RESTAURATIE WERKEN NEDERLAND

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "RESTAURATIE WERKEN NEDERLAND"

Transcriptie

1 MONUMENTENKAART RESTAURATIE WERKEN NEDERLAND Monumentenoverzicht van Heijmans met historische informatie, bijzonderheden en werkzaamheden. Inclusief 9 INTERVIEWS met professionele restaurateurs!

2 Een kaart brengt geschiedenis tot leven Alles van waarde is weerloos. Mooi gezegd door de dichter Lucebert, maar wij zijn het niet met hem eens. Alles van waarde houden wij in stand. Forten, gemalen, gedenkmonumenten, villa s, straten, sluizen, kademuren, stadsmuren en bruggen uit vroegere tijden die we als samenleving bewonderen houden wij in goede staat, geven ze een andere functie of brengen ze bij de tijd. Liefdevol ambachtelijk werk en grote nieuwsgierigheid naar de geschiedenis van een bouwwerk vormen de basis van ons restauratiewerk. De monumentenroutekaart neemt je mee langs alle bouwwerken waar Restauratiewerken van Heijmans met hart en ziel aan heeft gewerkt. Bouwwerken die zijn hersteld en geschiedenis tot leven laten komen. Ieder project kent een andere historie en werkwijze. En iedere medewerker binnen het restauratieteam verdiept zich in de geschiedenis van een project. Combineer het vakmanschap met de geschiedenis en je krijgt er mooi ambachtswerk voor terug. Onze medewerkers zijn door werkervaring, enthousiasme en interesse zelf onderdeel geworden van de geschiedenis. Zij vertellen met passie over de werkzaamheden op hun project. Meer informatie: Piet Drop (projectmanager) T: +31 (0) E: W: Dit is een beknopt exemplaar van de monumentenroutekaart. De volledige routekaart ontvangen? Neem dan contact op met Piet Drop. BINNENDIEZE Toeristen trekpleister De Binnendieze is een verzameling van circa 12 kilometer aan stroompjes en kanalen door de binnenstad van s-hertogenbosch. De watergangen werden vroeger gebruikt voor transport en handel en was tegelijkertijd een open rioolstelsel. bebouwing was slecht. Ingrijpen was hierdoor noodzakelijk. Vanaf 1970 heeft Heijmans, in samenwerking met Gemeente s-hertogenbosch, alle restauratiewerkzaamheden aan de Binnendieze gerealiseerd. De restauratie heeft in totaal 25 jaar geduurd. Eind jaren 60 van de vorige eeuw was de verontreiniging van het water groot. De bouwkundige staat van bruggen, kademuren en aangrenzende Momenteel is de Binnendieze een grote publiekstrekker en varen circa toeristen per jaar, onder begeleiding van een gids, door het stadswater.

3 Onderdeel van de geschiedenis Kees van Mook // uitvoerder SLUIZEN FORT EVERDINGEN Historische sluizen mee de toekomst in Met ruim 25 jaar ervaring heeft Kees van Mook, uitvoerder Restauratiewerken, veel kennis in huis op het gebied van restauratiewerken. Oude dingen hebben mij altijd geïntrigeerd. Dat zit in mijn genen. Iets wat niet goed werkt, weer werkend maken heb ik meegekregen van vroeger. Binnen Restauratiewerken doen we ook niet anders. Bij de sluizen rondom Fort Everdingen hebben we bijvoorbeeld de waterkering vervangen en de schotbalken gerestaureerd en deels vernieuwd. De inundatiesluis was versleten, waardoor we het muurwerk en de pijlers eruit moesten halen. Ook het natuursteen hebben we uit moeten nemen en hersteld. Zodra je met deze werkzaamheden bezig bent word je onderdeel van de geschiedenis. Je ziet dat een timmerman van destijds het jaartal 1850 in de schotbalken heeft geplaatst. Je komt de jaartallen van vroeger weer tegen. Dat is bijzonder. We hebben de sluizen droog moeten leggen om het werk te doen, hierdoor kwam het ambachtswerk van vroeger tevoorschijn. Het is mooi dat wij daar onderdeel van zijn. Door mijn interesse voor oude werken, verdiep ik me ook in de geschiedenis en in de technieken. Schotbalken die verwijderd moeten worden maar gemonteerd zijn met gesmede spijkers; hoe haal je die eruit? Daar een oplossing voor vinden is de uitdaging en maakt mijn werkdag tot een succes. Nederland is rijk aan forten. Waar deze vroeger werden ingezet ter verdediging, worden steeds meer forten voor nieuwe doeleinden gebruikt. Fort Everdingen behoort tot de grootste forten van Nederland. Dit onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie krijgt een nieuw leven als fortbrouwerij. Het fort werd in 1842 gebouwd en moest ervoor zorgen dat vijandelijke legers niet over de Lekdijk of over de rivier door de waterlinie heen konden breken. Vanuit het fort kon het omliggende gebied onder water worden gezet met een drietal sluizen, de inlaatsluis, de beersluis en de inundatiesluis. Deze sluizen zijn door Heijmans geconsolideerd en deels gerestaureerd. Lees meer over Fort Everdingen

4 Liefde voor denkwerk Robin Kapteijns // voorman DE GREBBE Rondleiding door schoon stadsriool Robin Kapteijns, voorman Restauratiewerken, is op jonge leeftijd begonnen bij een onderaannemer waar hij werkte aan molens en musea. Sinds 2009 is hij in dienst bij Heijmans en is hij vele ervaringen rijker. Ik ben nog jong maar kan wel zeggen dat we binnen Restauratiewerken veel ervaring in huis hebben. Dit heb je nodig omdat het specialistisch en gevarieerd werk is. De ene keer maken we een mooi stukje metselwerk en de andere keer zijn we bezig met andere werkzaamheden die je bij een metselaar niet verwacht, zoals hier bij de Beersluis bij Fort Everdingen. De sluis moest droog komen te staan om onze werkzaamheden te kunnen doen. Hier bedenken we dan als team een plan voor. Met big bags is de sluis uiteindelijk droog gelegd. Je moet in dit vak niet vies zijn om een schep of bezem te pakken. Door dit werk krijg ik steeds meer respect voor de mensen van vroeger. Bij zo n grote sluis maken wij gebruik van een kraan, de vaklieden van toen deden alles met de hand. De projecten zijn vaak oud en dat vraagt van ons om te improviseren. Net als bij deze sluizen, je zet ze droog maar het is afwachten wat je tegen komt. Daarna bedenk je een oplossing. Dat denkwerk kan mij niet moeilijk genoeg zijn. Het liefst zou ik iedere dag metselwerk met denkwerk combineren. De Grebbe is een watergang en stadsriool onder de stad Bergen op Zoom en dateert uit de dertiende eeuw. Vroeger liep de watergang bovengronds. Door de eeuwen heen is de watergang door bouwactiviteiten volledig aan het zicht onttrokken. Hierdoor verloor de Grebbe zijn functie als turfvaart. Lozingen van huizen en bedrijven zorgden ervoor dat de watergang veranderde in een stadsriool. Bij de restauratie van de Grebbe is een voorziening getroffen waardoor alle huisrioleringen nu zijn aangesloten op een nieuwe afvoerleiding. Met een schoon stadsriool als gevolg. Zelfs zó schoon dat er sinds 2015 regelmatig rondleidingen worden georganiseerd zodat iedereen de kans krijgt om de schoonheid van het stelsel te bewonderen.

5 Bouwen op een postzegel Bas Verheijen // calculator GEMAAL VERDOOLD Droge voeten gegarandeerd Bas Verheijen is als calculator betrokken bij alle restauratiewerken van Heijmans. Als calculator zie je de opdrachten vaak als eerste. Een opdracht komt binnen, je kijkt naar de vraag van de opdrachtgever en je bezoekt de projectlocatie. Voordat er een prijs wordt berekend moet ik rekening houden met mogelijke bijkomstigheden. Ik bedenk een oplossing en probeer als bouwkundige door een gebouw heen te kijken. Dat maakt het ook uitdagend. Ik kan bijvoorbeeld iets bedenken, maar de jongens buiten moeten het werk uitvoeren. Om dit in goede banen te leiden proberen we iedereen bij dit proces te betrekken. Door ervaring van de metselaars hebben zij misschien andere inzichten die wij vanuit kantoor niet zien. Deze goede afstemming zorgt ervoor dat je fouten vooraf kunt voorkomen. Zeker bij het Gemaal Verdoold in Gouderak was deze afstemming nodig. Hier kwamen alle facetten van het restauratiewerk samen. Het gebouw was in een slechte staat en het pompsysteem moest vervangen worden zónder daarbij de omgeving te belasten of het huidige gebouw te beschadigen. Het gebouw stond op instorten. We hebben de dakconstructie verwijderd, de fundering gestabiliseerd en daarna het metselwerk gerestaureerd. Het was werken op een postzegel. Door de juiste kennis en ervaring op één plek, werd het mogelijk om het oudste gemaal van Nederland in ere te herstellen. Gemaal Verdoold is het oudste, nog werkende gemaal van het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. Het gemaal dient ervoor om het water in de achtergelegen polders op peil te houden en daarmee omwonenden droge voeten te garanderen. Enkele jaren geleden was de capaciteit van de pompen te klein en het gebouw in een bouwvallige staat. Hierdoor was het gemaal toe aan vernieuwing. In 2012 is Heijmans gestart met de restauratie van het 146 jaar oude gemaal. Een uitdaging: pompen moesten vervangen worden, er werd een staalconstructie aangebracht en deuren en kozijnen werden onder handen genomen. Een complex werk. Om de pompen te vervangen moest de dakconstructie verwijderd worden zodat de monumentale schil behouden bleef. Lees meer over Gemaal Verdoold

6 FORT VECHTEN Metselwerk maakt óf breekt een project Fort wordt Waterliniemuseum Piet Drop // projectmanager Fort Vechten werd vanaf 2013 omgetoverd tot een Waterliniemuseum, een onderdeel van het Waterliniecentrum van Nederland. Het fort is gebouwd tussen 1867 en 1870 en is een van de fraaiste forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De linie vormt een Nationaal Landschap van hectare met 50 forten, zeven vestingsteden, sluizen en dijken. Heijmans restaureerde hier onder andere de keermuur door een boerenvlecht in een boogstraal te metselen. In totaal bestaat het fort uit 22 gebouwen. Gebouwen binnen de restauratiestrook van 50 meter zijn terug gerestaureerd. Één daarvan was het munitiedepot waar vroeger de explosieven droog werden gehouden. Dit gebouw is nu geschikt als feestruimte met hoogwaardige klimaatinstallatie en verlichting. Lees meer over Fort Vechten Restauratie is een specialisme dat je volgens Piet Drop, al 16 jaar projectmanager bij Heijmans, in je genen moet hebben. Je vindt het mooi werk of juist niet. Restauratiewerken is niet te vergelijken met nieuwbouw of onderhoud, het is bewerkelijk en intensief. Je weet nooit precies wat je tegenkomt als je ergens aan begint. Dit vraagt om ervaring en creativiteit van onze vakspecialisten. We restaureren veel forten, gemalen, bruggen maar ook andere gebouwen. Het zijn altijd monumenten die vroeger door vaklieden zijn gebouwd. Wij restaureren deze en brengen ze terug in de oorspronkelijke staat door authentieke technieken en oude materialen toe te passen. Soms wordt consolidatie gevraagd. Het idee dat volgende generaties nog kunnen genieten van ons werk maakt het bijzonder. Ook als ik op Fort Vechten loop zie ik dat er kwaliteit is geleverd. Onze mensen hebben hier met grote inzet aan gewerkt. Met name de twee bruggen zijn met passie uitgevoerd. Het heeft van onze metselaars en timmerlieden veel vakmanschap gevraagd. En hoe je het wendt of keert; de kwaliteit van het metselwerk is beeldbepalend, het maakt óf breekt een project. Dit moet door de juiste personen op de juiste wijze worden uitgevoerd. Als je er langs loopt moet je denken zo hoort het te zijn, dit plaatje klopt. Kwaliteit staat bij ons bovenaan, niet alleen bij mij, maar bij ons hele team.

7 VESTINGWERKEN Oud en nieuw komen samen Jong ambachtswerk Martijn van Caem // leerling De vestingmuur aan de nieuwe parkeergarage St.-Jan in s-hertogenbosch is één van de monumentale vestingmuren, gelegen aan het oude centrum. Door ouderdom en veranderende omstandigheden zijn stabiliteitsproblemen ontstaan. Hierdoor was het noodzakelijk om de omwalling constructief aan te passen. Tijdens de bouw van de parkeergarage heeft Heijmans de 14 e eeuwse en deels 19 e eeuwse stadsmuur gerestaureerd. De vestingmuur zorgt voor een spectaculaire entree naar de binnenstad. Bezoekers van de stad lopen nu over de vestinggracht, door de vestingmuur naar de Casinotuin. Het is een wandeling door vele eeuwen stadsgeschiedenis (14 e, 15 e, 17 e, 19 e en 21 e eeuw) en laat ruimtes zien die sinds 1542 weer zichtbaar zijn geworden. De keuze om de authentieke stadsmuur over een grotere lengte en hoogte zichtbaar te maken, gebeurde tijdens de werkzaamheden na de vondst van een middeleeuwse muurtrap naast de toren voor de Judasbrug. Net voorbij de doorgang, is nu goed te zien hoe de togen van de stadsmuur gerestaureerd zijn. Op de muur is een cortenstalen weergang gehangen met uitstulpingen op het looppad. Hieronder worden middeleeuwse metselfragmenten zorgvuldig bewaard. Voor de tweede keer loopt Martijn van Caem stage bij Heijmans. Ik studeer aan het SBH in s-hertogenbosch en zit momenteel in mijn laatste jaar. In 2014 liep ik al eens stage bij Heijmans en dat beviel goed. Uiteindelijk moest ik een keus maken tussen nieuwbouw of restauratiewerken. Nieuwbouw is gericht op snel produceren en het rechttoe, rechtaan metselen van een muur. Ook bijzonder werk, maar het past niet bij mij. Ik koos voor het restauratiewerk. Iets waar ik écht mooie dingen mag maken. Met nul ervaring stapte ik bij Heijmans binnen en die ervaring is inmiddels opgebouwd. Op school leren is tenslotte iets heel anders dan je ervaring toepassen in de praktijk. Door de goede begeleiding weet ik waar ik aan toe ben en hoe ik functioneer. Ik krijg hier de kans om mezelf te ontwikkelen en bijzonder metselwerk te maken. Zowel bij de parkeergarage St.-Jan in s-hertogenbosch als bij Fort Everdingen heb ik meegelopen met de metselaars en timmerlieden. Je ziet meteen de verschillen op projecten. Hier bij de sluizen maak ik weer ander metselwerk dan bij de parkeergarage. Daar moesten we bestaand werk met nieuwe werk (reconstructie) combineren. Ondanks de tijd van de computer zijn er toch vaklieden nodig, laat mij er daar maar een van zijn!

8 DE BURCHT De oudste burcht in Nederland Het metselwerk heb ik van mijn vader Adri Vesters // metselaar Midden in de binnenstad van Leiden, waar de Oude en Nieuwe Rijn samenkomen, staat de Burcht: het oudste monument van de stad. Heijmans heeft dit verdedigingswerk volledig gerestaureerd. Het middeleeuwse bakstenen- en natuurstenen muurwerk is gerestaureerd of vernieuwd. De witmarmeren wapens en het zandstenen portaal zijn gerestaureerd en de omloop aan de binnenzijde van de Burcht behoorde ook tot de werkzaamheden Door het restaureren van de Burcht is Leiden weer een publiekstrekker rijker. Dagelijks wordt de Burcht bezocht door studenten en toeristen om te genieten van het mooie uitzicht vanaf het oudste monument van de stad. Lees meer over De Burcht Een gezichtswerk, zo noemt Adri Vesters, metselaar bij Heijmans, de Burcht in Leiden. De Burcht komt uit de tiende eeuw en kent een hele geschiedenis. Destijds was de Burcht helemaal van hout. In de 12 e eeuw is het gerestaureerd en is alles van steen gemaakt. Tijdens de Loonse oorlog is er veel verwoest. Hierdoor moest het in 1275 weer gerestaureerd worden. Sindsdien wordt er veel aandacht besteed aan het werk. Vijf jaar geleden zijn we gestart met de restauratie en nog steeds onderhouden we dit project. Omdat we met stenen werken die zo n 1000 jaar oud zijn is het ook een complex werk. We moeten nauwkeurig werken want die stenen krijg je niet makkelijk terug op de oorspronkelijke plaats. Door het nummeren van stenen kunnen we de stenen achteraf weer op de juiste plaats terug metselen. Deze techniek duurt langer, maar je krijgt er meer voor terug. Mensen moeten tevreden zijn, daar doe je het uiteindelijk voor. We werken met mensen die al 40 jaar in dit vak zitten. Zij brengen hun ervaring over op de jonge generatie. Zelf vind ik het ook prettig om een leerling in mijn team te hebben. Jonge ambachtslieden opleiden vind ik mooi om te doen. Zo heeft mijn vader, ook een metselaar, mij de kunstjes van het vak geleerd. Hoe moeilijker het werk, hoe liever. De bogen, de togen en de ezelsruggen. Dát doe ik het liefst.

9 FORT PANNERDEN De juiste mensen op de juiste plek Van woonkamer tot museum Dave Tausch // timmerman Fort Pannerden, een in 1869 gebouwd fort, is gevestigd op de splitsing van de Rijn in de Waal en het Pannerdensch Kanaal. Vroeger een verdedigingswerk om het afdammen van het Pannerdensch Kanaal te voorkomen tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Daarna heeft het gediend als luchtwachtpost totdat het in 1959 gedekwalificeerd werd tot verdedigingswerk van geen klasse. In het jaar 2000 werd het fort gekraakt. De krakers hadden naast verschillende woon-en slaapkamervertrekken een eigen werkplaats, groentetuin en museum. Eén van de krakers was zo betrokken bij het fort dat hij erop stond te assisteren bij de restauratie van zijn fort. Hij hielp Heijmans tijdens de realisatie van de volledige casco-restauratie en de bouwkundige invulling van het interieur. Mede door de betrokkenheid van de krakers werd het Fort omgebouwd tot volwaardig museum. Lees meer over Fort Pannerden De Appelmarktbrug in Schiedam is een van de vier rijksmonumentale bruggen in Schiedam. Deze metalen brug met houten dek is gerestaureerd door de timmerlieden van Restauratiewerken. Dave, al drie jaar timmerman bij Heijmans, is inmiddels onmisbaar binnen het restauratieteam. Voorheen waren het met name metselaars die werkzaamheden konden verrichten op het restauratievlak. Sinds drie jaar ben ik aan het team toegevoegd en kunnen we méér dan alleen het metselwerk. De metalen brug in Schiedam is opgebouwd uit twee houten dekken. Het lijkt iets kleins, maar het was een enorme kluif. Het onderste dek zat namelijk vast aan het metaal en het bovenste dek zat bevestigd aan het onderste dek. Omdat de moeren en bouten verroest waren kregen we deze delen niet gemakkelijk los. Omdat je werkt met een balansbrug moet je tijdens je werkzaamheden zorgen dat de val van de brug in evenwicht is. Vooraf goed nadenken is dan ook belangrijk. Juist omdat we altijd moeten improviseren als we iets onverwachts tegenkomen. Je moet in staat zijn om een probleem direct en goed op te lossen. Zo hebben we ook het Gemaal Verdoold in Gouderak gerestaureerd. Een mooie klus want ook hier was het houtwerk doorgezakt en verrot. Om dan de oude bouwsporen weer terug te laten komen in het gerestaureerde werk is het mooiste dat er is.

10 APPELMARKTBRUG Restauratie voor een veilige oversteek Denken vanuit een brede visie Marcel de Gouw // timmerman In opdracht van Gemeente Schiedam heeft Heijmans de monumentale Appelmarktbrug uit 1860 gerestaureerd. De Appelmarktbrug is één van de drie gietijzeren ophaalbruggen in het centrum van Schiedam en is een beeldbepalend element in de jeneverstad. De werkzaamheden bestonden uit het conserveren van de brug (hameipoorten en ballasten), het leuningwerk en de draagconstructie. Bijzonder aan dit werk waren de houten brugdekdelen die Heijmans heeft vervangen en heeft voorzien van een antisliplaag. Bewoners en bezoekers kunnen vanaf nu de brug in de winter weer veilig oversteken. Een brede visie. Dat is volgens Marcel de Gouw, timmerman binnen Restauratiewerken, een eigenschap die je moet beheersen voor dit staaltje vakmanschap. In dit vak moet je veelzijdig zijn. Affiniteit hebben met metsel- én timmerwerk. Openstaan voor andere werkzaamheden ook al horen deze niet in je takenpakket. Bij de Appelmarktbrug kwam de eerste uitdaging al snel om de hoek kijken: Hoe gaan we de dekplanken van meer dan 100 kilo verwijderen en weer herplaatsen? Hiervoor moet je direct een oplossing bedenken. Gelukkig zijn Dave en ik goed op elkaar ingespeeld. Dave is een goede fixer. Hij heeft direct een oplossing voor een probleem. Ik denk vaak vooruit over dingen die komen gaan. Je koppie blijven gebruiken, tijdig communiceren en vooraf vooral goed nadenken. Dat zijn aspecten die enorm veel tijd kunnen besparen. En het besparen van tijd heb je nodig omdat je niet altijd weet wat je tegenkomt. Dat blijft ook het mooist om te doen. Daarom zou ik ook graag nog een keer een kasteel of kerk restaureren. De kennis en kunde hebben we in huis en we proberen dit ook over te brengen op jonge vaklieden. Uiteindelijk heeft ieder zijn eigen specialiteit. Door deze te bundelen vorm je een sterk team en blijf je groeien.

11 BRUGGEN AMSTERDAM Vijf historische bruggen Niets is wat het lijkt René van Breugel // voorman Amsterdam kent ca. 500 historische bruggen over de grachten. De bruggen zijn niet berekend op de belasting van het hedendaagse verkeer. Dit gold ook voor Brug 116. De circa 90 jaar oude brug vormt samen met de Ceintuurbaan een drukke verkeersroute in Amsterdam, groot onderhoud was hierdoor noodzakelijk. Heijmans demonteerde, restaureerde en herplaatste de in het oog springende details, zoals de smeedwerk leuningen en de natuursteen elementen. Inmiddels heeft Heijmans gewerkt aan vijf bruggen in onze hoofdstad: de Staetsbrug (35), Ceintuurbrug (116), de Muiderpoortbrug (265), de P.L. Kramerbrug (400) en de Nieuwe Brug (303) De bron van het probleem achterhalen. Het klinkt logisch, maar volgens René van Breugel, voorman Restauratiewerken bij Heijmans, is dit een specifiek kenmerk van restaureren. Veel mensen zijn verbaasd als ik zeg dat ik metselwerk verricht aan bruggen en bij forten. Ze denken vaak dat we alleen maar gebouwen renoveren. En dat is iets heel anders. Ik zie renoveren meer als het plaatsen van een nieuwe deurklink op de deur. Bij restauratiewerk kom je dingen tegen die niet voorspelbaar zijn. Schietgaten uit de 18 e eeuw staan bijvoorbeeld niet op een moderne tekening van nu. Dát is het grootste verschil met renoveren en nieuwbouw. Hier bij Brug 116 in Amsterdam, restaureren we een brug die er slecht aan toe was. Scheuren in het metselwerk, beschadigd natuursteen en verroeste ankers waren reden om de brug te restaureren. Bijzonder werk, zeker omdat iedere drie minuten een tram over de brug dendert en omdat we op anderhalve vierkante meter ons werk verrichten. We zijn met zijn drieën en verdelen het werk naar onze kwaliteiten. Ik ben gespecialiseerd in natuursteen en dat komt hier goed van pas. Naast het gewone metselwerk hebben we natuurstenen blokken verwijderd, genummerd en weer geplaatst. Door een goede voorbereiding weten we hoe het natuursteen herplaatst moet worden en kunnen we een brug zoals deze in de huidige vorm restaureren.

12 MENU Hoe staat het met de het bruggen Timmerhuis? in Amsterdam? COA WAGENINGEN Moderne eisen in klassiek jasje COA Wageningen, oftewel Huize Leemkuil, is gebouwd in eclectische bouwstijl in In opdracht van COA Nederland (Centraal Orgaan Opvang voor Asielzoekers) verzorgde Heijmans de restauratiewerken in het asielzoekerscentrum in Wageningen. Heijmans werd ingeschakeld voor de restauratie van de monumentale onderdelen aan het gebouw. Daarnaast werden er moderne eisen ingepast in een monumentaal kantoorpand op het terrein van het COA. De werkzaamheden bestonden uit het restaureren van metsel- en timmerwerk, lood- en zinkwerken, tegelwerken, natuursteen, terrazzovloeren en stucwerken plafonds. Niet doorvertellen?! Bruggen Timmerhuis in Amsterdam Rotterdam Heijmans.nl is helemaal vernieuwd. Hier vind je de laatste informatie over projecten, expertises en innovaties Meer weten over onze projecten en benieuwd naar de volledige van Heijmans. Dé bouwer die vindt dat het anders kan door slimme, vernieuwende kennis te ontwikkelen en verhalen opvallende projecten van de te medewerkers? realiseren. Dat verdient Bezoek een nieuw dan platform, onze website: met verhalen die aanzetten tot doorvertellen. Dus geheimen verklappen mag: volg Heijmans, deel ambitie! of neem contact op met Piet Drop, projectmanager. T: +31 (0) E:

13

Professioneel behoud van monumenten

Professioneel behoud van monumenten Professioneel behoud van monumenten Heijmans Restauratiewerken 1 De waarde van monumenten Monumentale bruggen, sluizen en stuwen, kade-, stads- en vestingmuren, fortificaties en andere verdedigingswerken

Nadere informatie

Wij timmeren aan de weg

Wij timmeren aan de weg Wij timmeren aan de weg Even voorstellen; Bouwkracht Vakpersoneel. Bouwkracht vakpersoneel B.V. is onderdeel van de LubronGroep en voortgekomen uit Lubron technisch intermediair. Onder de vlag van Lubron

Nadere informatie

SPECIALISTEN IN RESTAURATIE, RENOVATIE EN REPRODUCTIE

SPECIALISTEN IN RESTAURATIE, RENOVATIE EN REPRODUCTIE SPECIALISTEN IN RESTAURATIE, RENOVATIE EN REPRODUCTIE Authentiek Vakmanschap RESTAURATIE BESCHERMEN VAN ONS ERFGOED Cees Terlouw Mijn hart en ziel ligt in het in leven houden van wat verloren dreigt te

Nadere informatie

Bouwkunde. Bouwplaatsassistent BOL/ BBL Niveau 1 1 jaar

Bouwkunde. Bouwplaatsassistent BOL/ BBL Niveau 1 1 jaar Bouwkunde Bouwkunde Als je kiest voor de bouw- of infratechniek ligt de arbeidsmarkt voor je open. In Nederland ontstaan veel nieuwe industrieën. Deze brengen veel bouwactiviteiten met zich mee. Bovendien

Nadere informatie

Cultuurhistorische verkenning Zandwijksingel Woerden. Datum 2 mei 2011

Cultuurhistorische verkenning Zandwijksingel Woerden. Datum 2 mei 2011 Cultuurhistorische verkenning Zandwijksingel Woerden Datum 2 mei 2011 Colofon Projectnaam Cultuurhistorische verkenning Zandwijksingel Woerden Auteur Willem de Bruin Datum 2 mei 2011 1. Inleiding 1.1

Nadere informatie

De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld,

De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld, De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld, heeft wel de toekomst. Over vijf jaar zal één op de vijf bouwwerken in Nederland volgens een concept gebouwd worden. Wat is dat en wat betekent het voor

Nadere informatie

landelijk, licht EN eclectisch interieur

landelijk, licht EN eclectisch interieur interieur landelijk, licht EN eclectisch TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: JAN VERLINDE De bewoners van dit huis woonden eerder al in hetzelfde park. Ze waren het erover eens dat dit het leukste en

Nadere informatie

MONUMENTAAL ONDERHOUD

MONUMENTAAL ONDERHOUD MONUMENTAAL ONDERHOUD Monumenten: zorg er goed voor Monumenten hebben vaak in meerdere opzichten een belangrijke betekenis. Als specialist in monumentaal onderhoud helpt Burgers van der Wal deze waarde

Nadere informatie

ROTZOOIEN. MET WATER Opdrachtbladen

ROTZOOIEN. MET WATER Opdrachtbladen Opdrachtbladen Naam Groep Datum Opdrachtblad Water in de polder Opdracht 1 De Nieuwe Hollandse Waterlinie moest de vijand tegen houden. Dit gebeurde door een brede strook land onder water te zetten. Dat

Nadere informatie

Over onderhoud en verbouw van monumentaal vastgoed VAN ALLE TIJDEN

Over onderhoud en verbouw van monumentaal vastgoed VAN ALLE TIJDEN Over onderhoud en verbouw van monumentaal vastgoed VAN ALLE TIJDEN Vaardige en ervaren handen Onderhoud kasteel Huis Doorn Nieuwe houten kap grachtenpand Blaauwlakenblok, Amsterdam Antwoord op úw vraag

Nadere informatie

IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL

IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL I N T E R I E U R W Wonen op de Windrichtingen IN EEN HUIS IN GEMENGDE HOEVESTIJL Tekst: ANNEMIE WILLEMSE Foto s: JAN VERLINDE 22 TIJDLOOS TIJDLOOS 23 Na een zoektocht naar de ideale bouwgrond, gingen

Nadere informatie

Lager gelegen dak zijn planken vervangen. Dak afdekken en latten structuur. Ter controle dat de afmetingen correct zijn

Lager gelegen dak zijn planken vervangen. Dak afdekken en latten structuur. Ter controle dat de afmetingen correct zijn Er is veel gebeurd sinds de eerste rapportage. De werkzaamheden aan het dak, die toen net waren begonnen, liepen voorspoedig. Het dakbeschot is in de nabijheid van de toren volledig vervangen. Ook op de

Nadere informatie

Bouw uw toekomst samen met BouwTeam Oost

Bouw uw toekomst samen met BouwTeam Oost Bouw uw toekomst samen met BouwTeam Oost Over BouwTeam Oost Sinds 1999 is BouwTeam Oost actief in de bouw sector als bouwbedrijf, en profileert zicht sindsdien als een traditionele kwaliteitsbouwer. Met

Nadere informatie

Een mo n u m e n t a a l w o o n h u i s

Een mo n u m e n t a a l w o o n h u i s 50 Herenhuis september/oktober 2009 Restauratie van een grachtenpandgevel Een mo n u m e n t a a l w o o n h u i s is al s een ou d e d a m e Wat Marco de Wolf zeker wist: een monumentaal woonhuis dient

Nadere informatie

Kastelen in Nederland

Kastelen in Nederland Kastelen in Nederland J In ons land staan veel kastelen. Meer dan honderd. De meeste van die kastelen staan in het water. Bijvoorbeeld midden in een meer of een heel grote vijver. Als er geen water was,

Nadere informatie

Restauratie exterieur en interieur rijksmonument

Restauratie exterieur en interieur rijksmonument Projectnaam: Omschrijving: Villa Walenburg Restauratie exterieur en interieur rijksmonument Villa Walenburg thema: restauratie exterieur en interieur Villa Walenburg Factsheet Opdrachtgever: Architect:

Nadere informatie

Vleuterweide. Voor kinderen van 4 t/m 8 jaar met: ouders, opa s, oma s, ooms en tantes, juffen, meesters en andere speurders.

Vleuterweide. Voor kinderen van 4 t/m 8 jaar met: ouders, opa s, oma s, ooms en tantes, juffen, meesters en andere speurders. Vleuterweide Voor kinderen van 4 t/m 8 jaar met: ouders, opa s, oma s, ooms en tantes, juffen, meesters en andere speurders. Neem een potlood mee en schrijf het goede antwoord op of omcirkel het. Deze

Nadere informatie

Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is

Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is rcheobode Opwindende ontdekkingen in oud-oosterhout! Wo uter is archeoloog. Hij hoort bij de groep archeologen die nu aan het opgraven is in Oosterhout in het gebied Vrachelen. Daar wordt over een jaar

Nadere informatie

Gymnasium. Op het Hondsrug College. Het Hondsrug College, een slimme start voor je toekomst!

Gymnasium. Op het Hondsrug College. Het Hondsrug College, een slimme start voor je toekomst! Gymnasium Op het Hondsrug College Het Hondsrug College, een slimme start voor je toekomst! Gymnasium Hondsrug Het Gymnasium Hondsrug is een afdeling van het Hondsrug College. Het is onderdeel van het vwo,

Nadere informatie

Lesbrief Stevig Sterk Zaltbommel

Lesbrief Stevig Sterk Zaltbommel Lesbrief Stevig Sterk Zaltbommel Groep 7/8 Erfgoed educatie Bezoek les Stevig Sterk Zaltbommel Stevig Sterk Zaltbommel is een bezoek les over historische vestingwerken van Zaltbommel. Nadruk ligt op het

Nadere informatie

Naam: Waar woon jij? Vraag 1b. Waarom wonen veel mensen in Kenia in een hut? Vraag 1a. In wat voor soort huis woon jij?

Naam: Waar woon jij? Vraag 1b. Waarom wonen veel mensen in Kenia in een hut? Vraag 1a. In wat voor soort huis woon jij? Naam: Waar woon jij? Wonen over de hele wereld Heb jij wel eens in een tent gewoond? Waarschijnlijk niet. In de vakantie is het leuk. Maar voor altijd? Toch zijn er mensen op de wereld die altijd in een

Nadere informatie

Kruittoren. Ω Hoogte: ca. 18 m Ω Bouwjaar: ca Ω Muurdikte: ruim 1 m Ω Basisvorm: vierkant

Kruittoren. Ω Hoogte: ca. 18 m Ω Bouwjaar: ca Ω Muurdikte: ruim 1 m Ω Basisvorm: vierkant Informatiekaart Kruittoren Kruittoren De Kruittoren staat aan de noordzijde van de Nieuwstad, naast het spoor, in een verloren hoekje. Circa 700 jaar geleden werd deze hoektoren gebouwd bij het verbeteren

Nadere informatie

1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje.

1. Van je juf of meester krijg je een plaatje. Bekijk je plaatje goed. 3. Zoek samen nog vier klasgenoten met een ander plaatje. Opdracht 1 Ongeveer 150 jaar geleden stonden er veel steenfabrieken langs de IJssel. De stenen werden van klei gemaakt. Dat kon je langs de IJssel vinden. Als de rivier overstroomde, bleef er een laagje

Nadere informatie

SCHOOLKRANT GROEP 7 & 8

SCHOOLKRANT GROEP 7 & 8 SCHOOLKRANT GROEP 7 & 8 Spreekbeurt week: Kwade Hoek Jack en ik deden een spreekbeurt over De Kwade Hoek. We zijn begonnen met werken tijdens docu. Later kregen we te horen dat we hem op vrijdag 16 mei

Nadere informatie

Naam: KASTELEN. Vraag 1a. Waarvoor moeten we onze huizen tegenwoordig beschermen? ... pagina 1 van 6

Naam: KASTELEN. Vraag 1a. Waarvoor moeten we onze huizen tegenwoordig beschermen? ... pagina 1 van 6 Naam: KASTELEN Heb jij je wel eens afgevraagd hoe je jouw huis zou verdedigen als anderen het probeerden te veroveren? Nou, vroeger dachten de mensen daarr dus echt wel over na. Ze bouwden hun huis zelfs

Nadere informatie

Elk seizoen een nieuw interieur

Elk seizoen een nieuw interieur 52 Stijlvol Wonen B i n n e n k i j k e n Elk seizoen een nieuw interieur De kans dat Anke en Geert ooit uitgekeken raken op hun interieur, is wel heel erg klein. De inrichting wordt namelijk regelmatig

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

introductie waterkwantiteit waterkwaliteit waterveiligheid virtuele tour Waar zorgen de waterschappen in mijn omgeving voor?

introductie waterkwantiteit waterkwaliteit waterveiligheid virtuele tour Waar zorgen de waterschappen in mijn omgeving voor? Waar zorgen de waterschappen in mijn omgeving voor? De waterschappen zorgen voor voldoende en schoon water, gezuiverd afvalwater en stevige dijken. De waterschappen zorgen voor voldoende en schoon water,

Nadere informatie

novacollege.nl/logistiek Havenoperaties Logistiek Logistiek 2016/2017

novacollege.nl/logistiek Havenoperaties Logistiek Logistiek 2016/2017 novacollege.nl/logistiek Havenoperaties Logistiek Logistiek 2016/2017 Ik wil werken in aviations, de wereld van Schiphol fascineert me. Het werken met al die vrachtdocumenten en hoe dat allemaal wordt

Nadere informatie

OPDRACHTEN bij de FIETSEXCURSIE van het project MOOI HOOGLAND-WEST!

OPDRACHTEN bij de FIETSEXCURSIE van het project MOOI HOOGLAND-WEST! ietsroute Hoogland West OPDRACHTEN bij de FIETSEXCURSIE van het project MOOI HOOGLAND-WEST! 5 4 6 3 2 1 Let op het verkeer en zet je fiets goed aan de kant! Mooi Hoogland-West! 1 Bolle akker locatie 1

Nadere informatie

WERKBOEK VOOR DE DALTON-VERSIE. Dit werkboek is van:. Ik zit in groep:.

WERKBOEK VOOR DE DALTON-VERSIE. Dit werkboek is van:. Ik zit in groep:. WERKBOEK VOOR DE DALTON-VERSIE De Middeleeuwen Dit werkboek is van:. Ik zit in groep:. 1 Hoi! Ik ben Tim de Wekker! Ik wil graag weten hoe vaak en hoe lang je bezig bent met een taak. Daarom heb ik een

Nadere informatie

Voorbereiding assessment

Voorbereiding assessment Voorbereiding assessment 1. Zelfportret gemaakt door malou... 1 2. Samenvatting... 3 3. Zelfportret door een docent... 5 4. Zelfportret door Slc er... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 5. Aanvullende

Nadere informatie

Vragenlijst leerlingen Eureka! Oberon & Eureka!, januari 2012

Vragenlijst leerlingen Eureka! Oberon & Eureka!, januari 2012 Vragenlijst leerlingen Eureka! Oberon & Eureka!, januari 2012 Toelichting Beste leerling, Jij zit in de Eureka!-klas. We zijn benieuwd naar jouw mening. Die kun je geven in deze vragenlijst. Die bestaat

Nadere informatie

Inhoud. Het leven van Escher. Weiland wordt vogel. Kringloop metamorfose. De wereld op z n kop.

Inhoud. Het leven van Escher. Weiland wordt vogel. Kringloop metamorfose. De wereld op z n kop. Inhoud. Blz. 1. Blz. 2. Blz. 3. Blz. 4. Blz. 5. Blz. 6. Blz. 7. Blz. 8. Blz. 9. Blz. 10. Blz. 11. Kaft Inhoud Het leven van Escher. Moeilijke jaren. Weiland wordt vogel. Kringloop metamorfose. De wereld

Nadere informatie

SLB eindverslag. Rozemarijn van Dinten HDT.1-d 12053449 11-11-12

SLB eindverslag. Rozemarijn van Dinten HDT.1-d 12053449 11-11-12 SLB eindverslag Rozemarijn van Dinten HDT.1-d 12053449 11-11-12 Eindverslag De afgelopen periode heb ik een aantal lessen SLB gehad. Hierover ga ik een eindverslag schrijven en vertellen hoe ik de lessen

Nadere informatie

GESPREKKEN VOEREN NEDERLANDS AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG:

GESPREKKEN VOEREN NEDERLANDS AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: - Kun je een verzorgde brief schrijven. - Kun je op een juiste manier werkwoorden vervoegen. - Schrijf je op een juiste manier in meervoud. - Gebruik je hoofdletters op een

Nadere informatie

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt orthodontist Daniël van der Meulen samen met veertien assistentes intensief

Nadere informatie

DE WATERTOREN. Hoogvliet Beheer BV

DE WATERTOREN. Hoogvliet Beheer BV DE WATERTOREN Hoogvliet Beheer BV COR-JAN SCHREUDER Directeur Hoogvliet Beheer BV De eerste keer dat ik de watertoren zag, was ik onder de indruk van de schoonheid van dit uit 1915 daterende gebouw. Inmiddels

Nadere informatie

Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A

Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A Strategieles Verbanden (Relaties en verwijswoorden) niveau A Wat doe je in deze les? Bij Nieuwsbegrip lees je altijd een tekst met het stappenplan. Je gaat vaak op zoek naar verbanden in een tekst. Wat

Nadere informatie

e jaargetijden 4Herengracht 498. Amsterdam.

e jaargetijden 4Herengracht 498. Amsterdam. e jaargetijden 4Herengracht 498. Amsterdam. 4 es Saisons Herengracht 498. Amsterdam. 4 keer een foto van de ornamenten 4 jaargetijden FOTOGRAFEREN! L es4saisons Herengracht 498. Kantoor met charisma in

Nadere informatie

INTERIEUR. Grandeur van toen, comfort van nu TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: CLAUDE SMEKENS 69

INTERIEUR. Grandeur van toen, comfort van nu TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: CLAUDE SMEKENS 69 INTERIEUR Grandeur van toen, comfort van nu TEKST: ANNEMIE WILLEMSE - FOTOGRAFIE: CLAUDE SMEKENS 69 Je kunt het huis van je dromen vinden en meer dan genoeg ideeën hebben om dat huis te herstellen in de

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Bouw en Infra 2016/2017

Bouw en Infra 2016/2017 novacollege.nl/bouwinfra Bouwkunde Infra Vormgeving en architectuur Bouw en Infra 2016/2017 Op het Nova College is het gezellig. De studenten zijn gemotiveerd, iedereen wil leren. De docenten komen uit

Nadere informatie

Te koop wegens vrede

Te koop wegens vrede Te koop wegens vrede Ondernemers gezocht Fort Everdingen staat te koop. De huidige eigenaar, de Dienst Landelijk Gebied van het ministerie van Economische Zaken, daagt (een groep van) ondernemers uit om

Nadere informatie

Eindevaluatie. Riga. Begeleiders;Geert Daams en Remco Reijke

Eindevaluatie. Riga. Begeleiders;Geert Daams en Remco Reijke Eindevaluatie Riga 2011 Begeleiders;Geert Daams en Remco Reijke Inhoud Inleiding... 3 Wat voor cijfer geef je de Riga reis?... 4 Wat was je voornaamste reden om naar Riga te gaan?... 4 Hoe heb je de heenreis

Nadere informatie

Kaart Malfeson van E5. S. Salvatorstr H.Kerstkerk Sleepstraat Sluizeken Oudburg Zuivelbrug Vrijdagmarkt Kraanlei

Kaart Malfeson van E5. S. Salvatorstr H.Kerstkerk Sleepstraat Sluizeken Oudburg Zuivelbrug Vrijdagmarkt Kraanlei Vervolg Kaart Malfeson 1755 van E5 S. Salvatorstr H.Kerstkerk Sleepstraat Sluizeken Oudburg Zuivelbrug Vrijdagmarkt Kraanlei Heden staat er daar nieuwbouw. De nieuwbouw is lang tegen gehouden geweest om

Nadere informatie

REDENGEVENDE OMSCHRIJVING RIOOL ONDER HET GLOP EN DE BOTERHAL

REDENGEVENDE OMSCHRIJVING RIOOL ONDER HET GLOP EN DE BOTERHAL REDENGEVENDE OMSCHRIJVING RIOOL ONDER HET GLOP EN DE BOTERHAL Inleiding Hoorn is een van de steden waar zich de uitzonderlijke situatie voordoet dat al vanaf de late Middeleeuwen riolen zijn aangelegd.

Nadere informatie

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen

Nadere informatie

Zelfstandig werkkaart 1 ~ Wereldoriëntatie

Zelfstandig werkkaart 1 ~ Wereldoriëntatie Zelfstandig werkkaart 1 ~ Wereldoriëntatie Opdracht 1 Lees het artikel Het testteam bezoekt het Waterliniemuseum op pagina 18/19 van Kidsweek. a In wat voor soort bouwwerk vind je het Waterliniemuseum?

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

BOUWKUNDIGE STAND VAN ZAKEN (D.D. 28-05-2014) MULTIFUNCTIONEEL CENTRUM KABZEEL TE APPINGEDAM

BOUWKUNDIGE STAND VAN ZAKEN (D.D. 28-05-2014) MULTIFUNCTIONEEL CENTRUM KABZEEL TE APPINGEDAM BOUWKUNDIGE STAND VAN ZAKEN (D.D. 28-05-2014) MULTIFUNCTIONEEL CENTRUM KABZEEL TE APPINGEDAM Fase 1 In het afgelopen jaar is in de 1 e fase het casco van de Gereformeerde kerk en de voormalige pastorie

Nadere informatie

Beleef techniek en landschap. Waterlinie Workshop. Werk als een vestingbouwer, geniet van het landschap!

Beleef techniek en landschap. Waterlinie Workshop. Werk als een vestingbouwer, geniet van het landschap! Beleef techniek en landschap Waterlinie Workshop Werk als een vestingbouwer, geniet van het landschap! Met een Waterlinie Workshop van Het Leege Land werkt u als historische vestingbouwer en ervaart u

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Naam: De Romeinen. Vraag 1. De Romeinen hebben veel gebouwd. Noem vijf verschillende toepassingen. pagina 1 van 6

Naam: De Romeinen. Vraag 1. De Romeinen hebben veel gebouwd. Noem vijf verschillende toepassingen. pagina 1 van 6 Naam: De Romeinen De Romeinse bouwkunst. De Romeinen behoren tot de beste bouwers uit de geschiedenis. Ze bouwden tempels, riolen, waterleidingen, wegen, kanalen, huizen, aquaducten, havens, bruggen en

Nadere informatie

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl 13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met

Nadere informatie

Gent 24b. De Predikherenlei anno 1820 door de Hollandse soldaat Wynantz. Onderbergen. Het pand van de Dominicanen. Predikherenlei

Gent 24b. De Predikherenlei anno 1820 door de Hollandse soldaat Wynantz. Onderbergen. Het pand van de Dominicanen. Predikherenlei De Predikherenlei anno 1820 door de Hollandse soldaat Wynantz Gent 24b Onderbergen. Het pand van de Dominicanen Predikherenlei Rue de la Valléé nr 40 /Onderbergen Onderbergen nr 57 in 1940 Tweede gedeelte

Nadere informatie

Bouwhistorisch onderzoek

Bouwhistorisch onderzoek Bouwhistorisch onderzoek BOUWHISTORISCHE NOTITIE Adres : (tussen Poelestraat 12 en 14) Status : BBP Periode : september 2010 Onderzocht door : Taco Tel Auteur : Taco Tel Datum : Groningen, 16 september

Nadere informatie

Middenbeemster, Korenmolen De Nachtegaal

Middenbeemster, Korenmolen De Nachtegaal Inleiding In opdracht van Cultureel Erfgoed Noord-Holland heeft op 1 december 2010 een kort onderzoek plaatsgevonden naar de opbouw en datering van de lage voetmuur van de korenmolen De Nachtegaal, gelegen

Nadere informatie

Gent 25c. Goudstr Beersteeg Oudevest, Katelijnenstr Minnemeers Kongobrug Reke Blekersdijk Nieuwland Godshuishammeken Huidevetterken Ham

Gent 25c. Goudstr Beersteeg Oudevest, Katelijnenstr Minnemeers Kongobrug Reke Blekersdijk Nieuwland Godshuishammeken Huidevetterken Ham Goudstr Beersteeg Oudevest, Katelijnenstr Minnemeers Kongobrug Reke Blekersdijk Nieuwland Godshuishammeken Huidevetterken Ham Gent 25c De Minnemeersbrug lag in het verlengde van de Goudstraat Goudstr /Beersteeg

Nadere informatie

6Plekjes met voelbare historie

6Plekjes met voelbare historie 6Plekjes met voelbare historie Waterwegen hebben in heel veel belangrijke gebeurtenissen in de geschiedenis een rol gespeeld. Voor aanval en verdediging tijdens oorlogen, voor het vervoer van goederen

Nadere informatie

28% 72% 30% 70% Aantal geregistreerde deelnemers : 141 Periode evaluatie : 19 maart 2014 t/m 6 april 2014 Aantal evaluaties : 101

28% 72% 30% 70% Aantal geregistreerde deelnemers : 141 Periode evaluatie : 19 maart 2014 t/m 6 april 2014 Aantal evaluaties : 101 Aantal geregistreerde deelnemers : 11 Periode evaluatie : 19 maart 01 t/m 6 april 01 Aantal evaluaties : 101 8% ingevuld niet ingevuld % 0% anoniem niet anoniem 0% RESULTATEN EVALUATIE ICT-PRAKTIJKDAG

Nadere informatie

PROFESSIONAL RESTAURATIE

PROFESSIONAL RESTAURATIE PROFESSIONAL RESTAURATIE NLEIDING Waarom hebben we professionals nodig? Oude gebouwen en monumenten vertellen een verhaal. Ze vormen een stukje geschiedenis in de omgeving. Dat verhaal interesseert steeds

Nadere informatie

Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen.

Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen. Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen. Leerstijlentest van David Kolb Mensen, scholieren dus ook, verschillen nogal in de wijze waarop ze leren. Voor

Nadere informatie

Hij moet avond aan avond bezig zijn geweest

Hij moet avond aan avond bezig zijn geweest Hij moet avond aan avond bezig zijn geweest 76 Herenhuis januari/februari 2013 Getalenteerde kunstenaar beschilderde eigen woning en winkel Decoratieschilderingen van top tot teen Eind 2013 worden twee

Nadere informatie

Dit verslag is van Ylaine en Ryanne Mulder 29-10-'03. Verslag van het oude Egypte Ylaine en Ryanne Mulder 29-10- 03

Dit verslag is van Ylaine en Ryanne Mulder 29-10-'03. Verslag van het oude Egypte Ylaine en Ryanne Mulder 29-10- 03 Dit verslag is van Ylaine en Ryanne Mulder 29-10-'03 blz.0 Inhoudsopgave Inleiding blz. 2 De Egyptenaren jagen en oogsten blz. 3 De Farao blz. 4 Doden blz. 5 Arm of welvarend blz. 6 Ik ben de Farao blz.

Nadere informatie

41 december 2010. MAT Afbouw Zaltbommel. Ale van der Veen van Gerko Afbouw op het project Wave. MATinfo 1

41 december 2010. MAT Afbouw Zaltbommel. Ale van der Veen van Gerko Afbouw op het project Wave. MATinfo 1 MAT Afbouw Zaltbommel # 41 december 2010 Ale van der Veen van Gerko Afbouw op het project Wave #37 - januari 2009 Hotel Zwolle MATinfo 1 Ale van der Veen 26 jaar, lts, werken/leren als timmerman, bij MAT

Nadere informatie

De Romeinen. Wie waren de Romeinen?

De Romeinen. Wie waren de Romeinen? De Romeinen Wie waren de Romeinen? Lang voor de Romeinen naar ons land kwamen, woonden ze in een kleine staat rond de stad Rome. Vanaf 500 voor Christus begonnen de Romeinen met gebiedsuitbreiding. Als

Nadere informatie

Piet Voorbeeld MIJN PROFIEL. Voornaam. Achternaam. Dienst. Schaal Tot schaal 8. Piet. Voorbeeld. Stadswerken

Piet Voorbeeld MIJN PROFIEL. Voornaam. Achternaam. Dienst. Schaal Tot schaal 8. Piet. Voorbeeld. Stadswerken MIJN PROFIEL Voornaam Piet Achternaam Voorbeeld Dienst Stadswerken Schaal Tot schaal 8 1 DIT BEN IK Wanneer heb je een goede werkdag gehad? Waarom? Als ik alles gedaan heb dat ik wilde doen en er ook onverwachte

Nadere informatie

Jonge Stedenbouwkundigen

Jonge Stedenbouwkundigen herontwerp de stad Amsterdam Lesmateriaal VO Museum Het Grachtenhuis Lesmateriaal VO herontwerp de stad Amsterdam Lesmateriaal ter voorbereiding of verwerking van een bezoek aan museum Het Grachtenhuis

Nadere informatie

Inspectie rapport. Opname rapport Bosrand 16 Dwingeloo. Ing. B. Wortelboer

Inspectie rapport. Opname rapport Bosrand 16 Dwingeloo. Ing. B. Wortelboer Inspectie rapport Opname rapport Bosrand 16 Dwingeloo Ing. B. Wortelboer 28 mei 2015 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Inleiding... 4 1. Historische weging... 5 1.1. Opname binnenzijde voorhuis... 5 1.2. Opname

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

klas naar Museum Kom met je het Zaans Museum Zaans Museum Educatie Voortgezet Onderwijs

klas naar Museum Kom met je het Zaans Museum Zaans Museum Educatie Voortgezet Onderwijs Kom met je klas naar het Zaans Museum Kom met je klas naar het Zaans Museum Zaans Museum Schansend 7 1509 AW Zaandam sales@zaansmuseum.nl www.zaansmuseum.nl/onderwijs Kom met je klas naar het Zaans Museum

Nadere informatie

B1 Hoofddorp pagina 1

B1 Hoofddorp pagina 1 B1 Hoofddorp pagina 1 Inhoud 1. Inleiding 2. Geschiedenis 3. Ontwikkeling 4. Bezienswaardigheden 1. Inleiding Hoofddorp is een stad in de provincie Noord-Holland en de hoofdplaats van de gemeente Haarlemmermeer.

Nadere informatie

L ang geleden zag de Achterhoek er. De geschiedenis van Doetinchem, Wehl en Gaanderen

L ang geleden zag de Achterhoek er. De geschiedenis van Doetinchem, Wehl en Gaanderen Vuurstenen werktuigen steentijd [Stadsmuseum] L ang geleden zag de Achterhoek er heel anders uit dan tegenwoordig. Er waren uitgestrekte heidevelden, moerassen en veel bossen. Kortom, een ruig en onherbergzaam

Nadere informatie

Kwekerij Veelzorg: vijf generaties bollenrijkdom Zaterdag 1 september 2018 Hillegom

Kwekerij Veelzorg: vijf generaties bollenrijkdom Zaterdag 1 september 2018 Hillegom Open Monumentendag SPECIAL Kwekerij Veelzorg: vijf generaties bollenrijkdom Zaterdag 1 september 2018 Hillegom Bloembollen zijn onlos makelijk verbonden met de Nederlandse cultuur. Het kan daarom gerust

Nadere informatie

Veldwerk Haarlem Aardrijkskunde. Naam:.

Veldwerk Haarlem Aardrijkskunde. Naam:. Veldwerk Haarlem Aardrijkskunde Naam:. Klas:... De opzet: Op 11 juni gaan wij voor de vakken geschiedenis en aardrijkskunde naar Haarlem. De aardrijkskunde opdracht gaan jullie voor een deel in de klas/thuis

Nadere informatie

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken

Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.

Nadere informatie

VERLOST UIT HET DONKER

VERLOST UIT HET DONKER Anders in de rij Veldstraat 59 VERLOST UIT HET DONKER Het huis in de Veldstraat is dit jaar precies 100 jaar oud. In de stadsarchieven staat het ingeschreven als een realisatie van ene A. Vandenberghe.

Nadere informatie

Sinds haar oprichting in 1956 heeft Stadsherstel zeshonderd panden in. Amsterdam en omgeving gered. Panden die soms al op de nominatie stonden

Sinds haar oprichting in 1956 heeft Stadsherstel zeshonderd panden in. Amsterdam en omgeving gered. Panden die soms al op de nominatie stonden Rooilijn Jg. 50 / Nr. 5-6 / 2017 Vijftig jaar geleden was onze binnenstad gewoon een puinhoop P. 410 Paul Morel Vijftig jaar geleden was onze binnenstad gewoon een puinhoop Sinds haar oprichting in 1956

Nadere informatie

Gent Restauratie Emiel Braunschool

Gent Restauratie Emiel Braunschool Gent Restauratie Emiel Braunschool - Emiel Braunschool, Voldersstraat 3, 9000 Gent - Opdrachtgever: Universiteit Gent - Restauratie: ruwbouw en afwerking - Bedrag der werken: 6.281.911,34 excl. BTW - Termijn:

Nadere informatie

Reisverslag Boedapest 2015 Deel 2 [1]

Reisverslag Boedapest 2015 Deel 2 [1] Gepubliceerd op Willem-Jan van der Zanden (http://www.wjvanderzanden.nl) Home > Reisverslag Boedapest 2015 Deel 2 Reisverslag Boedapest 2015 Deel 2 [1] Door wjvanderzanden[2]op vr, 07/24/2015-13:29 Tags:reizen

Nadere informatie

Interview Jeroen Achterberg ; nieuwsbrief SCEE. Pagina 1

Interview Jeroen Achterberg ; nieuwsbrief SCEE. Pagina 1 Interview Jeroen Achterberg Directeur van Deinse Media. Datum: dinsdag 22 november 2016. Plaats: Elderinkshuis, de Klomp 15, Enschede. Tijd: 12.00 uur. Vanmiddag hebben we een afspraak met Jeroen Achterberg,

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info De Chinese Muur 1. Voorwoord. 2. Wat is de Chinese Muur? 3. Waar ligt de Chinese Muur? 4. Waarom bouwden de Chinezen de Chinese Muur? 5. Hoe bouwden de Chinezen de Chinese Muur? 6. Hoe lang en hoe groot

Nadere informatie

Persoonlijk opleiding plan

Persoonlijk opleiding plan Persoonlijk opleiding plan Een opdrachtgever adviseren Hem vertellen wat jou de beste optie lijkt. Het klopt dat ik deze competenties zo had ingevuld. Ik heb hiermee ervaring doordat ik vaak op forums

Nadere informatie

Ontwerp je eigen prefabhuis

Ontwerp je eigen prefabhuis Ontwerp je eigen prefabhuis Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding Wist jij dat er in Nederland iets meer dan 7 miljoen huizen staan? Tegenwoordig worden de meeste

Nadere informatie

Nieuwsbrief 21 juli 2015

Nieuwsbrief 21 juli 2015 Nieuwsbrief 21 juli 2015 Verslag Technische Commissie (TC) Fongersstede 7 juli 2015. De 1 na laatste vergadering van de TC voor de ALV, waarin het besluit moet worden genomen over de vervanging van de

Nadere informatie

projecties nummer februari 2005

projecties nummer februari 2005 projecties 12 nummer februari 2005 KO N I N K L I J K T H E AT E R C A R R É een van de meest bijzondere theaters van Nederland Op 15 november 2004 werd Koninklijk Theater Carré in Amsterdam officieel

Nadere informatie

Werkgroep Bouwhistorie Zutphen. Informatiekaart Muurtorens. Muurtorens

Werkgroep Bouwhistorie Zutphen. Informatiekaart Muurtorens. Muurtorens Informatiekaart Muurtorens Muurtorens Zutphen is een bijzondere stad omdat er nog grote delen van de middeleeuwse stadsmuur overeind staan. In deze muur waren zware verdedigingstorens opgenomen. De torens

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

Wilhelminasluis. Stedenbouwkundig plan en beeldkwaliteitsplan voor het sluizencomplex van Zaandam.

Wilhelminasluis. Stedenbouwkundig plan en beeldkwaliteitsplan voor het sluizencomplex van Zaandam. Stedenbouwkundig plan en beeldkwaliteitsplan voor het sluizencomplex van Zaandam. Stedenbouwkundig plan en beeldkwaliteitsplan voor het sluizencomplex van Zaandam. De vernieuwing van de Sluis Op korte

Nadere informatie

15 jaar. 19&21 april 24&25 mei. Open dagen. Get inspired! www.rmr.nl

15 jaar. 19&21 april 24&25 mei. Open dagen. Get inspired! www.rmr.nl 15 jaar Handmade HANDMADE luxury LUXURY interiors INTERIORS EEN een HUIS Huis WORDT wordt GEBOUWD, gebouwd, MAAR maar EEN een THUIS thuis MOET moet GEVORMD gevormd WORDEN worden 19&21 april 24&25 mei Open

Nadere informatie

Preek Psalm 78:1-8 20 september 2015 In het spoor van Opening winterwerk Spiegelbeeld I

Preek Psalm 78:1-8 20 september 2015 In het spoor van Opening winterwerk Spiegelbeeld I Preek Gemeente van Christus, De mooiste dingen in het leven kun je niet als erfernis wegschenken Let er maar eens op. De belangrijkste dingen zijn geen erfstuk. Zeker, je kunt mooie spulletjes erven. Of

Nadere informatie

BERLIJN. Vlak daarbij is er het Europa-Center waarvan de bouw in 1963 begon en veel winkels en restaurants bevat.

BERLIJN. Vlak daarbij is er het Europa-Center waarvan de bouw in 1963 begon en veel winkels en restaurants bevat. BERLIJN Toen ik student was ben ik in 1963 voor het eerst in Berlijn geweest. Er was nog geen muur maar om naar Oost-Berlijn te gaan moest je langs de Vopo s die het geweer op de mensen hielden. Geen prettig

Nadere informatie

Inrichtingsplan Vesting Loevestein

Inrichtingsplan Vesting Loevestein Inrichtingsplan Vesting Loevestein Vesting Loevestein herbergt drie kenmerkende tijdsperioden namelijk de Middeleeuwen, de Staatsgevangenis en de Hollandse Waterlinie. Iedere tijdsperiode heeft zijn sporen

Nadere informatie

Leerstijlentest van David Kolb Davy Jacobs, GDD1B

Leerstijlentest van David Kolb Davy Jacobs, GDD1B Leerstijlentest van David Kolb Davy Jacobs, GDD1B Inleiding Mensen, studenten dus ook, verschillen nogal in de wijze waarop ze leren. Als je dat weet, begrijp je beter waarom een student iets aanpakt,

Nadere informatie