Algemene Beschouwingen D66 4 november 2014 Rens Raemakers

Transcriptie

1 Voorzitter, Algemene Beschouwingen D66 4 november 2014 Rens Raemakers Het is 4 november En dat is een bijzondere dag, want het is de eerste keer dat D66 meedoet aan de Algemene Beschouwingen in Leudal! En omdat je sommige tradities écht niet moeten willen veranderen: ook wij beginnen met een woord van dank. Dank aan de griffie voor het wegwijs maken in de eerste maanden en voor de prettige omgang. Dank aan alle medewerkers van de gemeente, die hebben meegewerkt aan deze begroting. Er is in korte tijd veel werk verricht. Chapeau! Voorzitter, Wat zou ik vandaag allemaal kunnen gaan zeggen? Een tweetal scenario s. Scenario 1 Deze begroting staat vol met pijnlijke voorstellen, en verschaft zo aan een oppositiepartij als de onze een hoop munitie om op te schieten. Veel verenigingen en inwoners van de gemeente worden getroffen door zo n maatregel. En ik zou ongetwijfeld velen op hun wenken bedienen door hier eens stevig van leer te trekken tegen de volledige begroting. Maar voorzitter, laat mij eerlijk zijn. De problemen zijn groot, en er moet flink bezuinigd worden om de begroting structureel sluitend te krijgen. Dat betekent dat de struisvogelpolitiek en de kaasschaafmethodiek van weleer nu voorgoed zijn uitgewerkt. We moeten vandaag knopen doorhakken. Keuzes maken. En dus is het eerste scenario voor D66 géén optie. Scenario 2 Deze begroting staat vol met voorstellen, die niet zijn terug te vinden in de verkiezingsprogramma s van de coalitiepartijen Samen Verder en CDA. Citeren uit deze verkiezingsprogramma s zou mij wederom voldoende munitie geven om er vanavond een bijzonder leuke show van te maken. Wat hebben partijen beloofd en wat maken zij daar nu van waar? Het zou ongetwijfeld tot onthullende conclusies leiden. Maar ook dan moet ik eerlijk zijn. We staan er als gemeente slecht voor. Niet alle dingen die nu moeten gebeuren, waren een jaar geleden voorzienbaar. Terugkijken en met de vinger wijzen voegt dan ook niets toe. Ook het tweede scenario is voor D66 dus géén optie. Dus voorzitter: vandaag ga ik hier géén stemming maken. Nee, richt nu de blik op toekomst; het is tijd voor nieuwe ideeën. Kijk naar wat nodig is voor het Leudal van de komende 10, 20, ja zelfs 30 jaar. Kijk naar het grote verhaal; een nieuw verhaal voor Leudal. Ja voorzitter, vergezichten! Graag zelfs vandaag. Waar gaan we naartoe? En waarom? En hoe ziet D66 het Leudal van de toekomst? Ik ga dat uitleggen aan de hand van de volgende drie thema s: 1. Vernieuwing van het verenigingsleven kernen; 4 clusters; 1 Leudal 3. Een leven lang leren & lezen 1

2 1. Vernieuwing van het verenigingsleven Te lang zijn subsidies voor verenigingen en instellingen vanzelfsprekend geweest. Te lang was het feit dát je nu eenmaal bestond, al voldoende reden om geld gestort te krijgen. Waarderingssubsidies noemen we dat in Leudal. Dat mag best anders. Kijk naar wat verenigingen nodig hebben. Kijk naar wat de maatschappelijke vraag is. Kijk ook wat verenigingen best zelf kunnen doen, en wat eventueel met behulp van sponsors en vrijwilligers kan. Kortom: geef geld als het nodig is, maar geef niet zonder meer. Dat er om die reden gekort wordt op de subsidies van verenigingen, kan D66 goed begrijpen. We moeten immers de broekriem aanhalen, en dus moet er ook op verenigingen bezuinigd worden. We zijn er ook van overtuigd dat de levendige gemeenschappen dit in veel gevallen goed kunnen oplossen. Maar bezuinig met beleid, doe het met een visie. Het absolute getal is niet doorslaggevend, ga voor een nieuw verhaal. Gemeenschapszin en creativiteit van onderop, de gemeente faciliteert en stimuleert. Verbind partijen over en weer en breng generaties bij elkaar. En: bezuinig niet te rigoureus. Iedereen zal moeten wennen aan minder geld, aan minder vanzelfsprekendheid en aan méér eigen kracht. De bezuiniging op de muziekverenigingen van 50% in 2016 en 90% in 2017 acht D66 dan ook te extreem. Het is prima om het aantal jongeren als criterium te benoemen, maar realiseer je ook dat er meer is dan dat alléén. Muziek is een vorm van cultuur die belangrijk is voor de lokale gemeenschap. Niet alleen voor de jeugd, maar voor iedereen. En breder dan dat: blijf investeren in verenigingen voor muziek en sport. Investeer niet langer middels een blanco cheque, maar ga voor goed beleid en kwaliteit. Stimuleer zelfsturing en burgerparticipatie. Faciliteer samenwerkingen en fusies. Kijk bijvoorbeeld naar de voetbalclub van Grathem en Kelpen-Oler of naar de tennisclub van Haelen en Horn. Maar kijk ook over gemeentegrenzen heen: kijk eens hoe men in Ell bij het jeugdvoetbal met Swartbroek samenwerkt. Dit soort voorbeelden moeten op meer plaatsen in onze gemeente worden uitgewerkt. Niet alleen omdat het geld bespaart, maar ook én vooral omdat het slimmer is, leuker en toekomstbestendiger. Daarom komt D66 met een amendement voor een Kwaliteitsfonds. Dit Fonds bestaat uit een Sportfonds en uit een Muziekfonds. Het doel van het Fonds is tweeledig: 1. Verenigingen kunnen getraind worden hoe men meer eigen inkomsten kan genereren 2. Door het instellen van een Sportraad en een Muziekraad kunnen samenwerkingen en fusies tussen verenigingen beter begeleid worden. Kortom: soms is eerst een investering nodig, om vervolgens geld te kunnen besparen. Sommige subsidies verdwijnen helemaal. Bijvoorbeeld die voor seniorenverenigingen. Ergens is dat wel begrijpelijk. Door de vergrijzing komen er steeds meer ouderen bij. Over 10 jaar zal een kwart van de bevolking 65-plusser zijn. We kunnen dus niet meer zomaar alle senioren met subsidie blijven steunen. Elders is het geld harder nodig. Denk maar eens aan de drie decentralisaties. Maar D66 ziet ook kansen, juist op dit gebied. De seniorenverenigingen in Leudal kunnen een goede bijdrage leveren aan de veranderingen in het Sociale Domein. Daarom stelt D66 voor tóch een subsidie van euro voor seniorenverenigingen in stand te houden. Specifiek gericht op participatie van kwetsbare senioren. 2

3 2. 16 kernen; 4 clusters; 1 Leudal Voorzitter, ik kan mij het verkiezingsdebat over de gemeenschapshuizen nog goed herinneren. Dat was in Kelpen-Oler, in maart van dit jaar. Er werd de lijsttrekkers gevraagd of men vond dat elke kern een gemeenschapshuis móest hebben. Ik heb toen Nee gezegd. Niet per se. Ik heb uitgelegd waarom dat ik dacht dat verandering onafwendbaar was, maar tegelijkertijd ook kansen bood. Maar niemand was het met me eens. Ik voelde me als Cassandra, uit de Griekse mythologie: de boodschapper van slecht nieuws, dat niemand gelooft of wil geloven. De mythe van Cassandra loopt niet goed af, omdat de andere Griekse Goden volharden in hun eigen gelijk. Omdat ze de waarheid niet willen en niet kunnen zien. Maar voorzitter, en ik zeg het met een knipoog: het College in Leudal heeft eindelijk het licht gezien. Het beleid van gemeenschapshuizen en accommodaties wordt integraal aangepakt. Accommodaties of sportvelden met een te lage bezettingsgraad moeten worden verkocht. En verenigingen en marktpartijen worden veel meer betrokken bij het onderhoud en de exploitatie. Dat steunt D66. Dat er accommodaties verkocht moeten worden, impliceert ook dat niet elk dorp alles kan behouden. Het zou kunnen betekenen dat in het ene dorp een gemeenschapshuis verdwijnt, terwijl in het andere dorp het sportcomplex wordt afgestoten. Maar als beide dorpen samenwerken, kunnen ze er samen sterker uit komen. Clustering van dorpen biedt uitkomst. En D66 is blij dat het College op dit gebied onlangs met een nieuw voorstel is gekomen: de Koersnotitie accommodaties. De leefgebieden van voorheen zijn vervangen door vier nieuwe clusters. Deze zijn niet langer gebaseerd op de gemeentelijke grenzen van voor 2007, maar op geografische ligging en positie. Een verstandige keus. Dit leidt tot de volgende vier clusters: de Maasdorpen (Haelen, Horn, Neer, Buggenum, Nunhem, met Heibloem), de Centrumdorpen (Roggel en Heythuysen, ook met Heibloem), Hart van Leudal (Grathem, Kelpen-Oler, Baexem, met Ell) en Leudal-West (Ittervoort, Neeritter, Hunsel, Haler, ook met Ell). U hoort het al: de positie van Heibloem en Ell behoeft nog aandacht. Maar het toont ook júist aan dat de clusters niet absoluut zijn: sommige dorpen zullen ook nadrukkelijk twee kanten op moeten kijken. En als het aan D66 ligt: de wereld eindigt niet bij de gemeentegrens! Oja, die naam Leudal-West ; die is nog wel een beetje suf. Die kan best hipper! Voorzitter, wat denkt D66 dan van het nieuwe gemeenschapshuis in Ell? Moet dit dus maar van tafel worden geveegd? Nee, dat vinden wij niet eerlijk en niet verstandig. Onze partij heeft altijd als standpunt ingenomen dat gemeenschapshuizen zoveel mogelijk op eigen kracht moeten worden gerund. Het nut van exploitatiesubsidies is nooit bewezen. Sterker nog: in Ell bewijzen ze al jaar en dag dat het ook zonder deze subsidie kan! Ell is zo bezien het schoolvoorbeeld van zelfsturing en eigen kracht. Het idee voor een nieuw gemeenschapshuis in Ell is dan ook unaniem goedgekeurd door de voormalige raad, in 2011 al. Nu alles stoppen zou leiden tot grote teleurstelling bij de betrokken verenigingen en mensen, maar ook tot verzonken kosten : investeringen die in de loop van de jaren gedaan zijn, zouden dan allemaal voor niets zijn geweest. De burger mag toch ook een betrouwbare gemeente verwachten? 3

4 Dat D66 vasthoudt aan de realisering van Ellenhof, betekent niet dat we vinden dat Ell verder buiten schot moet blijven. Nee, ook met Ell zal gesproken kunnen worden over bijvoorbeeld de sportaccommodaties en de school in het dorp. En misschien dat er dan wel een goede deal te maken is met een buurdorp als Hunsel, Haler of Kelpen-Oler. Verenigingen uit Hunsel, Haler en Kelpen-Oler zoeken aansluiting bij de Brede Maatschappelijke Voorziening in Ell, en op een ander terrein maakt Ell de omgekeerde beweging. Tot slot op dit thema: D66 is blij dat het voorstel voor de Haemmaeker in Neer nu eindelijk op de agenda staat voor de raadsvergadering van december. Het is tijd om duidelijkheid te geven aan verenigingen en gebruikers, wat de keus voor de toekomst ook wordt. Maar ook hier geldt: kijk voorbij de bestaande mogelijkheden. In Neer is men bezig met een plan voor een multifunctioneel complex op Sportpark Ligteveld, een idee dat wederom van onderop wordt uitgewerkt. Een idee dat ook goed aansluit bij de nieuwe plannen van het College. In onze ogen moet dit plan nadrukkelijk worden meegenomen bij de toekomstplannen voor de Haemmaeker. 3. Een leven lang leren & lezen Een leven lang leren & lezen: wat bedoelt D66 daarmee? In de eerste plaats vinden wij dat de basisscholen nadrukkelijk moeten worden meegenomen in het verhaal van accommodaties en gemeenschapshuizen. De gemeente heeft hier natuurlijk te maken met SPOLT, de stichting waar alle basisscholen van Leudal onder vallen, maar de gemeente kan ook wel degelijk zelf een visie in het overleg inbrengen. Die visie mist D66 namelijk momenteel. Zo hebben we onlangs vragen gesteld over de toekomst van het onderwijs in Leudal-West (of, ja wat we nu nog Leudal-West noemen!), maar we hebben nog géén antwoord gekregen. We hopen dat onze vragen een aansporing zijn om het onderwijs ook in het integrale beleid mee te nemen. In de tweede plaats vinden wij dat ook de bibliotheken in dit verhaal moeten worden meegenomen. Maar op veel plaatsen gebeurt dit al. We hebben een bibliotheek in de school in Ell, Grathem, Heibloem en Kelpen-Oler. En er zijn bibliotheekservicepunten in Baexem, Horn, Haelen, Roggel, Neer en Ittervoort. Die servicepunten zijn nu ook allemaal in de school, behalve in Neer. Ook in Haelen is men onlangs naar de school verhuisd, iets wat we morgen zelf met een werkbezoek mogen gaan aanschouwen. Enkel in Heythuysen is nog sprake van een volledige servicebibliotheek, en ook die ligt in de school! D66 vindt het bibliotheekwezen én deze vestigingen belangrijk. Belangrijk omdat ze bijdragen aan de leesvaardigheid en ontwikkeling van kinderen. Belangrijk omdat lezen mensen slimmer en zelfredzamer maakt. Belangrijk omdat lezen ook leuk is: voor jong en oud, een leven lang. Het kan niét zo zijn dat het bedrag voor bibliotheken wordt teruggebracht tot euro! Daarmee kan onze fractie niet akkoord gaan en we zullen ook hiervoor met een amendement komen. Dat amendement dienen we samen met Progressief Leudal in. Collega Van der Stappen zal dit amendement zometeen nog nader toelichten. 4

5 Ik sluit af, voorzitter: wat bedoelt D66 dan precies met een leven lang leren? Vandaag stellen we de begroting vast. Dat is niet het einde, maar slechts het begin van een nieuw proces. En laten we dus onze oren en ogen openhouden voor die ideeën uit samenleving én politiek, die we vandaag met zijn allen niet zien, maar morgen mogelijk wel. Want we willen een Leudal dat blijft leren, ontwikkelen, spelen en vooral: nieuwe grenzen opzoekt. Laten we dus een weg kiezen die zowel rekening houdt met de ervaringen uit het verleden, alsook investeert in de dag van morgen. Laten we de waarheid onder ogen zien, en de rekening betalen, maar zonder dat alles wat is opgebouwd helemaal wordt vernietigd. Kortom: Laten we Leudal vooral lezend, lerend én levend houden. Dankuwel. 5