Ervaringen I-Balance TKI Urban Energy

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ervaringen I-Balance TKI Urban Energy"

Transcriptie

1 Ervaringen I-Balance TKI Urban Energy Lech Bialek KennisCentrum Energie Hanzehogeschool, Groningen Hanzehogeschool, TNO, I-NRG, GasUnie, GasTerra, Hooghalen Duurzaam, Essent - RWE Wind. Outline Project & Doelstelling I-Balance Project keuzes I-Share energy on EnTranCe Inrichting omgeving en componenten heeft lang geduurd Balanceren gerichte sprints (4) Resultaten Conclusie Vragen 1

2 Project en Doelstelling I-Balance Project: sept aug 2015, 1.2 M budget Hanzehogeschool, TNO, I-NRG, GasUnie, GasTerra, Hooghalen Duurzaam, Essent - RWE Wind. Doelstelling: Integratie duurzame bronnen (zon, wind) in bestaand energie net Door niet-controleerbare bronnen te combineren met wel controleerbare bronnen Praktijkopstelling met Hooghalen Duurzaam. Projectkeuzes Samenstelling consortium Thuisbasis: EnTranCe, Groningen & Hooghalen Praktijk Energie componenten: 5 windturbines 50 huishoudens Zonnepanelen bij Hooghalen Duurzaam Slimme meters (huishoudens, windturbines) 9 CFCL SOFC BlueGen brandstofcel Praktijk Energie en ICT I-NRG Energy Box en EnergyQ Icare uitlezen en doorgeven slimme meter data CFCL BlueGen API HG I-Share open energie data platform uitgebreid met een balanceer module 2

3 I-Balance overview I-Share platform I-Balance ICT Hooghalen 50 huishoudens, zonnepanelen EnTranCe 5 Windturbines 9 Brandstofcellen EnTranCe Open Data platform EnTranCe Grafieken Balanceer Logica Interfacing I-Share with I-Balance 3

4 I-share: Example of Smart meter meta data HHD I-share: Example of Smart meter data HHD 4

5 Balancering op wijkniveau Maak voorspellingen van energie gebruik (en productie) in Hooghalen Duurzaam (op wijkniveau) op basis van bedrijfsprocessen in Hooghalen Duurzaam Weersvoorspellingen Kennis van typicals van de brandstofcellen Aanpak: Cyclische engineering aanpak: denk na, ontwerp, realiseer, observeer en verbeter ICT: Scrum/Agile: met maandelijkse cyclus Uiteindelijk: 4 Sprints puur op balanceren gericht Inrichtingskeuzes en problemen Hergebruik beschikbaar I-Share Energie Open Data platform Doorontwikkeling noodzakelijk voor I-Balance Windturbines ging vlot Koppeling met 50 huishoudens Geringere deelname dan verwacht, uiteindelijk in onderzoek data van 10 huishoudens gebruikt Datakwaliteit slimme meter datastroom en communicatie kanaal (1 keer per minuut) CFCL SOFC Brandstofcellen onbekend Spannende apparaten voor lokale toepassingen beloven 50 tot 85 % rendement uit een liter gas te halen (elektriciteit + warmte) Voorzien van API Echter: CFCL API deed het niet (voor de aansturings functie ). Is pas in februari 2015 gefixed. KNMI data alleen historisch beschikbaar (opportunity) 5

6 Smart meter data quality (poor) Smart meter data quality (improved) 6

7 Sprint 1 de eerste balancering (maart 2015) Beelden maken van bedrijfsproces HHD Leefpatroon van mensen (zichtbaar in energie patroon) Georganiseerd op dag & week basis Aansturing CFCL BlueGen bedrijfproces HHD (1 huis) 7

8 bedrijfproces HHD (10 huizen, single) Bedrijfsproces HHD alle huizen 1 week 8

9 Bedrijfsproces HHD alle huizen 1 week Bedrijfsproces HHD alle huizen 1 week gesommeerd 9

10 Resultaten eerste balancering (I) Resultaten eerste balancering (II) 10

11 Resultaten eerste balancering (III) Sprint 2 verbetering balancering ( april 2015) Doorgaand: Gebruik makend van weersvoorspellingen Alleen historische weer data beschikbaar Onderhand ook historische gebruiksdata beschikbaar Voorspellen in het verleden! 11

12 KNMI public climate research data Typical Sunday all households 12

13 Typical Sunday all households Typical Sunday all households 13

14 Sprint 3 verbetering balancering (mei 2015) Doorgaand: Gebruik makend van weersvoorspellingen Rekening houdend met eigenschappen BlueGen Virtuele en echte Bluegens Bluegen eigenschappen Stabiele elektriciteitsproductie Rampup time (133 w / minuut) Genereren van SetPoints voor de BlueGens 14

15 Demand sum vs prediction (24h)) Sprint 4 verbetering balancering (juni 2015) Doorgaand: Afronden, opzetten van langerdurende analyses (gebruik makend van data in i-share). Voorspellen met richtingscoeficient 15

16 Demand sum vs prediction (history) Demand sum vs prediction (ramp) 16

17 Eindresultaten balanceringslogica Het lukt aardig om goed te voorspellen Ambitie was NIET om perfect te balanceren Diverse mogelijkheden voor volgende sprints, echter project was op. Het lukt aardig om bruikbaar te voorspellen Demand sum vs. Prediction (total) 17

18 Conclusies Heeft lang geduurd voordat de hele praktijk opstelling (met ICT) klaar stond en bruikbaar was. Veel praktische tegenvallers. Balancering Doelstelling project is wel gelukt Ervaring opdoen met praktijk opstelling is wel gelukt! Onderschat dagelijkse operations niet in zo n omgeving met veel datastromen (ICT componenten) en apparaten Niet alles lukt (kost wel effort, maar wordt uiteindelijk niet gebruikt) Nog veel ideeen Deelname Hooghalen Duurzaam was leuk en de moeite waard Gaan zeker meer doen met HHD, interesse in informatie uitwisselen, maar ook praktische informatie. Hebben geholpen met juridische en community problemen, en regelmatig contact gehad over het project. Echter: enthusiasme voor deelname aan de community veranderde PowerQuality: concept wel uitgewerkt, niet meer kunnen toepassen. Vragen? 18

19 I-Balance data per year: Big data? 1440 measurements * 365 days = measurements (per sensor per year ) 10 households * 10 sensors = 100 sensors 9 fuel cells * 25 sensors = 225 sensors 28 sensors for set points & prediction * (353) = measurements per year! One year of HHD demand for 10 HH 19

20 One year of data (HHD demand sum) One year of BlueGen setpoints 20

I-Balance een eerste overzicht. Rolf Velthuys

I-Balance een eerste overzicht. Rolf Velthuys I-Balance een eerste overzicht Rolf Velthuys R.J.Velthuijs@pl.hanze.nl Overzicht Waarom is energievoorziening uberhaupt iets waar we aandacht aan moeten geven? Stabiliteit Continuiteit Betrouwbaarheid

Nadere informatie

Een onderzoek over integratie van duurzame energiebronnen in een bestaand energienet. Eindrapport Project I-Balance

Een onderzoek over integratie van duurzame energiebronnen in een bestaand energienet. Eindrapport Project I-Balance Een onderzoek over integratie van duurzame energiebronnen in een bestaand energienet Eindrapport Project I-Balance Groningen 23 november 2015 Projectgegevens: Ref. Nummer : TKISG01004 Projectnaam : I-Balance

Nadere informatie

De Minor Energie en ICT aan de Hanzehogeschool Groningen. 30 jan 2014 Driebergen-Zeist / Antropia. Rolf Velthuys R.J.Velthuijs@pl.hanze.

De Minor Energie en ICT aan de Hanzehogeschool Groningen. 30 jan 2014 Driebergen-Zeist / Antropia. Rolf Velthuys R.J.Velthuijs@pl.hanze. De Minor Energie en ICT aan de Hanzehogeschool Groningen 30 jan 2014 Driebergen-Zeist / Antropia Rolf Velthuys R.J.Velthuijs@pl.hanze.nl Overzicht Onderwijs en Onderzoek aan de Hanzehogeschool Groningen

Nadere informatie

ECN Lunchcolloquium. EnTranCe: the Energy Transition Centre. November 3, 2014 Wim van Gemert

ECN Lunchcolloquium. EnTranCe: the Energy Transition Centre. November 3, 2014 Wim van Gemert ECN Lunchcolloquium EnTranCe: the Energy Transition Centre November 3, 2014 Wim van Gemert HANZEHOGESCHOOL GRONINGEN General information e Hanze University of Applied Sciences, Groningen was founded in

Nadere informatie

SOLIDpower. Presentatie ISSO New Business event J.W. Tolkamp 5 november 2015

SOLIDpower. Presentatie ISSO New Business event J.W. Tolkamp 5 november 2015 SOLIDpower Presentatie ISSO New Business event J.W. Tolkamp 5 november 2015 Decentraal stroom opwekken Huidige Situatie: Centrale opwekking Toekomstige situatie: Decentrale flexibele opwekking 2 3 Huidige

Nadere informatie

Brandstofcel en elektrisch vervoer: een slimme combinatie!

Brandstofcel en elektrisch vervoer: een slimme combinatie! energiegids.nl Energie productie 17 Brandstofcel en elektrisch vervoer: een slimme combinatie! De huidige ontwikkelingen op het gebied van brandstofcellen (micro-wkk) en elektrisch vervoer zorgen ervoor

Nadere informatie

BRANDSTOFCEL EN ELEKTRISCH VERVOER: EEN SLIMME COMBINATIE!

BRANDSTOFCEL EN ELEKTRISCH VERVOER: EEN SLIMME COMBINATIE! BRANDSTOFCEL EN ELEKTRISCH VERVOER: EEN SLIMME COMBINATIE! De huidige ontwikkelingen op het gebied van brandstofcellen (micro-wkk) en elektrisch vervoer zorgen ervoor dat er in de nabije toekomst een omslag

Nadere informatie

Betrouwbare verbindingen. De energietransitie volbrengen; voor elkaar, met elkaar

Betrouwbare verbindingen. De energietransitie volbrengen; voor elkaar, met elkaar Betrouwbare verbindingen De energietransitie volbrengen; voor elkaar, met elkaar Inhoudsopgave De energietransitie in kaart Betrouwbare verbindingen door de lucht Betrouwbare verbindingen onder de grond

Nadere informatie

Een duurzaam en energieneutraal eiland - hoe mooi is dat?

Een duurzaam en energieneutraal eiland - hoe mooi is dat? Een duurzaam en energieneutraal eiland - hoe mooi is dat? Hoe mooi zou het zijn als Ameland op een duurzame manier kan voorzien in zijn eigen behoefte aan elektriciteit, warmte en water? Stel je voor:

Nadere informatie

DE REKENING VOORBIJ ons energieverbruik voor 85 % onzichtbaar

DE REKENING VOORBIJ ons energieverbruik voor 85 % onzichtbaar DE REKENING VOORBIJ ons energieverbruik voor 85 % onzichtbaar Drie scenario s bestaande technologie Netgebonden Infrastructuur: elektriciteit en warmte (gas) Actuele gegevens van 2012 vertaald naar 2035

Nadere informatie

SIOM: zelflerend systeem voor global greenhouse technology systems Bart Slager (TNO)

SIOM: zelflerend systeem voor global greenhouse technology systems Bart Slager (TNO) SIOM: zelflerend systeem voor global greenhouse technology systems Bart Slager (TNO) Het grotere kader rond SIOM TNO WERKT > 25 JAAR AAN INNOVATIE BINNEN DE GLASTUINBOUW SECTOR: CASTA voor ontwerp van

Nadere informatie

Waterstof in de energietransitie Sleutelrol, maar geen heilige graal

Waterstof in de energietransitie Sleutelrol, maar geen heilige graal Waterstof in de energietransitie Sleutelrol, maar geen heilige graal Even voorstellen: Mara Wustmans 2015 t/m heden: Adviseur gebouwinstallaties bij Royal HaskoningDHV 2013-2014: Technisch trainee bij

Nadere informatie

ideego programma 2015

ideego programma 2015 ideego programma 2015 Wijnand van Hooff Programmadirecteur TKI Solar Energy TKI Solar Energy zonnestroomtechnologieën 1. Zonnestroom 2 TKI EnerGO energie in de gebouwde omgeving 2. Warmte en koude 3 TKI

Nadere informatie

Vol gas op weg naar een duurzame energietoekomst

Vol gas op weg naar een duurzame energietoekomst Vol gas op weg naar een duurzame energietoekomst Innovaties op gasgebied Hans Overdiep en Henk Ensing GasTerra B.V. VSK 2014 Onderwerpen - Verleden, heden en toekomst (aard)gas - Wikipedia, Gas en Energie

Nadere informatie

Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming

Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming 26-06-2018 Wouter Schouwenberg Lieuwe Leijstra DE HISTORIE VAN ENNATUURLIJK Essent Local Energy Solutions (ELES); Een business

Nadere informatie

Automobilisten bestaan niet in een slimme stad Peter van Waart Creating 010 Hogeschool Rotterdam

Automobilisten bestaan niet in een slimme stad Peter van Waart Creating 010 Hogeschool Rotterdam Slimme stedelijke ontwikkeling en data, CROW, Utrecht 23 juni Automobilisten bestaan niet in een slimme stad Peter van Waart Creating 010 Hogeschool Rotterdam Peter van Waart Hoofddocent Communication

Nadere informatie

bijeenkomst KNX professionals 17 maart 2011 Marten van der Laan - HUMIQ

bijeenkomst KNX professionals 17 maart 2011 Marten van der Laan - HUMIQ bijeenkomst KNX professionals 17 maart 2011 Marten van der Laan - HUMIQ 1 Experience you can trust. Even voorstellen HUMIQ is één van Nederlands grootste zelfstandige, beursgenoteerde software-ontwikkelaars.

Nadere informatie

Naar een hoogefficiënte en duurzame toekomstige energie-voorziening

Naar een hoogefficiënte en duurzame toekomstige energie-voorziening Naar een hoogefficiënte en duurzame toekomstige energie-voorziening J.W. Tolkamp - SOLIDpower 23/01/2017 The research leading to these results has received funding from the European Union s 7 th Framework

Nadere informatie

Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse

Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse Frank Pierie Onderzoeker Hanzehogeschool Groningen 3/30/2017 1 Agenda 1. Introductie

Nadere informatie

Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse

Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse Praktische duurzaamheidsoptimalisatie van productieprocessen met behulp van materiaalstroom en levenscyclus analyse Frank Pierie Onderzoeker Hanzehogeschool Groningen 2/14/2017 1 Agenda 1. Introductie

Nadere informatie

WARMTE-KRACHTKOPPELINGEN (WKK) - Stand van zaken. Koos Kerstholt Tobias Platenburg

WARMTE-KRACHTKOPPELINGEN (WKK) - Stand van zaken. Koos Kerstholt Tobias Platenburg WARMTE-KRACHTKOPPELINGEN (WKK) - Stand van zaken Koos Kerstholt Tobias Platenburg Introductie Koos Kerstholt Stichting KIEN thema coördinator 0-energie Onderzoek & presentatie: Tobias Platenburg Werktuigbouwkunde

Nadere informatie

Eandis smart metering uitdaging en uitrol

Eandis smart metering uitdaging en uitrol Eandis smart metering uitdaging en uitrol Agenda 2 Visionair Seminarie 2010 10 05 Eandis Cijfers Eandis actief in 239 gemeenten 1.5 milljoen LP gasaansluitingen 2.5 milljoen LV elektriciteitsaansluitingen

Nadere informatie

Smart Charging Trend Monitor. Jaargang 1, uitgave 2 Februari 2017

Smart Charging Trend Monitor. Jaargang 1, uitgave 2 Februari 2017 Smart Charging Trend Monitor Jaargang 1, uitgave 2 Februari 2017 Inhoud Voorwoord... 3 Nieuw in deze uitgave... 3 Definitie Smart Charging... 3 1. Smart Charging Ready (SCR) laadpalen... 4 2. Groei Smart

Nadere informatie

Een Flexibele energiemarkt

Een Flexibele energiemarkt Een Flexibele energiemarkt Watt connects 14-juni-2016 Erik van der Hoofd Uitdaging Meer duurzame energie: vooral wind- en zonne-energie Een sterk stijgend aantal marktdeelnemers Garandeer een stabiel systeem

Nadere informatie

Uitdagingen van de energie transitie

Uitdagingen van de energie transitie Uitdagingen van de energie transitie Presentatie Congres Energy Next Dordrecht 10 december 2015 Remko Bos Directeur Energie ACM Vicepresident CEER 1 ACM als toezichthouder ACM bevordert kansen en keuzes

Nadere informatie

Informatieavond. Eerste resultaten van het onderzoek. 12 mei 2016

Informatieavond. Eerste resultaten van het onderzoek. 12 mei 2016 Informatieavond Eerste resultaten van het onderzoek 12 mei 2016 Programma 19.00 19.30 Inloop met koffie & thee 19.30 19.50 Wat doen we ook alweer? 19.50 20.00 Resultaten van het Slimme Energiesysteem 20.00

Nadere informatie

Toekomstbestending maken van selectie tool Rekening houdend met strikte privacy wetgeving

Toekomstbestending maken van selectie tool Rekening houdend met strikte privacy wetgeving Toekomstbestending maken van selectie tool Rekening houdend met strikte privacy wetgeving Kurt.Merchiers@colruytgroup.com Functioneel Analist Roel.Van.Assche@sas.com Consultant Agenda Vervanging van de

Nadere informatie

End-note. Sven Noomen Wouter Heutmekers

End-note. Sven Noomen Wouter Heutmekers End-note Sven Noomen Wouter Heutmekers 2 Ok, en morgenvroeg? Voorstellen 25111978 14 8 4 6 23 25031981 12 3 1 1339 3 Think BIG Act SMALL 2011 Scale FAST 4 5 6 Visie & strategie Strategie Ondersteuning

Nadere informatie

Eindverslag Ontwerp & Vaststelling potentie energiepositief bedrijventerrein

Eindverslag Ontwerp & Vaststelling potentie energiepositief bedrijventerrein Ontwerp & Vaststelling potentie energiepositief bedrijventerrein Drs. G.G.C. Mulder Datum: 15 september 2017 Rapportnummer: TNO 2017 R11104 Dit is een resultaat in het kader van: Topsector Energie Systeemintegratiestudies

Nadere informatie

Samen maken we Nederland aardgasvrij

Samen maken we Nederland aardgasvrij Samen maken we Nederland aardgasvrij Martien Visser, Lector Energietransitie & Netwerken Hanzehogeschool, Groningen Donderdag, 28 september, Bakkeveen Achtergrond Klimaatverdrag van Parijs: well below

Nadere informatie

SMART SUSTAINABLE BUILDINGS NEED SMART PLATFORMS

SMART SUSTAINABLE BUILDINGS NEED SMART PLATFORMS SMART SUSTAINABLE BUILDINGS NEED SMART PLATFORMS IoT technology that transforms the market for building automation and enables As-a-Service concepts SOLID IN W IRELESS What s the problem? Als IoT de oplossing

Nadere informatie

Cloud WFM in 20 minuten. Plan smarter met injixo

Cloud WFM in 20 minuten. Plan smarter met injixo Cloud WFM in 20 minuten Plan smarter met injixo Cloud WFM in 20 minuten Introductie Chris Dealy, injixo Lars Hollatz, WFM XL Workforce Planning Doelen Inspiratie voor verandering en procesverbetering Lever

Nadere informatie

WORLDWIDE MONITORING & CONTROL

WORLDWIDE MONITORING & CONTROL WORLDWIDE MONITORING & CONTROL HOE ZORGT U VOOR PROACTIEVE ONDERHOUD EN SERVICE? 2 KANSEN EN BEDREIGINGEN VAN DEZE TIJD Globalisering: Digitalisering: Customization: Automatisering: Technologieën: Internationaal

Nadere informatie

Energietransitie in de gebouwde omgeving: duur of duurzaam? David Smeulders, Technische Universiteit Eindhoven

Energietransitie in de gebouwde omgeving: duur of duurzaam? David Smeulders, Technische Universiteit Eindhoven Energietransitie in de gebouwde omgeving: duur of duurzaam? David Smeulders, Technische Universiteit Eindhoven foto: KNMI 222 196 187 2015 2014 113 11 Bron: EBN infographic 2016 CO 2 emissies in Nederland

Nadere informatie

Frank Krommenhoek. Smart LED

Frank Krommenhoek. Smart LED Frank Krommenhoek Smart LED Achtergrond Agenda Trends in (LED) verlichting Concept Smart LED Case Total Smart Building ICT neemt een steeds belangrijkere rol in als backbone van de organisatie ook voor

Nadere informatie

Flexiheat Nationaal Warmtecongres 2013

Flexiheat Nationaal Warmtecongres 2013 Flexiheat Nationaal Warmtecongres 2013 Agenda 1. Wat en wie is Flexiheat? 2. Koppeling onderzoek en besluitvorming 3. Factoren in besluitvormingsproces: wat is uw mening? 4. Samenvatting Erika Zomerman

Nadere informatie

Biomassa: brood of brandstof?

Biomassa: brood of brandstof? RUG3 Biomassa: brood of brandstof? Centrum voor Energie en Milieukunde dr ir Sanderine Nonhebel Dia 1 RUG3 To set the date: * >Insert >Date and Time * At Fixed: fill the date in format mm-dd-yy * >Apply

Nadere informatie

UCER User Centered Energy Reduction

UCER User Centered Energy Reduction UCER User Centered Energy Reduction Ontwikkeling van een individueel comfort systeem Eric van den Ham Faculteit Bouwkunde Afdeling Architectural Engineering + Technology Sectie Climate Design & Sustainability

Nadere informatie

Linked Data & Innovatie. Linked Data 21 april 2016 Marcel Kuil

Linked Data & Innovatie. Linked Data 21 april 2016 Marcel Kuil Linked Data & Innovatie Linked Data 21 april 2016 Marcel Kuil 1. Innovatie 2. Big Data 3. API s & Open Banking 4. Linked Data 2 Kernactiviteiten trendrapport visie & strategie 3 thought leadership participatie

Nadere informatie

Smart Energy Management (SEM) Wat data uit de woning kan bijdragen aan de verduurzaming van de gebouwde omgeving

Smart Energy Management (SEM) Wat data uit de woning kan bijdragen aan de verduurzaming van de gebouwde omgeving Smart Energy Management (SEM) Wat data uit de woning kan bijdragen aan de verduurzaming van de gebouwde omgeving ABB Electrification Products, Business Development Agenda Smart Energy Management ABB De

Nadere informatie

Zelf Duurzaam Stroom opwekken

Zelf Duurzaam Stroom opwekken Zelf Duurzaam Stroom opwekken De meest efficiënte thuiscentrale ter wereld Gas wordt stroom Innovatieve Brandstofcel-technologie De BlueGEN wordt op uw gasaansluiting aangesloten en wekt vervolgens stroom

Nadere informatie

DTL focus meeting Ongoing initiatives to establish automated links between clinical care and clinical research

DTL focus meeting Ongoing initiatives to establish automated links between clinical care and clinical research DTL focus meeting Ongoing initiatives to establish automated links between clinical care and clinical research UMC Utrecht Robert Veen, projectleider Research Data Platform Programma Research ICT EPD s

Nadere informatie

TKI Tender en programmalijnen Switch2SmartGrid. Programmalijnen en speerpunten 2014

TKI Tender en programmalijnen Switch2SmartGrid. Programmalijnen en speerpunten 2014 TKI Tender en programmalijnen Switch2SmartGrid Programmalijnen en speerpunten 2014 Programmalijnen en aandachtspunten 1. Energiemanagement voor fleibiliteit van energiesysteem 2. Informatie en control

Nadere informatie

Duorsume enerzjy yn Fryslân. Energiegebruik en productie van duurzame energie

Duorsume enerzjy yn Fryslân. Energiegebruik en productie van duurzame energie Duorsume enerzjy yn Fryslân Energiegebruik en productie van duurzame energie 1 15 11 oktober 1 Inhoud Management Essay...3 1 Management Essay De conclusies op één A4 De provincie Fryslân heeft hoge ambities

Nadere informatie

Speur de Energieslurper Gemeente Groningen. Groningen, 10 april 2018 Marloes Nieuwenhuis Kenniscentrum Energie Hanzehogeschool Groningen

Speur de Energieslurper Gemeente Groningen. Groningen, 10 april 2018 Marloes Nieuwenhuis Kenniscentrum Energie Hanzehogeschool Groningen Speur de Energieslurper Gemeente Groningen Groningen, 10 april 2018 Marloes Nieuwenhuis Kenniscentrum Energie Hanzehogeschool Groningen Energie & Gedrag Missie: We helpen mensen bewuste keuzes te maken

Nadere informatie

Q&A City-zen project

Q&A City-zen project Q&A City-zen project Vragen over het project City-zen Wat is het project? In het City-zen project worden 50 batterijen geplaatst bij huishoudens of MKB ers met zonnepanelen in Amsterdam. Deze 50 batterijen

Nadere informatie

Waterstofnet Congres. 29 November 2013 Jonas Cautaerts

Waterstofnet Congres. 29 November 2013 Jonas Cautaerts Waterstofnet Congres 29 November 2013 Jonas Cautaerts Inhoud 1. Missie 2. Historiek en ervaring 3. Lessons learned 4. Besluit 2 1 Missie Onze missie Samen duurzaam meerwaarde creëren door waardengedreven

Nadere informatie

Smart Charging Trend Monitor. Jaargang 1, uitgave 3 maart 2017

Smart Charging Trend Monitor. Jaargang 1, uitgave 3 maart 2017 Smart Charging Trend Monitor Jaargang 1, uitgave 3 maart 2017 Inhoud... 2 Voorwoord... 3 In deze uitgave... 3 Definitie Smart Charging... 3 1. Smart Charging Ready (SCR) laadpalen... 4 2. Groei Smart Charging

Nadere informatie

Van 9 vlaks naar 2 vlaksdenken: Wij geven IT terug aan de business.

Van 9 vlaks naar 2 vlaksdenken: Wij geven IT terug aan de business. Van 9 vlaks naar 2 vlaksdenken: Wij geven IT terug aan de business. Wij van Business Benefit Solutions willen IT aan de business teruggeven. Of er nu voldoende goede redenen waren of niet om een situatie

Nadere informatie

Innovatietender aardgasloze wijken, woningen, gebouwen

Innovatietender aardgasloze wijken, woningen, gebouwen Innovatietender aardgasloze wijken, woningen, gebouwen Programmalijn 0, regeling Urban Energy Daniël van Rijn, RVO Klaas Vegter, TKI Urban Energy Vier regionale bijeenkomsten, Groningen, Zwolle, Eindhoven,

Nadere informatie

VAN_DATA_OVERLOAD_ NAAR_MARKETING_INSIGHTS

VAN_DATA_OVERLOAD_ NAAR_MARKETING_INSIGHTS VAN_DATA_OVERLOAD_ NAAR_MARKETING_INSIGHTS COMPANY.INFO_HACKING_MODERN_MARKETING Intro Company.info Hack data overload Unlock marketing insights Access data automation Key to success DATABEDRIJF_VAN_FD_MEDIAGROEP

Nadere informatie

Waterstofstroom - Agenda

Waterstofstroom - Agenda Rol van waterstof bij energietransitie Rob van der Sluis Waterstofstroom - Agenda Introductie MTSA Brandstofcel principe Waterstof en Energietransitie Het 2 MW project een fotoreportage 1 MTSA Technopower

Nadere informatie

Wij vinden het vanzelfsprekend dat stedelijk oppervlak in beweging is

Wij vinden het vanzelfsprekend dat stedelijk oppervlak in beweging is Wij vinden het vanzelfsprekend dat stedelijk oppervlak in beweging is.. en een verdienmodel krijgt door de duurzame verbinding met de samenleving en de economie Het draait om de samenleving en de economie

Nadere informatie

Kennisdeling: Duurzaamheid van vergistingsprocess

Kennisdeling: Duurzaamheid van vergistingsprocess Kennisdeling: Duurzaamheid van vergistingsprocess Drs. Ing. F. Pierie Drs. L.J.M. Heijne Prof. Dr. A.J.M. Schoot Uiterkamp 6/14/2017 1 6/14/2017 2 Inleiding vergisting Onderdelen in de keten 6/14/2017

Nadere informatie

Woningen in Nederland versneld energieneutraal. Een Quick-fit oplossing

Woningen in Nederland versneld energieneutraal. Een Quick-fit oplossing Frans Stokman Woningen in Nederland versneld energieneutraal Een Quick-fit oplossing Hoofddoelen bewoners Zo groot mogelijk wooncomfort Zo laag mogelijke woonlasten Zo duurzaam mogelijk Bij bewoners is

Nadere informatie

All about Energy College Doel van dit ronde tafel gesprek

All about Energy College Doel van dit ronde tafel gesprek All about Energy College Doel van dit ronde tafel gesprek Een gezamenlijk project definiëren, dat samen met ons netwerk succesvol kan worden gerealiseerd. Het definiëren van uw Roadmap naar 26 mei 2025

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE. Hoofdstuk 1. ENGIE & Digitalisering. Hoofdstuk 2. Digital Energy Solutions. Hoofdstuk 3. SDS Energy Cloud

INHOUDSOPGAVE. Hoofdstuk 1. ENGIE & Digitalisering. Hoofdstuk 2. Digital Energy Solutions. Hoofdstuk 3. SDS Energy Cloud INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 ENGIE & Digitalisering Digital Energy Solutions SDS Energy Cloud Hoofdstuk 1 ENGIE & Digitalisering ENGIE wereldwijd Activiteiten en kengetallen Topspeler

Nadere informatie

Financiële optimalisatie van zon-pv in combinatie met elektriciteit opslag. Rob van Leeuwen

Financiële optimalisatie van zon-pv in combinatie met elektriciteit opslag. Rob van Leeuwen Financiële optimalisatie van zon-pv in combinatie met elektriciteit opslag Rob van Leeuwen Agenda Introductie Jules Energy Uitleg project Energie-opslag op het boerenbedrijf Uitrol project in Drenthe Eerste

Nadere informatie

Wilt u warmte en elektriciteit. res-fc market

Wilt u warmte en elektriciteit. res-fc market Wilt u warmte en elektriciteit res-fc market Het project Het EU-project RES-FC Market wil de marktintroductie van brandstofcelsystemen voor huishoudens (FCHS) die gebruik maken van hernieuwbare energie

Nadere informatie

Domotica & Energiemanagement Via domotica naar Smart Grids!

Domotica & Energiemanagement Via domotica naar Smart Grids! Domotica & Energiemanagement Via domotica naar Smart Grids! Smart Homes Nationaal Kenniscentrum Domotica & Slim Wonen Duizelseweg 4a 5521 AC Eersel www.smart-homes.nl info@smart-homes.nl Peter Brils tel.

Nadere informatie

TV en video consumptie in het jaar 2020

TV en video consumptie in het jaar 2020 TV en video consumptie in het jaar 2020 Liesbeth Nekkers Hilversum, 27 november 2015 1 De toekomst voorspellen Onderzoek Tetlock (University of Pennsylvania) Super forecasters: Open-mindness: how well

Nadere informatie

EPLAN User group. Siemens in Nederland. Unrestricted Siemens Nederland N.V. 2015

EPLAN User group. Siemens in Nederland. Unrestricted Siemens Nederland N.V. 2015 EPLAN User group Siemens in Nederland siemens.nl Wereldwijde aanwezigheid Dicht bij de klant overal ter wereld 10,9 115.000 69 Omzet (in miljard ) 2 15% van wereldwijd totaal Werknemers 3 33 % van wereldwijd

Nadere informatie

HOTCO2: alternatief voor de WKK en ketel in de tuinbouw

HOTCO2: alternatief voor de WKK en ketel in de tuinbouw HOTCO2: alternatief voor de WKK en ketel in de tuinbouw Inschatting van de potentie van efficiëntere productie van warmte en CO2 met het HOTCO2 systeem in de tuinbouwsector Erin Kimball (TNO), Ronald-Jan

Nadere informatie

Binnen klimaat verbeteren & Energie besparen. HVAC met Zelflerende software die 24 uur vooruitdenkt en ingrijpt

Binnen klimaat verbeteren & Energie besparen. HVAC met Zelflerende software die 24 uur vooruitdenkt en ingrijpt Binnen klimaat verbeteren & Energie besparen HVAC met Zelflerende software die 24 uur vooruitdenkt en ingrijpt Energietransitie Fossiele brandstoffen uit faseren CO 2 -footprint verkleinen Energie besparen

Nadere informatie

CNES. Haalbaarheidsonderzoek. Michiel Geurds

CNES. Haalbaarheidsonderzoek. Michiel Geurds CNES Haalbaarheidsonderzoek Michiel Geurds Doel Inzicht geven in: wat CNES is waarom CNES relevant is het lopende onderzoek naar CNES voorlopige resultaten Inhoud Samenwerking Inhoud Noodzaak voor seizoensopslag

Nadere informatie

Nota IPP. Onderwerp: Voortgang ontwikkeling Informatie en Participatie Platform (IPP) Inleiding

Nota IPP. Onderwerp: Voortgang ontwikkeling Informatie en Participatie Platform (IPP) Inleiding Nota IPP Onderwerp: Voortgang ontwikkeling Informatie en Participatie Platform (IPP) Inleiding In de huidige maatschappij neemt het gebruik van data een grote vlucht. Termen als open data, big data en

Nadere informatie

Technologie geïntegreerd in verlichting. Rob Verbeelen. December, 2014

Technologie geïntegreerd in verlichting. Rob Verbeelen. December, 2014 Technologie geïntegreerd in verlichting Rob Verbeelen Luxendi - Xicato Benelux www.luxendi.com December, 2014 Welke technologie kan je integreren in licht? LED lichtbron(led array) Elektronische driver

Nadere informatie

Monitoring. SolidBE B.V. Maarten Schoutenstraat SV Waddinxveen

Monitoring. SolidBE B.V. Maarten Schoutenstraat SV Waddinxveen Monitoring SolidBE B.V. Maarten Schoutenstraat 19 2741SV Waddinxveen 1 Inhoudsopgave Monitoring...3 Introductie...3 Netwerkcomponenten...4 Back-up...4 Discovery...4 Poller...5 SNMP-traps...5 Maintenance...5

Nadere informatie

Slot evenement verslag ICASUS pilot Amersfoort

Slot evenement verslag ICASUS pilot Amersfoort Slot evenement verslag ICASUS pilot Amersfoort GELEERDE LESSEN BOTTOM UP AANPAK Basis voor concepten - FLEX4ALL - SOLAR4ALL - INSIGHT4ALL - TOGETHER4ALL - PROFIT4ALL Bottom-up engagement Tradi&onal Top-

Nadere informatie

Speur de Energieslurper Gemeente Groningen. Groningen, 31 januari 2018 Marloes Nieuwenhuis Kenniscentrum Energie Hanzehogeschool Groningen

Speur de Energieslurper Gemeente Groningen. Groningen, 31 januari 2018 Marloes Nieuwenhuis Kenniscentrum Energie Hanzehogeschool Groningen Speur de Energieslurper Gemeente Groningen Groningen, 31 januari 2018 Marloes Nieuwenhuis Kenniscentrum Energie Hanzehogeschool Groningen Energie & Gedrag Missie: We helpen mensen bewuste keuzes te maken

Nadere informatie

Presentatie TKI Urban Energy

Presentatie TKI Urban Energy Presentatie TKI Urban Energy AquaBattery Date: 12 June, 2018 1 info@aquabattery.nl Kvk Nr. 60486015 Uiterstegracht 5, 2312 TB, Leiden NL info@aquabattery.nl Elektriciteitsproductie (MWh) Opslag van elektrische

Nadere informatie

VOV symposium. Lkol Paul van der Heul -C-Geniewerken -Infra adviseur DOPS pm.vd.heul.01@mindef.nl

VOV symposium. Lkol Paul van der Heul -C-Geniewerken -Infra adviseur DOPS pm.vd.heul.01@mindef.nl VOV symposium Lkol Paul van der Heul -C-Geniewerken -Infra adviseur DOPS pm.vd.heul.01@mindef.nl Inhoud Inleiding Compound concept Ontwikkelrichtingen Integratie Knelpunten Samenvatting en vragen 2 Inleiding

Nadere informatie

Monitoren energieverbruik

Monitoren energieverbruik Offerte SLIMMER Huis Sanne Kruithoven & Peter Vlierbes Haarlem Situatie: Sanne Kruithoven en Peter Vlierbes wonen samen met hun zoon in een moderne tweeonder-een-kapwoning aan de Postelstraat 94, 1234

Nadere informatie

DATAMODELLERING TOEPASSEN DATA ANALYTICS

DATAMODELLERING TOEPASSEN DATA ANALYTICS DATAMODELLERING TOEPASSEN DATA ANALYTICS Inleiding In dit whitepaper wordt een toepassingsgebied beschreven voor datamodellering. Een toepassing is een werkveld op het vlak van architectuur of modellering

Nadere informatie

IO-Link : de industriële communicatiestandaard. IO-Link Group Belgium stelt voor

IO-Link : de industriële communicatiestandaard. IO-Link Group Belgium stelt voor IO-Link : de industriële communicatiestandaard IO-Link Group Belgium stelt voor Trends in production & automation Industry 4.0 digitizes the entire industrial value chain R&D Supplier Procurement Production

Nadere informatie

De slimme woning wordt werkelijkheid?

De slimme woning wordt werkelijkheid? De slimme woning wordt werkelijkheid? Dominic Ectors Onderzoeker VITO/EnergyVille 1 VITO, KU Leuven, imec Onderzoek naar duurzame energie en intelligente energiesystemen 200 tal onderzoekers www.energyville.be

Nadere informatie

De snelste route naar aardgasvrije wijken

De snelste route naar aardgasvrije wijken De snelste route naar aardgasvrije wijken Smart Energy NL, 5 juni 2018 Marijke Kellner, Gasunie #2 Energieverbruik: gebouwde omgeving 32% Bron: NEV 2017. Aandeel van sectoren in het bruto eindverbruik

Nadere informatie

FPG symposium duurzame energie Case windproject Kattenberg Reedijk

FPG symposium duurzame energie Case windproject Kattenberg Reedijk FPG symposium duurzame energie Case windproject Kattenberg Reedijk Rob Smit innogy 6 december2017 Even voorstellen Anne Struijs Projectontwikkelaar +31 6 158 55 917 anne.struijs@innogy.com Rob Smit Projectontwikkelaar

Nadere informatie

Speur de Energieslurper Gemeente Groningen ronde 3. Groningen, 26 juni 2018 Marloes Nieuwenhuis Kenniscentrum Energie Hanzehogeschool Groningen

Speur de Energieslurper Gemeente Groningen ronde 3. Groningen, 26 juni 2018 Marloes Nieuwenhuis Kenniscentrum Energie Hanzehogeschool Groningen Speur de Energieslurper Gemeente Groningen ronde 3 Groningen, 26 juni 2018 Marloes Nieuwenhuis Kenniscentrum Energie Hanzehogeschool Groningen Energie & Gedrag Missie: We helpen mensen bewuste keuzes te

Nadere informatie

The Internet of Energy Things: intelligent meten

The Internet of Energy Things: intelligent meten The Internet of Energy Things: intelligent meten Emaze We helpen organisaties hun energieverbruik en energieproductie te optimaliseren: Energiemanagement Energiemonitoring Studiebureau technieken eportal

Nadere informatie

Samen gemakkelijk duurzaam DEELNEMERSOVEREENKOMST. De ondergetekenden:

Samen gemakkelijk duurzaam DEELNEMERSOVEREENKOMST. De ondergetekenden: DEELNEMERSOVEREENKOMST De ondergetekenden: Alliander N.V., een naamloze vennootschap, statutair gevestigd aan de Utrechtseweg 68, 6812 AH Arnhem, geregistreerd bij de Kamer van Koophandel onder nr. 34108286,

Nadere informatie

SCADA Reinvented. Optimaliseer uw bedrijfsprestaties door het combineren van operationele- en onderhoudsdata GEERT VAN DER VELDEN MARCEL MORSING

SCADA Reinvented. Optimaliseer uw bedrijfsprestaties door het combineren van operationele- en onderhoudsdata GEERT VAN DER VELDEN MARCEL MORSING SCADA Reinvented Optimaliseer uw bedrijfsprestaties door het combineren van operationele- en onderhoudsdata GEERT VAN DER VELDEN MARCEL MORSING Samenwerking Even voorstellen Geert van der Velden Sales

Nadere informatie

Verlaag uw energiekosten. met de Smart Energy Software van I-Real

Verlaag uw energiekosten. met de Smart Energy Software van I-Real Verlaag uw energiekosten met de Smart Energy Software van I-Real Bent u verantwoordelijk voor energiemanagement? Heeft uw organisatie veel energie aansluitingen of levert/produceert u juist energie? Vaak

Nadere informatie

Speur de Energieslurper Hanzehogeschool ronde 3. Groningen, 10 juli 2018 Marloes Nieuwenhuis Kenniscentrum Energie Hanzehogeschool Groningen

Speur de Energieslurper Hanzehogeschool ronde 3. Groningen, 10 juli 2018 Marloes Nieuwenhuis Kenniscentrum Energie Hanzehogeschool Groningen Speur de Energieslurper Hanzehogeschool ronde 3 Groningen, 10 juli 2018 Marloes Nieuwenhuis Kenniscentrum Energie Hanzehogeschool Groningen Energie & Gedrag Missie: We helpen mensen bewuste keuzes te maken

Nadere informatie

Slim monitoren van nieuwe energietechnologieën Industrie & Milieu 30/3/2011. Joannes Laveyne, MSc Power Link, Universiteit Gent / The Energy Box

Slim monitoren van nieuwe energietechnologieën Industrie & Milieu 30/3/2011. Joannes Laveyne, MSc Power Link, Universiteit Gent / The Energy Box Slim monitoren van nieuwe energietechnologieën it ië 30/3/2011 Joannes Laveyne, MSc Power Link, Universiteit Gent / The Energy Box 1 Watervalprincipe Gecentraliseerde productie Bewezen en betrouwbaar in

Nadere informatie

Grootschalige introductie van micro wkk systemen. Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies

Grootschalige introductie van micro wkk systemen. Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies Grootschalige introductie van micro wkk systemen Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies jeeninga@ecn.nl Micro wkk een controversieel onderwerp? De discussie rondom het nut van micro wkk wordt niet altijd niet

Nadere informatie

Energiedag voor lokale besturen VVSG. Heidi Lenaerts 26/10/2011

Energiedag voor lokale besturen VVSG. Heidi Lenaerts 26/10/2011 Energiedag voor lokale besturen VVSG Heidi Lenaerts 26/10/2011 Agenda 1. Huidig energiesysteem + evoluties 2. Wat zijn smart grids? 3. Link naar gebruikers & gebouwen 4. Wie is Smart Grids Flanders? Huidig

Nadere informatie

Aardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl

Aardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl Aardgasloze toekomst, waarom? Stroomversnelling Energy Up 2018 Casper Tigchelaar Inhoud presentatie 2 belangrijkste redenen voor aardgasvrije gebouwde omgeving Hoe heeft het energiegebruik in huishoudens

Nadere informatie

Energietransitie. Energietransitie

Energietransitie. Energietransitie Gedragsverandering Gedragsverandering ter ter bevordering bevordering van van de de Energietransitie Energietransitie dr. dr. Carina Carina J. J. Wiekens Wiekens Toegepaste Toegepaste Psychologie Psychologie

Nadere informatie

PLUS LEVEN. Wetgeving 2015; epc van 0,4 / Wij reeds energieneutraal in 2015 icm windenergie Wetgeving per : BENG

PLUS LEVEN. Wetgeving 2015; epc van 0,4 / Wij reeds energieneutraal in 2015 icm windenergie Wetgeving per : BENG Wie zijn wij? Wij bouwen met een visie op lange termijn. Fossiele brandstoffen raken op, grondstoffen schaars. Toekomst vraagt om integrale benadering: kijk naar gebieden en veel disciplines hierbij betrekken,

Nadere informatie

De Open Datasamenleving

De Open Datasamenleving Gevolgen voor standaarden en interoperabiliteit Interoperabiliteit = Het vermogen tot samenwerken Afspraken zijn nodig voor interoperabiliteit tussen organisaties Rol van TNO TNO werkt aan het mogelijk

Nadere informatie

Introduction Henk Schwietert

Introduction Henk Schwietert Introduction Henk Schwietert Evalan develops, markets and sells services that use remote monitoring and telemetry solutions. Our Company Evalan develops hard- and software to support these services: mobile

Nadere informatie

Stimuleren van een energienet in evenwicht. Opslag en Demand-side management

Stimuleren van een energienet in evenwicht. Opslag en Demand-side management Stimuleren van een energienet in evenwicht Opslag en Demand-side management Stimuleren van een energienet in evenwicht I. Context en doelstellingen I. Doelstellingen II. Uitdagingen III. Actief netbeheer

Nadere informatie

STRATEGO: Coaching session

STRATEGO: Coaching session STRATEGO: Coaching session 19-11-2014 www.warmtebedrijfrotterdam.nl Content Integrated business model al chart Heat chain Sources heating grid Rotterdam Delivery of industrial waste heat History & lessons

Nadere informatie

Inventarisatie activiteiten energiebesparing met betrekking tot de slimme meter

Inventarisatie activiteiten energiebesparing met betrekking tot de slimme meter Inventarisatie activiteiten energiebesparing met betrekking tot de slimme meter Activiteit Toelichting Categorie Doelgroep In samenwerking met Initiatief geplaatst onder Financiering activiteit Zelf Energie

Nadere informatie

digitale overheidsdienstverlening aan bedrijven

digitale overheidsdienstverlening aan bedrijven digitale overheidsdienstverlening aan bedrijven Uitkomsten consultatiesessies met leveranciers administratieve software, accountants en administratiekantoren 15 februari 2017 1. Ondernemers willen gemak,

Nadere informatie

Innovatie in Eersel. Eersel onderweg naar Niet alleen de bestemming, maar ook de reis. Raadsinformatieavond 6 september 2016

Innovatie in Eersel. Eersel onderweg naar Niet alleen de bestemming, maar ook de reis. Raadsinformatieavond 6 september 2016 Innovatie in Eersel Eersel onderweg naar 2030 Niet alleen de bestemming, maar ook de reis. Raadsinformatieavond 6 september 2016 Programma Het begrip Innovatie Eerselse innovatiestrategie Strategie in

Nadere informatie

Brandstofcel in Woning- en Utiliteitsbouw

Brandstofcel in Woning- en Utiliteitsbouw Brandstofcel in Woning- en Utiliteitsbouw Leo de Ruijsscher Algemeen directeur De Blaay-Van den Bogaard Raadgevende Ingenieurs Docent TU Delft faculteit Bouwkunde Inleiding Nu de brandstofcel langzaam

Nadere informatie

Automatisering. van bedrijfsprocessen

Automatisering. van bedrijfsprocessen Automatisering van bedrijfsprocessen au to ma ti se ren van een proces (automatiseerde, heeft geautomatiseerd) 1. automatisch maken 2. overstappen op computers (het; o; meervoud: processen) 1. (juridisch)

Nadere informatie