Leven met Multipele Sclerose uitgave 11. MS en bewegen EEN UITGAVE VAN HET NATIONAAL MS FONDS
|
|
- Ruth Bosmans
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Leven met Multipele Sclerose uitgave 11 MS en bewegen EEN UITGAVE VAN HET NATIONAAL MS FONDS
2 Tekst: drs. Bep Franke-Barendse Uitgever: Nationaal MS Fonds 2
3 Inleiding Onze omgeving en ons dagelijks werk zijn zo ingericht dat de meeste mensen zich nauwelijks hoeven te bewegen. Voor onze gezondheid is het echter beter als we wel iedere dag actief zijn, bijvoorbeeld door in of om het huis de mouwen uit de handen te steken, te wandelen of te fietsen. Iedere dag bewegen is daarbij belangrijker dan fanatiek sporten. Multipele Sclerose kan leiden tot verschillende klachten en symptomen die van invloed zijn op de mogelijkheden om lichamelijk actief te zijn of deel te nemen aan sporten. De ene persoon met MS zit bijvoorbeeld in een rolstoel, terwijl iemand anders met MS nauwelijks beperkingen ervaart. Het is niet mogelijk om in deze brochure tips te geven voor bewegen bij alle mogelijke handicaps die kunnen optreden als gevolg van MS. Inhoudsopgave Waarom is bewegen gezond? 4 Hoeveel moet je bewegen? 5 Wat betekent matig intensief? 5 Tips voor mensen met MS die meer willen gaan bewegen 6 Vermoeidheid 7 Tips voor het omgaan met vermoeidheid 7 Tips voor het sporten bij gevoeligheid van warmte 8 Enkele oefeningen 9 Sport met een handicap 11 3
4 Waarom is bewegen gezond? Regelmatig bewegen heeft een gunstige invloed op de gezondheid. Het zorgt er in de eerste plaats voor dat je een goede lichamelijke conditie hebt (je fit voelt). Daarnaast daalt door lichamelijke activiteit de kans op hart- en vaatziekten, overgewicht, botontkalking, sommige vormen van kanker en depressie. Deze gunstige invloed geldt zowel voor gezonde mensen als voor mensen met MS. Lichamelijke activiteit heeft geen invloed op het verloop van de MS. Met bewegen bedoelen we iedere vorm van lichamelijke activiteit. Naast goed voor de gezondheid is het natuurlijk ook leuk om actief bezig te zijn. We spreken over sporten als het bewegen volgens schema verloopt. Het kan dan gaan om bewegingen die zich steeds herhalen, bijvoorbeeld zwemmen. Het kan ook gaan om het samen spelen van een spel, bijvoorbeeld voetballen. Wanneer je deelneemt aan een groepsactiviteit of teamsport, ontmoet je andere mensen. Sporten biedt dus ook mogelijkheden voor sociale contacten. Bij MS treden vaak afwijkingen in het bewegingspatroon op. Bewegingen van armen en benen kunnen verslechteren door het afnemen van de kracht, coördinatiestoornissen of evenwichtsproblemen. 4
5 Zowel de handvaardigheid als het lopen, kunnen achteruit gaan. Het is belangrijk om deze functies zolang mogelijk in goede conditie te houden, want dit kan bijdragen aan het zelfstandig uitoefenen van activiteiten die nodig zijn voor het dagelijkse leven. Hoeveel moet je bewegen? Experts hebben een norm opgesteld voor de hoeveelheid beweging die minimaal nodig is voor een goede gezondheid. Dat is de Nederlandse Norm voor Gezond Bewegen. Deze norm adviseert volwassenen om: matig intensief lichamelijk actief te zijn, gedurende minimaal een half uur per dag, op minstens vijf dagen per week, maar bij voorkeur iedere dag. Wat betekent matig intensief? Wat matig intensief is kan verschillend zijn voor jongeren, volwassenen, ouderen of mensen met een chronische ziekte. Een wandeling kan voor iemand die jong en gezond is nauwelijks enige inspanning opleveren. Diezelfde wandeling is voor iemand die moeilijk loopt misschien wel erg vermoeiend. De intensiteit wordt dus bepaald door de inspanning die het lichaam moet leveren. Bij matige intensieve activiteit gaat je hart sneller kloppen, je gaat sneller ademen en je krijgt het warm. De activiteit is te intensief als je zo erg buiten adem raakt, dat je op dat moment geen gesprek meer kunt voeren. 5
6 Tips voor mensen met MS die meer willen gaan bewegen Wanneer je lange tijd inactief bent geweest, begin dan rustig en ga geleidelijk aan meer doen. Tijdens een tijdelijke verergering van de MS, zeker in combinatie met een Methylprednisolonkuur, wordt intensieve lichamelijke in- spanning afgeraden. Je kunt dan beter wachten tot je je weer wat beter voelt. Kies een manier van bewegen die je leuk vindt, want anders is de kans groot dat het bij goede voornemens blijft. Zorg er voor dat lichamelijke activiteit zoveel mogelijk tot de dagelijkse bezigheden hoort. Kies consequent voor meer inspanning; neem, als je dit kan, bijvoorbeeld de trap in plaats van de lift, of kies bij korte afstanden voor de fiets in plaats van de auto. Je kunt ook samen met anderen iets gaan doen, bijvoorbeeld Nordic Walking. Als je sportieve doelen stelt, wees dan realistisch. Verwacht geen dramatische veranderingen als je meer gaat bewegen maar realiseer je wel dat het voor je MS heel goed is om je lichaam in zo n optimaal mogelijke conditie te houden. Wanneer het door een aanval tijdelijk niet mogelijk geweest is om te bewegen, dan moet je dit langzaam weer gaan opbouwen. Als je deelneemt aan een teamsport of sport met anderen, kan het zijn dat de MS je soms verhindert om mee te doen, vertel dit aan je medesporters. Dan is dit voor hen ook duidelijk. 6 Om een goed resultaat te bereiken is het belangrijk dat je bij lichamelijke inspanning je eigen mogelijkheden kent of leert kennen. Iedereen met MS is immers verschillend.
7 Vermoeidheid Veel mensen met MS kampen met vermoeidheid. Van de ene kant is vermoeidheid geen reden om niet te bewegen. Bij vermoeidheid is het belangrijk om een goed evenwicht te vinden tussen rust en activiteit. Anders loop je het risico dat je steeds minder gaat doen om vermoeidheid te vermijden. Het daarom zeker aan te raden om ook in perioden van vermoeidheid dagelijks lichamelijk actief te zijn. Van de andere kant kan het sporten zo leuk zijn, dat je niet meer wilt ophouden en oververmoeid raakt. Als je een uur gerust hebt na het sporten en je voelt je nog steeds oververmoeid, dan kan het veel tijd gaan kosten om uit te rusten. Hier moet je vooraf wel rekening mee houden. Tips voor het omgaan met vermoeidheid Plan je sportieve activiteiten. Neem bijvoorbeeld een rustpauze enkele uren voordat je gaat sporten. Als er een dagelijks patroon is bij je vermoeidheid, probeer dan je dagindeling daarop aan te passen. Neem extra lichaamsbeweging op het moment waarop je jezelf naar verwachting het meest fit voelt. Wissel inspannende activiteiten af met ontspanning. Vertel, als je samen met anderen sport, over je MS. Als je dan moet afhaken vanwege oververmoeidheid, zijn je medesporters niet verrast en hebben zij er begrip voor. Probeer oververmoeidheid te voorkomen. Het kan zijn dat je lichaam teveel opwarmt, sommige mensen met MS hebben last van warmte en raken daardoor vermoeid. 7
8 Tips voor het sporten bij gevoeligheid van warmte Heb je veel last van je MS bij warmte? Dan kan je het sporten hierop aanpassen om zoveel mogelijk te voorkomen dat warmte een rol gaat spelen: Denk eens aan aquasporten (sporten in water). In het water kun je meer activiteiten uitvoeren dan allen zwemmen. Door de frisheid van het water heb je minder snel last van oververhitting. De temperatuur van het water bij aquasporten is van groot belang. De meeste mensen met MS vinden 27 tot 29 C, het prettigst. Vermijd lichamelijke inspanning op het heetst van de dag. Draag dan lichte kleding en/of een koelvest. Drink voldoende koud water vooraf, tijdens en na het sporten. Hou bij het samenstellen van een oefenprogramma rekening met opwarmen. Neem zonodig frequent korte pauzes om te sterke opwarming te voorkomen. Je kunt ook kiezen voor lichaamsbeweging waarbij je minder opwarmt, bijvoorbeeld een flinke wandeling in plaats van hardlopen. 8
9 Enkele oefeningen Hieronder vind je oefeningen die je thuis kunt doen op een zelfgekozen moment. De eerste serie is bedoeld om het evenwicht te verbeteren. Daarna volgen zitoefeningen voor het onderhouden en/of verbeteren van mobiliteit, spierkracht en coördinatie (balans) van nek, schouders, ellebogen en polsen, en ligoefeningen voor wervelkolom, heupen en de benen. Evenwicht Oefening 1 Uitgangspositie: benen naast elkaar. Plié (buig licht door de knieën), zwaai je rechterarm voor je lichaam langs, handpalm naar achter gericht, zwaai rechterarm terug via de zijkant van je lichaam, handpalm naar voren gericht. Wissel dit rechts en links af. Oefening 2 Uitgangspositie: benen naast elkaar. Hef rechterknie omhoog en terug, hef linkerknie omhoog en terug, hef rechterknie, onderbeen iets voorlangs linkerbeen en terug, hef linkerknie, onderbeen iets voorlangs rechterbeen en terug. Oefening 3 Uitgangspositie: benen naast elkaar. Stap met rechtervoet opzij, kruis met linkervoet achter, stap met rechtervoet opzij, sluit linkervoet aan. Stap met linkervoet opzij, kruis met rechtervoet achter, stap met linkervoet opzij, sluit rechtervoet aan. Rol de voeten links en rechts in looptempo af. Oefening 4 Uitgangspositie: voeten naast elkaar. Zwaai rechterbeen en armen zijwaarts, sluit rechterbeen aan en kruis armen onderlangs. Zwaai linkerbeen en armen zijwaarts, sluit linkerbeen aan en kruis armen onderlangs. 9
10 Nek, schouders, ellebogen en polsen Oefening 1 Uitgangspositie: kleermakerszit. Rug zo recht mogelijk, handen rusten op de knieën, hoofd langzaam naar beneden buigen, hoofd langzaam terug naar uitgangspositie. Oefening 2 Uitgangspositie: kleermakerszit. Rug zo recht mogelijk, armen langs het lichaam, rechterschouder optrekken en terug, linkerschouder optrekken en terug. Beide schouders tegelijk optrekken en terug. Rechterschouder rond naar achteren en terug. Linkerschouder rond naar achteren en terug. Beide schouders rond naar achteren en terug. Oefening 3 Uitgangspositie: kleermakerszit. Rug zo recht mogelijk, handen rusten op de knieën, hoofd naar links draaien, knikje naar beneden en terug. Hoofd naar rechts draaien, knikje naar beneden en terug. Oefening 4 Uitgangspositie; kleermakerszit. Ellebogen ter hoogte van de taille. Vingeroefeningen: duim-wijsvinger, duim-middelvinger, duim-ringvinger, duim-pink en terug, eerst met de linker- en dan met de rechterhand. Daarna handen in zwanebek, open en dicht, vuisten maken, ellebogen in de taille, vuisten naar de borst en strekken. Handen spreiden en sluiten. 10
11 Wervelkolom, heupen en de benen Oefening 1 Uitgangspositie; rugligging. Knieën optrekken, knieën naar rechts, daarbij de schouders op de grond houden, knieën terug naar het midden, knieën naar links en terug. Oefening 2 Uitgangspositie: rugligging. Armen gestrekt langs het hoofd brengen, rechterkant van het lichaam uitrekken en terug, linkerkant van het lichaam uitstrekken en terug. Oefening 3 Uitgangspositie: rugligging. Benen strekken, rechtervoet optrekken, rechterknie optrekken, rechtervoet strekken, rechterknie strekken en rechterbeen terug naar de grond. Afwisselen met het linker- en rechterbeen. Oefening 4 Uitgangspositie: rechterzijligging. Linkerbeen strekken, rechterbeen gestrekt omhoog, rechterbeen terug, rechterbeen buigen over het linkerbeen en terug. Hetzelfde op de linkerzij. Sporten met een handicap Wanneer je een handicap hebt, bijvoorbeeld slecht zien of rolstoelafhankelijkheid, dan zijn er veel mogelijkheden om een aangepaste sport te gaan beoefenen. Een Nederlands sportorganisatie voor aangepaste sporten kan je vinden op 11
12 Deze brochure kwam tot stand met medewerking van: fysiotherapeut Paul Husslage, verbonden aan het paramedisch centrum te Maasland. Nationaal msfonds Voor meer informatie: Landelijk Bureau: Nationaal MS Fonds Wagenstraat 25, 3142 CR Maassluis Tel.: Fax: GIRO 5057 U wordt al voor minimaal 15 euro per jaar lid van het Nationaal MS Fonds, dé organisatie voor voorlichting, coaching en epidemiologisch onderzoek. Deze brochure is mede tot stand gekomen door ondersteuning van sanofi-aventis en TEVA Pharma die Copaxone op de markt brengen.
Ga naar je trainingen! De trainer helpt mee jouw zwakkere punten te ontdekken.
Enkele tips : training en opwarming Trainingen : Ga naar je trainingen! De trainer helpt mee jouw zwakkere punten te ontdekken. Geef nooit op. Het kan best even duren voor je conditie op peil is. Het belangrijkste
Nadere informatieCore stability training
Core stability training Oefening 1: Uitgangspositie: liggend op de buik. Plaats de ellebogen recht onder de schouders. De vuisten wijzen naar voren. Breng vervolgens de buik van de grond door te steunen
Nadere informatieGIRO Voor meer informatie:
Deze brochure kwam tot stand met medewerking van prof. dr. Jacques De Keyser, neuroloog, verbonden aan het Universitair Medisch Centrum in Groningen (UMCG). Nationaal msfonds Voor meer informatie: Landelijk
Nadere informatieCambridge Health Plan Benelux BV
Wanneer doet u deze oefeningen? Doe deze minstens 3 keer per week en al vrij snel voelt u verandering in uw lichaam. Ook krijgt u meer zelfvertrouwen. Naast deze oefeningen zorgt een dagelijkse wandeling
Nadere informatieBasisoefeningen. Shaolin Kung Fu Instituut Shizi Hou
Basisoefeningen Nu de standen bekend zijn, moeten de overgangen van de één naar de andere stand getraind worden. Hiervoor zijn 8 basisoefeningen bedacht die bijna elke overgang omvangt. Bij sommige oefeningen
Nadere informatie2012 Editie v1.0 EquestrianMassage.nl F.S.A. Tuinhof. Oefeningen voor een gezond lichaam en geest
2012 Editie v1.0 EquestrianMassage.nl F.S.A. Tuinhof Oefeningen voor een gezond lichaam en geest De Soldaat Dit is de eerste van de vier warming up oefeningen waarbij het doel is de hartslag te verhogen
Nadere informatieSimpele oefeningen voor een platte buik. Werk aan uw centrale spieren met deze oefeningen en verbeter uw kracht, houding en stabiliteit.
Kom in actie >>> Voel je fit >> Simpele oefeningen voor een platte buik kaart 1 Werk aan uw centrale spieren met deze oefeningen en verbeter uw kracht, houding en stabiliteit. Sit-up >>> Back-Up >>> >>>
Nadere informatie2. De V-Beweging De V-Beweging of V-sit is een oefening waarmee je vrijwel alle buikspieren goed kunt trainen.
1. De Halve Banaan De halve banaan is een van de meest populaire buikspieroefeningen. Het is voor beginners een prima oefening om uit te voeren. Hierbij kun je er zelf voor kiezen hoever je bovenlichaam
Nadere informatieTrainingsprogramma Spierkrachtversterking
Trainingsprogramma Spierkrachtversterking Ook zonder blessures kun je bepaalde spieren of spiergroepen te versterken. Als spierversterkende oefeningen deel uitmaken van een trainingsprogramma met als einddoel
Nadere informatieCalcimatics start steeds met een opwarming. Zo is de overgang dan niet-bewegen naar actief worden niet te bruusk en voorkom je letsels.
CALCIMATICS 1. De opwarming Calcimatics start steeds met een opwarming. Zo is de overgang dan niet-bewegen naar actief worden niet te bruusk en voorkom je letsels. Als een vogel in de lucht - Houding:
Nadere informatieNEKSPIEREN. Buig je hoofd langzaam naar voor, even houden, dan langzaam naar achter 3x herhalen op de maat van de muziek
NEKSPIEREN Buig je hoofd langzaam naar voor, even houden, dan langzaam naar achter 3x herhalen op de maat van de muziek Beweeg je hoofd naar rechts, dan naar links 3x herhalen op de maat van de muziek
Nadere informatie1. De Fiets De zijkant van de buikspieren worden nog wel eens vergeten bij workouts. Met deze oefening richt je je juist op deze groep spieren.
1. De Fiets De zijkant van de buikspieren worden nog wel eens vergeten bij workouts. Met deze oefening richt je je juist op deze groep spieren. Ga op je rug op de vloer liggen met je handen achter je hoofd.
Nadere informatieRekoefeningen voor de Gehandicapte schutter
Rekoefeningen voor de Gehandicapte schutter Rekken is een essentieel onderdeel van een evenwichtig trainingsprogramma. Het dagelijks uitvoeren van rekoefeningen kan de flexibiliteit en gezonde gewrichten
Nadere informatieBelangrijke aanwijzingen voordat u met de oefeningen begint:
Belangrijke aanwijzingen voordat u met de oefeningen begint: Rek/Strek oefeningen mogen nooit pijn veroorzaken. Mocht u pijn krijgen stop dan onmiddellijk met de oefening. Het is belangrijk om de rek niet
Nadere informatieStatische rekoefeningen
Statische rekoefeningen Bovenlichaam Lage rugspieren Ga met je zitvlak op je hakken zitten. Duw je handen over de grond naar voren en buig je rug. Rek zover mogelijk uit. Kijk naar de grond. Houd deze
Nadere informatieO m t e b e g i n n e n : V e i l i g h e i d s r e g e l s : G e n i e t e n f o r c e e r n i e t s!
Wanneer doet u deze oefeningen? Doe deze minstens 3 keer per week en al vrij snel voelt u verandering in uw lichaam. Ook krijgt u meer zelfvertrouwen. Naast deze oefeningen zorgt een dagelijkse wandeling
Nadere informatieGIRO 5057. Voor meer informatie:
Deze brochure kwam tot stand met medewerking van dr. Rogier Hintzen, neuroloog en hoofd van het Rotterdams MS-centrum voor patiëntenzorg en onderzoek (ErasMS). In dit centrum wordt o.a. onderzoek gedaan
Nadere informatieOefeningen voor patiënten met reumatoïde artritis
Het is belangrijk om de oefeningen die u in het ziekenhuis hebt gedaan thuis dagelijks voort te zetten. Dit om de gewrichten en spieren in een goede conditie te houden. Probeer op een vast tijdstip te
Nadere informatieStoelyoga. Navorming PVI. Basishouding
Stoelyoga Navorming PVI Basishouding Zit met je rug tegen de leuning van de stoel. Je voeten staan stevig op de grond, benen op heupwijdte. Laat je handen ontspannen op je bovenbenen rusten met de palmen
Nadere informatieHieronder staan enkele voorbeeld rekoefeningen voor het onderlichaam:
Rekoefeningen onderlichaam Hieronder staan enkele voorbeeld rekoefeningen voor het onderlichaam: Bilspieren Ga op de rug liggen. Hef de rechterknie en houd deze met beide handen vast. Trek de rechterknie
Nadere informatiePal Dan Gum oefeningen
Pal Dan Gum oefeningen Deze reeks Pal Dan Gum oefeningen worden al duizenden jaren in China en Korea gebruikt voor het voorkomen van ziektes en de bevordering van een goede gezondheid. Pal Dan Gum oefeningen
Nadere informatiePatiënteninformatie. Bewegen bij gewrichtsklachten. Aanbevolen door de reumatoloog
Patiënteninformatie Bewegen bij gewrichtsklachten Aanbevolen door de reumatoloog Inhoud Inleiding 3 Bewegen voor gewrichten.3 Oefeningen bij nekklachten...4 Oefeningen bij schouderklachten.8 Oefeningen
Nadere informatieOEFENSCHEMA HARTREVALIDATIE
OEFENSCHEMA HARTREVALIDATIE 17601 Inleiding In deze folder vindt u een algemeen oefenschema en beweegadvies. Deze kunt u gebruiken ter voorbereiding op de revalidatie, maar ook tijdens en na de revalidatieperiode.
Nadere informatieGa op de rug liggen. Buig de knieën en zet de voeten plat op de grond. Klap beide knieën naar één kant.
BUIKSPIEREN Klap beide knieën naar één kant. Beweeg de kin naar de borst en kom met de romp een klein stukje recht omhoog. Houd 4 tellen vast en ga langzaam weer terug. Bij nekklachten, nek ondersteunen
Nadere informatieCD Liggende Yoga oefeningen (Joke Hellemans) tekstuitwerking
CD Liggende Yoga oefeningen (Joke Hellemans) tekstuitwerking INLEIDING (Fragment 1. 2:16 min.) We beginnen nu met de liggende bewegingsoefeningen. Sta jezelf toe deze oefeningen met dezelfde zorgzame aandacht
Nadere informatieOefeningen bij nekklachten
Oefeningen bij nekklachten Inleiding U bent in het het Kennemer Gasthuis geweest voor uw nekklachten. In deze folder bieden wij u tips en oefeningen betreffende nekklachten. Het is een aanvulling op de
Nadere informatieLeven met Multipele Sclerose uitgave 14. MS en werken EEN UITGAVE VAN HET NATIONAAL MS FONDS
Leven met Multipele Sclerose uitgave 14 MS en werken EEN UITGAVE VAN HET NATIONAAL MS FONDS Inleiding Voor veel mensen is werk belangrijk. Het werk verschaft inkomen. Door het werk ben je financieel onafhankelijk.
Nadere informatieZorg. September 2014. Dynamische rekoefeningen Loopvormen en algemene oefeningen zonder bal. Dribbelen Houd een rustige looppas aan.
Zorg September 2014 Beste Sporters, Het nieuwe seizoen is weer voor een ieder begonnen, wij als verzorgers ook. We krijgen momenteel redelijk veel (jeugd) spelers met spierklachten bij ons over de vloer.
Nadere informatie10 minuten training 1 Total Body
10 minuten training 1 Total Body Met deze 10 Minuten training train je het hele lichaam. Alle spiergroepen komen aan bod. Waarom 10 minuten trainingen? Voor veel mensen is het nog steeds moeilijk om een
Nadere informatieG E S E L E C T E E R D D O O R A U D I O F Y S I O. N L TOP 5 OEFENINGEN TEGEN RUGPIJN DOOR: PETER ARENTSEN
G E S E L E C T E E R D D O O R A U D I O F Y S I O. N L TOP 5 OEFENINGEN TEGEN RUGPIJN DOOR: PETER ARENTSEN 5 EFFECTIEVE OEFENINGEN TEGEN LAGE RUGPIJN THUIS UIT TE VOEREN WWW.AUDIOFYSIO.NL V O O R W O
Nadere informatieEenvoudige bovenbeen spieroefeningen
Oefeningen menselijk lichaam Eenvoudige bovenbeen spieroefeningen Eenvoudige oefeningen voor de bovenbeen spieren bijvoorbeeld na een operatie aan het kniegewricht of immobilisatie van het kniegewricht.
Nadere informatieOefening 1. Oefening 3 Oefening Oefening. Oefening 2 Oefening 2
Oefening 1 Doe deze ligoefeningen met rust en aandacht. Concentreer op wat je waarneemt in je lichaam en wees bewust van waar je grenzen liggen. Is een oefening te zwaar pas deze desnoods aan, of doe deze
Nadere informatieCore-stabilityoefeningen (oefeningen voor rompstabiliteit)
Core-stabilityoefeningen (oefeningen voor rompstabiliteit) Bruggetje Ga op je rug liggen. Buig je knieën tot 90 graden en zet beide voeten plat op de grond. Je armen liggen langs je lichaam met je handpalmen
Nadere informatieCore Stability - serie 2 (met Swiss Ball)
Inleiding Met Core Stability training train je je rompspieren, zodat je die zo effectief mogelijk kunt gebruiken. Het gaat hierbij niet alleen om buik- en bilspieren, maar om je gehele romp. Je ontwikkelt
Nadere informatieOefeningen. Uitademen als u kracht zet, inademen als u ontspant.
Oefeningen Sterke en geoefende buikspieren zijn belangrijk. Omdat ongetrainde en slappe buik- en rugspieren kunnen zorgen voor een slechte houding en rugklachten. Bouw het oefenen van de buikspieren langzaam
Nadere informatieBeweegpakket VAL-net. oefeningen voor patiënten
Beweegpakket VAL-net oefeningen voor patiënten INLEIDING 3 OEFENINGEN 4 MEER INFORMATIE 32 2 Beste kinesitherapeut, Inleiding Dit Beweegpakket VAL-net bestaat uit een selectie van oefeningen die u kunt
Nadere informatieJullie komen/zitten op een leeftijd waar 'voorbereiding' op wat komt niet enkel meer wenselijk is, maar ook noodzakelijk.
Beste speler, Hierbij vinden jullie het individuele programma voor U17/U21 seizoen '19-'20. Jullie komen/zitten op een leeftijd waar 'voorbereiding' op wat komt niet enkel meer wenselijk is, maar ook noodzakelijk.
Nadere informatie6b. Naar knieënstand. 6c. Naar zijwaartse zit en lig. Steun op uw handen en ga rustig op uw zij liggen Sta via oefening 7 veilig op vanaf de grond
6b. Naar knieënstand 6c. Naar zijwaartse zit en lig Kom in schuttershouding (zie voorgaande oefening) Ga naar knieënstand Kom vervolgens via schuttershouding tot stand (zie voorgaande oefening) Ga via
Nadere informatieInformatie Oefeningen na de bevalling
Informatie Oefeningen na de bevalling s-hertogenbosch, mei 2015 Inleiding Na de bevalling begint er een bijzondere, maar ook drukke periode terwijl je lichaam door de zwangerschap en bevalling toch wel
Nadere informatieCursus Rust. Het Slotervaart, een ziekenhuis met ambitie KINDERGENEESKUNDE TELEFOONNUMMER 020-512 45 42
Het Slotervaart, een ziekenhuis met ambitie Het Slotervaartziekenhuis, een opmerkelijk en ambitieus ziekenhuis in Amsterdam. In een informele en vertrouwde omgeving werken wij aan innovatieve medische
Nadere informatieFysiotherapie na een hernia
Fysiotherapie na een hernia Oefeningen voor herniapatiënten Algemeen Deze informatie heeft betrekking op de fysiotherapeutische behandeling, die u krijgt na een hernia-operatie in de lage rug. Hoewel deze
Nadere informatieFysiotherapie na hernia
Fysiotherapie na hernia Deze informatie gaat over fysiotherapie na een herniaoperatie in de lage rug. Hoewel deze operaties niet allemaal hetzelfde zijn, kan er toch een aantal oefeningen worden aangegeven
Nadere informatieOefeningen dynaband. beginpositie uitvoering opbouw Voorbeeld 1. armen voorwaarts. Goed opstrekken Voeten op heupbreedte
Oefeningen dynaband Lees eerst de disclaimer voordat u deze oefeningen begint. Indien u pijnklachten vraag dan eerst uw arts of therapeut om advies. Zorg er voor dat de spieren niet koud zijn, voordat
Nadere informatieValpreventie: oefeningen ter bevordering van lenigheid, kracht en evenwicht
Valpreventie: oefeningen ter bevordering van lenigheid, kracht en evenwicht Inleiding: Vallen is een omvangrijk probleem in Nederland, waarbij 24% tot 35% van de thuiswonende 65plussers minstens 1 keer
Nadere informatieGeachte klant, Vriendelijke groet, Medipreventiecentrum. Telefoon: 074-2911110 (klantenservice) www.facebook.com/medipreventiecentrum
Telefoon: 074-2911110 (klantenservice) Internet: www.medipreventiecentrum.nl www.facebook.com/medipreventiecentrum E-mail: info@medipreventiecentrum.nl Geachte klant, Gefeliciteerd met uw aanschaf van
Nadere informatieTIPS EN OEFENINGEN OM UW RUG STERK EN FIT TE MAKEN
TIPS EN OEFENINGEN OM UW RUG STERK EN FIT TE MAKEN Maximale ontspanning voor uw rug De rug is zo maximaal ontspannen. De armen liggen langs het lichaam. De knieën zijn 90 graden gebogen en liggen op een
Nadere informatieWarming-up & Cooling-down
Warming-up & Cooling-down Atletiekvereniging Athloi Warming-up Het basisdoel van de warming up is de spieren voorbereiden op de arbeid die komen gaat. De temperatuur in de spieren ligt gemiddeld 2 graden
Nadere informatieCD Staande Yoga oefeningen (Joke Hellemans) tekstuitwerking
CD Staande Yoga oefeningen (Joke Hellemans) tekstuitwerking INLEIDING (Fragment 1. 1:01 min.) Je begint nu met de staande bewegingsoefeningen. Bedenk dat je dit doen in aandacht, bewust van elk moment.
Nadere informatieGeen tijd om elke dag te sporten? Kom thuis in actie met 1-minuut oefeningen!
Geen tijd om elke dag te sporten? Kom thuis in actie met 1-minuut oefeningen! Astrid Witte zomer 2014 Even vooraf: - Deze oefeningen zijn bedoeld voor gezonde volwassenen - Heb je klachten, overleg dan
Nadere informatieMeer Bewegen huiswerk oefeningen longrevalidatie
Meer Bewegen huiswerk oefeningen longrevalidatie Inhoudsopgave Inleiding... 4 Oefeningen... 6 Bovenbeenspieren... 7 Buikspieren... 8 Rugspieren...10 Armspieren...11 Rekoefeningen...15 Beweeglijkheid nek...19
Nadere informatieYoga & Astrologie. Aardetekens: Stier, Maagd & Steenbok.
Yoga & Astrologie Aardetekens: Stier, Maagd & Steenbok Stier 21 april - 20 mei Tijdens drukke periodes spelen bij een stier vaak klachten op aan keel, nek, hals, oren, tanden, schildklier en schouders.
Nadere informatieStenose- en/of herniaoperatie Oefeningen voor herstel
Stenose- en/of herniaoperatie Oefeningen voor herstel H15.016-01 Inhoudsopgave Inleiding... 2 Vóór de operatie... 2 Thuis oefenen... 2 Lees deze adviezen vast goed door... 2 De dag van de operatie... 3
Nadere informatie7 fijne yogahoudingen
7 fijne yogahoudingen voor kinderen Bloesem kinderyoga - Ben je jonger dan 7 jaar dan doe je de oefening zonder het benoemen van de ademhaling. - Yoga kan best een uitdaging zijn, dat is ok. Het is belangrijk
Nadere informatieHou je rug en nek gezond! Oefeningen om rug-, buik-, en nekspieren in goede conditie te houden
WN Hou je rug en nek gezond! Oefeningen om rug-, buik-, en nekspieren in goede conditie te houden Oefeningen voor rug-, buik- en beenspieren Tillen, dragen, duwen en trekken van lasten is belastend voor
Nadere informatieP A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E
Reumaoefeningen P A T I Ë N T E N I N F O R M A T I E 2 Inleiding Dit oefenboekje is u uitgereikt tijdens het reuma-revalidatieprogramma in de Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Delfzicht. Het dient
Nadere informatieYogales mei Ademoefening Prana Mudra!
Yogales mei 2019 Staan Plaats de voeten onder de heupen. Je voeten licht naar binnen gedraaid. Je voeten staan stevig op de grond. Voel je in verbinding staan met de aarde. De knieën zijn zacht. Ga met
Nadere informatieAdviezen na een open-hart-operatie. Afdeling Fysiotherapie
00 Adviezen na een open-hart-operatie Afdeling Fysiotherapie U bent herstellende van een operatie aan uw hart. De fysiotherapeut heeft u na de operatie begeleid bij het weer oppakken van activiteiten en
Nadere informatieOefeningen voor reumapatiënten
Oefeningen voor reumapatiënten afdeling fysiotherapie U bent bekend met reuma en heeft oefeningen gekregen voor uw ontstoken gewrichten. In deze folder staan deze oefeningen beschreven. Doel van de oefeningen
Nadere informatieBARIATRISCHE CHIRURGIE FYSIOTHERAPIE TIJDENS OPNAME IN HET ZIEKENHUIS
BARIATRISCHE CHIRURGIE FYSIOTHERAPIE TIJDENS OPNAME IN HET ZIEKENHUIS 1082 Inleiding In deze folder staan ademhalingsoefeningen en adviezen, ter voorbereiding op de maagoperatie die u binnenkort ondergaat.
Nadere informatiegerelateerde aandoeningen
Naam: Datum: Maatschap voor Sport-Fysiotherapie Manuele Therapie Medische Trainings Therapie en Echografie Stadtlohnallee 2 7595 BP WEERSELO Telefoon 0541-661590 Molemansstraat 52 7561 BE DEURNINGEN Telefoon
Nadere informatieEen acuut letsel is een blessure die plots op treed (bvb een enkel verzwikking, een spierscheur, )
Sporten is hoe dan ook gezond, maar brengt ook een verhoogd risico op bepaalde letsels met zich mee. Er zijn echter enkele aandachtspunten en preventie oefeningen die dit risico sterk kunnen verlagen.
Nadere informatieDe Top 5: Beste Oefeningen Tegen Rugpijn
De Top 5: Beste Oefeningen Tegen Rugpijn 5 DOELTREFFENDE OEFENINGEN TEGEN LAGE RUGPIJN, THUIS UIT TE VOEREN Door Peter Arentsen Voorwoord Gefeliciteerd met het aanvragen van dit e-book waarmee je de basis
Nadere informatieOefening A: loslopen Acties: Spelers lopen in een vierkant aan de zijkant van het veld lichtjes los. Dit voor een 4-tal minuten.
EXCELSIOR ZEDELGEM SEIZOEN 2015-2016 WEDSTRIJDOPWARMING doelgroep vanaf U 15 doelstelling/thema wanneer opwarming duur in totaal 35 minuten benodigdheden ballen, kegels/potjes, richtlijnen coachingwoorden
Nadere informatieVuist maken, binnekant en buitenkant arm bekloppen (losse polsen) Schedel bekloppen
Do In Staand, voeten 50cm uit elkaar. Stevig afstrijken binnenkant arm van schouder naar pols, gevolgd door buitenkant arm van pols naar schouder, zowel rechterarm als linkerarm Vuist maken, binnekant
Nadere informatie10 OEFENINGEN VOOR THUIS
10 OEFENINGEN VOOR THUIS Zoek een rustig plekje voor jezelf en neem deze 20 minuten voor jou en jouw lijf. Een gezonde start van de dag, als opwarmer of goede afsluiter. En vergeet niet te genieten! Start:
Nadere informatieRichtlijnen behandeling van Patiënten met de ziekte van Parkinson door toepassing van de Atlas Therapie
Richtlijnen behandeling van Patiënten met de ziekte van Parkinson door toepassing van de Atlas Therapie Deze folder is voor eigen gebruik. De prijs is 2,50 ( dit is niet verplicht maar wel gewenst ) Postbank
Nadere informatieBewegen voor, tijdens en na uw ziekenhuisopname Tips adviezen en oefeningen
Bewegen voor, tijdens en na uw ziekenhuisopname Tips adviezen en oefeningen ADRZ in beweging Deze folder geeft u informatie over bewegen voor, tijdens en na uw opname. Het is belangrijk om in beweging
Nadere informatieBaduanjin (Acht Brokaten)
Baduanjin (Acht Brokaten) 1. Duw de handen naar de hemel en reguleer de driewarmer versterkt en balanceert systemen voor ademhaling, hormonen, spijsvertering en eliminatie; brengt extra bloed naar de borstkas
Nadere informatieAdviezen na vastzetten van wervels in de lage rug
Adviezen na vastzetten van wervels in de lage rug Algemeen De schroeven en staafjes in uw rug zorgen voor een stevige onbeweeglijkheid van de wervels ten opzichte van elkaar, zodat deze kunnen vastgroeien.
Nadere informatieLage rugpijn. Voor meer informatie over onze organisatie kijkt u op: www.fydee.nl
Lage rugpijn Voor meer informatie over onze organisatie kijkt u op: www.fydee.nl Inleiding Lage rugpijn Rugklachten komen veel voor. 4 van de 5 mensen heeft weleens te maken met rugpijn. In veel gevallen
Nadere informatieYoga les bovenbouw: Zonnegroet: Klassieke zonnegroet
Yoga les bovenbouw: Deze yogales is bedoeld voor kinderen van 8-12 jaar, de bovenbouw. In het begin zal de focus liggen op het uitvoeren van de houdingen en minder op de ademhaling, maar bij het herhaald
Nadere informatieEenvoudige oefeningen voor klachten van de schouder
Eenvoudige oefeningen voor klachten van de schouder De oefeningen moeten enkele malen tot tien keer achter elkaar worden herhaald en minstens een tot driemaal per dag worden gedaan. Het is beter vaak en
Nadere informatieREP-band, Lenigheid, en kracht. Oefeningen met de REP-band
Algemene oefeningen REP-band, Lenigheid, en kracht In deze folder staan algemene oefeningen. Uw fysiotherapeut neemt met u door welke oefeningen voor u geschikt zijn. Er staan drie soorten oefeningen in
Nadere informatieUse it or lose it Inside Out Health www.jenaidavanwijk.com
1 Disclaimer De oefeningen, trainingen, adviezen en instructies in deze PDF zijn gemaakt voor gezonde en blessurevrije mensen. Wanneer je een fysieke beperking, een blessure of klachten hebt van welke
Nadere informatieInformatie fysiek programma
Informatie fysiek programma Beste Speler, Zoals je misschien al weet is het naast tegen de bal aan slaan belangrijk dat je je fysiek ook goed gaat ontwikkelen. Tijdens de training maak je al kennis met
Nadere informatieSI- gewrichtsklachten
SI- gewrichtsklachten De sacro-iliacaalgewrichten (SI-gewrichten), ook wel heiligbeengewrichten genoemd, vormen de verbinding tussen het heiligbeen (sacrum) en het bekken en daarmee tussen de rug en de
Nadere informatie13. MICROBEWEGINGEN VOOR IN DE BADKAMER
13. MICROBEWEGINGEN VOOR IN DE BADKAMER De badkamer is een uitgelezen plek voor MicroBewegingen. Als het goed is, kom je er ook meerdere malen per dag. Een mooie ruimte om eens te bekijken wat je daar
Nadere informatieKinderen met Multipele Sclerose:
Deze brochure kwam tot stand met medewerking van Leven met Multipele Sclerose uitgave 9 mevrouw Anita van der Zwan. Anita is moeder van twee kinderen, zoon Barry en dochter Mikki. Bij Mikki is in de zomer
Nadere informatieBekkenkanteling: maak afwisselend een bolle- en holle rug, waarbij romp en hoofd stil blijven liggen op de onderlaag.
www.gezondbewegen.nl Rugoefeningen Algemene adviezen: Creëer een vaste plaats en een vast tijdstip en voer de oefeningen twee keer per dag uit Realiseer u, indien de klachten verminderd of verdwenen zijn,
Nadere informatievalkliniek tips om vallen te voorkomen TEL.: 011-69 96 00
g e r i a t r i e valkliniek tips om vallen te voorkomen TEL.: 011-69 96 00 1 2 Inhoud Inleiding... 4 Meer bewegen... 5 De trap op- en afgaan... 9 Opstaan uit bed... 11 Vallen en opstaan... 13 3 Inleiding
Nadere informatieTRAININGSPLAN STRETCHBANDEN
TRAININGSPLAN STRETCHBANDEN FITNESSBANDENSET TRAININGSHANDLEIDING Let op: Wees er voor de training van verzekerd dat uw training bij uw fysieke conditie aansluit. Consulteert u, bij twijfel, de huisarts.
Nadere informatieLes november 2018! Ga goed zitten.! Aandacht is bij de adem.!
Ga goed zitten. Aandacht is bij de adem. Ganesh Mantra: Gajananam bhuta ganadi sevitam Kapitya jambu phala chara bhakshanam Uma sutam shoka vinash karakam namami vighneshwara pada pankajam Vertaling: ik
Nadere informatieAdem in, en til het rechterbeen iets op, hou even vast, en laat hem op de uitademing weer zakken.
Oefenschema Inleiding: Dit oefenschema beoogt ontspanning en bewustwording van het lichaam. Hoewel deze oefeningen niet veel van het lichaam vergen, hebben ze toch een diepgaande werking. Oefen op een
Nadere informatieDeze brochure kwam tot stand met medewerking van Drs. P.H. Vrancken, Gz-psycholoog, Revalidatiecentrum De Hoogstraat, Utrecht.
Deze brochure kwam tot stand met medewerking van Drs. P.H. Vrancken, Gz-psycholoog, Revalidatiecentrum De Hoogstraat, Utrecht. Nationaal msfonds Voor meer informatie: Landelijk Bureau: Nationaal MS Fonds
Nadere informatieNa afloop van het oefenen mag u geen pijn hebben. Is dit wel het geval, oefen dan de volgende keer minder intensief.
U hebt een borstoperatie moeten ondergaan waarbij de lymfeklieren in de oksel zijn verwijderd. Als gevolg van deze operatie kan de beweeglijkheid van de schouder zijn verminderd. In deze folder staan oefeningen
Nadere informatieAlgemene instructies oefeningen
Algemene instructies oefeningen o Lees eerst de disclaimer voordat u deze oefeningen begint. o Indien u pijnklachten vraag dan eerst uw arts of therapeut om advies o Zorg er voor dat de spieren niet koud
Nadere informatieMet: 35 oefeningen + warming up krachtoefeningen + cooling-down training + variaties en handige tips
Met: 35 oefeningen + warming up krachtoefeningen + cooling-down training + variaties en handige tips Dit boekje Voor u ligt een boekje met 35 oefeningen, voor een actieve start van de dag of als warming-up.
Nadere informatieGIRO 5057. Voor meer informatie:
Deze brochure kwam tot stand met medewerking van Prof. dr. Gijs Bleijenberg, klinisch psycholoog, verbonden aan het UMC St Radboud, Kenniscentrum Chronische Vermoeidheid in Nijmegen. In dit centrum wordt
Nadere informatieFitnessbal training. Kern training / Core stability
Fitnessbal training Kern training / Core stability De spieren van je buik, billen en onderrug vormen de 'kern'. Deze zone is verantwoordelijk voor alle acties waarbij je draait, reikt en buigt en is het
Nadere informatieOefeningen terwijl u zit. UMC Utrecht oefengids
Oefeningen terwijl u zit UMC Utrecht oefengids UMC Utrecht oefengids Blijf in beweging tijdens uw opname Iedereen weet wel dat bewegen gezond is. Je wordt er sterker van en je voelt je er beter door.
Nadere informatieMaak je klaar voor de lange ontspanning. Pak wat je nodig hebt om comfortabel te liggen.
Yoga januari 2018 Aarde in beweging brengen Ga stevig op de aarde staan met je voeten iets wijder dan heupbreedte. Sluit je ogen. Adem uit aandacht is in de voeten. Verplaats je gewicht van je ene naar
Nadere informatie> Langer actief bewegen en oefenen is langer gezond en zelfstandig leven. www.azstlucas.be
> www.azstlucas.be Inleiding 2 Stoornissen van het evenwicht, de mobiliteit en een verminderde spierkracht zijn dikwijls de oorzaak van een valincident. Daarom is het belangrijk om te blijven oefenen en
Nadere informatieONTSPANNINGSOEFENINGEN
OEFENING 1: VOEL JE LICHAAM Neem even de tijd jouw lichaam te voelen. Waar zit de spanning? Kan je de spanning beetje bij beetje loslaten? 1. Zorg ervoor dat je even niet gestoord wordt en ga rustig op
Nadere informatieAMICA MANU SPORTMEDISCH GEZIEN
AMICA MANU SPORTMEDISCH GEZIEN De liesblessure Wat is het? Pijn in de lies wordt vaak een liesblessure genoemd. Automatisch denkt men dan vaak aan een blessure van de aanvoerende beenspieren (adductoren),
Nadere informatie10-lessenreeks Fitness
10-lessenreeks Fitness Les 1 Opwarming 3 min doorstappen/ 1min rust/ 1 min crosstrainer 3 min lichte looppas / 1min rust/ 2 min crosstrainer 3 min lichte looppas/ 1min rust/ 3 min crosstrainer Fitness
Nadere informatieFIT VOOR EEN NIEUWE KNIE
FIT VOOR EEN NIEUWE KNIE Para Medisch Centrum Skagerrak Hoofddorp Inleiding U heeft dit boekje gekregen omdat u binnenkort een nieuwe knie krijgt. In dit boekje vindt u trainingsschema s, oefeningen en
Nadere informatieMINDFUL. Abs Challenge
WEEK 1 WEEK 2 WEEK 3 WEEK 4 MINDFUL Abs Challenge Een sterkere en strakkere core: daar heb je maar één maand voor nodig. Met een sterkere core-stability verbeter je je sportprestaties en je houding. Bovendien
Nadere informatieArtrose knie. Artrose is een aandoening die voor kan komen bij één of meerdere gewrichten.
Artrose knie Wat is artrose? Artrose is een aandoening die voor kan komen bij één of meerdere gewrichten. Een gewricht bestaat uit twee botuiteinden, die zijn bekleed met kraakbeen. Het kraakbeen vangt
Nadere informatieFysiotherapie na een lage rugoperatie
Fysiotherapie na een lage rugoperatie Inleiding U wordt binnenkort geopereerd aan een lage rughernia. In het algemeen wordt de dag na de operatie gestart met fysiotherapie. De behandelend fysiotherapeut
Nadere informatieAdviezen na een hernia van of vernauwing in de lage rug
Adviezen na een hernia van of vernauwing in de lage rug U bent geopereerd aan een lage rug hernia of vernauwing in de lage rug. In deze folder geven we u adviezen om uw herstel te bevorderen. Na de operatie:
Nadere informatie