Nr. Nr 40 Nov/Dec Aandacht voor de Sambucus Nigra (Gewone Vlier) De knotters onder ons komen af en toe op hun werkplek

Transcriptie

1 ! Nr. Nr 40 Nov/Dec 2018 Inhoud: Pag. 1+2: De Gewone Vlier Pag. 3: Rubriek Van de Vergadertafel en Van de Werkplaats Pag. 4: Van de Werkplaats vervolg Pag : Boerenkoolmaaltijd Pag 7: Natuurwerkdag Pag 8: Van de Werkvloer Bijdragen aan het Buitenblad zijn van harte welkom; liefst per mail in een word-bestand: aartr006@planet.nl Wil je eens terugblikken op het bijna afgelopen jaar klik dan hier voor werkfoto s en hier voor feestelijke zaken en herdenking Reint. Met dank aan Jan Kleymans en anderen voor hun bijdragen. Filmpje en foto s bouw brug: klik hier Agenda: 13 januari: Nieuwjaarsbrunch Uitnodiging volgt Aandacht voor de Sambucus Nigra (Gewone Vlier) De knotters onder ons komen af en toe op hun werkplek de knot van een schietwilg een plant tegen met een ander bladtype dan de wilg en weten dat ze een vlier voor zich hebben. De stam is dan Bloeiende Vlier bepaald niet dik. Vlieren met dikkere stammen komen we tegen op houtkades en op Queekhoven. Familie: Muskuskruid (Adoxaceae). Gewone vlier is een struik of kleine boom, die meestal al in april in blad komt. De bloei is van mei tot juli. De bestuiving vindt plaats door insecten. De bloemen staan in vlakke tuilen aan het eind van lange twijgen. Ze zijn roomwit. De bessen steenvruchten zijn zwartglanzend en bevatten paarsrood sap en smaken zuur. Ze zijn aan het begin van de herfst rijp, dus juist tegen de trektijd van allerlei zangvogels, die er gretig van eten. Dat is later te zien aan de paarse kleur van de uitwerpselen. Ook kippen zijn er dol op. Oudere takken en stammetjes krijgen een diep gegroefde, kurkachtige schors en hard, bros, geelwit hout. Vlierbessentros 1

2 De vlier wordt niet ouder dan enkele tientallen jaren. De dofgroene bladeren hebben gewoonlijk vijf of zeven eironde deelblaadjes. De vlier wordtdoor het edelhert gegeten, omdat zij de bladeren kunnen verteren; voor veel andere dieren is de plant giftig vanwege de cyaanverbindingen in het blad. Vlieren laten zich gemakkelijk vermeerderen uit een stek van een twijg. Oude, holle vliertakken bieden nestgelegenheid aan diverse solitair levende wespen en bijen. Het wortelstelsel gaat niet diep. De vlier is een uitgesproken cultuurbegeleider en is de indicator bij uitstek van stikstofrijke standplaatsen, net zoals de grote brandnetel (zie ook Buitenblad nr. 39). Judasoor jonge tak Vlier Verreweg de bekendste parasiet op de vlier is Judasoor, waarvan het schelpvormige vruchtlichaam sterk kan indrogen en dan zwartachtig lijkt. Bij bevochtiging ontplooit het zich weer en is dan doorschijnend bruin tot steenrood. De vernoeming naar Judas hangt samen met de volgende legende, die ook aannemelijk moet maken waarom deze zwam niet vaak op andere bomen groeit.toen Judas zag dat de door hem verraden Christus ter dood was veroordeeld, wilde hij zich verhangen. Daarop lieten alle bomen hun takken slap hangen; alleen de vlier was daartoe niet in staat of bereid. Judasoor Zo kwam Judas aan dit houtgewas aan zijn eind, maar de tak brak af wat gezien de broosheid van het hout voor de hand ligt en hij stortte neer. Ter nagedachtenis aan zijn einde verschijnt nu zijn oor op de takken van de vlier. Medisch gebruik Aan de vlier worden diverse heilzame werkingen toegeschreven. Vandaag de dag wordt vlier gebruikt als alternatief voor conventionele medicijnen en vooral in de vorm van een extract ter bestrijding van verkoudheid en virale infecties, zoals influenza en herpes. Het anthocyaan in de vlierbes, dat ook zorgt voor de diep rode, paarse en violette kleuren van veel fruit en groenten, blijkt na dierexperimenteel onderzoek en in-vitro-onderzoek het risico op hartinfarct te verminderen door ontstekingsremmende en ontspannende effecten op de kransslag-aders. Gebruik in de keuken Vlierbessen bevatten veel vitamines, maar zijn licht giftig. Door koken kan de giftige stof onschadelijk worden gemaakt. Van de bessen kan dan vruchtensap, sterke drank, jam, gelei en siroop worden gemaakt. Ook worden de bessen gebruikt om te verven. Gedroogde bloesem wordt gebruikt om thee van te zetten. Bijgeloof In de Middeleeuwen had de vlier de reputatie dat hij als afweerkruid beschermde tegen hekserij. In de hekserij is de vlier een heilige boom, die niet verbrand mag worden. Aan de bloesem van de vlier worden voorspellende krachten toegeschreven. In Centraal-Europa hingen jonge meisjes in de nacht van 21 juni een bloeiende vlier achter het bed. Hierdoor zal hun toekomstige echtgenoot zich in hun droom openbaren. Bronnen: Nederlandse ecologische flora deel 3 E.J Weeda e.a. Wikipedia Blad Vlier 2

3 Van de Vergadertafel Hierbij de belangrijkste van de 17 punten van de bestuursvergadering van 7 november: Veel van de punten gaan over bestuurszaken (notulen, ingekomen stukken e.d.) De praktische zaken gingen over: HOUTVERKOOP is dit jaar weer een succes: er is voor bijna euro aan hout verkocht. Lange Hans gaat met Piet en Hans van Z. een CURSUS KETTINGZAGEN volgen. Later wordt er mogelijk nog aan een tweede cursus deelgenomen door andere leden. Hans wordt tijdens de cursus als ploegbaas vervangen door Frans Compeer. Het komt voor dat het VUL- LEN VAN MACHINES in het veld misgaat. Daarom worden er twee maatregelen genomen: de lekbak gaat weer mee en er is voorlopig één tank gekocht waarmee olie en benzine via speciale vuldoppen gevuld kunnen worden. Deze vuldoppen stoppen vanzelf als de tank vol is. Als blijkt dat dit goed werkt kan er een tweede aangeschaft worden. De HELMEN zijn verouderd en worden bij het LEU (kosteloos) omgeruild voor nieuwe. AANMELDEN EVENEMENT. Er wordt slecht gereageerd op de vraag je op te geven voor een bijeenkomst. Voorbeelden: Boerenkoolmaaltijd: aangemeld 12. Opgekomen 20 personen. (3 afgemeld) Natuurwerkdag: aangemeld van onze vereniging: 7. Op komen dagen (overigens prima natuurlijk) 15 waaronder twee nieuwelingen. Er wordt gestudeerd op manieren waarop aanmelden gemakkelijker wordt. Aanmelden is noodzakelijk om ervoor te kunnen zorgen dat er b.v. voldoende gereedschap en soep is.. Er wordt gestudeerd op de mogelijkheid om een RIETMAAIER aan te schaffen die het riet onder water kan snijden. Als je dit een aantal keren doet (op ongewenste plaatsen) sterft het riet af. Gezocht wordt naar een systeem dat ook voor andere doeleinden gebruikt kan worden en kan worden gecombineerd met de bestaande apparatuur. BUITENBLAD: de redactie heeft niet het gevoel dat deze erg goed gelezen wordt. Het samenstellen van het blad is veel werk en we willen weten of de tijd die hierin gaat zitten nuttig besteed is. Vooralsnog wordt door Lange Hans geïnventariseerd of leden dit werkelijk lezen. Later gaan we dan kijken hoe we hier verder mee gaan. Frans Compeer krijgt voorlopig de vrije hand bij het OPSLAAN VAN HOUT. Op de volgende ALV wordt een toelichting gegeven op de AVG WET en kunnen leden aangeven hoe zij willen dat het bestuur daarmee omgaat. Tekst: Henny Schut Van de Werkplaats Hierbij een update van waar Marlies en ik de afgelopen periode mee bezig zijn geweest, deze keer met veel hulp van Lange Hans: Allereerst: na mijn oproep in de vorige editie van het Buitenblad werden de MAAIMACHINES beter weggezet. Bedankt daarvoor. Nu zijn ze weer tot mei in ruste. BRUG GEBOUWD OP DE KIEVIT. Op verzoek van het bestuur in het vorige jaar ben ik mij samen met Tabe eens gaan verdiepen hoe we materialen en maaisels makkelijker af en aan kunnen voeren van het eiland op de Kievit. Daar was maar één optie voor: een brug bouwen. Dat moest op verzoek van de Kieviters wel een brug zijn die deels weg te halen is om te voorkomen dat het eiland ook makkelijk toegankelijk wordt voor ongenodigden. Er is gekozen voor een grotendeels vaste brug die door het weghalen van een deel van de balken en roosters ontoegankelijk te maken is. Op 2 oktober zijn we op verkenning geweest. Daarbij konden we gebruik maken van een kano van Tabe die we daar wel naartoe moesten vervoeren. Toen die in het water lag moesten we eerst de begroeiing verwijderen. Daarna konden we de juiste maten nemen. Aan de hand daarvan heb ik een tekening gemaakt en die was weer nodig voor het aanschaffen van de benodigde materialen. Op 6 oktober zijn Lange Hans en ik de via internet bestelde spullen op gaan halen in ST Oedenrode (gedeeltelijk gebruikt hout) en Ede (Douglas houten palen). Marlies en ik hebben die laatste dinsdags voorzien van punten waarna we op woensdag de 10e aan de slag gingen. Eerst met behulp van de kano de palen in de sloot heien. Daar zijn we de hele dag mee bezig geweest. Daarna hadden we een paar dagen nodig om bij te komen en op de 15e zijn we de liggers aan gaan brengen en hebben we de roosters bij de schuur van de Kievit weggehaald. Deze hebben we in eerste instantie los neergelegd waardoor duidelijk was waar er aanpassingen nodig waren. Na aanpassingen door onze vaste smit 3

4 Robert konden Hans en ik op 20 oktober de roosters vast gaan maken. Daarvoor hebben we 48 bouten met ring gebruikt. Nu ligt er een brug die bruikbaar is voor aan en afvoeren van apparatuur en maaisels. Wat gegevens: de brug is meter lang en 105 cm breed. Hij staat op 8 pijlers die tenminste 1 meter in de bodem zitten. Er zijn 14 roosters gebruikt voor het brugdek waarvan twee speciaal aangeschaft en 12 door de Kievit geleverd zijn. Deze 12 roosters zijn oorspronkelijk gebruikt op de oude Demka spoorbrug als fietspad. Het middendeel is weg te halen en heeft een maat van 319 bij 105 cm. Er zit in totaal bijna 55 meter hout in. Op de Kievit is inmiddels de vorig jaar gerepareerde MOLEN in de Hammerite gezet en deze ziet er nu weer prima uit. Deze klus is voornamelijk door Ko Kleijn van de Kievit gedaan. Onze mentor Reint zou vast erg in zijn nopjes zijn als hij dit nog had mogen meemaken. Afgelopen weken is er een BORD MET STOPCONTACTEN in de werkplaats geplaatst waarop we de accu s van de huidige en toekomstige apparaten op kunnen laden en gereedschap dat nu nog rondzwerft kunnen verzamelen. Bovendien is een deel voorzien van magneetverf zodat we mededelingen, gebruiksaanwijzingen en logboeken op kunnen hangen. Het zal de meeste van jullie al opgevallen zijn: de eerste ACCUMACHINE is in gebruik genomen. De berichten van de gebruikers zijn positief: de machine werkt prima en het geluidsniveau is een stuk lager dan van de benzineversie. Tekst: Henny Schut Foto s: Henny en Hans ALLE FOTO S EN FILM VAN DE BOUW VAN DE BRUG: KLIK HIER 4

5 Boerenkoolmaaltijd Zaterdag 27 oktober was het weer zover: de Boerenkooldag. En tevens de dag dat de Knotter van het Jaar wordt benoemd. De traditie dat het winterseizoen wordt ingeluid met het bereiden van een heerlijke boerenkoolmaaltijd met worst en draadjesvlees door Tabe (dit keer geholpen door Daan) is weer een jaar verlengd. Maar voordat we aan konden vallen liet Dries zijn licht schijnen over het afgelopen zomerseizoen en de verwachting voor het winterseizoen. In het kort komt het erop neer dat op wat kleine uitzonderingen na het volledige zomerprogramma uitgevoerd is waarbij vooral de inzet van Lange Hans cruciaal is geweest. Mocht iets niet afgekomen zijn dan greep deze in maakte het in zijn eentje alsnog af. Het winterprogramma, deze keer ingevuld door Hans van A. in samenwerking met Lange Hans en Ruud, is goed gevuld. Zelfs zodanig dat er extra tijd gemaakt moet worden voor onverwachte klussen We kunnen er dus tegenaan deze winter! Meer informatie vind je op de website. Na een rondje boerenkool waren we toe aan het spannendste deel van de avond: Wie Wordt Er Knotter Van Het jaar! Nadat Dries zich uitgeleefd had in een spelletje spanning opvoeren kwam het hoge woord er uiteindelijk toch uit: na een jaar in het bezit van Krijn te zijn geweest is de trofee het komende jaar in handen van een gelukkige Piet Kooistra. Ook de bijbehorende bon werd in dank door hem aanvaard. Piet gefeliciteerd met je verdiende trofee. Dat het maar een inspiratie mag zijn voor je collega-knotters. Want wie wil er nu niet zo n mooie trofee op zijn schoorsteen? Na de uitreiking was het tijd voor de tweede ronde boerenkool met draadjesvlees en worst. Daarna werd er nog gezellig nagebabbeld en door sommigen de onvermijdelijke vaat weggewerkt. Diegene die dit voor hun rekening hebben genomen: erg bedankt. En natuurlijk worden ook Tabe en Daan (voor zijn morele en fysieke ondersteuning van Tabe) bedankt voor de heerlijke boerenkool met bijbehoren. Tekst: Henny Schut Foto s: Jan Kleymans

6 6

7 Natuurwerkdag 2018 Er waren ruim 50 locaties in de provincie Utrecht waar men op 3 november 2018 actief kon zijn. Wellicht was dit grote aanbod er de oorzaak van dat er maar 6 gasten (3 volwassenen en 3 kinderen) aanwezig waren op de Nedereindseweg. Twee kwamen zelfs uit het verre Brabant en dat was niet voor de eerste keer. Gelukkig was er een grote opkomst van leden 15-, die een groot deel van de dag actief waren met zagen, sjouwen, dreggen Traditiegetrouw werden er voorafgaand aan de natuurwerkdag voorbereidingen getroffen. Dit jaar werd er al op de donderdag en de vrijdag door totaal 21 mensen gewerkt. Tussen de 70 en 80 knotwilgen en 2 knotpopulieren stonden te wachten op ladders. Er waren wilgen met dun hout, slecht hout en zeer dik hout; sommige bomen waren moeilijk te behappen vanwege de lastige afvoer van takken. Na een uurtje werk was t voor de meesten wel tijd voor koffie, waarna tot rond half één weer gebuffeld werd. Henny kwam voor de lunch twee grote pannen soep brengen; één met bruine bonensoep en één met pompoensoep. Ik ben zelf niet zo n soepmens,maar de bruine bonensoep, die ik daar binnen werkte, was meer dan gevuld en smaakte uitstekend. Ook uit het pompoenkamp klonken enthousiaste geluiden Jeanne, hartelijk dank, ook namens de harde werkers!! Na de lunch werd er door de meesten nog zo n anderhalf uur in het veld doorgebracht. Tekst en foto s: Hans van Aartrijk 7

8 Van de werkvloer Op 1 september hout rijden met 3 personen, ik was er ook bij deze keer. Op 6 september De Tol 3 legakkers maaien en harken met 8 personen. Op 7 september De Tol 2 legakkers maaien en harken met 7 personen. Op 8 september hout rijden met 3 personen. Op 10 september De Tol 3 veldjes zijn gemaaid door Tabe en Ruud. Op 13 september De Tol 3 veldjes harken met 7 personen, het was een makkie die dag. Op 14 september De Tol 3 veldjes maaien en harken met 11 (!) personen. Op 15 september hout rijden met 3 personen. Op 17 september De Buitenhof maaien door Ruud En Tom. Op 19 september hebben Charlotte en Truusje het Rietland in de Buitenhof gemaaid. Op 20 september is dit door 9 personen nog gebosmaaierd en afgeharkt. Een MEGAKLUS! Op 21 september hebben 5 personen het hooiland voor de bosakker afgeharkt. Op 22 september GEEN PRO- GRAMMA Op 24 september hebben Tabe en Ruud het Dijkgraafpad gemaaid. Op 27 september was er veel te weinig regulier werk voor alle harde werkers. Dus even een stukje winterprogramma ingelast. Slootkanten vrijmaken op de Hollandsche Kade bij De Kievit. Maar liefst 8 personen hebben genoten van het weer zagen en rillen maken. Op 28 september wederom Hollandsche Kade bij De Kievit, maar nu met 5 personen. Op 29 september hout rijden met 4 personen. Op 1 oktober hebben Tabe en Ruud op De Kievit gemaaid. 8 Op 4 oktober De Kievit harken met 11 personen. Er is zeer veel werk verzet! Op 5 oktober De Kievit bosmaaien en harken met 9 personen. Op 6 oktober GEEN PROGRAM- MA Op 8 oktober hebben Tabe en Ruud een groot deel van de Joostenlaan gemaaid. Op 10 oktober zijn Henny, Marlies en lange Hans begonnen met het bouwen van een brug tussen het eiland op De Kievit en De Groenendaal. Straks kunnen we het maaisel van het eiland dus via deze brug afvoeren. Op 11 oktober met 10 personen bosmaaieren en harken op de Joostenlaan. Op 12 oktober met 10 personen het laatste deel van de Joostenlaan bosmaaieren en harken. Op 13 oktober even met zijn vieren naar Queeckhoven om wat oevers vrij te maken van begroeiing. Vandaag is ook voor het eerste de elektrische motorzaag ingezet en deze bevalt prima. Op 15 oktober zijn de bruggenbouwers weer verder gegaan met de brug. Op 16 oktober idem, maar nu waren we met 2 personen. Op 18 oktober Queeckhoven met 9 personen, allemaal blije gezichten waren er te zien. Op 19 oktober Queeckhoven met 10 personen, nog steeds oevers vrij maken van begroeiing. Op 20 oktober hout rijden met 4 personen. Henny en lange Hans zijn weer naar De Kievit gegaan voor de laatste dingetjes voor de brug. Op 23 oktober wederom met 2 personen aan de brug gewerkt. Deze is nu klaar en om te gebruiken. Op 25 oktober START WINTER- PROGRAMMA. Het knotten van een elzensingel naast het hondenveld in de Buitenhof. 9 personen hebben weer genoten van het eerste knotten dit jaar. Op 26 oktober zijn we met 6 personen verder gegaan met knotten. Op 27 oktober een bosrand naast het Rietland in de Buitenhof gedund. Tevens zijn er wat elzen afgezet op het elzenlaantje naast de paddensloot. Deze dag is overigens feestelijk geëindigd met een boerenkool-maaltijd. Traditioneel bereid door Tabe. Tekst: Hans van der Zwet