Gezondheid en Bitumen. 13 Maart 2012 Brussel

Transcriptie

1 Gezondheid en Bitumen 13 Maart 2012 Brussel

2 Inhoud Wat zijn de gezondheidsgevaren van bitumen? Inclusief de IARC (International Agency for Research on Cancer) Monograph Laten we de risico s nader bekijken Risico = Gevaar * Blootstellings Dosis Wat kan gedaan worden om de risico s verder te verminderen? Hoe communiceren producenten met gebruikers? Conclusies

3 Wat is het gevaar voor de gezondheid van bitumen? Bitumen wordt gebruikelijk heet getransporteerd en verwerkt! Bitumen bevat kleine hoeveelheden H 2 S Bitumen is net zo zwart als koolteer en heeft een aantal met koolteer vergelijkbare technische eigenschappen. In het verleden werd koolteer gebruikt in de wegenbouw en dakbedekkings industrie en is nu geclassificeerd als kankerverwekkend. Gebruik van koolteer is daarom niet langer toegestaan. Bitumen en bitumen emissies bevatten kleine hoeveelheden polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PCK s) waarvan een aantal als carcinogeen is geclassificeerd Na blootstelling aan bitumen emissies wordt soms irritatie van de luchtwegen gemeld.

4 Laten we de risico s nader bekijken: Heet Bitumen wordt gebruikelijk heet verwerkt Transport: typisch 180 C Asfalt mengen: C Dakbedekkings fabriek: C Mastiek verwerking: < 230 C Transport: Bij laden: water in de tankwagen, bitumen problemen Tijdens transport: onbedoelde emissies Bij lossen: Bitumen problemen (slangbreuk, lekken van aansluitingen, overstromen van de tank) Verbranding Huidcontact met bitumen bij 180 C leidt tot 3e graads brandwonden In het uiterste geval kan dit overlijden tot gevolg hebben

5 Laten we de risico s nader bekijken: H 2 S Bitumen bevat kleine hoeveelheden H 2 S. H 2 S kan boven bepaalde concentraties leiden tot bewustzijnsverlies en in een enkel geval tot de dood. Het risico is verbonden met nauwe/enge ruimten zoals b.v. opslagtanks, tankwagens of met werkzaamheden binnen Belangrijkste werkzaamheden waarbij dit kan gebeuren: Bij laden: Openen van het luik en vlakbij het geopende luik tijdens het laadproces Bij lossen: Openen van het mangat Werken in afgesloten ruimten

6 Laten we de risico s nader bekijken: Bitumen is anders dan Koolteer Koolteer wordt gemaakt door pyrolyse van steenkool bitumen wordt gemaakt door destillatie van ruwe olie. De chemische samenstelling van koolteer is compleet anders dan die van die van Bitumen. Koolteer bevat maal meer PCK s dan Bitumen Koolteer werd (in procenten) intensief gebruikt voor de 2 e Wereldoorlog en is daarna langzamerhand verdwenen en niet meer in gebruik sinds het midden van de jaren 70. IARC: Beroepsmatige Blootstelling tijdens het werken met koolteer wordt aangemerkt als categorie 1, terwijl voor Bitumen de categorie 2B geldt

7 Laten we de risico s nader bekijken: PCK s in Bitumen

8 Laten we de risico s nader bekijken: PCK s in Bitumen Risico = Gevaar * blootstellings dosis Sommige PCK s zijn geclassificeerd als kankerverwekkend (gevaar) Het PCK gehalte in Bitumen is erg laag Blootstelling aan bitumen emissies is erg laag Onderzoeken uitgevoerd om gezondheids effecten vaststellen (voornamelijk wegenbouw): Mens gericht onderzoek IARC Epidemologies onderzoek (2004) gevolgd door een Nested Case Control Studie (2009) => Geen toename van kanker als gevolg van blootstelling aan bitumen emissies. Dier onderzoek: Fraunhofer inhalatie onderzoek (2006) met damp condensaat van wegenbouwbitumen => geen kankerverwekkend effect gevonden VS onderzoek waarbij huid werd ingesmeerd met damp condensaat van wegenbouwbitumen (2010) => geen kankerverwekkend effect gevonden VS onderzoek waarbij huid werd ingesmeerd met damp condensaat van BURA (2010) => zwak kankerverwekkend effect gevonden. Groot aantal mechanistisch onderzoeken Bitumen in situ (weg of dak) geeft geen aanleiding tot emissies.

9 IARC Monograph Rapport IARC ( International Agency for Research on Cancer ) Internationaal Instituut voor Onderzoek op het gebied van Kanker, onderdeel van de Wereld Gezondheids Organisatie, WHO. IARC zetelt in Lyon Missie IARC's missie bestaat uit het coördineren en uitvoeren van onderzoek naar de oorzaken van kanker bij mensen, de mechanismen van kankerontwikkeling en het ontwikkelen van wetenschappelijke strategieën voor kankerpreventie en controle. Monograph evaluaties (Bitumen heeft meerdere jaren op de wachtlijst gestaan) Monograph Review van door experts getoetste publicaties van wetenschappelijke studies (Mens, Dier en Mechanistisch) Review door onafhankelijke wetenschappers Vertegenwoordigers van overheid en waarnemers uit de industrie kunnen de evaluaties bijwonen, maar hebben geen stemrecht. De evaluatie betreft GEVAAR en niet RISICO

10 IARC Monograph Rapport Werkwijze Monograph betreffende Bitumen en Bitumendampen(emissies) + Heterocyclische PCK s gehouden van 11 tot 18 Oktober in Lyon Review Process 4 Werkgroepen (WG s): Blootstelling, Kanker bij mensen(epidemiologie), Kanker in Dieren (Toxicologie), Kanker mechanismen (Mechanistisch). 14 WG stemmende experts, 2 uitgenodigde specialisten zonder stemrecht 2 Nationale vertegenwoordigers (voor Frankrijk: ANSES) zonder stemrecht. Plenaire sessies met alle WG leden Mogelijke uitkomsten: Categorie 4: Het middel is waarschijnlijk niet kankerverwekkend voor de mens. Categorie 3: Het middel is niet klassificeerbaar als kankerverwekkend voor de mens. Categorie 2B: Het middel is mogelijk kankerverwekkend voor de mens. Categorie 2A: Het middel is waarschijnlijk kankerverwekkend voor de mens. Categorie 1: Het middel is kankerverwekkend voor de mens

11 IARC Monograph Evaluatie

12 IARC Monograph Rapport Na een uitgebreide 8 dagen durende evaluatie is de conclusie van de Werkgroep: Beroepsmatige blootstelling aan geoxideerd bitumen en emissies tijdens dakdekken zijn waarschijnlijk kankerverwekkend voor de mens (Group 2A); Beroepsmatige blootstelling aan harde bitumina en hun emissies tijdens het werken met mastiekasfalt is mogelijk kankerverwekkend voor de mens (Group 2B); en Beroepsmatige blootstelling aan destillatie bitumina en hun emissies tijdens wegenbouw werkzaamheden is mogelijk kankerverwekkend voor de mens (Group 2B). Deze evaluaties komen in de plaats van alle eerdere gedane evaluaties (1985/87) IARC evaluaties zijn gebaseerd op Gevaar en niet op Risico! IARC gedachte is gebaseerd op verschillende mate van wetenschappelijk bewijs: Geoxideerd Bitumen tijdens Dakdekken: Mens: beperkt, Dier: voldoende, Mechanistisch: Zwak => 2A Hard Bitumen in Mastiek applicatie: Mens: beperkt, Dier: geen data, Mechanistisch: Zwak => 2 B Destillatie bitumen in Wegenbouw: Mens: Ontoereikend, Dier: Ontoereikend, Mechanistisch: Sterk => 2 B

13 Laten we de risico s nader bekijken Carcinogeniciteit Het risico is extreem klein Op basis van de tot op heden door IARC gepubliceerde informatie ziet de Europese bitumen industrie geen directe aanleiding om bestaande gezondheids- en veiligheidsdocumentatie aan te passen. Wachten op publicatie van het volledige eindrapport Minimaliseer blootstelling ( Temperatuurbeheersing, Temperatuur reductie, Extractie apparatuur, etc.). Dit zijn acties die al in gang gezet zijn. Voor de blootstelling aan de emissies van geoxideerd bitumen met PI > 2 bij hoge temperatuur (> 230 C) wordt aanbevolen een waarschuwing op te nemen in het veiligheidsblad voor het mogelijke gevaar van deze blootstelling Irritatie In enkele gevallen is er een milde vorm van irritatie in de luchtwegen van werkers gevonden die zich later herstelde. Minimaliseer blootstelling

14 Hoe nu de risico s verder verkleinen? Brandwonden: H 2 S Handleidingen voor het veilig werken met Bitumen Persoonlijke Beschermingsmiddelen Bij Laden: geen water, weg van het laadpunt Bij Lossen: zuigpompen, alarmen voor hoge vulniveaus Training, risico analyse. Bij Laden: Mangat voorzichtig openen, weg van het laadpunt, bovenwinds staan, etc. Bij Lossen: Mangat voorzichtig openen, PCK en Irritatie Minimaliseer blootstelling (Temperatuur beheersing, Temperatuur reductie (warm asfalt, lage temperatuur mastiek), Extractie apparatuur, etc)

15 Hoe communiceren producenten? Bitumen is een chemisch product => Wetgeving voor Chemische producten: REACH Classificatie en Etikettering ( Labelling ) Veiligheidsbladen 15

16 REACH Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals (REACH) EC Regelgeving [(EC) No 1907/2006] Zorg voor een hoog beschermingsniveau voor de gezondheid van de mens en het milieu tegen de risico's die kunnen worden veroorzaakt door chemische stoffen, De industrie is verantwoordelijk voor het beoordelen, vaststellen en beheersen van de risico s verbonden aan chemische stoffen en het verstrekken van adequate informatie aan gebruikers. Producenten en importeurs zijn verplicht hun chemicaliën te registreren REACH-registratie dossier en chemisch veiligheidsrapport voor bitumen categorie & geoxideerd bitumen opgesteld door CONCAWE. Bitumen fabrikanten hebben registratiedossiers en chemische veiligheidsrapporten ingediend eind november

17 Producenten Benadering Bitumen Category Asphalt ( ) Residues hydrodesulfurised Vacuum ( ) Residues, thermal cracked vacuum ( ) Residues, distn. residue hydrogenation ( ) Residues, Vacuum ( ) Asphaltenes ( ) Residues dewaxed heavy paraffinic, vacuum ( ) Residues vacuum distn. residue hydrogenation ( ) Asphalt, Oxidized PI< 2 PI > 2 Air Rectified (paving) OxIdized (roofing and hard industrial) Categorie benadering gebruikt voor vaststellen van gevaar- en risico-beoordeling, gebaseerd op overeenkomsten in samenstelling, eigenschappen en productieprocessen. Geoxideerd bitumen. Onderscheid op basis van fysische eigenschappen en samenstelling gerelateerd aan de mate van oxidatie 17

18 Classificatie & Etikettering Classificatie, Labelling en Verpakken Packaging Regelgeving [(EC) No 1272/2008] Brengt het EU systeem voor gevarenclassificatie t.a.v. chemische producten en mengsels in lijn met het VN Globally Harmonised System (GHS) Vervangt de oude systemen zoals beschreven in de richtlijnen voor gevaarlijke stoffen en fabricage processen(67/548/eeg en 1999/45/EG) Eist van bedrijven hun producten en mengsels juist te classificeren, etiketteren en verpakken. Het is er op gericht om werknemers, consumenten en het milieu te beschermen door middel van de juiste gevaren etikketten. CONCAWE Rapport 11/10 Gevarenclassificatie en etikettering van aardolie producten in de Europese Economische Ruimte 2010 December Samenvatting van ondersteunende data Bitumen en geoxideerd bitumen zijn niet geclassificeerd als gevaarlijke stoffen. 18

19 Veiligheidsbladen Eisen veiligheidsbladen zijn nu onderdeel van REACH (annex II) Formaat en inhoud (volgens de GHS standaard ) Belangrijkste communicatiemiddel naar de gebruiker onder REACH Bitumen en geoxideerd Bitumen zijn geen gevaarlijke stoffen en niet als zodanig geclassificeerd. Bitumen leveranciers verstrekken vrijwillig Veiligheidsbladen aan hun klanten Geeft informatie volgens de REACH eisen/formaat Informatie omtrent veilig gebruik (heet produkt, hoogste veilige temperatuur voor verwerken, transporteren, H 2 S etc.) Gezondheids informatie: irritatie van luchtwegen Geen blootstellings scenario Annex verplicht 19

20 Conclusies Brandwonden: Volg de procedures en gebruik de juiste hulpmiddelen. Zorg doorlopend voor een veiligheidsbewustzijn: Werkwijze, Voorlichting, Training, Controle/Audits, Campages. H 2 S: Volg bestaande procedures. Bitumen is geen koolteer en is dat ook nooit geweest. Bitumen en Bitumen emissies zijn niet geclassificeerd als kankergevaarlijk: Minimaliseer blootstelling tijdens toepassing. Verlaag de verwerkingstemperatuur. Zo nu en dan irritatie Minimaliseer blootstelling tijdens toepassing. Verlaag de verwerkingstemperatuur. In geval van twijfel neem contact op met uw leverancier.

21 Juiste hulpmiddelen: Gebruik ze!

22 Koffiepauze: Pause-café :