Werkstuk Biologie Olifanten

Transcriptie

1 Werkstuk Biologie Olifanten Werkstuk door een scholier 3312 woorden 18 februari ,4 459 keer beoordeeld Vak Biologie Wat is een olifant? Olifanten zijn fascinerende dieren.het zijn de grootste dieren van het land.en behoren ook tot de meest opmerkelijkste dieren.hun slurven, slagtanden en reusachtige oren geven de olifant een apart uiterlijk, en hun kracht is zeer sterk onder de landdieren.door hun grote lichaam en kracht zijn olifanten veilig voor alle roofdieren, op één na: stropers.de mens heeft olifanten op uitsterven gebracht door op ze te jagen om hun kostbare slagtanden. Olifanten zijn niet alleen sterk, maar ook intelligent.ze hebben grote hersenen die in hun jeugd blijven groeien, waardoor ze veel kunnen leren.olifanten zijn zoogdieren, net als de mens.de olifanten zijn warmbloedige dieren de lichaam temperatuur is dan altijd even hoog (constant).anderen soorten zoogdieren zijn de hond, dolfijn, zeehond en de giraffe.olifanten zijn zorgzame moeders, die erg liefdevol met hun jongen omgaan.er zijn twee soorten olifanten.de ene soort leeft in Afrika (de Afrikaanse olifant) het anderen soort in Azië (de Aziatische olifant).olifanten zijn erg sociale dieren.ze brengen ook een groot deel van hun leven door in een groep.sommige olifanten vertrekken nooit uit de groep waar ze geboren zijn. Afrikaanse en Aziatische olifanten. De Afrikaanse en de Aziatische lijken erg veel op elkaar maar zijn toch niet het zelfde.het grootste verschil zit in de oren.die van Afrikaanse olifant zijn groter.afrikaanse olifanten hebben ook langere poten en een slanker lichaam.de rug van de Aziatische olifant is bol, terwijl die van de Afrikaanse hol is.een ander verschil zijn de slagtanden.in Azië hebben alleen mannetjes zichtbare slagtanden, In Afrika hebben zowel vrouwtjes als mannetjes slagtanden. Ook zit er een verschil in de slurf bij de Afrikaanse olifant zit er maar een vingervormig uitsteeksel aan het eind van de slurf in plaats van twee. Olifantenkudde De meeste olifanten leven in groepen bij elkaar die we kuddes noemen.een basiskudde bestaat uit een familie van vrouwelijke olifanten en hun jongen.volwassen mannetjes, of bullen, leven meestal alleen of in tijdelijke kuddes van mannetjes.ze sluiten zich alleen bij een permanente vrouwelijke kudde wanneer ze op zoek zijn naar een partner. De vrouwtjes in de basiskudde zijn altijd familie van elkaar.ze brengen hun hele leven samen door en onderlinge banden zijn erg hecht.ze helpen elkaar bij het grootbrengen en beschermen van de jongen, ze Pagina 1 van 7

2 trekken samen en ze eten als groep.leden van een kudde bevinden zich zelden meer dan vijftien meter van elkaar vandaan. Kuddes Afrikaanse olifanten variëren van twee tot vierentwintig dieren.heel soms maken vrouwtjes olifanten een kudde van zo`n vijftig leden, die we clans noemen. Aziatische olifanten vormen meestal kleineren kuddes van maximaal tien olifanten.als kuddes te groot worden, splitsen ze zich in tweeën.deze kuddes blijven met elkaar in contact en komen elkaar vaak tegen, wat leidt tot grote opwinding en een vriendelijk trompetteren. Olifantenkuddes hebben geen echte territoria, (vast leefgebied) maar elke kudde is in bepaalde gebieden te vinden.deze gebieden worden soms gedeeld met andere kuddes.af en toe komen enkele kuddes Afrikaanse olifanten bij elkaar om een grote kudde te vormen Reusachtige kuddes kunnen uit meer dan 500 olifanten bestaan, en zowel mannetjes als vrouwtjes bevatten.reusachtige kuddes ontstaan op een gebied waar veel voedsel is. De leider van de kudde is de matriarch.zij is het grootste, en oudste vrouwtje en ze neemt beslissingen die van invloed zijn op anderen dieren.de matriarch leidt de kudde in de zoektocht naar nieuwe voedselgebieden.wanneer ze stilhoudt om te eten, blijft de rest van de kudde ook stilstaan. De boodschap overbrengen Olifanten kunnen goed communiceren.met hun slurven en grote oren kunnen ze uitstekend ruiken en horen.trompetteren is een manier waarop olifanten met elkaar kunnen communiceren.ook raken ze elkaar aan.en geven ze chemische signalen, zoals geuren, en zichtbare signalen, zoals de positie van de oren en de slurf.door hun scherpe reukvermogen weten ze zelf of een andere olifant gezond is.olifanten kunnen ook lagen geluiden maken die vele kilometers verder in de bossen en graslanden te horen zijn.verschillende geluiden kunnen betekenen waar ben je? Vrouwtjes kunnen met geluiden duidelijk maken dat ze bereid zijn om te paren.en kunnen familie leden waarschuwen voor gevaar. Voedsel en eten Olifanten zijn de grootste landdieren en dat betekent dat een olifant genoeg voedsel moet vinden.voedsel zoeken is ook een grote dagtaak van de olifant. Een volwassen mannelijke olifant eet maximaal 159 kg planten per dag, en hij kan wel achttien uur besteden aan het zoeken ernaar. Gelukkig eten olifanten veel verschillende plantensoorten.wetenschappers hebben ontdekt dat olifanten tussen 100 en 500 verschillende soorten planten eten, afhankelijk van waar ze leven.olifanten kunnen veel verschillende soorten platen eten omdat ze verschillende hoogtes kunnen bereiken.met behulp van hun slurf kunnen olifanten gras van de grond eten.of met hun slurf omhoog om bladeren van bomen te eten.ze gebruiken hun slurf ook om afgevallen vruchten op te pakken of om boomschors, die ze met hun slagtanden losmaken, af te scheuren. Zodra een olifant iets eetbaars met zijn slurf heeft gepakt, brengt hij het naar zijn bek.daar kauwen vier enorme kiezen (twee in elke kaak) het voedsel fijn, waarna het wordt door geslikt.het voedsel beweegt in 22 tot 46 uur door het lichaam.de uitwerpselen zijn nog voor 60 procent onverteerd. Olifantenmest is voedsel voor vele kleinere dieren en is een uitstekende meststof voor de bodem van vlaktes en bossen waar olifanten leven. Olifanten hebben erg veel voedsel nodig dat ze bijna elk uur dat ze wakker zijn eten.de kudde is bijna de hele dag aan het kauwen en ook vrijwel de hele nacht.ze slapen slechts twee of drie uur rond het Pagina 2 van 7

3 middaguur (het heetste deel van de dag), of vlak na middernacht. Drinken Olifanten drinken veel water.een volwassen Afrikaanse olifant kan maximaal 190 liter per dag drinken.een olifant drinkt door met zijn slurf water op te zuigen en dan in zijn bek te spuiten. Olifantenkuddes lopen meestal minstens een keer per dag naar een plek met water maar kunnen meer dan twee weken zonder water.ze hebben een voor keur voor waterpoelen met grote hoeveelheden zout en anderen mineralen.olifanten kunnen ook erg goed zwemmen ze kunnen maar liefst 48 km achter elkaar zwemmen, hun slurf dient dan als snorkel. Koel blijven Wanneer mensen het warm hebben gaan ze zweten.een olifant kan niet zweten omdat hij geen zweetklieren heeft, en moet daardoor anders afkoelen.een manier in door met zijn grote oren te zwaaien.zo ontstaat een verkoelende luchtstroom over zijn lichaam.de oren werken ook als reusachtige radiateurs, ze verkomen oververhitting doordat ze hun hele oppervlak warmte afgeven.olifanten houden zich ook koel door zichzelf met water, modder of stof te besproeien.ze houden ook van baden in een poel of rollen in de modder.op de olifantenhuid ontstaat dan een laag gedroogde modder die de zonnewarmte buiten houdt. Leefgebieden Olifanten leven in verschillende gebieden.de Afrikaanse olifant leeft voornamelijk op de droge open vlaktes en boomrijke savannes van Afrika, hoewel hij ook voorkomt in moerassen, onder water gelopen gebieden en hooggelegen veenmoerassen.de Aziatische olifant leeft in dichte tropische bossen. In Afrika komen olifanten voor in schroeiende woestijnen en in de buurt van koude bergtoppen van wel meter hoog.het lijkt alsof ze overal kunnen overleven waar voedsel en water is. Nog niet zo lang geleden zwierven Afrikaanse olifanten over het hele continent ten zuiden van de hele Sahara.Ze volgen oeroude routes op zoek naar voedsel en water.aziatische olifanten kwamen voor het Midden-Oosten tot Borneo en ten noorden daarvan tot in China. Het verspreidingsgebied van beide soorten in het wild is kleiner geworden, doordat land is vrijgemaakt voor de verbouw van gewassen en de bouw van huizen.maar ze hebben nog steeds een redelijk grote verspreiding.de Afrikaanse olifant leeft nog in 35 van de 42 landen waaruit Afrika bestaat.in Azië, ten oosten van Pakistan, komt de Aziatische olifant voor in bijna alle landen behalve Korea, Japan en de Filippijnen. Olifantentrek Olifanten blijven niet altijd op dezelfde plek.elk jaar trekken ze over grote afstanden op zoek naar voedsel en water.in de droge seizoenen trekken olifanten in grote groepen en elk jaar volgen ze dezelfde routes om van de ene naar de andere plek te komen.deze routes worden van generatie op generatie doorgegeven. Tegenwoordig moeten olifanten met steeds kleinere gebieden genoegen nemen doordat mensen steeds meer beslag innemen.daardoor trekken de olifanten nu over kortere afstanden dan vroeger, hoewel ze soms toch honderden kilometers afleggen. Pagina 3 van 7

4 Grote botten De poten van een olifant zitten recht onder het lichaam, net als de poten van een tafel.hierdoor kunnen ze het grote lichaamgewicht goed dragen.de botten van de poten zijn op elkaar geplaatst, waardoor ze stevige, hoge zuilen vormen.olifanten kunnen dan ook rusten en zelfs slapen terwijl ze staan.de zuilvormige poten houden ook de ruggengraat omhoog, die lang de bovenkant van het dier loopt en de ribben ondersteunt.bij zowel de Afrikaanse als Aziatische olifant is de ruggengraat in het midden iets omhooggebogen.maar het skelet van een olifant is niet alleen sterk.het is ook flexibel dat een olifant gemakkelijk kan knielen en hurken. Lichaamsdelen Een olifantenhuid is dik, grijs en gerimpeld, en gevoelig. Sommige insecten waaronder vliegen en muggen kunnen in de huid van de olifant bijten.vaak rollen olifanten in de modder om te verkomen dat insecten hen bijten (en om af te koelen).van binnen zien olifanten eruit als zoogdieren, alleen is alles veel groter.zo is een olifantenhart vijf keer zo groot als een mensenhart en kan wel 21 kilo wegen.de enorme darmen, inclusief de inhoud kunnen bijna een ton wegen.de krachtige longen zijn voorzien van sterke spieren.daardoor kan een olifant onder water ademen terwijl hij zijn slurf als snorkel gebruikt. Gebit De voortanden van een olifant zijn de uit zijn bek stekende slagtanden.binnen in zijn bek heeft een olifant ook kiezen.de slagtanden zitten alleen in de bovenkaak, maar de kiezen zitten zowel in de boven als in de onderkaak.aan elke kant zitten twee kiezen, die elk meer dan een baksteen wegen.met scherpe ribbels op de bovenkant van de kiezen kunnen stugge planten vermalen worden.slagtanden groeien altijd door, maar kiezen verslijten geleidelijk en vallen uit.achter de oude kiezen ontstaan nieuwe en deze bewegen langzaam naar voren om de plaats van de oude kiezen in te nemen.een olifant krijgt tijdens zijn leven zes stel kiezen, dus 24 in totaal.elke nieuwe kies is groter dan de vorige.als het zesde stel kiezen op is, kan de olifant zijn voedsel niet goed meer kauwen. Zintuigen Olifanten gebruiken hun vijf zintuigen; gehoor, zicht, reuk, smaak en tast.de reuk is het belangrijkste zintuig en hierop vertrouwen ze het meest.olifanten ruiken door hun slurf en ze gebruiken hem als een neus die ze kunnen richten.de slurf is ook erg gevoelig voor aanraking en er zitten korte haren op waarmee de olifant kan voelen.met de punt van hun slurf onderzoeken ze voedsel, water en anderen dingen.ze kunnen er mee voelen of iets warm, koud, scherp of glad is.olifanten communiceren voornamelijk met elkaar via geluiden.ze maken rommelende geluiden, die voor ons te laag zijn om te horen.aanraking speelt ook een grote rol in de communicatie.als twee olifanten elkaar tegen komen begroeten ze elkaar door de punt van hun slurf in de bek van de ander te leggen. Het paringsspel Op een leeftijd van ongeveer 10 of 11 jaar kunnen vrouwelijke olifanten voor het eerst paren.een vrouwtje dat wil paren, noemen we bronstig.dit duurt ongeveer twee tot zes dagen.als een vrouwtjesolifant in deze periode niet paart, wordt ze zo`n zestien weken later weer bronstig. Pagina 4 van 7

5 Bronstige vrouwtjes trekken mannetjes uit de buurt aan om te paren.vrouwtjes olifanten die net bronstig zijn geworden, lopen vaak op een vreemde manier: ze houden hun kop hoog en kijken over hun schouders naar achteren.dit helpt misschien bij het aantrekken van mannetjes.bronstige vrouwtjes maken speciale geluiden.sommige zijn hoorbaar voor mensen en anderen zijn te laag.deze geluiden trekken rondzwervende mannetjes aan. Zodra ze een bul heeft aangetrokken, urineert het vrouwtje meestal, zodat het mannetje kan ruiken of ze bronstig is.als ze inderdaad bronstig is, reageert het mannetje opgewonden.vrouwelijke Afrikaanse olifanten lopen dan snel weg, zodat de bul hen moet achtervolgen. Vrouwtjesolifanten zijn sneller dan mannetjes, dus als een vrouwtje niet onder de indruk is van haar partner kan ze hem gemakkelijk kwijtraken.als ze hem wel aardig vindt, zal ze ervoor zorgen dat hij haar inhaalt en zullen ze paren.de grootste bullen zijn het populairst bij de vrouwtjes. Het paringsgedrag van Aziatische olifanten verschilt iets van dat van Afrikaanse olifanten.aziatische olifanten staan oog in oog en wikkelen hun slurven om elkaar voor de paring.de zwangerschap van een olifant duurt twee keer zo lang als die van de mens.zodra een vrouwtjesolifant heeft gepaard, draagt ze haar groeiende jong gedurende meer dan 22 maanden in haar buik. Baby`s en jonge dieren Baby olifanten kunnen binnen een uur lopen, maar de eerste paar dagen staan ze heel wankel op hun poten.de moeder blijft gedurende het eerste jaar dicht bij haar jong.ze voedt de jonge olifant met melk, beschermt hem tegen vijanden en gebruikt haar lichaam om hem op het heetst van de dag de schaduw te geven. De andere vrouwtjes in de kudde helpen allemaal met het grootbrengen van de baby.als de moeder om welke reden dan ook van haar kalf gescheiden is, haast een van de andere vrouwtjes zich naar het jong om het te troosten.deze tantes laten een jong zelfs als troost zuigen. Wanneer ze niet eten of met de kudde op pad zijn, zijn baby olifanten vaak aan het spelen.ze onderzoeken nieuwe voorwerpen, die ze soms oppakken en weggooien of over de grond rollen.ze stormen speels af op kleinere dieren en struiken, en ze stoeien met elkaar. Vooral jonge mannetjes brengen veel tijd door met speelse gevechten en achtervolgingen. Als ze ouder worden, vinden ze nieuwe en onbekende speelgenoten.wanneer ze zes of zeven jaar oud zijn, verlaten ze de kudde voor korte perioden.ze gaan bij verschillende families op zoek naar mannetjes van de zelfde leeftijd waarmee ze hun krachten kunnen meten. Jonge vrouwtjes houden geleidelijk op met spelen en krijgen meer verantwoordelijkheid binnen de kudde.op een leeftijd van vijf of zes jaar beginnen ze te helpen bij het verzorgen van de kleinste baby`s.ze passen op terwijl de moeder bezig is en houden de jongen soms in de gaten wanneer ze slapen. Mannetjes Jonge mannetjes olifanten worden op ongeveer 12-jarige leeftijd volwassen.hun spel wordt agressiever en ze brengen steeds meer tijd buiten de kudde door op zoek naar andere jonge mannetjes om mee te stoeien.uiteindelijk, op ongeveer 15- of 16-jarige leeftijd, verlaten mannetjesolifanten de kudde waarin ze zijn opgegroeid voorgoed. Sommige mannetjes gaan uit zichzelf op andere moet wat druk uitgeoefend worden.wanneer jonge mannetjes agressiever worden, beginnen de oudere vrouwtjes hun geduld met hen te verliezen.uiteindelijk jagen de vrouwtjes de jonge mannetjes uit de kudde weg. Pagina 5 van 7

6 Na hun vertrek kunnen mannetjesolifanten zich op verschillende manieren gedragen.sommige worden solitaire zwervers, terwijl andere tijdelijke mannengroepen vormen.enkele sluiten zich aan bij een familiegroep.ze blijven maximaal een jaar bij deze groep en worden onafhankelijk.wanneer bullen aan het eind van hun tienerjaren of begin 20 zijn, hebben ze nog steeds een kudde instinct.ze sluiten zich vaak voor korte periode aan bij grote groepen vrouwtjes of trekken met anderen bullen rond.mannengroepen zijn geschikt voor de jongere bullen om hun krachten te meten en hun toekomstige rivalen te leren kennen. Volgroeide bullen brengen veel tijd door met het trekken van kudde naar kudde, vooral wanneer ze op zoek naar vrouwtjes zijn.naarmate bullen ouder worden, brengen ze meer tijd alleen door.de oudste bullen zijn bijna altijd solitair.de meeste blijven in de buurt van moerassen, waar ruim voldoende water is en de planten zacht genoeg zijn om door versleten olifantkiezen fijngekauwd te worden. Vrouwtjes Vrouwtjesolifanten brengen hun hele leven door in familiegroep waarin ze zijn geboren.wanneer ze volwassen worden, spelen ze minder en brengen ze meer tijd door met het verzorgen van de jongere leden van de kudde.uiteindelijk worden ze oud genoeg om te paren en trekken ze aandacht van volwassen mannetjes De meeste vrouwtjesolifanten paren voor het eerst als ze 10 of 11 jaar oud zijn.vrouwtjes in een olifantenkudde hebben een hechte band.de meeste kuddes zijn familiegroepen en alle vrouwtjes zijn nauw verwant.omdat ze allemaal moeders, dochters, zussen of nichten van elkaar zijn, werken ze samen bij het verzorgen van de jongen.wanneer een moeder aan het eten is, past een jonger vrouwtje op haar jong om te voorkomen dat het in moeilijkheden raakt.en wanneer een roofdier in de buurt is, vormt de hele kudde een muur van slurven en poten om de jongen te beschermen.dit moet een bedreigde vertoning zijn voor de mogelijke aanvaller van het jong. Vrouwtjesolifanten worden niet zo groot als volwassen mannetjes en krijgen ook niet zulke lange slagtanden.vrouwelijke Aziatische olifanten hebben vrijwel geen slagtanden. Vorm en grootte Afgezien van de slurf valt de olifant ook erg op door zijn grote oren.waarom zijn de oren van een olifant zo groot? De voornaamste reden is dat het de olifanten helpt afkoelen.elk oor bevat honderden bloedvaten.als het bloed door deze bloedvaten stroomt, ontsnapt warmte via de huid naar de omringde lucht.als het erg heet is wapperen olifanten met hun oren om nog meer warmte weg te krijgen.olifanten uit verschillende gebieden hebben verschillende vormen en maten.mannelijke Afrikaanse savanneolifant bereikt een gewicht van 6,4 ton en een hoogte van 3,6meter.De grootste Afrikaanse olifanten leven aan de Geraamtekust in Namibië in zuidwest Azië.De grootste Aziatische olifanten leven op het eiland Sri Lanka.Ze wegen maximaal 4,5 ton en hebben een schouderhoogte van 3,5 meter.de kleinste olifanten zijn de bosolifanten uit midden en west Afrika.Zij hebben lang, rechte slagtanden en ovale oren. Evolutie van olifanten Het duurde zo`n vijftien miljoen jaar voordat dieren die we kunnen herkennen als olifanten zich ontwikkelden.phiomia verscheen 35 miljoen jaar geleden.deze vroege olifant had een korte slurf, en zowel uit de boven als uit de onderkaak staken slagtanden. Een van de latere olifantensoorten was Platybelodon.Dit vreemd uitziende dier leefde zo`n twintig miljoen Pagina 6 van 7

7 jaar geleden in moerassige gebieden.hij gebruikte zijn schepvormige tanden om planten uit te graven. Een andere vroege olifant was de Mastodont (inmiddels uitgestorven.).mastodonten leken erg op de moderne Aziatische olifant en de wol harige mammoet.mastodonten verschenen lang voordat mammoten en moderne olifanten zich ontwikkelden. De beroemde wolharige mammoet behoorde tot een groep van grote olifanten met lange, sterke gebogen slagtanden.hij had een harige vacht die hem warm hield in de ijskoude gebieden waar hij leefde.onze voorouders jaagden op wolharige mammoeten om ze op te eten, tot ze zo`n jaar geleden, aan het eind van de ijstijd, uitstierven.mammoeten leken meer op Aziatische olifanten dan op de Afrikaanse olifant. Olifanten en mensen Olifanten hebben al duizenden jaren een nauwe band met mensen.vooral de Aziatische olifant heeft een lange geschiedenis met mensen.in heel India en zuidoost Azië werden en worden olifanten gebruikt in ceremonies en als lastdieren.de Indiase religie heeft zelf een god met een olifantenkop die Ganesja wordt genoemd. Olifanten zijn intelligente dieren die voor allerlei klussen afgericht kunnen worden.in het verleden werden enorme aantallen Aziatische olifanten gebruikt in de houtwinning.ondanks de ontwikkeling van bulldozers en anderen machines worden nog steeds duizenden olifanten gebruikt.olifanten zijn erg handig voor zwaar werk, omdat ze sterk en erg behendig zijn. De Afrikaanse olifant is vrijwel onbekend als tam dier en veel mensen denken dat hij niet getemd kan worden.waarschijnlijk is de Afrikaanse olifant moeilijker te houden dan de Aziatische olifant.maar toch is het best mogelijk met een Afrikaanse olifant.afrikaanse bosolifanten al in 217 voor Christus in de strijd werden gebruikt met gevechten.nog eerder gebruikte de beroemde Carthaagse leider Hannibal Afrikaanse olifanten om de Alpen over te steken. Nu zijn olifanten in de westerse wereld voornamelijk te zien in dierentuinen en circussen.er is veel ruimte nodig om olifanten op de juiste manier te houden, en de meeste dierentuinen en circussen hebben te weinig ruimte voor olifanten.maar met liefdevolle verzorger en verschillende bezigheden kunnen olifanten in gevangenschap een vrij gelukkig leven leiden. Olifanten en de dood Olifanten behoren tot de langstlevende dieren.wilde Afrikaanse olifanten kunnen gemakkelijk 60 jaar oud worden en men denkt dat wilde Aziatische olifanten ouder dan 70 jaar kunnen worden.de oudst bekende tamme Aziatische olifant werd 78 jaar oud. Vanwege hun grootte hebben volwassen olifanten heel weinig vijanden.sommige olifanten sterven door ziektes wanneer ze nog jong zijn, maar vele worden oud.de belangrijkste natuurlijke doodsoorzaak is olifanten verhongering.elke olifant krijgt gedurende zijn leven zes keer een stel op bakstenen lijkende kiezen.wanneer het zesde stel versleten is kan de olifant niet meer eten, en hij sterft van de honger.afgezien van de verhongering vormen mensen de voornaamste doodsoorzaak van olifanten.stropers doden olifanten om het ivoor van hun slagtanden en olifanten worden afgeschoten als hun aantallen te groot worden.hierdoor sterven veel olifanten geen natuurlijke door.aziatische olifanten worden niet op deze manier bejaagd, en de meeste worden wel oud. Pagina 7 van 7