Overweging uit de dienst van 28 april 2019, Paaskerk Tweede zondag in de Paastijd

Transcriptie

1 ds. W.T. Pieterse Overweging uit de dienst van 28 april 2019, Paaskerk Tweede zondag in de Paastijd Lukas 24:13-35 Psalm 139 Gemeente van de HEER, En zie, twee van hen op diezelfde dag op weg van Jeruzalem naar een dorpje, op zo'n drie uur lopen van die stad, Emmaus. Lukas vertelt net als Johannes, verder op die dag van Pasen - de vrouwen hebben het bericht ontvangen, maar niets gezien - ze hebben het verkondigd - aan de 'de elf en allen die met hen waren' - de allereerste gemeente zogezegd - maar die hoorde onzin, kletspraat. Petrus is gaan kijken en is verwonderd - En nu horen we dat nog een paar zijn kijken, en ze vinden wat de vrouwen hebben gezegd, maar hebben dus net als zij niets gezien. Twee van hen, van die elf dus, wie erbij waren, niets hebben gezien - lopen diezelfde dag nog weg uit de eerste paasgemeente. Vor hen zijn het blijkbaar dagen dat je alleen wilt zijn -als het onbegrijpelijke is gebeurd - alleen om te peinzen, of gewoon alleen. Ze gaan - nu al? Ja nu al - In die ene mismoedige zin klinkt alles mee -'we hoopten zo dat deze ons verlossen zou, maar ja...' Ach, er was een moment dat hoop oplichte - dat ik dacht te geloven - een moment van jeugdige overmoed - dat ik het nog in me had, dat ik nog in vuur en vlam kon staan - maar ja - das was einmal - en nu rest niet alleen verdriet, maar ook bitterheid, ontgoocheling, tja. We dachten dat er hoop was, maar ja... 1

2 Samen zoeken ze staat er letterlijk, naar zin en betekenis. Er is wel een verhaal, maar het is al voltooid verleden tijd - woorden zijn van en voor de anderen, de goedgelovigen, want: wij hebben niets gezien, hoe kunnen we dat dan geloven... Het is de aloude vraag van alle tijden die Thomas in de Johannes vertelling voor deze dag stelt - hoe kunnen we niet zien en toch geloven? Geef ze ongelijk - wat is er nog te zien, te hopen, na deze zinloze dood. Worden we geacht dat verhaal van die twee vrouwen, een gerucht...het is als een wrede vroomheid - een al te gelovig mens die halleluja roept als de rouw toeslaat. Veel te grote geloofswoorden als de leegte je naar de keel grijpt. Een te vroom familielid met te grote geloofswoorden in dagen van verslagenheid en rouw. Deze twee lopen weg uit dat verhaal - weg van Jeruzalem, weg van het centrum, weg van de tempel en weg van de plek van de opstanding, weg van de goedgelovigen en 'goedkope troost'- ze verdienen onze sympathie. Hun gang heeft ook iets van een vlucht. Zo kort na de dood... midden in de verwonderingnog, diezelfde dag - waarom zijn ook zij niet gaan kijken naar het graf? Te bang? Te confronterend? Pasen begint met wie de nacht tegemoet gaat - de leegte van het graf in de ogen ziet, als de vrouwen. Misschien zijn deze twee van het type, niet zeuren en doorgaan, er is nog werk te doen. Misschien is hun verbittering, teleurstelling te hevig om te blijven en de diepte aan te zien. En zo begint de gemeente al op de eerste dag uit elkaar te vallen. Eenieder die ooit gezamenlijk heeft gerouwd weet hoe de gezamenlijkheid slechts in momenten gestalte kan krijgen. De gelovigheid van de een blijkt te gemakkelijk voor de ander. Verslagenheid stuit op de daadkracht van de ander. 2

3 Voor je het weet de verwijten: jij bent er nu al overheen; heb jij geen verdriet; tja, als je zo gelooft is het maar makkelijk, jullie missen hem niet... De gezamenlijkheid kan zo maar uit elkaar vallen in verwijten en verharding. En het geschiedde - ook nu het Lukas woord voor een nieuw begin. Zoals bij de vrouwen aan het graf, oog in oog met de leegte, zoals in den beginne, in de nacht van geboorte, zo ook nu in de namiddag van de opstanding - alles is al voorbij te laat - het laatste uur - en het geschiedt terwijl zij samen zoeken dat Jezus nadert om met hen te gaan, staat er. Is het niet een prachtig beeld? Op de weg zonder hoop, op de vlucht voor de dood zogezegd, voor het verdriet, op de weg zonder toekomst nadert de Opgestane om met je te gaan, al herken je hem niet. Het eerste wat hij doet is vragen, horen. Zoals hij in Galilea vragenstelde - zoals God vanaf het eerste begin vragen stelt - wie ben je, mens, waar ben je. Zo ook de zoon - Wat zijn dat voor gesprekken die jullie voeren..? Hij vraagt - want hij weet het verleden ligt als een groot verhaal voor je, het verlies, de dood, de somberte de platte meedogenloze werkelijkheid. Niet te overzien, en steeds als je verder wil, gaat het met je mee. Ook in Emmaus, waar dat ook wezen mag, zul je dit verhaal vinden, terwijl je juist uittrok om het kwijt te raken. Uit dat verleden, dat je zo graag achter wil laten, maar dat voor je ligt - komt de Opgestane je tegemoet. 3

4 Dit is het moment van aanspreken, zoals in de tuin bij Johannes Maria wordt aangesproken. Daarom 139, de paaspslam, deze tweede paaspsalm - Gij kent mijn zitten en mijn opstaan, al mijn wegen zijt gij vertrouwd... waar heen ik ook ga, wat de weg ook is die ik volg. Gij bent er. Gij omringt me van voor en achter. Gij kent mij, maar stelt de vraag, opdat ik mijzelve ken - Hier, in deze scene op weg naar Emmaus verschijnt de Opgestane als God van het aloude exodus verhaal. Ik heb je gehoord en gezien en ik ben naar je toegekomen om je uit te leiden uit het land van duisternis. Om je van de weg van het verdriet, van de vergeefsheid, van de pijn op een andere weg te zetten, op te doen staan. Daarom krijgen de twee wandelaars, nog eens de wet en de profeten uitgelegd. Zijn jullie vergeten hoe deze God je bevrijdt? De Opgestane is de belichaming van deze God, die je uitleidt uit het land van de dood, de uitzichtloosheid, zoals in de boeken van Mozes de profeten je al gezegd is. Zo komt de opgestane de gemeente van Pasen tegemoet - met wet en profeten. Waar twee of drie bij elkaar zijn in mijn naam - dat ziojn op dit momenht deze twee - en hij breekt brood met hen - hun hart opent - En keren ze om, ze gaan de nacht door, waar ze eerder voro vluchten - het deert hen niet - zijn gaan terug en verkondigen tot wie in de nacht zijn in de stad. Zo wordt hun weg de weg waar naar het slot van Ps 139 van zingt - van een weg van smart een weg van eeuwigheid zichtbaar wordt. Het is dezelfde weg die ze eerder gingen, stap voo stap, maar alles is anders - eeuwigheid is geen nooit eindigend voortduren, maar dat zijn momenten die zich onttrekken aan de tijd - momenten waar je op terug kunt komen in de tijd om met de tijd te leven. Momenten waarop je ziet - toch - dat de dood niet het 4

5 laatste woord heeft, dat de dood geen plaats is om van weg te rennen, het verdriet, de emotie, het gemis, het duister - omdat opstanding geschiedt - omdat deze God ons tegemoet komt en zonodig achterna, al herkennen wij hem niet. Want hi is de onverwachte, de andere, de derde, hij of zij die vraagt - hoort, meeloopt opdat jij ziet en zo nodig omkeert - Ze zochten met elkaar die twee staat er letterlijk en ze worden gevonden. Zo is Hij de levende opgestane God met ons in de wegen die wij gaan in dagen en nachten, dat wij eeuwigheid zien en leven. Amen. 5