LEIDRAAD CARDIOLOGIE

Transcriptie

1

2 LEIDRAAD CARDIOLOGIE Dr. Hans A. Bosker cardioloog Ziekenhuis Rijnstate Arnhem Dr. Paul R.M. van Dijkman cardioloog Ziekenhuis Bronovo Den Haag

3 Bohn Stafleu van Loghum, 2008 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën of opnamen, hetzij op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1912 j o het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden. Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare uitga ve te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor drukfouten en andere onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen. ISBN NUR 876 Tweede druk, 2007 Derde druk, 2008 Bohn Stafleu van Loghum Het Spoor 2 Postbus GA Houten

4 Inhoud Voorwoord NVVC 10 Voorwoord bij de derde druk 11 Voorwoord auteurs 12 1 Leidraad algemene diagnostiek/therapie bij cardiale ziekte beelden Cardiomyopathieën Aritmogene rechterventrikelcardiomyopathie (ARVC) Dilaterende cardiomyopathie (DCM) Hypertrofische cardiomyopathie (HCM) Restrictieve cardiomyopathie Coronairvaatlijden Acute coronaire syndromen 19 a. Instabiele angina pectoris 19 b. Acuut myocardinfarct (AMI) 22 c. Myocardcomplicaties van acuut myocardinfarct: 29 linkerventrikel vrije wandruptuur 29 papillairespierruptuur 30 ventrikelseptumruptuur Stabiele angina pectoris Preventie coronairvaatlijden Hartfalen Acuut hartfalen Chronisch hartfalen Hartklepaandoeningen Aortaklepinsufficiëntie (AI) Aortaklepstenose (AS) Mitralisklepinsufficiëntie (MI) Mitralisklepstenose (MS) 49 5

5 1.5 Hartritmestoornissen Bradyaritmieën Erfelijke primaire elektrische hartziekten 53 a. Catecholaminegeïnduceerde polymorfe ventriculaire tachycardieën (CPVT) 53 b. Congenitaal lang QT-syndroom (LQTS) 53 c. Congenitaal kort QT-syndroom (SQTS) 56 d. Syndroom van Brugada Extrasystolie Pre-excitatiesyndroom Wolff-Parkinson-White (WPW) Tachyaritmieën Ontstekingen van het hart Endocarditis Myocarditis Pericarditis Vaatafwijkingen Aneurysma aortae Aortadissectie Overige aandoeningen Hypertensie 80 Hypertensieve crisis Longembolie Pulmonale hypertensie Reanimatie Shock Syncope/collaps Tamponnade 94 2 Leidraad cardiale diagnostiek Coronairangiografie (CAG) Cardiale CT-scan Ecg-diagnostiek Elektrofysiologisch onderzoek (EFO) Hartkatheterisatie 114 6

6 2.6 Hemodynamische monitoring (swan-ganz) Inspanningsonderzoek Intra-arteriële bloeddrukmeting (arteriële lijn) Magnetic resonance imaging (MRI) Radionuclide myocardperfusiescintigrafie (SPECT) Transoesofageale echocardiografie (TEE) Transthoracale echocardiografie (TTE) Leidraad specifieke therapeutische ingrepen Bypasschirurgie (coronary artery bypass graft; CABG) Cardiale resynchronisatietherapie (CRT) Katheterablatie Elektrocardioversie (ECV) Intra-aortale ballonpomp (IABP) Inwendige cardioverterdefibrillator (ICD) Non-invasieve beademing Pacemakerimplantatie (tijdelijk, uitwendig) Pacemakerimplantatie (definitief, inwendig) Percutane coronaire interventie (PCI) Pericardpunctie/pericardiocentese Leidraad intraveneuze toediening medicatie Antiaritmica Adenosine (Adenocor ) Amiodaron (Cordarone ) Digoxine (Lanoxin ) Disopyramide (Ritmoforine ) Fenytoïne (Diphantoïne ) Flecaïnide (Tambocor ) Ibutilide (Corvert ) Lidocaïne Procaïnamide (Pronestyl ) Sotalol (Sotacor )181 7

7 Verapamil (Isoptin ) Antitrombotica Glycoproteïne-IIb/IIIa-receptorantagonisten 183 a. Abciximab (Reopro ) 183 b. Eptifibatide (Integrilin ) 186 c. Tirofiban (Aggrastat ) Laagmoleculaire heparines 190 a. Dalteparine (Fragmin )191 b. Enoxaparine (Clexane )191 c. Nadroparine (Fraxiparine ) Ongefractioneerde heparine Factor-Xa remmer: Fondaparinux (Arixtra ) Bètablokkers Esmolol (Brevibloc ) Labetalol (Trandate ) Metoprolol (Selokeen ) Sotalol (Sotacor ) Calciumantagonisten Diltiazem (Tildiem ) Verapamil (Isoptin ) Diuretica Bumetanide (Burinex ) Furosemide (Lasix ) Inotropica Dobutamine (Dobutrex ) Dopamine Enoximon (Perfan ) Isoprenaline Noradrenaline (norepinefrine) Trombolytica Tenecteplase (Metalyse ) Vasodilatantia Nitroglycerine (Nitro Pohl ) Nitroprussidenatrium (Nipride )207 8

8 4.9 Diversen Insuline (Actrapid ) Kaliumchloride (KCl) Methylergometrinemaleaat (Methergin ) Morfine Theofylline Overige Antistollingstherapie Endocarditisprofylaxe Perioperatief beleid bij cardiale patiënten Cardiale risicostratificatie voor cardiochirurgische ingrepen (EuroSCORE) Cardiale risicostratificatie voor niet-cardiale chirurgische ingrepen Klinische brief Handelingen te verrichten na overlijden patiënt 233 Trefwoordenregister 237 9

9 Voorwoord NVVC Op veler verzoek hebben Bosker en Van Dijkman hun Leidraad Cardio logie 2002 ingrijpend herzien. Het resultaat mag er zijn. De indeling naar ziektebeeld, diagnostiek en therapie, of de zoekfunctie van de elektronische versie leidt de lezer nog sneller naar de gewenste informatie. Het boek is geen bunde l van protocollen of richtlijnen actuele versies hiervan zijn onder andere te vinden op (alwaar ook de elektronische versie van dit boek), of het is wat het zegt: een leidraad. Al sinds 2002 een klassieker, die arts-assistenten, paramedici en cardiologen niet alleen de borstzak met veel gebruikte exemplaren verzwaart, maar ook vakinhoudelijk bagage meegeeft. Gebruik ook de 2008-versie zoals het bedoeld is: als leidraad en geheugensteun, niet als blauwdruk voor uw hande len. Prof. dr. H.J.G.M. Crijns, voorzitter NVVC Dr. T.A. Simmers, voorzitter Commissie Kwaliteit NVVC De auteurs 10

10 Voorwoord bij de derde druk Binnen één jaar na het verschijnen van de tweede druk is er besloten een nieuwe druk te maken van de Leidraad Cardiologie. Wij zien de vraag naar dit zeer beknopte cardiologisch zakboek als blijk van waardering. De Leidraad Cardiologie wordt ervaren als een praktisch zakboek voor dagelijks gebruik bij het raadplegen van diagnostiek, therapie en ingrepen. Om de functionaliteit van het zakboek te vergroten is er uitvoerig stilgestaan bij het zoekgemak. Zo is er aan deze editie een register met trefwoorden toegevoegd. Wij verwachten dat de gebruiker hierdoor sneller en doeltreffender antwoord vindt op zijn of haar vraag. Als auteurs willen wij te allen tijde openstaan en benaderbaar zijn voor uw op- en aanmerkingen. Samen met u als gebruiker blijven we de Leidraad Car - diologie verder ontwikkelen als praktisch zakboek. Hans A. Bosker Paul R.M. van Dijkman Arnhem/Den Haag, september

11 Voorwoord auteurs Voor u ligt de eerste herziene uitgave van Leidraad cardiologie, 5 jaar na de eerste uitgave in Gesterkt door de vele positieve reacties op deze eerste druk hebben wij een nieuwe versie samengesteld. In de afgelopen 5 jaar zijn inzichten veranderd, richtlijnen herzien en aan - gepast en is het diagnostisch en therapeutisch arsenaal uitgebreid. Al die wijzi gingen en veranderingen hebben wij met de grootst mogelijke zorgvuldigheid getracht te verwerken in de huidige versie. Daarbij hebben wij de tot nu toe gehanteerde indeling drastisch gewijzigd. Dit maakt het ons inziens makkelijker snel iets op te zoeken. Ook moet de elektronische versie met zoekfunctie daarbij behulpzaam zijn. Hoewel wij ook ditmaal ons uiterste best hebben gedaan bestaande richt - lijnen te volgen bij het opstellen van deze hernieuwde uitgave, en ons zo veel mogelijk beperkt hebben tot algemene adviezen ten aanzien van diagnostiek en therapie, kunnen wij niet aansprakelijk gesteld worden voor eventuele incidenten, die uit gebruik hiervan zich zouden kunnen voordoen. Onze dank gaat uit naar Sermin Batman van het bureau van de NVVC, die aan de tekstverwerking een belangrijke bijdrage heeft geleverd. Wij hopen van harte dat deze Leidraad cardiologie opnieuw velen behulpzaam zal zijn bij het uitoefenen van de dagelijkse praktijk, en zal bijdragen aan het opstellen en/of actualiseren van lokale medische en verpleegkun dige protocollen. Dat het uw patiënten ten goede mag komen. Hans Bosker Paul van Dijkman Arnhem/Den Haag, september