De Romeinse tijd leven ten zuiden van de Limes
|
|
- Adriaan de Jong
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 ca. 100 ca. 100 De Romeinse tijd leven ten zuiden van de Limes 2 Deze reconstructie van een Romeinse nederzetting in Tiel Passewaaij geeft een goed beeld hoe het landschap in Buren was ingericht. Enkele boerderijen met naastgelegen akkers op de vruchtbare gronden en rondom het lagergelegen weidegebied. Buren krijgt pas echt vorm in de 1 ste eeuw n.chr. als de Romeinen het gebied ten zuiden van de Rijn stevig in handen hebben. Op dat moment leeft in het rivierengebied de Neder-Germaanse stam van de Bataven. In 69 n.chr. is de macht van de Romeinse keizers tanende en breekt onder leiding van Julius Civilis de Bataafse Opstand uit. Nog in hetzelfde jaar wordt de opstand neergeslagen. In Rome komen de Flavische keizers aan de macht (Vespasianus als eerste) en herstellen de rust langs de Rijn. De Rijn vormt vanaf dat moment de natuurlijke grens van het Romeinse Rijk: de Limes. De Bataven betalen een hoge prijs en krijgen permanent militair toezicht. Op strategische plaatsen aan het water komen wachttorens. Om de soldaten te huisvesten worden de van oorsprong houten forten vervangen door stenen (castellae). Bij Maurik heeft waarschijnlijk ooit het fort Mannaricium gestaan maar overtuigend bewijs hiervoor is nooit geleverd. Buren ligt in de Romeinse tijd in het achterland, slechts enkele kilometers ten zuiden van de Limes. Er zijn hoogstwaarschijnlijk geen soldaten gelegerd, maar er wordt wel volop gewoond en geboerd op de vruchtbare gronden. Reconstructie van een Romeinse woonstalboerderij. Vergelijkbare boerderijen hebben ook in de omgeving van Buren gestaan. De belangrijkste vindplaatsen liggen allemaal rondom de huidige stad, niet geheel toevallig vlakbij de uitvalswegen, zoals aan de Culem borgseweg (De Hofkamp), de Hennisdijk (Achter de Haag) en de Burensedijk richting Kerk- Avezaath. Buren kent, net als zoveel Betuwse dorpen in die tijd, bescheiden nederzettingen die bestaan uit hooguit een paar erven met een boerderij. De boerderijen zijn grote woonstalhuizen waarin mens en vee onder een dak wonen. Het Romeinse Rijk ca. 100 n.chr. dat zich uitstrekte van Engeland tot Noord Afrika en de Kaspische zee. De grens loopt iets ten noorden van de stad Buren langs de Rijn. Een Romeins erf is in Buren nog nooit opgegraven. Dit in tegenstelling tot Tiel Passewaaij, waar in 2003 archeologen een complete Romeinse nederzetting blootleggen. De opgraving levert een schat aan informatie op en geeft een goed beeld hoe de Bataven wonen, werken, leven en sterven. Zo weten we dat men de doden cremeert op de brandstapel. De as en botten begraaft men in kuilen op een grafveld. Zo moet het ongeveer in Buren ook zijn gegaan Buren vertelt d Canon van Buren ca. 100 De Romeinse tijd 17
2 Kasteel Buren, Roelant Roghman, ca Kasteel Buren, Roelant Roghman, ca. 1650
3 Het weeshuis Maria Maaiken van Nassau 17 Maria van Nassau, ( ) Weeskinderen voor het weeshuis, ca Het weeshuis is de meest tastbare Oranjenalatenschap in Buren en het beste voorbeeld van Hollandse Renaissance buiten de Randstad. Het initiatief komt van Maria van Nassau, dochter van Prins Willem van Oranje. In 1595 is ze op 39-jarige leeftijd getrouwd met de Duitse graaf Philips van Hohenlohe, luitenant-generaal in dienst van de Republiek. Ze hebben jarenlang op toestemming voor dit huwelijk moeten wachten. Maria die zelf geen kinderen heeft gekregen, wordt omschreven als een mooie, zachtaardige vrouw. Haar bijnaam is Maaiken. Ze stelt gulden aan fondsen en landerijen beschikbaar. Het gebouw verrijst op de plaats van het klooster dat bij de Burense stadsbrand van veertig jaar eerder is verwoest. Helaas overlijdt Maria voordat het weeshuis in 1618 wordt geopend. Ze ligt begraven in de Sint Lambertuskerk. De weeskinderen komen behalve uit Buren ook uit de Oranjebezittingen Acquoy, Leerdam en IJsselstein. Hoewel er plaats is voor twaalf jongens en twaalf meisjes zijn er gemiddeld zestien kinderen. Dit als resultaat van een ongelukkige verdeelsleutel. De opvoeding is in handen van een weesvader en weesmoeder. Dat zo n organisatie eeuwen draait voor een groepje weeskinderen, lijkt een luxe, maar het weeshuis zelf staat regelmatig rood en de kinderen worden niet in de watten gelegd. De stichting is een voorbeeld van sociale betrokkenheid van de vrouwelijke adel bij het maatschappelijk leven. Maar is ook opgericht in de hoop dat: Godt sal u geven sijn ewige gratie. Tussen 1952 en 1970 fungeert het als een voogdijinstelling en wordt een meer eigentijdse opvoeding geïntroduceerd. Na de opheffing is het Marechaussee - museum er gevestigd. Het bestuur van het weeshuis bestaat uit curatoren: vooraanstaande stads- en later gemeentebestuurders. Deze worden nu nog altijd benoemd door het Koninklijk Huis. Abraham de Haen naar Cornelis Pronk, Buren vertelt d Canon van Buren 1613 Het weeshuis 51
4 G. Ribbius, 1867 Daar is een zek re plaats, men noemt ze Stad van Buren, Dáár heb ik mijn beroep, en doe er heelkunst-kuren. Dit zijn de eerste regels van het tien pagina s lange gedicht Iets over het Geldersche stadje Buren, in het voormalige graafschap van dien naam, van de dichtende dokter G. Ribbius. In 1850 vestigt de 25-jarige Ribbius zich als huisarts in Buren, eerst in de Voorstraat 46, later Rodeheldenstraat 59. Naast zijn huisartsenpraktijk beoefent hij de dichtkunst in de trant van de in die tijd toonaangevende dichters Van Lennep en Schoolmeester. Hij schrijft een boekje over natuurlijke historie en gezondheidsleer, en verschillende feest- en volksliederen. In 1867 verschijnt zijn gedicht over Buren waarvan de opbrengst, zo schrijft hij in de inleiding, zal dienen om vijf jeugdige, onverzorgde kinderen, in hun lot te ondersteunen. In een zwierige rijmdicht neemt hij ons mee langs de rijke geschiedenis van Graafschap en Oranje, oorlogen, planten en dieren, maar ook het dagelijks leven in In het rustige stadje Buren is het de vrijdagmarkt die leven brengt. Maar belangrijker is de paardenmarkt als volk uit binnen- en buitenland naar Buren komt. Ribbius beschrijft de boerenwagens met koopwaar, de diligence naar het station in Tiel waar de trein naar Utrecht vertrekt en de scheepvaart die s zomers vastloopt doordat de Korne is dichtgeslibd met de uit Amerika afkomstige Waterpest. Hier volgt een selectie uit het gedicht dat op prachtige wijze de 19 e eeuwse stad en haar geschiedenis vertolkt. Iets over het Geldersche stadje Buren, in het voormalige graafschap van dien naam Het plaatsje waar ik ben en heeft geen hooge wallen, Want toen de poort verdween, ging ook de wal aan t vallen En evenwel nogtans, wanneer men aldaar gaat, Vertoont het landschap u een overschoon gelaat. Een achttien morgen groot zoo wat zal t stadje wezen. Eens graafschaps hoofd eertijds, was het vermaard voor dezen: Hier stond het sterke slot, dat nergens weergâ vond. Oranje, steeds getrouw, had hier een vasten bond. Doch Maximiliaan wou t stadje luister geven, Als het in Egmonds tijd tot graafschap werd verheven. En toen de Zwijger nu met Anna trad in d echt, Werd blij d Oranjevaan aan t graafschap vastgehecht. Maar daar de tijd verloopt, verloopen ook de dingen: Is t wonder dat t kasteel met t graafschap zelf vergingen? Doch keeren wij terug. Verplaatst in vroeg re tijden, Zoo zien wij hoe Arnold veel smarte had te lijden: Gehoond, veracht, gekweld en liefdeloos bespot, Bragt hij zes jaren door, geketend hier op t slot. t Was Adolf, hertogs zoon, die hem dus wist te plagen En dwingen met geweld, bestuur hem op te dragen. Doch t regt en bleef niet uit. Een Karel wist te maken Dat Arnold wederom in vrijheid kon geraken. Toen later Nederland verdrukt werd door Hispanje, En menig stad en plaats partij trok voor Oranje, Was Buren, hoewel klein, door zucht naar vrijheid groot, Zoodat het in den strijd ook moedig hulpe bood. Drie jaren na dien tijd kreeg Spanje t echter weer. t Is t ondermaansch geval, het lot gaat op en neer. Zoo was Hierges toen met troepen aangeland, Door vijftien stuks geschut, liet hij de stad bestoken. De schoten maakten bres, men zag een vuurkolk roken. En plundering en moord, door s vijands hand volvoerd, Heeft in deez bangen tijd de burgerij ontroerd. Een eeuw ontrent daarna zag men de Franschen komen, Hun leger werd destijds voor Buren ook vernomen Gelukkig dat dit volk hier niet den baas bleeft spelen, Want Hollands wakk re leeuw wist slagen uit te deelen, Waardoor t land werd gered, (nabij aan d ondergang), En dankb re traan zich paard aan blijden jubelzang. Koeien in de weide, Gerard Bilders,
5 In Betuws armoeland een zwarte bladzijde In september 2013 speelt het Buren Toen Theater vier voorstellingen van Kroniek van kleine en grote mensen aan de Korne, Het is een bewerking van een historisch artikel over Burense wantoestanden. Het stadje telt in die tijd tientallen verpauperde huizen, een absurd slechte hygiëne en watervoor ziening en jaarlijks een aantal sterfgevallen door de gevreesde tyfus. Binnen het gemeente bestuur bepaalt een kleine elite het lot van de bewoners. De burgemeesters die wel iets willen veranderen, drie op rij, staan machteloos. Kritische inwoners worden geïntimideerd door de stille krachten zoals de elite wordt genoemd. In 1916 doet de Nieuwe Arnhemse Courant verslag en in 1931 brengt een Volkskrantartikel de situatie landelijk voor het voetlicht. Al die tijd is er nog niets veranderd. Geld is er wel, maar dat wordt opgepot. Spaarbank en Weeshuis, geleid door dezelfde regentenkliek aldus de Volkskrantschrijver, geven grif geld uit, terwijl de arbeiders als varkens moeten leven. Vele huisjes kennen maar één klein kamertje met zolder. Particuliere initiatieven voor sociale woningbouw worden weggewuifd. Voor beëindiging is figuurlijk gesproken een breekijzer nodig, een functie die, navrant genoeg, wordt vervuld door de Tweede Wereld oorlog. Als daarna burgemeester Van Sandick de balans opmaakt, concludeert hij gelaten: Iedere financiële reserve is gekweekt door onthouding van Pas na de Tweede Wereldoorlog krijgt Buren stromend water Dit gezin heeft een hutje langs de weg gebouwd. Zij zijn uit hun huis gezet wegens 22,50 gulden huurschuld. Buren, 1933 Muurhuizen zaken welke inwoners van andere gemeenten als normaal beschouwen. Pas dan kan een zwarte bladzijde uit de Burense geschiedenis worden afgesloten. 104 Buren vertelt d Canon van Buren 1931 In Betuws armoeland 105
Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7
Toelichting beelden tijdbalk Argus Clou Geschiedenis groep 7 Hierbij treft u een toelichting aan bij de beelden die in de tijdbalk van Argus Clou Geschiedenis groep 7 zijn opgenomen. Inhoud Thema 1 Boze
Nadere informatiede relatie met het Oranjehuis
1551 1551 Huwelijk Willem van Oranje & de relatie met het Oranjehuis Anna van Egmond 14 Burens relatie met het Oranjehuis begint in 1551 als Anna van Egmond trouwt met prins Willem van Oranje. Anna is
Nadere informatieGebeurtenis Regeerperiode 1403-1442
Johanna van Polanen is pas 11 jaar als ze trouwt. Dit komt doordat haar familie een verstandshuwelijk sluit. Ontvang 100 florijnen. 1403 Engelbrecht de Eerste van Nassau trouwt met Johanna van Polanen.
Nadere informatieWaar verleden en heden elkaar ontmoeten
Waar verleden en heden elkaar ontmoeten Introductie Graafs Museum Het Graafs Museum is gevestigd in de Hampoort, de laatste overgebleven stadspoort van de vestingstad Grave. Een locatie die mede het verhaal
Nadere informatieOver het toneelstuk Gijsbrecht van Amstel
Voorwoord Gijsbrecht van Amstel leefde rond 1300. Hij was de belangrijkste man van de stad Amsterdam in die tijd. Gijsbrecht was geliefd bij de bevolking van Amsterdam, maar hij had ook veel vijanden.
Nadere informatieHet verhaal van de 80 jarige oorlog!
Het verhaal van de 80 jarige oorlog! Filips II erft het grote "Europese Rijk" van zijn vader Karel V. Om te beginnen gaat hij strenge belastingen heffen. 1 Na een aantal jaar vertrekt hij naar Spanje,
Nadere informatieRomeinen. Romeinen. Germanen
Romeinen Romeinen Grieken en Romeinen lijken op elkaar qua levensstijl. Het Romeinse rijk is ontstaan in Rome (753 v. Chr.). De Romeinen kwamen 50 v. Chr. naar Nederland. De Romeinen hebben het Latijns
Nadere informatieBegrippen. mammoet Een dier uit de prehistorie. Een mammoet leek op een grote harige olifant. jagers
ijstijd De tijd dat Nederland onder een laag ijs lag. mammoet Een dier uit de prehistorie. Een mammoet leek op een grote harige olifant. jagers Mensen die zochten naar dieren om ze te vangen en op te eten.
Nadere informatieGeschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren
Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers
Nadere informatieVoorwoord. Rome en de Romeinen
Voorwoord Rome en de Romeinen Dit verhaal speelt in Rome, ongeveer 2000 jaar geleden. Rome was toen een rijke stad, met prachtige gebouwen. Zoals paleizen voor de keizers, voor de Senaat en voor de grote
Nadere informatieCITYROUTES ORANJESTAD BUREN WANDELROUTE AFSTAND: 3,0 KM HISTORISCHE VESTINGSSTAD IN DE BETUWE
ORANJESTAD BUREN HISTORISCHE VESTINGSSTAD IN DE BETUWE WANDELROUTE AFSTAND: 3,0 KM WANDELROUTE 04 03 06 05 10 12 02 01 07 08 09 11 START EIND PARKEREN OVERZICHT WANDELEN IN ORANJESTAD BUREN BUREN MAG ZICH
Nadere informatie29 april - 7 mei 2017
Meer informatie Waar? Veerweg 1,, Opheusden, Gelderland Telefoon: 0900 6363 888 E-mail: info@rivierenland.biz Website: http://www.rivierenland.nl Wanneer? 29 april 2017 30 april 2017 1 mei 2017 2 mei 2017
Nadere informatieNEDERLAND IN DE 16e EEUW
NEDERLAND IN DE 16e EEUW In de 16e eeuw vielen de Nederlanden onder de Spaanse overheersing. Er bestonden grote verschillen tussen de gewesten (= provincies), bv: - dialect - zelfstandigheid van de gewesten
Nadere informatieTijdwijzer. Het begin. Voor en na Christus
138 Tijdwijzer Het begin Op deze tijdbalk past niet de hele geschiedenis van de mens. Er lopen namelijk al zo n 100.000 jaar mensen rond op aarde. Eigenlijk zou er dus nog 95.000 jaar bij moeten op de
Nadere informatieNaam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel
Naam: VAN WILLIBRORD tot Statenbijbel Willibrord Willibrord werd geboren als zoon van pas bekeerde ouders en werd als zevenjarige jongen door zijn vader Wilgis toevertrouwd aan het klooster van Ripon nabij
Nadere informatieHendrik I van Brabant: Leuven, ca Keulen, 5 september 1235
Hendrik I van Brabant: Leuven, ca. 1165 - Keulen, 5 september 1235 Hendrik I was hertog van Brabant vanaf 1183 en hertog van Neder-Lotharingen vanaf 1190. Hij wordt ook Hendrik de Krijgshaftige genoemd.
Nadere informatie100 jaar geleden. t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna.
100 jaar geleden t Is Oorlog! Een lesmap voor het vierde, vijfde en zesde leerjaar, door juffrouw Anita en de papa van Anna. t Is oorlog! Binderveld, Kozen, Nieuwerkerken en Wijer 100 jaar geleden is een
Nadere informatieKastelen in Nederland
Kastelen in Nederland J In ons land staan veel kastelen. Meer dan honderd. De meeste van die kastelen staan in het water. Bijvoorbeeld midden in een meer of een heel grote vijver. Als er geen water was,
Nadere informatieONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN
STUDIONLINE JAARGANG 2, NR. 10 ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN DL 2 D O M I N E E O N L I N E. O R G Vierhonderd jaar geleden vergaderde de synode in Dordrecht. Je weet inmiddels wat een synode is: een
Nadere informatieDe dood is dood, leve het leven!
De dood is dood, leve het leven! blok A - nivo 3 - avond 5 Tijd Wat gaan we doen 19.00 Mentorkwartiertje 19.15 Bijbelstudie Romeinen 6:1-13 19.30 De opstanding als historisch feit 19.45 Zondag 17 HC 20.00
Nadere informatieWe zijn 2 zusjes Leah en Dika, we komen uit een gezin van 10 kinderen. We zijn in Teuge geboren en opgegroeid, waar we een geweldige jeugd hebben
Barakkenkampen In 1951 kwamen 12.000 Molukse KNIL-militairen en hun gezinnen noodgedwongen in Nederland aan voor een tijdelijk verblijf. Ze werden opgevangen in kampen. Het woonoord in Lage Mierde was
Nadere informatieProject Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC
Project Prehistorie, Grieken en Romeinen ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Prehistorie De geschiedenis in Nederland begint al heel lang geleden. Lang voordat de Romeinen in Nederland kwamen, waren er al mensen.
Nadere informatieDe Romeinen. Wie waren de Romeinen?
De Romeinen Wie waren de Romeinen? Lang voor de Romeinen naar ons land kwamen, woonden ze in een kleine staat rond de stad Rome. Vanaf 500 voor Christus begonnen de Romeinen met gebiedsuitbreiding. Als
Nadere informatieOnderdeel A Het landschap en het ontstaan van terpen en wierden
opdrachtvel naam Onderdeel A Het landschap en het ontstaan van terpen en wierden Ben je eerder klaar met de vragen? Dan mag je beginnen met de woordzoeker op de laatste pagina. 1. Welk antwoord is goed?
Nadere informatiegermaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk).
Jeanne d'arc Aan het begin van de 15de eeuw slaagden de Fransen er eindelijk in om de Engelsen uit hun land te verdrijven. De strijd begon met een vrouw die later een nationale heldin werd, van de meest
Nadere informatie2 U geeft mij moed, God! Ik wil muziek maken en zingen, met heel mijn hart.
108 1 Een lied van David. God geeft mij moed 2 U geeft mij moed, God! Ik wil muziek maken en zingen, met heel mijn hart. 3 Ik wil mijn harp laten klinken, ik wil de zon wakker maken met mijn lied. 4 Heer,
Nadere informatiePraktische opdracht Aardrijkskunde Arnhem en Nijmegen
Praktische opdracht Aardrijkskunde Arnhem en Nijmegen Praktische-opdracht door een scholier 1967 woorden 23 mei 2003 5,5 50 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Inleiding: Het onderwerp van deze Praktische
Nadere informatie2. Bourtange I. Kijk naar het plaatje en lees bovenstaande titel. Waar zou de luistertekst over gaan? Kruis het juiste antwoord aan.
2. Bourtange I. Kijk naar het plaatje en lees bovenstaande titel. Waar zou de luistertekst over gaan? Kruis het juiste antwoord aan. 1. Boeren gebruiken een tang om de nagels van hanen bij te knippen.
Nadere informatieWillem van Oranje. Over Willem. Info. Bekenden van Willem. Willem van Oranje. Tijdlijn Info Foto s. wsw. Dillenburg. Willem van Oranje Lente, 1545
Over Willem Willem krijgt op 11-jarige leeftijd door het overlijden van een neef een grote erfenis. Daar hoort ook bij dat hij verhuist van zijn ouders in de naar de grote stad. Daar wordt hij opgevoed
Nadere informatieLesbrief Stevig Sterk Zaltbommel
Lesbrief Stevig Sterk Zaltbommel Groep 7/8 Erfgoed educatie Bezoek les Stevig Sterk Zaltbommel Stevig Sterk Zaltbommel is een bezoek les over historische vestingwerken van Zaltbommel. Nadruk ligt op het
Nadere informatieSLYPSKAPELLE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
SLYPSKAPELLE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog MO_03 Moeders met lange rokken en schorten. Meisjes en jongens met zwarte kousen, sommige op klompen. Het lijkt gezellig op straat. Geen auto
Nadere informatieNaam: FLORIS DE VIJFDE
Naam: FLORIS DE VIJFDE Floris V leefde van 1256 tot 1296. Hij was een graaf, een edelman. Nederland zag er in de tijd van Floris V heel anders uit dan nu. Er woonden weinig mensen. Verschillende edelen
Nadere informatieWERKBLAD mijn landschap
WERKBLAD mijn landschap Hoe zie jij het landschap? Wat vind je mooi of belangrijk? Ga alleen of in groepjes aan de slag en maak - een presentatie op papier of digitaal - een gedicht, een verhaal of een
Nadere informatieCanonvensters Michiel de Ruyter
ARGUS CLOU GESCHIEDENIS LESSUGGESTIE GROEP 8 Canonvensters Michiel de Ruyter Michiel Adriaanszoon de Ruyter werd op 23 maart 1607 geboren in Vlissingen. Zijn ouders waren niet rijk. Michiel was een stout
Nadere informatieMysterie De vluchtende keizer
Mysterie De vluchtende keizer De les in een oogopslag Onderwerp: Activiteit: Tijdsduur: Doelen: Beginsituatie: Voorbereiding: Vlucht Keizer Wilhelm naar Nederland Deze mysterie- activiteit is een goede
Nadere informatiePasen met peuters en kleuters. Jojo is weg
Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?
Nadere informatieIZEGEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
IZEGEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31 juli 1914 staat de stad in rep en roer: het is oorlog! Overal wordt erover gepraat, de mensen staan allemaal op straat. De volgende
Nadere informatieEen nieuw lied, op de wonderlijke lotgevallen van een Haarlemsch weesmeisje in de Oost-Indiën.
Een nieuw lied, op de wonderlijke lotgevallen van een Haarlemsch weesmeisje in de Oost-Indiën bron. T. C. Hoffers, Rotterdam 1826-1837 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/_nie118nieu01_01/colofon.php
Nadere informatieVraag 1a. Wat is de hoofdstad van Gelderland? ... Vraag 1b. Wat is de grootste stad in Gelderland? Vraag 1c. Wat is de Veluwe?
Naam: _ GELDERLAND BOS EN WATER Gelderland is een provincie in Midden-Nederland en is de grootste provincie van Nederland. Arnhem is de hoofdstad van de provincie. Nijmegen is de grootste stad. Gelderland
Nadere informatieStrathmore 19 december 1909. Vader en Broeders
Strathmore 19 december 1909 Vader en Broeders Ik had wel eerder geschreven maar ik dacht, Jan gaat toch naar huis met Kerstmis maar nu gaat hij niet. Hij is bij een boer in de buurt en kan er heel den
Nadere informatieDe middeleeuwen. het jaar 1018. in Vlaardingen zoeken ze ruzie
De middeleeuwen het jaar 1018 in Vlaardingen zoeken ze ruzie een korte, maar hevige strijd volgt precies 1000 jaar later, dagen ze ons opnieuw uit! Tiel rond het jaar 1000 Tiel maakt rond het jaar 1000
Nadere informatieLESPAKKET ROMEINSE INVAL IN DE LAGE LANDEN
@ LESPAKKET ROMEINSE INVAL IN DE LAGE LANDEN pagina 2 en 3! inleiding HET ROMEINSE RIJK Het Romeinse Rijk bestond van 753 voor Christus tot 476 na Christus. Het viel in 285 na Christus uit elkaar in het
Nadere informatie1 Het ontstaan van het Koninkrijk 10. 2 De geboorte van een prins 16. 3 De jeugd van prins Willem-Alexander 20
Inhoud Stamboom van het Koninklijk Huis 6 Inleiding 9 e 1 Het ontstaan van het Koninkrijk 10 2 De geboorte van een prins 16 3 De jeugd van prins Willem-Alexander 20 4 De studententijd van prins Willem-Alexander
Nadere informatieOpwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is
rcheobode Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is archeoloog. Hij hoort bij de groep archeologen die nu aan het opgraven is in Oosterhout in het gebied Vrachelen. Daar wordt over een jaar
Nadere informatieNaam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt
Naam: DE GOUDEN EEUW en Rembrandt De Gouden Eeuw duurde niet precies honderd jaar. Hij begon aan het eind van de 16de eeuw, beleefde zijn hoogtepunt rond 1675 en was in de 18de eeuw voorbij. De Gouden
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme
Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we
Nadere informatieLimburg tussen staf en troon 1000 jaar graafschap Loon. les 1: Wie waren de graven van Loon
Limburg tussen staf en troon 1000 jaar graafschap Loon les 1: Wie waren de graven van Loon Na deze les kan je de geschiedenis van het graafschap Loon aanduiden op je tijdbalk; kan je informatie opzoeken
Nadere informatieOEKENE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
OEKENE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog de kerk van Oekene voor de Eerste Wereldoorlog 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31 juli 1914 staat het dorp in rep en roer: het is oorlog! Overal wordt
Nadere informatieKACHTEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
KACHTEM TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog De kerk van Kachtem, toen alles nog rustig was. 31 juli 1914: ten oorlog! Op 31 juli 1914 staat het dorp in rep en roer: het is oorlog! Overal wordt
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Ro Samenvatting door S. 1180 woorden 29 maart 2016 6,4 11 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 5 De Ro Paragraaf 1 t/m 7 1 Van dorp
Nadere informatieThema: Vrede zij u! Liturgie voor de 2 e Paasdag op 28 maart 2016 in de Oude Kerk te Veenendaal. *Inleidende muziek.
Liturgie voor de 2 e Paasdag op 28 maart 2016 in de Oude Kerk te Veenendaal. Thema: Vrede zij u! *Inleidende muziek *Welkom en Votum *Zingen Op Toonhoogte lied 110 : 1, 2 en 3 en Psalm 97 : 1 en 7 1.U
Nadere informatieGITS TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
GITS TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG 31 juli 1914: ten oorlog! Op vrijdag 31 juli 1914 staat Gits in rep en roer: de algemene mobilisatie wordt afgekondigd. Alle jongemannen die in aanmerking komen voor
Nadere informatieEduard III van Engeland: Windsor Castle, 13 november 1312 Richmond upon Thames, 21 juni 1377
Eduard III van Engeland: Windsor Castle, 13 november 1312 Richmond upon Thames, 21 juni 1377 Eduard III (Engels: Edward) was koning van Engeland van 1327 tot 1377. Hij was de oudste zoon van Eduard II
Nadere informatieDagboek Sebastiaan Matte
Vraag 1 van 12 Dagboek Sebastiaan Matte Uit het dagboek van Sebastiaan Matte: "Ik ben vandaag bij een hagenpreek geweest, in de duinen bij Overveen. Wel duizend mensen uit de stad waren bij elkaar gekomen
Nadere informatieGenieten van het echte leven
Genesis 3: 19 Tot de dag van je dood zul je zwetend het land bewerken om te kunnen leven. 1 De Hamvraag Mag ik genieten en wat is dan eigenlijk genieten? Het leven is toch vooral lol maken! X Het moet
Nadere informatieVallis ❿ 61. Prachtige gebouwen en panorama's
Route 6 60 Vallis 61 Prachtige gebouwen en panorama's In Vaals en Lemiers getuigen monumentale gebouwen van een bewogen verleden. De groene heuvels in de omgeving bieden allerlei fascinerende vergezichten.
Nadere informatieDE WONDEREN VAN JEZUS
Bijbel voor Kinderen presenteert DE WONDEREN VAN JEZUS Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Byron Unger en Lazarus Aangepast door: E. Frischbutter en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd
Nadere informatieGROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat
Naam GROOT-BRITTANNIË en zeeklimaat Groot Brittannië Groot-Brittannië is Schotland, Engeland en Wales samen. Engeland is het grootst van Groot-Brittannië en Wales het kleinst. Engeland heeft meer dan 46
Nadere informatieNieuwsbrief 1 maart 2012
Nieuwsbrief 1 maart 2012 De Heemshof Het gebied rond De Heemshof in Heemskerk wordt bedreigd door nieuwbouwplannen van de gemeente. Op verzoek van Lambert Koppers, eigenaar van De Heemshof en deelnemer
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info
Paspoort Ik houd mijn spreekbeurt over paspoorten. Sommige van jullie zijn vast wel eens naar het gemeentehuis geweest om met jullie vader of moeder een paspoort te halen. Ik moest ook een keer mee en
Nadere informatieInfo plus Het leenstelsel
Project Middeleeuwen F- verrijking week 1 Info plus Het leenstelsel Inleiding De Middeleeuwen betekent letterlijk de tussentijd. Deze naam is pas later aan deze periode in de geschiedenis gegeven. De naam
Nadere informatieHOOGLEDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
HOOGLEDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG 31 juli 1914: ten oorlog! Het is oorlog! Het brandweerkorps wordt snel samengeroepen voor het gemeentehuis. De brandweermannen moeten de jongens gaan waarschuwen
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 2. Bronnenboekje. KB-0125-a-12-2-b
Bijlage VMBO-KB 2012 tijdvak 2 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje KB-0125-a-12-2-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een beschrijving van een politieke stroming (rond 1870): Zij
Nadere informatieDe legende van bij Zwammerdam.
De legende van bij Zwammerdam. Reeds in de eerste eeuwen onzer jaartelling hebben de Romeinen het initiatief genomen, door met de, hun ten staande, bescheiden middelen een heirbaan aan te leggen, die de
Nadere informatieMOORSLEDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG
MOORSLEDE TIJDENS DE EERSTE WERELDOORLOG Voor de oorlog MO_03 Moeders met lange rokken en schorten. Meisjes en jongens met zwarte kousen, sommige op klompen. Het lijkt gezellig op straat. Geen auto s...
Nadere informatieKeizer Leopold I: Wenen, 9 juni aldaar, 5 mei 1705
Keizer Leopold I: Wenen, 9 juni 1640 - aldaar, 5 mei 1705 Leopold I (Leopold Ignatius Joseph Balthasar Felician; Hongaars: I. Lipót), was bijna een halve eeuw heerser als Rooms-Duitse keizer, koning van
Nadere informatieOp weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon
Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn
Nadere informatieMoordspel. Deelnemers onbeperkt Leeftijd 10+ Begeleiding 6 verdachten, 1 spelleider (evt. 1 begeleider per groep)
Moordspel Tijd 1 uur Plaats overal Deelnemers onbeperkt Leeftijd 10+ Begeleiding 6 verdachten, 1 spelleider (evt. 1 begeleider per groep) Benodigdheden Speluitleg voor de deelnemers, pennen (evt. verkleedkleding)
Nadere informatieen nog andere straten moest nog worden aangelegd.
In de Belle Epoque had de Brabantstraat en de Brabantdam. De Brabantstraat liep van de Vogelmarkt tot aan het François Laurentplein. Deze straat is een van de oudste van Gent want werd reeds vermeld in
Nadere informatieRomeinse activiteiten rond de limes. Exposities, lezingen, workshops, RoMeincraft en andere leuke activiteiten!
Romeinse activiteiten rond de limes Exposities, lezingen, workshops, RoMeincraft en andere leuke activiteiten! De Oudste Grens van Gelderland 28 april t/m 31 oktober 2018 De Oudste Grens van Gelderland
Nadere informatieLe seigneur de Clérans
30 VIVENDA Le seigneur de Clérans In heel Europa richt binnenhuisarchitect/vormgever/beeldhouwer Joris van Grinsven opmerkelijke huizen in voor zijn opdrachtgevers. Voor hemzelf had het lot iets bijzonders
Nadere informatie3000 jaar historie van Best-Aarle opgegraven
Locatie: Best en Aarle Periode: NEO, BRONS, IJZ, ROM, XME, NT Complextype: ELA, GC, GVX, IX, IPER, NX, NHP, XXX. Soort onderzoek: opgraving Jaartal onderzoek:2011 en 2012 Datum vondst:2011 en 2012 Uitvoerder:
Nadere informatieOPGRAVING BEST-AARLE AFGEROND
OPGRAVING BEST-AARLE AFGEROND In het najaar van 2011 en de lente van 2012 deed een team archeologen van Archeologisch Onderzoek Leiden (Archol bv) en Diachron UvA bv opgravingen in Aarle in de gemeente
Nadere informatiePINKSTEREN DRIE: Bokkie kopen!
PINKSTEREN DRIE: Bokkie kopen! Met PINKSTEREN hebben we in Nederland altijd vrij! Er is een 1 e Pinksterdag, een 2 e Pinksterdag. En in Purmerend (en omgeving) hebben we zelfs een 3 e Pinksterdag. Op deze
Nadere informatieWelkom in deze dienst Voorganger is ds. P. Molenaar
Welkom in deze dienst Voorganger is ds. P. Molenaar Schriftlezing: Exodus 14 vers 1 t/m 22 Gezang 343 vers 1 t/m 5 (Liedboek) Psalm 130 vers 3 (Schoolpsalm) Psalm 65 vers 1 en 2 (Nieuwe Psalmberijming)
Nadere informatieNOACH EN DE ZONDVLOED
Bijbel voor Kinderen presenteert NOACH EN DE ZONDVLOED Geschreven door: E. Duncan Hughes Illustraties door: Byron Unger en Lazarus Aangepast door: M. Maillot en Tammy S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd
Nadere informatieSamenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties
Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De
Nadere informatie5 t/m 10 oktober - Oradour & Saumur
5 t/m 10 oktober - Oradour & Saumur 6 daagse battlefield tour Oradour sur Glane, tankmuseum Saumur en de Loirestreek Een unieke reis naar midden-frankrijk. Ons eerste reisdoel is een uitgebreid bezoek
Nadere informatieOntdekking. Dorestad teruggevonden
Dorestad teruggevonden Ontdekking Het vroegmiddeleeuwse Dorestad verdween na de negende eeuw van de kaart. Pas rond 1840 werd de stad teruggevonden, bij toeval. Kort daarna deed het RMO opgravingen en
Nadere informatieBijbel voor Kinderen. presenteert HET EERSTE PAASFEEST
Bijbel voor Kinderen presenteert HET EERSTE PAASFEEST Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Janie Forest Aangepast door: Lyn Doerksen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd door:
Nadere informatie5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders.
Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart 2013 5,1 27 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders. Paragraaf 1 De Romeinen trekken zich terug. 1. Welke
Nadere informatieDe Romeinen. Langs de limes in de Lage Landen. WAAR & WANNEER Geschiedenissen. Luit van der Tuuk. Luit van der Tuuk. Langs de limes in de Lage Landen
Langs de limes in de Lage Landen De Romeinen Luit van der Tuuk (1954) is voornamelijk bekend als auteur van boeken over de Noormannen en de Franken. Deze keer waagt hij zich aan de Romeinen. Van der Tuuk,
Nadere informatieNaam: Waar woon jij? Vraag 1b. Waarom wonen veel mensen in Kenia in een hut? Vraag 1a. In wat voor soort huis woon jij?
Naam: Waar woon jij? Wonen over de hele wereld Heb jij wel eens in een tent gewoond? Waarschijnlijk niet. In de vakantie is het leuk. Maar voor altijd? Toch zijn er mensen op de wereld die altijd in een
Nadere informatieBeknopte historische geografie van Oosterhout en Den Hout
Titel: Beknopte historische geografie van Oosterhout en Den Hout Inleiding Oosterhout, strategisch gelegen tussen de A27, de A59 en de A16 heeft al een lange geschiedenis. Thans een bruisende stad met
Nadere informatie6 Daagse Battlefieldtour Oradour sur Glane, tankmuseum Saumur en de Loirestreek.
6 Daagse Battlefieldtour Oradour sur Glane, tankmuseum Saumur en de Loirestreek. Geachte reiziger, - zaterdag 5 t/m donderdag 10 oktober 2019 - We hebben weer een najaarsreis op het programma staan voor
Nadere informatieWelke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen.
Tussen welke twee landen is de Eerste Wereldoorlog begonnen? 1. Engeland en Frankrijk 2. Duitsland en Frankrijk 3. Duitsland en Engeland Nederland blijft neutraal. Wat betekent dat? 1. Nederland kiest
Nadere informatiePresentatie Kindermonument Groep 8 2013 2014 St. Catharinaschool Vormgeving de kinderen met hulp van meester Roomer
Presentatie Kindermonument Groep 8 2013 2014 St. Catharinaschool Vormgeving de kinderen met hulp van meester Roomer aisha kindsoldaten Kindsoldaten, ik ruik haat. Dat gebeurt, als je kinderen niet spelen
Nadere informatieDe Nederlandse geschiedenis vanuit een onverwachte hoek. Willem van Oranje
De Nederlandse geschiedenis vanuit een onverwachte hoek Willem van Oranje Willem van Oranje Wij brengen een muzikaal theaterstuk over prins Willem van Oranje. Tijdens deze familievoorstelling blikt de
Nadere informatieSpreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken
Koning Juliana Inleiding Koningin Juliana werd geboren op 30 april 1909 in Den Haag. Haar volledige naam is: Koningin Juliana Louise Marie Wilhelmina van Oranje-Nassau. Ze is een dochter Prins van Hendrik
Nadere informatieGODS BELOFTE AAN ABRAHAM
Bijbel voor Kinderen presenteert GODS BELOFTE AAN ABRAHAM Geschreven door: E. Duncan Hughes Illustraties door: Byron Unger en Lazarus Aangepast door: M. Maillot en Tammy S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd
Nadere informatieBijbel voor Kinderen. presenteert HET EERSTE PAASFEEST
Bijbel voor Kinderen presenteert HET EERSTE PAASFEEST Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Janie Forest Aangepast door: Lyn Doerksen Vertaald door: Importantia Publishing Geproduceerd door:
Nadere informatiezondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar
Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.
Nadere informatieEEN PRINS WORDT EEN HERDER
Bijbel voor Kinderen presenteert EEN PRINS WORDT EEN HERDER Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: E. Frischbutter en Sarah S. Vertaald door: Erna van Barneveld
Nadere informatieHolland 1000 jaar geleden. Meer weten? Klik hier
Holland 1000 jaar geleden Meer weten? Klik hier de plaat Holland 1000 jaar geleden INHOUD Waar kijken we naar? Abdij van Egmond Huldtoneel Kerkje van Velsen Ridders over de Heerenweg Haarlem Rijnsburg
Nadere informatieGeloven in Jezus Christus
Geloven in Jezus Christus Zoon van God Jezus krijgt God een menselijk gezicht. Immanuel wordt Hij genoemd: God met ons. Het is de naam die Hij bij zijn geboorte krijgt. ZIn Daar begint zijn bijzondere
Nadere informatieARION een Griekse mythologische figuur als fameuze springbron in de tuinen van het Huys Ootmarsum
ARION een Griekse mythologische figuur als fameuze springbron in de tuinen van het Huys Ootmarsum ARION. ets van Albrecht Dürer Tekening Koepeltuin Huys Ootmarsum door Schoenmaker. 1723.Rijksarchief Zwolle
Nadere informatieMenze Fernandus van Houten
Liturgieboekje bij het afscheid van Menze Fernandus van Houten * Groningen, 10 februari 1931 Tolbert, 21 februari 2016 in een samenkomst op donderdag 25 februari 2016, om 11.00u in de Gereformeerde Kerk
Nadere informatieB1 Hoofddorp pagina 1
B1 Hoofddorp pagina 1 Inhoud 1. Inleiding 2. Geschiedenis 3. Ontwikkeling 4. Bezienswaardigheden 1. Inleiding Hoofddorp is een stad in de provincie Noord-Holland en de hoofdplaats van de gemeente Haarlemmermeer.
Nadere informatieInhoud. Thema 5.1 Jagers en boeren 3. Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6. Thema 5.3 Monniken en ridders 9. Thema 5.4 Steden en staten 12.
Inhoud Thema 5.1 Jagers en boeren 3 Thema 5.2 Grieken en Romeinen 6 Thema 5.3 Monniken en ridders 9 Thema 5.4 Steden en staten 12 Eigentijds Eigentijds Toets Thema 5.1 Jagers en boeren 1. Rondtrekken 3.
Nadere informatie