Piet Hein Donner. Het schrappen van dubbel en overbodig werk is een leidend principe. Thema Compacte Rijksdienst. Jaap Uijlenbroek.

Transcriptie

1 1 m agazine over de digitale overheid p o w e r e d b y A t o s Jaap Uijlenbroek De vrijblijvendheid van de samenwerking is er af Piet Hein Donner Het schrappen van dubbel en overbodig werk is een leidend principe Maarten Hillenaar Werk samen op de overeenkomsten Thema Compacte Rijksdienst

2 GOV is een magazine dat informeert over ontwikkelingen op het gebied van de digitale overheid. GOV verschijnt in controlled circulation onder beslissers en beïnvloeders binnen de (de)centrale overheid, SUWIen het zorgdomein. De volgende GOV verschijnt in het voorjaar van Wilt u ook een gratis abonnement op GOV? Meld u aan op inhoudjaargang 1 nummer 1 najaar 2011 voorwoord Uitvoeringsprogramma Compacte Rijksdienst Piet Hein Donner 4 Een krachtige, kleinere en dienstverlenende Rijksoverheid Jaap Uijlenbroek 8 Compacte Rijksdienst: kleiner is goedkoper Maarten Hillenaar 10 Er zijn enorme stappen gezet Rachid Guernaoui 12 AZ traditiegetrouw voorstander van samenwerken Nicole Stolk 14 BZK zet in op Operationele Excellence en Customer Intimacy Hoewel de indruk mogelijk zou kunnen ontstaan dat het uitvoeringsprogramma Compacte Rijksdienst alleen over bezuinigingen gaat, zijn de redenen van het waarom mede gebaseerd op maatschappelijke en demografische ontwikkelingen. Bijvoorbeeld de afname van de beroepsbevolking. Dit vraagt om een overheid die evenredig moet inkrimpen wil zij in de pas blijven lopen. Daarnaast zijn het weghalen van redundantie uit de organisatie en het departementaal over grenzen heen kijken leidend in het uitvoeringsprogramma. Het vraagt om een vernieuwde, meer flexibele, compacte Rijksdienst waarbij wordt ingezet op een verdere opbouw van een Rijksbrede infrastructuur voor de ondersteunende bedrijfsvoering alsmede op standaardisatie en concentratie van die bedrijfsvoering voor de ministeries. Daarenboven worden uitvoering en toezicht naar doelgroep en proces ingericht en daarmee organisatieoverstijgend c.q. Rijksbreed georganiseerd en geïmplementeerd. Uiteindelijk moet de Compacte Rijksdienst, met een waarborg Rondje langs de velden 2 Koen Gijsbers 16 Tjeerd Veenstra 28 voor de continuïteit van het primair proces, leiden tot Voor GOV redenen genoeg om een rondje langs de velden te 3 het realiseren van de taakstellingen en op het effectiever, Primair proces verklaart EL&I: eerst van 2 naar 1 efficiënter en daarmee doelmatiger werken van het Rijk. uitzonderingspositie Ric de Rooij 30 Ofwel met minder mensen integrale diensten leveren met als resultaat meer kwaliteit voor burger en bedrijfsleven SZW participeert volop tegen lagere kosten. Hans van der Stelt 18 IenM wil kennis en ervaring inbrengen Ron Roozendaal 20 Beleid VWS Sharen wat geshared kan Bob Papenhuijzen 22 VenJ gelooft in meerwaarde van samenwerking Marjolein Jansen 24 ICT helpt OCW bij realiseren bedrijfsdoelstellingen Monique van Daalen 26 Vraaggestuurde informatievoorziening en communicatie bij BZ Column Wim Sijstermans 32 Openbaar Ministerie 34 Kadaster 36 FMHaaglanden 39 TenderNed 40 Eerste resultaten Het uitvoeringsprogramma is een klein jaar onderweg, doch de eerste resultaten van de zestien gedefinieerde projecten zijn reeds een feit. Zo is het project in het kader van de concentratie van Rijkskantorenlocaties volop in wording en duidelijk zichtbaar door de hijskranen ter hoogte van Schedelhoekshaven in het centrum van Den Haag. Departementale huisvesting hangt nauw samen met facilitaire dienstverlening zoals ondermeer de inrichting van generieke voorzieningen als werkplek en vergaderruimten en fysieke beveiliging; ook daar zijn, met de start van Facilitair Management (FM)Haaglanden als de facilitaire dienstverlener voor het Rijk, inmiddels belangrijke resultaten geboekt. Last, but not least zijn in de projecten waar ICT een belangrijke rol speelt enorme stappen gezet.dit betreft enerzijds het project dat over de ICT infrastructuur gaat, waarbij de departementale Chief Information Officers (CIO s) bovendepartementale sturing en inhoud geven aan ondermeer de ICT en Informatie (I-strategie) van het Rijk. Anderzijds betreft dit de verdere uitbouw van de Shared Service Organisatie ICT (SSO-ICT) dat als één ICT dienstaanbieder voor de beleidskern en de nauw verbonden uitvoeringsorganisaties zal gaan fungeren zodat schaalvoordelen kunnen worden gerealiseerd en kosten worden bespaard. maken en ondermeer de CIO s van alle departementen en het Rijk alsmede een aantal uitvoeringsorganisaties te interviewen over samenwerking, resultaten en doelstellingen. Daarenboven de visies van minister Piet Hein Donner en van Jaap Uijlenbroek, als Directeur-generaal, verantwoordelijk voor de organisatie en bedrijfsvoering Rijk en daarmee het uitvoeringsprogramma Compacte Rijksdienst. Ik wens u véél leesplezier toe. Met vriendelijke groet, Atos Nederland Willem Beelen Market Sales Director Public, Health & Transport

3 Een krachtige, kleinere en dienstverlenende Rijksoverheid Na ongeveer een jaar zijn de resultaten van het programma Compacte Rijksdienst goed zichtbaar, onderstreept Donner. De torens, die hier buiten worden gebouwd, illustreren de stappen om de Rijkskantoren te bundelen. Alle departementen komen op maximaal 10 minuten loopafstand van elkaar. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid trekt in bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en de ministeries van Buitenlandse Zaken en Infrastructuur en Milieu komen ook onder één dak (in het pand van het voormalige ministerie van VROM red.). Het levert een structurele besparing op van Euro 90 miljoen per jaar. Standaardisatie en concentratie Maar er is meer te doen, stelt Donner. Onder het programma Compacte Rijksdienst vallen zestien projecten. Daarbij is het schrappen van dubbel en overbodig werk een leidend principe. Wij willen naar een Rijksbrede infrastructuur voor de ondersteunende bedrijfsvoering en naar standaardisatie en concentratie van die bedrijfsvoering. Voor de eerste programmalijn, de inrichting van een Rijksbrede infrastructuur voor de ondersteunende bedrijfsvoering, is dat niet alleen de bundeling van de Rijkskantoren in concentratielocaties, maar ook de bewegingen die zijn ingezet met het shared service center P-Direkt, dat beantwoordt aan de eis om te komen tot één administratieve werkgever voor de Rijksdienst. Een ander belangrijk kostenbesparend voorbeeld zijn de voorbereidingen voor vijf datacenters in plaats van de huidige vierenzestig! En ook uitrol en implementatie van de Digitale Werkplek Rijksdienst (DWR), eind dit jaar gepland op werkplekken, liggen op koers, waarmee de Rijksbrede infrastructuur ook van die zijde uit wordt gefaciliteerd. 4 Daarbij worden uitvoering en toezicht Rijksbreed op basis van doelgroepen 5 Met zicht op de 146 meter hoge JuBi torens, het aanstaande en kleinere Rijksdienst. Het Rijk moet ruimte bieden aan maatschappelijke en processen georganiseerd. Een voorzichtige schatting dynamiek en de eigen verantwoordelijkheid van burgers. leert dat dit tot een besparing van Euro 800 miljoen per jaar kan nieuwe onderkomen van zijn eigen departement en dat van het Het schrappen van dubbel en overbodig ministerie van Veiligheid en Justitie, spreekt GOV met minister Piet De Rijksdienst dient daarenboven voldoende wendbaar te zijn om leiden, schetst de minister. werk is een leidend principe Hein Donner over het uitvoeringsprogramma Compacte Rijksdienst. te beantwoorden aan de wisselende eisen en veranderende omstandigheden van de maatschappij. Bovendien, benadrukt Donner, Het doet mij overigens deugd, vervolgt Donner glimlachend, dat ik Piet Hein Donner De Compacte Rijksdienst is het uitvoeringsprogramma van Piet Hein Donner en de uitvoerende diensten van het Directoraat-generaal Organisatie en Bedrijfsvoering Rijk (DG-OBR) om de bedrijfsvoering bij het Rijk compacter en efficiënter te maken. Met als voorlopers dient de kwaliteit van de dienstverlening hoog en onbesproken te zijn. Geen keuze maar noodzaak in de interviews van uw blad met de verschillende CIO s, directeuren en betrokkenen een duidelijke interdepartementale samenwerkingsbereidheid mag constateren! Dat is een belangrijke voorwaarde voor succes. het actieprogramma Andere Overheid en de nota Vernieuwing Rijksdienst, zet het Kabinet-Rutte met de Compacte Rijksdienst in op een krachtige, kleinere en dienstverlenende Rijksoverheid. Een compacte Rijksdienst, houdt Donner ons voor, is om meerdere redenen nodig. De afname van de beroepsbevolking, in Nederland, De economische crisis en daarmee de verslechterde financiële situatie van de overheid, versterken de noodzaak om de overheidsuitgaven te beperken. Dat is geen keuze, dat is een gegeven noodzaak, zegt Donner. Het gaat om een financiële taakstelling van het Kabinet-Rutte om in 2015 een overheid te realiseren die structureel Euro 6.56 miljard minder kost. Euro 1.8 miljard komt daarbij voor Vier programmalijnen Binnen het programma Compacte Rijksdienst zijn zestien projecten gedefinieerd, die weer verdeeld zijn over vier programmalijnen. Er zijn inmiddels concrete resultaten geboekt, benadrukt Donner met met resultaten op het vlak van efficiency, effectiviteit, compactheid De tweede programmalijn, de concentratie van de ondersteunende bedrijfsvoering bij de kerndepartementen, zo vervolgt de minister, voorziet onder meer in de inrichting van één facilitair dienstverlener voor alle departementen. Met de start van FMHaaglanden per 1 juli (zie GOV pagina 39) is dat inmiddels geconcretiseerd. Een ander doel binnen deze programmalijn: één ICT dienstverlener voor alle vraagt om een aan haar omgeving aangepaste meer flexibele, rekening van de centrale overheid. en kostenbesparing. kerndepartementen, is binnen handbereik.

4 advertentie 2011 Dell Inc. All rights reserved. I want to Ook valt er veel te besparen op de inkoop. Nu koopt het Rijk nog op 350 verschillende locaties voor miljarden Euro s in bij duizenden, veelal dezelfde, leveranciers. Bij Rijksbrede inkoop moeten grote besparingen te realiseren zijn. Eén van de instrumenten om de inkoop van de departementen te harmoniseren is het online aanbestedingsplatform TenderNed (zie GOV pagina 40). Ontdubbeling en bundeling Dan de derde programmalijn: de ontdubbeling c.q. clustering van uitvoerings- en toezichtorganisaties. Alles wat overbodig is moeten we nalaten, zegt Donner hierover. Bij de organisatie moeten we uitgaan van gelijke doelgroepen of gelijke processen. Dat bespaart niet alleen, dat verhoogt ook de kwaliteit van de dienstverlening. Voorbeelden zijn het onderbrengen van subsidieprogramma s van verschillende departementen in Agentschap.nl. en de bundeling van het incassowerk bij het Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB). Reeds bestaande samenwerkingsverbanden tussen uitvoeringsorganisaties, bijvoorbeeld op het vlak van informatievoorziening in het voortgezet onderwijs, tussen DUO, Belastingdienst/toeslagen en de Sociale Verzekeringsbank (SVB), kunnen mogelijk verder worden uitgebreid. Aan de toezichtkant, geeft Donner aan, worden de verschillende inspectiediensten, zoveel mogelijk Rijksbreed, samen gevoegd. Een voorbeeld is per 1 januari 2012, de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Dat is de nieuwe toezichthouder die ontstaat uit de samenvoeging van de Consumentenautoriteit, de Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit (OPTA) en de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa). Ten slotte worden in de vierde programmalijn, tevens project 16, in de overleggen van de Secretarissen-generaal (SGO) voorstellen gedaan op de terreinen van alle ministeries voor een minder arbeidsintensieve beleidsuitvoering. De zestien verschillende projecten van het uitvoeringsprogramma Compacte Rijksdienst staan keurig beschreven en er wordt regelmatig over gerapporteerd. Hoe wordt er ingezet op de verdere doorontwikkeling, wat zijn volgens u de lijnen naar de toekomst? U kunt inmiddels de concrete resultaten zelf waarnemen. En daarmee lopen we tevens vooruit op de toekomst. Het gaat erom of het werkt. Dat is politiek een vereiste, en linksom of rechtsom moeten we dat gewoon voor elkaar boksen. De beweging die is ingezet om interdepartementaal samen te werken zodanig dat het algemeen belang prevaleert boven individuele, departementale belangen, is een prachtige voedingsbodem voor meer! Zij krijgt ook navolging bij de ZBO s en agentschappen en dat stemt mij bijzonder optimistisch. Ik kan mij zo voorstellen dat niet alleen de bundeling om het teveel te schrappen, inspireert, maar dat ook andere redenen onze compactheid zal bevorderen, zoals complexe wet- en regelgeving. Als voorbeeld kan ik mij indenken dat uitvoeringsorganisaties, zoals een SVB, CAK en een College voor Zorgverzekeringen (CVZ) bij elkaar komen aangezien ze op het vlak van wet- en regelgeving identieke, complexe processen uitvoeren en daarmee goed bij elkaar zouden kunnen passen. Het uitvoeringsprogramma Compacte Rijksdienst zal zeker een opvolger krijgen waarbij de ingezette lijn van het weghalen van redundantie uit de organisatie en het departementaal over grenzen heen kijken, leidend zullen blijven. En dat is een mooi resultaat, want verbetering van de overheidsorganisatie is een permanente opdracht! Focus on innovation. Even though my data is doubling. And my servers are maxed out I really need to think about something else when I run. do more With Efficient IT Solutions from Dell, Doug can shift up to 50% of his company s technology spend from operating costs to innovation. So his company runs better, and so does Doug. dell.com/domore Uitvoeringsprogramma Compacte Rijksdienst vraagt om HR initiatieven van de markt De inzet van het kabinet om te komen tot een vernieuwde, meer flexibele, krachtige, kleinere en dienstverlenende overheid leidt tot het verdwijnen van banen en functies. Tegelijkertijd geeft het ook een belangrijke impuls aan het Rijk om zich te concentreren op haar kernactiviteiten en samenwerking te zoeken met de markt. Bijvoorbeeld voor het uitbesteden van ICT en daaraan gerelateerde werkzaamheden. Om dit gevoelige proces van werk-naar-werk te faciliteren is het niet alleen van belang dat de inbesteder zich open stelt en haar ervaringen in het opnemen van medewerkers volledig inzet, maar ook haar bredere contacten met de markt gebruikt. Atos biedt daarbij aan regie te voeren, dit vanuit onze kennis van de (ICT) markt, onze brede ervaring en een hiervoor speciaal ontwikkelde en doeltreffende aanpak. Daarmee loopt een uitbesteding hand in hand met de beoogde formatie-inkrimping. Onze gedachte bij een mobiliteitsgerichte aanpak is om een organisatie te creëren die uitbestede diensten aan overheden levert vanuit een herkenbare en open cultuur met collegae met een soortgelijke achtergrond en waarin arbeidsvoorwaarden en pensioenregelingen van de overheid (ABP) desgewenst kunnen worden gecontinueerd. Vanuit deze organisatie kunnen de medewerkers zich oriënteren op mogelijkheden op de in- en externe arbeidsmarkt. In de afgelopen 20 jaar heeft Atos, mede door de integratie en overname van duizenden medewerkers aan (ICT)personeel van uiteenlopende private en publieke organisaties, bij uitbestedingstrajecten, niet alleen ervaring opgedaan met van-werk-naarwerk-arrangementen en het bevorderen van de arbeidsmobiliteit, maar ook met het integreren van meerdere culturen en het bieden van een nieuw toekomstperspectief. De sectorgerichte aanpak van Atos, waarbij de publieke sector als focusgebied en in omvang een zeer nadrukkelijke rol speelt, ondersteunt het geheel. 7

5 Compacte Efficiënter en goedkoper samenwerken en de dienstverlening waar mogelijk verbeteren, dat is kort samengevat het doel van het uitvoeringsprogramma Compacte Rijksdienst. Het programma gaat ervan uit dat er 800 miljoen euro kan worden bezuinigd op de kosten van de Rijksdienst. Jaap Uijlenbroek is, als Directeur-Generaal Organisatie en Bedrijfsvoering Rijk, de man met de helicopterview en de bewaker van de grote lijnen. Over het waarom van Compacte Rijksdienst, dat in totaal zestien projecten omvat, wijst Uijlenbroek naar maatschappelijke en demografische ontwikkelingen, zoals de afname van de beroepsbevolking. Dit impliceert volgens hem dat de overheid evenredig moet inkrimpen omdat zij anders in de toekomst een te grote hap zou nemen uit de taart die Bruto Nationaal Product heet. Kleiner is goedkoper. Behalve maatschappelijke ontwikkelingen zijn het weghalen van redundantie uit de organisatie en het departementaal over grenzen heen kijken leidend in het uitvoeringsprogramma. Projecten en pijlers Rijksdienst: kleiner is goedkoper De vrijblijvendheid van de samenwerking is er af Jaap Uijlenbroek Technische ontwikkelingen hebben ervoor gezorgd dat wat vroeger specifiek was, nu generiek is geworden. We erkennen dat het uitgesloten is dat er geen verschillen zijn, we tellen medewerkers. Het gaat om de normatieve koers, het gaat erom dat we met elkaar bewegen. Op een zakelijke manier op de inhoud gaan zitten, elkaars nieren proeven. De denkwijze bestaat al langer. Interdepartementale commissies en ambtelijke besluitvorming werken naar behoren samen binnen de spelregels die met elkaar zijn afgesproken. En als we het in ambtelijke zin niet eens worden, dan is de afweging aan de politiek. 8 De zestien projecten van de Compacte Uijlenbroek is verheugd dat ook de uitvoeringsinstanties 9 Rijksdienst zijn verdeeld over vier pijlers, met uitstromen. Andere projecten hebben (SGO). Daar worden voorstellen gedaan op heel anders aan toe dan nu. Hierna zal er is denken vanuit het bedienen van maatschappelijke de handschoen met verve te weten: als doel kwaliteitsverbetering, en dan gaat de terreinen van alle ministeries voor een vast weer een ander programma komen. doelgroepen, denken vanuit hebben opgepakt: Ik zie dat ze druk bezig 1. De verdere opbouw van een Rijksbrede het met name om betere maatschappelijke minder arbeidsintensieve beleidsuitvoering. Uijlenbroek zegt dat in besluitvormende redundantie uit de organisatie halen en ook: zijn om de harmonisatieslag te maken. infrastructuur voor de ondersteunende dienstverlening door het clusteren van projecten. zin - in een aantal gevallen al concrete resul- durven denken, los vanuit beleidsdomeinen, bedrijfsvoering; En dat gaat verder dan de 1-loket ge- Een klein jaar onderweg taten zichtbaar zijn. Hij wijst in dit verband over grenzen heen en verbindingen leggen. Hoe staan mensen in dit proces? 2. Een concentratie van de ondersteunende dachte, aldus Uijlenbroek. Het is veel meer Men is, ultimo oktober 2011, een klein jaar op gezamenlijke huisvesting van departementen Ruimte laten betekent dat de spelers dingen Compacte Rijksdienst is één van de vele bedrijfsvoering bij de kerndepartementen; gericht op het beter, eenduidig bedienen onderweg en Uijlenbroek maakt een eerste in het kader van efficiënt ruimtege- kunnen doen op een wijze die naar hun bewegingen. Er speelt heel veel. Het totaal 3. Ontdubbeling van uitvoerings- en toe- van maatschappelijke doelgroepen. Ofwel balans op: Het gaat goed. Hij voegt eraan bruik. De Haagse kantoorvoorraad zal met primaire proces het resultaat brengt dat we van die bewegingen doet een groot beroep zichtsorganisaties; een kwaliteitsslag naar de burger waarbij er toe dat wordt voortgeborduurd op lijnen die 40% inkrimpen. Ook gaat een aantal ministeries met z n allen ervan verwachten. op het verandervermogen van ministeries. 4. Beleidsuitvoering minder arbeids- nadrukkelijker dan voorheen moet worden al liepen en spreekt van continuïteit in beleid starten met een gezamenlijk inkoop- Mensen verhouden zich verschillend ten intensief. samengewerkt; in de woorden van de DG: en organisatieontwikkeling. Hij noemt centrum. Ik ben helemaal niet ontevreden En hoe werkt dat in de praktijk? opzichte van verandering, zeker als dat Een aantal projecten is gericht op efficiencyverbetering, De vrijblijvendheid van de samenwerking ter illustratie programma s als Andere hoe we uit de startblokken zijn gekomen. De richting staat niet ter discussie. Over gepaard gaat met baanverlies. Het is een lees: tegen lagere kosten gaat er af. Overheid en Vernieuwing Rijksdienst. De de ruimte kan ik zeggen dat we kijken grote opgave om maximale zorgvuldigheid hetzelfde werk doen. We moeten nu beginnen, Tenslotte is er het projectcluster met de overheid ontwikkelt zich in de tijd en hoort Richting geven en ruimte laten waar we iets generieks en gemeenschap- te betrachten en tegelijk binnen de gegeven want je bent zo een paar jaar verder. takendiscussie die wordt gevoerd in het daarbij te reageren de op maatschappelijke Richting geven en ruimte laten, is het pelijks moeten doen en waar plaats is voor richting successen rond de taakstelling te De eerste babyboomers zijn al begonnen overleg van de Secretarissen-Generaal ontwikkelingen. In de jaren 80 ging het er credo van het programma. Richting geven eigenheid. Ook dat verschuift in de tijd. realiseren.

6 10 Er zijn enorme stappen gezet De kwestie DigiNotar, afgeluisterde voic van bewindslieden, het uitlekken van de miljoenennota vlak voor Prinsjesdag, Maarten Hillenaar wil het niet bagatelliseren maar wel relativeren. Je kunt niet zeggen: de overheid is structureel lek. Het heeft allemaal te maken met de omslag van de oude naar de nieuwe wereld. Daarin heb je te maken met een ander type risico s. Maarten Hillenaar is sinds januari 2009 directeur Informatiseringsbeleid van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Directoraat-Generaal Organisatie en Bedrijfsvoering Rijk (DG-OBR), beter bekend als de CIO-Rijk. In situaties als hierboven genoemd realiseert hij zich eens te meer dat ICT nog heel erg in de kinderschoenen staat. Het gaat vaak om menselijke fouten. In de genoemde gevallen zijn die bovendien extern veroorzaakt. In termen van toezicht betekent dit dat we niet alleen moeten kijken naar de processen maar ook naar de onderliggende technologie en nadenken hoe we dit nog beter kunnen aanpassen aan de eisen van deze tijd. Maar ik ben mij heel erg bewust dat we hier in een glazen huis zitten en dat alles wat er gebeurt, goed of niet goed, wordt uitvergroot. Hoe je de beeldvorming moet bijstellen, weet ik niet. Onze houding is altijd geweest: laten we ons werk goed doen en blijven wijzen op de feiten. En als we fouten maken, moeten we daar transparant in zijn. Werk samen op de overeenkomsten Maarten Hillenaar En die feiten zijn? Dat we beter zicht krijgen op hoeveel geld er omgaat als je het hebt over Rijk en ICT. Dat we ook heel goed zicht krijgen op wat we samen kunnen oppakken, dusdanig dat het een veel betere propositie oplevert voor de belastingbetaler. Dat we ook steeds meer gezien worden als de partij die het primaire proces kan helpen ondersteunen, of het nu gaat om zorg, onderwijs of belastingen. Daar ben ik enthousiast over. We komen uit een situatie van dertien individuele departementen met dertien organisatiestructuren, met dertien gebouwen, met dertien van-alles-en-nog-wat. We hebben enorme stappen gezet. En dat je onderweg aanloopt tegen culturele verschillen, tegen andere meningen, tegen conflicterende belangen, dat is duidelijk. Dit gaat over een mega-veranderoperatie, dat is wat Compacte Rijksdienst in wezen is. De lijnen van Andere Overheid en Vernieuwing Rijksdienst worden doorgetrokken, alleen door de politieke wind die er nu waait en het feit dat we onze centen beter moeten verdelen gaat het allemaal wat harder. Mijn wereld is anders Er worden meters gemaakt, stelt Hillenaar. Een fenomeen als hergebruik is tegenwoordig bijna standaard beleid. We gaan ook steeds meer stappen zetten om transparantie voor elkaar te krijgen. Het is eigenlijk helemaal niet zo logisch hoor dat departementen samenwerken, want ze zitten elk in een eigen keten. Het UWV binnen de keten van SZW is totaal anders dan een aantal grote ziekenhuizen binnen het zorgdomein van VWS, om maar iets te noemen. De onderwijsinstellingen communiceren met andere partijen dan de sociale diensten van de gemeenten. Dus iedereen heeft het volste recht om te zeggen: Mijn wereld is anders. Maar ik zeg: we praten ook over infrastructuur, over netwerken, over datacenters, over werkplekken, over de manier waarop we projecten managen, over de kwaliteit van de medewerkers. En dat zijn allemaal zaken waarop we volstrekte vergelijkbaarheid zien en waarop je dus kunt samenwerken. Het credo is dan ook: werk samen op de overeenkomsten en geef iedereen maximale ruimte binnen het gebied waarin zij zich onderscheiden. Wat staat er voor 2012 op stapel? We hebben vorige maand in het ICCIO (Interdepartementale Commissie Chief Information Officers red.) een vierjarenplan vastgesteld. We hebben in totaal 25 actiepunten benoemd, heel grote maar ook hele kleine. Enterprise architectuur is belangrijk, informatiebeveiliging uiteraard. We hebben onlangs het eerste datacenter geopend, zijn volop bezig met de Cloud en we hebben een traject ingezet om te komen tot het structureren van onze aanbodorganisaties. Verder zijn we bezig met het digitaliseren van onze papierstroom en gaan we ons sourcingbeleid formaliseren: wat doe je zelf, wat wil je uitbesteden en wat doe je samen met de partij waaraan je het uitbesteedt? We werken doorlopend aan het verbeteren van de kwaliteit. Dan praat je over opleidingen voor onze ICT ers, maar ook over het verbeteren van het opdrachtgeverschap. We willen het bewustzijn van de medewerkerspopulatie verder op peil krijgen. Er wordt gedacht aan een digivaardigheidsbewijs. Als je als medewerker je eigen spullen koopt prima, als je thuiswerkt uitstekend, maar je moet wel weten wat je doet, wat er gebeurt als je een app-je downloadt. We zijn bezig met apps te ontwikkelen waardoor je je telefoon beter kunt beveiligen. Dat zijn dingen die helpen om de Cloud heel toepasselijk te maken voor deze omgeving. Volgende stap vanuit het collectief We begonnen natuurlijk vanuit verschillende startsituaties en dat helpt niet als je tempo wilt maken. Vandaar onze aandacht voor de generieke dingen. Wat hebben we met zijn allen nodig, wat kunnen we delen? In die aanpak past een informatie-infrastructuur, passen shared services centers, past hergebruik. De volgende stappen zetten we vanuit het collectief. Dat op zich is al enorme winst. We hebben dan ook absoluut de overtuiging dat we de juiste lijn te pakken hebben. Natuurlijk zullen er nog dingen mis gaan, dat hoort bij het stadium waarin informatietechnologie zich bevindt. Een topman van een groot Amerikaans ICT-bedrijf zei het als volgt: Het kost tijd om een olifant te leren dansen, maar als-ie het kan danst hij iedereen van de dansvloer. 11

7 12 AZ traditiegetrouw voorstander van samenwerking We zijn écht op samenwerking gericht, zien er ook duidelijk de meerwaarde van in. Het kan inderdaad efficiënter, effectiever en compacter, zegt Rachid Guernaoui, Unitmanager Advies en Ontwikkeling en CIO bij het ministerie van Algemene Zaken. Hij voegt eraan toe dat veiligheid een belangrijke randvoorwaarde is voor AZ, met 400 m/v het kleinste departement. Er moet nog veel gebeuren, maar het is allemaal haalbaar en realiseerbaar. Dit departement is klein, compact en gestandaardiseerd. We gaan over op een nieuwe werkwijze en het kost tijd om die processen, maar ook de noodzakelijke voorzieningen goed in te richten. Er zijn echt ontzettend veel terreinen waarop we aan het samenwerken zijn, zegt Guernaoui en noemt de Digitale Werkomgeving Rijksdienst (DWR), het Shared Service Center voor personeels- en salarisadministratie P-Direkt, Rijksoverheid.nl (de website van het Rijk), Rijkspas en het Rijksbrede intranet Rijksportaal. De filosofie van de samenwerking is dat we leren van elkaar op het gebied van implementaties. De ene keer zijn wij koploper, de andere keer een ander departement. Zo haalt elk departement er kinderziektes uit, waar de anderen dan weer de vruchten van kunnen plukken. Wij doen dat ook op een aantal terreinen, maar we zijn er wel voorzichtig mee want ons primaire proces leent zich niet zo voor experimenteren. We gaan vaak later over dan de anderen maar omdat we klein zijn gaat het in de regel wel snel. Met een glimlach: Het scheelt natuurlijk wel of je een departement hebt van 450 of medewerkers. Gewoon een megacomplex project De impact van het programma Compacte Rijksdienst is enorm, geeft Guernaoui aan. We hebben het niet alleen over ICT, maar ook over facilitaire dienstverlening, over huisvesting, over P&O, over inkoop Binnen AZ hebben we alle kolommen al gebundeld binnen één directie bedrijfsvoering. Binnen mijn unit werken alle adviseurs/ projectleiders op het gebied van de bedrijfsvoering. Het is echt een megaklus om Compacte Rijksdienst te implementeren. Het is ook echt iets dat de departementen samen doen, op al die terreinen. Het primaire proces is niet overal hetzelfde, de organisatie is niet overal hetzelfde, de huisvesting niet, de contracten niet, de budgetten niet. Als je dat gaat standaardiseren, dan verander je gewoon ontzettend veel. Het is gewoon een megacomplex project. Maar wel goed dat we t aan het doen zijn. Efficiënter, effectiever en de kwaliteit moet beter. Dat is een enorme uitdaging. Alleen ga je sneller, samen kom je verder, zegt Guernaoui, verwijzend naar een Afrikaans spreekwoord. Waarom zouden we het alleen doen als het samen beter is? We zijn bij AZ traditiegetrouw een groot voorstander van samenwerking en standaardisatie. Dat zit op het gebied van communicatie al bij AZ, denk bijvoorbeeld aan Rijksoverheid.nl en ook het Rijkslogo. Hij denkt dat de mogelijkheden die het internet nu biedt, het interdepartementaal met elkaar optrekken bespoedigen. Met elkaar samenwerken, verbindingen leggen, datacenters, snelheid, dat was vroeger moeilijker. Guernaoui is zeer te spreken over de interdepartementale samenwerking met collega-cio s binnen het ICCIO. We nemen de besluiten samen en het algemeen belang prevaleert. Dat is een houding die ik zeer waardeer. Waarom zouden we het alleen doen als het samen beter is? Rachid Guernaoui Het gaat voortvarend Guernaoui is binnen het ICCIO voorzitter van de projectgroep IASA, Interdepartementale Aanbesteding Strategisch Advies. Zo dragen de meeste ICCIO leden verantwoordelijkheid voor een deeltaak. Dat gaat gewoon hartstikke goed. Ik bereid op mijn terrein zaken voor, daar worden dan nog wat vragen over gesteld en als daar de goede antwoorden op komen dan is het: gaan. Hetzelfde geldt voor andere terreinen, bijvoorbeeld het beveiligingsbeleid. Als de subcommissie informatiebeveiliging zegt Dit is veilig dan redeneer ik: als het veilig is voor Koen (Koen Gijsbers, voormalig CIO Defensie red.), dan is het vast ook veilig voor mij. Daar moet je op vertrouwen. We hebben ook niet de tijd en het geld om het allemaal zelf uit te vinden. Oude, bestaande systemen en oude processen, ze zijn niet van vandaag op morgen omgezet, benadrukt Guernaoui. Wij zijn de overheid en daar past een grote zorgvuldigheid bij. We zijn aan het verbouwen maar de winkel draait gewoon door. Ook op alle andere beleidsterreinen waarvoor wij primair verantwoordelijk zijn, hebben we doelstellingen te realiseren. Ik kan niet tegen de collega s van AZ zeggen Sorry, ik ben druk bezig met ICT ontwikkelingen dus jullie moeten even geduld hebben, dat moet gewoon doordraaien allemaal. Desondanks gaat het voortvarend, stelt Guernaoui. We hebben bij AZ een goede ICT infrastructuur. Dit jaar willen we over op DWR. Ik denk dat we aan het einde van het jaar grote slagen hebben gemaakt in de standaardisering. Hoe gaat je werk eruit zien als die projecten gereed zijn? Misschien alleen een regierol. Dan is alles samengevoegd en gestandaardiseerd en dan moet je vooral zorgen dat de klanten tevreden blijven. En dat de centrale Shared Services Organisatie ICT (SSO-ICT) doet wat er is afgesproken, want die moeten ook feedback krijgen. Mijn organisatie is dan een stuk kleiner denk ik, want in 2015 zal veel zijn uitbesteed. Zorgvuldigheid en veiligheid zijn daarbij essentieel, want we zijn daarvan afhankelijk. We zijn geen primair proces, maar zonder ons kan het primaire proces zijn werk niet doen. 13