Evaluatierapportage uitvoeringsregeling BDU, infrastructurele projecten, paragraaf 2

Transcriptie

1 Evaluatierapportage uitvoeringsregeling BDU, infrastructurele projecten, paragraaf 2 1 Algemeen 1.1 Korte Toelichting subsidieregeling De subsidieregeling richt zich op het leveren van een bijdrage aan verbetering van de verkeersveiligheid, bereikbaarheid of leefbaarheid door het financieel ondersteunen van regionale en lokale projecten. Lokale projecten zijn projecten die specifiek zijn gericht op verkeersveiligheid. Een categorisering van lokale projecten die in aanmerking komen voor subsidie is opgenomen in bijlage 1 bij de uitvoeringsregeling: Subsidiabele Verkeersveiligheidsprojecten. Er wordt onderscheid gemaakt naar maatregelen in verblijfsgebieden en maatregelen op (voorlopige) verkeersaders. Een regionaal project is een infrastructureel project waarvan de kosten hoger zijn dan Programma in bestuurlijke planning en control cyclus De regeling is een onderdeel van de Uitvoeringsregeling Brede Doeluitkering Verkeer en Vervoer. De infrastructurele projecten en duurzaam veilig projecten die voor een bijdrage vanuit deze regeling in aanmerking komen zijn opgenomen in de jaarlijkse bestedingsplannen. a. Collegeperiode De subsidieregeling wordt uitgevoerd als integraal onderdeel van programma 2, integrale bereikbaarheid. b. Collegeperiode De subsidieregeling wordt uitgevoerd binnen programma 2, mobiliteit en milieu. 1.3 Geraadpleegde documenten Bestedingsplan Brede Doeluitkering 2010, 2011, 2012, 2013, 2014 Uitvoeringsregeling BDU Verkeer en Vervoer Zuid-Holland Uitvoeringsregeling BDU Verkeer en Vervoer Zuid-Holland 2012 Uitvoeringsregeling BDU Verkeer en Vervoer Zuid-Holland 2013 Provinciaal Verkeers- en Vervoersplan Meerjarenprogramma Provinciale Infrastructuur en Provinciale Begroting 2010, 2011, 2012,

2 2 Reconstructie Beleidstheorie 2.1 Maatschappelijk Probleem Het personen- en goederenvervoer zijn in de afgelopen 25 jaar gegroeid met 50%. De files zijn in tien jaar met 50% toegenomen. Deze trend gaat afvlakken door onder meer afname van de bevolkingsgroei, door verminderde economische ontwikkeling en door stabilisatie van het aantal autobezitters. De randvoorwaarden die leefbaarheid en veiligheid stellen aan (auto)mobiliteit blijven een belangrijk onderwerp. Bij een aantrekkelijke leefomgeving in het dichtstbevolkte deel van Nederland hoort voor de Provincie Zuid-Holland een optimale infrastructuur met snelle en veilige verbindingen voor auto, fiets, openbaar vervoer en schip (Begroting 2013, p.47). 2.2 Provinciale Taak Met de Wet BDU is geregeld dat de provincie Zuid-Holland jaarlijks een financiële bijdrage krijgt voor de uitvoering van het verkeer- en vervoerbeleid op lokaal en regionaal niveau. Hoe het geld wordt uitgegeven wordt door het Ministerie overgelaten aan de provincie. Het Ministerie controleert alleen of het geld ook daadwerkelijk aan lokale en regionale mobiliteitsprojecten is uitgegeven. In haar uitvoeringsregeling van de BDU heeft de provincie Zuid-Holland een subsidieregeling opgenomen over infrastructurele projecten, waarmee wordt aangegeven dat de provincie dit als onderdeel van haar taken en verantwoordelijkheden ziet. De subsidieregeling infrastructurele projecten binnen de uitvoeringsregeling BDU is vooral gericht op de infrastructuur in beheer bij gemeenten en waterschappen als wegbeheerders binnen het provinciaal regiegebied 1. De regeling past binnen de wettelijke taak om als (vaar)wegbeheerder de infrastructuur technisch en functioneel op orde te houden, zodat een vlotte en veilige afwikkeling van het verkeer is gewaarborgd. In de evaluatieperiode is vanuit de regeling voor een beperkt deel ( 6 miljoen per jaar) een bijdrage beschikbaar voor provinciale infrastructurele projecten. Met ingang van 2014 loopt dit af en is de 6 miljoen per jaar niet meer in het Bestedingsplan opgenomen. Dit bedrag is tegenwoordig onderdeel van het MPI (Bron: Bestedingsplan 2014, MPI , MPI ). 2.3 Beoogde Maatschappelijke Effecten a. Collegeperiode De subsidieregeling wordt uitgevoerd binnen programma 2, integrale bereikbaarheid. De beoogde effecten waaraan deze regeling wil bijdragen hebben betrekking op vier van de vijf maatschappelijke doelen: Betere bereikbaarheid door een integrale benadering van het bereikbaarheidsvraagstuk en intensivering van het OV-gebruik 2 Een goede doorstroming op het provinciale wegennet Een afnemend aantal fatale verkeersslachtoffers en ziekenhuisgewonden Realisatie van ketenmobiliteit 3 1 Meer specifiek zijn dit de niet provinciale wegen binnen de provincie met uitzondering van de wegen in beheer bij gemeenten en waterschappen binnen het verzorgingsgebied van Stadsgewest Haaglanden en Stadsregio Rotterdam. Beide partijen hebben een eigen BDU. 2 De subsidieregeling infrastructurele projecten sluit aan bij de doelstelling van betere bereikbaarheid. De in de begroting geformuleerde effectindicatoren echter niet, omdat deze betrekking hebben op toename reizigerskilometers OV-concessies. 2

3 In de begroting zijn geen specifieke indicatoren geformuleerd voor de subsidieregeling infrastructurele projecten. b. Collegeperiode De subsidieregeling wordt uitgevoerd binnen programma 2, mobiliteit en milieu. De beoogde effecten waaraan deze regeling een bijdrage kan leveren zijn te vinden onder doel 2.2 een betere bereikbaarheid en veiligheid, doel 2.3 een adequaat regionaal vervoersaanbod en doel 2.4 een beter leefmilieu met minder hinder. In de begroting zijn geen specifieke indicatoren geformuleerd voor de subsidieregeling infrastructurele projecten. De indicatoren in de begroting zijn gericht op het bredere verkeer en vervoer beleid van de provincie waar de subsidieregeling een onderdeel van is. 2.4 Beoogde Prestaties a. Collegeperiode In de begroting zijn per programma verschillende productgroepen benoemd. De subsidieregeling infrastructurele projecten heeft betrekking op programma 2, integrale bereikbaarheid, en specifiek op productgroep 220 optimaliseren van weg-, vaarweg- en fietsinfrastructuur. Elke productgroep valt uiteen in speerpunten die volgen uit het coalitieakkoord (zie begroting 2010 p voor de betreffende speerpunten) en reguliere taken (zie begroting 2010 p.63-64). (Specifieke) Prestatieindicatoren voor reguliere taken (zoals taak k. realisatie infrastructuur en taak n. verkeersveiligheid: duurzaam veilig inrichten wegennet) zijn niet geformuleerd. Er zijn geen specifieke indicatoren geformuleerd met betrekking tot de aspecten bereikbaarheid en veiligheid voor het wegennet beheerd door andere wegbeheerders binnen het regiegebied van de provincie. b. Collegeperiode Op het niveau van de subsidieregeling en voor het wegennet dat wordt beheerd door andere wegbeheerders zijn geen prestaties en prestatie-indicatoren geformuleerd in de begroting. Concrete beoogde prestaties zijn te herleiden uit de realisatie van gesubsidieerde projecten. Dit betreft bijvoorbeeld de realisatie van regionale infrastructuur, zoals wegen en bruggen. Met betrekking tot verkeersveiligheidsprojecten gaat het bijvoorbeeld om de herinrichting van kruisingen, rijbaanscheiding, aanleg van rotondes en aanpassing van het wegontwerp. 2.5 Te subsidiëren activiteiten Op grond van paragraaf 2 van de uitvoeringsregeling kan subsidie worden verstrekt voor (lokale en regionale) infrastructurele projecten. Bij de start van de evaluatieperiode vond nog gescheiden aanmelding van projecten plaats: regionale projecten door de regio s in Zuid-Holland en lokale projecten door de Regionale Projectgroepen Verkeersveiligheid (RPV). Momenteel vindt de voordracht gecoördineerd via de regio s plaats (dus ook voor de lokale projecten). Subsidieontvangers zijn volgens de regeling gemeenten, waterschappen en regio s. In de praktijk vooral gemeenten en in mindere mate waterschappen. Met ingang van 2012 is er jaarlijks een bedrag 3 De subsidieregeling infrastructurele projecten sluit aan bij deze brede doelstelling. De in de begroting geformuleerde effectindicatoren hebben betrekking op een onderdeel (bezetting P+R plaatsen en fietsenstallingen) 3

4 beschikbaar van ongeveer 7 miljoen. In 2010 en 2011 was het bedrag hoger. Voor de verdeling hiervan over de regio s is een verdeelsleutel 4 gemaakt. De procedure start met een regionale uitvraag voor het aanmelden van projecten (medio november jaar x-1). Uiterlijk 1 maart (jaar x) doen de regio s hun voordracht en dienen tegelijkertijd de subsidieaanvragen in. De Provincie beoordeelt de voordrachten en neemt projecten die zij passend en geschikt acht conform de vereisten van de regeling mee in het bestedingsplan voor het komende jaar (jaar x+1). Het bestedingsplan wordt na akkoord van PVVB in GS vastgesteld (uiterlijk 15 september jaar x). Vervolgens worden de beschikkingen opgesteld. Het afdoeningsniveau voor besluitvorming is afhankelijk van de hoogte van het aangevraagde subsidiebedrag (< ,- ambtelijk mandaat: > ,- bestuurlijk mandaat). De hoogte van de subsidie is maximaal 50% van de subsidiabele kosten. Vooraf worden overige inkomsten (b.v. andere subsidies zoals de prov. Asv-subsidie) voor een project in mindering gebracht bij het bepalen van de subsidiabele kosten. Voor regionale infrastructurele projecten is het daarnaast mogelijk om te sparen. Een spaarproject is een regionaal project waarvoor in het bestedingsplan maximaal 5 jaar aaneengesloten wordt gespaard en dat uiterlijk in het zesde opeenvolgende jaar wordt gerealiseerd 5. Lokale projecten komen in aanmerking voor opname in het bestedingsplan als ze behoren tot de categorieën (1) Infrastructurele maatregelen in verblijfsgebieden en (2) Infrastructurele maatregelen op (voorlopige) verkeersaders (zoals uitgewerkt in bijlage 1 bij de uitvoeringsregeling BDU). Regionale projecten (projecten waarvan de kosten minimaal bedragen) moeten zijn opgenomen in een regionaal beleidsdocument of gebiedsprofiel en bijdragen aan een van de volgende doelen: verkeersveiligheid, fietsvoorzieningen, openbaar vervoer, wegen of bereikbaarheid/ontsluiting. De projecten die subsidie hebben ontvangen variëren van aanleg van een rotonde, weg of brug tot aan realisatie van een fietsplan. Welke kosten wel en niet voor subsidie in aanmerking komen, staat vermeld in artikelen 2.7 en 2.8 van de uitvoeringsregeling BDU. Ten slotte. Deze subsidieregeling kent een specifieke bepaling voor de omgang met vrijgevallen middelen (artikel 2.10). Waar deze bij andere BDU-paragrafen terugvallen aan de BDU middelen, hebben regio s binnen deze subsidieregeling de mogelijkheid om de vrijgevallen middelen binnen negen maanden te herprioriteren (lees: andere projecten voor te dragen om de middelen aan te besteden). De verantwoordelijkheid om zelf een te afweging maken welke projecten in aanmerking komen voor een bijdrage vanuit de BDU middelen is op deze manier bij de regio gelegd. 2.6 Onderlinge samenhang van activiteiten, prestaties en effecten De subsidieregeling infrastructurele projecten beoogt met het ondersteunen van lokale en regionale infrastructurele projecten de bereikbaarheid, veiligheid en leefbaarheid te verbeteren. De input bestaat uit een jaarlijks beschikbaar bedrag van ongeveer 7 miljoen dat wordt verdeeld over de zes regio s in 4 Bestaande uit een combinatie van de omgevings- en adressendichtheid en de weglengte in de regio. De systematiek in PVVB afgesproken en bij begin van de evaluatieperiode vastgesteld. 5 Het idee achter spaarprojecten is dat er op deze manier binnen de kaders van de verdeelsleutel toch een bijdrage vanuit de BDU verleend kan worden aan een groter project dat over het algemeen relatief sterk drukt op gemeentelijke begroting. Op deze manier kon ook tegemoet worden gekomen aan een bestaande regionale wens, waar aanvankelijk alleen uitvoering gerede projecten voor een provinciale bijdrage in aanmerking kwamen. Met de wijziging van de uitvoeringsregeling BDU in 2009 is de maximum termijn van 5 jaar geïntroduceerd. 4

5 de provincie. Hiervoor is een verdeelsleutel opgesteld. De regio s bereiden voorstellen voor waarin de projecten worden genoemd die in aanmerking komen voor een financiële bijdrage. De throughput bestaat uit het aantal aangevraagde, toegekende en vastgestelde subsidies en de uitvoering van de activiteiten die hieruit voortvloeien in de vorm van duurzaam veilig projecten en regionale infrastructuurprojecten. In de regeling zijn de duurzaam veilig projecten (oude D-projecten, gericht op verkeersveiligheid) en de regionale projecten (oude GDU projecten), gericht op bereikbaar, veilig en leefbaar) samengekomen. Ze werden aanvankelijk los van elkaar voorgedragen. Momenteel gebeurt dat in samenhang. Door de getrapte aanmelding via de regio s kan worden verwacht dat de projecten die worden voorgedragen de prioritaire projecten zijn die binnen de termijn (zoals opgenomen in de regeling) kunnen worden gerealiseerd. Als projecten passen binnen subsidievereisten en het bestedingsplafond en bovendien zijn opgenomen in provinciale en of regionale beleidsdocumenten komen ze in aanmerking voor een provinciale bijdrage vanuit de BDU. Het is aannemelijk dat de realisatie van deze projecten bijdraagt aan de provinciale doelstellingen ten aanzien van verkeer en vervoer (zoals bijvoorbeeld geformuleerd voor het MPI). De output bestaat uit de met de subsidiebijdrage gerealiseerde activiteiten en infrastructurele projecten. De samenhang tussen activiteiten en prestaties is eenduidig. De provinciale bijdrage vormt een deel van het totale project budget (met een maximum van 50% van de subsidiabele kosten). De voorziene outcome is een verhoging van de bereikbaarheid op, de leefbaarheid rondom en de veiligheid van de infrastructuur in het regiegebied van de provincie (niet zijnde de provinciale infrastructuur). Met de gekozen procedure van toetsing aan de voorkant heeft de provincie weinig tot geen invloed op de tijdigheid van realisatie van activiteiten en prestaties (en derhalve ook de effecten). Tevens heeft de regio de mogelijkheid om het vrijgevallen bedrag van projecten die niet tijdig worden gerealiseerd binnen een bepaalde termijn te herprioriteren. De redenering hierachter is als volgt: het geld is toegekend voor projecten in een regio en daarom heeft de regio de mogelijkheid om andere projecten voor te dragen, mocht een project niet doorgaan. De provincie is afhankelijk van de partijen in de regio voor realisatie van de activiteiten, prestaties en beoogde effecten. Er kan verwacht worden dat de projecten die een subsidie ontvangen een bijdrage leveren aan de in de provinciale begroting geformuleerde brede doelen ten aanzien van veiligheid, bereikbaarheid en leefbaarheid. De bijdrage is echter niet nader gespecificeerd. 2.7 Conclusie reconstructie beleidstheorie Het is aannemelijk dat maatregelen die een subsidie ontvangen vanuit de regeling infrastructurele projecten bijdragen aan het verbeteren en het oplossen van knelpunten van de infrastructuur en daarmee bijdragen aan de provinciale doelstelling de bereikbaarheid, verkeersveiligheid en leefbaarheid binnen de provincie Zuid-Holland te verbeteren. De provincie heeft verschillende doelstellingen en indicatoren geformuleerd gericht op onder meer bereikbaarheid, doorstroming, verkeersslachtoffers, verkeerseducatie, groei van reizigerskilometers, kwaliteit en realisatie binnen geplande tijd en budget. Deze doelstellingen zijn ook geoperationaliseerd in de tijd. De rol en bijdrage van de lokale en regionale infrastructurele projecten die subsidie ontvangen vanuit de regeling infrastructurele projecten zijn hierin niet expliciet zichtbaar. 5

6 3. Beschikte middelen Het gemiddeld verstrekt subsidiebedrag per jaar voor de periode is ongeveer 2,3 miljoen voor Duurzaam veilig projecten en 5,4 miljoen voor regionale infrastructuurprojecten. Een overzicht van aanvragen, toekenningen, afwijzingen en vaststellingen in de periode 2010 tot en met 2013 is opgenomen in de onderstaande tabellen. Tabel 1 betreft de duurzaam veilig projecten en Tabel 2 de regionale infrastructuurprojecten. Tabel 1: Duurzaam veilig projecten Jaar Plafond 6 Aangevraagd Toegekend Afgewezen Vastgesteld 7 Uitputting 8 Aantal Bedrag Aantal Bedrag Aantal Bedrag Aantal Bedrag % % % * In 2012 is het toegekende bedrag lager dan het aangevraagde bedrag vanwege een aantal ingetrokken aanvragen. In 2013 is het toegekende bedrag hoger dan het aangevraagde bedrag vanwege herprioritering van vrijval door de regio s op een van de projecten uit het bestedingsplan Tabel 2: Regionale infrastructuurprojecten Jaar Plafond 9 Aangevraagd Toegekend Afgewezen Vastgesteld 10 Uitputting 11 Aantal Bedrag Aantal Bedrag Aantal Bedrag Aantal Bedrag % % % * In 2013 is het toegekende bedrag hoger dan het aangevraagde bedrag vanwege herprioritering van vrijval door de regio s over in het bestedingsplan 2013 opgenomen projecten. Beide tabellen verdienen enige toelichting. De gegevens in de kolom aangevraagd, toegekend en vastgesteld zijn opgesteld door de aanvragen, toekenningsbeschikkingen en eventuele vaststellingsbeschikkingen te bestuderen van de regio s. De projecten zoals opgenomen in de 6 In de subsidieregeling Infrastructuurprojecten is niet verbijzonderd naar een jaarlijks formeel subsidieplafond. Wel is een regionale verdeling gemaakt. Bron: bijlagen bij jaarlijkse uitvraag regionale en lokale projecten infrastructuur. Voor 2012 en 2013 wordt de daling veroorzaakt door een bezuiniging. 7 Deze kolom geeft de vaststellingen weer van de in een jaar toegekende subsidiebedragen. In de praktijk zijn subsidies veelal in latere jaren vastgesteld dan de toekenning. In 2010 en 2011 zijn er drie projecten ingetrokken. De kolom aantallen onder toegekend en vastgesteld laat zien dat er nog veel projecten dienen te worden vastgesteld. Projecten zijn nog niet afgerond. 8 Te berekenen als % van plafond dat is vastgesteld. 9 In de subsidieregeling Infrastructuurprojecten is niet verbijzonderd naar een jaarlijks formeel subsidieplafond. Wel is een regionale verdeling gemaakt. 10 Deze kolom geeft de vaststellingen weer van de in een jaar toegekende subsidiebedragen. In de praktijk zijn subsidies veelal in latere jaren vastgesteld dan de toekenning. Voor het jaar 2010 zijn er voor vijf projecten subsidies vastgesteld en 9 ingetrokken; Voor 2011 zijn er voor 3 projecten subsidies vastgesteld en zijn er 4 ingetrokken. De kolom aantallen onder toegekend en vastgesteld laat zien dat er nog veel projecten dienen te worden vastgesteld. Projecten zijn nog niet afgerond. 11 Te berekenen als % van plafond dat is vastgesteld. 6

7 bestedingsplannen vormden hierbij het uitgangspunt. In de jaren 2010 en 2011 was de Provincie Zuid- Holland (DBI) begunstigde van een 3 respectievelijk 2 Duurzaam Veilig Projecten. Het beschikbare budget voor deze provinciale projecten is ongeveer 50% van het totale beschikbare budget in dat jaar. Vanaf 2012 is DBI geen begunstigde meer. De provinciale projecten zijn niet in Tabel 1 meegenomen. In beide tabellen is te zien dat het bedrag dat in 2010 en 2011 is aangevraagd ook is toegekend. Een mogelijke verklaring hiervoor is de gehanteerde procedure van eerst overeenstemming over de aan te vragen middelen alvorens definitieve aanvraag in te dienen (zie ook pagina 10). De verschillen in 2012 en 2013 hebben voornamelijk te maken met een aantal intrekkingen (voor verlening) en het betrekken van vrijval uit eerdere jaren bij enkele van de in het bestedingsplan 2013 genoemde projecten. Daarnaast is soms een verschil te zien tussen de kolommen plafond en aangevraagd en toegekend. Voor de jaren 2012 en 2013 kunnen deze verschillen grotendeels als volgt worden verklaard. Het vorige college wilde, toen zich bezuinigingen aandienden, niet bezuinigen op OV en wel op infrastructurele projecten. De jaarlijkse aanvragen in 2011 (voor het jaar 2012) zijn toen aangehouden in afwachting van meer duidelijkheid hoe de bezuinigingen zouden uitwerken. Het huidige college wilde de subsidieregeling wel doorgang laten vinden en alsnog subsidie mogelijk maken voor Echter de jaarlijkse indieningstermijn was inmiddels verstreken. Er is toen besloten om geen strikte scheiding aan te houden in de budgetten 2012 en Tegelijkertijd kreeg de regio de vrijheid om de beschikbare middelen zelf te verdelen over duurzaam veilig en regionaal (en de scheiding niet langer aan te houden) 12. Dit is een verklaring voor de verschillen tussen beschikbaar budget en aanvragen in 2012 en Opgeteld komen de bedragen voor 2012 en 2013 voor beide typen projecten wel op (ongeveer) hetzelfde bedrag uit. Een verklaring voor het verschil is, zoals al eerder genoemd, dat vrijval (uit eerdere jaren) is betrokken bij enkele aanvragen 13. Gezien de relatief grote omvang van het aantal gesubsidieerde projecten en derhalve ook het aantal jaarlijkse subsidieontvangers, wordt de tabel waarin per subsidieontvanger specifieke informatie over de subsidie wordt beschreven hier niet opgesteld. Wel wordt hieronder informatie verstrekt over spaarprojecten en vrijvalprojecten, gezien de voor deze regeling bestaande mogelijkheid om vijf aaneengesloten jaren te sparen en de vrijval zelf te herbestemmen. Spaarprojecten zijn projecten waarvoor maximaal vijf aaneengesloten jaren kan worden gespaard uit het budget en die dan vervolgens in het 6 e jaar dienen te worden gerealiseerd. Vanaf 2005 hebben er in totaal ongeveer 70 spaarprojecten een bijdrage gekregen vanuit de uitvoeringsregeling BDU. Het percentage dat gespaard wordt, is gemiddeld 17% van het projectbudget, maar kent een behoorlijke spreiding. Vrijvalprojecten zijn projecten die door de regio worden aangedragen ter herbestemming van de ontstane vrijval. Vrijval ontstaat als gevolg van het intrekken of het lager vaststellen van subsidies. Tabel 3 geeft een overzicht van het aantal projecten dat is ingetrokken na verlening. De toegekende bedragen vormen derhalve een voedingsbron voor de door de regio te herprioriteren vrijval. 12 Zie brieven aan regio s met betrekking tot Uitvraag Regionale en Lokale Projecten BDU 2012 en 2013 (bijvoorbeeld PZH ). 13 De categorie vrijvalprojecten, projecten die niet in de bestedingsplannen zijn opgenomen, maar zijn aangevraagd en/of gerealiseerd met vrijgevallen middelen zijn niet in de tabel 1 en 2 betrokken. Tabel 1 en 2 hebben sec betrekking op de in de bestedingsplan genoemde projecten. 7

8 Tabel 3: Aantal ingetrokken projecten na verlening voor D en G projecten Jaar D (duurzaam veilig) G (regionaal) In tabel 4 wordt een overzicht gepresenteerd van het aantal vrijvalprojecten tussen inclusief aangevraagde, toegekende en vastgestelde bedragen. Uitgaande van een jaarlijks beschikbaar bedrag van ongeveer 7 miljoen blijkt dat vrijval een aandeel heeft van 10-16% van het jaarlijkse budget. Hierbij dient wel aangetekend te worden dat de vrijval veelal niet ontstaat en geherprioriteerd wordt in hetzelfde jaar. Tabel 4: Overzicht vrijvalprojecten Aangevraagd Toegekend Afgewezen Vastgesteld Aantal Bedrag Aantal Bedrag Aantal Bedrag Aantal Bedrag In 2011 is een aanvraag ingetrokken, in 2012 en 2013 zijn 2 aanvragen ingetrokken. 4. Vastgestelde activiteiten Uit de in de vorige paragraaf gepresenteerde informatie valt af te leiden dat er activiteiten voor de jaren 2010, 2011 en 2012 zijn vastgesteld. Een analyse van de vastgestelde subsidies laat zien dat de subsidies worden aangewend voor de afgesproken activiteiten. In de SiSa-verantwoording van gemeenten wordt door de provincie gecontroleerd of door de subsidieontvanger wordt aangegeven of de activiteiten zijn afgerond. Indien er ja wordt vermeld, geldt dat voor de provincie als een verzoek tot vaststelling. 5. Behaalde prestaties De behaalde prestaties over de periode worden in kaart gebracht door het aantal projecten waarvoor de subsidie is vastgesteld te delen door het totaal aantal toegekende subsidies. Dit zegt iets over het aantal projecten dat, althans formeel, is afgerond. Projecten kunnen ook al gerealiseerd zijn, maar de subsidie nog niet vastgesteld. Over het algemeen geeft dit een relatief nauwkeurig beeld van de stand van zaken met betrekking tot de realisatie van projecten: Voor Duurzaam Veilig Projecten is ruim 30% van het totaal aantal gesubsidieerde projecten in de periode vastgesteld (60 van de 197 subsidies). Veel projecten, met name de meer recent gesubsidieerde (2012, 2013) zijn gezien de langere looptijd nog in uitvoering en derhalve nog niet vastgesteld. Voor Regionale Infrastructuurprojecten geldt dat ruim 20% van de projecten is vastgesteld. Ook hier is, gezien de looptijd van projecten, voor 2013 nog geen enkele subsidie vastgesteld. Daarnaast lijkt het aandeel spaarprojecten, waarvoor maximaal 5 jaar gespaard kan worden, een verklaring te zijn voor het relatief beperkte aantal vaststellingen. 8

9 6. Gerealiseerde effecten Het beoogde effect van de subsidieregeling is een verbetering van verkeersveiligheid, bereikbaarheid en leefbaarheid. Het aandeel van de verschillende (lokale en regionale) activiteiten op het gebied van infrastructurele projecten in de realisatie van deze effecten is niet goed te bepalen. De activiteiten die vallen onder de subsidieregeling zijn een onderdeel van het provinciaal beleid op het gebied van verkeer en vervoer. De te subsidiëren activiteiten zijn bovendien gericht op (niet provinciale) infrastructuur binnen het regiegebied. Hiervoor zijn geen specifieke (prestatie en/of effect) indicatoren geformuleerd. Bij de provincie is geen informatie beschikbaar over effecten op (individueel) projectniveau. Daar wordt geen informatie over bijgehouden door de provincie (en/of subsidieontvangers). En, mede veroorzaakt door de wijze van verantwoording via SiSa, wordt momenteel nauwelijks inhoudelijk gesproken over projecten en (mogelijke) effecten daarvan. Het is wel aannemelijk dat de projecten die subsidie ontvangen bijdragen aan het doelbereik. In de aanvraagprocedure dragen individuele subsidieontvangers projecten aan die passen binnen de regeling. Vanuit de regio wordt gekeken of de projecten binnen de regeling passen en of het geheel binnen het beschikbare bedrag per regio past. Dit is geen zware inhoudelijke toets, of een prioritering van projecten die het meeste bijdragen aan de doelstelling, maar de gesubsidieerde projecten zullen een bijdrage aan de doelstellingen leveren. De mate waarin is echter niet precies vast te stellen. 7. Beoordeling doeltreffendheid Het oordeel over de doeltreffendheid komt tot stand langs twee lijnen: de noodzakelijkheid en de doeltreffendheid van de subsidie. Om een beeld te krijgen van de doeltreffendheid is een aantal korte gesprekken gevoerd met regionale vertegenwoordigers en subsidieontvangers in de periode In de gesprekken is ingegaan op de lokale en regionale projecten, de procedure, vrijval en spaarprojecten. Noodzakelijkheid De subsidies voor lokale en regionale projecten zijn niet altijd noodzakelijk, maar wel belangrijk voor de realisatie van het project. De subsidiehoogte per project wordt mede bepaald door de wijze waarop het regionaal beschikbare budget binnen een regio wordt verdeeld. Daarin zijn verschillende smaken: van evenredige verdeling van het beschikbare budget over de projecten (als in totaal beschikbaar gedeeld door aantal projecten) tot aan variëren in de hoogte van de subsidie aan de hand van subsidiabele kosten van een project. Voor regionale projecten bedraagt de subsidie in veel gevallen een aanzienlijk deel van het projectbudget. In een aantal gevallen, voornamelijk bij een aantal spaarprojecten, gaat het om een klein deel. Voor lokale projecten geldt dat het realiseren van de gesubsidieerde activiteiten veelal wordt gekoppeld aan een (onderhouds)project dat in de (gemeentelijke) planning is opgenomen. Met de subsidie wordt een plus gerealiseerd: de activiteiten ten aanzien van duurzaam veilig worden tegelijkertijd met de andere activiteiten gerealiseerd. De beschikbaarheid van de subsidieregeling is juist voor de realisatie van deze activiteiten van belang. Voor duurzaam veilig activiteiten is doorgaans nauwelijks alternatief budget beschikbaar, zeker in bestaande situaties. In geval van een nieuwe ontwikkeling kunnen deze kosten soms ook deels bij ontwikkelaars worden neergelegd. Kortom: de subsidie is niet noodzakelijk voor realisatie van het gehele project, maar lijkt wel (zeker in bestaand gebied) noodzakelijk voor realisatie van de activiteiten op het gebied van duurzaam veilig. Zonder subsidie geen duurzaam veilig activiteiten. 9

10 Doeltreffendheid Het is aannemelijk dat de gesubsidieerde projecten een bijdrage leveren aan het doelbereik. De mate waarin is echter niet goed te bepalen gezien het ontbreken van gegevens op projectniveau. Ook is hierdoor niet goed te bepalen of de projecten die een subsidie ontvangen ook die projecten zijn die de meeste bijdrage kunnen leveren aan het doelbereik. De doeltreffendheid van de subsidie is groter naarmate het aandeel van de subsidie in het projectbudget groter is. Echter, ook voor subsidies met een lager aandeel in de projectkosten kan de beschikbaarheid van de subsidie belangrijk zijn. De provinciale subsidie kan dan werken als katalysator om ook andere subsidies te verkrijgen (in geval van regionale projecten). Voor lokale projecten is de subsidie een manier om een plus ten aanzien van duurzaam veilig te realiseren. Met het samenvoegen van het beschikbaar budget voor lokale en regionale projecten is de mogelijkheid voor regio s om een eigen afweging te maken tussen lokale en regionale projecten vergroot. Regio s kunnen meer sturen op de eigen prioriteiten. Onder de aanname dat alle projecten een bijdrage leveren aan het doelbereik komt dit de doeltreffendheid van de regeling ten goede. Tegelijkertijd is in de gesprekken naar voren gekomen dat een inhoudelijke prioritering van projecten door de regio s pas plaatsvindt als het aan te vragen bedrag het beschikbare bedrag overschrijdt. Daarnaast is er jaarlijks een behoorlijke vrijval (jaarlijks 10-16% van het beschikbare budget). In de gesprekken komen verschillende verklaringen voor de vrijval naar voren: het niet rond krijgen van de financiering, onderbesteding (in geval van gerealiseerde projecten), vertraging (of niet doorgaan) van het project als gevolg van interne planning (afdelingen beheer, planning vs uitvoering), een voorval in of rondom het project (bijvoorbeeld vervuiling of een geplande herontwikkeling rondom project vertraagt) of politieke besluitvorming (andere prioriteit). Tegelijkertijd lijkt een deel van de verklaring in de termijn rondom de procedure van aanvraag en toekenning te zitten. De projecten worden vrij ver van te voren ingediend (inclusief de nodige documenten, zoals activiteitenplan, begroting, etc.; zie ook 2.5). In de tussentijd kan er veel veranderen in en rondom een project. Dit biedt mogelijk ook een verklaring voor de (regelmatige) verzoeken tot wijziging van termijnen van projecten. Conclusie De doeltreffendheid van de subsidieregeling infrastructurele projecten is onbekend. Het is aannemelijk dat de gesubsidieerde projecten bijdragen aan het doelbereik, maar gegevens over effecten van individuele projecten ontbreken (vanuit de verantwoordingssystematiek SiSa wordt vooral duidelijk of een project is uitgevoerd), waardoor de doeltreffendheid niet goed is vast te stellen. Aanbevelingen De subsidieregeling lijkt momenteel niet altijd even goed in staat om de uitvoeringsgerede projecten te adresseren. Sturen op uitvoeringsgereedheid van projecten en beschikbaarheid van (inhoudelijke) informatie over resultaten en effecten van individuele projecten komt de doeltreffendheid van de regeling ten goede. Immers sneller realiseren van projecten leidt tot sneller doelbereik. Hierbij dient wel meegewogen te worden dat er de mogelijkheid blijft bestaan voor spaarprojecten, die per definitie nog niet uitvoeringsgereed zijn. 10

11 In een aanscherping van de subsidieregeling kunnen elementen als de provinciale rol in relatie tot de regionale rol en de mate van verantwoording (procedureel vs. inhoudelijk) worden betrokken. Daarbij kunnen nadere regels worden gesteld over de vrijheid van de regio en de wijze waarop zij de aanvragen beoordelen, de hiermee verband houdende operationalisatie van de subsidiecriteria verkeersveiligheid, bereikbaarheid en leefbaarheid, de vormgeving van de inhoudelijke verantwoording, uitvoeringstermijnen voor projecten, omgang met vrijval (eenmalig of gebonden aan tijd herbestemmen binnen de regio) en spaarprojecten (aandeel van het gespaarde bedrag in het projectbudget (of subsidiabele kosten) of co-financiering). GS heeft reeds de eerste gesprekken met de regiopartners gevoerd over de elementen van een aanscherping van de regeling. 11