Studie over de katoensector in de Europese Unie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Studie over de katoensector in de Europese Unie"

Transcriptie

1 Samenvatting De doelstellingen van deze studie zijn: de effecten beoordelen van de hervorming van de regeling voor katoen op de katoenproductie en op de rentabiliteit van katoen ten opzichte van alternatieve gewassen; de effecten beoordelen van de hervorming op de egreneringsindustrie; de effecten beoordelen van verschillende beleidsscenario's op de producenten en egreneringsbedrijven. DE EU-REGELING VOOR KATOEN De regeling voor katoen van de EU werd ingevoerd in 1981 op het moment dat Griekenland tot de Europese Gemeenschap toetrad. Bij de toetreding van Spanje en Portugal in 1986 werd de regeling uitgebreid. De regeling heeft tot doel "de katoenproductie te ondersteunen in de gebieden van de Gemeenschap waar zij van belang is voor de landbouweconomie, de betrokken producenten in staat te stellen een redelijk inkomen te verwerven en de markt te stabiliseren door structuurverbetering inzake het aanbod en het op de markt brengen." 1 Beginselen Vóór de in 2004 goedgekeurde hervorming, golden de volgende basisbeginselen in de katoensector: producenten kregen een minimumprijs per ton niet-geëgreneerde katoen; die prijs was samengesteld uit een prijs voor niet-geëgreneerde katoen, afgeleid van de wereldmarktprijs voor niet-geëgreneerde katoen, plus een bijdrage van de EG; de bijdrage van de EG werd toegekend aan de egreneringsbedrijven, die ze aan de katoenproducenten overmaakten; overschreed de katoenproductie bepaalde referentieniveaus, dan werd de minimumprijs verlaagd om overproductie te vermijden. De regeling voor katoen werd in 2004 hervormd en in 2006 werden de hervormingen ingevoerd. De steun aan de sector was niet langer gebaseerd op prijssteun, maar werd omgevormd naar gedeeltelijk ontkoppelde areaalbetalingen. Het ontkoppelde gedeelte (65% van de steun) werd ongeacht de productiebeslissingen betaald, terwijl de gekoppelde steun werd toegekend op basis van het opengaan van de katoenbollen, en niet op basis van de oogst. De opsplitsing van de steun is samengevat in tabel EXEC 1. 1 Protocol 4 PAGINA E1

2 Tabel EXEC 1: Areaalbetalingen voor katoen in 2006 ( /hectare) Basisareaal Ontkoppelde steun Gekoppelde steun ha 65% 35% Griekenland 1 370, Spanje 70,000 1, ,039 Portugal 360 1, Opmerkingen:1. Aan Griekenland zullen voor de eerste ha areaalbetalingen ten bedrage van 594 /ha worden toegekend en voor de resterende ha zal dat 342,85 /ha zijn. 2. Voor Spanje werd de ontkoppelde steun tot minder dan 65% herleid omdat 10% van de areaalbetalingen werd vervangen door gekoppelde steun. Dat was mogelijk op grond van artikel 69 van Verordening 1782/2003. Bron: DG AGRI De hervormde regeling voor katoen werd door de Spaanse regering aangevochten. Het Hof van Justitie oordeelde dat de vordering gegrond was en verklaarde de hervorming nietig omdat het proportionaliteitsbeginsel om de volgende twee redenen was geschonden: de EG had geen effectbeoordeling uitgevoerd; de EG had bij de berekening van de steun geen rekening gehouden met de directe arbeidskosten. De regeling mocht van kracht blijven totdat een nieuwe verordening tot stand was gekomen. Uitgaven in het kader van de regeling voor katoen Vóór de hervorming bestonden de communautaire uitgaven in het kader van de regeling voor katoen uit twee delen: steun aan de producenten; een administratieve vergoeding voor de egreneringsbedrijven. De ondergrens van de begrotingsuitgaven voor de steunregeling in de katoensector werd vastgelegd op 770 miljoen euro. In periodes dat dat niveau niet werd bereikt (1996, 1998 en 2001), werd een hogere prijs betaald aan de katoenproducenten. In 2005 bereikten de begrotingsuitgaven in de katoensector met 952 miljoen euro een recordniveau. Tussen 2001 en 2005 bedroeg de gemiddelde jaarlijkse steun aan katoenproducenten 761 miljoen euro, terwijl de administratieve vergoeding voor de egreneringsbedrijven gemiddeld 78,3 miljoen euro bedroeg. Na de invoering van de hervorming werd de totale steun aan de katoensector vastgelegd op 803 miljoen euro. Dat bedrag was gebaseerd op de gemiddelde begrotingsuitgaven in de referentieperiode en had betrekking op de volgende begrotingsposten: er werd 22 miljoen euro uitgetrokken voor plattelandsontwikkeling, 502 miljoen euro voor ontkoppelde steun, 275 miljoen euro voor gekoppelde steun en 4 miljoen euro voor de oprichting van brancheorganisaties. De egreneringsbedrijven ontvangen niets van deze steun. PAGINA E2

3 DE EUROPESE KATOENSECTOR Katoenproductie Katoen wordt geproduceerd in vier staten van de EU-27: Griekenland, Spanje, Portugal 2 en Bulgarije. Griekenland en Spanje zijn de grootste katoenproducenten. Het katoenareaal in de EU-15 nam gestaag toe tot het einde van de jaren '90 en bereikte een recordoppervlakte van bijna hectaren in 1999/2000. Sindsdien is het areaal waarop katoen wordt geproduceerd, stabiel gebleven (Diagram EXEC 1). Griekenland is de grootste producent. In dat land werken landbouwers in de katoensector en is katoen goed voor 9,1 % van de landbouwproductie. Voor de meeste landbouwers bedraagt het katoenareaal 2 tot 5 ha. 600 Diagram EXEC 1: katoenareaal in de EU 500 Area ('000 hectares) / / / / / / / / /07 Opmerking: Voor Spanje zijn alleen gegevens opgenomen vanaf de toetreding van het land tot de EU (1986/87) Bron: DG Landbouw 98% van Spanjes katoenproductie vindt plaats in Andalusië, waar 9500 landbouwers in de katoensector actief zijn. Katoen is goed voor 1,3% van de landbouwproductie in Spanje en voor 4,9% van die in Andalusië Hoewel het katoenareaal voor de meeste Spaanse landbouwers minder dan 10 ha bedraagt, ligt dat cijfer voor 5 % van de katoenproducenten op meer dan 50 ha. In de katoensector worden vaak meewerkende gezinsleden ingezet (Tabel EXEC 2). 2 In Portugal werd niet-geëgreneerde katoen voor egrenering naar Spanje gestuurd. PAGINA E3

4 Tabel EXEC 2: Inzet van meewerkende gezinsleden (uren per hectare en per jaar) Katoen Durumtarwe Maïs Zonnebloem Macedonië Thessalia Spanje Opmerking: Gegevens afkomstig van een vragenlijst wijzen op een lagere inzet van meewerkende gezinsleden dan de gegevens van het ILB. Voor Griekenland varieert de inzet van meewerkende gezinsleden van 75 tot 90 uur per hectare, in Spanje van 23 tot 60 uur per hectare. Bron: ILB Egrenering van katoen Het egreneringsbedrijf koopt niet-geëgreneerde katoen van landbouwers en verwerkt die tot geëgreneerde katoen en katoenzaad. De egreneringsbedrijven halen het grootste gedeelte van hun inkomen uit de egrenering van katoen en aanverwante activiteiten. In Griekenland wordt katoenzaad in bepaalde egreneringsbedrijven fijn gemalen om er katoenzaadolie en -meel uit te winnen. In Griekenland waren in 2005/ egreneringsbedrijven actief. Elk Grieks egreneringsbedrijf heeft gemiddeld 10 vaste personeelsleden en 30 seizoenarbeiders in dienst, wat wijst op rechtstreekse werkgelegenheid voor bijna 3000 werknemers (730 voltijds en 2200 deeltijds). In Spanje waren in 2005/ egreneringsbedrijven actief. De totale werkgelegenheid in de sector werd geschat op 1350 werknemers; 290 vaste en 1060 seizoenarbeiders. DE REGELING VOOR KATOEN VÓÓR DE HERVORMING De oude regeling voor katoen was gebaseerd op steun per ton en werkte een systeem met hoge in- en outputs in de hand. De katoensector realiseerde toen een hogere brutomarge en een hogere opbrengst per dag arbeid met meewerkende gezinsleden dan de belangrijkste gewassen die concurreren voor het areaal waarop katoen wordt geteeld (Diagram EXEC 2). De rentabiliteit was hoog genoeg om, dankzij de financiële stimulansen, de productie te handhaven, zonder dat ze uitbreidde (Tabel EXEC 3). PAGINA E4

5 Diagram EXEC 2: Brutomarge katoen vs. alternatieve gewassen vóór de hervorming van ,500 2,000 Gross Margin ( per hectare) 1,500 1, Cotton Durum Wheat Maize Sunflow er Makedonia Thessalia Spain Bron: LMC Tabel EXEC 3: Katoenareaal en productie vóór de hervorming van Griekenland Areaal (ha) 367, , ,000 Productie (ton) 1,006,248 1,137,229 1,124,714 Opbrengst (t/ha) Spanje Areaal (ha) 94,999 90,297 86,058 Productie (ton) 305, , ,482 Opbrengst (t/ha) Bron: DG AGRI. Vóór de hervorming was er overcapaciteit in de egreneringssector. Op basis van een gestandaardiseerde berekening 3 werd de capaciteitsbenutting in Griekenland geschat op 70% in en op 41% in Spanje (Diagram EXEC 3). 3 Het aantal dagen en uren dat per dag werd gewerkt door elk egreneringsbedrijf verschilt sterk. Om een objectieve maatstaf voor capaciteit te verkrijgen, hebben we onze berekeningen gebaseerd op de parameters van de Amerikaanse industrie. Dat bracht de capaciteit van niet-geëgreneerde katoen op 0,86 miljoen ton in Spanje en op 1,6 miljoen ton in Griekenland. PAGINA E5

6 Diagram EXEC 3: Gemiddelde capaciteitsbenutting in de egreneringssector in de EU en de VS, % Average Capacity Utilisation, , % 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Greece Spain US Overcapaciteit heeft verschillende oorzaken: Bron: LMC de egrenering was rendabel, waardoor uitbreiding in de hand werd gewerkt; in Griekenland stimuleerden de hoge katoenprijzen tussen 1995 en 1999 de katoenproductie. Tegen 2000 hadden de Griekse egreneringsbedrijven hun verwerkingscapaciteit verhoogd om aan de vraag naar meer katoen te kunnen voldoen. De productie nam echter niet verder toe. In vergelijking met de internationale standaarden, zijn de kosten voor egrenering hoog. Dat is gedeeltelijk te wijten aan de overcapaciteit. Die hoge kosten werden door de katoenregeling opgevangen via de aan de producenten gegarandeerde minimumprijs per ton nietgeëgreneederde katoen. DE HERVORMING VAN DE REGELING VOOR KATOEN De hervorming van de regeling voor katoen en de ontkoppeling van de steun in de graansector 4 hebben voor de producenten van deze gewassen tot een daling van de brutomarges 5 geleid (het totale inkomen van de landbouwbedrijven werd niet op dezelfde manier getroffen, omdat de vermindering van de prijssteun met meer ontkoppelde steun gepaard ging). 4 In Griekenland werd de graansector volledig ontkoppeld, terwijl in Spanje 25% van de steun gekoppeld bleef. 5 Bij de berekening van de brutomarges is de ontkoppelde steun niet inbegrepen omdat die de opbrengsten niet beïnvloedt. PAGINA E6

7 In Spanje en Griekenland liepen de reacties van de producenten op deze nieuwe situatie in 2006 erg uiteen (Diagram EXEC 4). In Spanje daalden zowel het katoenareaal als de opbrengsten (met respectievelijk 45% en 27%). In Griekenland steeg het katoenareaal met 4% en daalden de gemiddelde opbrengsten met 24%. Dat laatste was te wijten aan het slechte weer en was geen gevolg van de hervorming. 10% Diagram EXEC 4: Verandering in areaal en opbrengsten, 2006 vs % -10% Change (%) -20% -30% -40% -50% Area (Greece) Yield (Greece) Area (Spain) Yield (Spain) Bron: DG AGRI In Spanje kregen de producenten verschillende productiemogelijkheden na de hervorming: 1. de productie handhaven door traditionele productietechnieken te gebruiken (hoge inputs-hoge outputs); 2. de input verminderen en aanspraak maken op steun voor milieumaatregelen in de landbouw, die wordt toegekend bovenop de inkomsten uit de door de markt bepaalde katoenprijs en de gekoppelde steun; 3. de input verminderen, maar geen aanspraak maken op steun voor milieumaatregelen in de landbouw; 4. de input tot het niveau herleiden waarop nog net gekoppelde steun wordt betaald; 5. van katoen op alternatieve gewassen overschakelen. De belangrijkste alternatieven zijn durum tarwe, maïs of zonnebloemen. Wanneer er steun voor milieumaatregelen in de landbouw wordt toegekend, blijkt de brutomarge voor katoen in Spanje na de hervorming hoger dan die van de alternatieve gewassen (Diagram EXEC 5). Hoewel die steun onafhankelijk is van de regeling voor katoen, is hij een PAGINA E7

8 belangrijke factor gebleken bij de teeltkeuze van de landbouwers en het areaal waarvoor steun wordt toegekend is in 2006 dramatisch toegenomen. Het katoenareaal van landbouwers die geen steun voor milieumaatregelen kregen, verkleinde omdat ze overschakelden op meer winstgevende alternatieven. In de gevallen waarin de opbrengsten verder worden verminderd tot een systeem met lage in- en outputs (Optie 4), dalen de brutomarges verder. Toch hebben bepaalde Spaanse katoenproducenten voor die optie gekozen. Ze houdt de minste risico's in, kost het minst en indien de opbrengsten laag genoeg liggen, kan het ook voordelig zijn om de katoen niet te oogsten. Diagram EXEC 5: Spanje, brutomarges voor katoen vs. concurrerende gewassen, na de hervorming Gross Margin ( per hectare) 1, Option 1: Cotton (trad) Option 2: Cotton (agripayments) Option 3: Cotton (no agripayments) Option 4: Cotton (low input, no agripayment) Durum Wheat Maize Sunflow er Bron: LMC In Griekenland reageerden de producenten veel minder op de hervorming dan in Spanje en nam het katoenareaal in 2006 toe. Dat was gedeeltelijk te wijten aan het feit dat de opbrengsten van andere gewassen waren gedaald als gevolg van de volledige ontkoppeling van de steun in de graansector. De opbrengsten van durum tarwe, het belangrijkste alternatieve gewas, zijn kleiner dan die van katoen (Diagram EXEC 6). Maïs vormt een bijzonder geval. In sommige gevallen ligt de brutomarge immers hoger en tot nu toe schakelden de producenten niet op dit gewas over. Op korte termijn is dat toe te schrijven aan technische en economische factoren, maar ook aan een zekere traagheid bij de Griekse producenten. Zoals in Spanje zijn de opbrengsten voor producenten die steun voor milieumaatregelen in de landbouw krijgen, groter dan die uit alternatieve gewassen. Die steun is enkel beschikbaar in Thessalia en het areaal waarvoor deze steun wordt verleend, is niet toegenomen. PAGINA E8

9 Diagram EXEC 6: Griekenland, brutomarges voor katoen vs. concurrerende gewassen, na de hervorming Gross Margin ( per hectare) Cotton Cotton (agro-environ payments) Durum Wheat Maize Makedonia Thessalia Bron: LMC Door de lagere productie daalde de capaciteitsbenutting in de egreneringssector tot 17% in Spanje. In Griekenland daalde ze tot 56%. Onder normale weersomstandigheden zou de capaciteitsbenutting daar evenwel nog steeds ongeveer 70 % hebben bedragen. De hervorming heeft ook veranderingen met betrekking tot de kwaliteit teweeggebracht. De kwaliteit van niet-geëgreneerde katoen van de oogst van 2006 was slecht in zowel Griekenland als Spanje. In Griekenland was dat gedeeltelijk te wijten aan het slechte weer, maar de belangrijkste oorzaak was de verslechterde bedrijfsvoering op de landbouwbedrijven. GEVOLGEN VAN DE HERVORMING VOOR DE KATOENSECTOR Er kunnen drie verschillende reeksen van maatregelen worden onderscheiden, namelijk: terugkeer naar een stelsel van variabele inkomenstoeslag; de hervorming van 2004, maar met de mogelijkheid om de hoeveelheid ontkoppelde steun aan te passen; volledige ontkoppeling. Het stelsel van variabele inkomenstoeslagen Het stelsel van variabele inkomenstoeslagen is een systeem waarbij steun wordt toegekend per ton niet-geëgreneerde katoen.dit systeem is in overeenstemming met de maatregelen die vóór de hervorming van kracht waren. In dit systeem waren de brutomarges en opbrengsten per dag voor katoen opmerkelijk hoger dan die van alternatieve gewassen en het katoenareaal en de PAGINA E9

10 opbrengsten zouden niet mogen wijzigen ten opzichte van de periode vóór de hervorming (Tabel EXEC.3, boven). De hervorming van 2004, uitgevoerd in 2006 De effecten van de hervorming werden hierboven beschreven: het katoenareaal en de opbrengsten namen af in Spanje, terwijl het areaal ongewijzigd bleef in Griekenland. Voor de egreneringsbedrijven daalde de capaciteitsbenutting in Spanje, maar zou ze onder normale weersomstandigheden ongewijzigd zijn gebleven in Griekenland. Zonder extra steun voor agromilieumaatregelen in Spanje, zou het katoenareaal verder zijn afgenomen in 2006 (Tabel EXEC 4). Tabel EXEC 4: Katoenareaal en productie, Hervormingsscenario 2004 Hervormingsscenario Geen toename van de landbouwsteun Griekenland Areaal (ha) 362,000 Productie (ton) 1,122,200 Opbrengst (t/ha) 3.1 Capaciteitsbenutting 69% Spanje Areaal (ha) 63,119 33,783 Productie (ton) 164,109 87,835 Opbrengst (t/ha) Capaciteitsbenutting 19% 10% Opmerking: De Spaanse opbrengsten zijn gebaseerd op antwoorden op vragenlijsten. Bron: LMC Als de gekoppelde steun vermindert, daalt ook de brutomarge voor katoen en schakelen producenten over op alternatieve gewassen. Voor Spanje geldt het volgende: een daling met 30% (of 300 euro per hectare) van de gekoppelde steun zou resulteren in een vermindering van het beplante areaal met ha. Zonder steun voor milieumaatregelen zou dezelfde daling van de gekoppelde steun het beplante areaal tot ha doen afnemen (Tabel EXEC 5); wat betreft de productie, zijn de brutomarges altijd hoger voor systemen met gemiddelde inputs (Opties 2 en 3) dan voor een systeem met hoge inputs (Optie 1). Bijgevolg zouden de gemiddelde opbrengsten in Spanje lager moeten liggen dan vóór de hervorming; voor bepaalde producenten kan een systeem met lage inputs (Optie 4) voordeliger zijn. Dat zou de opbrengsten verder verminderen. In dit systeem worden producenten gestimuleerd om de kosten zo laag mogelijk te houden met het oog op een zo hoog mogelijke brutomarge; voor egreneringsbedrijven zouden de opties met gemiddelde inputs (Opties 2 en 3) betekenen dat de capaciteitsbenutting nooit meer dan 25% bedraagt. Voor Griekenland geldt het volgende: PAGINA E10

11 een daling met 30% (of 160 euro per hectare) van de gekoppelde steun zou resulteren in een vermindering van het beplante areaal met ha. Wat betreft de productie zijn de brutomarges steeds hoger voor het systeem met hoge in- en outputs en blijven de opbrengsten bijgevolg ongeveer gelijk aan die vóór de hervorming (Tabel EXEC 6); voor egreneringsbedrijven zou bij een daling van de gekoppelde betaling met 30% de capaciteitsbenutting tot 49% dalen. Tabel EXEC.5: Spanje, de effecten van veranderingen in gekoppelde steun Verandering Gekoppelde Totaal Productie Capaciteits-l Areaal (geen Productie Capaciteitsin steun areaal (ton nietgeëgreneerdmaatregelen benutting steun voor milieu- (ton benutting gekoppelde steun per ha (ha) katoen) % (ha) niet-geëgreneerde katoen).% + 50% 1,559 82, ,825 25% 77, ,475 24% + 40% 1,455 80, ,401 24% 72, ,629 22% + 30% 1,351 77, ,493 23% 65, ,045 20% + 20% 1,247 73, ,881 22% 56, ,465 17% + 10% 1,143 68, ,042 21% 45, ,540 14% 0% 1,039 63, ,109 19% 33,783 87,835 10% - 10% , ,604 17% 23,578 61,304 7% - 20% , ,704 16% 15,540 40,404 5% - 30% , ,339 14% 9,812 25,511 3% - 40% ,193 99,302 12% 6,015 15,639 2% - 50% ,892 77,720 9% 3,618 9,406 1% Bron: Hoofdstuk 5. Tabel EXEC.6: Griekenland, de effecten van veranderingen in gekoppelde steun op de sector Gekoppelde steun Areaal Productie Opbrengstebenutting Capaciteits- per ha 000 ha 000 ton t/ha (%) + 50% , % + 40% , % + 30% , % + 20% , % + 10% , % 0% , % - 10% % - 20% % - 30% % - 40% % - 50% % Bron: Hoofdstuk 5. PAGINA E11

12 Volledige ontkoppeling Bij volledige ontkoppeling en wanneer de steun in de graansector ook volledig wordt ontkoppeld wordt de brutomarge voor katoen in Spanje negatief (Diagram EXEC 7). Het katoenareaal daalt dan tot nul. In Griekenland worden de brutomarges negatief, behalve wanneer steun voor milieumaatregelen in de landbouw wordt toegekend (Diagram EXEC 8). Het katoenareaal zou moeten verkleinen tot het samenvalt met de oppervlakte waarvoor deze steun wordt verleend. 600 Diagram EXEC 7: Brutomarges bij volledige ontkoppeling in Spanje Gross Margin ( per ha) Cotton Cotton (agrienv payments) Cotton (no agri-env payments) Cotton (low input-low output) Durum Wheat Maize Sunflow er Bron: LMC PAGINA E12

13 Diagram EXEC 8: Katoen vs. concurrerende gewassen, volledige ontkoppeling, Griekenland Gross Margin ( per hectare) Cotton Cotton (agro-environ payments) Durum Wheat Maize Makedonia Thessalia Bron: LMC OPMERKINGEN Met betrekking tot de hervorming van de katoensector en de mogelijkheden tot verandering, blijkt uit onze analyse het volgende: het resultaat van de hervorming verschilt althans op korte termijn sterk in Griekenland en Spanje.In Spanje is het katoenareaal afgenomen, terwijl het in Griekenland even groot bleef.gezien de hogere brutomarges voor bepaalde concurrerende gewassen in Griekenland, zou het katoenareaal daar op lange termijn moeten afnemen; de snelheid waarmee landbouwers op andere gewassen overschakelen, is afhankelijk van de brutomarge, die zelf samenhangt met de prijzen en kosten. Onze analyse is gebaseerd op de prijzen waarmee de producenten in 2006 bij het planten werden geconfronteerd. Prijzen veranderen in de tijd. Zo leidt een stijging van de graanprijzen ten opzichte van katoen - zoals dat in 2006 het geval was tot hogere brutomarges ten gunste van de graanproductie en tot een verkleining van het katoenareaal; in een systeem van volledige ontkoppeling is de brutomarge voor katoen in op een na alle gevallen negatief. Producenten zouden dan op alternatieve gewassen moeten overschakelen en er zou veel minder katoenproductie zijn in Europa; in het huidige systeem zijn de brutomarges voor katoen het hoogst als er steun voor agromilieumaatregelen wordt toegekend. Dat is niet de doelstelling van de agromilieuregeling. Het maakt duidelijk dat het niveau van deze steun te hoog is; in het hervormde systeem wordt de gekoppelde steun verleend op basis van het opengaan van de katoenbollen en niet op basis van de oogst. Voor bepaalde Spaanse producenten is de beste productiebeslissing de overschakeling op een systeem met lage in- en outputs zonder te oogsten. Deze constatering maakt duidelijk dat er sprake is van een suboptimale PAGINA E13

14 stimuleringsstructuur die de egreneringssector niet in stand houdt. Dat is nochtans noodzakelijk, wil de sector op lange termijn rendabel blijven. In een systeem van gekoppelde steun moet katoenproductie het beoogde doel zijn. De steun op basis van het opengaan van de katoenbollen is in strijd met die visie omdat de katoen dan niet noodzakelijk wordt geoogst; er is overcapaciteit in de egreneringssector. Dat was ook al het geval vóór de hervorming, maar de overcapaciteit is vooral in Spanje - toegenomen als gevolg van de uit de hervorming voortvloeiende daling van de productie. Om de katoensector op lange termijn rendabel te houden, moet de egreneringscapaciteit worden gerationaliseerd. PAGINA E14

Beoordeling van de GLB-maatregelen voor de rijstsector

Beoordeling van de GLB-maatregelen voor de rijstsector Kaderovereenkomst nr. 30-CE-0197396/00-06 Evaluatie van de weerslag van de GLB-maatregelen op sectoren die rechtstreekse steun genieten of hebben genoten. Perceel 6: Rijst en tabak Beoordeling van de GLB-maatregelen

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 13 november 2003 (14.11) (OR. fr) 14725/03 Interinstitutioneel dossier: (CNS) 2003/0271 AGRIORG 73 AGRIFIN 143

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 13 november 2003 (14.11) (OR. fr) 14725/03 Interinstitutioneel dossier: (CNS) 2003/0271 AGRIORG 73 AGRIFIN 143 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 13 november 2003 (14.11) (OR. fr) 14725/03 Interinstitutioneel dossier: (CNS) 2003/0271 AGRIORG 73 AGRIFIN 143 VOORSTEL van: de Commissie d.d.: 12 november 2003 Betreft:

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD NL NL NL COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 30.6.2009 COM(2009) 314 definitief VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD over het functioneren van de in het kader van de procedure van artikel

Nadere informatie

granen Tarwe 13/10/2011 AGRI C5 Annemie Leys Marktsituatie rijst Codificatie mio ton vanaf 4 oktober Datum: Voorzitter: Entiteit: Afdeling: Afwezigen:

granen Tarwe 13/10/2011 AGRI C5 Annemie Leys Marktsituatie rijst Codificatie mio ton vanaf 4 oktober Datum: Voorzitter: Entiteit: Afdeling: Afwezigen: Datum: Onderwerp: 13/10/2011 Beheerscomité GRANEN Voorzitter: Verslaggever: Entiteit: Afdeling: Aanwezigen: Afwezigen: AGRI C5 Annemie Leys Departement Landbouw en Visserij Afdeling Landbouw- en Visserijbeleid

Nadere informatie

14. De effecten van de beleidsopties

14. De effecten van de beleidsopties 14. De effecten van de beleidsopties Op basis van de resultaten van de effectstudies en de simulatiemodellen is in tabel 1 voor elk van de vier beleidsopties een overzicht uitgewerkt (cijfers bij benadering)

Nadere informatie

Wijnimport Nederland naar regio

Wijnimport Nederland naar regio DO RESEARCH Wijnimport Nederland naar regio Sterke opmars wijn uit Chili Jeroen den Ouden 1-10-2011 Inleiding en inhoudsopgave Pagina I De invoer van wijn in Nederland 1 II De invoer van wijn naar herkomst

Nadere informatie

Schuivende panelen. Petra Berkhout

Schuivende panelen. Petra Berkhout Schuivende panelen Petra Berkhout Kerncijfers agrocomplex Nederland, 2012 2 Aandeel (%) van deelcomplexen in TW en werkgelegenheid, 2012 Deelcomplex Toegevoegde waarde Werkgelegenh eid 2012 2012 Akkerbouw

Nadere informatie

Algemene informatie over de respondent

Algemene informatie over de respondent Openbare raadpleging over de Refit-evaluatie van de EU-wetgeving inzake gewasbeschermingsmiddelen en bestrijdingsmiddelenresiduen Velden met een * zijn verplicht. Algemene informatie over de respondent

Nadere informatie

Vooruitzichten granen en weersomstandigheden. Verkopen uit interventie

Vooruitzichten granen en weersomstandigheden. Verkopen uit interventie Datum: 26/05/2011 Onderwerp: Beheerscomité granen Voorzitter: Verslaggever: Entiteit: Afdeling: Aanwezigen: Europese Commissie : C5 Robin.thiers@lv.vlaanderen.be Departement Landbouw en Visserij Afdeling

Nadere informatie

RAAD VA DE EUROPESE U IE. Brussel, 1 september 2008 (02.09) (OR. en) 12583/08 ADD 2 FISC 109

RAAD VA DE EUROPESE U IE. Brussel, 1 september 2008 (02.09) (OR. en) 12583/08 ADD 2 FISC 109 RAAD VA DE EUROPESE U IE Brussel, 1 september 2008 (02.09) (OR. en) 12583/08 ADD 2 FISC 109 I GEKOME DOCUME T van: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese

Nadere informatie

Eindexamen economie 1 vwo 2005-II

Eindexamen economie 1 vwo 2005-II Opgave 1 Quartaire sector onder vuur In de periode 1998-2001 steeg de arbeidsproductiviteit in de Nederlandse economie. Die productiviteitsstijging was niet in iedere sector even groot, zoals blijkt uit

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN. Voorstel voor een VERORDENING VAN DE RAAD

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN. Voorstel voor een VERORDENING VAN DE RAAD COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 8.11.2006 COM(2006) 677 definitief 2006/0226 (CNS) Voorstel voor een VERORDENING VAN DE RAAD houdende aanpassing van Verordening (EG) nr. 1782/2003 tot

Nadere informatie

Grotere landbouwbedrijven bepalen grondvraag en -prijs

Grotere landbouwbedrijven bepalen grondvraag en -prijs Grotere landbouwbedrijven bepalen grondvraag en -prijs Huib Silvis en Martien Voskuilen Grotere bedrijven zijn bij uitbreiding van het areaal landbouwgrond in het voordeel omdat zij over het algemeen hogere

Nadere informatie

Eindexamen economie havo I

Eindexamen economie havo I Opgave 1 Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. 1 Voorbeeld van een juiste berekening: 47,5 27,5 100% = 72,73% 27,5

Nadere informatie

PERSBERICHT Brussel, 13 december 2017

PERSBERICHT Brussel, 13 december 2017 PERSBERICHT Brussel, 13 december 2017 Inhaalbeweging voor de landbouwers in 2017 De heeft samen met de gewestelijke overheden en deskundigen de voorlopige schattingen van de Belgische landbouweconomische

Nadere informatie

1 ALGEMENE ECONOMISCHE SITUATIE

1 ALGEMENE ECONOMISCHE SITUATIE 1 Titel: Beheerscomité granen Datum: 13/11/2014 Voorzitter: Verslaggever: Entiteit: Afdeling: Aanwezigen: Afwezigen: AGRI-C5 Gabriël Ysebaert Departement Landbouw en Visserij Landbouw- en Visserijbeleid

Nadere informatie

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2016/1613 VAN DE COMMISSIE

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2016/1613 VAN DE COMMISSIE L 242/10 GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2016/1613 VAN DE COMMISSIE van 8 september 2016 tot vaststelling van buitengewone aanpassingssteun voor melkproducenten en landbouwers in andere veehouderijsectoren

Nadere informatie

Resolutie van het Europees Parlement over de arctische landbouw (2003/2051(INI))

Resolutie van het Europees Parlement over de arctische landbouw (2003/2051(INI)) P5_TA(2004)0014 Arctische landbouw Resolutie van het Europees Parlement over de arctische landbouw (2003/2051(INI)) Het Europees Parlement, gezien de doelstelling die is geformuleerd in paragraaf 40 van

Nadere informatie

PERSBERICHT Brussel, 14 december 2016

PERSBERICHT Brussel, 14 december 2016 PERSBERICHT Brussel, 14 december 2016 Een al bij al zeer moeilijk jaar voor landbouwers De heeft samen met de gewestelijke overheden en deskundigen ter zake de voorlopige schattingen van de Belgische landbouweconomische

Nadere informatie

gespecialiseerde bedrijven overige bedrijven aantal varkens per bedrijf

gespecialiseerde bedrijven overige bedrijven aantal varkens per bedrijf De markt voor de varkenshouderij in Nederland Structuur In Nederland worden op ongeveer 1. bedrijven varkens gehouden. Het aantal bedrijven met varkens is de afgelopen jaren duidelijk afgenomen (figuur

Nadere informatie

Zittingsdocument ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag met verzoek om mondeling antwoord B8-0007/2018

Zittingsdocument ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag met verzoek om mondeling antwoord B8-0007/2018 Europees Parlement 2014-2019 Zittingsdocument B8-0145/2018 12.3.2018 ONTWERPRESOLUTIE naar aanleiding van vraag met verzoek om mondeling antwoord B8-0007/2018 ingediend overeenkomstig artikel 128, lid

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 vwo 2007-I

Eindexamen economie 1-2 vwo 2007-I Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 2 q v = 200 1,25 + 450 = 200 q a

Nadere informatie

Publicatieblad van de Europese Unie L 314/7

Publicatieblad van de Europese Unie L 314/7 15.11.2006 Publicatieblad van de Europese Unie L 314/7 VERORDENING (EG) Nr. 1679/2006 VAN DE COMMISSIE van 14 november 2006 tot wijziging en rectificatie van Verordening (EG) nr. 1973/2004 houdende uitvoeringsbepalingen

Nadere informatie

Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)!

Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Vragen aangeduid met een * toetsen in het bijzonder het inzicht en toepassingsvermogen. Deze vragenreeksen zijn vrij beschikbaar.

Nadere informatie

AGRI C5 Annemie Leys Departement Landbouw en Visserij Afdeling Landbouw- en Visserijbeleid Annemie Leys (VL), Danièle Haine (WAL)

AGRI C5 Annemie Leys Departement Landbouw en Visserij Afdeling Landbouw- en Visserijbeleid Annemie Leys (VL), Danièle Haine (WAL) Datum: 24/11/2011 Onderwerp: Beheerscomité GRANEN Voorzitter: Verslaggever: Entiteit: Afdeling: Aanwezigen: Afwezigen: AGRI C5 Annemie Leys Departement Landbouw en Visserij Afdeling Landbouw- en Visserijbeleid

Nadere informatie

4. De suikerproductie in de Europese Unie

4. De suikerproductie in de Europese Unie 4. De suikerproductie in de Europese Unie De jaarlijkse suikerproductie in het Europa van de vijftien schommelde tussen de 15 en 18 miljoen ton. De productie is in handen van 30 ondernemingen die tezamen

Nadere informatie

Inkomsten en uitgaven van de landsoverheid Curaçao in 2014

Inkomsten en uitgaven van de landsoverheid Curaçao in 2014 Inkomsten en uitgaven van de landsoverheid Curaçao in 2014 Inleiding Joyce Mahabali De inkomsten van de overheid zijn de gelden die de overheid binnenkrijgt, overheidsuitgaven zijn de gelden die de overheid

Nadere informatie

Evolutie van de Belgische voorraden

Evolutie van de Belgische voorraden Evolutie van de Belgische voorraden 2015-2016 V. De Blauwer (Inagro), D. Florins (FIWAP), P. Lebrun (FIWAP) Samenvatting Jaarlijks houden FIWAP, CARAH, PCA en Inagro een enquête om de evolutie van de aardappelvoorraden

Nadere informatie

HOOFDSTUK 14: OEFENINGEN

HOOFDSTUK 14: OEFENINGEN 1 HOOFDSTUK 14: OEFENINGEN 1. Antwoord met juist of fout op elk van de onderstaande beweringen. Geef telkens een korte a) Indien een Amerikaans toerist op de Grote Markt van Brussel een Deens bier drinkt,

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL LANDBOUW EN PLATTELANDSONTWIKKELING. INTERPRETATIENOTA Nr. 2015-01

EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL LANDBOUW EN PLATTELANDSONTWIKKELING. INTERPRETATIENOTA Nr. 2015-01 EUROPESE COMMISSIE DIRECTORAAT-GENERAAL LANDBOUW EN PLATTELANDSONTWIKKELING Directoraat I. Landbouwwetgeving en procedures I.1. Landbouwwetgeving; vereenvoudiging Datum van verspreiding 8.7.2015 INTERPRETATIENOTA

Nadere informatie

EUROPEES PARLEMENT. Commissie landbouw en plattelandsontwikkeling

EUROPEES PARLEMENT. Commissie landbouw en plattelandsontwikkeling EUROPEES PARLEMENT 1999 2004 Commissie landbouw en plattelandsontwikkeling 30 januari 2002 PE 307.207/12-20 AMENDEMENTEN 12-20 Ontwerpverslag Carlos Bautista Ojeda over de financiering van in het kader

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 4 februari 2010 (OR. en) 6056/10 Interinstitutioneel dossier: 2010/0028 (NLE) ANTIDUMPING 8 COMER 16

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 4 februari 2010 (OR. en) 6056/10 Interinstitutioneel dossier: 2010/0028 (NLE) ANTIDUMPING 8 COMER 16 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 4 februari 2010 (OR. en) 6056/10 Interinstitutioneel dossier: 2010/0028 (NLE) ANTIDUMPING 8 COMER 16 VOORSTEL van: de Commissie d.d.: 4 februari 2010 Betreft: Voorstel

Nadere informatie

VR MED.0081/1

VR MED.0081/1 VR 2017 1702 MED.0081/1 DE VLAAMSE MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW MEDEDELING AAN DE LEDEN VAN VLAAMSE REGERING Betreft: Voortgangsrapport van Vlaams mitigatieplan 2013-2020 met Broeikasgasinventaris

Nadere informatie

Eindexamen economie 1 havo 2000-I

Eindexamen economie 1 havo 2000-I Opgave 1 Meer mensen aan de slag Het terugdringen van de werkloosheid is in veel landen een belangrijke doelstelling van de overheid. Om dat doel te bereiken, streeft de overheid meestal naar groei van

Nadere informatie

Sectorrapport Bos- en haagplantsoen

Sectorrapport Bos- en haagplantsoen Sectorrapport Bos- en haagplantsoen Najaar 2009 Inhoudsopgave Terugblik seizoen 2008/2009...................................................................................... 3 Najaar 2009 sector bos-

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE. Begeleidend document bij het voorstel voor een

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE. Begeleidend document bij het voorstel voor een COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 23.7.2008 SEC(2008) 2291 WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE Begeleidend document bij het voorstel voor een VERORDENING VAN HET EUROPEES PARLEMENT

Nadere informatie

De evolutie van het arbeidsvolume in België, de gewesten en de Europese unie

De evolutie van het arbeidsvolume in België, de gewesten en de Europese unie De evolutie van het arbeidsvolume in België, de gewesten en de Europese unie In het kader van de Jaarreeks 2000 verscheen een studie over de evolutie van het arbeidsvolume in België, het Vlaams en het

Nadere informatie

Opleidings- en begeleidingscheques

Opleidings- en begeleidingscheques Opleidings- en begeleidingscheques De Maatregel Om werknemers ertoe aan te zetten een leven lang te leren, draagt de Vlaamse overheid financieel een steentje bij. Sinds september 2003 1 kunnen werknemers

Nadere informatie

DOCUMENTATIENOTA CRB

DOCUMENTATIENOTA CRB DOCUMENTATIENOTA CRB 2010-1261 Effecten van de (para)fiscale veranderingen op de ontwikkeling van de nettolonen tegen constante prijzen van 1996 tot 2009: globalisatie van de resultaten CRB 2010-1261 14

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN. Voorstel voor een

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN. Voorstel voor een COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 17.12.1999 COM(1999) 703 definitief 1999/0272 (CNS) Voorstel voor een RICHTLIJN VAN DE RAAD tot wijziging van Richtlijn 77/388/EEG betreffende het gemeenschappelijk

Nadere informatie

7703/01 AL/nc DG B I NL

7703/01 AL/nc DG B I NL RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 10 mei 2001 (OR. fr) 7703/01 Interinstitutioneel dossier: 1999/0202 (CNS) LIMITE AGRIORG 37 AGRIFIN 45 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: Verordening

Nadere informatie

Titel 1 (eigen middelen): miljoen EUR. Titel 3 (overschotten, saldi en aanpassingen): miljoen EUR

Titel 1 (eigen middelen): miljoen EUR. Titel 3 (overschotten, saldi en aanpassingen): miljoen EUR Raad van de Europese Unie Brussel, 17 juni 2016 (OR. en) 9586/16 BUDGET 15 TOELICHTING Betreft: Ontwerp van gewijzigde begroting nr. 2 bij de algemene begroting 2016: Boeking van het overschot van het

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 vwo 2004-II

Eindexamen economie 1-2 vwo 2004-II 4 Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 Een voorbeeld van een juiste berekening is:

Nadere informatie

Arbeidsproductiviteit in MKB en grootbedrijf

Arbeidsproductiviteit in MKB en grootbedrijf M21221 Arbeidsproductiviteit in MKB en groot Verklaring van verschillen tussen MKB en groot en ontwikkelingen 1993-29 Anne Bruins Ton Kwaak Zoetermeer, november 212 Arbeidsproductiviteit in MKB en groot

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN MEDEDELING VAN DE COMMISSIE. Financieel pakket voor de toetredingsonderhandelingen met Bulgarije en Roemenië

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN MEDEDELING VAN DE COMMISSIE. Financieel pakket voor de toetredingsonderhandelingen met Bulgarije en Roemenië COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 10.2.2004 SEC(2004) 160 definitief MEDEDELING VAN DE COMMISSIE Financieel pakket voor de toetredingsonderhandelingen met Bulgarije en Roemenië NL NL MEDEDELING

Nadere informatie

Internationale handel visproducten

Internationale handel visproducten Internationale handel visproducten Marktmonitor ontwikkelingen 27-211 en prognose voor 212 Januari 213 Belangrijkste trends 27-211 Ontwikkelingen export De Nederlandse visverwerkende industrie speelt een

Nadere informatie

VERSLAG //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

VERSLAG ////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// 1 Vlaamse overheid Koning Albert II-laan 35 bus 40 1030 BRUSSEL T 02 552 79 32 F 02 552 78 71 www.vlaanderen.be VERSLAG //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Nadere informatie

Scorebord van de interne markt

Scorebord van de interne markt Scorebord van de interne markt Prestaties per lidstaat Nederland (Verslagperiode: 2016) Omzetting van wetgeving Verleden jaar moesten de lidstaten 66 nieuwe richtlijnen omzetten, een sterke toename dus

Nadere informatie

IEUWSBR. Fiscale behandeling UWS. van toeslagrechten. Task Force Economie IEUWS S NIEUWSBRIE

IEUWSBR. Fiscale behandeling UWS. van toeslagrechten. Task Force Economie IEUWS S NIEUWSBRIE UWS Fiscale behandeling S UWSBR S BR UWS IEUWS IEUWSBR BR van toeslagrechten Task Force Economie S IEUWSBR BR IEUWS NIEUWSBRIE NIEUWS BRIE S NIEUWSBRIE Fiscale behandeling van toeslagrechten De ministers

Nadere informatie

Voorstel voor een VERORDENING VAN DE RAAD

Voorstel voor een VERORDENING VAN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 11.4.2016 COM(2016) 208 final 2016/0111 (NLE) Voorstel voor een VERORDENING VAN DE RAAD tot wijziging van Verordening (EU) nr. 1370/2013 houdende maatregelen tot vaststelling

Nadere informatie

De inkomensverdeling van ouderen internationaal vergeleken

De inkomensverdeling van ouderen internationaal vergeleken Bron: K. Caminada & K. Goudswaard (2017), De inkomensverdeling van ouderen internationaal vergeleken, Geron Tijdschrift over ouder worden & maatschappij jaargang 19, nummer 3: 10-13. De inkomensverdeling

Nadere informatie

I. BEREKENING VAN HET GEMIDDELD PERSONEELSBESTAND A. Alle personeelsleden. Gemiddeld personeelsbestand in 2001 ... A1 =... B1 251 ... A2 =... B2...

I. BEREKENING VAN HET GEMIDDELD PERSONEELSBESTAND A. Alle personeelsleden. Gemiddeld personeelsbestand in 2001 ... A1 =... B1 251 ... A2 =... B2... Identiteit :.. Repertoriumnummer :.. Nationaal nummer : TABEL voor de berekening van de vrijstelling voor bijkomend personeel (art. van de Programmawet van 0.. tot bevordering van het zelfstandig ondernemerschap,

Nadere informatie

1 ALGEMENE ECONOMISCHE INDICATOREN (D.D. 27/01/ 15)

1 ALGEMENE ECONOMISCHE INDICATOREN (D.D. 27/01/ 15) 1 Titel: Beheerscomité granen Datum: 28/01/2015 Voorzitter: Verslaggever: Entiteit: Afdeling: Aanwezigen: Afwezigen: AGRI-C5 Gabriël Ysebaert Departement Landbouw en Visserij Landbouw- en Visserijbeleid

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE. Staatssteun / Nederland SA (2016/N) Subsidieverordening Natuur- en Landschapsbeheer (SVNL)

EUROPESE COMMISSIE. Staatssteun / Nederland SA (2016/N) Subsidieverordening Natuur- en Landschapsbeheer (SVNL) EUROPESE COMMISSIE Brussel, 1.09.2016 C(2016) 5506 final Betreft: Staatssteun / Nederland SA.45811 (2016/N) Subsidieverordening Natuur- en Landschapsbeheer (SVNL) Excellentie, De Europese Commissie (hierna

Nadere informatie

Rabobank Food & Agri. Druk op varkensvleesmarkt blijft. Kwartaalbericht Varkens Q2 2015

Rabobank Food & Agri. Druk op varkensvleesmarkt blijft. Kwartaalbericht Varkens Q2 2015 Rabobank Food & Agri Kwartaalbericht Varkens Q2 2015 Druk op varkensvleesmarkt blijft De vooruitzichten voor de Nederlandse varkenshouderij voor het tweede kwartaal 2015 blijven mager. Ondanks de seizoensmatige

Nadere informatie

Beheerscomité dierlijke producten: pluimveevlees en eieren. Lieve De Smit Departement Landbouw en Visserij Afdeling Landbouw- en Visserijbeleid

Beheerscomité dierlijke producten: pluimveevlees en eieren. Lieve De Smit Departement Landbouw en Visserij Afdeling Landbouw- en Visserijbeleid Datum: 17/10/2013 Onderwerp: Beheerscomité dierlijke producten: pluimveevlees en eieren Verslaggever: Entiteit: Afdeling: Lieve De Smit Departement Landbouw en Visserij Afdeling Landbouw- en Visserijbeleid

Nadere informatie

1 MARKTSITUATIE GRANEN 1

1 MARKTSITUATIE GRANEN 1 1 Titel: Beheerscomité granen Datum: 25/09/2014 Voorzitter: Verslaggever: Entiteit: Afdeling: Aanwezigen: Afwezigen: AGRI-C5 Gabriël Ysebaert Departement Landbouw en Visserij Landbouw- en Visserijbeleid

Nadere informatie

rapportage Producentenvertrouwen kwartaal 1. Deze resultaten zijn tevens gepubliceerd in de tussenrapportage economische barometer (5 juni 2002)

rapportage Producentenvertrouwen kwartaal 1. Deze resultaten zijn tevens gepubliceerd in de tussenrapportage economische barometer (5 juni 2002) Rapportage producentenvertrouwen oktober/november 2002 Inleiding In de eerste Economische Barometer van Breda heeft de Hogeschool Brabant voor de eerste keer de resultaten gepresenteerd van haar onderzoek

Nadere informatie

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2015/1369 VAN DE COMMISSIE

GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2015/1369 VAN DE COMMISSIE 8.8.2015 NL L 211/17 GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) 2015/1369 VAN DE COMMISSIE van 7 augustus 2015 tot wijziging van Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 1031/2014 tot vaststelling van verdere tijdelijke buitengewone

Nadere informatie

4. Het voorzitterschap verzoekt de Raad derhalve de ontwerp-conclusies in bijlage dezes aan te nemen.

4. Het voorzitterschap verzoekt de Raad derhalve de ontwerp-conclusies in bijlage dezes aan te nemen. RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 17 maart 2008 7150/1/08 REV 1 (de,nl,da,el,pt,sv,cs,et,lt,mt,sl) AGRI 62 AGRISTR 8 AGRIORG 21 VERSLAG van: het Speciaal Comité landbouw d.d.: 10 maart 2008 aan: de Raad

Nadere informatie

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Datum : 26 augustus 2003 Onderwerp : Bijzondere aanpassing WML periode 1999 t/m 2002

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Datum : 26 augustus 2003 Onderwerp : Bijzondere aanpassing WML periode 1999 t/m 2002 Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Datum : 26 augustus 2003 Onderwerp : Bijzondere aanpassing WML periode 1999 t/m 2002 Aanleiding Elke vier jaar moet de vraag worden beantwoord of er omstandigheden

Nadere informatie

Marktontwikkelingen varkenssector

Marktontwikkelingen varkenssector Marktontwikkelingen varkenssector 1. Inleiding In de deze nota wordt ingegaan op de marktontwikkelingen in de varkenssector in Nederland en de Europese Unie. Waar mogelijk wordt vooruitgeblikt op de te

Nadere informatie

emissie broeikasgassen

emissie broeikasgassen Eco-efficiëntie van de industrie D index (=1) 12 11 1 9 8 7 6 5 21 22 23 24 26 27 26 bruto toegevoegde waarde totaal energiegebruik emissie fijn stof (M 2,5 ) emissie broeikasgassen emissie ozonprecursoren

Nadere informatie

Ontwikkelingen op de agrarische grondmarkt tot 1 juli 2004.

Ontwikkelingen op de agrarische grondmarkt tot 1 juli 2004. Ontwikkelingen op de agrarische grondmarkt tot 1 juli 2004. 1 In deze notitie wordt een beeld geschetst van de ontwikkelingen op de agrarische grondmarkt over de periode vanaf 1 januari tot 1 juli 2004.

Nadere informatie

Inhoud. KvK Oost Nederland - Kennis- en Adviescentrum COEN Oost Nederland Vervoer, opslag en communicatie Kwartaalcijfers Pagina 1 van 26

Inhoud. KvK Oost Nederland - Kennis- en Adviescentrum COEN Oost Nederland Vervoer, opslag en communicatie Kwartaalcijfers Pagina 1 van 26 Inhoud Ontwikkeling productie 2 Verwachting productie 3 Oordeel productiecapaciteit 4 Ontwikkeling aantal orders 5 Verwachting aantal orders 6 Verwachting aantal exportorders 7 Oordeel orderpositie 8 Oordeel

Nadere informatie

Beheerscomité dierlijke producten: varkensvlees. Timo Delveaux Departement Landbouw en Visserij Afdeling Landbouw- en Visserijbeleid

Beheerscomité dierlijke producten: varkensvlees. Timo Delveaux Departement Landbouw en Visserij Afdeling Landbouw- en Visserijbeleid VERSLAG: Titel (wijzig in documenteigenschappen) Datum: 20/09/2012 Onderwerp: Beheerscomité dierlijke producten: varkensvlees Verslaggever: Entiteit: Afdeling: Timo Delveaux Departement Landbouw en Visserij

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE. Staatssteun /België SA.35985 (2012/N) "Vergoeding van de schade aan de landbouw als gevolg van de droogte van het voorjaar 2011"

EUROPESE COMMISSIE. Staatssteun /België SA.35985 (2012/N) Vergoeding van de schade aan de landbouw als gevolg van de droogte van het voorjaar 2011 EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.2.2013 C(2013) 1039 final Betreft: Staatssteun /België SA.35985 (2012/N) "Vergoeding van de schade aan de landbouw als gevolg van de droogte van het voorjaar 2011" Excellentie,

Nadere informatie

Productierekening 2005

Productierekening 2005 Productierekening 2005 December 2006 Els Demuynck Els Bernaerts Jonathan Platteau Beleidsdomein Landbouw en Visserij Afdeling Monitoring en Studie (AMS) Leuvenseplein 4 1000 Brussel De productierekening

Nadere informatie

Pachtafhankelijke bedrijven in beeld

Pachtafhankelijke bedrijven in beeld Pachtafhankelijke in beeld Huib Silvis, Ruud van der Meer en Martien Voskuilen Pacht heeft een belangrijke rol als financieringsinstrument voor de landbouw, zowel bij bedrijfsovername als bedrijfsvergroting.

Nadere informatie

De buitenlandse handel van België

De buitenlandse handel van België De buitenlandse handel van België 1 ste kwartaal 2010 1 De buitenlandse handel van België na het eerste kwartaal van 2010 (Bron: NBB communautair concept*) Analyse van de cijfers van het eerste kwartaal

Nadere informatie

Examen HAVO. Economie 1

Examen HAVO. Economie 1 Economie 1 Examen HAVO Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 21 juni 13.30 16.00 uur 20 00 Dit examen bestaat uit 31 vragen. Voor elk vraagnummer is aangegeven hoeveel punten met een goed

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. over de ontwikkeling van de uitgaven uit het ELGF

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD. over de ontwikkeling van de uitgaven uit het ELGF EUROPESE COMMISSIE Brussel, 21.11.2017 COM(2017) 696 final VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over de ontwikkeling van de uitgaven uit het ELGF Systeem voor vroegtijdige waarschuwing

Nadere informatie

Omzet 148,6 miljoen (+1%) Toegevoegde waarde 37,2 miljoen (+10%) Bruto bedrijfskasstroom (EBITDA) 20,2 miljoen (+12%)

Omzet 148,6 miljoen (+1%) Toegevoegde waarde 37,2 miljoen (+10%) Bruto bedrijfskasstroom (EBITDA) 20,2 miljoen (+12%) Hogere volumes zorgen voor stijging toegevoegde waarde en ebitda met meer dan 10% Resultaat Resilux na belasting stijgt met meer dan 25% Resultaat JV Airolux blijft voorlopig nog negatief Kerncijfers eerste

Nadere informatie

Barometer kinesitherapie 2013

Barometer kinesitherapie 2013 Barometer kinesitherapie 2013 Ingevolge de nomenclatuurhervorming van 2002, lag het uitgavenniveau voor kinesitherapie in 2003 op het laagste niveau sinds 1991. Vanaf 2004 beginnen de uitgaven opnieuw

Nadere informatie

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD. over de "octroi de mer"-belastingregeling in de Franse overzeese departementen. SEC(2010) 1558 def.

VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD. over de octroi de mer-belastingregeling in de Franse overzeese departementen. SEC(2010) 1558 def. NL NL NL EUROPESE COMMISSIE Brussel, 14.12.2010 COM(2010) 742 definitief VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN DE RAAD over de "octroi de mer"-belastingregeling in de Franse overzeese departementen SEC(2010) 1558

Nadere informatie

Lesbrief Vraag en Aanbod 1 e druk

Lesbrief Vraag en Aanbod 1 e druk Hoofdstuk 1 1.6 C Markten 1.7 a. De prijzen zijn gestegen. Bij een gelijk volume (= afzet) leidt dit tot een omzetgroei. b. Indexcijfer volume (afzet): 105, indexcijfer prijs: 97,1. 97,1 105 = 101,96.

Nadere informatie

Beroepsbevolking 2005

Beroepsbevolking 2005 Beroepsbevolking 2005 De veroudering van de beroepsbevolking is duidelijk zichtbaar in de veranderende leeftijdspiramide van de werkzame beroepsbevolking (figuur 1). In 1975 behoorde het grootste deel

Nadere informatie

Studiedienst PVDA Studie over de transfers van lonen naar winsten onder de regering-michel.

Studiedienst PVDA Studie over de transfers van lonen naar winsten onder de regering-michel. Studiedienst PVDA Studie over de transfers van lonen naar winsten onder de regering-michel. EEN TRANSFER VAN BIJNA 9 MILJARD UIT DE PORTEMONNEE VAN DE WERKENDE MENSEN NAAR DE BEDRIJFSWINSTEN. EEN VERLIES

Nadere informatie

Inhoud. KvK Oost Nederland - Kennis- en Adviescentrum COEN Oost Nederland Groothandel Kwartaalcijfers Pagina 1 van 27

Inhoud. KvK Oost Nederland - Kennis- en Adviescentrum COEN Oost Nederland Groothandel Kwartaalcijfers Pagina 1 van 27 Inhoud Ontwikkeling aantal orders 2 Verwachting aantal orders 3 Verwachting aantal exportorders 4 Verwachting inkopen bij leveranciers 5 Oordeel orderpositie 6 Oordeel orderpositie buitenland 7 Oordeel

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 vwo 2007-II

Eindexamen economie 1-2 vwo 2007-II Beoordelingsmodel Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 maximumscore 1 0,15 0,12 100% = 25%

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE. Begeleidend Document. bij het Voorstel voor een

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE. Begeleidend Document. bij het Voorstel voor een COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 17.10.2008 SEC(2008) 2616 WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE Begeleidend Document bij het Voorstel voor een VERORDENING VAN HET EUROPEES PARLEMENT

Nadere informatie

Opleidings- en begeleidingscheques

Opleidings- en begeleidingscheques Opleidings- en begeleidingscheques De Maatregel Om werknemers ertoe aan te zetten een leven lang te leren, draagt de overheid financieel een steentje bij. Sinds september 2003 1 kunnen werknemers opleidings-

Nadere informatie

EU bescherming voor geografische aanduidingen. Europese kwaliteitsregelingen ter bescherming van voedselkwaliteit en diversiteit

EU bescherming voor geografische aanduidingen. Europese kwaliteitsregelingen ter bescherming van voedselkwaliteit en diversiteit EU bescherming voor geografische aanduidingen Europese kwaliteitsregelingen ter bescherming van voedselkwaliteit en diversiteit Diederik DE SMEDT, Europese Commissie DG Landbouw en plattelandsontwikkeling

Nadere informatie

I. BEREKENING VAN HET GEMIDDELD PERSONEELSBESTAND A. Alle personeelsleden. Gemiddeld personeelsbestand in 2010 ... A1 =... B1 251 ... A2 =... B2...

I. BEREKENING VAN HET GEMIDDELD PERSONEELSBESTAND A. Alle personeelsleden. Gemiddeld personeelsbestand in 2010 ... A1 =... B1 251 ... A2 =... B2... Identiteit:.. Repertoriumnummer:.. Ondernemingsnr. of nationaal nr.:. TABEL voor de berekening van de vrijstelling voor bijkomend personeel (artikel 67ter van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992)

Nadere informatie

Begeleidende nota minimale MTR-advisering

Begeleidende nota minimale MTR-advisering 1. Inleidend kader Begeleidende nota minimale MTR-advisering Met ingang van 1 januari 2015 is een volgende hervorming van het GLB in werking getreden. Deze hervorming bouwt verder op de eerder ingeslagen

Nadere informatie

Evolutie van de Belgische voorraden

Evolutie van de Belgische voorraden Evolutie van de Belgische voorraden 2012-2013 V. De Blauwer (Inagro), D. Florins (FIWAP), P. Lebrun (FIWAP) Samenvatting Jaarlijks houden FIWAP, CARAH, PCA en Inagro een enquête om de evolutie van de aardappelvoorraden

Nadere informatie

Internationale varkensvleesmarkt 2012-2013

Internationale varkensvleesmarkt 2012-2013 Internationale varkensvleesmarkt 212-213 In december 212 vond de jaarlijkse conferentie van de GIRA Meat Club plaats. GIRA is een marktonderzoeksbureau, dat aan het einde van elk jaar een inschatting maakt

Nadere informatie

Toekomst Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Herman Snijders Programmadirectie GLB, Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I)

Toekomst Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. Herman Snijders Programmadirectie GLB, Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) Toekomst Gemeenschappelijk Landbouwbeleid Herman Snijders Programmadirectie GLB, Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie (EL&I) Ontstaan Jaren vijftig: Voedselzekerheid Deviezen sparen

Nadere informatie

CBS: Voorzichtig herstel arbeidsmarkt in het tweede kwartaal

CBS: Voorzichtig herstel arbeidsmarkt in het tweede kwartaal Persbericht PB14 56 11 9 214 15.3 uur CBS: Voorzichtig herstel arbeidsmarkt in het tweede kwartaal Meer werklozen aan de slag Geen verdere daling aantal banen, lichte groei aantal vacatures Aantal banen

Nadere informatie

* ONTWERPVERSLAG. NL In verscheidenheid verenigd NL 2009/0075(CNS)

* ONTWERPVERSLAG. NL In verscheidenheid verenigd NL 2009/0075(CNS) EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Commissie regionale ontwikkeling 2009/0075(CNS) 9.9.2009 * ONTWERPVERSLAG over het voorstel voor een beschikking van de Raad waarbij Portugal wordt gemachtigd tot een verlaging

Nadere informatie

EUROPESE COMMISSIE. Steunmaatregel SA (2017/N) Nederland Wijziging van de SDE+-regeling voor steun voor biogas

EUROPESE COMMISSIE. Steunmaatregel SA (2017/N) Nederland Wijziging van de SDE+-regeling voor steun voor biogas EUROPESE COMMISSIE Brussel, 10.5.2017 C(2017) 3217 final OPENBARE VERSIE Dit document is een intern document van de Commissie dat louter ter informatie is bedoeld. Betreft: Steunmaatregel SA.46960 (2017/N)

Nadere informatie

VLAAMS PARLEMENT ONTWERP VAN DECREET

VLAAMS PARLEMENT ONTWERP VAN DECREET Stuk 1125 (2001-2002) Nr. 1 VLAAMS PARLEMENT Zitting 2001-2002 21 maart 2002 ONTWERP VAN DECREET houdende instemming met het Aanvullend Protocol nr. 5 bij de Herziene Rijnvaartakte, ondertekend in Straatsburg

Nadere informatie

Antwoorden Lesbrief Waar voor je geld

Antwoorden Lesbrief Waar voor je geld Antwoorden Lesbrief Waar voor je geld Deze lesbrief (derde druk, 2015) is een uitgave van De Nederlandse Bank en tot stand gekomen met medewerking van Gerrit Gorter en Han van Spanje (VECON). 1. Prijzen

Nadere informatie

De gedeeltelijke vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing voor overwerk

De gedeeltelijke vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing voor overwerk 3 HOOFDSTUK I De gedeeltelijke vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing voor overwerk AFDELING 1 Inleiding Doelstelling Achtergrond Sinds 1 juli 2005 geldt een fiscale lastenverlaging voor

Nadere informatie

De fosfaatbalans Huidige ontwikkelingen en toekomstvisie Schuiling, R. e.a. InnovatieNetwerkrapport nr E, Utrecht, februari 2011.

De fosfaatbalans Huidige ontwikkelingen en toekomstvisie Schuiling, R. e.a. InnovatieNetwerkrapport nr E, Utrecht, februari 2011. Samenvatting 69 De fosfaatbalans Huidige ontwikkelingen en toekomstvisie Schuiling, R. e.a. InnovatieNetwerkrapport nr. 10.2.232E, Utrecht, februari 2011. Fosfaat is onmisbaar voor de landbouw en speelt

Nadere informatie

Sociaal-economische kerngegevens

Sociaal-economische kerngegevens Sociaal-economische kerngegevens voor de vervaardiging van aardappelproducten Deze folder is voor werknemers en werkgevers in: de aardappelproductensector. De folder geeft een beeld van sociaal-economische

Nadere informatie

Samenvatting Economie Hoofdstuk 1

Samenvatting Economie Hoofdstuk 1 Samenvatting Economie Hoofdstuk 1 Samenvatting door S. 946 woorden 2 april 2017 8,1 1 keer beoordeeld Vak Economie Hoofdstuk 1 De vraag naar producten Kernbegrippen 1) Individuele vraaglijn 2) Betalingsbereidheid

Nadere informatie

DIRECTE TOEGEVOEGDE WAARDE IN DE VLAAMSE HAVENS, HET LUIKSE HAVENCOMPLEX EN DE HAVEN VAN BRUSSEL. Maritieme cluster 1 Niet-maritieme cluster Totaal

DIRECTE TOEGEVOEGDE WAARDE IN DE VLAAMSE HAVENS, HET LUIKSE HAVENCOMPLEX EN DE HAVEN VAN BRUSSEL. Maritieme cluster 1 Niet-maritieme cluster Totaal 212-1-22 Het economische belang van de Belgische havens - flashraming 211 Om te voorzien in de behoefte aan snel beschikbare indicatoren over het verloop van de toegevoegde waarde en de werkgelegenheid

Nadere informatie

Werkloosheid in de Europese Unie

Werkloosheid in de Europese Unie in de Europese Unie Diana Janjetovic en Bart Nauta De werkloosheid in de Europese Unie vertoont sinds 2 als gevolg van de conjunctuur een wisselend verloop. Door de economische malaise in de jaren 21 23

Nadere informatie

EUROPEES PARLEMENT. Commissie industrie, externe handel, onderzoek en energie. Commissie industrie, externe handel, onderzoek en energie

EUROPEES PARLEMENT. Commissie industrie, externe handel, onderzoek en energie. Commissie industrie, externe handel, onderzoek en energie EUROPEES PARLEMENT 1999 2004 Commissie industrie, externe handel, onderzoek en energie 25 juli 2001 WERKDOCUMENT over het voorstel voor een verordening van de Raad betreffende het Gemeenschapsoctrooi (COM(2000)

Nadere informatie