Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6, Oorlog en vrede

Transcriptie

1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6, Oorlog en vrede Samenvatting door een scholier 1381 woorden 22 november ,5 30 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx 1.1 ridderideaal: regels en afspraken die rekening hielden met eer en levensstijl van de ridderstand, het was een spelelement. Er waren in de 17de eeuw belegerings regels voor steden, als je je er niet aan hield kon je rekenen op een gruwelijke straf. Regels: S winters werd er niet gevochten, er was voor juni te weinig voer voor de paarden. eerste helft van de 18 eeuw werd nieuw soort buskruit verboden>> destructief karakter. Gevechten op kerkelijke dagen waren verboden vrouwen, kinderen, bejaarden, priesters, kooplieden en pelgrims moesten worden ontzien en werden buiten direct oorlogsgeweld gehouden. Wel beroving door plundering en brandstichting de deel van de 18de eeuw : oorlogen werden conflicten tussen staten en niet tussen vorstenhuizen. staatsbelang kreeg overhand op het vorstenbelang. Pruisische Koning Frederik de Grote: eerste die zich ondergeschiktverklaarde aan het staatsbelang. Monopolie op geweld door overheid: van binnen: bureaucratische inrichting van justitie en politie van buiten: vorming van beroepsleger (staand leger) > geen huurlegers, betere wapens, beter betaald, beter gedisciplineerd. (80% v/d belasting) gevolg hiervan was dat men probeerde oorlog te vermijden en er alleen mee dreigde : franse revolutionaire volksvergadering verklaarde de oorlog aan de vijanden van de revolutie, eerste keer nationalisme, eerste keer zijn vijanden misdadigers. je kwam niet makkelijk uit het napoleon leger want het keizerrijk had tot 1815 een permanente oorlogstoestand, einde ruim 1 miljoen militairen. 1792: onderscheid tussen burgers en soldaten begon te vervagen, in 1792 werd iedere burger en soldaat Pagina 1 van 5

2 opgeroepen om te vechten tegen de tirannen. 1812: russen overwogen gehele napoleontische leger te verslaan door t hele volk op te roepen. tsaar wou dit niet door zien van zware represailles tegen de spaanse guerillastrijders> gewapende burgers die de bijand bestookten zonder tot het geregelde leger te behoren. 1.4 in de 19de eeuw een tijd geen massale omvang oorlogen. dienstplicht werd behalve in Pruisen afgeschaft. na 1870 veranderde dit: Duits-Pruisen leger versloeg de Fransen en veroverden Parijs. Machine geweer kwam, spoorwegen, telegraaf en telefoon maakte snelle troepenverplaatsing mogelijk. Chemische oorlogvoering werd voorbereid. 1.5 na 1870 veel kritiek voor geheel uitbannen of humaniseren van de oorlog. henri Dunant (Zwiterse publicist) was voor humanisering, omdat hij in 1859 de ellende op het slagveld v/h Noord-Italiaanse Solferino gezien had. Hij stelde een aantal regels op voor behandeling van gewonden in oorlogstijd, in 1863 erkende 16 staten deze regels, 1864 kwam het rode kruis. De oostenrijkse baronesse Bertha von Suttner was de bekendste propagandist voor de vrede. ze reisde naar regeringsstaten om hen te overtuigen van haar gelijk. Vrede was niet alleen afzien van oorlog, maar ook zoeken naar duurzame internationale organisatie om oorlogen te voorkomen. socialisten vonden dat oorlog een uiting was van een crisis v/h kapitalisme> goedkope grondstoffen, nieuwe afzetmarkten, productie van wapens, uniformen e.d verzet hiertegen door dienstplicht propageren. De Duitse sociaal-democraten deden er alles om te voorkomen dat zij werden uitgescholden voor van alles, maar in 1914 stemden ze in voor oorlogskredieten van de regering & 1907: Haagse Vredesconferenties 1899: - eerste stap in de richting van Von Suttners ideaal van een internationale vredesorganisatie, Hof van Arbitrage werd opgericht - beperking van wapenproductie en van militaire uitgaven werd onuitvoerbaar afgewezen. - verbod op met gifgassen gevulde projectielen. - regels voor behandeling van krijgsgevangenen 1907: - verbod op gebruik van bepaalde soorten zeemijnen - afspraken over rechten van neutrale staten (bv. internationale handel mocht niet worden belemmerd) - oorlog op zee met regels, bv. niet aanvallen van passagiersschepen. 2.1 april 1917: Vs verklaarde de oorlog aan Duitsland. Dit werd uitgedaagd door: de duikboten oorlog op de atlantische oceaan bedreigde de handelsbelangen van de VS nazomer 1917: eerste Amerikaanse troepen aan het westelijk front in Frankrijk. 1918: Wilson was overtuigd van geallieerde overwinning, maar wel met bereiken van een eerlijke en Pagina 2 van 5

3 rechtvaardige vrede ( Amerikaans Congres)> 14 punten van Wilson Volkenbond: blijvende internationale organisatie om de vrede te handhaven. door het amerikaanse gezag wat sinds 1917 in europa was konden fr. & eng. moeilijk onder wilson uit. ze vonden het arrogant dat amerika even kwam vertellen wat goed voor europa was, ze wantrouwden het naieve idealisme van wilson. maar door volle inzet van Amerika in de Volkenbond was blijvende vrede niet uitgesloten. grondgedachten van Wilson: - wereldwijd parlement, jaarlijkse ontmoeting voor problemen oplossen - alle staten moesten beloven ernst te maken met ontwapening - dreigende conflicten> volkenbond> uitspraak bond accepteren - lidstaten belofte helpen bij bestrijden mogelijke militaire invasie - als een lid de bond verliet> andere leden overgaan tot uitroepen v/e economische boycot & lidstaten moesten troepen sturen om de oorlog te stoppen. Wilson had vooral hoop op burgers, politici moeten weerhouden van oorlog. Juni 1919: vredesverdrag werd ondertekend 1920 verliest wilson presidentsverkiezingen >> Harding>> terug naar isiolationisme : werkzaamheden in genève 1935: 59 leden, VS geen lid, S-U ook niet, Du. ook niet. hoofdtaak volkenbond was agressie voorkomen. Eng & FR. waren de leiders maar sterk verzwakt in de eerste wereldoorlog. Fr wilde een volkenbondsleger om Duitse Agressie te kunnen onderdrukken 2.3 Wilson wilde zelfbeschikkingsrecht>> oostenrijk in hongarije, joegoslavie & republiek oostenrijk>> gebiedsafstanbd aan italie en roemenie Wilsons bedoeling was het vraagstuk der minderheden op te lossen ( lukte gedeeltelijk in 1920 nog 30 milj mensen onder vreemde heerschappij) Volkenbond stond garant door afdwingen van minderheidsverdragen. 2.4 enthousiaste burgers bij minimale bewapening; oorzaak van 1e wereldoorlog was ook de wapenwedloop. Problemen: - militaire kracht niet alleen afhankelijk van omvang v/h leger - maar, bevolkingsdichtheid, industriële ontwikkeling, aanwezigheid grondstoffen & lengte van grenzen. 1925: Verdrag van Locarno: Du, Fr & België accepteerden elkaars grenzen definitief, jaar later werd Du lid van de Volkenbond. 1928: kelogg-briand pact: verbood oorlog als instrument van nationale politiek. alleen defensieve oorlog mocht, 65 staten (waaronder s-u & vs) januari 1933 mislukten de besprekingen van de volkenbond echt door Hitler aan de macht. 2.5 Pagina 3 van 5

4 successen van de Volkenbond: - 30 grensconflicten werden opgelost - gezond maken van financieel-economische huishouding van de nieuwe staten Oostenrijk en Hongarije - ze stond garant door afdwingen van minderheidsverdragen - zelfbestuur oefende de Volkenbond op Saarland en Duits-poolse stad Dantzig na 1930: Duitsland verliet de Volkenbond, Hitler kwam aan de macht, Fr. verhoogde defensie uitgaven, Mussolini zocht afleidingmanoeuvres. er ontstond een Nationaal Egoisme, ze verloren vertrouwen in de Volkenbond vs & China belemmerden de Japanse export, problemen met aankoop van voedingsmiddelen, onvoldoende landbouwgebieden>> enige uitweg was verovering Mantsjoerije rond 1900: japan had in China de Zuid-mantsjoerijse Spoorweg aangelegd, Japan beheerde en bewaakte deze. vanaf 1930: kleine schermutselingen tussen Chinezen en Japanners september 1931: Japanse legerleiding organiseerde het incident van Moekden. Japan accepteerde een resolutie om de troepen terug te trekken, zelfde moment werd Mantsjoerije veroverd feb. 1932: japan installeerde een marionettenregering in de nieuwe staat mantjoekwo China doet beroep op Volkenbond in sept. 1931>> japan zegt dat China de agressor was>> geoorloofde defensieve oorlog>> niemand voelde zich geroepen iets te doen. Eng verbood wel uitvoer van wapens aan Japan en China. Onderzoekscommissie werd ingesteld>> Japan onnodig geweld >>> Mantsjoerije moest terug gegeven worden>> Japan verliet Volkenbond>> Nieuwe aanval op China Mussolini wilde Abessynië veroveren, want in 1869 nederlaag. Hij wilde laten zien wie de sterkste dictator was. Probleem: Abessynië was lid, Eng. zei niet nog iets als Mantsjoerije te accepteren, concessies aan italië om oorlog te voorkomen. Maar Mussolini wilde oorlog tussen okt, 1935en mei 1936: verovering Abessynië. redenenen van verovering: - pure agressie>>gevolg>> 52 leden embargo op wapens en leningen 51 leden embargo op vitale producten 50 leden geen italiaanse producten kopen weinig respons want ze dreven handel met japan, Vs, & Duitsland allen geen lid van de Volkenbond. Engeland sloot het Suezkanaal niet af voor Italiaanse schepen. geheim verdrag aan mussolini: hij mocht 2/3 houden van Abessynië, dit lekte uit>> boycot op olie door veel staten 1937 verliet Italie de Volkenbond>> Opheffing Volkenbond Pagina 4 van 5

5 Oorzaken falen Volkenbond: - Eigen belang van staten (vooral eng & fr) - Vs Niet vertegenwoordigd in de Volkenbond - Economische sancties werkten niet ( machtsmiddelen om sancties te dwingen waren er niet) - lang duren van beslissing nemen - geen Volkenbondsleger - koppeling van de Volkenbond aan het Verdrag van versailles ( schijn een club van overwinners te zijn) Geallieerden: engeland, fr, Polen, Noorwegen, België, nederland, joegoslavië, Su, Vs As-mogendheden: Du, Italie, Japan Neutralen: Zweden, Zwitserland, Turkije, Spanje, Portugal successen voor de AS: 1939: verovering van Polen door DU 1940: Noorwegen, Denemarken, beneluxstaten en FR veroverd door DU 1941: verovering Italie. Balkan & griekenland door DU Duits-Italiaanse aanval in Noord-Afrika op Egypte Duitse aanval op S-U 1941/1942: Japanse verovering van o.a : Fillipijnen, Nederlands-Indie, Singapore, Mallakka. de Vs raken betrokken bij de oorlog successen voor de geallieerden: 1942/1943: Duitse nederlaag bij stalingrad. begin Russische opmars naar berlijn engelse overwinning in Noord-Afrika 1943: brits-amrikaanse landing in Zuid-Italie vanuit Noord-Afrika 1944: B-Am landing in Normandie, begin opmars naar Berlijn mei 1945 capitulatie Du. aug 1945 atoombommen op japan, capitulatie Japan 50 miljoen slachtoffers 1947: vredesverdrag met Italie 1951: vredesverdrag met Japan geen vredesverdrag met Duitsland Pagina 5 van 5