Genesis 28: 10-22; Lucas 24: 13-35

Transcriptie

1 Genesis 28: 10-22; Lucas 24: (Beloken Pasen) Gemeente van onze Heer Jezus Christus, vorige week zondag vierden we hier het Paasfeest. Verwonderden we ons over de boodschap, ja de opdracht, om de Levende niet te zoeken onder de doden. Werden we, in dagen bezwangerd van de dood, terugverwezen naar het leven. Het leven, dat voor God de HEER zó heilig is, dat Hij het niet kapot laat gaan door de dood. Dat is de boodschap van Pasen. En daarom mogen we geloven dat ons leven met Christus verborgen is in God, 1 en dat ieder die in Christus is eens mét Hem in luister en heerlijkheid zal opstaan. Prachtige woorden! Een boodschap die ons zou moeten troosten, en gelukkig maken... Een verhaal dat kracht geeft om het in je leven over een andere boeg te gooien, om alles wat naar dood riekt achter je te laten. Om een nieuw begin te maken. De Opgestane nodigt uit om op te staan, om ook zélf nieuwe wegen te gaan, om je niet meer te laten leven maar te kiezen voor wat er werkelijk toe doet. En misschien willen we dat wel, toch is dat niet zo makkelijk... Ja, we gaan weliswaar weg van het lege graf, terug in de richting van de wereld. We blijven niet bij dat graf, we begrijpen dat daar niets te beleven en niets te halen valt, maar zoeken we de Opgestane werkelijk bij de levenden? Of is onze gang, van het lege graf terug de wereld in, niet een in vertrouwen zoeken van de Heer, maar een blinde vlucht vooruit? Dan bevinden we ons trouwens in goed gezelschap. Want ook de eerste getuigen van het lege graf riepen geen halleluja... Hun reactie was veel meer angst, verwarring en verbazing. Ze konden pas een klein beetje vermoeden wat het lege graf betekent nadat hun de Heer verschenen was... Wat moeten we met het Paas-evangelie? Wat kunnen we met die boodschap? Natuurlijk: we zouden het zo graag in geloof omarmen. We zouden ons er zo graag door willen laten troosten... Maar is de wereld daar niet veel te hard en veel te wreed voor? Breekt heel dat paasverhaal niet stuk op de weerbarstigheid van het bestaan? Kun je, in een wereld waarin de dood oppermachtig is, geloven in de belofte van Pasen? Vluchten wij misschien ook in van alles en nog wat om aan deze kramp te ontkomen? Omdat we de waarheid van Pasen en het hoe-het-in-de-wereld-gaat niet onder één noemer kunnen brengen... Omdat we niet kunnen geloven dat de macht van de opstanding reëler is dan de machten van chaos en dood. Mensen op de vlucht, omdat ze het leven van die Ene niet kunnen betrekken op de dood om hen heen... Vertwijfeld vluchten we van het Paas-evangelie weg... 1 Kolosenzen 3: 1-4

2 Over mensen die wegvluchten van het heil hebben we vandaag uit het Oude- en het Nieuwe Testament gelezen. Eerst het Oude: Jacob op de vlucht. Hij heeft zijn oude vader bedrogen om zo de zegen binnen te halen. Hij heeft op slinkse wijze voor zichzelf gekozen, en zo de haat van zijn broer Esau over zichzelf afgeroepen. Om zijn leven te redden moet hij vluchten. Ver weg, naar Charan, naar het land van zijn voorouders. Een vlucht voor zijn leven... Verpakt als opdracht van zijn ouders, zodat hij maar niet met een Kanaänitische vrouw zou trouwen... Tja, de werkelijkheid moet soms wat gecamoufleerd worden, nietwaar? Maar er zit een diepere grondtoon onder. Jacob vlucht weg uit het land van de belofte. Jacob vlucht weg uit het land dat de HEER aan zijn vaderen beloofd heeft, en dat zijn nageslacht zal bezitten. De grondtoon is dat Jacob van het land van de belofte in feite terug naar af gaat, wég van God, wég van een goede toekomst... Maar wat gebeurt er dan? Laat God Jacob in zijn sop gaar koken? Is het eigen schuld, dikke bult? Heeft Jacob door zijn oneerlijke geklungel de toekomst verbeurd? Nee, hij komt op een plaats. Zomaar, toevallig, onderweg, zonder vooropgezet doel... De zon is ondergegaan. Letterlijk, het is avond. Maar de bijbelschrijver bedoelt meer... We lezen pas veel later in de Jacobs-geschiedenis, dat de zon weer zal opgaan... Pas als hij jaren later zal terugkeren in het beloofde land vertelt het verhaal dat de zon op gaat. 2 Buiten Gods beloften schijnt geen zon... Met wat stenen maakt Jacob beschutting in de onherbergzame nacht. Hij valt in slaap en krijgt een droom. Een droom die een boodschap van God is. Een droom die hem bemoedigt en de beloften van God tegenwoordig stelt. Jacob ziet een ladder waarvan de top in de hemel reikt. Langs deze ladder gaan boden van God omlaag en omhoog. Die ladder vormt een verbinding tussen hemel en aarde. Wat niet verbonden kan zijn, wat tegenover elkaar moet staan, wordt verbonden, wordt verzoend. Dat is het geheimenis dat Jacob wordt meegedeeld. Hemel en aarde worden verzoend, er is een brug. En in die verzoening mag Jacob delen. Hij, die hielenlichter, die bedrieger, die mens die slinks op eigen voordeel uit was en zo de belofte lijkt te hebben verspeeld, God verschijnt hem. God verzoent zijn schuld, al ontslaat dat Jacob niet van eigen verantwoordelijkheid, zoals later zal blijken... God doet hem de belofte van leven en zegen en toekomst. En zo wordt deze plek van ontmoeting voor Jacob een plek van opstanding. Hij wordt weer rechtop, op zijn voeten gezet, weer in het leven geplaatst. Ook dit is een Paasverhaal. Ook hier zien we dat het leven voor God de HEER zó heilig is, dat Hij het niet kapot laat gaan door de dood. Als de zon in je leven is ondergegaan betekent dat niet dat God je verlaten heeft. Zijn belofte voert terug naar een leven in zijn zon... 2 Genesis 32: 32

3 Jacob is onder de indruk, en doet God een gelofte. Dat is niet dingen afdwingen van God, zo in de trant van als U zus en zo doet dan zal ik... Nee, het is beloven dat als het leven hem blijft gegeven, zo de HEER het wil, dat dan deze God vereerd zal worden op deze plaats. Een oud verhaal van een mens op de vlucht. Maar toch actueel! Want God komt ook ons tegemoet. Op onze vlucht. Op onze onzekere wegen. Hij verzoent. Die ladder is het symbool dat het onverzoenlijke bij elkaar gebracht zal worden, en precies datzelfde vertelt ook de opstanding van Christus. Het vraagt niet dat wij dat er alles van begrijpen... Het vraagt zelfs niet dat wij dat alles geloven! Het vraagt dat wij vieren en gedenken. Want daarin wordt het onzegbare met ons gedeeld. Daarin wordt wat wij niet kunnen plaatsen, wat wij niet samen kunnen brengen, de werkelijkheid van de opstanding en de werkelijkheid van de wereld, daarin wordt het bij elkaar gebracht. Het tweede verhaal vanmorgen: ook een soort vlucht. Kleopas en zijn metgezel gaan weliswaar naar huis, maar toch is ook dit een verhaal van teleurstelling en gekwetste hoop. En zo een vlucht: weg van Jeruzalem. Want de hoop die deze beide leerlingen van Jezus koesterden, is bruut de kop ingeslagen. Zij dachten dat Hij degene was die Israël zou verlossen, maar het liep zo totaal anders af. Hij werd monddood gemaakt. Radicaal door de machthebbers opgeruimd. Vermoord voor de ogen van geamuseerde toeschouwers... En ja, natuurlijk, ze hebben ook het gerucht gehoord dat Hij zou zijn opgestaan. Vrouwen beweren dat Hij leeft, en een aantal discipelen heeft gezien dat het graf leeg was. Maar wat zegt dat? Het heeft toch geen betekenis? Dood is toch dood, of er een lichaam in het graf ligt of niet... Teleurgesteld, en misschien ook wel bang, gaan Kleopas en zijn metgezel terug naar huis. Een ervaring rijker maar een illusie armer. Maar ook hier zoekt God die mens op de vlucht, die verwarde mens, op. Ook hier zien we dat het leven voor God de HEER zó heilig is, dat Hij het niet kapot laat gaan door de dood. Als de zon in je leven is ondergegaan betekent dat niet dat God je verlaten heeft. Zijn belofte voert terug naar een leven in zijn zon... En voor die belofte worden Kleopas en zijn metgezel geopend. Een Derde voegt zich bij hen. Hij peilt hun verdriet. Hij luistert naar hun vragen. En vervolgens verklaart Hij hun de schriften, en legt uit dat de Christus alleen door alles te lijden zijn heerlijkheid kon binnengaan. Hij laat zien dat het verhaal van de verlossing niet afgelopen is met de dood van Jezus, maar dat er nu pas van verlossing en opstanding sprake kan zijn. Ik stel me voor dat die twee met open mond geluisterd hebben, samen onderweg naar Emmaüs. Toch hebben ze de Opgestane niet herkend. Maar ze willen deze

4 gesprekspartner niet verder laten gaan, als ze in hun dorp komen. Ze dringen er op aan dat Hij bij hen blijft. En pas in het breken van het brood herkennen zij Jezus. Dan valt voor hun alles op zijn plaats! Wat vertellen ze ons, die beide oude verhalen uit de bijbel? Dat God met mensen bewogen is. Niet alleen met vrome mensen, die het allemaal zo goed doen, en zo goed gelovig zijn... Nee, ook de twijfelaar, ook de mens vol vragen, ook degene die de boodschap van het heil en de toestand van het leven niet onder één noemer kan krijgen, ook die mens heeft de aandacht van God. Zelfs wie dingen heeft gedaan die niet door de beugel kunnen, en daarom letterlijk of figuurlijk wegvlucht van het heil, zelfs die mens verdwijnt niet uit Gods aandacht. Hij wil je steeds weer duidelijk maken dat het Pasen is geweest. Dat het leven voor Hem zó heilig is, dat Hij het niet kapot laat gaan door de dood. Dat we op mogen staan. Dat onze weg een weg naar leven is, zelfs al vluchten we op kronkelwegen weg van het heil. En het is geen hocus-pocus waarmee de HEER ons zoekt. Woord en sacrament zijn de middelen waardoor wij mogen delen in de goede boodschap, middelen die ons openen voor de het geheim van de weg die God de HEER gaat. Door in bijbels licht te vieren en te gedenken worden wij geopend voor het heil van het waarachtige leven, voor die woorden die ons eigenlijk vele maten te groot zijn. En de verhalen van Jacob en van die twee mensen op weg naar Emmaüs mogen ons bemoedigen en openen voor het feit dat God de HEER óók meegaat op onze levensweg, hoe die weg ook loopt... Straks mogen we Jannie van Eijk bevestigen als diaken. Dat doen we met dankbaarheid, het is fijn dat het college van diakenen dan weer op volle sterkte is. Voor Jannie zal het, zeker in het begin, ook een weg zoeken zijn, met alle nieuwe dingen die op je af komen. Gelukkig kom je in een goed team! Bovendien mogen we ons in ons ambt gedragen weten door God, en worden we hopelijk ook omringd door de gebeden van de gemeente. Een diaken draagt een belangrijk ambt. Een diaken weerspiegelt iets van de barmhartigheid van de Heer. En juist in deze tijd van onbarmhartig kapitalisme is het goed, ja nodig, dat die barmhartigheid zichtbaar wordt. Maar, in het kader van wat vanmorgen gezegd is, is er nog een punt van kardinaal belang als we nadenken over de taken van de diaken. De diakenen dienen aan tafel. Zij maken alles gereed voor het sacrament van het Avondmaal. En als we dan vanmorgen hebben gelezen hoe die twee mannen uit Emmaüs de Heer herkenden bij het breken van het brood, dan onderstreept dat hoe belangrijk brood en wijn in de gemeenschap van Gods kinderen zijn...

5 God kan ons overal vinden... Er is geen enkele weg die ons onvindbaar maakt voor God. En Hij kan ons zijn goede evangelie ook op allerlei manieren indachtig maken. Maar uiteindelijk worden we altijd geleid naar woord en sacrament. Zoek daar je steun. Zoek daar je troost. Laat je daardoor aanzeggen dat de toekomst aan het leven is. Want dát hebben we nodig! Vandaag misschien nog wel méér dan gisteren... AMEN