1. Uw computer leren kennen

Transcriptie

1 17 1. Uw computer leren kennen Waarom is de ene computer meer geschikt voor 3D-spellen of videobewerking dan een andere? Zelfs als beide computers dezelfde processor hebben, kunnen ze geschikt zijn voor verschillende soorten programma s. Dat wordt door een aantal onderdelen in uw computer bepaald. In dit hoofdstuk leert u meer over uw computer. Uit welke onderdelen de computer bestaat, maar ook over de snelheid van deze onderdelen. U kunt aan de hand daarvan bepalen of uw computer geschikt is voor de toepassingen die u wilt gaan gebruiken en waar eventuele knelpunten liggen. Als het nodig is, kunt u besluiten om uw computer aan te passen, bijvoorbeeld door geheugenuitbreiding, een andere grafische kaart of een snellere vaste schijf te installeren. U kunt zelfs een snellere processor installeren. Houd er dan wel rekening mee dat de andere onderdelen van de computer de hogere snelheid van uw processor vaak niet bij kunnen houden. Ook ziet u in de basisscore dat de prestaties van een computer bepaald worden door het langzaamste onderdeel. In dit hoofdstuk leert u het volgende: basisinformatie van uw systeem opvragen; wat u in het venster Systeeminformatie en het venster Taakbeheer vindt; welke toepassingen, processen en services er draaien op uw computer; hoe u het (inter)netwerkgebruik opvraagt; de prestaties van uw processor en geheugen opvragen; wat de betrouwbaarheids- en prestatiecontrole is; wat de basisscore van uw computer is; hoe de basisscore aangeeft waarvoor uw computer geschikt is; hoe de processor zijn tijd toewijst; waar u de grootte van het wisselbestand vindt. Let op! De schermafbeeldingen in dit boek zijn gemaakt op een pc met Windows Vista Home Premium. Als u Windows Vista Home Basic of Ultimate op uw computer heeft staan, kunnen de afbeeldingen iets afwijken.

2 18 Windows Vista - schoonmaak en onderhoud voor senioren 1.1 Basisinformatie over uw systeem De prestaties van uw computer worden door een groot aantal factoren bepaald. Belangrijke onderdelen daarbij zijn de processor en het interne geheugen, ook wel werkgeheugen of RAM (Random Access Memory) genoemd. U kunt deze onderdelen als volgt bekijken: Rechtsklik op U ziet de belangrijkste gegevens van uw computer. De versie van Windows Vista en eventueel geïnstalleerde Service Packs: Nadat Windows Vista op uw computer is geïnstalleerd, zijn er nog aanpassingen en verbeteringen van Microsoft, zogenoemde updates, geïnstalleerd. Deze worden automatisch op uw computer geïnstalleerd als u verbinding heeft met internet en de automatische updates heeft ingeschakeld. Grote aanpassingen worden Service Packs genoemd.

3 Hoofdstuk 1 Uw computer leren kennen 19 U ziet het merk en model van uw computer: De classificatie van de snelheid: U leest hier meer over in paragraaf 1.6 De prestatieindex. Het merk en type processor: De processor vormt het hart van uw computer. Alle handelingen die u op de computer uitvoert, lopen via de processor. Moderne processors rekenen razendsnel: miljoenen bewerkingen per seconde. Dat gaat met een snelheid die wordt uitgedrukt in megahertz (MHz) of gigahertz (GHz). Hoe hoger het getal, hoe sneller de processor en dus de computer. Het RAM-geheugen: Het RAM-geheugen van de computer is het interne geheugen of werkgeheugen. Windows Vista, programma s waar u mee werkt en het werk waar u mee bezig bent, worden tijdens het werken in het RAM-geheugen bewaard. Dit geheugen is veel sneller dan de vaste schijf. Voor u de computer uit zet (of herstart) moet u uw werk echter eerst opslaan, want het RAM-geheugen onthoudt alleen gegevens zolang de computer aan staat. De grootte van het RAM-geheugen wordt aangegeven in megabytes (MB) of gigabytes (GB). Tip Sneller werken met meer RAM-geheugen Als het RAM-geheugen groter is, hoeven de gegevens waarmee gewerkt wordt minder vaak van de tragere vaste schijf geopend te worden. Daardoor wordt uw computer sneller tijdens het werken. Uitbreiding van het RAM-geheugen is een goedkope en eenvoudige manier om uw computer te versnellen.

4 20 Windows Vista - schoonmaak en onderhoud voor senioren Bij Windows Vista ziet u naast 32- of 64- bits besturingssysteem staan: Meer over het verschil tussen de besturingssystemen leest u in de Achtergrondinformatie van dit hoofdstuk. U ziet de naam van uw computer: In de Tips achterin dit hoofdstuk leert u hoe u de naam verandert. Bij ziet u de naam waaronder anderen uw computer in een netwerk of werkgroep zien: Let op! Een computer met Windows Vista Home Basic kan geen lid zijn van een werkgroep. Sleep het schuifblok naar beneden U ziet of uw versie van Windows Vista geactiveerd is bij Microsoft: Een niet geactiveerde versie kunt u slechts beperkt gebruiken. Sluit het venster 1 Let op! Verander nooit zelf de productcode! Een andere productcode moet opnieuw geactiveerd worden en als u daarvoor niet de juiste activeringscode heeft, zal Windows Vista niet meer werken.

5 Hoofdstuk 1 Uw computer leren kennen Systeeminformatie Een computer bestaat uit een groot aantal onderdelen. In het venster Systeeminformatie ziet u alle informatie over uw computer bij elkaar. In deze paragraaf bekijkt u die informatie alleen. Het veranderen van instellingen leert u in de volgende hoofdstukken. U opent het venster Systeeminformatie als volgt: Typ in het zoekvak: systeem Let op! In de volgende schermafbeeldingen ziet u vensters met veel technische informatie. De meeste informatie is te begrijpen voor technici, maar niet voor de meeste computergebruikers. U kunt die informatie rustig bekijken, maar als u het niet helemaal begrijpt, is dat geen probleem. Wel kan het soms nuttig zijn dat u weet waar u die informatie kunt vinden als u bijvoorbeeld met technici van een helpdesk moet overleggen. U ziet uitgebreide informatie over uw computer: Een deel van deze informatie heeft u al in de vorige paragraaf gezien. Klik naast op

6 22 Windows Vista - schoonmaak en onderhoud voor senioren Het venster Systeeminformatie bevat details over de hardwareconfiguratie, computeronderdelen en software, zoals stuurprogramma's. Categorieën worden weergegeven in het linker deelvenster en details over elke categorie in het rechter deelvenster. De categorieën zijn: Systeemoverzicht: bevat algemene informatie over de computer en het besturingssysteem, zoals de naam en fabrikant van de computer, het type BIOS (Basic Input/Output System) op de computer en het geïnstalleerde geheugen. Hardwarebronnen: bevat geavanceerde details over de hardware van de computer. Deze informatie is belangrijk voor IT-professionals. Onderdelen: bevat informatie over schijfstations, geluidsapparaten, modems en andere onderdelen die op de computer zijn geïnstalleerd. Softwareomgeving: bevat informatie over stuurprogramma's, netwerkverbindingen en andere details over programma's. Als u op zoek bent naar specifieke details in het venster Systeeminformatie, typt u de gewenste gegevens in het vak Zoeken naar onderin het venster. Als u bijvoorbeeld op zoek bent naar het IP-adres (Internet protocol) van de computer, typt u ip-adres in het vak naast en klikt u op. Bron: Windows Help en ondersteuning Als voorbeeld bekijkt u de IRQ s (Interrupt Request). Dit zijn de alarmbelletjes waarmee een apparaat om aandacht kan vragen aan de processor. Bijvoorbeeld een printer die aangeeft dat het papier op is. Belangrijk is dat twee gelijksoortige apparaten niet eenzelfde IRQ gebruiken, want dan weet de processor niet wie om aandacht vraagt. Dit kan leiden tot onjuist werkende apparatuur. U bekijkt de IRQ s als volgt: U ziet de IRQ s en door welk apparaat deze worden gebruikt: IRQ s worden normaal gesproken automatisch ingesteld bij het installeren van apparatuur. Verander IRQ s niet, tenzij de apparatuur niet goed werkt.

7 Hoofdstuk 1 Uw computer leren kennen 23 Klik naast op U ziet de verschillende soorten onderdelen van uw computer: Rechts in het venster ziet u de gegevens van uw grafische kaart: Tip Problemen oplossen Heeft u problemen met een apparaat? Klik dan onder op. U ziet dan of het apparaat een probleem heeft met Windows Vista of dat u de oplossing voor het probleem ergens anders moet zoeken. Klik naast op U ziet welke vaste schijven, cd/dvd-spelers en kaartlezers zijn geïnstalleerd:

8 24 Windows Vista - schoonmaak en onderhoud voor senioren Bij ieder opslagmedium ziet u wat voor schijf of kaart het is, met welke letter deze wordt aangeduid en voor welk bestandssysteem deze is ingedeeld. Meer over bestandssystemen leest u in de Achtergrondinformatie in dit hoofdstuk. Hoe u de naam van een schijf verandert, leest u in de Tips achterin dit hoofdstuk. Ook over de geïnstalleerde programma s krijgt u informatie in dit venster: Sleep het schuifblok naar beneden Klik naast op U ziet de verschillende programma s: U ziet nu de programma s die direct na het starten van uw computer worden geladen. Sommige programmanamen herkent u misschien niet. Dat zijn bijvoorbeeld achtergrondtaken, bijvoorbeeld om een muis of een webcam te besturen. Ziet u hier echter namen van bekende programma s die steeds bij het opstarten worden geladen, dan kunt u besluiten om die voortaan niet meer automatisch te laten starten. Zo kunt u uw computer sneller laten starten. In Hoofdstuk 2 Sneller werken met Vista leert u hoe u dat doet. Belangrijke programma s die u hier ziet, zijn uw antivirusprogramma en uw firewall. Deze kunt u beter niet uitschakelen.

9 Hoofdstuk 1 Uw computer leren kennen 25 Let op! Als u op klikt, krijgt u een overzicht met systeemfouten van Windows Vista of door u gebruikte programma s. Het opstellen van zo n lijst kan echter lang duren terwijl de informatie die u krijgt u waarschijnlijk weinig zegt. Ondertussen ziet u de tekst. Een voorbeeld van de Windows Foutrapportage: Sluit het venster Systeeminformatie Windows Taakbeheer Naast de programma s die u zelf heeft gestart, wordt een groot aantal processen en soms ook programma s op de achtergrond uitgevoerd. U ziet daar meestal niets van op uw beeldscherm. Met Windows Taakbeheer ziet u wat uw computer allemaal doet. Tip Sluit alle programma s Als u goed wilt zien wat uw computer allemaal op de achtergrond uitvoert, sluit dan eerst alle programma s af voor u verder gaat. Typ: paint

10 26 Windows Vista - schoonmaak en onderhoud voor senioren U ziet het venster van Paint op het bureaublad: De grootte van het venster van Paint kan bij u anders zijn. Rechtsklik op de taakbalk U ziet de programma s die u heeft gestart: Klik, indien nodig, op tabblad Paint wordt nu gesloten. U ziet hier ook het gebruik van de processor (CPU) : Als alle programma s zijn afgesloten zal het CPU-gebruik laag zijn. Af en toe zal dit gebruik echter veranderen door achtergrondprocessen of doordat u iets uitvoert, bijvoorbeeld de muis verplaatst of iets intypt.

11 Hoofdstuk 1 Uw computer leren kennen 27 Tip Processorgebruik zien Als u het venster Windows Taakbeheer heeft geminimaliseerd, staat in het systeemvak een groen vierkantje:. Als u dat aanwijst, ziet u het processorgebruik van dat moment. Dubbelklikt u op het vierkantje, dan staat het venster Windows Taakbeheer weer op uw bureaublad. Paint is afgesloten en er zijn geen toepassingen meer actief. tabblad U ziet de programma s en processen waar uw computer mee bezig is: Bij u zullen hier andere processen staan. Bent u met meerdere gebruikersnamen aangemeld op uw computer, dan ziet u alle processen door te klikken op : HELP! Wat zijn processen? Processen zijn (kleine) programma s die op de achtergrond werken. Programma s worden in een venster gedraaid, terwijl processen geen eigen venster hebben. U ziet een proces dus niet op uw bureaublad of in de taakbalk. Daarom worden dit achtergrondprocessen genoemd. Vaak starten meerdere processen tegelijk met een programma.

12 28 Windows Vista - schoonmaak en onderhoud voor senioren Ook in het venster Windows Taakbeheer kunt u programma s of processen beëindigen. Een voorbeeld van een proces dat u kunt beëindigen is de Windows Sidebar die rechts op uw bureaublad staat. Let op! Beëindig geen andere processen tenzij u zeker weet dat het geen kwaad kan. Beëindig ook geen processen waarachter geen naam staat. U ziet een waarschuwing: Het proces is uit de lijst verdwenen en de Windows Sidebar staat niet meer op uw bureaublad:

13 Hoofdstuk 1 Uw computer leren kennen 29 Let op! Het beëindigen van programma s of processen via het venster Taakbeheer is niet de normale manier. Het kan zijn dat programma s zo niet goed worden afgesloten of dat er gegevens verloren gaan. Sluit programma s daarom altijd op de normale manier af. Het venster Windows Taakbeheer gebruikt u alleen als het afsluiten op de normale manier niet lukt. U opent de Windows Sidebar weer. Dit doet u als volgt: Typ: side De Windows Sidebar is terug en staat ook weer tussen de processen. tabblad Services worden net als processen op de achtergrond uitgevoerd. Services werken niet zelfstandig, maar dienen als ondersteuning voor andere programma s.

14 30 Windows Vista - schoonmaak en onderhoud voor senioren U ziet de services: Mogelijk wordt uw scherm donker en moet u toestemming geven om door te gaan: Het venster Services verschijnt achter het venster Windows Taakbeheer. Daarom minimaliseert u het venster Windows Taakbeheer. Sleep het schuifblok naar beneden U ziet een beschrijving van deze service: U kunt ook de andere beschrijvingen bekijken: Sluit het venster 1

15 Hoofdstuk 1 Uw computer leren kennen 31 Op de taakbalk: U ziet het venster Windows Taakbeheer weer op het bureaublad: tabblad Het tabblad bekijkt u in de volgende paragraaf. Als uw computer onderdeel is van een netwerk of aangesloten is op het internet, ziet u of deze verbinding gebruikt wordt en hoe intensief. Hier ziet u de grafiek van een internetverbinding via een kabel (LAN): tabblad Let op! Ziet u hier veel internetverkeer (draadloos of via uw LAN-verbinding) terwijl u zelf niets doet? Dit kan een aanwijzing zijn dat uw computer gebruikt wordt voor het verzenden van spam.

16 32 Windows Vista - schoonmaak en onderhoud voor senioren Zijn er op uw computer meerdere gebruikers aangemeld, dan ziet u hier de gebruikers die op dat moment actief zijn. In dit voorbeeld is maar één gebruiker actief. tabblad Tip Meld gebruikers af die niet meer actief zijn Iedere gebruiker die is aangemeld kost geheugen en processorcapaciteit. Meld gebruikers daarom af als ze niet meer actief zijn. 1.4 CPU-gebruik en brongebruik De snelheid van werken wordt bepaald door verschillende onderdelen van uw computer. Is één van die onderdelen te druk bezet, dan kunnen ook de andere niet op volle snelheid werken en wordt de computer langzamer. Windows Taakbeheer meet het gebruik van een aantal belangrijke onderdelen van de computer. U ziet het processorgebruik in procenten en in een grafiek: U ziet hier bij CPU-gebruik twee grafieken, omdat deze computer een dual-core processor heeft. Hierbij zijn twee kernen in één processor gebouwd die het werk verdelen. Meer over processors leest u in de Achtergrondinformatie in dit hoofdstuk. Ook ziet u het gebruik van het RAM-geheugen:

17 Hoofdstuk 1 Uw computer leren kennen 33 Meer gedetailleerde informatie krijgt u in het venster Broncontrole: Uw scherm wordt donker en uw toestemming wordt gevraagd om door te gaan: Minimaliseer het venster Windows Taakbeheer 11 U ziet de activiteit van de verschillende onderdelen en van de netwerkverbinding:

18 34 Windows Vista - schoonmaak en onderhoud voor senioren U ziet waarmee de CPU bezig is: Het overzicht sluit. U ziet de schijfactiviteiten: Zo kunt u ook de netwerkactiviteiten en het geheugengebruik bekijken. Veel van de getoonde activiteiten zullen u waarschijnlijk weinig zeggen. Wanneer bepaalde onderdelen echter continu een heel hoog gebruik hebben, kan dat een aanwijzing zijn dat u de computer op dat punt moet uitbreiden. Bijvoorbeeld met meer geheugen, een sneller netwerk of een snellere vaste schijf. Doet u echter vrijwel niets met uw computer en is de activiteit toch hoog, dan kan dat veroorzaakt worden door een virus. Sluit de vensters Broncontrole en Windows Taakbeheer 1