Verhalen om niet te vergeten

Transcriptie

1 Er zijn tal van mooie boeken die de verhalen over de Tweede Wereldoorlog levend houden, constateert leesconsulent Ida van der Linden. Ze selecteerde er een aantal. Ik was altijd al dol op verhalen. En niet alleen op papier. Ik vroeg mijn moeder soms het hemd van het lijf, zodat ze boeiende verhalen begon te vertellen. De indrukwekkendste verhalen waren die over de oorlog. Over honger en vieze dingen moeten eten, over tochten op een fiets met houten banden, over rondvliegende kogels, over angst en over bevrijding. Steeds minder kinderen horen die verhalen uit de eerste hand. Gelukkig zijn er veel prachtige kinderboeken die het verhaal levend houden. Want de Tweede Wereldoorlog is zoveel meer dan een verzameling feiten in een leerboek voor geschiedenis. Door verhalen te lezen en voor te lezen leer je ook anders te kijken naar het leven nu. En ga je nadenken over vrede en over hoe we die met elkaar kunnen beschermen. Zelf las ik als kind De kinderen van het achtste woud, Oorlogswinter en Het achterhuis van Anne Frank. In deze blog geef ik een aantal voorbeelden van boeken over de Tweede Wereldoorlog, maar het was moeilijk

2 kiezen, want er is nog veel meer! Kinderen met een ster van Martine Letterie Dit boek is bedoeld voor wat jongere kinderen (6-8 jaar). Het is een kunst om wel gewicht aan de verhalen te geven zonder dat ze te zwaar worden. Er worden in deze voorleesverhalen zes kinderen gevolgd die in kamp Westerbork terecht gekomen zijn. De verschillende kinderen wisselen elkaar af. Je kunt er voor kiezen om alle verhalen over één kind, te herkennen aan een symbooltje, achter elkaar te lezen. Ik vond het verhaal over Jules heel indrukwekkend. Hij moet zich verstoppen in de kast van zijn ouders als het gevaar dreigt dat ze opgepakt worden. Als je het boek gebruikt, doe het dan heel bewust met veel extra uitleg. De brieven van Mia van Astrid Sy Laïla komt uit Syrië en woont in een AZC. Voor school moeten de kinderen oude mensen helpen met klusjes. Laïla gaat de zolder opruimen van de norse meneer Cohen. Op de zolder vindt ze een doos met oude brieven van een Mia. Ze is nieuwsgierig en gaat op onderzoek uit. Wie was Mia en wie was de Isa waaraan

3 ze haar brieven schreef? Het blijkt een verhaal van een joods meisje en haar vriend te zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog. Er zijn veel paralellen te trekken met het verhaal van Laïla, die ook heeft moeten vluchten voor geweld. Meneer Cohen blijkt gelukkig niet zo'n nare man als het in het begin lijkt. Naar het noorden van Koos Meinderts Het verhaal wordt verteld vanuit Jaap, een jongen die samen met zijn grote zus Nel en broertje Kleine Kees naar het noorden wordt gestuurd om daar aan te sterken in de hongerwinter. Ze reizen per boot. Wat moet dat voor die kinderen moeilijk zijn geweest, zo zonder de bescherming van je ouders en zonder te weten waar je terecht zal komen. Toch is het niet alleen een verhaal van ellende. Kinderen blijven nu eenmaal kinderen, ook in een oorlog. Kinderen zullen veel herkennen in het verhaal en tegelijk is de situatie van de kinderen in het boek heel anders dan hun leven. Een mooi uitgangspunt om met kinderen te praten

4 over de oorlog toen, maar ook de oorlogen van nu en de mensen die vluchten daarvoor. Een aap op de WC van Joukje Akveld In dit boek het verhaal over Diergaarde Blijdorp in Rotterdam tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op gekleurde bladen door het boek heen staat wat er gebeurd is met de dierentuin voor de oorlog, tijdens de bombardementen en tijdens de oorlog. Daar tussendoor staan verhalen over verschillende dieren uit de dierentuin. Hoe bijvoorbeeld een aantal apen tijdelijk werden opgesloten in de WC' s van een café, omdat hun verblijf was gebombardeerd. Vooral kinderen in de bovenbouw kan het verhaal aan het denken zetten over de zin en vooral onzin van oorlog. De dieren hebben helemaal nergens om gevraagd en geen middelen om zich te verweren. Allemaal echt gebeurd in je eigen stad.

5 Het achterhuis door David Polonsky met tekst van Anne Frank Het dagboek van Anne Frank blijft kinderen raken. Als puber was ik erg onder de indruk en dacht ik dat mijn dagboeken misschien ook weleens heel beroemd gingen worden. Alhoewel, als het daar oorlog voor moest worden, toch liever niet. In deze graphic novel is gebruik gemaakt van de letterlijke tekst uit het dagboek. Wat kon dat meisje goed schrijven en wat herkenbaar en sprankelend klinkt haar stem nog steeds! De tekeningen voegen nog een dimensie toe door fantasieën en gevoelens van Anne te verbeelden. Het blijft een heftig verhaal, dus alleen geschikt voor de bovenbouw. Andere bruikbare boeken over Anne Frank zijn Buiten is het oorlog van Janny van der Molen en Alles over Anne van Menno Metselaar.

6 Tot slot nog een tip: bij uitgeverij Leopold is er een serie uitgegeven met boeken over de Tweede Wereldoorlog. Bij de boeken zijn lestips op hun website.