jaar DRUKWERK Uitgave van Bonsaivereniging KOYA Januari 2010 Regio West Nederland 19 e jaargang nr. 1

Transcriptie

1 DRUKWERK jaar Tokonoma ter nagedachtenis aan Just Merks door Gerrit Schwagermann Pagina 16 Uitgave van Bonsaivereniging KOYA Januari 2010 Regio West Nederland 19 e jaargang nr. 1 Pagina

2 Bestuursleden Bonsaivereniging KOYA Eric ter Lingen (mail: Voorzitter Tel.: Jos van Liempt (mail: Secretaris / Vice Voorzitter Tel.: Jaap Zuyderduyn (mail: jaap.zuyderduyn@casema.nl) Tel: Ledenadministratie / Beheer website Website: Anton v.d. Zande (mail: acj@kabelfoon.net) Penningmeester Tel.: Rabobankrekening: t.n.v. Bonsaivereniging "KOYA", Kwintsheul Uitgifte KOYA bulletin 2010 Inleveren kopij Uitgifte bulletin 10 februari Maart 10 april Mei 10 augustus September 10 oktober November 5 december Vóór Kerstdagen 10. Wat zou u bij KOYA veranderd willen zien? Zoals het nu is gaat het goed met de invulling van de middagen, alleen de opkomst mag gezien het aantal leden wel omhoog. Er zijn twee dingen belangrijk dat is praktijk en theorie. Met praktijk bedoel ik de eigen bomen laten zien en bespreken, zo is de terugkomdag heel leerzaam maar kan misschien verder ontwikkeld worden. De theoriemiddagen zijn nodig om het praktische te onderbouwen. Dit moet in een gezellige en ongedwongen sfeer gaan maar ook laagdrempelig zijn. Wie wil Jaap opvolgen om deze Tien wortels. te laten voortbestaan? Het bestuur van KOYA wenst u allen een vooral gezond, maar ook een groen Bonsai jaar toe in Pauline Smilde (mail: paulinesmilde@casema.nl) Algemeen bestuurslid en Public relations Tel.: Kopij voor ons volgende KOYA-bulletin gaarne vóór 10 februari 2010 inleveren bij: Paul Wolters (mail: pa_wolters@hotmail.com) Redactie KOYA bulletin Tel.: Bijeenkomsten starten altijd om uur en worden gehouden in het gebouw "de Luifel" van tuinvereniging "Ons Ideaal" aan de Endehoekseweg 10 in Rijswijk (bij crematorium Eikelenburg). Werkmiddagen 2010: iedere 4 e zaterdag van tot uur op 27 februari, 20 maart, 24 april, 26 juni, 23 oktober en 13 november op Plaats Langeveld 5 in Monster (voorbij Parnassia). Overname van artikelen of gedeelten hiervan uitsluitend toegestaan met toestemming van het bestuur en met duidelijke bronvermelding. Pagina 2 WORKSHOPS najaar 2009 Per dagdeel te boeken; ochtend: 9.30 tot uur en/of middag: tot uur. Werken onder begeleiding in de lesruimte van Deshima; 25,00 per dagdeel per persoon. Data: Zaterdag 19 september, Zaterdag 10 oktober, Zaterdag 7 november en Zaterdag 5 december Een leuke en constructieve manier om onder deskundige begeleiding aan uw bonsai te werken of een nieuwe creatie te maken. Informeer ook eens naar de diverse cursussen, er draaien permanent zes groepen op alle niveaus. Bel of mail om u op te geven: TeunisJan@deshimabonsai, Bonsai Studio Deshima: 1 e Tochtweg 41b, 2913 LN, Nieuwerkerk aan den IJssel. Pagina 15

3 De tien wortels van de boom door Jaap van Antwerpen 1. Wat of wie bracht u in aanraking met bonsai? Ik ben opgegroeid in een tuindersgezin en alles wat met groei te maken heeft interesseert mij, het is nog steeds mijn beroep. Mijn broer kocht een bonsai die al snel dood ging, toen dacht ik als andere mensen het lukt om een bonsai in leven te houden moet het mij toch ook lukken en zo ben ik 6 jaar geleden begonnen met een tuincentrumstruikje dat nog steeds leeft en nu een bonsaiboompje is. 2. Waarom bent u met deze hobby begonnen? Mijn kinderen zagen dat ik met bonsai aan het experimenteren was en op mijn verjaardag kreeg ik een cursus bij Xotus aangeboden. Daarna was ik verkocht en dacht bij mezelf dit is wat voor mijn oude dag als ik geen raad weet met de tijd. 3. Welke stijl vindt u het mooist? Elke stijl heeft zijn mooie kanten, ik vind belangrijk dat het een natuurlijke uitstraling moet hebben. 4. Wat vindt u het leukste aan bonsai? Het werken met levend materiaal dat elk jaargetijde veranderd en als het goed gaat juist mooier wordt als het ouder wordt. 5. Wat vindt u het moeilijkste/vervelendste aan bonsai? Je moet erg veel geduld hebben, zeker als je zoals ik begint met stekjes en jong materiaal, er wordt veel geschreven hoe je oudere bomen moet bewerken, maar vanaf jonge stekken ben je aangewezen op eigen inzicht. 6. Vindt uw omgeving het ook leuk? Als kleine boompjes na jaren op echte bonsai bomen lijken en netjes rond je huis tentoongesteld worden vindt men het kunstig dat het zo kan groeien in een betrekkelijk kleine schaal. 7. Wat vindt u van KOYA? Zonder KOYA was ik niet zo ver gekomen, het is altijd gezellig en je leert er heel veel van, heb je een probleem er is altijd wel iemand die raad weet. 8. Wat vind u van de NBV? Ik ben niet zo bekend met het werk van de NBV en kan daar moeilijk een mening over geven. 9. Bent u door de hobby bonsai nu ook geïnteresseerd in gerelateerde zaken als Japan, ikebana, suiseki, etc? Ik houd het even bij bonsai daar gaat al heel veel tijd in zitten. Pagina 14 Programma komende maanden januari Nieuwjaarsreceptie in Rijswijk met als aanvullend thema natuurdocumentaire Microcosmos januari Noelanders Trophy naar Heusden Zolder in België. GAAT NIET DOOR i.v.m. onvoldoende belangstelling februari Algemene Ledenvergadering in Rijswijk. Presentatie van Dominique Bosch over zijn stage in Italië bij Bonsai meester Salvatore Liporace februari 1e Werkmiddag in Monster. - Begin maart Inkopen bij Lodder in Harmelen. Van de bestuurstafel Op 27 oktober 2009 is ons lid Just Merks overleden. Bonsai was een stuk van zijn leven. Bij onze vereniging had hij de status van mentor, dat paste hem goed, want tijdens zijn werkzame leven was hij leraar. Een leraar met een heldere en duidelijke kijk op hoe je deze kunstvorm op eigen wijze beleefde, vooral met een oog voor detail! Wij zullen zijn inbreng en aanwezigheid, zeer missen. Wij wensen zijn familie veel sterkte toe. Just is op 2 november jl. gecremeerd. Nieuwjaarsreceptie van KOYA Op 9 januari hebben we weer de traditionele nieuwjaarsreceptie van KOYA gepland. Dat zal in ieder geval weer inhouden dat we gezellig een zaterdagmiddag met elkaar doorbrengen. Ook hoort daar een nieuwjaarstoespraak van onze voorzitter bij. We zullen op die dag ook weer kunnen kiezen uit een zorgvuldig onder leiding van onze Pauline samengestelde dis met lekkere hapjes. Daarbij dan nu ook meteen de oproep om je te melden als je iets wilt bijdragen aan deze straks ongetwijfeld goed gevulde tafel. Dus wil je iets koken, bakken, kopen, pureren of wat dan ook, laat het dan alstublieft even aan Pauline weten, telefoonnummer: Pagina 3

4 Op de nieuwjaarsreceptie worden we naast de drankjes en de hapjes ook gefêteerd op een speciaal onderwerp, verzorgd door Anne Bollema. Een tipje van de sluier opgelicht: het gaat over de microkosmos. Noelanders Trophy Helaas hebben zich niet voldoende leden aangemeld om de reis naar België, Noelanders Tropy financieel verantwoord rond te krijgen. Diegenen die betaald hebben krijgen uiteraard hun euri teruggestort. Algemene ledenvergadering van KOYA Op 13 februari hebben we weer de Algemene Ledenvergadering, de ALV. Het bestuur zal zorgen dat de stukken op tijd beschikbaar zijn. Degenen die dat willen kunnen de stukken via een tje bij onze voorzitter Eric ) opvragen. Zodra de stukken beschikbaar zijn zullen ze via de worden verzonden. Verder zullen er op de dag zelf, voor degene die ze inmiddels heeft gelezen, enkele exemplaren beschikbaar zijn in hard copy. De ALV zal ook nu weer een inhoudelijk deel hebben, dit maal verzorgd door Dominique Bosch. En ook nu weer een tipje van de sluier: het gaat over Italië. Voor nu al van belang om te melden is dat het concept jaarprogramma via de website van KOYA beschikbaar is ( Persoonlijke boom Zoals jullie ongetwijfeld weten zijn we bezig met het ontwikkelen van de persoonlijke boom. De ideeën worden uitgewerkt en onderdeel daarvan zal ook zijn dat we het maken van foto s om de voortgang te volgen een duidelijkere rol zullen geven. Van de leden zal dan wel worden gevraagd om een memory stick ofwel het bekende geheugenstokske mee te nemen zodat we de foto s die op de betreffende dag worden gemaakt meteen over kunnen zetten. Nadere informatie hierover zal nog volgen. Werkmiddagen Ook in 2010 hebben we weer werkmiddagen georganiseerd. Let op deze beginnen al in februari en wel op de 27 ste. De tweede werkmiddag zal plaatsvinden op 20 maart. De locatie is in beide gevallen de schuur van Gerard te Monster. Bonsai markt Nog wat ver weg maar toch willen we jullie alvast wijzen op de `Bonsaimarkt` die wij samen met de bonsaiverenging Rijnmond en Zuid-Holland gaan organiseren op zaterdag de 17 e april. De plaats is het verenigingsgebouw van BV Zuid/ Holland te Boskoop waar we in en rond het gebouw voldoende ruimte hebben. Komende bijeenkomsten Wat dan voor de komende maanden nog rest om te vermelden is het bezoek aan Lodder, begin maart Zodra de juiste datum bekend is zullen we die ken- Pagina 4 Tamarinde Op de jaarlijkse KOYA veiling dag van 2009 kwam ik plotseling in het bezit van een Tamarix juniperina. Mede oprichtster van de KOYA vereniging mevrouw G. Quist verscheen in de pauze met deze boom en 2 schalen. De bodemprijs werd naar onze begrippen nogal hoog in gezet. Niemand deed een bod. Lastige situatie, zeker ook voor de veilingmeester Anne Bollema. Na verzoek uit de zaal voor een lagere inzet kon ik het niet laten een bod uit te brengen. Dus nu heb ik een Tamarinde in een vierkante pot van 15 bij 15 bij 15. Het veiling formulier geeft Tamarisk Tamuki, herkomst Zuid- Frankrijk, ongeveer 18 jaar oud, bedrading nazien. Ben begonnen met verpotten volgens de adviezen van Teunis-Jan Klein. Wortels zagen er goed uit en de DSM bonsaimest erbij gedaan. Er zat draad om de takken. Hoorde in mijn achterhoofd de stemmen van de mentoren over hoe draad om takken hoort te zitten. Was niet blij met wat ik zag, maar wist ook niet goed hoe ik het dan wel wilde. De takken zijn lang en alle zijtakjes gaan de lucht in. Tijdens het verpotten kwam het mooie oude stamhout los van het er binnen in gegroeide gezonde hout. Met wat raffia de boel bij elkaar gehouden. Misschien kan ik van de winter gaan na denken hoe dat op te lossen. Zal ik zeker Eric s advies voor nodig hebben, omdat hij zich verdiept heeft in de kunst van oud en nieuw hout samen te brengen. Gezocht naar een mogelijke vorm. Resultaat ik weet het niet, maar wilde wel de vloeiende neergaande lijnen van de hoofdtakken versterken. Nu staat er dus een Tamarinde met stenen bungelend aan de uiteinden van de hoofdtakken. Alle zijtakjes zijn lang en wijzen de hemel in. Volgens Tomlinsons The complete book of Bonsai, moet ik in het najaar de nu nieuw gegroeide scheuten drastisch verwijderen. Had ik de nieuwe gegroeide scheuten met een net of voorzichtige bedrading naar beneden moeten dwingen. Helaas ik was op vakantie. Er is wel liefderijk gewaterd tijdens onze afwezigheid. Dus staan mijn bonsai s en de Tamarinde er reuze gezond op te wachten of ik er wat moois van kan maken. Wat een mens zichzelf kan aandoen met zo n hobby! Groene groet Pauline Pagina 13

5 Er is ons een bijzonder gewaardeerd lid van de vereniging ontvallen; Just Merks. Bloemen waren niet nodig stond er op de kaart maar zet een boeket bij u thuis and.remember me with a smile. Ons thuis voor vanmiddag is KOYA: Mag de altijdgroene Juniperus een symbool zijn voor de altijd blijvende herinnering aan Just. Het stukje hardhout heeft hij zelf eens opgegraven en meegebracht tijdens een van zijn vakanties. Gul als hij was, gaf hij ook graag iets weg. Daar kan je vast wel iets moois mee, zei hij erbij. De herfstbladeren van de Acer geven kleur aan het geheel zoals ook Just onze vereniging heeft gekleurd. Ook de wenskaart is van zijn hand (Just, was een begenadigd schilder) en geeft de fijngevoeligheid aan die hij had met oog voor de schoonheid van de natuur. Let ook op zijn signering in het rood. Aan de binnenzijde schreef hij de Haiku: Rijp zette zich af Het dennegroen kleurt grijzig De vrieshemel blauw Even betekenisvol zijn de Japanse karakters die ons zeggen: De winter is er Eindeloze betov ring Brengt ijle rust.nu bonsai zo boeiend mede dankzij jou Just, bedankt Tokonoma (foto op voorpagina) De tokonoma is ingericht met een Juniperus Media Blaauw op een houten slab. De boom is destijds gevormd uit een containerplant. Het accent wordt gevormd door een stukje grillig hardhout op een setting van herfstbladeren. De scroll laat een 9 jaar oude nieuwjaarskaart zien. Gerrit Schwagermann Pagina 12 baar maken. Toch een herinnering! De penningmeester moet helaas constateren dat de leden van KOYA vergeetachtig worden. Er zijn namelijk te veel leden die de contributie voor 2010 nog niet betaald hebben. Dit is natuurlijk voor onze club geen optie om het nieuwe jaar op die manier te beginnen. Daarom het verzoek aan hen die nog geen contributie overgemaakt hebben, dit alsnog te doen. Tenslotte zijn wij allen verantwoordelijk voor Bonsaivereniging KOYA. Heel veel dank van de penningmeester. Erix Apex (Met de Apex wordt de top van een bonsai bedoeld). (oftewel: wat is mij de laatste tijd opgevallen?) De karaktertak De karaktertak van een Bonsai, of de Sashi-eda zoals de Japanners noemen, is de belangrijkste, eerste, of gezichtsbepalende tak van een Bonsai (zoals u uiteraard weet). Hij geeft de richting van de boom aan (What s new?). Maar als we het hebben over het karakter van een karakter tak, waar hebben we het dan eigenlijk over? En waar zoeken we naar? Eerst maar eens in het woordenboek naar het woord karakter gezocht en: karak ter o (-s) inborst, aard. edele inborst, zielskracht: een man van ~. het eigenaardige, typische, kenmerk, het wezen, zielskracht. persoon uitgebeeld in roman. letter: Japanse karakters. Mij nog niet helemaal duidelijk, alhoewel we hier zeer waarschijnlijk het eigenaardige en kenmerkende van de tak bedoelen. Dus heb ik deze vraag in de groep gegooid, en hebben we daar in klein comité over zitten bomen, waarvan hieronder het resultaat: Elk individu, organisch of anorganisch, alle materie heeft een karakter en dus Pagina 5

6 karaktereigenschappen, eigenschappen welke specifiek zijn voor de materie. Als de omstandigheden veranderen zal de materie ook veranderen, het past zich aan of gaat ten onder, buigt die tak mee, of breekt cq sterft hij af? Wij willen de Bonsai en verhaal laten vertellen, we maken hem ervaren bijv. heeft de boom last gehad van droogte waardoor er takken of gedeelte hiervan afsterven, maar toch groeien er gedeelten verder, er ontstaat misschien wel jin en shari, of de boom is waarschijnlijk door harde en langdurige wind scheef gaan groeien! De boom laat dus zijn karakter zien in zijn groeiwijze, herstel, vitaliteit en veerkracht. Jonge onervaren bomen hebben dat karakter (nog) niet, oude bomen hebben meer omstandigheden gekend en zijn hierdoor getekend en gevormd. En de karakter tak benadrukt dat hij volgt de stamlijn, en is hiermee in harmonie, we kunnen het karakter van de Sashi-eda de stam en de andere takken dus niet los van elkaar zien. In een mild klimaat ziet de boom er misschien liefelijk uit, in een bar klimaat zal hij er ruw uit zien, dus ook de karaktertak zal dit benadrukken. De omstandigheden zijn dus medebepalend voor het zichtbare karakter. Toch zoeken wij, in hoofdzaak, de eenling,uniformiteit is bij Bonsai uit den boze. Het is de eenling die ons opvalt! Wij als Bonsaiartiesten moeten dus de (vaak verborgen) eigenschappen herkennen en in staat zijn zodoende de ziel van de boom bloot te leggen. Belangrijk daarbij zijn: de open mind en creativiteit kennis en vaardigheid het artistieke gevoel respect voor de boom. Samengevat Concluderend kunnen we stellen dat Bonsai geen standaard werk is en dat er voor het karakter geen standaardregels zijn, het is de boom en de omstandigheden die hem gevormd hebben. De mens zal zich echter met inzicht klein moeten kunnen maken om het karakter van een Bonsai te zoeken en tot uiting te brengen. Daarmee vormt hij of zij de drie-eenheid: Mens, Boom, Pot. (Met dank aan Anne, Gerrit, en Kees) Erix Pagina 6 De agenda van Bonsaivereniging Rijnmond 10 Januari: Nieuwjaarsreceptie, met een presentatie Maarten van der Hoeven. 14 Februari: Werkmiddag. 22 Februari: ALV BV Rijnmond. Locatie Muziek theater de Ontmoeting Koninginnelaan 9 in Rozenburg. (Ingang aan de rechterzijkant). Tijd: tot ca uur. Uitslag enquête Geachte leden, 27 leden hebben (doordat ik ze veelvuldig heb lastig gevallen) op de enquête gereageerd, dat is 42% van de het totale aantal leden. Waarvan de uitslag 77,6 % graag naar de bijeenkomsten wil komen. De reden van deze inquisitie was de constatering dat er soms beduidend weinig belangstelling is voor (vooral) tentoonstellingen, en sommige andere bijeenkomsten. De reden om deze bijeenkomsten niet te bezoeken is dat de meeste leden geen tijd hebben, sommige vinden het te ver weg en andere weer niet interessant. Het bestuur wil erop wijzen dat de jaaragenda altijd tijdens de ALV wordt gepresenteerd, en op de regelmaat dat we ernaar streven om elke tweede zaterdag van de maand een bijeenkomst te houden, en elke vierde zaterdag van de maand een werkmiddag. Voor juiste data verwijst het bestuur naar het KOYA Bulletin, en vooral naar de agenda op de website. Daardoor kan men hier het hele jaar alvast rekening houden! De reden om eigen bomen niet tentoon te stellen, waaronder ook de boom van de maand, is dat men geen bomen hiervoor heeft. De werkmiddagen in Monster en de workshop s worden zeer goed gewaardeerd. De conclusie is dat de meerderheid tevreden is met het aanbod, maar het bestuur beraad zich op een manier om nog duidelijker en vollediger te informeren naar de leden toe. Vriendelijke groet van Eric Pagina 11

7 Najaarsperikelen Afgelopen zaterdag (24 oktober) was de werkmiddag bij Teunis Jan Klein. De middag stond in het teken van het winterklaarmaken van de bonsai. Verschillende onderwerpen werden behandeld. Najaarsbemesting (bijv. vivikali), grondmengsels, groeispurten in september en natuurlijk de invloeden van het weer. Vocht, kou en wind zijn typische najaarsverschijnselen die slecht uit kunnen pakken voor onze bonsai. De bonsai krijgt in het najaar veel vocht van het vele regenen en weinige verdampen. Maar dit is juist een jaargetijde waarin de boom minder vocht nodig heeft. Om te voorkomen dat er wortelrot ontstaat is een goed grondmengsel essentieel. Maar goed, dat is achteraf gezegd, dus die opmerking nemen we mee voor de voorjaarsverpotting. Wat we nog wel kunnen doen is het afschermen van de boom door hem onder een afdak te zetten of een stuk plastic op het grondoppervlak te leggen. Let daarbij wel op dat de boom niet verstikt. Er moet nog wel verdamping en zuurstofopname mogelijk zijn. De kou is voor de inheemse bonsai zelden een probleem. Inheemse bonsai kunnen goed buiten blijven staan bij 5 graden onder nul en de meeste nog kouder ook. Problematisch wordt het als het vocht of de wind er zich mee gaat bemoeien. In combinatie met te veel vocht kan de vrieskou de bonsaischaal breken of nog erger, de haarwortels van de boom doen stukvriezen. De combinatie kou, wind en een winterzonnetje kan de boom snel uitdrogen. Handige indicatie: Als de schrale (oosten)wind je lippen doet openbarsten is het zaak om zo snel mogelijk je bomen op een beschutte plek te zetten. Wat ook nieuw voor mij was, was de groeispurt die bomen in september doormaken. Niet zozeer in de lengte, maar wel in de diktegroei. Thuis aangekomen deed ik mijn rondje langs mijn bonsai. Balen, balen en nog eens balen. Blijkt dat het draad in mijn Tsuga (workshop voorjaar) te ver was ingegroeid. Het valt niet altijd mee om bonsai te kweken. Ik denk vaak dat ik er al ben, maar dan word ik weer genadeloos ingehaald door de realiteit. Met een lang gezicht heb ik al het draad er toch maar uitgehaald, maar liever had ik de boom met draad en al in de container gegooid. Ach, de volgende dag besefte ik al dat het waarschijnlijk toch geen Kafuku-ten boom zou worden. dus heb ik de draadjes maar weer netjes teruggebracht. Niet te streng zijn voor jezelf, weer wat geleerd. Stefan v.d. Berg Pagina 10 Pagina 7

8 Pagina 8 Pagina 9