Werkstuk Informatica Geheugenbeheer onder DOS en Windows
|
|
- Carla de Veer
- 4 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Werkstuk Informatica Geheugenbeheer onder DOS en Windows Werkstuk door een scholier 2145 woorden 31 juli ,6 63 keer beoordeeld Vak Informatica De inleiding: In het begin van het PC tijdperk had men het gevoel dat er een gigantische hoeveelheid geheugen in zat. Dit was echter niet het geval, vrijwel al het geheugen in de PC is vergroot en er zijn zelfs nieuwe doeleinden van geheugen gevonden (zoals cache etc.). Ik ga het in mijn verslag hebben over het geheugenbeheer onder de belangrijkste besturingssystemen. Ik heb dit gekozen omdat ik al veel van geheugenbeheer weet en dat ik er eventueel nog meer over wil leren. Geheugenbeheer onder Microsoft Dos: Het geheugen beheer onder MS-DOS was er het eerste, de eerste versies van MS-DOS waren speciaal gemaakt om maximaal 1 MB te kunnen adresseren, om compatibiliteit te houden moesten er speciale stuurprogramma s gemaakt worden om het geheugen aan te kunnen sturen. Want die 1 MB van de XT (20 bits adresbus) was nogal weinig, toen de 286 kwam werd dit 16 MB (24 bits adresbus) en bij de GB (32 bits adresbus). De afspraken over de geheugenstandaard(en) zijn gemaakt door Lotus, INDEEL, Microsoft en AST Research. Om toegang tot het HMA te krijgen moet de A20 Line in geschakeld worden, de A20 Line is de 21ste adres lijn van de 80x86 CPU. EMM386.EXE: EMM386.EXE biedt toegang tot de Upper Memory Area en gebruikt extended geheugen om expanded geheugen te simuleren. Dit is nodig voor MS-DOS-programma s die expanded geheugen vereisen. Het stuurprogramma EMM386.EXE moet worden geladen door middel van een device - opdracht in CONFIG.SYS. EMM386 maakt het ook mogelijk programma s en stuurprogramma in Upper Memory Blocks (UMB s) te laden. Expanded memory in Microsoft DOS gebruiken: Om het expanded memory in DOS te kunnen gebruiken moet er in de CONFIG.SYS een device opdracht Pagina 1 van 6
2 toegevoegd worden die EMM386.EXE in het geheugen laad. Met de schakeloptie min= kan met de minimale hoeveelheid EMS/ VCPI-geheugen (uitgedrukt in Kilobytes) die EMM 386 zal aanbieden ingesteld worden, indien die hoeveelheid beschikbaar is. Standaard is dit 256 en met het de schakeloptie NOEMS is dit 0. Met de schakeloptie mx kan men het adres van het page - frame geven. Hierbij moeten de waarden tussen de 1 en 14 zitten. De schakeloptie frame = adres kan men een specifiek segmentadres voor het page - frame opgeven. Voor dat adres moet men een waarde geven wat tussen de 8000h en de 9000h ligt of dat tussen de C000h en E000h ligt. Om een specifieke page een segmentadres te kunnen geven moet men de schakeloptie pn = adres geven waarbij n het nummer van de page is (moet tussen 0 en 255 liggen) en adres moet zich bevinden tussen 8000h en 9C00h of tussen C000h en EC00h. I = mmmm - nnnn geeft een geheugen adres wat gebruikt kan worden voor EMS of UMB s. Hierbij moeten de waarden tussen de A000h en FFFFh zitten en moet worden afgerond naar beneden naar een veelvoud van 4 Kb. Als het samen met de schakeloptie x wordt gebruikt heeft x voorrang. Voor het specificeren van het laagste segmentadres dat beschikbaar is voor EMS -banking (het wisselen van 16 Kb pages) moet men b = adres opgeven waar de geldige waarden zich bevinden tussen de 1000h en 4000h, EMM386.EXE gebruikt standaard 4000h. Met L = minxms kan men ervoor zorgen dat er een opgeven hoeveelheid extended geheugen (uitgedrukt in Kb) na het laden van EMM386.EXE nog over. Natuurlijk is dit standaard 0. Speciaal voor multitasking kan EMM386.EXE een aantal snelle alternatieve registersets extra gebruiken, dit kost wel echter wat geheugen (200 bytes / registerset) dit kan men doen met de schakeloptie a = altregs waarbij altregs een waarde moet hebben dat tussen de 0 en de 254 ligt, standaard word hier 0 gebruikt. Om in te stellen hoeveel handels EMM386.EXE gaat gebruiken moet men de schakeloptie h = handels opgeven, geldige waarden zitten tussen de 2 en 255 en de standaardwaarde is 64. d =nnn Specificeert hoeveel geheugen (uitgedrukt in Kb) moet worden gereserveerd voor gebufferde DMA. De correcte waarde van moet overeenkomen met de grootste DMA - overdracht die zal optreden terwijl EMM386.EXE actief (waarbij de diskette - DMA buiten beschouwing word gelaten). Om een bereik op te geven van segmentadressen dat gebuikt kan worden voor UMB s moet men de optie ram = mmmm - nnnn geven, als je geen bereik opgeeft gebruikt EMM386.EXE al het beschikbare adaptergeheugen om UMB s en een page - frame voor EMS aan te maken. Voor mensen die geen gebruik maken van EMS geheugen maar wel van het UMA (upper memory area) is de schakeloptie noems geschikt. De ondersteuning voor VCPI - toepassingen kan worden uitgeschakeld met de schakeloptie novcpi, dit moet echter altijd in combinatie met noems anders word het niet uitgeschakeld. Met de schakeloptie highscan kan je EMM386.EXE aan geven dat hij het geheugen intensiever mag gebruiken, dit betekend dat hij alle geheugen locaties gebruikt die op de optimale standaard PC vrij zijn, echter zijn er weinig computers optimaal standaard en kan het voorkomen dat EMM386.EXE een geheugen adres aanziet al vrij geheugen terwijl het in gebruik is door een stuurprogramma of iets dergelijks. Om uitgebreide informatie te krijgen bij het opstarten moet men de schakeloptie verbose meegeven, hetzelfde resultaat wordt bereik door alt ingedrukt te houden bij het opstarten. Om geheugen voor Windows te reserveren in plaats van dat het voor EMM386.EXE wordt gereserveerd moet de schakeloptie win = mmmm - nnnn meegegeven worden. Het kan handig zijn dat als een programma net niet in de UMB s past om EMM386.EXE er uit te halen en er het programma in te plaatsen, om dit te verzorgen moet men de schakeloptie nohi meegeven. Pagina 2 van 6
3 EMM386.EXE kan ook geheugen reserveren voor shadow - RAM (omdat RAM sneller is als ROM kan het ROM geladen worden in het RAM) door rom = mmmm - nnnn aan het stuurprogramma EMM386.EXE mee te geven, waarbij mmmm en nnnn tussen de A0000h en de FFFFh moet zitten en een naar beneden afgerond veelvoud van 4 Kb. Standaard verplaatst EMM386.EXE de extended BIOS - data van het conventionele geheugen naar het upper memory, om dit te voorkomen moet men de schakeloptie nomovexbda meegeven. Indien de computer niet juist meer reageert als je op cltr + alt + delete drukt nadat EMM386.EXE is geladen kan dat verholpen worden door de schakeloptie altboot mee te geven. Expanded memory: Expanded memory wordt door EMM386.EXE gesimuleerd in het extended geheugen. Opmerkingen: Installeer altijd HIMEM.SYS vóór EMM386.EXE (dit gebeurd tegenwoordig altijd standaard) omdat EMM386.EXE expanded memory simuleert met behulp van extended memory. Tips: Gebruik altijd de schakeloptie noems om te kijken of je toepassingen hebt die expanded memory nodig hebben, meestal is dit namelijk niet het geval en kan de ondersteuning voor EMS uitgeschakeld worden en kunnen alle stuurprogramma s in de UMB s geladen worden. Let op! Als er geen parameters worden mee gegeven aan EMM396.EXE dan worden er geen UMB s gemaakt. HIMEM.SYS: HIMEM is een Extended Memory Manager, een programma dat er voor zorgt dat het extended memory en HMA (High Memory Area) toegankelijk is, hij zorgt er ook voor dat het geheugen niet door twee programma s tegelijk gebruikt word. Extended memory gebruiken in Microsoft Dos: Om de A20 handler in of uit te schakelen in MS-DOS moet men de schakeloptie /A20CONTROL:ON OFF meegeven waar gekozen moet word tussen ON en OFF. /CPUCLOCK:ON OFF kan verhelpen dat de kloksnelheid verkeerd word ingesteld na het installeren van HIMEM.SYS. Als je een EISA systeem gebruikt met meer dan 16 MB geheugen dan moet je de schakeloptie /EISA meegeven om al het geheugen te benutten. HIMEM.SYS kan ook het geheugen van het HMA uitstellen tot een programma een bepaalde hoeveelheid nodig heeft, hier moet men de schakeloptie /HMAMIN = m voor gebruiken waarbij de m tussen de nul en de drie en zestig zit. Deze optie heeft geen effect als Windows in 386 protected modus draait. Sommige programma s gebruiken geheugen via het int 15 systeem (software interrupt 15) dit ondersteund HIMEM.SYS ook als men de optie /INT15=xxxx meegeeft, bij de xxxx moet de hoeveelheid geheugen gegeven worden die HIMEM.SYS gaat gebruiken. Het aantal Extended Memory Block ingangen wat Pagina 3 van 6
4 HIMEM.SYS gebruikt kan ingesteld worden met /NUMHANDLES = n waar de n tussen de 1 en 128 ligt. Standaard is deze waarde 32, elke Extended Memory Block ingang kost 6 bytes geheugen. Het type computer kan ook ingesteld worden met de optie /MACHINE : xxxx, waarbij xxxx een code is van het type computer. In HIMEM.SYS kan ook ingesteld worden of het shadow ram gebruikt moet worden, zie ook EMM386.EXE paragraaf Expanded memory in Microsoft Dos. Om HIMEM.SYS sneller te kunnen installeren kan de geheugentest uitgeschakeld worden met de schakeloptie /TESTMEM:ON OFF. Ook bij HIMEM.SYS kan er uitgebreide informatie gegeven worden bij het installeren met /VERBOSE of door ALT ingedrukt te houden onder het installeren van HIMEM.SYS. Extended memory: Omdat het expanded memory niet echt snel was werd er een alternatief voor gezocht, extended memory. Extended memory is geheugen wat de processor bijna helemaal zelf kan aansturen. Hier voor moet de processor wel in een speciale modus geplaatst worden, de 286 protected modus. Standaard staat de processor in real modus en kan er maar 1MB geheugen geadresseerd worden. HIMEM.SYS zorgt er dus voor dat de processor in protected modus komt en dat het geheugen geadresseerd kan worden, ook zorgt hij er voor dat er geen geheugen conflicten ontstaan tussen twee programma s. Opmerkingen: Laad altijd HIMEM.SYS als eerste in het geheugen. Tips: Geef geen parameters mee aan HIMEM.SYS als dat niet nodig is, de optimale configuratie word standaard gebruikt. Het geheugen schematisch: Geheugenbeheer onder Microsoft Windows: Het geheugen beheer onder Windows is erg geavanceerd, er kunnen namelijk meerdere toepassingen tegelijk in het geheugen zitten en ook nog tegelijk werken (multitasking). Hier voor is een perfect geheugen beheer nodig. Ik ga het alleen hebben over de versies van Windows die boven de 4.0 zitten (compleet 32 bits toepassingen). GEHEUGENBEHEER ONDER WINDOWS NT: Windows NT gebruikt al het mogelijke geheugen om te adresseren (4GB). Hierbij geld dat alles boven de 2 GB ( h) gereserveerd is voor het systeem, en Alles onder de 2 GB gereserveerd is voor het gebruik voor applicaties. Pagina 4 van 6
5 Toch is het niet nodig voor Windows NT om 4 GB geheugen te hebben, door een efficiënte 32 bits virtueel geheugen aansturing. Het virtueel geheugen van Windows NT zorgt er voor dat er een vrijwel oneindigende toevoer aan geheugen is. Virtual Memory Manager (VMM): Als je kijkt naar het geheugen van Windows NT zie je dus een hele grote adressering van eigenlijk een kleine hoeveelheid geheugen. Er moet zal dus als er iets met het geheugen gebeurd veel gekopieerd / verplaatst worden. Maar het probleem met geheugen is dat je erg moeilijk kan verplaatsen / kopieren. Als je namelijk zoiets gaat doen moet er ongelofelijk veel gebeuren, eerst moet het blok geheugen verplaatst worden naar een buffer, dan moet al het geheugen verschoven worden om de lege ruimte te kunnen vullen, vervolgens moet er weer verschoven worden om de buffer neer te kunnen zetten op een bepaalde locatie. Je kan je voorstellen dat dit erg veel tijd en geheugen kost, natuurlijk word dit systeem niet gebruikt. In Windows NT worden alleen de geheugenadresseringen gewijzigd, dit systeem werkt erg goed omdat alle programma s pointer georiënteerd zijn in Windows NT. Al het geheugen in Windows NT is verdeeld in pages die 4096 bytes groot zijn. Page Directory (PDE), Page Tables (PTE) en Page Frames: Een page in Windows NT wordt geadresseerd in de PTE, hierin staan alle verwijzingen naar de page frames van Windows NT. Virtueel geheugen: Er wordt steeds meer geheugen vereis voor programma s en meestal word het grootste deel er niet of slecht gebruikt, er is een oplossing voor bedacht, virtueel geheugen. Virtueel geheugen is geheugen dat op de harde schijf staat en wat het interne geheugen aanvult. In het gunstigste geval staan er in het virtuele geheugen pages die een langere tijd niet gebruikt zijn. Zodat de pages die het meest gebruikt worden in het snelle interne geheugen staan. Als deze pages weer nodig zijn worden ze weer terug gezet naar het interne geheugen. Conclusie: Er zijn vele soorten geheugenbeheer, de manier waarop Windows 4.x dit doet is de meest geavanceerde manier. Virtueel geheugen is niet alleen een nood oplossing maar ook een manier om vervuild geheugen weg te kunnen werken. Slotopmerking: Er zou eigenlijk een nieuw soort computer moeten komen die maar één soort geheugen heeft die altijd zonder stuurprogramma aan te sturen is en perfect aansluit op een multitasking systeem. Literatuur: Pagina 5 van 6
6 GEBRUIKTE SOFTWARE: Microsoft help.com voor MS-DOS 5.0 Microsoft help.com voor MS-DOS 6.0 Microsoft help.com voor MS-DOS 6.2 Microsoft help.com voor MS-DOS 6.22 Digitale help documentatie van Microsoft Windows 3.1 Digitale help documentatie van Microsoft Windows 3.11 Digitale help documentatie van Microsoft Windows 95 OSR 0 Digitale help documentatie van Microsoft Windows 95 OSR A Digitale help documentatie van Microsoft Windows 95 OSR B Digitale help documentatie van Microsoft Windows 95 OSR B2 Digitale help documentatie van Microsoft Windows 98 Microsoft knowledge base GEBRUIKTE BOEKEN: Microsoft handboek van MS-DOS 5.0 Microsoft handboek van MS-DOS 6.2 Microsoft handboek van Microsoft Windows 95 OSR 0 Microsoft handboek van Microsoft Windows 95 OSR B Microsoft Resource Kit Windows 95 GEBRUIKTE SITES: Microsoft development base: Wotsits format: Pagina 6 van 6
Inleiding. Roger FRANS november 1998. Inleiding - 1
Inleiding In 1994 verschenen in deze reeks de cursussen MS-DOS 6.2 voor beginners en MS-DOS 6.2 voor gevorderden. De cursus MS-DOS onder Windows 98 bevat de onderwerpen uit deze cursussen die ook onder
Nadere informatieSOFTLOK 12.5x. Update met behoudt van gegevens en het instellen van het EMS geheugen bereik
SOFTLOK 12.5x Update met behoudt van gegevens en het instellen van het EMS geheugen bereik Beste SOFTLOK gebruiker! Met SOFTLOK 12.5 Update kunt u ook de gegevens van een oudere SOFTLOK versie overnemen.
Nadere informatieWindows MS-DOS. Windows MS-DOS. MS-DOS onder. Windows. onder onder. Roger Frans ISBN:
MS-DOS MS-DOS onder tes ket dis t2 Roger FRANS is niet aan zijn proefstuk met dit boek. Al zijn cursussen zijn op een zelfde principe gebaseerd. Concrete voorbeelden worden stap voor stap uitgelegd. Ook
Nadere informatieHET BESTURINGSSYSTEEM
HET BESTURINGSSYSTEEM Een besturingssysteem (ook wel: bedrijfssysteem, in het Engels operating system of afgekort OS) is een programma (meestal een geheel van samenwerkende programma's) dat na het opstarten
Nadere informatieGeheugenbeheer. ICT Infrastructuren. hoofdstukken 7 en 8.1
Geheugenbeheer ICT Infrastructuren hoofdstukken 7 en 8.1 Eenvoudig geheugenbeheer OS gebruikt een klein stukje geheugen rest is voor gewone processen OS vrij 0 1000 Eenvoudig geheugenbeheer OS gebruikt
Nadere informatieTentamen 17 augustus 2000 Opgaven Computerarchitectuur
Tentamen 17 augustus 2000 Opgaven - 1 - Computerarchitectuur Tentamen Computerarchitectuur (213005) 17 augustus 2000 2 bladzijden met 5 opgaven 3 antwoordbladen Het raadplegen van boeken, diktaten of aantekeningen
Nadere informatieVoor op afstand os installatie moeten de volgende onderdelen geïnstalleerd zijn op de Windows 2000 server.
Werkstuk door een scholier 1063 woorden 13 januari 2006 6,8 51 keer beoordeeld Vak Informatica Risimage Hoe werkt RIS? RIS gebruikt DHCP en de Active Directory service om cliënt van afstand te installeren.
Nadere informatieSBO Nilda Pinto BASISKENNIS BESTURINGSSYTEMEN (MBI 1) PERIODE MATERIAAL BOEK SOFTWARE VOOR ICT SUPPORT 2 EN 3 (HANS VAN RHEENEN)
SBO Nilda Pinto BASISKENNIS BESTURINGSSYTEMEN (MBI 1) PERIODE 1 2017 MATERIAAL BOEK SOFTWARE VOOR ICT SUPPORT 2 EN 3 (HANS VAN RHEENEN) BOEK (1) 1.1 Inleiding 1.2 Belangrijke OS 1.3 OS en Memory 1.4 Onderdelen
Nadere informatieGeheugenbeheer. ICT Infrastructuren 2 december 2013
Geheugenbeheer ICT Infrastructuren 2 december 2013 Doelen van geheugenbeheer Reloca>e (flexibel gebruik van geheugen) Bescherming Gedeeld/gemeenschappelijk geheugen Logische indeling van procesonderdelen
Nadere informatieFDISK. Hoofdstuk 1 Inleiding FDISK
FDISK Hoofdstuk 1 Inleiding FDISK Tegenwoordig is het heel erg gemakkelijk om van een hardeschijf meerdere hardeschijven te maken. Stel, u maakt graag foto s met uw digitale camera en u maakt ook nog eens
Nadere informatieUpdate met behoudt van gegevens en het instellen van het EMS geheugen bereik
SOFTLOK 11.2x Update met behoudt van gegevens en het instellen van het EMS geheugen bereik Beste SOFTLOK gebruiker! Met SOFTLOK 11.2 Update kunt u ook de gegevens van een oudere SOFTLOK versie overnemen.
Nadere informatieVraag 1 (2 punten) (iii) Een lees-opdracht van virtueel adres 2148 seg 0, offset 2148 - idem
Tentamen A2 (deel b) 24-06-2004 Geef (liefst beknopte en heldere) motivatie bij je antwoorden; dus niet enkel ja of nee antwoorden, maar ook waarom. Geef van berekeningen niet alleen het eindresultaat,
Nadere informatieVerder zijn er een aantal producten die je hierop kan aansluiten, hier zijn een aantal producten:
Opdracht door een scholier 1763 woorden 19 juli 2003 6,2 20 keer beoordeeld Vak Informatica De computer bestaat uit een aantal onderdelen o.a: De monitor Systeemkast Toetsenbord Muis Verder zijn er een
Nadere informatieWerken met het DOS commando Fdisk
Werken met het DOS commando Fdisk Bij een nieuwe harde schijf of bij het opnieuw instellen van partities moet Fdisk gebruikt worden. Ik krijg soms de vraag hoe dit nu precies werkt. Voor mij is het vrij
Nadere informatieOnderzoek Migratie Windows NT voor Wegontwerpafdelingen in Rijkswaterstaat
C8108 BIBLIOTHEEK Bouwdienst Rijkswaterstaat Postbus 20.000 3502 LA Utrecht Onderzoek Migratie Windows NT voor Wegontwerpafdelingen in Rijkswaterstaat Keuze voor Windows NT BIBLIOTHEEK BOUWOiENST RI.IKSWATERSTAAT
Nadere informatieWaarmaken van Leibniz s droom
Waarmaken van Leibniz s droom Artificiële intelligentie Communicatie & internet Operating system Economie Computatietheorie & Software Efficiënt productieproces Hardware architectuur Electronica: relais
Nadere informatieRAM optimaliseren: Cacheman
RAM optimaliseren: Cacheman Windows beheert het geheugen op haar eigen manier, zonder dat u daar in principe veel invloed op heeft. Het programma Cacheman van Outertech kan daar verandering in brengen.
Nadere informatieslides2.pdf April 12,
Werking van CPU CSN CS2 CPU, I/O en Memory management Piet van Oostrum 12 april 2002 De ALU kan alleen eenvoudige operaties uitvoeren (bijv. twee getallen optellen, vermenigvuldigen of testen of iets >
Nadere informatieFoutcodes in Apparaatbeheer.
Foutcodes in Apparaatbeheer. Inleiding In dit artikel worden de foutcodes vermeld die door Apparaatbeheer kunnen worden gegenereerd, en worden oplossingen beschreven. Ga als volgt te werk om de foutcodes
Nadere informatieFriesland College Leeuwarden
Voorwoord In dit project stel ik een hele snelle computer samen voor het bedrijf Peer B.V.. Ook laat ik zien wat het grote verschil is tussen Windows 7 en Windows 8, de voor en nadelen laat ik zien. Ook
Nadere informatieNieuwe UEFI Bios en GPT
Nieuwe UEFI Bios en GPT 1 schijven. Koopt U een nieuwe Personal Computer (desktop of Notebook) dan komt U vanzelf deze nieuwe zaken tegen. Dit verhaal gaat niet op voor een andere soort computers zoals
Nadere informatieFAT32 disk structuur 2007 stam.blogs.com
FAT32 disk structuur 2007 stam.blogs.com Master Boot Record De Master Boot Record is vrijwel hetzelfde voor alle besturingssystemen. Het ligt binnen de eerste sector van de harddisk: Cylinder 0, Head 0,
Nadere informatieHoofdstuk 2. Schijfformaten en bestandsformaten
2.1 Hoofdstuk 2. Schijfformaten en bestandsformaten 1. DEFINITIE EN INLEIDING De bestandsformaten komen in alle domeinen en programma's van informatica terug. Daarom worden zij hier apart behandeld.. 2.
Nadere informatieWindows Basis - Herman Van den Borre 1
Windows Vista Basis Herman Van den Borre Praktische zaken Lessen Vrijdagmorgen 9u00 11u45 Pauze 10u15-10u30 Handboek Windows Vista Basis Roger Frans Uitgeverij Campinia Media ISBN: 978.90.356.1212.9 Prijs:
Nadere informatie13 tips tegen een trage PC. Een trage PC, wat zijn de mogelijkheden om dit te voorkomen of te verhelpen: 1.Taakbeheer.
13 tips tegen een trage PC. Een trage PC, wat zijn de mogelijkheden om dit te voorkomen of te verhelpen: 1.Taakbeheer. Houd de Ctrl-toets en de Shift-toets beide ingedrukt en tik met je vinger op de Esc-toets.
Nadere informatieKijk eerst in Computer (Mijn Computer) van je werkplek. Welke stationsletters zie je op de PC?
Korte omschrijving van dit practicum We zullen spelenderwijze ervaren wat enkele van de virtualisatietechnieken inhouden. We gaan aan de slag met een freeware applicatie voor het aanbieden van een gevirtualiseerde
Nadere informatieASSISTANCE SOFTWARE INSTALLATIE-EISEN ASSISTANCE SOFTWARE FOR MICROSOFT DYNAMICS. Author : AV. Datum : 30 augustus 2013 Versie : 6 Status : Definitief
ASSISTANCE SOFTWARE INSTALLATIE-EISEN ASSISTANCE SOFTWARE FOR MICROSOFT DYNAMICS Author : AV Datum : 30 augustus 2013 Versie : 6 Status : Definitief INHOUD INTRODUCTIE... 1 1. WERKSTATIONS... 2 1.1 GEBRUIKERS
Nadere informatieVoltijdse dagopleiding netwerkbeheerder
Voltijdse dagopleiding netwerkbeheerder Kies je voor een opleiding bij SYNTRA Midden-Vlaanderen, dan kan je rekenen op een professionele opleiding die steeds vertrekt vanuit de praktijk. Je krijgt les
Nadere informatieInternet Veiligheidspakket van KPN Handleiding Windows XP, Vista, 7,8 Versie 13.04.19
Internet Veiligheidspakket van KPN Handleiding Windows XP, Vista, 7,8 Versie 13.04.19 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Systeemeisen... 4 3 Installatie... 5 4 Gebruik en instellingen... 12 4.1 Algemeen...
Nadere informatieMicrosoft Windows 98 installatiegids. http://users.telenet.be/amdtje
Microsoft Windows 98 installatiegids http://users.telenet.be/amdtje Voorwoord Bedankt voor het downloaden van de Microsoft Windows 98 installatiegids. Ik hoop dat deze gids overzichtelijk en duidelijk,
Nadere informatieVoor de mensen onder ons die geen Partition Magic rescue disks hebben...
Partitioneren harde schijf Voor de mensen onder ons die geen Partition Magic rescue disks hebben... OPLETTEN OPLETTEN OPLETTEN : MET HET PARTITIONEREN VAN EEN HARDE SCHIJF KUNT U ALLE GEGEVENS OP EEN SCHIJF/PARTITIE
Nadere informatieHandleiding VirtualBox
Pagina 1 van 18 Handleiding VirtualBox Inhoud 1) Wat is VirtualBox?... 2 2) Installatie... 2 3) Schermopbouw VirtualBox... 6 4) Downloaden van Linux ISO... 7 5) Virtuele Machine aanmaken... 7 6) Besturingssysteem
Nadere informatieInstallatie Remote Backup
Juni 2015 Versie 1.2 Auteur : E.C.A. Mouws Pagina 1 Inhoudsopgave BusinessConnect Remote Backup... 3 Kenmerken... 3 Beperkingen... 3 Gebruik op meerdere systemen... 3 Systeemeisen... 4 Support... 4 Installatie...
Nadere informatieFriesland College Leeuwarden
Voorwoord In dit project vertel ik wat Open Source is en wat ik daarover heb gevonden. Ik laat zien hoe ik een Virtuele machine geschikt maak voor Dual Boot. Dan laat ik zien hoe je 2 besturingssystemen
Nadere informatieinformatica. hardware. overzicht. moederbord CPU RAM GPU architectuur (vwo)
informatica hardware overzicht moederbord CPU RAM GPU architectuur (vwo) 1 moederbord basis van de computer componenten & aansluitingen chipset Northbridge (snel) Southbridge ("traag") bussen FSB/HTB moederbord
Nadere informatieDit document beschrijft de hardware eisen voor het gebruik van WBI software.
gebruikers van het WBI instrumentarium Hardware eisen WBI2017 Zuiderwagenplein 2 8224 AD LELYSTAD Postbus 2232 3500 GE UTRECHT T 0320 298411 F 0320 249218 www.rijkswaterstaat.nl Contactpersoon Robert Slomp
Nadere informatieSMP50-200/201 INGENIA HORIZON 5 SMARTPHONE PARTITIE FIX INSTRUCTIES
SMP50-200/201 INGENIA HORIZON 5 SMARTPHONE PARTITIE FIX INSTRUCTIES Page 1 of 8 VOORDAT U BEGINT: BACKUP BELANGRIJKE GEGEVENS! Bij het upgraden van uw Yarvik Smartphone kunnen alle gebruikersinstellingen,
Nadere informatieTips & Tricks: Tip van de maand december 2011. NX CAE NX Nastran: Memory optimalisatie buffsize f06 output
Tips & Tricks: Tip van de maand december 2011 NX CAE NX Nastran: Memory optimalisatie buffsize f06 output Door: Christophe Vandevelde In de techtip van augustus hebben we het gehad over de hardware optimalisatie
Nadere informatieSETUP VAN DE BIOS EN BEVEILIGINGSFUNCTIES
H O O F D S T U K T W E E SETUP VAN DE BIOS EN BEVEILIGINGSFUNCTIES In dit hoofdstuk zult u leren hoe u naar het setup-menu van de BIOS gaat en hoe u verscheidene hardware besturingsinstellingen kunt aanpassen.
Nadere informatieHP Easy Tools. Beheerdershandleiding
HP Easy Tools Beheerdershandleiding Copyright 2014 Hewlett-Packard Development Company, L.P. Microsoft en Windows zijn in de Verenigde Staten gedeponeerde handelsmerken van de groep bedrijven onder de
Nadere informatieHoofdstuk 3: Processen: Beschrijving en Besturing. Wat is een proces? Waarom processen? Wat moet het OS ervoor doen? Is het OS zelf een proces?
Hoofdstuk 3: Processen: Beschrijving en Besturing Wat is een proces? Waarom processen? Wat moet het OS ervoor doen? Is het OS zelf een proces? 1 Wat is een proces? Een proces is een programma in uitvoering
Nadere informatieWindows 10. 2015 Training voor 50-plussers. PC50plus trainingen Eikbosserweg 52 1214AK Hilversum tel: 035 6213701 info@pc50plus.nl www.pc50plus.
2015 Training voor 50-plussers PC50plus trainingen Eikbosserweg 52 1214AK Hilversum tel: 035 6213701 info@pc50plus.nl www.pc50plus.nl Windows 10 TRAINING VOOR 50- PLUSSERS Inhoud opgave. Pagina 01-0 7
Nadere informatieEen schone installatie van Windows 10 uitvoeren met een hulpprogramma
Een schone installatie van Windows 10 uitvoeren met een hulpprogramma Let op: Voor het installeren van Windows 10 pro is enige computerkennis nodig. Wij zijn niet aansprakelijk voor het verkeerd installeren,
Nadere informatieVirtualBox: hoe werkt het?
VirtualBox: hoe werkt het? Handleiding van Auteur: ReD123NaX Oktober 2014 VirtualBox: hoe werkt het? In deze nieuwsbrief ga ik wat vertellen over virtualisatie. Virtualisatie is dé uitkomst wanneer je
Nadere informatieSetupprogramma Gebruikershandleiding
Setupprogramma Gebruikershandleiding Copyright 2007 Hewlett-Packard Development Company, L.P. Windows is een gedeponeerd handelsmerk van Microsoft Corporation in de V.S. De informatie in deze documentatie
Nadere informatieHardwarevereisten RAID. Geheugen
Hardwarevereisten Wij raden u aan om bij een nieuw aan te schaffen server altijd de op dat moment meest recente processortechnologie te gebruiken. Wilt u Ridder iq installeren op een bestaande server,
Nadere informatieTAB10-201 XENTA 10ic 10 TABLET FIRMWARE UPGRADE INSTRUCTIES
TAB10-201 XENTA 10ic 10 TABLET FIRMWARE UPGRADE INSTRUCTIES Page 1 of 10 VOORDAT U BEGINT: BACKUP BELANGRIJKE GEGEVENS! Bij het upgraden van uw Yarvik tablet naar Android 4.1.1 zullen alle gebruikersinstellingen,
Nadere informatie1 Aanvulling cosy deeltijd
1 Aanvulling cosy deeltijd 1.1 Multiprocessor versus multicomputer Het kenmerk van een multiprocessor is dat meer CPU hetzelfde geheugen delen. Voordeel van deze aanpak is het relatief eenvoudige programmeermodel.
Nadere informatieInstallatiehandleiding Windows 98
Installatiehandleiding Windows 98 Installatiehandleiding voor de systeembeheerder Arno Schoon IO1D4.1 Installatiehandleiding Windows 98 ICT Beheerder BOL-4 leerjaar 1 Koning Willem I College Project 2
Nadere informatieHoofdstuk 2. - is verantwoordelijk voor de communicatie van de software met de hardware.
Hoofdstuk 2 2.1 systeembeheerprogramma s Werking en functies van besturingssystemen Besturingssysteem/operating systeem(os) - is verantwoordelijk voor de communicatie van de software met de hardware. -
Nadere informatieUBC op Microsoft Windows 64-bits
UBC op Microsoft Windows 64-bits Inleiding Op de 64-bits varianten van Windows werkt de UBC (en vele andere pakketten) op een andere manier dan op de oudere 32-bits varianten van deze Windows versies.
Nadere informatieWerkomgeving. Android Studio. Android - werkomgeving 1/6
Android - werkomgeving 1/6 Werkomgeving Android Studio Installatie Ga naar de volgende URL: http://developer.android.com/sdk/index.html Klik op de knop "Download Android Studio for Windows" om het programma
Nadere informatieMicrosoft Windows Vista installatiegids.
Microsoft Windows Vista installatiegids http://users.telenet.be/amdtje Voorwoord Bedankt voor het downloaden van de Microsoft Windows Vista installatiegids. Ik hoop dat deze gids overzichtelijk en duidelijk,
Nadere informatieInstalleren van het stuurprogramma USB-Audiostuurprogramma Installatiehandleiding (Windows)
Installeren van het stuurprogramma USB-Audiostuurprogramma Installatiehandleiding (Windows) Inhoudsopgave Installeren van het stuurprogramma... Pagina 1 Verwijderen van het stuurprogramma... Pagina 3 Problemen
Nadere informatiePervasive Server V9 Installatiegids
Pervasive Server V9 Installatiegids 1 Inhoudsopgave 1. Om te beginnen... 3 2. Systeemeisen... 3 2.1 Server... 3 2.1.1 Hardware... 3 2.1.2 Software... 3 2.2 Client... 3 2.2.1 Hardware... 3 2.2.2 Software...
Nadere informatieBIOS INSTELLINGEN EN BEVEILIGINGSMOGELIJKHEDEN
H O O F D S T U K T W E E BIOS INSTELLINGEN EN BEVEILIGINGSMOGELIJKHEDEN In dit hoofdstuk zul je leren hoe je toegang tot het BIOS instellingenmenu kunt verkrijgen en verschillende instellingen voor hardwarebeheer
Nadere informatieSuperOffice Systeemvereisten
Minimale systeemvereisten voor SuperOffice CRM De minimale systeemvereisten voor SuperOffice CRM zijn tevens afhankelijk van het besturingssysteem en de services/applicaties die op het systeem actief zijn.
Nadere informatieCareConnect Fin Pre-requirements
Pre-requirements Inhoudstafel A. Algemeen... 3 B. Type installaties... 3 C. Hardware en software vereisten... 4 1. PC Clients... 4 2. Terminal Server Clients (Thin Clients)... 4 3. Server... 4 D. Operating
Nadere informatie4 Geheugens 71 4 GEHEUGENS. Waarin je versteld zal staan over het grote aantal verschillende geheugens waarover een computer beschikt.
4 Geheugens 71 4 GEHEUGENS Waarin je versteld zal staan over het grote aantal verschillende geheugens waarover een computer beschikt. 72 www.sleutelboek.eu 4 Geheugens 73 4.1 ROM-geheugen Het ROM (read
Nadere informatieTAB13-201 XENTA 13c 13,3 TABLET FIRMWARE UPGRADE INSTRUCTIES
TAB13-201 XENTA 13c 13,3 TABLET FIRMWARE UPGRADE INSTRUCTIES Page 1 of 9 VOORDAT U BEGINT: BACKUP BELANGRIJKE GEGEVENS! Bij het upgraden van uw Yarvik tablet naar Android 4.1.1 zullen alle gebruikersinstellingen,
Nadere informatie1. Uw computer leren kennen
17 1. Uw computer leren kennen Waarom is de ene computer meer geschikt voor 3D-spellen of videobewerking dan een andere? Zelfs als beide computers dezelfde processor hebben, kunnen ze geschikt zijn voor
Nadere informatieLabo 4 : Installatie Windows XP Professional Edition
Labo 4 : Installatie Windows XP Professional Edition In dit hoofdstuk gaan we op een volledig nieuwe PC met een lege harde schijf Windows XP Professional Edition installeren. Alle stappen voor de installatie
Nadere informatieSoftware hoofdstuk 1. 1. Wat is de functie van een besturingssysteem? 2. Welke hoofdtaken heeft het besturingssysteem?
Software hoofdstuk 1 1. Wat is de functie van een besturingssysteem? Een besturingssysteem ( in het Engels operating system of afgekort OS) is een programma (meestal een geheel van samenwerkende programma's)
Nadere informatieSoftware. Opdrachten - Deel 1. Naam: Klas: 2015 versie:concept-3.4.2
Software Opdrachten - Deel 1 Naam: Klas: 2015 versie:concept-3.4.2 Voorwoord Voorwoord In deze module staan de praktijk en theorie opdrachten voor de module Software Deel 1. I Voorwoord II Inhoudsopgave
Nadere informatieScenario Advies SYSTEEMEISEN. November Versie 5.0
Scenario Advies SYSTEEMEISEN November 2016 Versie 5.0 Hoofdstuk 1, Inleiding Scenario Advies Inhoud 1 Inleiding Scenario Advies... 1 2 Netwerkomgeving... 1 2.1 Windows besturingssystemen... 1 2.1.1 Netwerk
Nadere informatieInstallatie Windows XP Professional Edition
Installatie Windwos XP Professional Edition 1 Installatie Windows XP Professional Edition In dit hoofdstuk gaan we op een volledig nieuwe PC met een lege harde schijf Windows XP Professional Edition installeren.
Nadere informatieRhino versnellen met RAM-disk
Rhino versnellen met RAM-disk Een RAM-disk is een virtuele harde schijf. Een deel van het werkgeheugen (RAM) wordt gebruikt, door het besturingssysteem, om een harde schijf na te bootsen. Aan deze schijf
Nadere informatienetwerkcommunicatie hp workstation xw4000 hp workstation xw6000
netwerkcommunicatie hp workstation xw4000 hp workstation xw6000 Artikelnummer van het document: 301546-331 Oktober 2002 Deze handleiding bevat definities en instructies voor de functies van de netwerkadapter
Nadere informatieHandleiding pc bouwen.
Handleiding pc bouwen. Versie:2.0 Naam: Maarten van Dijk Klas: 3I317P Datum: 10-02-2008 Inhoudsopgave VOORWOORD.... 3 1. INLEIDING... 4 2.1 HOE ZET IK DE ONDERDELEN IN DE KAST?... 5 2.2 WINDOWS EN OVERIGE
Nadere informatieMS Virtual pc 2007 Handleiding
MS Virtual pc 2007 Handleiding Start de Virtual PC 2007 console en klik op [New...] om een nieuwe virtuele pc aan te maken. De wizzard voor het aanmaken van een nieuwe, virtuele pc start op. New Virtual
Nadere informatieHet Versacom systeem is gedefinieerd in DIN 43861, deel 301 als "transfer protocol A".
Versacom Het Versacom protocol (Versatile Communication) wordt gebruikt voor het op afstand programmeren van intelligente ontvangers. Dit protocol verstuurt schakelprogramma's, agenda- en vakantie periodes
Nadere informatieComputer Setup (F10) Handleiding - dx2450 Microtowermodel Zakelijke personal computers
Computer Setup (F10) Handleiding - dx2450 Microtowermodel Zakelijke personal computers Copyright 2008 Hewlett-Packard Development Company, L.P. De informatie in deze publicatie kan zonder voorafgaande
Nadere informatie1. 3GB SWITCH, WAT IS HET EN HOE STEL IK DIT IN?
1. 3GB SWITCH, WAT IS HET EN HOE STEL IK DIT IN? 1.1. DE THEORIE: U hebt misschien al eens horen spreken van een 3GB switch maar weet niet wat het is of doet en hoe u dit moet instellen? De 3GB switch
Nadere informatieArjen Glas Stage: Viaict. Opdracht virtualisatie I44
Arjen Glas Stage: Viaict Opdracht virtualisatie I44 Inhoud Software... 3 Wat wordt er gevirtualiseerd... 4 Hardware... 6 Opslag... 7 Fouttolerantie. High availability, Scalability... 8 Verdere relevante
Nadere informatieUSB 2.0 DRAADLOZE WEBCAM
USB 2.0 DRAADLOZE WEBCAM Gebruikershandleiding DA-71814 Inleiding Dank u voor het gebruiken van de nieuwe generatie draadloze camera. Het kan worden gebruikt worden, zodra deze is geplaatst. Het is het
Nadere informatieVergeten wachtwoord in Windows 10
Frank Biesmans - syntra@frankbiesmans.be Vergeten wachtwoord in Windows 10 Syntra Limburg - Campus Genk Kerkstraat 1-3600 GENK Tel: +32 89354616 - Fax; +32 89353042 E-Mail: infogenk@syntralimburg.be Inleiding
Nadere informatieComputerarchitectuur en netwerken. Memory management Assembler programmering
Computerarchitectuur en netwerken 2 Memory management Assembler programmering Lennart Herlaar 10 september 2018 Inhoud 1 Protectie: Hoe het O.S. programma s tegen elkaar kan beschermen modes memory management
Nadere informatieNederlands Italiano Español
Nederlands Italiano Español Installatie Download Manager Aansluiten op uw PC Opmerking: u moet over de rechten van systeembeheerder beschikken om het programma onder Windows 2000 en XP te installeren.
Nadere informatieUltieme Microsoft Windows installatiegids
Ultieme Microsoft Windows installatiegids http://users.telenet.be/amdtje Voorwoord Bedankt voor het downloaden van de Ultieme Microsoft Windows installatiegids. Ik hoop dat deze gids overzichtelijk en
Nadere informatieTAB09-410 NOBLE 97ic FIRMWARE UPGRADE INSTRUCTIES
TAB09-410 NOBLE 97ic FIRMWARE UPGRADE INSTRUCTIES Pagina 1 van 9 VOORDAT U BEGINT: BACKUP BELANGRIJKE GEGEVENS! Bij het upgraden van uw Yarvik tablet zullen alle gebruikersinstellingen, door de gebruiker
Nadere informatieInhoudsopgave: Inhoudsopgave:... 2 Waar moet uw pc aan voldoen?... 2 De installatie:... 4 De computer gereed maken voor gebruik:...
Versie: 1.1 Gemaakt door: Whisper380 Eigenaar: whisper380-computerhulp Datum: 17-09-2010 Inhoudsopgave: Inhoudsopgave:... 2 Waar moet uw pc aan voldoen?... 2 De installatie:... 4 De computer gereed maken
Nadere informatieGebruiksaanwijzing installeren software en drivers voor Xstream flex alarmontvanger
Gebruiksaanwijzing installeren software en drivers voor Xstream flex alarmontvanger Koning & Hartman B.V. Telecom Solutions Energieweg 1 Postbus 5080 2600 GB Delft Telefoon: +31 (0)15 260 98 07 Fax: +31
Nadere informatie1.1 Een overzicht van de belangrijkste DOS-opdrachten. 1.1.1 Inleiding. 1.1.2 FORMAT (extern)
1.1 Een overzicht van de belangrijkste DOS-opdrachten Let op: Lees eerst aandachtig de opdrachtbeschrijvingen en voer geen DOS-opdrachten ondoordacht uit. Sommige opdrachten kunnen alle software van de
Nadere informatie7,3. Samenvatting door een scholier 1961 woorden 16 januari keer beoordeeld. Informatica Informatica actief
Samenvatting door een scholier 1961 woorden 16 januari 2009 7,3 126 keer beoordeeld Vak Methode Informatica Informatica actief Hoofdstuk 3 Gespecialiseerde computers: kun je alleen voor een bepaalde functie
Nadere informatieInfo-books. Toegepaste Informatica. Deel1c : Systeemsoftware (Win XP), netwerken en hardware. BI1c. Jos Gils Erik Goossens
Info-books BI1c Toegepaste Informatica Deel1c : Systeemsoftware (Win XP), netwerken en hardware Jos Gils Erik Goossens Hoofdstuk 5 Met diskettes en harde schijven werken 5.1 Probleemstelling Gegevens worden
Nadere informatieWindows Xp professional op de werkstations en Windows 2000 op de Server
Windows Xp professional op de werkstations en Windows 2000 op de Server Uitleg over het implementeren van Microsoft Windows XP Professional op de werkstations en de bijbehorende management tools. Dit boekje
Nadere informatieSMP53-210 INGENIA X1 5.3 SMARTPHONE FIRMWARE UPGRADE INSTRUCTIES
SMP53-210 INGENIA X1 5.3 SMARTPHONE FIRMWARE UPGRADE INSTRUCTIES Page 1 of 11 VOORDAT U BEGINT: BACKUP BELANGRIJKE GEGEVENS! Bij het upgraden van uw Yarvik smartphone naar Android 4.0.4 zullen alle gebruikersinstellingen,
Nadere informatieGeheugen onder DOS2 MSX turbor
Geheugen onder DOS2 MSX turbor MSX Computer & Club Magazine nummer 77 - juli / augustus 1995 Alex Wulms Scanned, ocr ed and converted to PDF by HansO, 2001 Deze keer maak ik een uitstapje naar het aansturen
Nadere informatieStandaard Windows-functies & sneltoetsen
Standaard Windows-functies & sneltoetsen Sommige Windows-functies blijven hetzelfde als in Windows 7 en Windows 8(.1). Om je geheugen op te frissen zijn hier alsnog een paar handige commando's die je misschien
Nadere informatieHet besturingssysteem of operating system, vaak afgekort tot OS is verantwoordelijk voor de communicatie van de software met de hardware.
Het besturingssysteem of operating system, vaak afgekort tot OS is verantwoordelijk voor de communicatie van de software met de hardware. Het vormt een schil tussen de applicatiesoftware en de hardware
Nadere informatieHet gebruik van snel flashgeheugen is dus aan te raden. Er zijn ook flashgeheugens met een logo om aan te geven dat het geschikt is voor ReadyBoost.
ReadyBoost ReadyBoost is een techniek van het Windows Vista en Windows 7 besturingssysteem om de prestaties van het systeem te verbeteren. Hierbij maakt het gebruik van het flashgeheugen van bijvoorbeeld
Nadere informatieInhoudsopgave: Whisper380-computerhulp
Versie: 1.0 Gemaakt door: Whisper380 Eigenaar: whisper380-computerhulp Datum: 22-9-2010 Inhoudsopgave: Inhoudsopgave:... 2 Virtual PC Downloaden:... 3 Welke moet u kiezen?... 3 Hoe weet u welke versie
Nadere informatieInstallatiehandleiding
Installatiehandleiding AAN DE SLAG MET INTRAMED November 2017 INSTALLATIEHANDLEIDING 2 Hulp nodig? Ondanks dat we met zorg deze handleiding hebben samengesteld, is het mogelijk dat je vragen hebt over
Nadere informatieFriesland College Leeuwarden
Voorwoord In dit verslag bekijk laat ik zien wat je nodig hebt en wat het kost om de PC te upgraden van Office XP naar Office 2007. Ik laat zien wat voor processor je nodig hebt en wat de systeemeisen
Nadere informatieWindows ME & 2000. Dual boot. Waarschuwing. Het gebruik is voor eigen risico! Gino Damen 30 oktober 2000 Versie 3.0
Windows ME & 2000 Dual boot Waarschuwing Het gebruik is voor eigen risico! Gino Damen 30 oktober 2000 Versie 3.0 Inhoudsopgave Inleiding...1 Waarschuwing...1 Wat is er nodig aan software...1 Wat is er
Nadere informatieWindows Configuratie. yvan vander sanden. 8 maart 2015
Windows Configuratie yvan vander sanden 8 maart 2015 Windows bevat veel configuratiemogelijkheden die je als IT-er kan aanpassen. De meeste instellingen zijn standaard al ok, maar het kan gebeuren dat
Nadere informatiemobile PhoneTools Gebruikershandleiding
mobile PhoneTools Gebruikershandleiding Inhoudsopgave Vereisten...2 Voorafgaand aan de installatie...3 mobile PhoneTools installeren...4 Installatie en configuratie mobiele telefoon...5 On line registratie...7
Nadere informatieInstallatie van Linux Mint 13
Installatie van Linux Mint 13 De installatie van Linux Mint 13 is zeer eenvoudig. Download de Mint 13 DVD ISO image van http://www.linuxmint.com/download.php en brand deze op een dvd en start uw computer
Nadere informatieCloud2 Online Backup - CrashplanPRO
Cloud2 Online Backup - CrashplanPRO Handleiding- CrashplanPRO - Online Backup Download de clients hier: Windows 32- bit: http://content.cloud2.nl/downloads/back01- cra.backupnoc.nl/crashplan_x86.exe Windows
Nadere informatieVerslag over computers
Verslag over computers Namen: laila ariani en safia el alaoui el belghiti Klas:m3a Docent: j.de lange Datum : 23-09-2013 Inhoud Par 1.1... 1 Par 1.2... 2 Par 2.1... 3 Slot 4 Par 1.1 wat zit er in een computer
Nadere informatie