Werkstuk Levensbeschouwing Amnesty International

Transcriptie

1 Werkstuk Levensbeschouwing Amnesty International Werkstuk door een scholier 3023 woorden 15 jaar geleden 7,5 86 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inhoudstafel 1.Wat is Amnesty International? 2. Hoe ontstond Amnesty International? 3. Waar zet Amnesty zich voor in? o 3.1 Gewetensgevangenen o 3.2 Politieke gevangenen o 3.3 Politieke moorden en verdwijningen 4. Hoe gaat Amnesty International te werk? o 4.1 De zoektocht naar betrouwbare informatie o 4.2 De actiemethoden van Amnesty International Publiciteit Adoptiewerk Brieven schrijven Bliksemacties Lobbywerk Voorlichting en onderwijs 5. Hebben de acties van Amnesty enig effect? 6. Slot Inleiding Als onderwerp voor mijn eindwerk heb ik de mensenrechtenbeweging Amnesty International gekozen. Dit omdat ik er eigenlijk niet veel over weet,hoewel het een zeer belangrijke organisatie is in onze hedendaagse wereld. Ik was al in contact gekomen met het werk van Amnesty International door de briefschrijfactie in onze school, maar ook door de vele online petities die gevoerd worden zoals de actie voor de vrijspraak van Amnia Lawal. Toch wou ik er het fijne van te weten komen.. Dit werk behandeld om te beginnen de vraag naar wat Amnesty International juist is, maar geeft ook informatie over de ontstaansgeschiedenis, de werkwijze van Amnesty, hun doel en de successen die Amnesty al geboekt Pagina 1 van 8

2 heeft. 1. Wat is Amnesty International? Amnesty International is één van de vele mensenrechtenbewegingen. Zij beroept zich vooral op de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Op 10 december 1948 werd die door de Verenigde Naties aangenomen. Sindsdien hebben bijna alle landen zich achter deze Universele Verklaring geschaard. Amnesty International vindt alle rechten van de mens even belangrijk. Niet alleen politieke en burgerlijke rechten zoals het recht te zeggen en te denken wat men wil, het recht verenigingen op te richten en te vergaderen, het recht een eigen godsdienst te kiezen, enz. Maar ook sociale en economische rechten zoals het recht op onderwijs, gezondheidszorg, eten en onderdak. Amnesty voert promotie voor alle mensenrechten. In haar acties beperkt Amnesty International zich echter tot een welbepaald deel van de schendingen van mensenrechten in de wereld. Dat doen ze omdat ze vinden dat ze beter een beperkt aantal taken goed doen, dan veel taken slecht. 2. Hoe ontstond Amnesty International? Het idee voor een wereldwijde organisatie voor de mensenrechten kwam van de Londense advocaat Peter Benenson. Hij las een krantenartikel over twee Portugese studenten. Ze hadden in een restaurant kritiek geuit op de dictator Salazár, die toen regeerde. Daarna hadden ze getoost op de vrijheid. Iemand hoorde dit alles en bracht verslag uit. De studenten werden gearresteerd en opgesloten voor zeven jaar. Benenson begon na te denken over middelen om de Portugese regering en andere onderdrukkende regeringen er toe te brengen dergelijke slachtoffers van onrechtvaardigheid in vrijheid te stellen. Hij kwam op het idee de autoriteiten te bestoken met protestbrieven. Om de aandacht van het publiek op het lot van politieke gevangenen te vestigen, organiseerden Benenson en andere activisten een campagne die een jaar duurde, genaamd "Appeal for Amnesty, 1961". Deze ging van start met een krantenartikel dat op 28 mei 1961 overal ter wereld verscheen onder de titel "The Forgotten Prisoners". Het artikel riep mensen op om onpartijdig en vreedzaam te protesteren tegen de opsluiting van mannen en vrouwen wegens hun politieke en religieuze overtuiging.deze werden gewetensgevangenen genoemd. De respons op het artikel was enorm. Binnen een maand hadden meer dan duizend lezers brieven gestuurd waarin zij steun of praktische hulp aanboden. Tevens stuurden ze gegevens over talloze andere gewetensgevangenen. Dit zou de drijvende kracht achter Amnesty International worden: acties van "gewone" mensen overal ter wereld. Zes maanden na de publicatie van het artikel kondigde Benenson een volgende stap aan. Wat begonnen was als een tijdelijke actie werd uitgebouwd tot een permanente internationale beweging, Amnesty International. Binnen een jaar had de nieuwe organisatie delegaties en afgevaardigden gestuurd naar vier landen om er op te komen voor gevangenen, en hield zij zich bezig met 210 gevallen. De belangstelling en het enthousiasme waren zo groot dat in zeven landen nationale afdelingen werden opgericht. Langzamerhand breidde Amnesty International haar werkterrein uit en begon, naast het werken voor de Pagina 2 van 8

3 vrijlating van gewetensgevangenen, ook actie te voeren voor eerlijke processen voor politieke gevangenen en actie tegen het martelen en mishandelen van gevangenen in het algemeen. In de jaren '70 sprak Amnesty International zich formeel uit tegen de doodstraf in alle omstandigheden en breidde zij dit standpunt ook uit tot buitengerechtelijke executies en "verdwijningen". Omdat Amnesty International wilde vermijden dat mensen slachtoffer zouden worden van bepaalde transacties van regeringen onderling, begon ze ook bescherming te bieden aan vluchtelingen die toevlucht zochten in een land om te ontkomen aan een repressieve regering in hun eigen land. Ook verzette de beweging zich tegen de overdracht tussen landen van expertise of wapentuig, als die tot schendingen binnen het mandaat van Amnesty International zouden leiden. Tegelijk met de uitbouw van haar werkterrein kwamen er nieuwe methoden om druk uit te oefenen, gaande van dringende oproepen om een einde te maken aan martelingen en executies, tot breed opgezette campagnes tegen schendingen op grote schaal. 3. Waar zet Amnesty zich voor in? Amnesty International ijvert voor de naleving van alle mensenrechten. Hun werk rond individuele gevallen van schendingen beperkt zich echter tot het voeren van onderzoek en actie rond ernstige schendingen van het recht op fysieke en mentale integriteit, de vrijheid van meningsuiting, en het verbod van discriminatie. De vereniging zet zich vooral in voor : - De vrijlating van gewetensgevangenen (zie 3.1) - eerlijke processen binnen redelijke termijnen voor alle politieke gevangenen (zie 3.2) - afschaffing van foltering en van de doodstraf -het tegengaan van politieke moorden en 'verdwijningen' (zie 3.3) -de stopzetting van een aantal andere zware schendingen, zoals bijvoorbeeld het opblazen van huizen als collectieve straf, buitensporig geweld door de overheidsdiensten, gijzelneming, aanvallen op burgers in oorlogsgebieden, de verbanning van personen vanwege hun overtuiging. Zowel regeringen als gewapende oppositiegroeperingen worden op hun gedrag aangesproken. De laatste hebben zich weliswaar niet, zoals regeringen, door ondertekening van verdragen gebonden aan de mensenrechten, maar zijn wel gehouden aan de normen van het internationaal humanitair recht. Amnesty promoot ook de waarden die vastliggen in de internationale mensenrechtencampagnes door bewustmakingsacties in scholen, of grotere publieke evenementen. 3.1 Gewetensgevangenen Een gewetensgevangene is iemand die gevangen zit omdat hij of zij anders is of anders denkt dan de autoriteiten voor juist houden, of omdat hij of zij tot een bepaalde groep behoort. In de officiële bewoordingen: 'Een gewetensgevangene is een persoon die vanwege zijn of haar politieke, godsdienstige of andere overtuiging, etnische afkomst, geslacht, kleur, taal, nationale of maatschappelijke afkomst, economische status, geboorte of andere status gevangen is gezet of in zijn of haar bewegingsvrijheid wordt beperkt en die geen geweld heeft gebruikt of gepropageerd.' Gewetensgevangenen zitten dus niet altijd in de gevangenis. Sommigen zijn onder huisarrest geplaatst, in binnenlandse ballingschap gestuurd Pagina 3 van 8

4 of gedwongen opgenomen in een psychiatrische inrichting. Anderen worden het slachtoffer van maatregelen die een ernstige aantasting vormen van hun dagelijks leven en functioneren. Amnesty vraagt voor een gewetensgevangene onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating. 3.2 Politieke gevangenen Een politieke gevangene zit vast vanwege zijn of haar politieke ideeën of handelingen. Het grote verschil met een gewetensgevangene is dat een politieke gevangene mogelijk wel geweld heeft gebruikt of heeft gepropageerd. Amnesty International vraagt voor een politieke gevangene geen vrijlating, maar wel een eerlijk proces. Dat proces moet binnen een redelijke termijn plaatsvinden, om te voorkomen dat iemand maanden- of soms zelfs jarenlang vastgehouden wordt zonder tussenkomst van een rechter. In het geval dat deze vereisten toch dreigen niet nageleefd te worden, dan zal Amnesty alsnog voor de vrijlating van de gevangene pleiten. De Verenigde Naties, waarvan bijna alle staten lid zijn, hebben internationale normen opgesteld waaraan een eerlijk proces moet voldoen. Amnesty neemt geen standpunt in over de politieke opvattingen van de gevangene. 3.3 Politieke moorden en verdwijningen Amnesty International spreekt van politieke moord (of in juridische termen, 'buitengerechtelijke executie') als een burger zonder vorm van proces wordt gedood door een regering of met goedkeuring van de regering. In opdracht van de regering ruimen militairen, politieagenten, doodseskaders, 'burgerwachten' en huurmoordenaars tegenstanders uit de weg. Bij 'verdwijning' gaat het om het ontvoeren of in het geheim doden van mensen waarna de sporen daarvan bewust worden uitgewist. Amnesty schrijft het woord tussen aanhalingstekens omdat de slachtoffers niet zomaar verdwenen zijn. Er zijn namelijk mensen, de daders en opdrachtgevers, die weten waar de 'verdwenen' persoon zich bevindt of wat er met hem of haar is gebeurd. Van de meeste mensen die 'verdwijnen' wordt nooit meer iets vernomen. Vermoedelijk liggen zij op geheime plaatsen begraven. Zowel bij politieke moord als bij 'verdwijning' ontkennen de daders iedere betrokkenheid. Ook gewapende oppositiegroeperingen maken zich schuldig aan politieke moorden en 'verdwijningen'. Dit zijn enkele voorbeelden van politieke moorden en verdwijningen : - In Oeganda kwamen honderdduizenden om onder de regering Amin, in de jaren zeventig. - In Cambodja stierven ten minste een half miljoen mensen tussen 1975 en 1978, door het regime van de Rode Khmer. - In El Salvador en Guatemala kwamen tussen 1965 en 1990 tienduizenden om door het optreden van leger en doodseskaders. - In Argentinië zijn ten minste negenduizend mensen verdwenen onder het militaire regime, tussen 1976 en In China werden bij de gewelddadige onderdrukking van demonstraties op het Plein van de Hemelse Vrede in Peking, op 4 juni 1989, naar schatting duizend mensen gedood. - In Rwanda vonden een half miljoen mensen, vooral Tutsi s, de dood in de volkenmoord van april tot juli Na de val van de Bosnische stad Srebrenica in juli 1995 zijn zesduizend mannen verdwenen, en waarschijnlijk vermoord. Pagina 4 van 8

5 In enkele landen, zoals Argentinië, stelde de regering later een uitgebreid onderzoek in. Daardoor werden de meeste slachtoffers bij naam bekend. Maar in veel andere landen zal zo n opheldering er waarschijnlijk nooit komen. 4. Hoe gaat Amnesty International te werk? 4.1 De zoektocht naar betrouwbare informatie Hoe weet je of een gevangene een crimineel is of een gewetensgevangene? Waar worden ze vastgehouden? Van welke misdaden zijn ze valselijk beschuldigd? Hoe kan Amnesty helpen? Om antwoorden op deze vragen te krijgen heb je betrouwbare informatie nodig. In het begin, in 1961, ging dat nog een beetje amateuristisch. Christel Marsh, een vluchtelinge uit nazi-duitsland, krijgt van Peter Benenson het verzoek om een onderzoeksafdeling op te zetten. Ze krijgt vage instructies als 'lees de kranten' en 'wees creatief'. Ze gaat systematisch te werk en stelt dossiers samen over gevangenen en landen. Gegevens van duizenden gevallen stromen binnen via berichten in de pers, getuigenissen van gevangenen en hun familieleden, advocaten, vluchtelingen, nationale en internationale instellingen en via eigen onderzoeksmissies naar verschillende landen. Nu is de Afdeling Onderzoek in Londen een omvangrijke afdeling die informatie over schendingen van mensenrechten verzamelt en analyseert. Grote aandacht besteedt Amnesty daarbij aan onpartijdigheid en steeds zorgt ze ervoor beweringen en feiten te scheiden. Mensen schrijven of bellen Amnesty met informatie over schendingen van mensenrechten. Familieleden, advocaten, vakbondsleden, vertegenwoordigers van kerken en andere organisaties uit allerlei landen nemen contact op. Talloze kranten uit de hele wereld worden door de onderzoekers nageplozen. Soms gaan ze naar een land toe om ter plekke te onderzoeken wat er aan de hand is. Amnesty neemt pas iets voor waar aan, als er bevestiging komt uit drie verschillende bronnen. Zijn er maar een of twee bevestigingen te krijgen, dan brengt Amnesty de mensenrechtenschending niet in de publiciteit. Voor iemand die bijvoorbeeld zegt gemarteld te zijn, kan Amnesty betrouwbare inlichtingen vragen bij advocaten, medegevangenen en artsen. Door deze driedubbele bevestiging van de feiten heeft Amnesty een zeer betrouwbare naam opgebouwd. Dat sommige regeringen Amnesty toch van leugens beschuldigen, zegt meer over de slechtheid van die regeringen, dan over de betrouwbaarheid van Amnesty. 4.2 De actiemethoden van Amnesty International Alle verzamelde informatie dient als basis voor enkele actiemethodes die in eerste instantie niet zo spectaculair overkomen. Amnesty stuurt immers geen legers of bezet geen schepen. Wat doet Amnesty dan wel? Publiciteit Publiciteit is een belangrijk en misschien wel het belangrijkste actiemiddel. Je kunt wel vaststellen dat iemand ergens in Verweggisthan is gemarteld of dat iemand ten onrechte wordt vastgehouden in Pagina 5 van 8

6 Barbarije, maar als niemand anders dat te weten komt, gebeurt er niets met die informatie. Mensenrechtenschendingen die via televisie, radio en kranten aan de kaak worden gesteld, brengen zoveel publiciteit met zich mee dat regeringen zich genoodzaakt zien te reageren. Een slechte naam kan immers je economische en politieke macht schaden. Vanaf 1973 organiseert Amnesty International regelmatig thema-acties. In 1973 en 1984 staat het martelen centraal. In 1977 en 1991 is dat de doodstraf. In 1981, 1983 en 1993/1994 staan politieke moorden en "verdwijningen" centraal. Ook stelt Amnesty landen waar mensenrechten veelvuldig geschonden worden regelmatig centraal in speciale landenacties. Deze publiciteitsacties starten meestal met het uitbrengen van een rapport. Van deze grote internationale campagnes zijn er doorgaans één of twee per jaar Adoptiewerk De oudste actiemethode is het zogeheten adoptiewerk, het werken voor gewetensgevangenen die voor langere tijd vastzitten. Wanneer het vermoeden bestaat dat een gevangene als gewetensgevangene kan worden beschouwd, stelt de Afdeling Onderzoek een persoonlijk dossier samen. Als blijkt dat het inderdaad om een gewetensgevangene gaat, wordt de zaak toegewezen aan een of meer plaatselijke groepen in een van de vele landen waar Amnesty een eigen afdeling heeft. Adoptie wil in Amnesty-termen zeggen dat zo'n plaatselijke groep probeert de gevangene vrij te krijgen. Zolang deze niet is vrijgelaten, zet de groep zich in voor een eerlijk proces en indien nodig voor verbetering van de omstandigheden tijdens de gevangenschap. Een voorbeeld: De groep Nijmegen kreeg in 1977 de Marokkaanse gewetensgevangene Achmed Ouahabi toegewezen. Deze student rechten was opgepakt tijdens een demonstratie en tot tien jaar gevangenisstraf veroordeeld. Hij is niet eerder vrijgekomen, maar heeft waarschijnlijk wel zijn goede gezondheid aan de groep in Nijmegen te danken. Door slechte gevangenisomstandigheden heeft hij tijdens zijn gevangenschap een ernstige vorm van reuma gekregen. Medicijnen kreeg hij niet. Via Amnesty zijn hem toen medicijnen toegespeeld. Ook is er een uitvoerige briefwisseling -deels via een familielid naar buiten gesmokkeldontstaan. Hij zegt daaraan veel steun te hebben gehad Brieven schrijven Peter Benenson is in 1961 begonnen met het schrijven van brieven. Voor geadopteerde gewetensgevangenen die ernstig ziek zijn of die al lange tijd onder slechte omstandigheden worden vastgehouden, kan het nodig zijn om massale actie te ondernemen. Iedere maand selecteert het hoofdkwartier van Amnesty International in Londen drie van zulke geadopteerde gewetensgevangenen in het kader van schrijven voor gevangenen. Soms gaat het ook om een gevangene die een goed voorbeeld is voor een groep gevangenen die extra aandacht nodig heeft. Duizenden mensen in allerlei landen doen aan die massale schrijfacties mee Bliksemacties Situaties kunnen zo ernstig zijn dat er geen maand gewacht kan worden. Als snel Pagina 6 van 8

7 gehandeld moet worden om aan martelingen een halt toe te roepen en zo een leven te redden, kan iedere dag extra er één teveel zijn. Met zogeheten bliksemacties proberen vrijwilligers -iedereen kan zich daarvoor opgeven- snel te reageren via telegram, sms, fax, brief of . Sinds 1976 zijn bliksemacties ondernomen voor (mogelijke) slachtoffers van marteling, "verdwijningen", terdoodveroordeelden en gevangenen die dringend medische hulp nodig hebben Lobbywerk Een voor de buitenwacht vrij onzichtbare actiemethode is het lobbywerk. Amnesty International heeft raadgevende bevoegdheid bij de Verenigde Naties, de Raad van Europa, de Europese Unie, de Organisatie van Afrikaanse Eenheid en de Organisatie van Amerikaanse Staten. Daarnaast zijn er lobby-activiteiten van nationale afdelingen naar de eigen regering en ministeries waarbij wordt aangedrongen op het opstellen van wetten die mensenrechtenschendingen moeten voorkomen. Hetzelfde geldt op internationaal vlak: daar lobbyt Amnesty International door aan te dringen op internationale verdragen die gericht zijn op voorkoming van mensenrechtenschendingen Voorlichting en onderwijs Een laatste zaak waar Amnesty in veel landen aan werkt is voorlichting en onderwijs. Want hoe kun je opkomen voor je mensenrechten als je ze niet kent? Amnesty maakt mensen bewust van hun rechten. Amnesty geeft ook voorlichting en advies aan regeringen, politie en leger. Zo kunnen deze groepen leren hoe ze de mensenrechten kunnen beschermen. 5. Hebben de acties van Amnesty enig effect? De allereerste actie van Amnesty voor een gewetensgevangene had meteen succes. De aartsbisschop van Praag, de hoofdstad van het toenmalige Tsjecho-Slowakije, werd in 1948 gearresteerd en opgesloten omdat hij geprotesteerd had tegen de nieuwe communistische regering die de macht had gegrepen. In 1961 zat hij al dertien jaar gevangen. Amnesty stuurde een vooraanstaand lid naar Tsjecho-Slowakije. Dat was Sean MacBride, ex-minister van Buitenlandse Zaken van Ierland. Na zijn bezoek verbeterde de situatie van aartsbisschop Beran, maar hij bleef gevangen. Een jaar lang heeft Amnesty toen via brieven, demonstraties en telegrammen actie gevoerd. Na meer dan een jaar actievoeren werd Beran vrijgelaten en mocht hij naar Rome vertrekken. Er zijn vandaag de dag vele duizenden gewetensgevangenen in de wereld. Martelingen komen nog in tientallen landen voor. En politieke moorden en "verdwijningen" zijn in diverse landen nog aan de orde van de dag. Je zou je bijna afvragen: heeft het werk van Amnesty International wel zin? Het effect is moeilijk aan te tonen, omdat regeringen zelden toegeven dat iemand vrijkomt dankzij het werk van Amnesty. Liever houden ze de eer aan zichzelf. Maar de feiten spreken voor zich. Veel regeringen reageren op rapporten en aanklachten van Amnesty. Soms spreken ze de feiten tegen. Amnesty hoopt dat in die gevallen zo'n regering weet dat ze in de gaten gehouden wordt. Misschien zorgt dat ervoor dat die regering in de toekomst minder snel de mensenrechten zal schenden. Pagina 7 van 8

8 Soms geven regeringen toe dat er wat fout zit en beloven ze beterschap. In die gevallen worden vaak schendingen onderzocht en schuldigen gestraft. Soms worden gevangenen vrijgelaten, krijgen een eerlijk proces of worden beter behandeld. Een regering neemt soms wetten aan om toekomstige schendingen te voorkomen. Dankzij de inzet van Amnesty is er verbeterde internationale wetgeving gekomen over mensenrechten, zoals het Verdrag tegen Martelen en de afschaffing van de doodstraf in diverse landen. 6. Slot Je pleit voor meer democratie... twintig jaar gevangenisstraf. Je komt op voor de rechten van een minderheid... je ontvangt doodsbedreigingen. Je bent lid van een vakbond... de politie geeft je elektrische schokken. Je draagt geen sluier... je wordt doodgeschoten. Je draagt wèl een sluier... je wordt doodgeschoten. Je brengt een toast uit op de vrijheid... zeven jaar celstraf. Je geeft kritiek op het regeringsbeleid... je baby wordt afgepakt en je vliegt vier jaar achter tralies. Je leest deze website... Wat doe je? Je doet niets. Of je beslist om Amnesty International te steunen. Ons grootste probleem zijn immers niet de dictators of de folteraars of de doodseskaders. Het zijn de mensen van goede wil die zwijgen en toekijken in stilte. Een dodelijke stilte, want als jij niets doet, waarom zou iemand anders dat dan wel doen? Maar als je beslist om Amnesty te steunen dan staan we samen een stapje dichter bij de dag dat mensen hun rechten krijgen. Eén stapje dichter bij de dag dat marteling ophoudt. Dat de tralies buigen. Dat de moorden stoppen. Pagina 8 van 8