CONCEPT. Gemeente Andijk. Beleidsnotitie voor. "Beroepen, Bedrijven en Verkoop Aan Huis": de "BBVAH" regeling

Transcriptie

1 CONCEPT Gemeente Andijk Beleidsnotitie voor "Beroepen, Bedrijven en Verkoop Aan Huis": de "BBVAH" regeling Stadium procedure Akkoord door het College van Burgemeester en Wethouders d.d. Gewijzigd/ongewijzigd vastgesteld door de gemeenteraad d.d. Inhoud Toelichting Criteria Opstellers ir. P.W. Kwantes, stedenbouwkundige bnsp Projectnummer Datum 14 december 2004 Plotterstraat RX Amsterdam Postbus AB Amsterdam Telefoon: Fax: Homepage:

2 Inhoud Toelichting 1 Inleiding Aanleiding Werkterrein van de BBVAH-regeling 1 2 Beleidskaders 2 3 Achtergrond Algemeen Begrippen Rechtspraak Milieu De woonfunctie 5 4 Nadere toelichting op de regeling 6 14 december 2004 VVK architectuur en stedenbouw bv Concept BBVAH regeling

3 1 Inleiding 1.1 Aanleiding De gemeente wordt regelmatig geconfronteerd met vragen over de mogelijkheid kleinschalige activiteiten binnen een bestaande woning te verrichten. Het betreft bijvoorbeeld verzoeken die zich richten op de volgende activiteiten: instrumentenmaker, schoonheidssalon, klokkenreparatie, expositieruimte. Uit de opsomming kan worden afgeleid dat het om kleinschalige bedrijfsactiviteiten gaat, maar tevens om kleinschalige detailhandel en kleinschalige dienstverlening. Vigerende bestemmingsplannen laten dergelijke activiteiten niet zonder meer toe. Om deze activiteiten toch binnen gestelde marges mogelijk te maken, heeft het college van B&W de gemeente Andijk besloten een beleidsnotitie op te stellen teneinde uniforme afweging binnen de gemeente mogelijk te maken. Met het "Beroepen, Bedrijven en Verkoop Aan Huis" beleid (hierna kortweg de "BB- VAH" regeling) heeft de gemeente een instrument in handen waaraan aanvragen getoetst dienen te worden. Daarnaast zal de BBVAH-regeling in nieuwe bestemmingsplannen worden opgenomen. 1.2 Werkterrein van de BBVAH-regeling De onderhavige regeling heeft betrekking op het totale grondgebied van de gemeente Andijk. 14 december 2004 VVK architectuur en stedenbouw bv Concept BBVAH regeling

4 2 Beleidskaders Het rijksbeleid geeft geen directe aanknopingspunten voor de kleinschalige activiteiten die vanuit de woning bedreven kunnen worden. Wel is milieuwetgeving in een aantal gevallen aan de orde (zie later). Het provinciale beleid zegt wel iets over de vestiging van zelfstandige detailhandelsvoorzieningen. Zo is de vestiging van zelfstandige detailhandel buiten bestaande en geplande winkelcentra op grond van de Leidraad provinciaal ruimtelijk beleid van de provincie niet toegestaan. Dit is door de provincie bepaald teneinde te voorkómen dat afbreuk wordt gedaan aan de bestaande en geplande winkelcentra. Uit het bovenstaande blijkt dat het (mede)gebruik van de woning voor andere functies vooral een gemeentelijke materie betreft die derhalve sterk plaatsgebonden is. Op dit niveau blijkt dat een aantal gemeenten beleid heeft opgesteld voor een beroeps- en kleinschalige bedrijfsmatige activiteiten aan huis regeling Het betreft hier met name regelingen over vestiging van zelfstandige detailhandel binnen de woning. Voor Andijk geldt dat het vigerende beleid analoog het provinciaal beleid - zich richt op het tegengaan van verspreide zelfstandige detailhandelsvestigingen, waarmee voorkomen wordt dat de oude dorpslinten en de bestaande woonfunctie daarin worden aangetast. Door detailhandel te concentreren in daarvoor ingerichte gebieden, is het mogelijk om bijvoorbeeld gebruik te maken van gemeenschappelijke parkeervoorzieningen, voorzieningen betrekking hebbend op aan- en afvoer van koopwaar en kan aan het winkelende publiek bescherming tegen weersinvloeden worden geboden. In zekere zin geldt dit beleid ook voor bedrijfsactiviteiten aan huis (doelend op kleinschalige productie die ter plaatse wordt verkocht). Bedrijfsmatige productie hoort thuis op daartoe ingerichte of in te richten - bedrijventerreinen. Aan dit beleid wordt door de gemeente Andijk nadrukkelijk inhoud gegeven. Een belangrijk beleidsterrein ligt op het gebied van verkeersveiligheid. Kleinschalige activiteiten die vanuit de woning worden verricht zullen aanleiding geven tot extra verkeersbewegingen waarbij tevens aspecten van verkeersveiligheid aan de orde kunnen komen. Hoewel de gemeente met betrekking tot verkeersveiligheid specifiek beleid heeft opgesteld 1, geeft dit beleid geen direct aanknopingspunt met de onderhavige regeling. 1 Verkeersveligheidsplan gemeente Andijk, december december 2004 VVK architectuur en stedenbouw bv Concept BBVAH regeling

5 3 Achtergrond 3.1 Algemeen Het doel van de BBVAH-regeling is het treffen van een regeling voor bewoners die een breed scala van activiteiten vanuit hun woning willen bedrijven. In de meeste gevallen is sprake van een nevenactiviteit van een van de bewoners van de woning. Deze activiteiten liggen veelal in de hobbysfeer, waarmee tevens een geringe toevoeging aan het gezinsinkomen wordt beoogd. In andere gevallen is sprake van een bewuste startsituatie voor jonge ondernemers. De eerste jaren zijn meestal van groot belang of de startende ondernemer zich kan handhaven in zijn marktsegment. Wanneer vanuit de woning kan worden gestart betekent dit lagere investeringskosten in deze belangrijke eerste jaren van ondernemerschap. Wanneer succes wordt geboekt, dat leidt tot noodzakelijke expansie, verdwijnen deze ondernemers vroeg of laat naar bijvoorbeeld bedrijfsterreinen of kantorencomplexen, binnen de gemeente of elders. Een belangrijke groep wordt gevormd door de vrije beroepen aan huis. Een vrij beroep aan huis betekent in feite dat de hoofdbewoner van het huis ter plaatse zijn inkomen verdient, waarbij de woning gezien kan worden als een bij zijn beroep behorende bedrijfswoning. Door de Kamer van Koophandel is een lijst samengesteld 2 waarin de beroepen zijn opgenomen die als vrij beroep worden beschouwd. Uit de opsomming blijkt dat het hier voornamelijk beroepen betreft die dienstverlenend van aard zijn. 3.2 Begrippen De onderhavige regeling beoogt instrumentaal te zijn bij de afweging of aanvragen voor kleinschalige detailhandels- (kleinschalige dienstverlening wordt hieraan gemakshalve gelijkgesteld) en kleinschalige bedrijfsactiviteiten vanuit de woning al dan niet gehonoreerd dienen te worden. Aan de eerder genoemde BBAH wordt een V (verkoop) toegevoegd: BBVAH 3. Het begrip kleinschalig neemt hierin een centrale plaats. Het begrip kleinschalig betekent ook ondergeschikt waarbij wordt bedoeld ondergeschikt aan de woonfunctie. Dit begripsonderdeel is in fysieke zin goed te vertalen, bijvoorbeeld door aan te geven welk percentage van de hoofdfunctie (wonen) voor een andere functie mag worden gebruikt. Daarnaast laat kleinschaligheid zich ook vertalen in bezoekersaantallen (klanten): een dergelijke kwantificering is evenwel niet praktisch uitvoerbaar. Het type detailhandel en de omvang ervan (normaliter uitgedrukt in m2 bvo) zijn direct bepalend voor de omvang van de bezoekers stromen met de daarbij behorende vervoerssoorten. Het begrip detailhandel is ook duidelijk te definiëren, volgens Van Dale betekent dit kleinhandel en onderscheidt zich hierbij van de groothandel, die aan de kleinhandel levert en dus niet rechtstreeks aan het publiek, terwijl dit laatste juist kenmerkend is voor kleinhandel. Het begrip detailhandel is hierdoor zeer omvangrijk en varieert van een marktkraam tot en met een warenhuis. 2 advocaat, accountant-administratieconsulent, alternatieve genezer, belastingsconsulent, bouwkundig architect, dierenarts, fysiotherapeut, gerechtsdeurwaarder, huidtherapeut, huisarts, interieurarchitect, juridisch adviseur, kunstenaar, logopedist, medisch specialist, notaris, oefentherapeut Caesar / Mensendieck, organisatieadviseur, orthopedagoog, psycholoog, raadgevend adviseur, redacteur, registeraccountant, stedenbouwkundige, tandarts, tandarts- specialist, (al dan niet beëdigd) tolk/vertaler, tuin- en landschapsarchitect en verloskundige 2 (bron: De lijst moet als indicatie worden beschouwd. 3 BBVAH = bedrijfs- en beroepsuitoefening aan huis met ondergeschikte verkoop van aan huis geproduceerde geteelde producten. 14 december 2004 VVK architectuur en stedenbouw bv Concept BBVAH regeling

6 Een ander kenmerk van detailhandel is dat het wordt bedreven vanuit een standplaats: het publiek komt er op af. De praktisch uitgestorven SRV-wagen en overeenkomstige huis-aan-huis handel behoort in deze context dus niet tot het begrip detailhandel. Tenslotte is het goederenvervoer een belangrijk kenmerk van detailhandel waarbij, tussen groothandel en kleinhandel, van vrachtwagens gebruik wordt gemaakt die in grootte variëren van een kleine bestelauto tot grote opleggers. Het bovenomschreven begrip detailhandel is duidelijk niet van toepassing op de onderhavige regeling, waarbij uitsluitend sprake is van verkoop van eigen producten en diensten vanuit de woonfunctie. Het betreft dan beroeps- en kleinschalige bedrijfsmatige activiteiten aan huis en de daaraan ondergeschikte verkoop van aan huis voortgebrachte producten en diensten (de BBVAH-regeling ). Met ingang van 1 oktober 2000 is artikel 250 bis uit het Wetboek van Strafrecht verwijderd. Met het verdwijnen van dit artikel is het zogenaamde bordeelverbod opgeheven. Hieronder valt ook raam- en straatprostitutie. De ruimtelijke uitstraling van deze activiteiten komen tot uiting in de aantasting van het woon- en leefklimaat en de grote ermee gepaard gaande verkeersaantrekkende werking. In dit verband wordt verwezen naar de "Algemene Plaatselijke Verordening Andijk 1995". De op dit onderwerp betrekking hebbende artikelen zijn in bijlage B opgenomen. 3.3 Rechtspraak Reeds onder de Arob-rechtspraak werd onderscheid gemaakt tussen aan huis verbonden zogenaamde vrije beroepen en degene die een bedrijf uitoefent. De uitoefening van een vrij beroep aan huis werd en wordt nu nog in overeenstemming met de woonfunctie geacht, mits de woonfunctie in overwegende mate behouden blijft 4. Over de vestiging van een vrij beroep in een woning is in de uitspraak Gem. Heesch bepaald dat, wanneer dit niet in het bestemmingsplan mogelijk is gemaakt en met de vestiging van het vrije beroep de woonfunctie in overwegende mate gehandhaafd blijft, hiertoe de gebruiksvrijstelling (toverformule) moet worden gebruikt. Om deze reden wordt in bestemmingsplannen in de bijbehorende voorschriften het vrije beroep veelal als recht opgenomen in de bestemmingsplanvoorschriften, met dien verstande dat de woonfunctie in overwegende mate behouden blijft. Daaronder wordt tevens verstaan het gebruik van een gedeelte van de woning voor praktijkruimte ten behoeve van het vrije beroep. Het uitoefenen van aan huis verbonden bedrijfsmatige activiteiten is door de jurisprudentie niet automatisch gerekend als behorend tot de woonfunctie. Dit kan mogelijk worden gemaakt in nog op te stellen bestemmingsplannen en de onderhavige regeling gebruikmakend van een vrijstellingbevoegdheid voor burgemeester en wethouders ex artikel 15 Wet op de Ruimtelijke Ordening. In de voornoemde bestemmingsplannen dient te worden aangegeven waarvoor vrijstelling verleend kan worden. Net als bij het vrije beroep aan huis is het criterium voor het toestaan van niet vrije beroepsmatige en bedrijfsmatige activiteiten aan huis dat de woonfunctie in overwegende mate gehandhaafd moet blijven. 4 Zie bijvoorbeeld KB 12 maart 1986, nr. 27 gepubliceerd in AB 1986/511 (Gem. Heesch) en Vz. Afd. rechtspraak RvS 19 april 1988, AB 1989, 199 (Fysiotherapeutenpraktijk Lingewaal) 14 december 2004 VVK architectuur en stedenbouw bv Concept BBVAH regeling

7 3.4 Milieu De milieuconsequenties van de onderhavige regeling zijn relatief gering. Bij productie aan huis dient sprake te zijn van bedrijvigheid die, volgens de VNG 5 normen, in ieder geval maximaal onder categorie 1 vallen, wanneer soortgelijke productie op een bedrijventerrein zou plaats vinden, dan wel daarmee gelijk te stellen voor wat de milieubelasting betreft. Indien er sprake is van vrije beroepsuitoefening is milieuregelgeving bij voorbeeld aan de orde bij de vestiging van een tandartsenpraktijk. 3.5 De woonfunctie De BBVAH-regeling geldt voor gronden met een woonfunctie en bijbehorende bijgebouwen, zowel in stedelijk als landelijk gebied. De regeling laat, binnen beperkende voorwaarden, kleinschalige beroepsuitoefening en kleinschalige bedrijfsuitoefening toe, met daarbij de verkoop van aan huis geproduceerde (en/of geteelde) goederen. De regeling is voorts ondergeschikt aan de woonfunctie ter plaatse en in de directe omgeving. Voor zover dit in vigerende bestemmingsplannen nog niet het geval is zal de BBVAHregeling bij planherzieningen alsmede nieuwe bestemmingsplannen integraal worden opgenomen. 5 VNG: Nr 9. Bedrijven en milieuzonering, Den Haag december 2004 VVK architectuur en stedenbouw bv Concept BBVAH regeling

8 4 Nadere toelichting op de regeling Vanwege het belang van inpasbaarheid en de noodzaak de woonfunctie te handhaven, is het noodzakelijk iedere aanvraag op zichzelf af te wegen. Gekozen is derhalve voor een bepaling waarbij het college van burgemeester en wethouders vrijstelling kan verlenen van de vigerende bestemmingsplanvoorschriften, in geval er sprake is van productie aan huis en bijbehorende verkoop. In de regeling is bepaald dat een vrij beroep en de daaraan ondergeschikte verkoopactiviteiten als recht dat wil zeggen zonder dat daartoe een extra procedure is vereist binnen een woning kan worden uitgeoefend, mits aan de daar genoemde voorwaarden wordt voldaan. Overige beroepen, zijnde niet vrije beroepen, zoals omschreven als aan huis verbonden beroep mogen, evenals bedrijfsuitoefening aan huis worden uitgeoefend nadat door burgemeester en wethouders vrijstelling is verleend. Vrijstelling kan worden verleend indien aan de in deze regeling genoemde criteria wordt voldaan. Voor de bedrijfsmatige activiteiten wordt verwezen naar de VNG-brochure 6 met de daarin opgenomen Tabel 1 Bedrijven. Deze staat, met name de daarin vermelde bedrijfstypen met categorie 1 aanduiding, kan worden gebruikt als eerste screening. Uit deze lijst is een selectie gemaakt van bedrijfsactiviteiten die voor de onderhavige regeling in aanmerking komen. Omdat het gaat om slechts een beperkte oppervlakte van de woning en daarmee kleinschalig gebruik, is het mogelijk om categorie 1 van de VNG-brochure toe te staan alsmede daarmee gelijk te stellen bedrijven voor wat betreft milieugevolgen. Uit de lijst van de VNG zijn SBI-codes geschrapt die zich niet lenen voor boor bedrijven-aan-huis-regeling, zoals detailhandel in vuurwerk en een uitvaartcentrum/ Deze lijst is opgenomen in bijlage in de vorm van de in de bijlage opgenomen Tabel 1 Bedrijven (verkort). Hierbij dient te worden aangetekend dat ook bedrijven die niet in de lijst voorkomen, doch voor wat betreft milieugevolgen gelijk kunnen worden gesteld met voornoemde categorie 1 kunnen derhalve worden gevestigd als bedrijf aan huis. 6 VNG: Nr 9. Bedrijven en milieuzonering, Den Haag december 2004 VVK architectuur en stedenbouw bv Concept BBVAH regeling