voornoemde herstructurering het aandeelhouderschap te professionaliseren door aandeelhouders die hun belang willen houden te adviseren en begeleiden. Hiervoor ziet de Commissie een rol voor de regiegroep weggelegd. Voorts geeft de Commissie het rijk in overweging om af te wegen of het raadzaam is om een exit voor kleinere aandeelhouders te bewerkstelligen door bijvoorbeeld rijksparticipatie. De Commissie ziet de splitsing als een logisch moment voor de rijksoverheid om in overleg te treden met de publieke aandeelhouders en om de regie te nemen in voornoemde processen (splitsing, herstructurering en professionalisering). Gegeven dat sommige bedrijven al gereed zijn voor splitsing is initiatief van rijkswege op korte termijn wenselijk. Op 3 oktober 2008 heeft de Minister van Economische Zaken namens het kabinet gereageerd op het advies van de Commissie. 3 Samengevat zijn de, in dit kader relevante, conclusies van de Minister op basis van het advies: 3 Kamerstukken , XIII, nr
4 De huidige energievoorziening functioneert goed. Centraal bij de energievoorziening staan de publieke belangen betaalbaarheid, betrouwbaarheid en schoon. Het is primair een rijksverantwoordelijkheid om deze belangen te borgen. In de kern worden de publieke belangen geborgd via wet- en regelgeving, aangevuld met toezicht en specifiek stimuleringsinstrumentarium. In de netwerken in het bijzonder bestaat een verantwoordelijkheid om de publieke belangen te borgen. Naast een aanzienlijke set aan weten regelgeving en een stevig reguleringsregime, is geregeld dat er sprake is van publiek aandeelhouderschap van de netwerken. Structureel overleg met publieke aandeelhouders is noodzakelijk. De netwerken vormen de basis voor het goed functioneren van de energievoorziening. De publieke aandeelhouders hebben de zorg gekregen voor de betrouwbaarheid van de netwerken. Deze verantwoordelijkheid is op dit moment des te groter vanwege de grote uitdagingen waar de netwerkbedrijven voor staan. Daarnaast kunnen de publieke aandeelhouders met het aandeelhouderschap ook decentrale publieke belangen behartigen. Keuzes van decentrale overheden in hun rol als aandeelhouder staan in verband met door het Rijk te borgen publieke belangen. Evenzo kunnen maatregelen van de rijksoverheid gevolgen hebben voor de publieke aandeelhouders. De verschillende overheden hebben (mede op basis van de Code interbestuurlijke verhoudingen) hier de verantwoordelijkheid om elkaar te informeren over nieuwe beleidsvoornemens en knelpunten die een andere overheid raken op een zodanig tijdstip dat de beleidsvoornemens nog kunnen worden aangepast. Vanzelfsprekend behouden het Rijk en de publieke aandeelhouders daarbij een eigen verantwoordelijkheid. Afspraken zijn gemaakt met de decentrale aandeelhouders om structureel met elkaar in overleg te blijven. De gedachte om nu vanuit de belangen van de netwerkbedrijven te onderzoeken welke omvang, geografische spreiding en aandeelhoudersstructuur wenselijk is, spreekt de Minister zeer aan. Daarbij is het van belang om, in overleg met zowel de netwerkbedrijven als de aandeelhouders van de netwerkbedrijven, een optimale inrichting van de netwerken nader te bestuderen. De Minister ziet voor zichzelf een rol als aanjager of architect weggelegd. Een belangrijk aandachtspunt bij een eventuele herordening in de netwerken is de effectiviteit van de regulering. Het kabinet sluit een eventuele rijksparticipatie in netwerkbedrijven niet op voorhand uit
5 Op 16 juni 2010 is vervolgens de stuurgroep visie netbeheer ingesteld door de Minister van Economische Zaken. Met het instellen van de stuurgroep creëerde de Minister een platform om structureel in verbinding te blijven met de publieke aandeelhouders in de netwerksector. In de stuurgroep visie netbeheer is deelgenomen door acht publieke aandeelhouders. Van elke netbeheerder heeft één aandeelhouder deelgenomen, veelal de grootste in aandelenkapitaal. 4 Ter ondersteuning van haar werkzaamheden heeft de stuurgroep onderzoek laten doen door Roland Berger Strategy Consultants onder tachtig aandeelhouders. De belangrijkste bevindingen uit het onderzoek zijn betrokken bij het samenstellen van deze notitie. 4 Het verdient opmerking dat waar hier wordt gesproken over aandeelhouder van de netbeheerder, veelal formeel sprake is van een aandeelhouder in een holding (het netwerkbedrijf), waarvan de netbeheerder onderdeel uitmaakt. Deze houdstermaatschappij houdt de aandelen in de netbeheerder, het gereguleerde bedrijf dat verantwoordelijk is voor het beheer van elektriciteitsen gasnetten, en in aanverwante bedrijven. Zie ook voetnoot
6 1. Uitdagingen voor het netbeheer Regionale netbeheerders zijn belangrijke spelers in de energiemarkt. Deze gereguleerde bedrijven zijn van grote economische waarde en hebben een belangrijke dienstverlenende rol voor bedrijven en consumenten. Zij zorgen voor continuïteit van het energietransport en zijn essentieel in het faciliteren van de transitie naar een duurzame energievoorziening. De laatste jaren is het speelveld van deze netbeheerders sterk in ontwikkeling. Duurzame energie zal een steeds grotere rol gaan spelen. Hierdoor veranderen de eisen aan de energie-infrastructuur. Uitdagingen voor het netbeheer liggen op het vlak van de toename van de decentrale opwekking van elektriciteit uit wind, zon en biomassa alsook de invoeding van groen gas. Daarnaast vergen opslag van elektriciteit en de invoering van slimme systemen (smart grids en slimme meters) grote aandacht van netbeheerders. De energievoorziening zal daarnaast evenzeer aan de eisen van betrouwbaarheid en veiligheid moeten blijven voldoen. Zoals blijkt uit figuur 1 behoort de Nederlandse leveringsbetrouwbaarheid tot de hoogste in Europa. Voor een blijvende betrouwbaarheid zijn voldoende en tijdige investeringen in de netwerken nodig, waarbij het zowel gaat om vervanging- als uitbreidingsinvesteringen. Figuur 1 Ongeplande interrupties van elektriciteitslevering, in minuten per jaar ( ), bron: CEER, 10 december 2008, 4th benchmarking report on quality of electricity supply 2008, ref: C08-EQS-24-04, p
7 De investeringen zullen fors zijn. Hierbij moet worden gedacht aan de invoering van slimme systemen en vervanging van kabels en leidingen. Daarnaast is de aanwezigheid van voldoende kennis en innovatiekracht nodig voor de ontwikkeling van nieuwe technologieën die aansluiten bij de wensen van de afnemers en de veranderende omgeving. In dit licht is het van groot belang dat de netwerkbedrijven zowel organisatorisch als financieel op orde blijven
8 2. Schaal en structuur regionaal netbeheer Naar aanleiding van de aanbevelingen van de Commissie publiek aandeelhouderschap energiebedrijven was het voornemen ook gezamenlijk na te denken over de sectorordening. Alle stuurgroepleden zouden spoedig dezelfde uitgangspositie hebben; zij zouden alle als decentrale overheid aandeelhouder zijn in een afgesplitste netbeheerder. De uitspraken van het Gerechtshof s-gravenhage over de Wet onafhankelijk netbeheer op 22 juni 2010, maken echter dat dit vooralsnog niet het geval zal zijn. De bedrijven Eneco en DELTA hebben immers aangegeven niet te splitsen, in goed overleg met hun publieke aandeelhouders, in afwachting van de uitspraak in cassatie door de Hoge Raad. De stuurgroep heeft zich vervolgens vooral geconcentreerd op de invulling van publiek aandeelhouderschap. De stuurgroep onderkent niettemin dat netbeheerders voortdurend kijken naar manieren om de efficiency te verhogen en de ordening te optimaliseren. Daarbij wordt door netbeheerders ook gediscussieerd over de optimale schaal. Door Roland Berger is onderzocht hoe aandeelhouders denken over het nut van herinrichting van het netbeheer en herverkaveling. De stuurgroep en andere aandeelhouders hebben hierop een genuanceerde visie. Het nut van herinrichting of herverkaveling wordt vaak situationeel bepaald, er is dan ook geen reden om tot grootschalige structuurveranderingen op te roepen. Voorop staat dat structuurveranderingen moeten bijdragen aan vergroting van de efficiency en dienstverlening aan klanten. Het toewerken naar aaneensluitende verzorgingsgebieden, een ontwikkeling die reeds plaatsvindt, kan hier een voorbeeld van zijn. De stuurgroep vraagt aan het rijk om kritisch te kijken naar mogelijke belemmeringen voor dergelijke structuurveranderingen. In het bijzonder denkt de stuurgroep aan enkele fiscale aspecten die in relatie staan met dergelijke transacties. De fiscale aspecten betreffen de afdracht van vennootschapsbelasting en overdrachtsbelasting wanneer er wordt overgegaan tot uitruil van netten tussen netwerkbedrijven. Dit probleem speelt niet bij eventuele overnames van netwerkbedrijven, omdat in dat geval sprake is van overdracht van aandelen en niet van (een deel van) de activa. Daarnaast is het niet eenvoudig te waarde van de netten te bepalen
9 Sommige kleine aandeelhouders hebben aangegeven hun aandelen te willen verkopen vanwege de beperkte mate van invloed op het beleid van de netbeheerder. Andere aandeelhouders kunnen noch willen echter in het huidige tijdsgewricht aandelen overnemen. De stuurgroep wijst dan ook op de mogelijkheden om de invloed te vergroten door samenwerking met mede-aandeelhouders. Voorts brengt de stuurgroep de kabinetsreactie op het rapport van de Commissie publiek aandeelhouderschap energiebedrijven in herinnering, waarin het kabinet eventuele rijksparticipatie in netwerkbedrijven niet op voorhand uitsluit. De stuurgroep verzoekt het rijk deze optie nog eens serieus te bezien. Ten slotte zou onderzocht kunnen worden of aanpassing van beleid of wet- en regelgeving mogelijk is, waardoor het eigendom van netwerkbedrijven ook bij andere partijen zou kunnen komen te rusten, bijvoorbeeld bij instellingen als pensioenfondsen of de Bank Nederlandse Gemeenten
10 3. Invulling aandeelhouderschap in regionaal netbeheer Uit het onderzoek van Roland Berger blijkt dat aandeelhouders in het algemeen tevreden zijn over de mate van de invloed op en betrokkenheid bij de netbeheerder. De stuurgroep ziet bovendien dat aandeelhouders in de afgelopen jaren meer betrokken zijn geraakt bij hun netbeheerder. De splitsing van energiebedrijven heeft ertoe bijgedragen dat de energie-infrastructuur en de publieke belangen die daarmee gemoeid zijn, nadrukkelijker op de agenda staan van aandeelhouders. We beschouwen de toegenomen aandacht voor het netbeheer als een positieve ontwikkeling. We constateren dat het aandeelhouderschap in regionale netbeheerders op verschillende manieren wordt ingevuld. Deze verschillen houden vaak verband met verschillen tussen de netbeheerders, zoals verschil in de omvang van de organisatie. Naast formele organen als de Algemene vergadering van Aandeelhouders (AvA), kennen meerdere regionale aandeelhouders ook andere platforms (formeel en informeel) voor dialoog met de netbeheerder. Voorbeelden daarvan zijn de aandeelhouderscommissie, het grootaandeelhoudersoverleg en de aandeelhoudersklankbordgroep. Om meer invloed te hebben en om de werklast die het aandeelhouderschap met zich meebrengt te beperken, bundelen sommige aandeelhouders zich ook onderling. Hiervoor zijn diverse vormen te onderscheiden, van formeel (bijvoorbeeld een houdstermaatschappij of vereniging) tot informeel (bijvoorbeeld de afspraak dat één aandeelhouder als vertegenwoordiger optreedt). Aandeelhouders dienen meerdere belangen in de sturing van regionale netbeheerders. Dit zijn enerzijds de belangen die ook zijn gearticuleerd in het nationale energiebeleid (betrouwbaarheid, duurzaamheid en betaalbaarheid van de energievoorziening) en overeenkomen met de strategische doelen van de bedrijven. Anderzijds is dit vanzelfsprekend het financiële belang in de vorm van dividend en het behoud daarvan op lange termijn. Uit het onderzoek blijkt dat deze belangen betrokken worden door een meerderheid van de aandeelhouders. Tevens blijkt dat de aandeelhouders voldoende mogelijkheden zien om deze belangen te behartigen
11 4. Visie op ontwikkeling van het aandeelhouderschap Hoewel er verschillen bestaan in de wijze waarop het aandeelhouderschap wordt ingevuld, bestaat over het algemeen tevredenheid over de betrokkenheid van de aandeelhouder en vertrouwen in de organisatie van de netbeheerder. Met deze notitie hoopt de stuurgroep enerzijds verder richting te geven aan de invulling van het aandeelhouderschap van regionale netbeheerders. Anderzijds benoemt de stuurgroep met dit document een aantal kwesties dat van belang is om in samenspraak met andere aandeelhouders, het Rijk danwel de netbeheerders op te pakken in de komende jaren. In de regelgeving zijn heldere eisen vastgelegd voor de financiële gezondheid van netbeheerders. Mede daardoor is de ruimte voor investeringen in belangrijke mate geborgd. De aandeelhouders worden nauw betrokken bij de belangrijke strategische keuzes van de netbeheerders, waaronder het gevoerde investerings- en financieringsbeleid. Door deze combinatie van instrumenten zowel centraal als decentraal van karakter achten de aandeelhouders de kans beperkt dat directe financiële injecties in de nabije toekomst noodzakelijk zijn om het netbeheer in Nederland in financiële zin gezond te houden. Naar inschatting van de stuurgroep zijn netbeheerders derhalve in het algemeen financieel en organisatorisch op orde en in staat de noodzakelijke investeringen te kunnen doen. De stuurgroep ziet de toekomst van het netbeheer dan ook met vertrouwen tegemoet. De gesprekken en het uitgevoerde onderzoek hebben voorts inzichten opgeleverd over de invulling van het aandeelhouderschap. Op basis hiervan heeft de stuurgroep een aantal aandachtspunten voor de toekomst geïdentificeerd: Ten eerste hecht de stuurgroep waarde aan een continuering van het, in dit kader, gestarte informele overleg tussen de ambtelijke vertegenwoordiging van de aandeelhouders. Aandeelhouders van netbeheerders hebben immers vaak met vergelijkbare vraagstukken te maken. Het is derhalve nuttig als de medewerkers die met deze vraagstukken te maken hebben, elkaar kunnen vinden en van elkaar kunnen leren
12 Ten tweede acht de stuurgroep het van groot belang dat er voldoende kennis over relevante weten regelgeving in huis is bij aandeelhouders. De kennis is nu in algemene zin aanwezig, maar kan naar de mening van de stuurgroep worden vergroot. Hierbij wordt gedacht aan de organisatie van kennisbijeenkomsten over specifieke thema s, bijvoorbeeld over de wijze waarop in de reguleringssystematiek wordt omgegaan met investeringen en het terugverdienen daarvan. Ook zouden andere thema s aan bod kunnen komen. De bijeenkomsten zouden ten minste jaarlijks moeten plaatsvinden of naar aanleiding van specifieke ontwikkelingen. Ook zou het nuttig zijn als een toegankelijke informatiebron wordt ontwikkeld, bijvoorbeeld door de NMa, waarin de algemene kaders van de regulering worden toegelicht. Ten derde wijst de stuurgroep erop dat bijzondere ontwikkelingen rond de netbeheerder de aanwezigheid van specifieke expertise noodzakelijk kunnen maken. Hierbij moet gedacht worden aan specifieke kennis over financiële onderwerpen zoals bepaalde financieringsconstructies en het maken van keuzes ten aanzien van fusies en overnames. 5 Een goede invulling van het aandeelhouderschap vereist dat aandeelhouders alert zijn in het signaleren van dergelijke vraagstukken en ervoor zorgen dat op deze momenten de benodigde expertise aanwezig is. Ook op dit vlak kunnen aandeelhouders in een aantal gevallen van elkaar leren. Ten vierde is blijvend aandacht nodig voor de het langetermijnperspectief en het betrekken van alle relevante publieke belangen bij het aandeelhouderschap. Dit betekent in belangrijke mate dat de huidige praktijk van veel aandeelhouders moet worden voortgezet. De stuurgroep is namelijk verheugd te constateren dat uit het onderzoek blijkt dat aandeelhouders in hun contacten met de netbeheerder veelal aandacht vragen zowel voor financiële belangen als voor andere publieke belangen. Ten vijfde is samenwerking tussen aandeelhouders van belang. In de praktijk wordt dit als zeer zinvol ervaren. Door samen te werken, formeel of informeel, kan bijvoorbeeld de invloed van relatief kleine aandeelhouders vergroot worden. Ook draagt dit bij aan heldere communicatie tussen aandeelhouders en netbeheerder. In bijlage 2 is als voorbeeld opgenomen de wijze waarop overleg en communicatie tussen vennootschap en aandeelhouders van Alliander is vormgegeven. 5 Als hiervoor derden worden ingeschakeld, vindt dit normaliter in goede afstemming met het bestuur van de onderneming plaats
13 Ten slotte wijst de stuurgroep op de mogelijkheden die het betrekken van kwaliteitstoezicht bij de sturing biedt. De betrouwbaarheid van de netwerken is van groot belang. De stuurgroep acht het wenselijk het inzicht in dit aspect van het netbeheer verder te vergroten. Dit kan worden gedaan door ook met de onderneming te spreken over documenten waarin wordt gerapporteerd over kwaliteitsaspecten van het netbeheer. Voor een belangrijk deel worden dergelijke documenten reeds opgesteld voor de toezichthouder en betrokken bij de bedrijfsvoering. Voorbeelden hiervan zijn de Kwaliteits- en Capaciteitsdocumenten en rapportages op het gebied van storingen
14 5. Slotnoot Het speelveld van de regionale netbeheerders is sterk in ontwikkeling. De transitie richting een meer duurzame energiehuishouding stelt nieuwe eisen aan het netbeheer en noodzaakt tot nieuwe investeringen. Daarnaast zijn investeringen nodig om de betrouwbaarheid van de netten te blijven garanderen. In het licht van deze ontwikkelingen is het belangrijk kritisch te blijven kijken naar het netbeheer en de rol die de publieke aandeelhouder daarbij kan spelen. In deze notitie geeft de stuurgroep visie netbeheer haar visie op relevante ontwikkelingen met betrekking tot het publiek aandeelhouderschap in netwerkbedrijven. In de notitie is eveneens een aantal aandachtspunten geïdentificeerd. De stuurgroep is van mening dat met inachtneming van deze aandachtspunten invulling kan worden gegeven aan een verdere professionalisering van het aandeelhouderschap in netwerkbedrijven. Deze notitie vormt de afronding van de discussie over publiek aandeelhouderschap die begonnen is met de Commissie publiek aandeelhouderschap energiebedrijven. De stuurgroep spreekt de hoop uit dat de constructieve dialoog tussen aandeelhouders en tussen aandeelhouders en het Rijk zal worden voortgezet
15 Bijlage 1 Aanbevelingen van de Commissie publiek aandeelhouderschap energiebedrijven Kamerstukken , XIII, nr. 67 Onderstaand vindt u een overzicht van de aanbevelingen die de Commissie publiek aandeelhouderschap energiebedrijven heeft gedaan. Daarbij wordt een onderscheid gemaakt tussen algemene aanbevelingen, aanbevelingen die betrekking hebben op het productie- en leveringsbedrijf na splitsing en aanbevelingen die betrekking hebben op het netwerkbedrijf na splitsing. Verder is aangegeven aan wie de aanbevelingen gericht zijn: de rijksoverheid, decentrale overheden of beide. Algemene aanbevelingen aan de rijksoverheid Aanbeveling 1: Met het oog op de voorzieningszekerheid is het van belang dat de rijksoverheid voortvarend werkt aan het stroomlijnen en versnellen van (vergunning)procedures die betrekking hebben op investeringen in de energievoorziening. Aanbeveling 2: De Commissie adviseert de rijksoverheid de bevoegdheden van TenneT zodanig te expliciteren en uit te breiden dat zij daadwerkelijk en op zo marktconform mogelijke wijze uitvoering kan geven aan haar wettelijke taak de voorzieningszekerheid te garanderen. Het is daartoe van essentieel belang dat TenneT door marktpartijen tijdig, juist en volledig wordt geïnformeerd over de beschikbare productiecapaciteit, zonder dat concurrentiegevoelige informatie op enigerlei wijze ter beschikking komt van derden. Om marktverstoring te minimaliseren is het van belang dat in wet- en regelgeving nader wordt gespecificeerd wanneer en op welke wijze TenneT maatregelen moet nemen met het oog op de voorzieningszekerheid. Aanbeveling 3: Met het oog op de betaalbaarheid van de elektriciteit- en gasvoorziening zijn goed functionerende markten voor elektriciteit en gas van groot belang. De Commissie beveelt de rijksoverheid aan voortvarend te werken aan de integratie van nationale gas- en elektriciteitsmarkten in (Noordwest-) Europa en verschillen in (milieu-) regelgeving tussen Nederland en de omringende landen weg te nemen zodat een voldoende gelijk speelveld voor de steeds meer internationaal opererende marktpartijen ontstaat. Aanbeveling 4: Om de duurzaamheidsdoelen te realiseren zullen marktpartijen grote investeringen moeten doen die (nog) niet rendabel zijn. Om deze investeringen van de grond te krijgen is een coherent en consistent stimuleringsbeleid nodig dat voldoende zekerheid biedt voor investeerders. Aanbeveling 5: De Commissie adviseert de rijksoverheid nog deze kabinetsperiode te bezien of de mogelijkheden van regulering en toezicht ook in de nieuwe situatie volstaan om de publieke energiebelangen adequaat te borgen. Daarbij zal in het bijzonder aandacht besteed moeten worden aan de vraag of het toezichtregime voldoende is toegesneden op de internationalisering van de energiesector. aan de rijksoverheid en de decentrale overheden Aanbeveling 6: Met het oog op een goede borging van de publieke energiebelangen is het wenselijk dat de rijksoverheid en decentrale overheden in overleg blijven of treden over de toekomst van de Nederlandse energievoorziening. Dit overleg is met name bedoeld om de raakvlakken tussen elkaars verantwoordelijkheden en bevoegdheden vast te stellen en om elkaar tijdig te informeren over relevante ontwikkelingen. Een en ander laat onverlet ieders autonome bevoegdheden en verantwoordelijkheden
16 aan de decentrale overheden Aanbeveling 7: De Commissie beveelt aan dat de overheden definiëren welke (publieke) belangen zij met hun aandeelhouderschap willen dienen en hun (statutaire) bevoegdheden daarmee in overeenstemming brengen. Aanbeveling 8: De Commissie dringt erop aan dat de publieke aandeelhouders hun bevoegdheden op een consistente en professionele wijze gebruiken en met het oog daarop de onderlinge samenwerking verstevigen. Aanbeveling 9: De Commissie adviseert de aandeelhouders ten behoeve van hun besluitvorming gebruik te maken van hun informatierechten en te komen tot een gestructureerd en dwingend proces van informatie-uitwisseling met de besturen van de energiebedrijven. Aanbeveling 10: Niet pas bij splitsing, maar juist in de periode daarvoor worden belangrijke keuzen gemaakt over de verdeling van vermogensbestanddelen en werknemers over de beide bedrijven. Deze keuzen raken direct de belangen van de aandeelhouders. Het is daarom van belang dat zij zich actief laten informeren over de splitsing en dat zij waar nodig hun bevoegdheden gebruiken om sturing te geven aan dit proces, met het oog op zowel de publieke als financiële en andere belangen. Aanbevelingen met betrekking tot het productie- en leveringsbedrijf aan de rijksoverheid Aanbeveling 11: Met het oog op een eventuele verkoop van aandelen in een productie- en leveringsbedrijf door decentrale overheden is het wenselijk dat de rijksoverheid duidelijkheid biedt over de betekenis hiervan voor de financiële verhoudingen tussen de rijksoverheid en decentrale overheden. Aanbeveling 16: De Commissie adviseert de rijksoverheid op korte termijn te bezien of het eventueel wenselijk is om in het kader van het concentratietoezicht specifieke beperkingen of voorwaarden te stellen aan overnamen van energiebedrijven. aan de decentrale overheden Aanbeveling 12: De provincies en gemeenten die verkoop overwegen beveelt de Commissie aan, eerst de bestemming van de verkoopopbrengst vast te stellen. Als de bestemming vaststaat kan de mogelijkheid van voortgezet aandeelhouderschap worden afgewogen tegen de aanwending van de opbrengst. Verkoopopbrengsten zouden niet aan consumptieve uitgaven besteed moeten worden. Aanbeveling 13: De beslissing om de aandelen in de productie- en leveringsbedrijven al dan niet (gedeeltelijk) te vervreemden vergt een integrale afweging van alle gevolgen van de verschillende opties, met inbegrip van de verworpen opties. Aanbeveling 14: Voor zover aandeelhouders besluiten tot verkoop, zouden zij in afstemming met elkaar en het betrokken bedrijf moeten komen tot een beheerst verkoopproces, opdat met alle betrokken belangen rekening wordt gehouden. Aanbeveling 15: Indien de publieke aandeelhouders besluiten tot een publiek-private samenwerking zijn langjarige afspraken omtrent strategie(scenario s), vermogensverhoudingen en beslissingsbevoegdheden onontbeerlijk, zij het dat het effect daarvan op de langere termijn kan afnemen
17 Aanbevelingen met betrekking tot het netwerkbedrijf aan de decentrale overheden Aanbeveling 17: De Commissie acht het van belang dat, gegeven de complexiteit van het splitsingproces, de netwerkbedrijven onderling en in samenspraak met TenneT, GTS en de aandeelhouders tot een strategisch plan komen. aan de rijksoverheid en de decentrale overheden Aanbeveling 18: De Commissie acht het noodzakelijk dat de rijksoverheid in overleg treedt, al dan niet in een coördinerende rol, met de aandeelhouders van de te splitsen energiebedrijven met het doel hen te ondersteunen bij de invulling van hun rol als aandeelhouder bij het splitsingsproces. Aanbeveling 19: De Commissie geeft de rijksoverheid en de decentrale overheden in overweging zo spoedig mogelijk een regiegroep in te stellen die de wenselijkheid en mogelijkheid onderzoekt van herstructurering en opschaling naar bijvoorbeeld 3 tot 5 netwerkbedrijven. Aanbeveling 20: De Commissie geeft deze regiegroep in overweging om eerst onderzoek te doen naar de optimale indeling van de netwerken en naar de te hanteren, uniforme waarderingsmethode. De regiegroep dient verder in kaart te brengen op welke termijn een herstructurering kan worden bewerkstelligd en welke stappen hiertoe dienen te worden ondernomen. Aanbeveling 21: De Commissie acht het raadzaam om tegelijkertijd met voornoemde herstructurering het aandeelhouderschap te professionaliseren door aandeelhouders die hun belang willen houden te adviseren en begeleiden. Hiervoor ziet de Commissie een rol voor de regiegroep weggelegd. Voorts geeft de Commissie het rijk in overweging om af te wegen of het raadzaam is om een exit voor kleinere aandeelhouders te bewerkstelligen door bijvoorbeeld rijksparticipatie. Aanbeveling 22: De Commissie ziet de splitsing als een logisch moment voor de rijksoverheid om in overleg te treden met de publieke aandeelhouders en om de regie te nemen in voornoemde processen (splitsing, herstructurering en professionalisering). Gegeven dat sommige bedrijven al gereed zijn voor splitsing is initiatief van rijkswege op korte termijn wenselijk
18 Bijlage 2 Voorbeeld van overlegplatforms bij Alliander Commissie van Aandeelhouders (CvA) Statutair en op grond van besluitvorming door de Algemene vergadering van aandeelhouders functioneert een CvA. De rol van de CvA spitst zich met name toe op vraagstukken rondom benoeming en ontslag van leden van de RvB. Evenzo heeft de CvA een rol bij de aanbeveling van leden van de Raad van Commissarissen (RvC). In de CvA wordt veelal met een delegatie van de RvC overleg gevoerd over remuneratievraagstukken. In dit verband gaat het o.m. over de targets voor variabele beloning van de RvB. Tot leden van de CvA zijn door de aandeelhouders benoemd de vier individueel grootste aandeelhouders en een drietal clusters van gemeentelijke aandeelhouders. Met deze vertegenwoordiging is meer dan 99% van de aandeelhouders vertegenwoordigd in de CvA. De CvA wordt door de aandeelhouders bemenst op bestuurlijk niveau. Bijeenroeping van de CvA geschiedt als regel door de vennootschap, maar kan ook vanuit de CvA worden geïnitieerd. De vennootschap zorgt ook voor de verslaglegging. Gelet op de aard van de onderwerpen is er geen vast vergaderschema, maar wordt een overleg bijeengeroepen als daar aanleiding voor bestaat. Het jaarverslag van de vennootschap bevat een hoofdstuk CvA waar in algemene bewoordingen verslag wordt gedaan van de werkzaamheden in enig jaar. Grootaandeelhoudersoverleg (GAO) In het GAO komen alle onderwerpen aan de orde die ook besproken worden in AvA-verband. Voorts worden in het GAO onderwerpen besproken tussen vennootschap en aandeelhouders die niet statutair zijn vastgelegd. Het GAO heeft geen besluitvormende bevoegdheid. Het is een overlegvorm waarbij alle relevante wederzijdse aspecten kunnen worden gewisseld. Het is voor het bedrijf het platform bij uitstek om het gevoelen van aandeelhouders te peilen over allerlei zaken die binnen de vennootschap spelen. Hetgeen o.m. ter sprake komt is het jaarplan van het bedrijf. In het GAO zijn dezelfde (groepen van) aandeelhouders vertegenwoordigd als in de CvA. Voorzitter van het GAO is de CEO van de vennootschap en meestentijds zijn ook de CFO en de directeur Algemene Zaken aanwezig. Afhankelijk van de onderwerpen op de agenda kan een delegatie van de RvC aanwezig zijn. De vennootschap draagt zorg voor de voorbereiding van de vergaderingen en uitgebreide verslaglegging alsmede voor secretariële ondersteuning. Het GAO komt periodiek bijeen (als regel 5 tot 6 keer per jaar). Klankbordgroep (KBG) De KBG is het voorbereidende overleg voor het GAO. De ambtelijke vertegenwoordigers van de (groepen van) aandeelhouders (zie CvA en GAO) zijn deelnemer. De KBG wordt voorgezeten door de CEO van de vennootschap en ook bij dit overleg zijn de CFO en de directeur Algemene Zaken meestal aanwezig. Het bedrijf zorgt voor de voorbereiding van de vergadering alsmede voor de verslaglegging. Indien nodig faciliteert de vennootschap ambtelijk vooroverleg. Het overleg vindt periodiek plaats (5 tot 6 keer per jaar) en zo nodig wordt extra overleg ingelast indien een specifieke situatie daartoe aanleiding geeft. Slotopmerking Het stelsel van overlegplatforms en de wijze waarop tussen bedrijf en aandeelhouders wordt gecommuniceerd, maakt dat de aandeelhouders niet voor verrassingen worden geplaatst
Startnotitie. Procedure vervreemding aandelen Essent. 1 Context
Startnotitie 1 Context Op 1 juli 2008 is het groepsverbod uit de Wet Onafhankelijk Netbeheer (WON) in werking getreden. Als gevolg daarvan dient het beheer en eigendom van energienetwerken en de productie
Nadere informatieMemo. Informatienotitie stand van zaken aandeelhouderschap Eneco, Inleiding
Centrale Staf Bestuurlijke processturing Doorkiesnummers: Telefoon 015 2602545 Aan College van B & W Van S. Bolten Afschrift aan Memo Datum 04-11-2008 Opsteller M.R.Ram Bijlage Onderwerp Stand van zaken
Nadere informatieStuurgroep Visie Netbeheer Onderzoek naar visie op regionaal netbeheer onder aandeelhouders Stuurgroep Visie Netbeheer
Onderzoek naar visie op regionaal netbeheer onder aandeelhouders Eindrapport Amsterdam, 1 november 2010 1 Dit document bevat de resultaten van het onderzoek onder aandeelhouders naar hun visie op regionaal
Nadere informatieGeachte voorzitter, RIS Aan de voorzitter van de Commissie Bestuur. Kim Erpelinck. Bestuursdienst. 4 april 2017
Typ teksttyp teksttyp tekst T. de Bruijn Wethouder van Financiën, Verkeer, Vervoer en Milieu 001 Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Aan de voorzitter van de Commissie Bestuur Datum 4 april 2017
Nadere informatiePUBLIEK AANDEELHOUDERSCHAP ENERGIEBEDRIJVEN
PUBLIEK AANDEELHOUDERSCHAP ENERGIEBEDRIJVEN Commissieleden: A.W. Kist, F.J.M. Crone, D.F. Hudig, N.G. Ketting, T. de Swaan, R. Willems 26 juni 2008 INHOUD SAMENVATTING EN AANBEVELINGEN...4 1. INLEIDING...11
Nadere informatieIedereen denkt bij informatieveiligheid dat het alleen over ICT en bedrijfsvoering gaat, maar het is veel meer dan dat. Ook bij provincies.
Iedereen denkt bij informatieveiligheid dat het alleen over ICT en bedrijfsvoering gaat, maar het is veel meer dan dat. Ook bij provincies. Gea van Craaikamp, algemeen directeur en provinciesecretaris
Nadere informatieMi nisterie van Economische Zaken. Routing. Onderwerp Rapport Commissie publiek aandeelhouderschap energiebedrijven
Mi nisterie van Economische Zaken Aan Provinciale Staten en Gemeenteraden PROVINCIALE VAN Reg.nr. "PS /3JO&Q / DOS St, 2 4 JUL 2008 a.d. Routing BijL: Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n) ET/EM / 8078467
Nadere informatieAan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg 1 8331 XE Steenwijk Steenwijk, 28 april 2009 Nummer voorstel: 2009/50
Voorstel aan de raad Aan de gemeenteraad Gemeente Steenwijkerland Vendelweg 1 8331 XE Steenwijk Steenwijk, 28 april 2009 Nummer voorstel: 2009/50 Voor raadsvergadering d.d.: 12-05-2009 Agendapunt: Onderwerp:
Nadere informatieNETBEHEERDER EN NETWERKBEDRIJF NA SPLITSING
NETBEHEERDER EN NETWERKBEDRIJF NA SPLITSING 1. Inleiding In het wetgevingsoverleg van 13 februari jl. over het Voorstel tot wijziging van de Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet in verband met nadere regels
Nadere informatieNIEUWSBRIEF AANDEELHOUDERS COMMISSIE ENECO GROEP N.V.
NIEUWSBRIEF AANDEELHOUDERS COMMISSIE ENECO GROEP N.V. 1e editie, 2017 Doel Het doel van deze nieuwsbrief is om alle aandeelhouders van Eneco Groep goed te informeren over het verloop van het proces ten
Nadere informatieREGLEMENT AUDITCOMMISSIE TELEGRAAF MEDIA GROEP N.V.
REGLEMENT AUDITCOMMISSIE TELEGRAAF MEDIA GROEP N.V. Dit Reglement is goedgekeurd door de Raad van Commissarissen van Telegraaf Media Groep N.V. op 17 september 2013. 1. Inleiding De Auditcommissie is een
Nadere informatieDe Minister van Economische Zaken, Gelet op de artikelen 93, derde lid, van de Elektriciteitswet 1998 en 85, derde lid, van de Gaswet;
CONCEPT Regeling van de Minister van Economische Zaken van, nr. WJZ, houdende nadere regels met betrekking tot het verlenen van instemming met wijzigingen ten aanzien van de eigendom van elektriciteitsnetten
Nadere informatieREGLEMENT VOOR DE AUDIT, COMPLIANCE EN RISICO COMMISSIE VAN PROPERTIZE B.V.
REGLEMENT VOOR DE AUDIT, COMPLIANCE EN RISICO COMMISSIE VAN PROPERTIZE B.V. Datum: 11 mei 2015 Artikel 1. Definities AvA: Commissie: Reglement: RvB: RvC: Vennootschap: de algemene vergadering van aandeelhouders
Nadere informatieKlankbordgroep PwC-onderzoek:Visie op tariefregulering op korte en middellange termijn
Advisory Klankbordgroep -onderzoek:visie op tariefregulering op korte en middellange termijn Agenda Pagina 1 Introductie 1 2 Aanpak en proces 5 3 Ontwikkelingen in de energiesector 12 4 Onderzoeksvragen
Nadere informatieREGLEMENT RAAD VAN BESTUUR KINDERRIJK Inclusief bijlage stroomschema besluitvorming
1 Begripsbepaling REGLEMENT RAAD VAN BESTUUR KINDERRIJK Inclusief bijlage stroomschema besluitvorming 1.1 In dit reglement van de Raad van Bestuur wordt verstaan: a) KinderRijk: Stichting KinderRijk gevestigd
Nadere informatie24 november 2008 ET/EM / 8182526
Aan De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Datum Uw kenmerk Ons kenmerk Bijlage(n) 24 november 2008 ET/EM / 8182526 Onderwerp Nadere informatie naar aanleiding
Nadere informatieReglement, werkwijze en taakverdeling RVC
Reglement, werkwijze en taakverdeling RVC Artikel 1. Begripsbepalingen De RvC De vennootschap De Statuten De RvC van Commissarissen zoals bedoeld in artikel 16 e.v. van de statuten van Twente Milieu N.V
Nadere informatieDatum 21 februari 2014 Betreft Het voornemen om strategische samenwerkingsverbanden van Gasunie en TenneT toe te staan
> Retouradres Postbus 20201 2500 EE Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Korte Voorhout 7 2511 CW Den Haag Postbus 20201 2500 EE Den Haag www.rijksoverheid.nl
Nadere informatieColofon : ZAAM interconfessioneel voortgezet onderwijs Vastgesteld door College van Bestuur : 9 februari 2016
Reglement Adviesraad Colofon Uitgave : ZAAM interconfessioneel voortgezet onderwijs Vastgesteld door College van Bestuur : 9 februari 2016 Kenmerk CvB : 2016/000171/CvB-REG Woord vooraf Dit reglement heeft
Nadere informatiePRORAIL B.V. REGLEMENT VAN DE AUDITCOMMISSIE
PRORAIL B.V. REGLEMENT VAN DE AUDITCOMMISSIE 27 mei 2016 kenmerk: 3869798 (1) INLEIDING Dit Auditcommissie Reglement is vastgesteld overeenkomstig artikel 21 van de Statuten door de RvC op 27 mei 2016
Nadere informatieAlliander DGO, Hoom etc.) De wetstekst bleek onvoldoende duidelijk om deze ontwikkeling een halt toe te roepen.
WAAROM WET VET? In 2006 is de Wet onafhankelijk netbeheer, (ook wel de splitsingswet genoemd) aangenomen die geleid heeft tot een wijziging van de Elektriciteitswet en de Gaswet. Deze wetswijziging verplichtte
Nadere informatieStand van zaken splitsing energiebedrijven het groepsverbod nader beschouwd
schap eming Stand van zaken splitsing energiebedrijven het groepsverbod nader beschouwd Inleiding Op 21 november 2006 is het wetsvoorstel tot wijziging van de Elektriciteitswet 1998 (de E-wet) en van de
Nadere informatieReglement Verantwoordingsorgaan Stichting Pensioenfonds F. van Lanschot
Versie: 2014-01 Pagina 1/8 INHOUDSOPGAVE Artikel 1. Definities...3 Artikel 2. Samenstelling van het Verantwoordingsorgaan...3 Artikel 3. Taken en bevoegdheden van het Verantwoordingsorgaan...4 Artikel
Nadere informatiePRORAIL B.V. REGLEMENT VAN DE COMMISSIE COMPLIANCE EN INTEGRITEIT
PRORAIL B.V. REGLEMENT VAN DE COMMISSIE COMPLIANCE EN INTEGRITEIT 27 mei 2016 kenmerk: 3869804 (1) INLEIDING Dit Commissie Compliance en Integriteit Reglement is vastgesteld overeenkomstig artikel 21 van
Nadere informatieAan de Raad. No. : 4/4. Muntendam : 15 april 2009. Onderwerp : Verkoop aandelen Essent. --------------------------------- Inleiding
Aan de Raad. No. : 4/4. Muntendam : 15 april 2009. Onderwerp : Verkoop aandelen Essent. --------------------------------- Inleiding Voor u ligt een raadsstuk inzake de uitvoering van de Toekomststrategie
Nadere informatieActieplan naar aanleiding van de ideeën voor het verbeteren van het functioneren van het GEN, resulterend uit de workshop d.d.
E10046-TB10.16 GEN 2010-005 Actieplan naar aanleiding van de ideeën voor het verbeteren van het functioneren van het GEN, resulterend uit de workshop d.d. 4 december 2010 1 Inleiding Op 4 december 2009
Nadere informatieHEIJMANS N.V. REGLEMENT AUDITCOMMISSIE
HEIJMANS N.V. REGLEMENT AUDITCOMMISSIE Vastgesteld door de RvC op 10 maart 2010 1 10 maart 2010 INHOUDSOPGAVE Blz. 0. Inleiding... 3 1. Samenstelling... 3 2. Taken en bevoegdheden... 3 3. Taken betreffende
Nadere informatieConvenant Almeerse Scholen Groep Gemeente Almere
Convenant Almeerse Scholen Groep Gemeente Almere Partijen 1. de publiekrechtelijke rechtspersoon: gemeente Almere, ter zake van de convenant op grond van artikel 171 eerste lid Gemeentewet vertegenwoordigd
Nadere informatieMozaïek Wonen. Reglement Auditcommissie. Vastgesteld door de RvC op 3 maart 2016
Mozaïek Wonen Reglement Auditcommissie Vastgesteld door de RvC op 3 maart 2016 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Samenstelling auditcommissie 3 3. Doelstelling auditcommissie 3 4. Bevoegdheden auditcommissie
Nadere informatieCorr.nr. 2008-29565, EZ Nummer 17/2008 Zaaknr. 105823
Corr.nr. 2008-29565, EZ Nummer 17/2008 Zaaknr. 105823 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen i.v.m. de toekomststrategie en het aandeelhouderschap Essent. SAMENVATTING:
Nadere informatieREGLEMENT RISICOCOMMISSIE
REGLEMENT RISICOCOMMISSIE VAN LANSCHOT KEMPEN N.V. EN F. VAN LANSCHOT BANKIERS N.V. Vastgesteld door de RvC op 8 december 2017 0. INLEIDING 0.1 Dit reglement is opgesteld door de RvC ingevolge artikel
Nadere informatieNalevingsverslag van het reglement discriminerende handelingen verslagjaar artikel 11b lid 3 Elektriciteitswet artikel 3c lid 3 Gaswet
Nalevingsverslag van het reglement discriminerende handelingen verslagjaar 2016 artikel 11b lid 3 Elektriciteitswet artikel 3c lid 3 Gaswet Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Organisatie en Processen...
Nadere informatieNalevingsverslag van het reglement discriminerende handelingen verslagjaar artikel 11b lid 3 Elektriciteitswet artikel 3c lid 3 Gaswet
Nalevingsverslag van het reglement discriminerende handelingen verslagjaar 2017 artikel 11b lid 3 Elektriciteitswet artikel 3c lid 3 Gaswet Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Organisatie en Processen...
Nadere informatieBetreft : RAADSVOORSTEL - verkoop aandelen Essent
Betreft : RAADSVOORSTEL - verkoop aandelen Essent Datum voorstel : 24 maart 2009 Raadsvergadering d.d. : 21 april 2009 Volgnummer : 2009R0015, agendanummer 7 Taakveld : Directie Portefeuillehouder : wethouder
Nadere informatieInleiding ADVIES. Nederlandse Mededingingsautoriteit
Nederlandse Mededingingsautoriteit ADVIES Advies van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit, als bedoeld in artikel 20e, derde lid, van de Elektriciteitswet 1998. Zaaknummer: 104152/15
Nadere informatieReglement verantwoordingsorgaan 2014
Reglement verantwoordingsorgaan 2014 Artikel 1 Definities Het pensioenfonds De statuten De Stichting Pensioenfonds Delta Lloyd; De statuten van het pensioenfonds; Het verantwoordingsorgaan Het verantwoordingsorgaan
Nadere informatieCollegebesluit. Onderwerp: herstructurering Paswerk BBV nr: 2014/426241
Collegebesluit Onderwerp: herstructurering Paswerk BBV nr: 2014/426241 1. Inleiding Naar aanleiding van de invoering van de Participatiewet per 1 januari 2015 hebben drie van de vijf deelnemende gemeenten
Nadere informatieKWALITEITSPROFIEL RVC WONEN VIER- LINGSBEEK
KWALITEITSPROFIEL RVC WONEN VIER- LINGSBEEK ALGEMEEN Woningstichting Wonen Vierlingsbeek is een kleine woningcorporatie (ca. 500 vhe) met een sterke lokale binding. De stichting wordt bestuurd door een
Nadere informatieREGLEMENT AUDIT- EN COMPLIANCECOMMISSIE VAN LANSCHOT N.V. Vastgesteld door de RvC op 25 augustus 2014
0. INLEIDING REGLEMENT AUDIT- EN COMPLIANCECOMMISSIE VAN LANSCHOT N.V. Vastgesteld door de RvC op 25 augustus 2014 0.1 Dit reglement is opgesteld door de RvC ingevolge artikel 5 van het Reglement van de
Nadere informatieReglement Audit & Risk Committee van de Raad van Commissarissen (het Reglement )
Reglement Audit & Risk Committee van de Raad van Commissarissen (het Reglement ) Dit Reglement is opgesteld op basis van artikel 6.3 van het Reglement van de Raad van Commissarissen van Achmea B.V. (de
Nadere informatieGOVERNANCE CODE WONINGCORPORATIES
GOVERNANCE CODE WONINGCORPORATIES November 2006 1 GOVERNANCE CODE WONINGCORPORATIES PRINCIPES I. Naleving en handhaving van de code Het bestuur 1 en de raad van commissarissen zijn verantwoordelijk voor
Nadere informatieAutoriteit Consument & Markt (ACM) haar visie te laten geven op de. netbeheerder Enexis BV onderdeel van netwerkbedrijf Enexis NV.
Spreektekst Remko Bos, directeur Energie van de Autoriteit Consument & Markt voor het ronde tafelgesprek in de Tweede Kamer over de rol van de netbeheerders op 19 maart 2015 Geachte dames en heren, Inleiding
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 28 165 Deelnemingenbeleid rijksoverheid Nr. 289 BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den
Nadere informatieCommissie Bestuurlijk Domein. Commissie Ruimtelijk Domein. Commissie Sociaal en Economisch Domein. Informerende Commissie. Bespreken.
Raad VOORBLAD Onderwerp Verkoop Nuon-aandelen Agendering x Commissie Bestuurlijk Domein x Gemeenteraad Commissie Ruimtelijk Domein Lijst ingekomen stukken Commissie Sociaal en Economisch Domein Informerende
Nadere informatieREGLEMENT RISICOCOMMISSIE VAN LANSCHOT N.V. EN F. VAN LANSCHOT BANKIERS N.V.
REGLEMENT RISICOCOMMISSIE VAN LANSCHOT N.V. EN F. VAN LANSCHOT BANKIERS N.V. Vastgesteld door de RvC op 23 juni 2016 0. INLEIDING 0.1 Dit reglement is opgesteld door de RvC ingevolge artikel 5 van het
Nadere informatieVoorbeeld directiereglement bij het BV met Raad van Commissarissen-model
Voorbeeld directiereglement bij het BV met Raad van Commissarissen-model Begripsbepaling Artikel 0 In dit reglement wordt verstaan onder: 0.1 De vennootschap : De vennootschap voor XX in XX; 0.2 De statuten
Nadere informatieRaads informatiebrief
gemeente Eindhoven Raadsnummer 09. R3425. OOI Inboeknummer ogbstozggz Dossiernummer 950.4I5 8 december zoog Raads informatiebrief Betreft Akkoord op Hoofdlijnen en Verkopersovereenkomst in verband met
Nadere informatieToezichtkader RSV Breda VO Inleiding.
Toezichtkader RSV Breda VO 3003. Inleiding. In het toezichtkader van de Inspectie voor het Onderwijs is onder kwaliteitsaspect management en organisatie de indicator 2.6. als volgt beschreven: Het samenwerkingsverband
Nadere informatieGelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 29 november 2016
Verordening Adviesraad Sociaal Domein 2017 De raad van de gemeente Helmond Gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 29 november 2016 Gelet op artikel 147 Gemeentewet, artikel 47 Participatiewet,
Nadere informatieReglement van de Deelnemersraad Stichting WSW
Reglement van de Deelnemersraad Stichting WSW (als bedoeld in artikel 17 van de statuten van Stichting Waarborgfonds Sociale Woningbouw) Vastgesteld door het Bestuur op 4 juli 2016 na goedkeuring door
Nadere informatie6 Pijler 4: Het energietransportnetwerk gereedmaken
6 Pijler 4: Het energietransportnetwerk gereedmaken 6.1 Aanpassingen van de infrastructuur in Nederland De energietransitie kan ingrijpende gevolgen hebben voor vraag en aanbod van energie en voor de netwerken
Nadere informatieStichting IKEA Pensioenfonds. Reglement Verantwoordingsorgaan
Stichting IKEA Pensioenfonds Reglement Verantwoordingsorgaan Artikel 1. Definities In dit reglement wordt verstaan onder: a) Bestuur: het bestuur van het fonds. b) Code Pensioenfondsen: de Code opgesteld
Nadere informatieVerordening Auditcommissie Wetterskip Fryslân
Verordening Auditcommissie Wetterskip Fryslân Het algemeen bestuur van Wetterskip Fryslân, gelet op: artikel 5.1 van het reglement van orde voor de vergaderingen van het algemeen bestuur; de rol van het
Nadere informatieBesluit Gelre-IJssel gemeenten inzake de vierde wijziging van de Samenwerkingsregeling Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Gelre-IJssel
Besluit Gelre-IJssel gemeenten inzake de vierde wijziging van de Samenwerkingsregeling Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Gelre-IJssel Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Apeldoorn,
Nadere informatieII. VOORSTELLEN VOOR HERZIENING
II. VOORSTELLEN VOOR HERZIENING 2. VERSTEVIGING VAN RISICOMANAGEMENT Van belang is een goed samenspel tussen het bestuur, de raad van commissarissen en de auditcommissie, evenals goede communicatie met
Nadere informatieEnergietransitie biedt kansen in de gebouwde omgeving
Energietransitie biedt kansen in de gebouwde omgeving Enexis: energie in goede banen Even if you doubt the evidence, providing incentives for energy-efficiency and clean energy are the right thing to do
Nadere informatieHuishoudelijk reglement van het verantwoordingsorgaan (definitief) Bedrijfstakpensioenfonds voor de drankindustrie
Huishoudelijk reglement van het verantwoordingsorgaan (definitief) Bedrijfstakpensioenfonds voor de drankindustrie Juli 2014 Artikel 1 Begripsbepalingen Definities Dit reglement verstaat onder: fonds:
Nadere informatie1. De heer J. Smit volmacht te verlenen voor het uitoefenen van stemrecht in de Buitengewone
B en W-nummer 15.0613; besluit d.d. 30-6-2015 BB-nummer 15.058 Onderwerp Enexis Burgemeester en wethouders besluiten: 1. Tijdens de aandeelhoudersvergadering van 1 juli 2015 in te stemmen met het voorstel
Nadere informatieBetreft: : Raadsinformatiebrief toekomstig aandeelhouderschap Eneco. Geachte raadsleden,
Gemeenteraad van Albrandswaard p/a de griffie Uw brief van: Ons kenmerk: 1204764 Uw kenmerk: Contact: C. Kolf Bijlage(n): 1 Doorkiesnummer: +31180451286 E-mailadres: k.kolf@bar-organisatie.nl Datum: 28
Nadere informatiePRORAIL B.V. REGLEMENT VAN DE REMUNERATIECOMMISSIE
PRORAIL B.V. REGLEMENT VAN DE REMUNERATIECOMMISSIE 27 mei 2016 kenmerk: 3869800 (1) INLEIDING Dit Remuneratiecommissie Reglement is vastgesteld overeenkomstig artikel 21 van de Statuten door de RvC op
Nadere informatieadres: -organisatie.nl Datum: 31 mei 2016
Raadsinformatiebrief De gemeenteraad van Albrandswaard Uw brief van: Ons kenmerk: 1094520 Uw kenmerk: Contact: Bijlage(n): Doorkiesnummer: E-mailadres: k.kolf@bar -organisatie.nl Datum: 31 mei 2016 Betreft:
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 17024 21 augustus 2012 Regeling van de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, van 14 augustus 2012, nr. IENM/BSK-2012/145416,
Nadere informatieONTWERP-METHODEBESLUIT
Dienst uitvoering en toezicht Energie ONTWERP-METHODEBESLUIT Nummer: 100947- Betreft: Besluit tot vaststelling van de methode tot vaststelling van de kwaliteitsterm ingevolge artikel 41, eerste lid, van
Nadere informatieReglement Auditcommissie ForFarmers N.V.
Reglement Auditcommissie ForFarmers N.V. 1 REGLEMENT AUDITCOMMISSIE FORFARMERS N.V. Dit document beschrijft beknopt de rol, taken, verantwoordelijkheden en organisatie van de Auditcommissie van de Raad
Nadere informatieAutoriteit Consument t Markt
Algemene Rekenkamer T.a.v. mevrouw drs. S.J. Stuiveling Postbus 20015 2500 EA 'S-GRAVENHAGE Den Haag. ^ ^ j^n 2015 Aantal bijlage(n): Uw kenmerk: Ons kenmerk: ACM/DE/2015/200312 Contactpersoon: M. Klijn
Nadere informatieRaadsvoorstel 59. Gemeenteraad. Vergadering 12 mei 2009
Vergadering 12 mei 2009 Gemeenteraad Onderwerp : Uitvoering toekomstrategie Essent: voorgenomen verkoop aandelen Essent PLB aan RWE AG. B&W vergadering : 31 maart 2009 Dienst / afdeling : MO.CF & MO.BJZ
Nadere informatieReglement Auditcommissie
Vaststelling Raad van Toezicht: 24 mei 2018 Pagina 1 van 7 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Samenstelling auditcommissie 3 3. Doelstelling auditcommissie 3 4. Bevoegdheden auditcommissie 3 5. Taken, werkwijze
Nadere informatieUit: VERORDENING (EG) NR. 2157/2001 VAN DE RAAD van 8 oktober 2001 betreffende het statuut van de Europese vennootschap (SE):
Uit: VERORDENING (EG) NR. 2157/2001 VAN DE RAAD van 8 oktober 2001 betreffende het statuut van de Europese vennootschap (SE): TITEL III STRUCTUUR VAN DE SE Artikel 38 Onder de in deze verordening gestelde
Nadere informatieJaarplan 2015 CRO Rotterdam The Hague Airport
Commissie Regionaal Overleg Luchthaven Rotterdam Jaarplan 2015 CRO Rotterdam The Hague Airport Concept : 3 december 2014 Vastgesteld : Vergadering 11 december 2014 Opgemaakt : 15 december 2014 1. Inleiding
Nadere informatieReglement auditcommissie ForFarmers N.V.
Reglement auditcommissie ForFarmers N.V. REGLEMENT AUDITCOMMISSIE FORFARMERS N.V. Dit document beschrijft beknopt de rol, taken, verantwoordelijkheden en organisatie van de Auditcommissie van de Raad van
Nadere informatieREGLEMENT GOVERNANCECOMMISSIE RAAD VAN COMMISSARISSEN KWH Water B.V.
REGLEMENT GOVERNANCECOMMISSIE RAAD VAN COMMISSARISSEN KWH Water B.V. Vastgesteld door de Raad van Commissarissen op 10 december 2015 INLEIDING Dit reglement is opgesteld ingevolge artikel 12 lid 5 en 12
Nadere informatieDe Raad van Toezicht voert tenminste jaarlijks met de Raad van Bestuur een functionering en beoordelingsgesprek. (in de maand september)
TAKEN EN BEVOEGDHEDEN RAAD VAN TOEZICHT ALERIMUS 1. Taak en werkwijze: De Raad van Toezicht heeft tot taak toezicht te houden op het besturen door de Raad van Bestuur en op de algemene gang van zaken in
Nadere informatieNederlandse Mededingingsautoriteit
Nederlandse Mededingingsautoriteit BESLUIT Nummer 102680 / 82 Betreft zaak: WON Besluit van de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit gelet op de artikelen 5, 16, eerste en tweede lid,
Nadere informatieVoorblad agendapunt 3 Stand van zaken speerpunt Informatiemanagement
Voorblad agendapunt 3 speerpunt Informatiemanagement Ruud vd Belt en Peter Antonis In bijgaande notitie treft u de bestuursopdracht Informatiemanagement (IM) aan. De samenleving en werkorganisaties zijn
Nadere informatieReglement auditcommissie
Reglement auditcommissie REGLEMENT AUDITCOMMISSIE Dit reglement is vastgesteld op grond van artikel 7.1 van het reglement van de raad van commissarissen en met inachtneming van de Nederlandse corporate
Nadere informatieAandeelhouderscommissie Eneco
Ter attentie van de vertegenwoordigers van de aandeelhouders in Eneco Groep N.V. Rotterdam, 10 juli 2018 Geachte aandeelhouder, Via deze brief wil de Aandeelhouderscommissie Eneco Groep (hierna AHC ) u
Nadere informatieInleiding. Geen one size fits all
Kabinetsreactie op advies nr. 27 van de Commissie van Advies inzake Volkenrechtelijke Vraagstukken (CAVV) inzake aansprakelijkheid van internationale organisaties Inleiding In december 2015 heeft het kabinet
Nadere informatieHuishoudelijk Reglement Verantwoordingsorgaan Stichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland.
Stichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland. Artikel 1. Begripsomschrijvingen De definities als opgenomen in Artikel 1 van de statuten van het pensioenfonds zijn van overeenkomstige toepassing op dit
Nadere informatieREGLEMENT RAAD VAN BESTUUR KINDERRIJK
1 Begripsbepaling REGLEMENT RAAD VAN BESTUUR KINDERRIJK 1.1 In dit reglement van de Raad van Bestuur wordt verstaan: a) Groep: de groep van rechtspersonen waarvan aan het hoofd staat en waarvan op de datum
Nadere informatieHet algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling Groenalliantie Midden-Holland e.o.;
GROENALLIANTIE MIDDEN-HOLLAND e.o. Instructie voor de secretaris voor de Groenalliantie Midden-Holland e.o. Het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling Groenalliantie Midden-Holland e.o.; in
Nadere informatieReglement voor de Raad van Commissarissen van Rentree
Reglement voor de Raad van Commissarissen van Rentree Artikel 1 Vaststelling en reikwijdte reglement 1. Dit reglement is vastgesteld en goedgekeurd in de vergadering van de Raad van Commissarissen d.d.
Nadere informatieDoel van vandaag. Toelichting op verkoop DNWG als onderdeel van de gefaseerde ontwikkeling van de Totaaloplossing voor PZEM
Doel van vandaag I Toelichting op verkoop DNWG als onderdeel van de gefaseerde ontwikkeling van de Totaaloplossing voor PZEM II Voorbereiding goedkeuring verkoop DNWG door aandeelhouders op 12 juni 2017
Nadere informatieREGLEMENT RISK- EN AUDITCOMMISSIE N.V. NEDERLANDSE SPOORWEGEN
REGLEMENT RISK- EN AUDITCOMMISSIE N.V. NEDERLANDSE SPOORWEGEN 24 november 2017 INHOUD HOOFDSTUK 1: Rol en status van het Reglement 1 HOOFDSTUK 2: Samenstelling RAC 1 HOOFDSTUK 3: Taken RAC 2 HOOFDSTUK
Nadere informatieREGLEMENT RAAD VAN TOEZICHT HOGESCHOOL LEIDEN
REGLEMENT RAAD VAN TOEZICHT HOGESCHOOL LEIDEN ALGEMEEN Artikel 1. Algemene bepalingen 1. Dit reglement is het huishoudelijk reglement van de Raad van Toezicht, bedoeld in artikel 15 van de statuten van
Nadere informatieNalevingsverslag van het reglement discriminerende handelingen verslagjaar artikel 11b lid 3 Elektriciteitswet 1998 artikel 3c lid 3 Gaswet
Nalevingsverslag van het reglement discriminerende handelingen verslagjaar 2018 artikel 11b lid 3 Elektriciteitswet 1998 artikel 3c lid 3 Gaswet Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Organisatie en Processen...
Nadere informatieReglement voor de Auditcommissie UWOON
Reglement voor de Auditcommissie UWOON Vastgesteld tijdens de vergadering van de Raad van Commissarissen op 23 april 2018 Artikel 1 - Status en inhoud reglement 1. Dit reglement is opgesteld ter uitwerking
Nadere informatie5. Stichting IKC+, een statutair te Almere gevestigde stichting, met adres Randstad 20-31, 1314 BC Almere, hierna te noemen: "Stichting IKC+
CONVENANT ALMEERSE SCHOLEN GROEP-GEMEENTE ALMERE PARTIJEN, 1. de publiekrechtelijke rechtspersoon: gemeente Almere, in het bijzonder handelende voor de gemeenteraad vanwege de aan de gemeenteraad bij de
Nadere informatieBesluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet.
BESLUIT Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet. Zaaknummer 2014/HIM Furness - PMK Holding I. MELDING 1.
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 21 501-33 Raad voor Vervoer, Telecommunicatie en Energie Nr. 538 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
Nadere informatieREGLEMENT AUDITCOMMISSIE RAAD VAN COMMISSARISSEN KWH Water B.V.
REGLEMENT AUDITCOMMISSIE RAAD VAN COMMISSARISSEN KWH Water B.V. Vastgesteld door de Raad van Commissarissen op 11 december 2014 INLEIDING Dit reglement is opgesteld ingevolge artikel 12 lid 5 en 12 van
Nadere informatieJaarplan VTOI
Jaarplan VTOI 2016 1 Jaarplan 2016 Inleiding: de kracht van professioneel toezicht 2016 is het jaar waarin het beleidsplan 2013 2016 zijn laatste jaar ingaat en vooruit wordt gekeken naar de volgende stappen
Nadere informatieCollegevoorstel. Inleiding. Feitelijke informatie. Afweging. Zaaknummer: BECJDL06. Verkoop aandelen Intergas
Collegevoorstel Inleiding De directie van Intergas heeft na intensieve onderhandelingen overeenstemming bereikt met Enexis over een bod van in totaal 200 miljoen op alle aandelen van Intergas. Omdat de
Nadere informatieReglement Verantwoordingsorgaan Stichting Personeelspensioenfonds APG
Reglement Verantwoordingsorgaan Stichting Personeelspensioenfonds APG Laatstelijk gewijzigd door het bestuur van Stichting Personeelspensioenfonds APG op 27 november 2013 1 REGLEMENT VOOR HET VERANTWOORDINGSORGAAN
Nadere informatieWerkveld Datum Instemming/Advies GMR Vastgesteld R v T
Werkveld Datum Instemming/Advies GMR Vastgesteld R v T Organisatie Januari 2012 nvt 18 Januari 2012 Zelfevaluatie Raad van Toezicht Organisatie/Zelfevaluatie Inhoudsopgave 1. PROCEDURE ZELFEVALUATIE RAAD
Nadere informatieInstruerend Bestuur Quickscan en checklist
Instruerend Bestuur Quickscan en checklist Stade Advies BV Kwaliteit van samenleven Quickscan Instruerend Bestuur (0 = onbekend; 1 = slecht; 2 = onvoldoende; 3 = voldoende; 4 = goed; 5 = uitstekend) 1.
Nadere informatieDIERENOPVANGCENTRUM AMSTERDAM. Reglement. Raad van Toezicht. november 2018
DIERENOPVANGCENTRUM AMSTERDAM Reglement Raad van Toezicht november 2018 Vastgesteld door de RvT in de vergadering van 19 november 2018 Inleiding Binnen de Stichting Dierenopvangcentrum Amsterdam II (Stichting)
Nadere informatieRaad van Commissarissen NV HVC. Profielbeschrijving
Raad van Commissarissen NV HVC Profielbeschrijving Februari 2018 HVC - Missie, Visie, en Strategie Missie HVC is een toonaangevend nutsbedrijf van en voor gemeenten en waterschappen. HVC s opdracht is
Nadere informatieZelfevaluatie Raad van Toezicht RvT
werkveld datum Instemming/advies GMR Vaststelling RvT Vastgesteld CvB Organisatie 28-11-2012 n.v.t. 28-11-2012 n.v.t. Zelfevaluatie Raad van Toezicht RvT Inhoudsopgave 1. Procedure zelfevaluatie Raad van
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1999 2000 25 097 Structuurverandering elektriciteitssector Nr. 28 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatie