Schoolgids

Transcriptie

1 Schoolgids Gereformeerd Speciaal Onderwijs aan Zeer Moeilijk Lerenden

2 De Steiger Gereformeerd Speciaal Onderwijs Deze schoolgids is vastgesteld door het bestuur van de VGSO en de MR heeft hiermee ingestemd in juni Bezoekadres: Koperstraat RW Groningen Postadres: Postbus AA Groningen website: adressen: m.noorman@steigerzml.nl - directeur de Steiger,

3 Inhoud 1. Algemene informatie Personeel De medezeggenschapsraad (MR) De schooltijden De locatie 9 2 De school Richting Bestuur NECSO 10 3 Waar de school voor staat Visie Missie Visie op ontwikkeling en onderwijs Omgaan met elkaar NECSO (Noordelijk Expertise Centrum Specialistisch Onderwijs) Toelatingsprocedure Aanmeldingen bij het Speciaal (Basis) Onderwijs, het SBO en het SO 18 4 Organisatie van het onderwijs De leerlingen Plaatsing De groepen Organisatie van de zorg binnen de Steiger Wajong ICT Arbeidstoeleiding en stage In- en uitstroomprofielen Resultaten schoolverlaters De ouders en de school 29 5 Overige zaken Verwijsindex zorg voor jeugd in Groningen De GGD op school Afspraken met betrekking tot roken en drinken Medicijnen Veiligheid op school Hoe te handelen bij klachten Verzuim, procedure schorsen en verwijderen Schoolvervoer 35 3

4 5.9 Foto s van leerlingen 35 6 Financiële bijdragen De vrijwillige ouderbijdrage Verzekeringen Lidmaatschap van de Schoolvereniging PGB Sponsoring 36 7 Ontwikkelingen in het schooljaar Wat is er gebeurd in het afgelopen schooljaar ( ) Wat gaat er gebeuren in het komende schooljaar? 41 8 Informatie schooljaar Eten Schooltas Verjaardagen Werkkleding: VSO-groepen Gymnastiek Luizencontrole Seksuele vorming Vieringen in de eigen kerk Website Schooltijden, vakanties en studiedagen 44 9 Adressen De bestuursleden Overige adressen Namen en adressen teamleden Bijlagen Overeenkomst vrijwillige ouderbijdrage De Steiger Ouderverklaring Psalmenlijst De Steiger Verklaring afkortingen 52 4

5 Voorwoord van de directie Beste ouders, voogden, verzorgers en belangstellenden, De Steiger heet u en uw kind van harte welkom in het nieuwe schooljaar Deze schoolgids informeert u over de dagelijkse gang van zaken op onze school. En vertelt u iets over de samenstelling van het team, de leerlingen en geeft u inzicht in onze werkwijze, zorg voor leerlingen, onze doelstellingen en de inrichting van ons onderwijs. Een stukje geschiedenis: De Steiger is een Gereformeerde school voor Speciaal Onderwijs aan Zeer Moeilijk Lerenden (ZML) in de leeftijd van 4 tot maximaal 20 jaar. In 1986 werden in Groningen een school voor Leer en Opvoedings Moeilijkheden (LOM, De Trampolien) en een school voor Moeilijk Lerende Kinderen (MLK, De Meerpaal) opgericht. Dit waren de eerste Gereformeerde scholen voor speciaal onderwijs in het Noorden van het land. De MLK-school werd in 1987 uitgebreid met een afdeling voor Zeer Moeilijk Lerenden (ZML) en een afdeling voor VSO-MLK (Voortgezet Speciaal Onderwijs MLK). De SBO school de Meerpaal is in augustus 1996 ontstaan uit een fusie van de school voor MLK (met de afdelingen voor ZML en VSO-MLK) en de LOM-school. Deze fusie was het gevolg van wijzigingen in de wet- en regelgeving met betrekking tot speciaal onderwijs. Vanuit de fusie is toegegroeid naar een nieuwe onderwijsgemeenschap voor speciaal onderwijs. Per 1 augustus 2000 is de afdeling VSO-MLK bestuurlijk en in de directie ondergebracht bij het Gomarus College en verder gegaan als afdeling PRO (Praktijk Onderwijs). Per 1 augustus 2003 is de afdeling ZML omgezet in een zelfstandige school onder de nieuwe naam De Steiger en participeert in het Noordelijk Expertise Centrum Specialistisch Onderwijs (NECSO). De naam De Steiger is gekozen omdat deze naam past bij De Meerpaal. Bovendien heeft een steiger twee betekenissen: je kunt aanleggen bij een steiger bij het water en een rustpositie innemen. Maar een steiger kan ook de hoogte ingaan. Om iets op te bouwen heb je een bouwsteiger nodig. Dat willen we ook met ons onderwijs bereiken: iets opbouwen, maar ook op zijn tijd rustig aan kunnen leggen. Per 1 augustus 2008 is de afdeling oudste leerlingen (vanaf 12 jaar) een VSO afdeling geworden. Wij nodigen u van harte uit de school te bezoeken om op de hoogte te blijven van de dagelijkse gang van zaken. Mocht u willen kennismaken met ons neem dan contact op met de school voor een persoonlijke toelichting en rondleiding. U kunt vragen naar de directeur van de school. Ik wens u veel leesplezier! Marja Noorman, directeur 5

6 1. Algemene informatie De Steiger Bezoekadres: Koperstraat RW Groningen Postadres: Postbus AA Groningen website: adressen: m.noorman@steigerzml.nl directeur De Steiger, Soort school Leeftijdsgrens Directeur: Orthopedagoog Intern Begeleider SO en VSO Stage coördinator Directiesecretaresse Logopedie Fysiotherapie De Steiger gaat uit van de Vereniging voor Gereformeerd Speciaal Onderwijs te Groningen. Het postadres van het secretariaat van de vereniging is: Postbus AA Groningen. Cluster-3 Gereformeerde school voor speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs aan zeer moeilijk lerenden, met verbrede toelating (cluster 3-SO/VSOZML) 4-20 jaar Marja Noorman Christiaan Huisman Liesbeth Werner Geertruida de Jonge Rianne Dijksterhuis Alieke Schilthuis Lianne Bosma Bernadette van Harten 1.1 Personeel Leerkrachten SO Groep/klas Leerkracht Onderwijsassistent SO Onderbouwgroep Djoke Jansen Manon Assies Ria Janssen SO Bovenbouwgroep Liesbeth Bulthuis Anneke Zuur Josien Norg Heleen Valkema Leerkrachten VSO Groep/klas Leerkracht Onderwijsassistent VSO Linda Blaauw Marlies Boersma Kelly Elzinga Rinske Knol Stagegroep Geertruida de Jonge Anneleen Woltjer Sietse de Haan Eppo Doornbos Fenneke Zijlstra 6

7 We verwachten binnen onze school volledige inzet van de teamleden. We hebben er allemaal voor gekozen te werken met leerlingen die extra zorg nodig hebben, en zijn daarom ook allemaal gemotiveerd die extra zorg goed te bieden. De teamleden streven daarom naar goede samenwerking onderling: niemand kan onze leerlingen in zijn eentje helpen. Er is veel collegiaal overleg via teamvergaderingen en leerlingenbesprekingen. Daarnaast is er collegiale consultatie. Leerkrachten zijn bereid zich steeds voldoende te laten bijscholen. Aan onze school werken behalve groepsleerkrachten en assistenten, ook nog allerlei andere mensen, met wie u en uw kind te maken kunt krijgen. We noemen ze even kort: 1. de directeur: is verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken, het onderwijskundig inhoudelijk gedeelte, het personeelsbeleid en de financiën van de Steiger. Ook is de directeur namens en met het bestuur eindverantwoordelijk 2. de orthopedagoog: maakt deel uit van de CVB en kan psychologisch onderzoek verrichten en geeft adviezen over de begeleiding van de leerling. 3. de intern begeleider: ondersteunt de collega s in de planmatige begeleiding van onze leerlingen, coördineert de leerlingenzorg en houdt het zorgdossier bij. 4. De groepsleerkracht: is verantwoordelijk voor het onderwijskundig en pedagogisch handelen in de groep 5. De onderwijsassistent: ondersteunt de groepsleerkracht en begeleidt de leerling. 6. De stagebegeleider: begeleidt de leerlingen bij de stage en op weg naar een werkplek 7. De ambulant begeleider: ondersteunt de basisscholen die een beroep doen op de specifieke kennis die onze school heeft als het gaat om het onderwijs aan kinderen met een verstandelijke beperking. 8. De logopediste: heeft de zorg voor extra begeleiding op spraak- taalgebied. 9. De fysiotherapeute: geeft aan een beperkt aantal leerlingen fysiotherapeutische ondersteuning. Deze functionaris is echter niet formeel aan school verbonden. Inzet is alleen mogelijk na overleg met de fysiotherapeute en met een verwijzing van de huisarts. 10. De schoolmaatschappelijk werker: is lid van de CVB en niet formeel aan de school verbonden. 11. De jeugdarts: is lid van de CVB en niet formeel aan de school verbonden. Hij doet medisch onderzoek en geeft zonodig adviezen. 12. De secretaresse: verzorgt ondersteuning van de directie en het bestuur op het gebied van financiën, secretariaat en de (leerlingen) administratie. 13. De stagiaires: de school biedt de mogelijkheid stagiaires te begeleiden van het Regionaal Opleidings Centrum (ROC) Menso Alting, opleiding SAW en de VIAA ( GHBO). Vervanging Wanneer een leerkracht afwezig is, regelt de directeur de vervanging. De vervangers zijn bekend met de Steiger, kennen de leerlingen en weten van alle relevante zaken. In een enkel geval is er geen andere oplossing dan de leerlingen vrij te geven. Is dat het geval, dan is er altijd een mogelijkheid de leerling toch naar school te laten gaan waarbij hij/zij in een andere groep wordt geplaatst. Elke leerkracht heeft in zijn of haar groep een map met informatie voor de invallers. Daarin staan meer gedetailleerde zaken van die ene groep beschreven zoals een groepsplattegrondje, de groep en de regels, relevante informatie over individuele leerlingen (bv. medicijngebruik) en informatie hoever de leerlingen in de werkboeken gevorderd zijn. Mede doordat er steeds twee personen binnen een groep werkzaam zijn, de leerkracht en de assistente, gaat het onderwijs en de zorg in geval van vervanging gewoon door. 7

8 Scholing Bijna alle groepsleerkrachten zijn bevoegd voor het Speciaal Onderwijs. Enkele teamleden hebben de Master Special Educational Needs (Master SEN) gevolgd. Ook zijn de meeste collega s in staat om met de computer als administratief en onderwijskundig hulpmiddel om te gaan. Het volledige team is gecertificeerd voor leren leren op basis van het Eigen Initiatief Model (EIM). Elk jaar worden de leerkrachten beoordeeld via VHM. Jaarlijks wordt in de school een nascholingsplan gemaakt. We trachten een goed evenwicht te vinden in wat voor de school nodig is en wat de interesse van de leerkracht heeft. Voor de kosten is een regeling vastgesteld. In elk geval eenmaal per jaar wordt een teamstudiedag gehouden. We verdiepen ons dan gezamenlijk in een onderwerp met betrekking tot het leef-werkklimaat of hebben een inhoudelijke studiedag over het onderwijs in de school. Daarnaast nemen we deel aan gezamenlijke studiedagen van het REC NON-3. Indien gewenst bezoeken de teamleden ook studiedagen die ad hoc tijdens het schooljaar worden aangeboden. Er zijn drie teamleden geschoold tot bedrijfshulpverlener (BHV-ers). Zij houden hun kennis jaarlijks op peil door eens per jaar op herhalingscursus te gaan. Daarnaast zijn er op De Meerpaal ook drie leerkrachten geschoold tot BHV-er, met hen delen we immers het gebouw. Er zijn twee onderwijsassistenten in het bezit van een EHBO diploma. Zij houden dit diploma ook jaarlijks bij. Logopedie Alieke Schilthuis is aan onze school verbonden als logopediste. Alle nieuwe leerlingen worden door haar gescreend. Ouders en leerkrachten kunnen kinderen aanmelden voor logopedie. Leerlingen die daarvoor in aanmerking komen krijgen dit individueel of in groepjes aangeboden. Via een schrift houdt de logopediste u op de hoogte van de gang van zaken en de vorderingen van de leerlingen. Hebt u vragen, wensen of opmerkingen dan kunt u haar op school bellen. Fysiotherapie Binnen De Steiger wordt de kinderfysiotherapie verzorgd door Lianne Bosma en Bernadette van Harten, vanuit Fysiotherapiepraktijk De Hunze, van Eesterenlaan 15, 9731 MZ in Groningen, telefoonnummer: Op school wordt er van kinderen op motorisch gebied veel geëist. Problemen in de motoriek kunnen een negatieve invloed hebben op het zelfbeeld van het kind. Derhalve is het belangrijk het bewegend functioneren nauwkeurig te observeren en te onderzoeken. Dit geldt voor de grove- en de fijne motoriek, waaronder ook het schrijven. De fysiotherapie wordt alleen aangeboden als die ten goede komt aan het onderwijs. De aanvraag voor een onderzoek wordt gedaan door de jeugdarts, door middel van een brief die het kind meekrijgt. Voor kinder- fysiotherapeutisch onderzoek/observatie en behandeling is een verwijzing van de huisarts nodig. Van de bevindingen krijgt u schriftelijk bericht. De vergoeding voor kinderfysiotherapie gaat via de zorgverzekeraar van de ouders/verzorgers. De behandeling vindt plaats op school en onder schooltijd. Dit is vooral voor de jonge kinderen vaak een hele verlichting; na schooltijd zijn ze dan vrijgesteld. 1.2 De medezeggenschapsraad (MR) De MR heeft op grond van het MR reglement een aantal adviserende en beleidsbepalende bevoegdheden. De vertegenwoordigers worden door de ouders en het personeel gekozen. De MR behandelt onderwerpen in zijn vergadering die over de school en haar beleid gaan. De MR is zowel voor SBO de Meerpaal als voor SO de Steiger en telt 8 leden, van beide scholen 2 ouders en 2 teamleden. Voor de geleding VSO leerlingen van de Steiger is ontheffing verleend door de MR. Het adres is het postadres van de school, Postbus 70018, 9704 AA Groningen. De samenstelling van de MR is als volgt: Namens de ouders van de Steiger: 8

9 Mevr. Marjen Krijgsheld Mevr. Alied Verbree Namens het personeel van de Steiger: Mevr. Ria Janssen Mevr. Geertruida de Jonge 1.3 De schooltijden De schooltijden zijn: maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 8.30 uur tot uur. woensdag van 8.30 tot uur. 1.4 De locatie De Steiger en De Meerpaal zijn vanaf eind december 1999 gehuisvest aan de Koperstraat 4 te Groningen. 9

10 2 De school 2.1 Richting De Steiger is een Gereformeerde school voor Speciaal Onderwijs en Voortgezet Speciaal Onderwijs aan Zeer Moeilijk Lerenden in de leeftijd van 4 tot 20 jaar; cluster 3. Het onderwijs richt zich op leerlingen met leermoeilijkheden die niet in staat zijn om het reguliere onderwijs te volgen en die geïndiceerd zijn door CVI. 2.2 Bestuur De Steiger gaat uit van de Vereniging voor Gereformeerd Speciaal Onderwijs te Groningen. De vereniging bestaat uit leden en donateurs. Deze komen voor het grootste deel uit de provincies Groningen, Friesland en Drenthe. Het doel van de vereniging, zoals in de statuten staat vermeld, is: De vereniging stelt zich ten doel het stichten en in stand houden van een of meer Gereformeerde scholen voor Speciaal Onderwijs. Het stichten is gebeurd, het in stand houden is nu het enige doel, want nieuwe SO scholen zullen er niet meer bij kunnen komen. 2.3 NECSO De school is sinds 1 augustus 2003 officieel onderdeel van het Noordelijk Expertise Centrum Specialistisch Onderwijs (NECSO) Het postadres daarvan is: Dienstencentrum Regionaal Expertisecentrum Noordoost Nederland Postbus KB Groningen Telefoon Bezoekadres: Schweitzerlaan 2 Groningen. 2.4 Schoolgrootte De Steiger telt op 1 oktober leerlingen. SO: 18 leerlingen VSO: 27 leerlingen De leerlingen wonen in Groningen, het westelijk deel van Friesland en het noordelijk deel van Drenthe. 10

11 3 Waar de school voor staat 3.1 Visie De opdracht van onze school. De Steiger is een gereformeerde school voor Speciaal Onderwijs. De missie en visie van onze school zijn: Wij willen ieder kind laten weten dat hij/zij een onvoorwaardelijk geliefd kind van God is. Het onderwijs op onze school is erop gericht om iedere leerling uiteindelijk te kunnen plaatsen op de best passende plek in de samenleving. Elke leerling heeft recht op een zo autonoom mogelijke plaats in de samenleving. Daarom is ons onderwijs ingericht op het leren toepassen van algemene basisvaardigheden zoals, voorbereiding op werken, wonen en vrije tijd. Leerlingen worden gestimuleerd om zelfstandig te denken en handelen (leerkrachten en leerlingen zijn bekend met het E.I.M, zelf oplossend vermogen en generaliseren). Leerlingen mogen ontdekken hoe het is om ergens verantwoordelijk voor te zijn. Elke leerling met zijn of haar competenties willen we helpen aan een werkplek die bij hem/haar past. Ons onderwijs is er op gericht om competenties van leerlingen te ontdekken en te helpen ontwikkelen. De motivatie daarbij is dat we vanuit christelijke betrokkenheid zorg bieden aan leerlingen die door cognitieve tekorten of door ontwikkelingsproblemen in het reguliere onderwijs- ondanks extra hulp niet goed kunnen functioneren. 3.2 Missie Het Gereformeerd onderwijs blijft in beweging om onderwijs passend te maken. Waar staan we voor? De school voor gereformeerd speciaal onderwijs De Steiger wil een school zijn die haar leerlingen wil toerusten als kind van God, waar de ontwikkeling van kinderen optimaal ontplooid kan worden in een open en veilige sfeer. De doelstellingen zijn: 1. De Steiger wil een school zijn waar orthopedagogische en didactische zorg geboden wordt aan kinderen met een verstandelijke beperking of een syndroom waardoor hun participatie in het regulier onderwijs onmogelijk is. 2. De school wil een service-instituut zijn van waaruit ondersteuning wordt geboden aan gereformeerde basisscholen waar men bovengenoemde kinderen opvang biedt. De school wil een expertisefunctie vervullen voor het samenwerkingsverband. 3. De school wil een medebepalende rol spelen, samen met De Meerpaal, in toekomstig Passend Onderwijs. 4. De school wil in samenwerking met De Meerpaal, toekomstige leerkrachten opleiden in de school (OPLIS). 11

12 De motivatie hierbij is: vanuit christelijke betrokkenheid extra zorg bieden aan kinderen die door aangeboren cognitieve tekorten of door ontwikkelingsproblemen aangewezen zijn op deze manier van intensieve zorgverlening. Onze werkwijze is erop gericht door aanpassing van het onderwijs ieder kind op zijn of haar niveau optimale ontwikkelingskansen te bieden. De zelfredzaamheid en de sociaal-emotionele ontwikkeling heeft bij ons hoge prioriteit: leren omgaan met jezelf en anderen is een belangrijke invalshoek in ons onderwijs. Uitgangspunt is dat we ons willen laten leiden door eerbied voor God en Zijn Woord. Kinderen worden bij ons aangesproken op hun Kind-van-God-zijn. We leren hen op hun niveau en in hun omstandigheden de rijkdom daarvan. Ook dat dit reden is voor een blij leven. 3.3 Visie op ontwikkeling en onderwijs Wij kijken en luisteren naar onze leerlingen om te zien wat ze nodig hebben. We volgen hun ontwikkeling zorgvuldig om te bepalen of ze extra hulp, uitdaging of stimulering behoeven. We bereiden onze leerlingen voor op hun toekomst gericht op wonen, werken en vrije tijd. Op die manier proberen we alles uit leerlingen te halen wat erin zit, maar nooit ten koste van het kind. We benaderen onze leerlingen positief en gaan uit van de mogelijkheden van ieder kind. We helpen ze om stapsgewijs te groeien naar zelfvertrouwen, zelfredzaamheid en zelfstandigheid. Visie op ontwikkeling Voor ons is ieder kind van oorsprong een uniek mens, door God geschapen. Om zich te kunnen ontwikkelen beschikken kinderen van nature in meer of mindere mate over bepaalde eigenschappen. Kinderen willen iets kunnen en iets leren (competentie en nieuwsgierigheid). Ze zoeken omgang en staan open naar de wereld om hen heen (relaties en onbevangenheid). Kinderen willen graag zelf kiezen en aan de slag gaan met uitdagende nieuwe dingen (autonomie en zelfvertrouwen). Die eigenschappen kunnen alleen tot ontwikkeling komen als het kind bescherming, liefde aanmoediging, sturing en respect van volwassenen en leeftijdgenoten ontvangt. Een kind wordt op weg naar volwassenheid steeds onafhankelijker als het kan vertrouwen op eigen kunnen en eigen keuzes. Waar we rekening mee dienen te houden is dat de leerlingen die onze school bezoeken, beperkt zijn in hun mogelijkheden en op een nadere manier leren. Er zijn leerlingen die bepaalde basisontwikkelingen nog niet beheersen. We geven onderwijs op maat, onderwijs dat past bij de leerling. Tevens krijgen wij steeds meer leerlingen met specifieke gedragsproblemen en leerlingen die op een zeer laag niveau functioneren. Voor deze leerlingen zullen we, voor onszelf, genoeg kennis moeten ontwikkelen om optimaal aan te sluiten bij hun hulpvraag. Ons team probeert zo goed mogelijk recht te doen aan de eigenheid van ieder individueel kind en gaat uit van zijn of haar specifieke mogelijkheden. Kinderen moeten zo goed mogelijk hun gaven tot ontwikkeling brengen, maar niet primair ter wille van hun zelfontplooiing. We sturen juist aan op het dienstbaar zijn in alle verhoudingen. Afhankelijk kunnen en durven zijn in relaties is kenmerkend voor het leven van een christen. Tegelijk beseffen we dat dit alleen maar kan, als het kind hieraan vorm geeft vanuit zelfaanvaarding en zelfrespect. We zoeken naar een inrichting van ons onderwijs waarin deze eigenschappen tot ontwikkeling komen. Wij noemen dit adaptief toerustend onderwijs. Visie op onderwijs Onze visie op onderwijs sluit naadloos aan bij onze visie op ontwikkeling. Zoals aangegeven gaan we uit van de specifieke mogelijkheden van ieder individu. In ons onderwijs dagen we kinderen uit zich 12

13 te ontwikkelen zodat ze kunnen uitgroeien tot een zelfstandig handelend mens, die in staat is om zo goed mogelijk sociaal te functioneren in de maatschappij: in hun eigen sociale omgeving en op het gebied van vrije tijd, dagbesteding of werk. Met betrekking tot het leerklimaat heeft De Steiger de laatste jaren een duidelijke groei doorgemaakt. Op grond van het instroomprofiel en verwachte uitstroomprofielen en het daaraan gekoppelde ontwikkelingsperspectief, werken de leerkrachten met instructieniveaus. Om de gewenste situatie te realiseren is het van belang dat het onderwijs zodanig ingericht wordt dat leerlingen gestimuleerd worden zichzelf meer te ontwikkelen. Dat wil zeggen het vergroten van hun zelfbeeld, de sociale vaardigheden, de zelfredzaamheid en het zelf oplossend vermogen (zelf leren nadenken, oplossingen bedenken, vaardigheden toe te passen en initiatieven te nemen). De nadruk ligt op het zelf denken en doen. Naar aanleiding van deze ontwikkeling kunnen (moeten) de leerlingen aangesproken worden op hun eigen verantwoordelijkheden. Voor het team betekent dit dat de leerling centraal staat. De methode van lesgeven/begeleiden geeft ruimte tot zelf ontdekken en kiezen. Niet meer de vroegere, directieve manier van lesgeven. De begeleider krijgt een ondersteunende, begeleidende rol. De begeleider besteedt aandacht aan het functioneren van de leerlingen en creëert daarbij ruimte van waaruit ze zich verder kunnen ontwikkelen. Deze manier van onderwijs verzorgen sluit aan bij de ontwikkelingen binnen het onderwijs en de gehandicaptenzorg, waarbij men steeds meer de cliënt centraal zet (wat kan hij/zij, wat wil hij/zij en wat zijn de mogelijkheden?). Door deze werkwijze worden de leerlingen beter voorbereid op een toekomst na hun schoolperiode. De overgang van de schoolperiode naar een volwaardige woon/werkplek in de samenleving verloopt meer geleidelijk. Binnen de huidige veranderingen en ontwikkelingen in het ZML-onderwijs zien wij het Eigen Initiatief Model (EIM) als een zeer bruikbare methodiek, die veel mogelijkheden biedt voor de door ons gewenste vorm van onderwijs verzorgen (zie hoofdstuk 6). De heersende visie op zorg- en dienstverlening aan mensen met een verstandelijke beperking is gericht op maatschappelijke participatie. Mensen met een verstandelijke beperking hebben recht op een volwaardige plaats in de samenleving en op ondersteuning om deze te verwerven. Participatie in de samenleving stelt hoge eisen aan de zelfredzaamheid van mensen. Niet alleen wat de beheersing van allerlei praktische en sociale vaardigheden betreft, maar zeker ook aan het vermogen om te generaliseren: adequaat omgaan met problemen en onvoorziene situaties die zich in het dagelijkse leven kunnen voordoen. Voor veel mensen met een verstandelijke beperking is generalisatie een grote valkuil. Ze zijn wel in staat praktische vaardigheden te leren toepassen, maar hebben veel moeite nieuwe situaties te overzien en in te schatten op welke manier zij hierop kunnen anticiperen en te bedenken op welke manier ze er adequaat mee om kunnen gaan. Dit heeft consequenties voor het onderwijs aan deze doelgroep. Bovendien is het onderwijs aan ZML momenteel onderhevig aan veranderingen. Het onderwijs zal in de toekomst moeten voldoen aan nieuw gestelde onderwijsdoelen. De tijd van grasduinen en een min of meer vrijblijvende aanpak van het onderwijs, waarbij minder eisen aan de leerlingen gesteld worden, is voorbij. De houding van het team, waarbij geprobeerd wordt fouten van de leerlingen te voorkomen door problemen en opdrachten sterk te versimpelen, is achterhaald. Hierdoor wordt een situatie gecreëerd waarin de leerling afhankelijk blijft van de leerkracht en deze nodig blijft hebben om datgene wat hij/zij tegen komt te structureren. In een later stadium geldt dit ook voor de woon- en/of werkbegeleiding ( aangeleerde hulpeloosheid ). Op onze school is ervoor gekozen de vicieuze cirkel van de aangeleerde hulpeloosheid en het hulpverleners syndroom te doorbreken. 13

14 Eigen Initiatief Model In het boek Indicatiestelling: condities en instrumentarium wordt onderscheid gemaakt tussen cognitieve leervoorwaarden en algemene leervoorwaarden. De algemene leervoorwaarden komen overeen met wat wij noemen algemene vaardigheden. Om daadwerkelijk aan de slag te gaan is gekozen voor het project Leren leren in het ZML op basis van het Eigen Initiatief Model. Het EIM is een trainings- en begeleidingsmethode gericht op het vergroten van de zelfstandigheid, flexibiliteit en de mogelijkheden/inzetbaarheid van mensen met een verstandelijke beperking. Het is een uitwerking van een visie waarin centraal staan: burgerschap (gelijke rechten en plichten), leren (zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid) en ondersteuning in de eigen leeromgeving. EIM geeft richtlijnen om de vicieuze cirkel van de aangeleerde hulpeloosheid te doorbreken. Voor het team binnen het onderwijs betekent dit een andere manier van begeleiden/coachen bij het aanbieden van leerstof: niet meer alleen voordoen of structureren, maar de leerling ook de ruimte geven om zelf te ontdekken, te denken en te handelen, op eigen niveau. Deze houding is een voorwaarde om het andere belangrijke onderdeel goed uit te voeren: de instructie, het aanbieden van leerstrategieën. Het vergroten van de zelfstandigheid en de zelfredzaamheid leiden tot het versterken van het zelfbeeld. Het geleerde biedt de leerling competenties waarmee hij/zij effectiever kan functioneren in de maatschappij (m.b.t. werk, wonen en vrije tijd). Niet alleen op praktisch gebied, maar juist ook met betrekking tot de denkvaardigheden. Ontwikkelingsgericht Kinderen willen iets en kunnen, iets leren (competentie en nieuwsgierigheid). Ze zoeken omgang en staan open naar de wereld om hen heen (relaties en onbevangenheid). Kinderen willen graag zelf kiezen en aan de slag gaan met uitdagende nieuwe dingen (autonomie en zelfvertrouwen). Waar we rekening mee dienen te houden, is dat de leerlingen die onze school bezoeken beperkt zijn in hun mogelijkheden. Het kan voorkomen dat de leerlingen bepaalde basisontwikkelingen nog niet beheersen en dat er op een andere manier geleerd wordt. We geven onderwijs op maat, dat past bij de leerling, en houden dus rekening met onderlinge verschillen. Aan de ontwikkelingsgerichtheid zit ook een kant waar we op De Steiger niet mee uit de voeten kunnen. Ontwikkelingsgericht en adaptief onderwijs heeft humanistische wortels en dus een optimistisch mensbeeld. Op een gereformeerde school liggen de uitgangspunten anders. Wij komen ook bij kinderen zonde, onwil en beperkingen tegen. We nemen ons vertrekpunt niet in het goede kind, maar in de opdracht die God ons geeft zijn kinderen toe te rusten tot hun levenstaak. We baseren ons onderwijs niet op autonomie en zelfvertrouwen, maar werken vanuit christelijke principes aan eigen verantwoordelijkheid en zelfstandigheid. De begrippen redzaamheid en volwassenheid kenmerken ons christelijk opvoedingsdoel. We zeggen daarmee dat kinderen verantwoordelijkheid moeten leren dragen voor hun relatie met God, de naaste, de schepping en het omgaan met zichzelf. Kinderen moeten zo goed mogelijk hun gaven tot ontwikkeling brengen, maar niet primair om wille van hun zelfontplooiing. We sturen juist aan op het dienstbaar zijn in alle verhoudingen. Afhankelijk kunnen en durven zijn in relaties is ook kenmerkend voor het leven van een christen. Tegelijk beseffen we dat dit alleen maar kan als het kind hieraan vormgeeft vanuit zelfaanvaarding en zelfrespect. We zoeken naar een inrichting van ons onderwijs waarin deze eigenschappen tot ontwikkeling komen. Wij noemen dit adaptief toerustend onderwijs. We werken binnen het SO thematisch om alle lessen zo betekenisvol mogelijk te maken. We bieden deze thema s aan via diverse werkvormen waarbij de leerling de kans krijgt om zijn of haar eigen voorkeursleerstijl te ontdekken en te gebruiken. 14

15 3.4 Omgaan met elkaar We vinden een goed pedagogisch klimaat/leefwereld heel belangrijk. De school streeft naar een klimaat dat door leerlingen, medewerkers en ouders als aangenaam wordt ervaren. Het pedagogische klimaat bestaat onder meer uit afspraken en omstandigheden die van invloed zijn op de sfeer in de school. Door dit klimaat wordt er zorg gedragen voor een zo optimaal mogelijke leeromgeving. We geven daarom op school speciale aandacht aan de schoolinrichting: we willen graag dat onze school een sfeer van rust uitstraalt. de kwaliteit van de relatie leerkracht - leerling: de basishouding van de teamleden tegenover de leerlingen wijkt niet af van onze visie: met respect. de kwaliteit van de leerkrachten onderling: de werksfeer is afhankelijk van de manier waarop we met elkaar omgaan. We streven naar openheid, hulpvaardigheid en betrouwbaarheid binnen de kring van collega s. de kwaliteit van de relatie van leerkrachten met ouders: we willen in de omgang met leerlingen zoveel mogelijk op een lijn zitten met de ouders. de kwaliteit van de relatie van leerlingen onderling: ook bij de leerlingen streven we naar een sfeer van begrip voor elkaar en ruimte om zichzelf te kunnen zijn. Het zoveel mogelijk zichzelf kunnen zijn mag niet ten koste gaan van anderen in de groep. Respect hebben voor elkaar vinden we erg belangrijk. een veilige school: binnen de school zijn leefregels afgesproken die te vatten zijn in drie hoofdregels: 1. We hebben respect voor elkaar en zorgen ervoor dat de ander zich veilig voelt op school 2. Je bent netjes op de spullen van jezelf, de ander en de school 3. Het plein is een leuke speelplaats voor iedereen, let er dus op of anderen jouw spel ook nog leuk vinden. Voor het geval er sprake is van intimidatie of ander machtsmisbruik is een protocol van handelen in de school aanwezig. Er is een vertrouwenspersoon en een contactpersoon aangesteld. U vindt hun namen en telefoonnummers in deze gids. Jaarlijks wordt aan de leerlingen verteld bij wie ze terecht kunnen in geval van intimidatie of machtsmisbruik. 3.5 NECSO (Noordelijk Expertise Centrum Specialistisch Onderwijs) De Steiger behoorde tot het Regionaal Expertise Centrum (REC) Noordoost Nederland, cluster 3. In het oude REC 3-1 werkten scholen samen om de expertise te bundelen van het speciaal onderwijs voor kinderen met een motorische en/of verstandelijke handicap en langdurig zieke kinderen (LG, ZML en LZ). Door de wet Passend Onderwijs is het REC 3-1 opgeheven. De voormalige REC 3-1 scholen hebben zich uitgesproken voor blijvende samenwerking binnen het Convenant NECSO (Noordelijk Expertise Centrum Specialistisch Onderwijs). NECSO bestaat uit 10 scholen voor speciaal onderwijs. Daarvan bieden 8 scholen onderwijs voor zeer moeilijk lerende kinderen. De acht scholen zijn : De Thrianta school in Emmen, W.A. van Lieflandschool in Assen & Groningen, de Wingerd & de Steiger in Groningen, De Meidoornschool in Stadskanaal, de Meentschool in Winschoten en de Margaretha Hardenbergschool in Veendam. De andere twee scholen voor speciaal onderwijs zijn: 15

16 De Buitenschool in Glimmen (voor langdurig zieke kinderen) en de Mytylschool in Haren met een dislocatie in Emmen (voor kinderen met een motorische handicap). De schoolbesturen hebben besloten dat de ambulante begeleiding van leerlingen nog voor een jaar door NECSO wordt gecoördineerd. 3.6 Toelatingsprocedure De opvang van nieuwe leerlingen in de school Werkwijze van de Commissie van Advies van het Samenwerkingsverband Toewijzen van toelaatbaarheidsverklaringen SO-SBO-VSO per Met de invoering van Passend Onderwijs op 1 augustus 2014 krijgen de samenwerkingsverbanden PO en VO de wettelijke taak om een toelaatbaarheidsverklaring af te geven voor plaatsing van een leerling in het speciaal basisonderwijs (SBO), het speciaal onderwijs (SO) en het voortgezet speciaal onderwijs (VSO). Na de invoering van Passend Onderwijs zijn er geen wettelijke criteria (meer) die bepalen of een leerling toelaatbaar is voor het SBO of (V)SO. De SWV s Passend Onderwijs PO en VO krijgen de wettelijke taak om een toelaatbaarheidsverklaring af te geven voor plaatsing in het SBO en (V)SO. Schoolbesturen vragen de toelaatbaarheidsverklaring aan, niet de ouders, zoals in de huidige situatie. PCL en CvI worden opgeheven. De SWV en PO 20.01, VO en VO zijn volop bezig met het inrichten van de toewijzing van extra ondersteuning in het SBO, SO en VSO via een toelaatbaarheidsverklaring (TLV). In dit gezamenlijke ontwikkelingsproces krijgt het inhoudelijk voortraject van het toewijzingsproces een grote rol. In de notitie Werkwijze Commissie van Advies (zie website van de Meentschool) wordt de werkwijze op basis van de huidige stand van zaken beschreven. Hierbij is uitgegaan van dat wat bekend is en benoemd wat nog in ontwikkeling is. Hierbij zal in december en in mei worden geëvalueerd op de werkwijze (inhoudelijk voortraject en uitvoering van de CvA). Op basis van de evaluaties kan de werkwijze worden bijgesteld. De werkwijze en de bijstellingen tijdens het proces zullen bestuurlijk worden vastgesteld in de deelnemende SWV-en. het slagboom en bijstellen. Extra ondersteuning Wanneer de interventies in de basisondersteuning onvoldoende bijdragen aan de ontwikkeling van de leerling kan de leerling in aanmerking komen voor extra ondersteuning. Deze extra ondersteuning in het samenwerkingsverband bestaat uit alle vormen van ondersteuning die de basisondersteuning overstijgen. Het proces van arrangeren kan uitmonden in extra ondersteuning waarvoor wettelijk een toelaatbaarheidsverklaring (voorheen indicatie) nodig is: - Speciaal basisonderwijs - (Voortgezet) speciaal onderwijs Toelaatbaarheidsverklaring Bij wet is bepaald dat er een toelaatbaarheidsverklaring nodig is voor plaatsing in het SBO of (V)SO. Hiervoor is een multidisciplinaire en integrale beoordeling nodig van de onderwijsbehoeften van de leerling, de school en eventueel de opgroei- en opvoedondersteuning voor de leerling en/of het gezin. In een Algemene Maatregel van Bestuur is uitgewerkt dat een CvA minimaal moet bestaan uit een orthopedagoog generalist of GZ-psycholoog en een deskundige met specifieke expertise met betrekking tot de problematiek van een leerling. 16

17 Toewijzen van extra ondersteuning SO-SBO-VSO Met het wegvallen van de wettelijke criteria is het aan (besturen van) de samenwerkingsverbanden om afspraken te maken over de manier waarop wordt vastgesteld of leerlingen toelaatbaar zijn voor SBO, SO en VSO van het SWV. Het is van belang dat de afspraken daarover niet per samenwerkingsverband verschillen, dat zou verwarrend zijn voor scholen en ouders. In de provincie Groningen is daarom besloten om op zoek te gaan naar een uniforme manier van het toewijzen van extra ondersteuning in SBO,SO, VSO via één gezamenlijke Commissie van Advies. Dit moet de basis leggen voor gecontroleerd vertrouwen en een doorgaande ondersteuningslijn. Handelingsgericht toewijzen van extra ondersteuning De onderwijsbehoefte van de leerling met extra ondersteuning wordt vertaald in concrete en haalbare handelingssuggesties passend bij het beoogde uitstroomniveau en uitstroomperspectief van de leerling. - Wat heeft de leerling nodig om de beoogde einddoelen te halen? - Wat heeft de leerkracht nodig om de leerling hierbij te ondersteunen? - Wat heeft de school/ het team nodig om dit te kunnen realiseren? - Wat hebben de ouders nodig om de leerling hierbij te ondersteunen? Procedure Bij het toekennen van extra ondersteuning in het SO, SBO en VSO wordt de nadruk gelegd op de kwaliteit van het voortraject in de scholen. Het ondersteuningsteam (IB-er, directeur, orthopedagoog/gz-psycholoog en eventueel CJG) in de school stelt vast: - DAT er extra ondersteuning nodig is omdat de onderwijsbehoefte van de leerling de basisondersteuning overstijgt. - WAAROM de extra ondersteuning nodig is op basis van de samenhangende stimulerende en belemmerende factoren in relatie tot het beoogde uitstroomniveau en uitstroomperspectief. - WAAR de extra ondersteuning geboden kan worden: in het regulier of speciaal (basis)onderwijs. Specifieke expertise uit het speciaal (basis)onderwijs is betrokken bij de TLV-aanvraag. Hiermee is ook geborgd dat de beoogde school de goede plek voor de betrokken leerling is. - WAT er concreet nodig is door de IVO-matrix in te vullen. Instrumenten Binnen de provincie Groningen is door de samenwerkingsverbanden PO en VO, de (school)besturen van cluster 3 en 4 en de MBO-besturen een werkgroep geformeerd, de Werkgroep Groningen (WIG). Deze werkgroep houdt zich bezig met advisering aan de schoolbesturen PO, VO (V)SO en MBO op het gebied van de toekomstige toewijzing van extra onderwijsondersteuning binnen Passend Onderwijs (advisering omtrent het afgeven van een toelaatbaarheidsverklaring). De WIG heeft onderzocht of er een (min of meer) objectief en onafhankelijk instrument of model is waarmee kan worden vastgesteld welke extra ondersteuning een leerling nodig heeft als de planmatig en doelgericht uitgevoerde basisondersteuning onvoldoende oplevert. Hierbij zijn door de WIG een instrument en een model onderzocht voor het onderbouwen van de vastgestelde onderwijs- en ondersteuningsbehoefte van de leerling: 1. Het Vraag Profiel Instrument (VPI) 2. Het indicatiestelling vanuit onderwijsbehoeften-model (IVO) De ervaringen in deze proefperiode zijn leidend voor de mogelijke definitieve inzet van het VPI. Als de pilot VPI tot een positief advies leidt voor de inzet van het instrument, vult een school het instrument in voor de onderbouwing van de TLV- aanvraag. De matrix die het concretiseren van de 17

18 ondersteuningsbehoefte van de leerling, de leerkracht, het schoolteam en de ouders ondersteunt, wordt ingevuld door de beoogde school na afgifte van de TLV. 3.7 Aanmeldingen bij het Speciaal (Basis) Onderwijs, het SBO en het SO SWV 21-01: (Friesland) Aanmeldingen voor het SBO kunnen worden gedaan bij de Commissie van Toelaatbaarheid van de betreffende SBO school in Friesland. Deze commissie geeft dan een toelaatbaarheidsverklaring (TLV) voor het SBO af. De kosten van plaatsing op een SBO school komen voor rekening van het schoolbestuur van aanmelding en worden betaald uit het extra ondersteuningsbudget wat van het SWV is ontvangen. Willen de ouders vanwege de identiteit voor hun kind een plaats op SBO school de Meerpaal in Groningen, dan gaat dat via een aanmelding bij de onderwijskundig directeur van Noorderbasis. Hij verwijst door naar de commissie die namens de Meerpaal een TLV afgeeft. Aanmeldingen voor het SO worden gedaan nadat het SBO heeft aangegeven dat de leerling met een plaats op het SBO daar niet meer goed passend onderwijs kan ontvangen. Een aanmelding bij de Commissie van Advies (CVA) voor het verkrijgen van een TLV voor het SO zal daarom doorgaans door de speciale basisschool worden gedaan. De kosten van een plaatsing op een SO school zijn voor rekening van het Samenwerkingsverband. SWV (Groningen) en ook (Drenthe) Aanmeldingen voor plaatsing op een SBO of SO school worden gedaan nadat onze basisschool heeft aangegeven dat de leerling daar niet (meer) goed passend onderwijs kan ontvangen. Een aanmelding bij de Commissie van Advies (CVA) voor het verkrijgen van een Toelaatbaarheidsverklaring (TLV) voor het SBO of SO zal als regel door de basisschool worden gedaan. De kosten van plaatsing op een SBO of SO school komen voor rekening van het schoolbestuur van aanmelding en worden betaald uit het extra ondersteuningsbudget wat van het SWV is ontvangen. Voor alle drie SWV-en: Onze school, ons bestuur maakt deel uit van het SWV 20-01, of 21-01, of 22-01, De adressen van de commissies, het SWV en andere instanties die genoemd worden zijn op school bekend. De aanmeldingen worden door de school gedaan, waarbij de afstemming met en de wens van de ouders van groot belang is. Zit uw kind reeds op het speciaal onderwijs, dan zal diezelfde Commissie binnen twee jaren toetsen, wederom weer in samenspraak met u als ouders/verzorgers, of uw kind op het speciaal onderwijs blijft of dat uw kind beter naar het regulier voortgezet onderwijs kan. 18

19 4 Organisatie van het onderwijs 4.1 De leerlingen De leerlingen van De Steiger zijn verdeeld over 4 groepen: twee groepen in het Speciaal Onderwijs (SO) en twee groepen in het Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO). Er wordt onderwijs gegeven aan leerlingen met een lichte tot ernstige verstandelijke en soms meervoudige beperking, waarbij de grens wordt aangegeven bij een IQ van 35 tot een IQ van 70. Het zijn daarnaast o.a. leerlingen die sociaal-emotioneel zijn vastgelopen in het regulier (S) BO en in het ZML onderwijs weer tot rust kunnen komen. Ze kunnen zich vanuit rust en zelfvertrouwen weer ontwikkelen. Alle leerlingen krijgen een specifiek onderwijsaanbod. Hun bijkomende stoornis is mede de oorzaak van het belemmeren van het leren. Voorop in de begeleiding staat hun verstandelijke beperking waardoor de ondersteuningsvraag gericht is op veiligheid en structuur. Leerlingen met een enkelvoudige IQ beperking zijn binnen onze school een kleine groep evenals de doelgroep meervoudig gehandicapte (MG) leerlingen. Leerlingen met een IQ beperking en een bijkomende problematiek zoals een laag sociaal-emotioneel functioneren, hechtingsstoornis, of een autistisch spectrum stoornis, vormen de grootste doelgroep binnen de school. Vanuit onze kleinschaligheid en rust kunnen leerlingen weer tot leren komen. De leerlingen worden binnen de reguliere groepen geplaatst. 4.2 Plaatsing De leerlingen kunnen vanaf 4 jaar worden geplaatst in het SO; Vanaf 12 jaar wordt er een afweging gemaakt of de leerling doorstroomt naar PrO of de schoolloopbaan voorzet binnen het ZML-VSO. Doorstroomleeftijd: leerlingen verlaten het SO vanaf 12 en uiterlijk met 14 jaar. De leerlingen van het ZML-VSO blijven tot ze een leeftijd hebben bereikt van 18 tot 20 jaar. De leerlingen volgen minimaal 1000 uur onderwijs per jaar. 4.3 De groepen SO-onderbouw De jongste kinderen (4-10 jaar) zitten in de SO-onderbouwgroep. Zowel het individueel als het samen spelen krijgen veel aandacht. In de klas zijn de leerlingen dan ook 'spelend' aan het leren. Er ligt tijdens deze fase ook een sterke nadruk op de communicatieve basisvaardigheden, omdat veel leerlingen niet of nauwelijks spreken als ze bij ons op school komen. Spelen is leuk, is leren, is bezig zijn met speelgoed, het is ontdekken en ontwikkelen. Spel en spelen zien wij niet alleen als een manier van vrijetijdsbesteding, maar vooral ook als een mogelijkheid kinderen te leren kennen, naar kinderen te kijken en de ontwikkeling van het kind te volgen en te stimuleren. Een kind is een spelend wezen. In het spel leeft het kind heel intens en wordt de lichamelijke, sociaal-emotionele en cognitieve ontwikkeling gestimuleerd. Vooral in de aanvangsgroepen wordt op basis van deze achterliggende doelen spelbegeleiding gegeven. De zintuiglijke ontwikkeling wordt bevorderd door allerlei vormen van spel en in activiteiten gericht op senso-motoriek, door inzet van ontwikkelingsmateriaal en door knutselactiviteiten. Met sensomotoriek wordt de waarneming in combinatie met de motoriek geoefend. De kunstzinnige vorming krijgt aandacht in een combinatie van taal, muziek, drama en expressie. Taal- en Spraakontwikkeling vinden plaats in de vorm van vertellen, voorlezen, luisteren, gebaren. Daarnaast wordt veel aandacht geschonken aan de ontwikkeling van de zelfredzaamheid, zoals het zelfstandig naar de wc gaan, handen wassen, jas aan- en uittrekken, jas dicht doen. 19

20 In SO-onderbouw is veel aandacht voor ontwikkelen van werkhouding en taakgerichtheid. Er wordt ook een begin gemaakt met cognitieve vaardigheden zoals tellen en rekenbegrippen, leesvoorwaarden en lezen, spelling en werken op de computer. Verder wordt er gewerkt aan begripsvorming door onder andere het werken met allerlei ontwikkelingsmateriaal, speelwerkbladen, 'schrijfoefeningen'. Leerling en begeleiders zijn deel van de groep. In onze omgang met elkaar proberen we de leerlingen bewust te maken dat er nog anderen zijn dan het kind zelf, waarmee we werken aan de sociale vorming. In de onderbouw wordt thematisch gewerkt. Bij een project horen alle ontwikkelingsgebieden en proberen we iedere keer een uitstapje te organiseren zodat het thema ook werkelijk met hun hele ik beleefd kan worden. SO-bovenbouw In de SO-bovenbouwgroep zitten leerlingen van 9-12 jaar. Om de overgang van SO-onderbouw naar SO-bovenbouw vloeiend te laten verlopen, krijgen de onderdelen die in de eerste groep aan de orde komen, in deze groep ook de aandacht. Daarnaast vindt er een verdere uitbouw plaats, in het bijzonder op het cognitieve vlak: leergebied specifieke doelen op het gebied van Nederlandse taal, rekenen en wiskunde, oriëntatie op mens en wereld krijgen meer aandacht. Vanuit het kind gezien worden deze leergebieden langzamerhand in een bredere context geplaatst. In de bovenbouw wordt een start gemaakt met de vakken koken en huishoudkunde. Bij taal beginnen we met spreekbeurten, die op school gemaakt worden. Voortgezet Speciaal Onderwijs Het VSO is georganiseerd in twee VSO-groepen: VSO en stagegroep. VSO heeft een schakelfunctie. We kijken hoe leerlingen omgaan met de veranderingen en of ze sociaal en emotioneel opgewassen zijn tegen de druk van het voortgezet onderwijs. Voor sommige leerlingen staat de weg open naar het praktijkonderwijs, de rest zal ZML-VSO voortzetten binnen onze school. In de stagegroep worden leerlingen geplaatst waarbij de nadruk nog ligt op aanbod van cognitieve vaardigheden. Daarnaast wordt aandacht geschonken aan praktische vaardigheden. Rekening houdend met de eigenheid van de leerling wordt er langzamerhand toegewerkt naar een zo groot mogelijke mate van zelfstandigheid: zelfredzaamheid, sociale redzaamheid, mentale weerbaarheid. In deze groepen ontdekken de leerlingen waar hun belangstelling en mogelijkheden liggen op het gebied van dagbesteding of werk. Op grond daarvan wordt in de stage groep een passend onderwijsaanbod gedaan en toegewerkt naar wonen, werken en vrije tijd, werken of dagbesteding. Praktijkgericht leren is kenmerkend in deze groepen en stage is daarbij een belangrijk middel. Ook hier zien we een geleidelijke lijn die start bij interne stage binnen school (in de VSO groep), naar Leren op Locatie (LOL) om, indien mogelijk, te eindigen met een externe stage. Binnen de interne stage krijgen leerlingen een taak opgedragen waarvoor zij zelf verantwoordelijk zijn. Stage opdrachten zijn bijvoorbeeld: koffie zetten, melk rondbrengen, oud papier ophalen, de was doen, schoonmaken, in de tuin werken en andere overzichtelijke opdrachten in en om de school. Voor een aantal leerlingen is dit de voorbereiding voor het LOL en een externe stage. Voor het LOL en daarmee het bevorderen van het praktijkgerichte leren, heeft De Steiger contact gezocht met SBO De Meerpaal en diverse externe bedrijven zoals de AH in Vinkhuizen en een flessenfabriek in Zuidbroek. Daar kan de overgang van leren naar werken in een realistische situatie worden geprobeerd en geleerd. De externe stage zien wij als een oriëntatie in de maatschappij en zo mogelijk een voorbereiding op een vaste dagbestedings- of werkplek. Vandaar dat er sterk rekening wordt gehouden met de belangstelling van de leerling in samenhang met het vakkenaanbod. 20

21 Stageplaatsen zijn onder andere: Centrum voor Dagbesteding, Zorgboerderij, Zachtfruitbedrijf, Sociale Werkplaats en Supermarkt. 4.4 Organisatie van de zorg binnen de Steiger De zorg binnen de Steiger is beschreven in het document Zorgplan. In dit zorgplan willen wij verwoorden hoe we de zorg op onze school willen vormgeven. De rode draad in dit plan is het model handelingsgerichte diagnostiek waarin de kind kenmerken centraal staan. Met behulp van dit model gaan we op zoek naar een passende onderwijs- en leerbehoefte van de leerling om op deze manier een zo optimaal mogelijke begeleiding te kunnen bieden. We gaan uit van de hulpvraag van het kind, de ouders of de leerkracht. Door middel van dit document willen we inzichtelijk maken hoe we de orthopedagogische en didactische zorg willen bieden. Wij doen dit vanuit onze visie en missie: We willen de leerlingen leren de gaven die ze van God gekregen hebben zo goed mogelijk te gebruiken. Onze motivatie daarbij is dat we vanuit christelijke betrokkenheid zorg bieden aan leerlingen die door hun beperkingen of door ontwikkelingsproblemen in het reguliere onderwijs- ondanks extra hulp- niet goed kunnen functioneren CVB De Commissie van Begeleiding (CVB) vergadert 1 keer per maand, op maandag. De CVB bestaat uit: de directeur( tevens voorzitter), de ib-er, orthopedagoog, jeugdarts, schoolmaatschappelijk werker en de secretaresse voor het notuleren. De CVB heeft een centrale rol in het traject van zorg en begeleiding. De CVB is verantwoordelijk voor de totale leerlingenzorg en toelating van nieuwe leerlingen. Alle leerlingen zullen gedurende hun schoolperiode goed worden gevolgd om te bezien of de ingeslagen weg de juiste is en of het onderwijs aan ZML nog steeds de aangewezen onderwijsvorm is. Er wordt gewerkt met het model: Handelingsgerichte diagnostiek (HGD). Daarnaast beslist de CVB over terugplaatsing of overplaatsing naar eventuele andere vormen van speciaal onderwijs. De CVB keurt jaarlijks de ontwikkelingsperspectieven in het HP en IHOP goed en stelt het uitstroomperspectief vast. De CVB evalueert het OPP. Tevens geeft de CVB jaarlijks adviezen over het vervoer. Het Zorgteam Het zorgteam komt 1 keer per 4 weken bij elkaar en bestaat uit de directeur, de intern begeleider en een orthopedagoog. Het doel van het zorgteamoverleg is de afstemming van de begeleiding van de leerlingen en de leerkrachten. Groepsplan Het groepsplan is gebaseerd op de leerlijnen voor het ZML onderwijs. Doel van het groepsplan is het inzichtelijk maken van de organisatie van het onderwijs in de groep, de vakgebieden waaraan wordt gewerkt, de doelen die in de loop van het jaar gesteld worden en de niveaugroepen die er zijn in de groep. Het systematiseert tevens het handelen en de werkwijze van de leerkracht en maakt voor een buitenstaander inzichtelijk waaraan wordt gewerkt in een groep. Ontwikkelingsperspectief Voor alle leerlingen wordt een ontwikkelingsperspectief (OPP) opgesteld. Dit is een document waarin wordt omschreven wat de te verwachten uitstroombestemming en het te verwachten uitstroomniveau zal zijn van de leerling. Het beschrijft hoe dicht de leerling de gestelde doelen kan benaderen en welke ondersteuning daarvoor nodig is. Over het ontwikkelingsperspectief vindt 21