In deze blog vertelt leesconsulent Ida van der Linden over hoe je moeilijke onderwerpen bespreekbaar kunt maken door boeken.

Transcriptie

1 In deze blog vertelt leesconsulent Ida van der Linden over hoe je moeilijke onderwerpen bespreekbaar kunt maken door boeken. In mijn werk als leesconsulent maak ik soms heel bijzondere dingen mee. Zo kwam er laatst een groep 8 op bezoek in de bibliotheekvestiging bij hun school om de hoek. Ik vertelde wat over waarom ik van lezen hou. Dat je lekker in een andere wereld kan wegkruipen. Maar ook dat je er veel van kan leren over de wereld, mensen om je heen en jezelf. Als voorbeeld had ik het boek Schuilplaats van Marike Goslinga meegenomen. Een prachtig verhaal over een jongen waarvan de moeder pas is overleden. Je ervaart door het lezen hoe moeilijk dat is omdat niets meer gewoon is. Opeens viel er een stilte over het toch wel rumoerige groepje. Grote ogen keken me aan. Het bleek dat voor één van de stoere knullen uit deze klas dit verhaal wel heel erg herkenbaar was. Dan denk je wel even of je er goed aan hebt gedaan dit precaire onderwerp aan te roeren. Maar de leerkracht speelde er goed op in en wilde het boek mee voor in de klas. Ook kwam de jongen in kwestie na afloop naar me toe voor een praatje. In deze klas was het thema dood wel erg actueel. Gelukkig is dat in de meeste

2 klassen niet zo. Toch krijgen kinderen er een keer mee te maken. Een huisdier, een buurman of (over)grootouders. Ze zitten misschien met vragen die ze niet durven te stellen. Mooie verhalen of gedichten over de dood geven een aanleiding om eens samen te praten. Het kan voor kinderen veilig voelen om over een boekfiguur te praten in plaats van over hun eigen angsten en gevoelens. Er zijn veel mooie boeken over de dood. Denk aan klassiekers zoals Lieve oma Pluisvan Dick Bruna, Kikker en het vogeltje van Max Velthuijs, Achtste-groepers huilen niet van Jacques Vriens en De gebroeders Leeuwenhart van Astrid Lindgren. In deze blog nog een aantal voorbeelden van boeken waarin doodgaan geen taboe-onderwerp is: Een boom vol herinneringen van Britta Teckentrup (4+) Vos heeft een lang leven gehad en nu is hij moe. In de sneeuw valt hij in een diepe slaap, voor altijd. De dieren van het bos zijn erg verdrietig maar gaan elkaar ook verhalen vertellen. Over de mooie herinneringen die ze met Vos hebben. Een magisch verhaal over hoe iemand levend blijft in de herinnering van zijn geliefden. Om vanaf 4 jaar voor te lezen en over te praten. Groter dan een droom van Jef Aerts en Marit Törnqvist (6+) De grote zus van het jongetje uit dit boek is gestorven voordat hij geboren is. Hij heeft haar dus nooit gekend maar het verdriet hangt nog in huis. Hij denkt na over de dood: Ga ik ook dood, doet het pijn? Zijn moeder zegt dat dood zijn is als dromen, maar dan groter. Die nacht maakt zijn zusje hem wakker om samen te gaan fietsen. Ze leren elkaar kennen, hebben lol en ook verdriet samen. Prachtig

3 geïllustreerd prentenboek om voor te lezen aan kinderen vanaf 6 jaar. De schuilplaats van Marike Goslinga (10+) De moeder van Levi is nog maar kort geleden overleden. Nu is hij met zijn vader, zijn grote broer Tom en puberende zus Anne onderweg naar Vlieland. Ze hebben daar een vakantiehuisje waar ze al jaren naar toe gaan. En nu dus voor het eerst zonder hun moeder. Anne wil helemaal niet over hun moeder praten en Tom zit veel te gamen. Dus heeft Levi zich voorgenomen om extra zijn best te doen om het toch gezellig te maken. Een mooi verhaal over het verwerken van een groot verlies. Hoe gek het is dat heel veel dingen toch gewoon door gaan. Hoe verschillend mensen kunnen zijn in het omgaan met verlies. En hoe moeilijk het is voor de mensen er om heen om daar goed op te reageren. Alles wat je zegt kan fout vallen, maar niks zeggen is nog veel erger. Af en toe had ik echt een brok in mijn keel. Het is zeker geen pikzwart verhaal want er gebeuren ook leuke dingen. Levi krijgt een nieuwe vriend (Jimmy) en wordt zelfs een beetje verliefd! Vanaf 10 jaar.

4 De regels van drie van Marjolijn Hof (10+) De tweeling Twan en Linde gaan mee naar IJsland waar hun overgrootvader woont. Hij is heel erg ziek en de moeder en oma van de tweeling willen hem naar Nederland mee terug nemen om daar te sterven. Maar de overgrootvader heeft daar helemaal geen zin in en wil blijven waar hij thuishoort, in IJsland. Het boek staat bol van de mooie zinnen, van aansprekende beelden en diepe gevoelens, zonder dat het sentimenteel wordt. Als je et boek in de klas voorleest kan je uitgebreid doorpraten over in hoeverre ieder mens recht heeft om zelf over zijn/haar leven en levenseinde te beslissen. Vanaf 10 jaar. Doodgewoon van Bette Westera (6+) Wat een gewaagd plan: een boek met alleen maar gedichten over de dood voor kinderen. Heel bijzonder hoe allerlei facetten van de dood langskomen in allerlei soorten gedichten en met illustraties met allerlei verschillende sferen. Van heel schrijnend tot grappig tot vaag en filosofisch. Ik zou aan kinderen niet het hele boek achterelkaar voorlezen. Juist op een goed moment een gedicht er uit pikken dat bij de situatie of de vraag van het kind past werkt denk ik goed. Er staan ook een aantal gedichten in het boek over rituelen rond de dood in andere culturen. Achterin een extra uitleg over allemaal termen die met de dood te maken hebben. Wat vooral mooi is, is dat het kind serieus wordt genomen en ook zijn verdriet. Deze Gouden Griffel winnaar van 2015 is om voor te lezen vanaf 6 jaar.

5 Meer boeken over dit thema zijn te vinden op het leesplein.