Duurzame ontwikkeling in de praktijk

Transcriptie

1 Duurzame ontwikkeling in de praktijk Productschap Margarine, Vetten en Oliën Postbus GB Rijswijk Nederland Ampèrelaan 4d 2289 CD Rijswijk Nederland Tel.: +31 (0) Fax: +31 (0)

2 Duurzame ontwikkeling in de praktijk De MVO-sector aan het woord Leeswijzer Dit boekje beschrijft een palet aan initiatieven die de Nederlandse oliën- en vettenbedrijven nemen ten aanzien van duurzame ontwikkeling. Het laat een gevarieerd beeld zien van wat ondernemingen doen ten behoeve van de maatschappij, het milieu, hun medewerkers en hun omgeving. De verschillende verhalen zijn ondergebracht in vijf clusters: duurzame grondstoffenvoorziening, duurzame productieprocessen, duurzame bedrijfsvoering, duurzame consumptie en duurzaam hergebruik. Deze clusters zijn gebaseerd op de logica van de productieketen. Duurzame ontwikkeling in de praktijk 1

3 Inhoud Duurzame ontwikkeling vraagt om samenwerking Voorwoord door Wim Oosterhuis, Voorzitter en Frans Claassen, Secretaris / Directeur Productschap MVO 4 MVO-sector voorloper bij duurzaamheid Voorwoord door Gerda Verburg, de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit 6 Samen kansen benutten: voor nu en voor later Voorwoord door Johan van de Gronden, Algemeen Directeur Wereld Natuur Fonds 8 Verduurzaming van de palmolieketen Michaël van Sallandt, general manager IOI-Loders Croklaan Europa 12 Corporate responsibility is verankerd in onze kernwaarden Rhandy MacNack, Directeur Cargill BV 14 Verdieping van relaties door verduurzaming voedselketen Jan Knol, Director Agribusiness Regulatory Affairs Bunge Europe 16 De Ethiopische oliezaadsector biedt oneindige mogelijkheden Jaap Biersteker, MVO-consultant Partnerschap Oliezaden Ethiopië 18 Dierlijk vet als duurzaam alternatief Sjors Beerendonk, Directeur Algemene Zaken van Sobel B.V., moedermaatschappij van Rendac, Sonac en Ecoson 22 Milieubelasting margarine productie steeds verder omlaag Harry Brouwer, directievoorzitter van Unilever Benelux 24 The ADM Way: integere bedrijfsvoering Kevin Eikerman, General Manager ADM Europoort 26 Gewoon een kwestie van goed zakendoen Sjoerd-Jan ten Kate, algemeen directeur van Ten Kate Vetten B.V. 28 Milieuvriendelijke oplossingen nu en in de toekomst Maarten Heijbroek, Vice-president Croda Oleochemicals & Polymers and Coatings 32 Duurzame producten vereisen gezonde innovatie Alexander van der Klauw, general manager van Unimills 34 Met kennis investeer je in mensen Jan Gijsen, bestuurslid CNV BedrijvenBond 36 Verantwoord genieten bij de Smaakmaker van Nederland Karel de Rooij, algemeen directeur Remia 38 Steeds gezonder blijft de komende jaren de trend Edwin Waijenberg, directeur van Van Dijk Food Products 42 Nieuwe generatie bakkerijmargarines gezonder Ronald Prince, directeur van Romi Smilfood 44 Duurzame energieopwekking uit frituurvetten Peter Bakker, eigenaar/directeur van Greenmills 46 2 Duurzame ontwikkeling in de praktijk Duurzame ontwikkeling in de praktijk 3

4 Voorwoord Duurzame ontwikkeling vraagt om samenwerking Duurzame ontwikkeling is een onderwerp dat steeds meer aandacht krijgt en steeds meer aandacht verdient. Als ketenorganisatie met een publiekrechtelijke taak heeft het Productschap MVO een specifieke positie en verantwoordelijkheid om in samenwerking met bedrijven, overheden en maatschappelijke organisaties duurzame ontwikkeling binnen de margarine-, vetten- en oliënsector te realiseren. Winst is belangrijk om continuïteit te waarborgen en om te innoveren. Het streven naar winst op de korte termijn mag echter niet ten koste gaan van sociaal-maatschappelijke en ecologische belangen. Het is belangrijk om continue de balans te zoeken tussen people, planet en profit. Al jaren hechten we bij MVO veel waarde aan duurzame ontwikkeling. Het is een belangrijke prioriteit en daarom werken we samen met onze achterban nationaal en internationaal aan verduurzaming van de grondstoffenvoorziening, zetten we ons in voor een efficiëntere en energiezuinigere bedrijfsvoering, en werken we aan de ontwikkeling van verantwoorde en gezonde eindproducten. Verder stimuleren we duurzame en biobased innovaties en investeren we in de werknemers binnen onze sector. Duurzaamheid is in al haar facetten op steeds grotere schaal terug te vinden binnen de MVO-ondernemingen. In dit boekje laten we diverse bedrijven uit onze sector aan het woord. Zij leggen uit wat duurzame ontwikkeling voor hen betekent en hoe zij duurzaamheid concreet handen en voeten geven. Dit levert een bijzonder kijkje in de MVO-keuken op. Duurzame ontwikkeling blijft een proces van streven naar verbetering. We geloven samen met de bedrijven in onze sector dat nauwe samenwerking met ketenpartijen, overheid en maatschappelijke organisaties belangrijk is. We waarderen de inzet van eenieder die met ons samenwerkt om onze doelen te realiseren en zullen ons ook de komende jaren blijven inzetten voor een duurzame samenwerking. Wim Oosterhuis, Voorzitter Productschap MVO Frans Claassen, Secretaris / Directeur Productschap MVO Duurzame ontwikkeling in de praktijk 5

5 Voorwoord MVO-sector voorloper bij duurzaamheid Ondernemen is meer dan het maken van winst. Goed ondernemerschap kan ook bijdragen aan een betere maatschappij. Waarin de factoren mens en milieu net zo centraal staan als het verdienen van geld. Dit bedrijfsconcept heet maatschap pelijk verantwoord ondernemen. En dat is iets wat niet alleen ik, maar ook de sector margarine, vetten en oliën zeer serieus neemt. Goed ondernemerschap is de sector op het lijf geschreven. Met een omzet van 4,6 miljard euro per jaar is de sector erg belangrijk voor de Nederlandse economie. Belangrijk is echter dat naast deze omzetscore, de sector ook rekening houdt met het effect van haar activiteiten op het milieu (planet) en dat ze oog heeft voor de menselijke aspecten (people). Zo is de sector margarine, vetten en oliën in Nederland een van de voorlopers op het gebied van duurzaamheid. Als voorbeeld noem ik bijvoorbeeld het feit dat de sector een van de initiatiefnemers is geweest van de Ronde Tafel Duurzame Palmolie. En mede daardoor kon in 2008 het eerste schip met gecertificeerde palmolie in de Rotterdamse haven aanmeren. Een schitterend resultaat! Verder neemt de sector ook haar verantwoordelijkheid als het gaat om voorlichting aan het publiek. Zo is de sector een campagne gestart die de consument voorlicht over het verantwoord gebruik van vetten en oliën. Dus niet alleen verantwoord produceren, maar ook verantwoord consumeren heeft de aandacht van de sector. Ik hoop zeer dat die lijn wordt voortgezet. En dat de sector ook de komende jaren zich voluit blijft inzetten op het terrein van duurzaam ondernemen, en daarmee een bijdrage blijft leveren aan de vergroening van de economie. De minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Gerda Verburg Duurzame ontwikkeling in de praktijk 7

6 Voorwoord Samen kansen benutten: voor nu en voor later MVO staat voor Margarine, Vetten en Oliën. Big business in Nederland. Maar ook een industrie met grote impact buiten de eigen landsgrenzen. Zo is Nederland, op China na, de grootste importeur van soja ter wereld. Dat schept verantwoordelijkheden. Want onze consumptie trekt een zware wissel op de aarde. Momenteel sneuvelen in de Amazone zes voetbalvelden tropisch regenwoud per minuut. Onze Ecologische Voetafdruk het beslag dat de menselijke consumptie legt op de aarde is te groot. Uit het Living Planet Report 2008 dat het Wereld Natuur Fonds (WNF) eind oktober publiceerde, blijkt dat als iedereen zou leven zoals de gemiddelde wereldbewoner we nu al 1,3 aardbollen nodig hebben. In 2035 zijn dat er twee. Zou iedereen leven zoals de gemiddelde Nederlander dan hebben we 2 planeten nodig. Het WNF pleit niet voor een rem op de economische vooruitgang. Wel willen we de negatieve impact daarvan op onze natuur een halt toeroepen. Het goede nieuws is, dat we, juist door het Nederlandse aandeel in de palmolie- en sojaketen, het verschil kunnen maken. Het WNF streeft samen met het Productschap MVO nadrukkelijk naar verduurzaming van die ketens. Complimenten voor de inzet van het Productschap in het afgelopen jaar. Maar vooral moed, lef en doorzettingsvermogen toegewenst bij het zetten van de zo broodnodige vervolgstappen in het nieuwe jaar! Net als een ondernemer denkt het WNF graag in kansen. Op onze aarde is nog zoveel mooie, ongerepte natuur die het beschermen waard is. Laten we daarom in 2009 samen verantwoordelijkheid (blijven) nemen. Daar staat de afkorting MVO per slot van rekening ook voor! For a living planet, Johan van de Gronden, Algemeen Directeur Wereld Natuur Fonds Duurzame ontwikkeling in de praktijk 9

7

8 Lidmaatschap van de RSPO is zeker geen vrijblijvende zaak. Verduurzaming van de palmolieketen IOI - Loders Croklaan, wereldwijd bekend als belangrijke producent en toeleverancier van speciale plantaardige oliën, vetten en voedingsingrediënten voor (inter)nationale industriële klanten, was in 2003 een van de mede-oprichters van de Round Table for Sustainable Palm Oil (RSPO) om internationaal tot afspraken te komen over duurzaamheidscriteria voor palmolie. Palmolie mag niet ten koste gaan van beschermd tropisch regenwoud Sinds 2002 is Loders Croklaan in Wormerveer een werkmaatschappij van de Maleisische IOI Groep met eigen oliepalmplantages. Vanaf dat moment is palmolie de belangrijkste grondstof geworden voor de vervaardiging van onze halffabrikaten voor de voedingsmiddelenindustrie. De vraag naar palmolie blijft de komende decennia stijgen. Steeds meer van onze Europese afnemers vragen om duurzame palmolieproducten. Het is zaak dat palmolie op een maatschappelijk verantwoorde manier geproduceerd wordt en niet ten koste gaat van beschermd tropisch regenwoud, geen extra milieubelasting met zich meebrengt en niet leidt tot een verslechtering van arbeidsomstandigheden op de plantages. Om dit te voorkomen heeft RSPO - een multistakeholder-initiatief van palmolieproducenten, palmolieverwerkende industrie, investeerders, retailers en een aantal niet-gouvernementele organisaties - 8 principes, met daarbinnen 39 criteria en 120 meetpunten opgesteld waaraan alle leden moeten voldoen. Het lidmaatschap van RSPO is geen vrijblijvende zaak. De inmiddels meer dan driehonderd leden zijn verplicht de RSPO-doelstellingen na te streven. IOI bekleedt al een paar jaar een officiële bestuursfunctie binnen de RSPO en is ervan overtuigd dat duurzame palmolie de enige juiste weg is. IOI had al voor de oprichting van RSPO oog voor het verduurzamen van haar palmolieproductie. IOI voldoet al aan een aantal RSPO-criteria. IOI verwacht in 2009 de eerste zending duurzame RSPO-gecertifieerde palmolie. Volgens plan moeten eind 2011 alle oliepalmplantages van IOI RSPO-gecertificeerd zijn. IOI hoopt dat steeds meer palmolieproducenten streven naar verduurzaming van de palmolieketen en zich zullen aansluiten bij de RSPO. Milieu, efficiëntie en goede arbeidsomstandigheden staan centraal Behoud van milieu en efficiëntie staan al jaren centraal in IOI s duurzaamheidsbeleid. Onze plantage-opbrengst van 6 ton palmolie per hectare ligt veel hoger dan de 4 ton per hectare van andere producenten. Dit is een direct Duurzame palmolie is naar onze mening de enige juiste weg. Michaël van Sallandt, general manager IOI-Loders Croklaan Europa gevolg van zorgvuldig omgaan met land, oogst, kunstmest en bestrijdingsmiddelen. Om onkruid en ongedierte op een natuurvriendelijke manier te bestrijden, worden biologische, mechanische en fysische methoden toegepast. Het streven is om natuurlijke biodiversiteit op de plantages te handhaven. IOI laat steile gebieden onbeplant om erosie te voorkomen. Het bedrijf hanteert een klimaatneutraal beleid voor het vruchtbaar maken van bouwland en het verwerken van afval. We beperken het brandstofverbruik door zoveel mogelijk trekdieren in te zetten voor transport op de plantages. Biomassa levert de energie voor de stoomketels van de palmoliemolens. Nog een ander aspect van het duurzaamheidsbeleid is de zorg voor goede arbeidsomstandigheden. Ons moederbedrijf besteedt veel aandacht aan onze plantagemedewerkers. IOI bouwt woningen, scholen en kerkjes voor hen en zorgt voor medische voorzieningen. Ook werken we samen met Borneo Child Aid Society. Deze organisatie heeft op Sabah (het Maleisische deel van Borneo) een netwerk van 96 basisscholen opgezet voor meer dan 8000 kinderen. IOI sponsort 22 van deze basisscholen om de levensstandaard van kinderen in Maleisië te verbeteren. Daarnaast heeft IOI een liefdadigheidsfonds in het leven geroepen, verleent studiebeurzen en verzorgt trainingen voor kleine plantagehouders. Voor de MVO-sector is een duurzame grondstoffenvoorziening een van de topprioriteiten. Om te zorgen voor een grotere import van duurzame palmolie heeft MVO gekozen voor het ondersteunen van de Internationale Ronde Tafel Duurzame Palmolie (RSPO). MVO draagt hiertoe actief bij aan verschillende RSPO-werkgroepen, zoals de Werkgroep Communication and Claims en de Werkgroep Trade en Traceability. Tevens zorgt MVO voor informatievoorziening aan de achterban en daarbuiten middels het organiseren van bijeenkomsten en het verzenden van nieuwsbrieven. 12 Duurzame ontwikkeling in de praktijk Duurzame ontwikkeling in de praktijk 13

9 Soja geproduceerd op basis van de richtlijnen van de RTRS draagt bij aan een goed milieu. Corporate responsibility is verankerd in onze kernwaarden Cargill is sinds 1959 actief in Nederland. We hebben hier bij verschillende vestigingen ongeveer 2100 werknemers in dienst. Deze activiteiten in Nederland vertegenwoordigen een omzet van circa 4 miljard en maken deel uit van de mondiale Cargill-organisatie. Cargills belangrijkste activiteiten zijn onder meer de handel, productie en dienstverlening op het gebied van agrarische grondstoffen, halffabrikaten en voedselingrediënten. Voorbeelden hiervan zijn het verwerken van oliezaden zoals soja en raapzaad in Amsterdam, raffinage van palmoliën en vetten in Rotterdam en de cacaoverwerking in Zaandam. De kern ligt in corporate responsibility In ons bedrijf is duurzame productie verankerd in het begrip corporate responsibility. Voor ons betekent dit: Het zorgen voor een verantwoorde en integere bedrijfsvoering Het helpen bij het waarborgen en beschermen van het milieu Behandelen van mensen met waardigheid en respect Betrokken zijn bij en investeren in gemeenschappen waar we werken en leven Op basis van deze principes streven we naar voortdurende verbetering van onszelf. Zo hebben we ons bijvoorbeeld gecommitteerd om per 2010 onze mondiale broeikasgasuitstoot met 8 procent te reduceren ten opzichte van het jaar 2006 en om onze efficiency qua watergebruik te verbeteren met 2 % per 2010 ten opzichte van Duurzaamheid blijft balanceren! Cargill vindt het belangrijk om betrokken te zijn in de gebieden waar wij zaken mogen doen. We onderkennen dat ons succes afhankelijk is van welvaart en welzijn van de plaatselijke bevolking en de partijen met wie we samenwerken. Cargill voert een streng beleid als het gaat om arbeidsomstandigheden en het gebruik van kinderarbeid of gedwongen arbeid bij leveranciers. Cargill werkt samen met organisaties zoals CARE die de armoedeproblematiek aanpakken door opleidingsmogelijkheden en daarmee economische kansen te bieden aan de lokale bevolking. Tevens ondersteunt Cargill onder meer programma s van het United Nations World Food Programme (WFP) gericht op het bieden van gezonde voeding, schoon water en scholing in onder meer Midden-Amerika, Afrika en Indonesië. Cargill zet zich ook in voor het behoud van natuurlijke bronnen en een leefbaar milieu. Als Cargill zijn wij tegen verdere ontbossing in de Amazone. Om de zorgen ten aanzien van ontbossing te adresseren hebben we twee Op basis van onze vier kernprincipes streven we naar een voortdurende verbetering van onszelf Rhandy MacNack, Directeur Cargill BV belangrijke stappen genomen: Allereerst hebben we geholpen een tweejarig moratorium in te stellen voor het verhandelen van soja afkomstig uit het Amazonegebied. Tevens waren we eerder al een partnership aangegaan met The Nature Conservancy, een NGO gericht op de bescherming van het tropisch regenwoud. Samen met deze organisatie helpen wij boeren in overeenstemming te komen met de Braziliaanse Forest Code. Cargill koopt nu alleen van boeren die ofwel in overeenstemming met de wet werken ofwel die samen met ons werken aan het voldoen aan de wetgeving. Om te zorgen voor een mondiale verbetering van de productie van soja, hebben wij ons tevens aangesloten bij de Round Table on Responsible Soy (RTRS). Wij zijn verheugd dat de RTRS inmiddels een eerste conceptversie heeft gepresenteerd voor de productie van verantwoorde soja. Zoals het er nu uitziet, is dit een document waar producenten van soja goed mee uit de voeten kunnen en zal de soja die is geproduceerd op basis van de richtlijnen bijdragen aan een goed milieu. Dat past goed bij onze waarden en doelstellingen van corporate responsibility. Verduurzaming van de sojaproductie is een topprioriteit voor MVO. MVO is van mening dat dit het beste kan gebeuren door een internationale aanpak waar alle betrokken partijen aan tafel zitten. Om deze reden heeft MVO gekozen voor ondersteuning van de RTRS. Een proces waar in internationaal verband gewerkt wordt aan het opstellen van criteria voor duurzame sojaproductie. Om hier invulling aan te geven deelt MVO met Fediol een plaats in de RTRS Criteria Development Group en voert MVO samen met Nevedi het secretariaat van de Nederlandse Task Force Duurzame Soja, een informeel platform van bedrijven die krachten bundelen om de RTRS te ondersteunen. Deelnemers aan dit platform zijn naast de MVO-bedrijven ook de ketenpartners Nutreco, Cehave Landbouwbelang, Cefetra, Schouten Groep, Vion, Plukon, Storteboom, Friesland Foods, Campina, LTO Nederland en AHOLD. 14 Duurzame ontwikkeling in de praktijk Duurzame ontwikkeling in de praktijk 15

10 Invloed inzetten bij klimaatverandering, afvalvermindering, duurzame landbouw en gezonde voeding. Verdieping van relaties door verduurzaming voedselketen De Bunge Group, gesticht in Amsterdam in 1818, is wereldleider in landbouwproducten, levensmiddelen en kunstmeststoffen. Bunge is de grootste oliezadenverwerker ter wereld, de grootste producent van plantaardige oliën in flessen en een belangrijke leverancier van kunstmeststoffen in Brazilië. Onze missie is om de levensstandaard te verhogen door het verbeteren van de mondiale voedselproductieketen. We hebben ons gecommitteerd aan duurzame ontwikkeling en passen in onze dagelijkse activiteiten de volgende principes toe om onze mondiale en lokale doelstellingen te halen: we streven naar maatschappelijke betrokkenheid door bij te dragen aan de sociale en economische ontwikkeling van de gemeenschappen waarin wij actief zijn, we werken aan milieubewustzijn, door het implementeren van verbeteringen in alle geledingen van de keten welke een wetenschappelijk basis hebben en de lokale culturen respecteren, we investeren in partnerschappen met bedrijven en organisaties met de bedoeling duurzame praktijken te verspreiden en te versterken, en we communiceren onze activiteiten en onderhouden een constructieve dialoog met alle betrokkenen. Bunge heeft vier aandachtsgebieden geidentificeerd, waar zij meent de grootste invloed te kunnen uit oefenen en tegelijk waarde te kunnen toevoegen voor alle betrokken partijen. Deze gebieden zijn: klimaat verandering, vermindering van afval, duurzame landbouw en gezonde voeding. Een greep uit de vele initiatieven die Bunge op deze gebieden heeft genomen: het bevorderen van het gebruik van hernieuwbare energiebronnen (we hopen bijvoorbeeld zelfvoorzienend te zijn middels het gebruik van biomassa in Brazilië in 2012); het terugdringen van CO 2 -emissies en het besparen op energiegebruik; Het beheren van de gehele productieketen stelt ons in staat aan de consument een duurzaam product aan te bieden, en zo bij te dragen aan de verhoging van de levensstandaard. Jan Knol, Director Agribusiness Regulatory Affairs Bunge Europe het bevorderen van hergebruik, composteren en herwinnen van ons niet-schadelijk afval; het verbeteren van landbouwpraktijken in Brazilië om zo de productie per hectare te verhogen waardoor de noodzaak tot het in cultuur brengen van nieuw land wordt verminderd en vitale ecosystemen in stand kunnen blijven; het actieve lidmaatschap van de Ronde Tafel voor Verantwoorde Soja (RTRS) en de Ronde Tafel voor Duurzame Palmolie (RSPO) en de dito ondersteuning van het Amazone Moratorium; het uitbreiden van het scala aan voedselproducten die aanvullende gezondheidsvoordelen voor de consument opleveren, zoals plantaardige olie verrijkt met jodium en/of omega-3 vetzuren. Bunge gelooft dat zij haar relatie met alle betrokkenen verdiept en milieu-, economische en sociale waardes aan de maatschappij toevoegt door de globale agro- en voedselproductieketen duurzaam te maken. Op de lange termijn is duurzaamheid de vriend, niet de vijand, van veiligheid, winstgevendheid en stabiliteit. Het productschap juicht het toe wanneer bedrijven in de oliën- en vettensector actief zijn in de verduurzaming van productie- en handelsketens en principes van duurzame ontwikkeling in hun dagelijkse activiteiten toepassen. Voor MVO staat het vast dat een keuze voor duurzame ontwikkeling van landbouw en consumptie blijk geeft van een gezonde langetermijnvisie. MVO stimuleert bedrijven om duurzame ontwikkeling concreet invulling te geven. De manier waarop Bunge dat doet middels activiteiten ten behoeve van reductie van CO 2 -emissies en afvalbesparing zijn daar mooie voorbeelden van. 16 Duurzame ontwikkeling in de praktijk Duurzame ontwikkeling in de praktijk 17

11 Gezamenlijk willen en kunnen we bijdragen aan de duurzame ontwikkeling van landen die grondstoffen aan onze industrie leveren. De Ethiopische oliezaadsector biedt oneindige mogelijkheden Wat doet een Nederlandse MVO-consultant in Ethiopië? Ethiopië is een belangrijke producent van sesamzaad, lijnzaad, nigerzaad, castorpitten en saffloerpitten. Dit zijn oliezaden met unieke vetzuurprofielen die voor de verwerkende industrie heel interessant kunnen zijn. Op dit moment zijn er echter een aantal bottlenecks waardoor deze producten niet kunnen worden afgezet op de wereldmarkt : de productie voldoet niet aan bepaalde kwaliteitsvereisten en de levering is niet betrouwbaar. De Nederlandse overheid heeft besloten een partnerschap met de Ethiopische regering op te zetten om dit te verbeteren. Namens het Productschap MVO ondersteun ik dit partnerschap met technische en marktkundige adviezen. De Ethiopische telers van oliezaden hebben nog een hele slag te maken. We richten ons vooral op betere selectie van zaden, verbetering van de teeltomstandigheden, toepassing van efficiënte irrigatiesystemen en modernere oogsttechnieken, dit alles uiteraard onder behoud van de unieke eigenschappen van de oliezaden. Wat houdt het Partnerschap in, en wie doen er mee? Het gaat om een publiek privaat partnerschap waarbinnen de overheden en private sector uit Ethiopië en Nederland gezamenlijk werken aan een programma ter verbetering van de Ethiopische oliezaadsector. Aan het partnerschap nemen behalve MVO, de ministeries van LNV en OS, het Ethiopische ministerie van landbouw, Ethiopische producenten van oliezaden en enkele non-gouvernementele organisaties deel. De partijen willen een significante bijdrage leveren aan duurzame ontwikkeling van (de agrarische sector in) Ethiopië. De Ethiopische overheid steunt het initiatief door tijdelijke belastingvrijstellingen voor buitenlandse investeerders. De Nederlandse overheid levert de financiële middelen. De NGO s letten op de sociale en milieuaspecten. En het productschap MVO zorgt voor technische en marktkundige expertise. MVO heeft mij benaderd vanwege mijn contacten binnen de sector en mijn affiniteit met het onderwerp. De eerste resultaten zijn hoopgevend, maar er is nog een lange weg te gaan. Jaap Biersteker, MVO-consultant Partnerschap Oliezaden Ethiopië Hoe draagt het partnerschap bij aan duurzame ontwikkeling? Middels het partnerschap willen we enerzijds zorgen voor een verbetering van de situatie van Ethiopische boeren door een bijdrage aan de verhoging van de opbrengst van boeren per hectare en het creëren van afzetmogelijkheden voor de Ethiopische oliezaden. Anderzijds is onze inzet in het partnerschap uiteraard ook gericht op het creëren van extra kansen voor het Nederlands bedrijfsleven hier. Zowel de boeren in Ethiopië als het Nederlandse bedrijfsleven hebben baat bij de samenwerking. Het partnerschap levert een win-win-situatie op De eerste resultaten zijn vooralsnog hoopgevend. Met Europese en Ethiopische onderzoeksinstellingen zijn contacten gelegd om de boeren van beter zaaigoed te voorzien. Tevens zijn er investeringen gedaan in de toepassing van nieuwe zaai- en oogstschema s en in technologieën om sesamzaad te reinigen en te pellen. Door deze investeringen zal de opbrengst aan sesamzaad per hectare oplopen. Nieuwe gebieden zullen in gebruik kunnen worden genomen, wat de productie verder zal opvoeren en bovendien erosie tegengaat. MVO vindt duurzame grondstofvoorziening van groot belang. Deelname aan het partnerschap geeft MVO de gelegenheid bij te dragen aan de ontwikkeling van een duurzame oliezaadsector in Ethiopië. De uitnodiging van de Nederlandse overheid mee te denken over de invulling van dit partnerschap nam MVO dan ook graag aan. Een gezonde Ethiopische oliezadensector kan een betrouwbare leverancier worden van oliezaden die door hun specifieke vetzuursamenstelling iets extra s te bieden hebben voor onze Nederlandse MVO-bedrijven. 18 Duurzame ontwikkeling in de praktijk Duurzame ontwikkeling in de praktijk 19

12

13 Verwaarding van dierlijke vetten en duurzaam ondernemerschap gaan hand in hand. Dierlijk vet als duurzaam alternatief VION Ingredients is een divisie van de VION Food Group. Binnen deze divisie bestaan grote verschillen in bedrijfsactiviteiten. Rendac verwerkt dierlijk restmateriaal dat uit ethische of maatschappelijke overweging na voorbewerking dient te worden vernietigd. De Sonac-bedrijven verwerken slachtbijproducten, afkomstig van dieren die zijn goedgekeurd voor menselijke consumptie. Ecoson produceert biobrandstoffen van de tweede generatie uit dierlijk vet. Achtergrond We zijn ons dagelijks bewust van de maatschappelijke verantwoordelijkheid die we hebben en de schaal waarop het zich afspeelt. Om een indruk te geven: we zoeken jaarlijks voor 3 miljoen ton slachtbijproducten nuttige en duurzame toepassingen. Rendac verwerkt jaarlijks ongeveer ton dierlijk restmateriaal tot diermeel en dierlijk vet. Ecoson kan op jaarbasis ton dierlijk vet verwerken tot ontzuurd vet en biodiesel. De hoofdmarkten voor deze dierlijke vetten zijn de energie- en transportsector waar ze worden ingezet als duurzaam alternatief voor fossiele brandstoffen. Invulling Duurzaamheid is een van de strategische pijlers van de VION Food Group. Een van de duurzame toepassingen van dierlijk vet is de fabricage tot biobrandstoffen. We zien kansen om de verwaarding van dierlijke vetten en duurzaam ondernemerschap hand in hand te laten gaan. Dat maakt ons enthousiast. Duurzaamheid is voor ons namelijk geen hogere wiskunde maar een kwestie van het gezonde verstand gebruiken. Zo zetten we bijvoorbeeld op veel van onze eigen productielocaties dierlijk vet in als biobrandstof. Resultaten Rendac heeft in haar 75-jarig bestaan bewezen op een veilige manier aanzienlijke duurzaamheidvoordelen te kunnen realiseren. Jaarlijks leveren Rendacs eindproducten het equivalent van de energiebehoefte van huishoudens. Ecosons eindproducten worden gekwalificeerd als biobrandstoffen van de tweede generatie en voldoen aan de bijbehorende kwaliteitscriteria van warmtekrachtinstallaties en energiecentrales van derden. Duurzaamheid is geen hogere wiskunde maar een kwestie van gezond verstand. Sjors Beerendonk, Directeur Algemene Zaken van Sobel B.V., moedermaatschappij van Rendac, Sonac en Ecoson Eén jaar productie bespaart het milieu meer dan ton CO 2 en draagt tevens bij aan de verbetering van de luchtkwaliteit. Zo snijdt het mes ook hier aan meer kanten. Tot slot Het tot waarde brengen van dierlijke bijproducten is ons bestaansrecht. Je zou dus kunnen zeggen dat duurzaamheid ons in de genen zit. Onze nieuw opgestarte activiteit Ecoson sluit daar naadloos op aan. Maar de praktische mogelijkheden om onze producten voor duurzame toepassingen in te zetten, botsen nu soms nog op belemmerende voorschriften. Dat geldt voor het gebruik van dierlijke eiwitten in veevoeding, maar ook in de nieuwe SDE-regeling zien we onterechte uitsluitingen voor de inzetbaarheid van dierlijke vetten terug. De markt voor biobrandstoffen heeft nu juist nog stimulering nodig om goed van de grond te komen. De productie van biodiesel is duurder dan de productie van een fossiele brandstof. Zonder goede stimulering komen goede initiatieven niet van de grond. Want ondernemers zijn uitsluitend bereid investeringen te doen als dat bedrijfseconomisch verantwoord is. Het ontwikkelen van zowel nieuwe procedés en producten als nieuwe toepassingen voor dierlijke vetten alsook andere MVO-producten wordt door het productschap van harte ondersteund, mits deze bijdragen aan een duurzame ontwikkeling van de samenleving. Bedrijven die slachtbijproducten tot kwalitatief hoogwaardige producten be- en verwerken, zullen in MVO een pleitbezorger vinden op momenten dat zij bij hun inspanningen een wettelijke steun in de rug of soortgelijke hulp nodig hebben. MVO vindt dat beleid er altijd op gericht moet zijn om maatschappelijk gewenste innovaties in de oliën- en vettensector alle ruimte te geven. 22 Duurzame ontwikkeling in de praktijk Duurzame ontwikkeling in de praktijk 23

14 Duurzame ideeën toegepast bij inkoop van grondstoffen, productontwerp èn productie. Milieubelasting margarineproductie steeds verder omlaag Duurzame productie is een van de kernbegrippen binnen Unilever. Onze visie is dat we over vijftig jaar nog steeds dezelfde business als nu willen doen, dus dat betekent dat we moeten zorgen dat over vijftig jaar nog steeds grondstoffen voorradig zijn om te verwerken. Eind jaren tachtig van de vorige eeuw is Unilever begonnen om systematisch de milieubelasting van margarine te kwantificeren. Daardoor konden er in 1992 voor vier margarines levenscyclusanalyses worden gepubliceerd. De inzichten die met dit soort onderzoek verkregen zijn, worden inmiddels via de Unilever-website met alle geïnteresseerden gedeeld. De bevindingen van het eerste onderzoek bleken al snel te kunnen worden toegepast bij het inkoopbeleid voor grondstoffen, het ontwerp van de producten en de productie daarvan. Elk van die drie aspecten zal hieronder worden toegelicht, met voorbeelden van genomen maatregelen. Grondstoffen Veruit de grootste milieu-invloed treedt op in de landbouwfase. Daarom is Unilever medio jaren negentig begonnen met een duurzaam landbouwprogramma. Daarbij zijn oliepalm, zonnebloem, raap en soja voor margarine belangrijke gewassen. Voor een effectieve aanpak is contact gezocht met andere partijen in de keten. Zo ontstond een rondetafel-overleg voor soja en voor palmolie. De eerste partij duurzame palmolie is inmiddels in Europa aangekomen. Unilever heeft zich gecommitteerd om in 2015 alleen nog gecertificeerde palmolie in te kopen. Productontwerp Bij het productontwerp worden voortdurend aanpassingen gemaakt. Een deel daarvan is het gevolg van de wens van consumenten om gezonder en gemakkelijker te eten. Die wens is door Unilever vertaald in een grootscheepse screening en verbetering van alle bestaande formuleringen. Een van de grootste uitdagingen was om alle grondstoffen met transvetzuren te vervangen. Daarnaast werden producten met laag vetgehalte op de markt gebracht en verbeterd in smaak en gebruiksgemak. Duurzaam ondernemen is voor ons de basis voor continuïteit op lange termijn. Door op fatsoenlijke manier zaken te doen behouden wij ons draagvlak in de samenleving. Harry Brouwer, directievoorzitter van Unilever Benelux Maar niet alleen gezondheid en gebruiksgemak waren bepalend voor de aanpassing van productspecificaties. Ook milieuaspecten spelen een grote rol. Met name verpakkingen hebben in de afgelopen jaren grote aandacht gekregen. Zo worden voortdurend de mogelijkheden onderzocht om het gewicht van de verpakkingen, inclusief de omverpakking, te reduceren. Daar de mogelijkheden voor recycling beperkt zijn, is de aandacht verder verlegd naar toepassing van recyclaat in alle omdozen, en reductie van het gewicht van kunststof verpakkingen. Margarineproductie In de fabrieken is de nadruk gelegd op reductie van emissies en energiegebruik. Zo is het energiegebruik per ton product in de margarinefabriek in Rotterdam de laatste tien jaar met ruim twintig procent gereduceerd, als resultaat van schaalvergroting en enkele grote projecten. Zo zijn in het ketelhuis de ruim 30 jaar oude ammoniakcompressoren vervangen door 5 moderne schroefcompressoren, en is de oude warmtekrachtkoppeling buiten gebruik gesteld. In de fabriek is energie bespaard door de ingebruikname van een nieuwe verwerkingsinstallatie waardoor de efficiëntie verbeterde, hetgeen heeft geleid tot minder afval en een sterk verbeterde pasteurisatiestap. Hierdoor wordt minder stoom gebruikt en is minder koeling nodig. Verder wordt de logistiek in de fabriek voortdurend geoptimaliseerd. Door het vermijden van spoelingen (CIP) wordt veel energie en ook water bespaard. MVO ondersteunt bedrijven van oudsher bij het treffen van maatregelen die het milieu ten goede komen en/of leiden tot een geringer energieverbruik per geproduceerde eenheid product. MVO neemt waar nodig en mogelijk het voortouw bij het initiëren van ketenbrede projecten, treedt bij energie- en verpakkingsconvenanten vaak op als coördinator, en stelt in samenwerking met Novem aan de hand van de individuele energie-efficiëntieplannen (EEPs) het Meerjarenplan (MJP) Energiebesparing op. Waar mogelijk moedigt MVO het gebruik van nieuwe technologieën die milieu en/of arbeidsomstandigheden in de sector ten goede komen aan. In 2009 voert MVO een toekomstverkenning uit om verschillende scenario s te analyseren over hoe de wereld er in 2030 uit kan zien, welke positie MVO-bedrijven innemen bij die scenario s en te bekijken welke activiteiten op korte termijn zouden moeten worden uitgevoerd. 24 Duurzame ontwikkeling in de praktijk Duurzame ontwikkeling in de praktijk 25

15 Duurzaamheid is een verantwoordelijkheid waar elke dag aan wordt gewerkt. The ADM Way: integere bedrijfsvoering In 2008 heeft ADM twee belangrijke projecten afgerond die als solide basis dienen voor verdere actie: 1) Een uitgebreide analyse die het mogelijk maakt de specifieke gebieden te identificeren waarin ADM zich het meest zou kunnen verbeteren. Dit zijn o.a. waterbeheer, klimaatverandering en de productieketen. 2) Een analyse van onze productieketens voor maïs, palm en soja in samenwerking met de non-profitorganisatie Business for Social Responsibility. Doel van de analyse was om risico s en kansen in de gehele keten te identificeren. Als een van s werelds grootste verwerkers van landbouw- zorgen dat waarden en gedrag met elkaar in overeen- Deze initiatieven geven aan dat ADM veel waarde hecht aan producten begrijpt Archer Daniels Midland Company als stemming zijn. The ADM Way, onze zakelijke gedrags- duurzame teeltpraktijken voor belangrijke gewassen. Daarom geen ander dat verantwoorde, duurzame bedrijfsactivi- en ethiekcode, beschrijft de basisprincipes betreffende steunen wij het moratorium op soja geteeld in recent ontboste teiten van groot belang zijn om enerzijds te voldoen aan waarden en gedrag van het bedrijf. gebieden van het Amazone Bioom, en zijn wij lid van de Ronde de wereldwijd groeiende voedsel- en energiebehoefte, en anderzijds het voortdurende succes van het bedrijf veilig te stellen. ADM werd opgericht in 1902 en kreeg na een aantal overnames in 1923 zijn huidige naam. Vanuit het hoofdkwartier in Decatur, Illinois, worden verwerkings- en productiefabrieken in de Verenigde Staten en daarbuiten In 2007 heeft ADM een Commissie Duurzaamheid in het leven geroepen. De taak van deze commissie is om een toekomstplan en beleidslijnen uit te stippelen en te waarborgen dat bedrijfsactiviteiten in overeenstemming zijn met de inzet voor duurzaamheid. Onze speciale Commissie Duurzaam heid dient te waarborgen dat onze activiteiten in overeenstemming zijn en blijven met de inzet voor duurzaamheid. Tafel voor Verantwoorde Soja (RTRS) en de Ronde Tafel voor Duurzame Palmolie (RSPO). In 2009 verschijnt het eerste duurzaamheidrapport van ADM waarin het bedrijf rapporteert over de behaalde resultaten op het vlak van duurzaamheid. aangestuurd. Via het uitgebreide, wereldwijde distributienetwerk levert ADM een belangrijke bijdrage aan de wereldeconomie en de kwaliteit van leven. ADM geeft gestalte aan zijn inzet voor duurzaamheid door: werknemers goede banen en veilige arbeidsomstandigheden Kevin Eikerman, General Manager ADM Europoort Duurzaamheid is een verantwoordelijkheid waar ADM aan werkt, elke dag weer. De juiste resultaten, op de juiste manier Voor ADM betekent deze stelling dat zij zakelijke doelen op een duurzame, ethische en sociaal verantwoorde manier wil bereiken. Het bedrijf is zich ervan bewust dat zijn verstrekkende landbouwactiviteiten van invloed zijn op een groot aantal mensen en locaties. ADM stelt alles in het werk om deze invloed zo positief mogelijk te laten zijn. Het verantwoordelijkheidsbesef van ADM komt voort uit een hoge integriteitstandaard en wordt gesteund door beleidsmaatregelen en procedures die ervoor te bieden; leveranciers en partners economische kansen te bieden; de integriteit en veiligheid van de productieketen te garanderen; zo efficiënt en verantwoord mogelijk gebruik te maken van grondstoffen, water en energie, en het effect van de verwerkingsprocessen op het milieu te minimaliseren of te compenseren; het verbeteren van de economische en sociale omstandigheden van de lokale bevolking een duidelijke standaard te hanteren voor maatschappelijk verantwoord ondernemen ter verbetering van de aansprakelijkheid en ter stimulering van uitstekende prestaties in het gehele bedrijf. Maatschappelijk verantwoord ondernemen staat bij een productschap dat al meer dan 50 jaar de afkorting MVO hanteert uiteraard helder op het netvlies. Bedrijven in de oliën- en vettenketen dienen zich bewust te zijn van de gevolgen van hun handelen voor milieu, arbeidsomstandigheden, energie- en grondstoffenverbruik en teeltmethoden. Als productschap vinden wij het belangrijk dat bedrijven zich niet alleen bewust zijn van hun maatschappelijke verantwoordelijkheid, maar daar bovendien ook gericht beleid op ontwikkelen. 26 Duurzame ontwikkeling in de praktijk Duurzame ontwikkeling in de praktijk 27

16 Forse milieu- en energiewinst door samenwerking op bedrijventerrein. Gewoon een kwestie van goed zakendoen verwerkt wederom de vleeseiwitten, het bijproduct van Gelita. Verder zijn de bedrijfsgebouwen energiezuinig ontworpen. Bij het productieproces vrijkomende restwarmte wordt hergebruikt om bijvoorbeeld ruimtes en vloeren te verwarmen. Producten worden inclusief warmte geleverd, koelen en verhitten tijdens het proces gebeurt dus minder vaak. De energie wordt dus niet alleen efficiënt opgewekt, er is ook minder van nodig. Ten Kate: De economische resultaten van deze samenwerking Wat het oppikken van de trend naar duurzame ontwikke- P+ omschreef het bedrijventerrein als een mooi zijn heel gunstig, en de milieuresultaten ronduit indrukwek- ling betreft, mag Ten Kate Vetten uit Musselkanaal gerust voorbeeld van industriële ecologie. Aan de basis van kend: per ton bewerkte grondstof wordt 52% minder stoom een voorloper worden genoemd. Deze producent van hoogwaardige varkensvetten en -eiwitten besloot in 2002 dit succes ligt een gedegen analyse van opties om de bedrijfsvoering efficiënter en daarmee duurzamer te gebruikt, 35% minder elektriciteit, en wordt 55% minder CO 2 uitgestoten. Dankzij de nauwe samenwerking is er ook fors een compleet nieuwe productielocatie neer te zetten naar een duurzaam en vooral energiezuinig ontwerp, en stond daarmee aan de basis van een van de eerste duurzame bedrijventerreinen van ons land. maken. Er is samen met potentiële partners bekeken welke in- en uitgaande stromen op elkaar konden aansluiten en welk efficiencyvoordeel daarmee te behalen viel. Investeren in duurzame ontwikkeling verdient zich vrij snel terug, en is daarom gewoon een kwestie van goed zakendoen. bespaard op transport: ruim liter brandstof per jaar en nog eens 935 ton CO 2 -uitstoot minder. Als je duurzame ontwikkeling integraal onderdeel van je bedrijfs filosofie maakt, vaart iedereen daar wel bij. Investeren in duurzame ontwikkeling verdient zich vrij In het huidige cluster zijn drie bedrijven via buizen- snel terug, en is daarom gewoon een kwestie van goed zakendoen, memoreert algemeen directeur Sjoerd- Jan ten Kate. Toen in 2001 het nieuwe bedrijf werd stelsels met elkaar verbonden. Avebe levert aan Ten Kate en Gelita stoom en elektriciteit van haar WKKcentrale. Ten Kate voorziet Gelita van eiwitten waaruit Sjoerd-Jan ten Kate, algemeen directeur van Ten Kate Vetten B.V. gebouwd, hadden we berekend dat we door een ener- Gelita gelatine wint en proceswater benut, Ten Kate giezuinig ontwerp en goed doordachte samenwerking met andere bedrijven heel veel konden besparen. Een besparing die ook nog eens elk jaar terugkeert. Tegelijkertijd slaagden we erin waarde te geven aan een bijproduct dat voorheen een reststroom opleverde en leverden we een bijdrage aan het milieu in de vorm van minder Het Productschap MVO ziet graag dat bedrijven in de oliën- en vettenketen duurzame ontwikkeling tot onderdeel van hun beleid maken. Het voorbeeld van Ten Kate toont tevens aan dat deze gedachte geen financiële belemmeringen hoeft te hebben maar energiegebruik en een lagere CO 2 -uitstoot. Economie en juist economisch interessant kan zijn en dus bij uitstek past in het ecologie gingen perfect samen. streven naar een duurzame sociaal-economische ontwikkeling. MVO Het magazine P+ (People Planet Profit) riep het bedrijvencluster in Musselkanaal in 2003 uit tot het meest duurzame bedrijventerrein van Nederland. bekijkt thans in hoeverre binnen de keten nog meer mogelijkheden zijn voor transportbesparing door logistieke optimalisatie en verbetering van energie-efficiency door samenwerking. 28 Duurzame ontwikkeling in de praktijk Duurzame ontwikkeling in de praktijk 29

17

18 Al 150 jaar een bijdrage leverend aan de biobased economy. Milieuvriendelijke oplossingen nu en in de toekomst De naam Croda is niet direct bekend bij de consument maar de speciale op natuurlijke grondstoffen gebaseerde chemicaliën die het bedrijf maakt, zijn te vinden in producten die we allemaal kennen zoals gezichtscrème of lippenstift, kaarsen, autobanden, smeermiddelen, wasmiddelen, verf en plastics. Wereldwijd telt Croda ruim medewerkers verspreid over meer dan 40 productielocaties in 36 landen. In 2008 vierde Croda in Gouda haar 150-jarig bestaan. Deze Goudse locatie, waar ook een aantal internationale marketing-, research- en technische teams gevestigd zijn, produceert voor Croda wel 250 verschillende halffabrikaten op basis van natuurlijke en hernieuwbare grondstoffen, zoals raap-, palm- en zonnebloemolie. Deze halffabrikaten, die vaak een duurzaam alternatief zijn voor de traditionele petrochemicaliën, noemen we oleochemicaliën. Het oleochemieproces start met het splitsen van natuurlijke triglycerides in vetzuur en glycerine waarna opwerking, destillatie en kristallisatie plaatsvindt om bepaalde eigenschappen te realiseren. Duurzaamheid als kernwaarde Sustainability is een kernwaarde binnen Croda. Niet alleen is onze grondstofkeuze gericht op hernieuwbare producten waarbij we zoveel mogelijk gebruik maken van oliën en vetten die niet geschikt zijn voor voedsel maar tevens richten we ons op het leveren van duurzame applicatieoplossingen in samenwerking met onze klanten. En ook binnen onze productieprocessen is er de hoogste aandacht voor minimaal gebruik en maximaal hergebruik van energie, en het zoveel mogelijk vermijden van afvalstromen. Binnen het bedrijf zijn we nu aan het kijken hoe we cradle-to-cradle -principes kunnen toepassen zowel in onze productie als ook in de ketensamenwerking met andere bedrijven. Biobased technologie in verf Binnen de Croda-divisie Polymers & Coatings wordt hard gewerkt aan de verdere ontwikkeling van nieuwe en verbeterde grondstoffen voor groene verf. Natuurlijke oliën en vetten vormen de basis voor de dimeervetzuren die bijv. in Marine en Protective verven zorgen voor het uitharden van epoxy-systemen. Croda s dimeren zijn door hun molecuulbouw flexibel en dat is belangrijk want door de continue beweging van schepen komt er veel mechanische spanning in de lak; maar ook het feit dat deze dimeren waterafstotend zijn draagt bij aan de levensduur van de lak. In de nieuwste ontwikkelingen wordt deze technologie nu ook ingezet in watergedragen verven voor Al meer dan 150 jaar produceren wij biobased producten uit natuurlijke oliën en vetten. Maarten Heijbroek, Vice-president Croda Oleochemicals & Polymers and Coatings bijv. autolakken of verf voor plastic oppervlaktes, waarbij de vetzuurcomponent zorgt voor goede hechting, sterke kleurontwikkeling en versnelde droging van de verf: een duidelijk voorbeeld hoe biobased producten kunnen bijdragen aan kwalitatieve verbeteringen van petrochemische alternatieven. Biobased technologie in plastics Een ander voorbeeld is het gebruik van vetzuuramides als plastic additieven in polyolefinen voor verbeterde slip- of antikleefeigenschappen. Een bekende toepassing vormen de plastic zakjes die hierdoor niet aan elkaar blijven plakken. De vetzuuramides migreren naar het oppervlak en zorgen dat dit glad blijft. Ook wordt in deze toepassing meer en meer dimeervetzuur-technologie ingezet in de polymeersynthese om de levensduur van deze thermoplastics te verbeteren onder zware omstandigheden zoals extreme temperaturen, hoge vochtigheid en/of UV-straling. Milieuvriendelijke oplossing nu en in de toekomst Duurzaamheid is dus een heel belangrijk onderdeel van onze langetermijnstrategie. Croda is constant op zoek naar mogelijkheden om nieuwe en innovatieve producten te ontwikkelen, die nog veiliger en milder zijn en het milieu zo min mogelijk belasten, maar tegelijkertijd wél de eigenschappen behouden die voor onze klanten zo belangrijk zijn. Het Productschap MVO is een groot voorstander van het stimuleren van de toepassing van hernieuwbare grondstoffen en de ontwikkeling naar een biobased economy. In de oliën- en vettensector is de oleochemie met haar decennialange ervaring een pionier in deze ontwikkeling. MVO zal in de komende periode blijven zoeken naar nieuwe mogelijkheden om deze transitie naar een biobased economy verder te concretiseren. Hierbij zal bijvoorbeeld worden samengewerkt met het ministerie van LNV voor het opstellen van een Roadmap Lipids and Protein. 32 Duurzame ontwikkeling in de praktijk Duurzame ontwikkeling in de praktijk 33

19 Nieuwe generatie groene hardstocks dankzij moderne enzymtechnologie. Duurzame producten vereisen gezonde innovatie markt voor oliën- en vetteningrediënten is de snelheid waarmee een nieuw product op de markt kan worden gebracht cruciaal. Waar steeds meer voedingsmiddelenbedrijven ernaar streven producten te ontwikkelen die bij een gezonde levensstijl passen, vragen zij van de leveranciers van hun ingrediënten steeds vaker mee te denken over het voedingsconcept en met de samenstelling van hun ingrediënten eenzelfde richting op te gaan. Recent heeft Sime Darby ook aangekondigd dat er nog veel meer Consumenten willen dat hun dagelijkse voedingsmiddelen van transvrije hardstocks voor margarines. Het bedrijf in duurzame innovatie geïnvesteerd gaat worden en dat op het in de supermarkt groener en gezonder worden. Daarom levert aan de belangrijkste producenten in Europa terrein van Unimills het nieuwe Sime Darby Innovation Center is omschakeling naar het gebruik van milieuvriendelijke en heeft inmiddels meer dan 25 soorten hardstocks. Europe zal verrijzen, dat in 2010 operationeel moet zijn. processen en duurzame grondstoffen voor de productie Maar we zijn nog niet tevreden, zegt van der Klauw. van gezonde ingrediënten voor bijvoorbeeld margarines, koekjes en ijs belangrijk, zegt Alexander van der Klauw, General Manager van Unimills. Het Zwijndrechtse bedrijf Margarines moeten groener en gezonder worden. Daarom heeft Sime Darby, de moedermaatschappij van Unimills, recentelijk aangekondigd om in Zwijndrecht Duurzame producten vereisen gezonde innovatie. Unimills is actief lid van de Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO), het brede maatschappelijke platform dat zich inzet voor duurzame productie van palmolie. Sime Darby is medeoprichter Unimills, opgericht in 1913, was tot 2002 onderdeel van Unilever en nu trotse dochter van het Maleisische Sime Darby Berhad, de grootste palmolieproducent ter wereld. een nieuwe fabriek te gaan bouwen om de nieuwe generatie groene hardstocks te kunnen produceren. Deze hardstocks worden via moderne enzymtechnologie Alexander van der Klauw, general manager van Unimills van dit duurzaamheidsinitiatief, dat inmiddels breed gesteund wordt door overheden, natuurbeschermingsorganisaties, plantagebedrijven en levensmiddelenindustrie. Sime Darby heeft gemaakt als alternatief voor traditionele processen, verscheidene internationale onderscheidingen ontvangen voor Met moderne olieraffinagetechnologieën worden bij maar dan met minder energie en minder afvalwater. In zijn inzet voor duurzaamheid. Zo kreeg het van de Verenigde Unimills gezonde en functionele ingrediënten op maat Europa is dit de eerste grootschalige toepassing hiervan. Naties de Global 500 Award voor zijn Zero Burning -beleid. De gemaakt voor levensmiddelen en andere toepassingen. Consumenten willen dat producenten overschakelen op Nederlandse milieuminister Jacqueline Cramer heeft in december Unimills produceert in Zwijndrecht op basis van plant- het gebruik van groene en duurzame processen voor de 2007 een werkbezoek gebracht aan de plantages van Sime Darby. aardige oliën en vetten jaarlijks meer dan 200 producten productie van levensmiddelen als margarine en spreads voor de hele Europese markt. Unimills heeft, net als voor pindakaas en chocopasta. ons moederbedrijf Sime Darby Berhad, als uitgangspunt voor een financieel gezonde onderneming: innovatie en verantwoordelijkheid, aldus Van der Klauw. Wij zijn ervan Onze strategie is om op maat gemaakte formuleringen van plantaardige oliën te ontwikkelen die voldoen aan Het Productschap MVO meent dat duurzame innovatie van groot belang is voor de oliën- en vettensector. Deze sector moet in staat overtuigd dat duurzame bedrijfsvoering met oog voor de behoefte van de klant. Effectieve innovatie krijg je zijn producten te leveren waar de consument om vraagt, door de mens, natuur en milieu op lange termijn het beste is. De afgelopen tien jaar zijn vetten waar de ongezonde transvetten in zaten succesvol vervangen door transvrije alternatieven. Unimills is in Europa de leidende producent vooral door intensieve discussies met klanten en door rekening te houden met verscheidenheid van voorkeuren, aldus Van der Klauw. Innovatie en verantwoordelijkheid zijn twee van de vier strategische pijlers van Unimills. Om te concurreren in de hedendaagse toepassing van de modernste technologieën en door in te spelen op maatschappelijke trends. MVO ondersteunt daarom waar mogelijk en nodig innovatieve projecten die meehelpen om de sector in de gewenste richting van een duurzame ontwikkeling te voeren. 34 Duurzame ontwikkeling in de praktijk Duurzame ontwikkeling in de praktijk 35

20 People -aspect ook dichtbij huis van belang. Met kennis investeer je in mensen over de structuur van vetmoleculen en de bewerkingen die deze moleculen ondergaan. Verder is er een hoofdstuk met maatschappelijke onderwerpen, van gezonde voeding en handel tot voedselveiligheid, arbo en duurzaamheid. We zijn heel tevreden over de medewerking die door diverse Bedrijven willen dat hun werknemers bij blijven. Een leven lang leren is bij veel banen een noodzaak. Niet voor niets stimuleren wij als CNV BedrijvenBond dat werknemers veel cursussen en seminars volgen. Een verbetering van kennis en vaardigheden leidt immers tot breder inzetbare, beter opgeleide en gemotiveerde werknemers, wat zowel het bedrijf als de werknemer ten goede komt, vindt Jan Gijsen, namens CNV BedrijvenBond bestuurder van het Productschap MVO. Gijsen: Investeren in de ontwikkeling en opleiding van je medewerkers verdient zich op termijn vanzelf terug. Wij beseffen maar al te goed dat een baan voor het leven tegenwoordig niet of nauwelijks meer bestaat. Het CNV ondersteunt daarom zijn leden in hun persoonlijke ontwikkeling en in hun loopbaan. Wij bieden leden workshops en meerdaagse cursussen aan, telkens erop gericht om de deelnemers creatief aan hun kwaliteiten en vaardigheden te laten werken. Op die manier krijgen ze meer mogelijkheden in hun huidige baan en ver beteren tegelijk hun kansen op de arbeidsmarkt (employability). behoefte aan elementaire kennis over grondstoffen, productieprocessen en eindproducten, terwijl informatie over kwaliteitseisen, hygiënevoorschriften, arboregels en basischemie ook welkom was. MVO besloot vervolgens een lespakket te ontwikkelen voor werknemers in de oliën- en vettensector. Een expertgroep werd in het leven geroepen om het project te begeleiden, keuzes te maken en inhoud te leveren. Het resultaat is een modern lespakket op internet: het MVO Kenniscentrum (op We hebben bewust gekozen voor een openbare website: eenvoudig en transparant, aldus Gijsen. Er is informatie te vinden over de sector wat voor type bedrijven zijn het en wat doen ze precies, en over de producten welke grondstoffen zijn er nodig, welke processen ondergaan ze, welke eindproducten zijn er en wat zijn hun eigenschappen. Er is tevens een hoofdstuk Duurzame ontwikkeling betekent ook dat je investeert in de scholing van je medewerkers. Dat komt werknemers èn werkgevers ten goede. Jan Gijsen, bestuurslid CNV BedrijvenBond deskundigen uit de bedrijven is verleend. Ik denk dat we hiermee een basis hebben gelegd voor het verhogen van het kennisniveau van werknemers in de oliën- en vettensector. Een basis waar we de komende jaren op willen voortbouwen. MVO zet zich de laatste jaren extra in voor de werknemers in de sector, en dat is een goede zaak. Duurzame ontwikkeling is ook een kwestie van investeren in mensen. Het Productschap MVO is ingesteld voor en wordt bestuurd door werkgevers en werknemers in de oliën- en vettensector. Een gezonde sociaal-economische ontwikkeling van de sector is voor MVO richtinggevend bij het vaststellen van zijn beleidsprioriteiten. Investeren in de kennis en vaardigheden van werknemers ( people ) en daarmee zowel in hun persoonlijke ontwikkeling als in de kwaliteit van hun Als werknemersvertegenwoordiger in het bestuur van het Productschap MVO heeft Jan Gijsen destijds de aanzet gegeven tot het uitvoeren van een inventarisatie onder bedrijven in de oliën- en vettenketen. Hieruit kwam sterk naar voren dat veel medewerkers eigenlijk weinig van oliën en vetten af wisten. Er bestond vooral werk maakt hiervan een belangrijk deel uit. MVO heeft de afgelopen twee jaar dan ook hoge prioriteit gegeven aan het ontwikkelen van het MVO Kenniscentrum en gaat ook de komende jaren op zoek naar mogelijkheden om opleidingen beter te laten aansluiten bij de behoeften van werkgevers en werknemers in de oliën- en vettenbedrijven. 36 Duurzame ontwikkeling in de praktijk Duurzame ontwikkeling in de praktijk 37