werkblad YIN & JAN, VAN VOC-FACTORIJ TOT MAINPORT onderbouw (Naam leerling) NAAM:

Transcriptie

1 werkblad YIN & JAN, VAN VOC-FACTORIJ TOT MAINPORT NAAM: (Naam leerling) onderbouw HAVO en VWO

2 Yin & Jan, van VOC-factorij tot mainport WERKBLAD onderbouw HAVO en VWO Nǐ hao, 你 好! Christa en Elsa hebben niet voor niets gekozen voor een studie Trade Management gericht op Azië. China is immers booming. In deze tentoonstelling ontdek je hoe Nederland en China al 400 jaar economisch verbonden zijn. Gaat China ook jouw toekomst bepalen? Ga aan de slag in werkgroepen van maximaal vijf leerlingen. Elke groep start met een andere vraag. Succes! Yin & Jan 开 始 Start (ontvangstplek) Shanghai en Rotterdam Op de paviljoens zie je filmbeelden van de Chinese havenstad Shanghai en van Rotterdam. a Welke woorden vind jij bij Shanghai passen? Zet er een streep onder. Haven Rustig Hip Globalisering Metropool Shanghai Overbevolkt Internationaal Dorp Mooi Hoog Natuur Verkeersdrukte Gevaarlijk Saai Vervuiling Lawaai Wereldstad Mainport Grootmacht Laag Schone lucht Mainport Rotterdam b Welke drie woorden passen bij Rotterdam? Omcirkel ze. z.o.z. 1/7

3 Bekijk het tv-scherm bovenop de rode blokken. 16,6 miljoen c Nederland heeft... inwoners 1,34 miljard China heeft... inwoners 10,3 d De economische groei van China in 2010:... % 1,75 De economische groei van Nederland in 2010:... % e Nederland is piepklein vergeleken met China. Waarom denk je dat mainport Rotterdam toch heel belangrijk is voor China? Containeroverslag in de haven Rotterdam is toegankelijk voor de grootste Chinese containerschepen. In het achterland van Rotterdam wonen 150 miljoen Europese consumenten Waarom is mainport Shanghai belangrijk voor Nederland? Nederland is een distributieland. Via Shanghai worden 1 miljard Chinese consumenten bereikt die steeds meer te besteden hebben en behoefte hebben aan Nederlandse en Europese producten Paviljoen Handen Schudden Barbaren Ga naar het schilderij van Jacob van Neck. Raak met het eetstokje Yin & Jan aan en luister naar de tekst. 1a Wie is Jacob van Neck en waarom gaat hij in 1601 naar China? Jacob van Neck is een VOC-koopman die in 1601 handel wil drijven met de Chinezen. 1b Waarom is hij niet succesvol? De Portugezen houden hem tegen. 1c Welke Chinese bijnaam hebben de Nederlanders aan Jacob van Neck te danken? Roodharige barbaren. Jacob van Neck z.o.z. 2/7

4 Luister naar de verhalen via de koptelefoons en kruis de juiste antwoorden aan: 1d Welke Chinese handelswaren noemt Dirk Gerritszoon Pomp? Specerijen, zijde, parels, rijst, porselein x Goud, edelgesteente, zijde, parels en gouddraad Goud, zilver, zijde, parels en porselein 1e Hoe wil Cornelis Matelief met de Portugese handelaars concurreren? x Met geweld Door betere prijzen te bieden Door betere producten aan te bieden 1f Waarom denk je dat Van Braam Houckgeest in 1795 de Chinese keizer bezoekt? x Als eerbetoon om de handelsbelangen veilig te stellen Om de Nederlandse schaatskunsten te demonstreren Om Nederlandse producten te verkopen Paviljoen Kennis en Kunde Leren van elkaar Chinezen en Nederlanders hebben veel uitvindingen van elkaar overgenomen. Ga naar het kompas. Raak met het stokje Yin & Jan aan en luister naar hun verhaal. 2a Welk volk heeft het kompas uitgevonden? De Chinezen.... 2b Noem een uitvinding die de Europeanen naar China hebben gebracht: Verrekijkers, kaarten, klokken.... 2c Bedenk zelf welke invloed het kompas op de wereldhandel en de globalisatie heeft gehad: Dankzij... het kompas waren Europeanen in staat om de wereld te bevaren... en overal te handelen. Producten uit China en de rest van Azië belanden zo op de Europese markt. De wereld werd steeds kleiner.... 2e Ga naar de computer, klik op de woordenlijst en oefen je eerste woordjes Mandarijn. Schrijf in Chinese karakters (letters): een drie zes tien 3/7

5 Paviljoen Vraag en Aanbod Waardevolle spullen uit China Ga naar het houten scheepsmodel. Raak met het eetstokje Yin & Jan aan en luister goed naar de tekst. 3a Welke producten halen de Nederlanders in de 17de uit China? Porselein, thee en zijde.... 3b De Chinezen hebben in de 17de eeuw geen interesse in Nederlandse of Europese producten. Hoe betalen de Nederlanders voor de Chinese goederen? Noem er drie: Met zilver, specerijen, tin, koper, hout, parels, suiker en andere producten die via ruilhandel in Azië zijn verkregen. 3c Waarom denk je dat de VOC vaak de eerste multinational wordt genoemd? Een multinational produceert en handelt over de gehele wereld. De VOC heeft onder andere een handelspost in Canton en op Java. De Compagnie verhandelt daar producten uit heel Azië en opereert ook op de Europese markt. Gedwongen handel Ga naar de Chinese vlag met Chinese karakters aan het plafond en raak Yin & Jan weer aan. Luister naar hun gesprek. 3d China is eerst erg gesloten. Hoe verandert dat in de 19de eeuw? Engeland dwingt China met geweld extra handel toe te staan. 3e China heeft in de 19de eeuw meer te bieden dan de producten die je bij 3a op hebt geschreven. Wat vervoert de Nederlandse kapitein bijvoorbeeld? Hij vervoert Chinezen; goedkope Chinese werklieden. 3f Op de muur hangt een soort stripverhaal van schilderijen. Lees het verhaal. Handelen met Chinezen blijkt knap ingewikkeld te zijn. Wat zou er in het plaatje hieronder gezegd worden? Verzin zelf iets grappigs. De kantoren (factorijen) van de Europese kooplieden, schilderij van onbekende Chinese maker, circa /7

6 Paviljoen Uit en Thuis Werken met Chinezen In dit paviljoen kun je naar de verhalen luisteren van Nederlanders die China hebben bezocht om er te werken of te studeren. Kies één persoon uit. Jullie mogen kiezen uit: Franck van der Mark Wim Knoester Renee Everaert Ahmed Aboutaleb Bert Groothuizen en Jan Buiter Lees eerst de vragen en bekijk dan het interview. 4a Wie heb jij gekozen? (Naam) 4b Wanneer ging hij of zij voor het eerst naar China en wat deden of doen ze daar? 4c Aan welke Chinese eigenschap moest jouw persoon wennen? 4d Welke eigenschap bewondert hij of zij? 4e Jullie hebben in de film Elsa en Christa gehoord en nu een of meerdere China-gangers. Kunnen jullie samen tips bedenken voor zakenlieden die met China willen handelen en daarvoor de culturele verschillen willen overbruggen? Paviljoen Going Global China globaliseert Nadat China in 1949 communistisch is geworden, valt de handel met het buitenland stil. Vanaf 1980 gaat China weer voorzichtig open voor de internationale handel. De regering wijst vijf Speciale Economische Zones aan. Westerse bedrijven willen zich hier graag vestigen. Shanghai volgt in Het wordt een zogenaamde open stad. z.o.z. 5/7

7 5a Vink aan wat de Speciale Economisch Zones en open steden volgens jou aantrekkelijk maakt: belastingvoordelen goedkope arbeid beperkte persvrijheid eenvoudige regels voor im- en export Mandarijn als handelstaal goede economische opleidingen hiërarchische arbeidsverhoudingen toegang tot Chinese consumenten x x x x Wereldschepen Ga naar het model met de gestapelde schepen. Raak met het eetstokje Yin & Jan aan en luister naar hun verhaal. 5b Een binnenvaartschip is eigenlijk een soort wereldschip. Wat gebeurt waar? Trek een streep. Scheepsontwerp Staal gieten Nederland India Bouw romp Het afbouwen China Nederland 5c Bekijk de wereldkaart op de muur. De laptop wordt in China gebouwd. Welke landen dragen ook een steentje bij? Noem er drie. Nederland/Verenigde Staten/Taiwan/India/Afrika Paviljoen Thee met melk Hoe Chinees ben jij? Ga naar het schilderij. Raak met het eetstokje Yin & Jan aan en luister naar hun verhaal. 6a Drie dingen die afgebeeld staan op dit oude schilderij zijn Chinees. Welke? De thee De porseleinen vazen De zijden jurk b Lees de tekst Chinees porselein met Hollands tintje bij de porseleinen borden in de grote vitrine. Waarom is dit product een vroeg voorbeeld van globalisering? Het ontwerp voor de borden is destijds in Nederland gemaakt, de productie vond in China plaats en daarna werden ze naar Europa verscheept. z.o.z. 6/7

8 6c Op de labels aan het plafond kun je lezen welke spullen oorspronkelijk uit China of Nederland komen. Noem er drie waarvan je niet wist dat ze uit China stammen Klaar? Heb je vraag 1 tot en met 6 gedaan? Ga dan terug naar de krukjes en wacht tot iedereen klaar is. Bedenk alvast een antwoord op de volgende vragen: Kan Nederland nog zonder China? Kan China zonder Nederland? Gaat China een rol spelen in jouw toekomst? Zou jij Chinees willen leren? Waarom wel of niet? Dit werkblad is samengesteld door het Maritiem Museum Rotterdam (2011); vormgeving: Helmi Scheepers; met dank aan Uitgeverij Malmberg 7/7