ONDERZOEK LEGES IMMIGRATIE- EN NATURALISATIEDIENST

Transcriptie

1 ONDERZOEK LEGES IMMIGRATIE- EN NATURALISATIEDIENST Den Haag, 25 januari 2001

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1. Procedures Regulier verblijf Naturalisatie 5 2. Tijdsbesteding en kostprijsberekening Regulier verblijf Naturalisatie Verhoging inkomsten leges Inkomsten regulier 13 A. Verhogen tarieven leges 13 B. Heffen van documentleges 16 C. Heffen van leges voor verlengingen Effect verhoging leges naturalisatie Conclusie 20 2

3 1. Inleiding Naar aanleiding van de besprekingen die zijn gevoerd met het kerndepartement over de ontwerpbegroting 2001 van de IND, waaruit een tekort blijkt op het budget, is afgesproken mede met het Ministerie van Financiën dat de IND een onderzoek zal doen naar de mogelijkheden tot het verhogen van de kostendekkendheid van activiteiten en verzoeken om toelating regulier, naturalisatie en visa. De uitkomsten van het onderzoek zullen worden meegenomen bij de besprekingen van de voorjaarsnota Probleemstelling IND dient nader de mogelijkheden te onderzoeken om tot een verhoging van de leges regulier, naturalisatie en visa te komen. In de ontwerpbegroting 2001 heeft de IND een taakstelling van f 5 miljoen opgenomen. Aan het verhogen van de leges zijn meerdere aspecten verbonden. Inzicht in de kosten van het toelatingsproces en in de opbrengsten, die voortvloeien uit de aanvragen voor toelating en afgifte van beschikkingen is hierbij nodig. De kosten vloeien voort uit de personele en materiële uitvoeringskosten voor het vervaardigen van een beschikking. De opbrengsten bestaan uit de aanvraaggelden voor genoemde beschikkingen. Daarbij is het belangrijk om dié leges te onderscheiden die ook daadwerkelijk door de IND worden geïnd en die verband houden met de werkzaamheden die door de IND worden verricht. Bij het bepalen van de hoogte van de leges dienen naast de hoogte van de uitvoeringskosten ook de politieke, beleidsmatige en organisatorische aspecten meegenomen te worden. In dit kader is het onderzoek naar de leges dan ook uitgevoerd in samenspraak met DVB, DFEZ, Ministerie van Financiën en de directie beleid van de IND. Werkwijze Voor het uitvoeren van het onderzoek is een projectgroep samengesteld en is een verscheidenheid aan cijfermateriaal en documentatie verzameld. Daarnaast is informatie verzameld middels het afnemen van interviews met medewerkers van enkele afdelingen. De tussentijdse resultaten van het onderzoek zijn in de projectgroep besproken. Op basis van een bewerking en analyse van de verzamelde gegevens zijn de bevindingen en conclusies vastgesteld in dit rapport. De samenstelling van de projectgroep is als volgt: H. Hoen, afdeling Financiën, Planning & Control IND (voorzitter); K. Broere, afdeling Financiën, Planning & Control IND (secretaris); J. Goutier afdeling Beleid IND; C. de Klerk, afdeling Beleid IND; I. Koomen, DFEZ Ministerie van Justitie; P. Wagenmaker DVB Ministerie van Justitie. Opbouw rapport Het rapport bestaat uit de volgende hoofdstukken. Hoofdstuk 1 betreft een inventarisatie van de aanwezige processen en procedures voor regulie r, naturalisatie en visa. Daarnaast wordt inzicht gegeven in de hoogte van de leges die voor de betreffende aanvragen worden geïnd. Hoofdstuk 2 geeft inzicht in de tijdsbesteding die nodig is voor het in behandeling nemen van een aanvraag regulier verblijf en naturalisatie. Daarnaast wordt een kostprijs berekend die met de tijdsbesteding is gemoeid, zodat duidelijk wordt welke legesverhoging technisch mogelijk is om in ieder geval kostendekkend te werken. In hoofdstuk 3 worden diverse voorstellen tot verhoging van de inkomsten leges nader uitgewerkt. Het rapport wordt afgesloten met hoofdstuk 4 waarin een samenvatting en conclusie zijn opgenomen. 3

4 1. Procedures 1.1 Regulier verblijf De werkzaamheden die de IND verricht inzake aanvragen voor lang verblijf, worden binnen de IND uitgevoerd onder de productgroep regulier verblijf en vindt zijn grondslag in de Vreemdelingenwet Machtiging tot Voorlopig Verblijf (mvv) Vreemdelingen die uit een visumplichtig land afkomstig zijn en langer dan drie maanden in Nederland willen blijven, moeten in principe in het bezit zijn van een machtiging tot voorlopig verblijf (mvv). De machtiging dient in het land van bestendig verblijf te worden aangevraagd bij de Nederlandse ambassade of het consulaat en wordt in de hoofdregel doorgezonden aan de IND. De beschikking die de IND neemt (na advies vreemdelingendienst) wordt vervolgens doorgeleid naar de buitenlandse post. De mvv betreft een visumsticker in het paspoort. Wanneer een mvv wordt afgegeven, kan de vreemdeling naar Nederland afreizen, waarbij de vreemdeling zich na binnenkomst in Nederland binnen drie dagen bij de vreemdelingendienst dient te melden voor het aanvragen van een verblijfsvergunning. (artikel 16aVW 94). Vergunning Tot Verblijf (vtv) Als een vreemdeling in Nederland mag blijven, krijgt hij een vergunning tot verblijf (vtv) voor één jaar. Een vtv dient de aanvrager in bij de vreemdelingendienst waarbij een gedeelte van de aanvragen worden doorgestuurd naar de IND. Bij het indienen van de aanvraag betaalt de vreemdeling leges. De vergunning dient jaarlijks bij de vreemdelingendienst te worden verlengd, waarbij de vreemdeling na 5 jaar een aanvraag kan indienen voor een verblijfsvergunning tot vestiging. (artikel 9 VW 94). Vergunning tot vestiging (Vtvest) Vreemdelingen kunnen bij de vijfde verlenging van hun verblijfsvergunning een vergunning tot vestiging aanvragen (onbepaalde duur). (artikel 10 VW 94). Hoogte leges De wettelijke basis van de legesregeling is neergelegd in artikel 16 lid 2 van de VW 94. Daarin is vastgelegd dat de vreemdeling voor de afdoening van een aanvraag om toelating minstens f 50,- en ten hoogste f 1.000,- verschuldigd is. In artikel 29 a van het Voorschrift Vreemdelingen is de wettelijke bepaling nader uitgewerkt en worden de huidige legesbedragen vermeld, die verder gedetailleerd zijn uitgewerkt in de Vreemdelingencirculaire Afdracht leges De leges die worden geheven voor mvv-aanvragen zijn bestemd voor het ministerie van Buitenlandse Zaken. Het onderzoek naar de mogelijkheden om tot verhoging van de leges te komen, zal zich dan ook niet richten op de kosten en opbrengsten van mvv-aanvragen. Leges voor vtv zijn bestemd voor de IND en worden via de Vreemdelingendienst (VD) en gemeentes geïnd. Aangezien de VD geen kassiersfunctie vervult draagt een administratiekantoor zorg voor het innen van de leges. In het kader van het vreemdelingenloket, dat in mei 2000 landelijk is ingevoerd, is het ook mogelijk dat de vreemdeling zijn vtv-aanvraag bij de gemeente indient (één loket functie). De gemeente int vervolgens de leges en draagt zorg voor de afdracht aan de IND na inhouding van fl. 17,50. De twee systemen zullen vooralsnog naast elkaar blijven bestaan in verband met het ontbreken van de wettelijke plicht om tot de één loket functie over te gaan. 4

5 Leges op basis van de Vreemdelingencirculair 1994 via VD Via gemeentes ( -/- f 17,50) Vreemdeling ontleent verblijfsrecht aan art. 35,00 16,50 94 Vb (lid EU/EER) Vreemdeling ontleent verblijfsrecht niet aan art. 94 Vb =>12 jaar < 12 jaar 125,00 50,00 107,50 32,50 Vergunning tot vestiging 500,00 Nvt Vreemdelingenwet 2000 Met ingang van 1 april 2001 treedt de Vreemdelingenwet 2000 in werking. In het kader van het regulier verblijf wordt gesproken over een: - machtiging tot voorlopig verblijf (artikel 14 VW 2000); - verblijfsvergunning voor bepaalde tijd regulier (artikel 14 VW 2000); - verblijfvergunning voor onbepaalde tijd regulier (artikel 20 VW 2000). De legesregeling is neergelegd in artikel 24 lid 2 van de VW 2000 waarin is opgenomen dat een vreemdeling leges verschuldigd is bij afdoening van de aanvraag. Voorts is geregeld dat de minister kan bepalen dat leges verschuldigd zijn voor de afgifte van documenten. Met dit artikel is de heffingsgrondslag voor het heffen van leges verruimd en zijn aan de hoogte van de leges geen beperkingen meer opgelegd. 1.2 Naturalisatie De Rijkswet op het Nederlanderschap (RWN) kent twee mogelijkheden om het Nederlanderschap vrijwillig te verkrijgen, te weten optie (artikel 6) en naturalisatie (artikel 7 t/m 13). Optie Optie wil zeggen dat men door het afleggen van een verklaring het Nederlanderschap verkrijgt, zonder dat daarvoor medewerking van de Nederlandse overheid noodzakelijk is (eenzijdige rechtshandeling). Voldoet de optant niet aan de in artikel 6 gestelde voorwaarden, dan kan optie wel afgelegd worden, maar worden aan de optie geen rechtsgevolgen toegekend (bijvoorbeeld het verstrekken van een Nederlands paspoort). De in ontvangst name van de optie en de beoordeling van de vraag of er rechtsgevolgen aan toegekend kunnen worden, gebeurt in Nederland door de burgemeester, de IND heeft daar geen bemoeienis mee. Aan het afleggen van een optie zijn momenteel geen leges verbonden. Naturalisatie Voor vreemdelingen die de Nederlandse nationaliteit wensen te verkrijgen en die niet in aanmerking komen voor een optie, staat de mogelijkheid open een verzoek in te dienen voor naturalisatie. Om hiervoor in aanmerking te komen dient de vreemdeling aan een aantal voorwaarden te voldoen. Naturalisatie tot Nederlander geschiedt bij Koninklijk Besluit, de voordracht daartoe geschiedt door de IND namens de Staatssecretaris van Justitie. Verzoeken tot naturalisatie worden in Nederland ingediend bij de burgemeester (afdeling burgerzaken), in de Nederlandse Antillen en Aruba bij daartoe aangewezen autoriteiten (bijv. de gezaghebber) en vanuit het buitenland bij de Nederlandse ambassade. Naast in ontvangstname van verzoeken stellen deze autoriteiten een dossier samen en brengen een advies aan de IND uit. Op basis van dit advies neemt de IND een beslissing: voldoet de vreemdeling aan de voorwaarden, dan wordt het Nederlanderschap verleend bij Koninklijk Besluit, 5

6 voldoet hij niet aan de voorwaarden, dan wordt het verzoek afgewezen middels een beschikking van de Staatssecretaris van Justitie. Afdracht leges Bij het indienen van een naturalisatieverzoek dienen de verschuldigde leges betaald te worden. Na inning worden deze vervolgens afgedragen aan de IND. De burgemeester, het hoofd van de diplomatieke of consulaire post en de regering van de Nederlandse Antillen en Aruba ontvangen voor elke naturalisatieaanvraag een vergoeding van f 200, die wordt verrekend bij het afdragen van de leges aan de IND. (artikel 5, 6 Besluit Naturalisatiegelden 1997) Hoogte leges In het Besluit Naturalisatiegelden 1997 wordt uitvoering gegeven aan artikel 13 van de Rijkswet op het Nederlanderschap en worden de van toepassing zijnde legesbedragen nader uitgewerkt. De legesbedragen zijn onder te verdelen in een hoog en laag tarief, waarbij het lage tarief van toepassing is bij min- en onvermogen van de aanvrager. In het Europees Nationaliteitsverdrag is gesteld dat de leges verbonden aan naturalisatie redelijk dienen te zijn. Legesverdeling op basis van besluit Naturalisatiegelden 1997 Gemeente/ IND Totaal Overige instantie Enkelvoudig verzoek (hoog tarief) 200,00 300,00 500,00 Enkelvoudig verzoek (laag tarief) 200,00 50,00 250,00 Meervoudig verzoek (hoog tarief) 400,00 300,00 700,00 Meervoudig verzoek (laag tarief) 400,00 50,00 450,00 Gewijzigde Rijkswet op het Nederlanderschap Op 1 januari 2002 treedt - naar verwachting- de gewijzigde Rijkswet op het Nederlanderschap in werking. De belangrijkste wijzing inzake de optie heeft betrekking op het uitbreiden van de doelgroep, waardoor meer mensen de kans krijgen om een optie uit te brengen. Daarnaast worden de formaliteiten tot het afleggen van een optie verzwaard. Voor het verkrijgen van het Nederlanderschap is namelijk een bevestiging van de burgemeester noodzakelijk. Voor wat betreft leges heeft dit tot gevolg dat voor het afleggen van een optie leges verschuldigd zullen zijn. De Staatssecretaris van Justitie heeft bij de parlementaire behandeling van de wet aangegeven dat de hoogte van de optieleges gerelateerd zullen worden aan de hoogte van de gemeentelijke vergoeding voor het in behandeling nemen van een naturalisatieverzoek. De belangrijkste wijzigingen voor naturalisatie hebben betrekking op de eisen die aan de inburgering worden gesteld middels een inburgeringstoets. De hoogte van de leges voor de naturalisatietoets (op inburgering) en de optie en dienen nog nader te worden bepaald en in een Gewijzigd Besluit Naturalisatiegelden te worden opgenomen. 6

7 1.3 VISA De werkzaamheden ten aanzien van visumverleningen vinden plaats binnen het Bureau Visadienst van de IND. Bureau Visadienst Het Bureau Visadienst houdt zich bezig met aanvragen voor visa voor kort verblijf (maximaal 3 maanden). De visumaanvragen voor kort verblijf worden voornamelijk ingediend op posten in het buitenland, waar de Nederlandse politieke vertegenwoordiging beoordeelt of het visum zelfstandig kan worden verstrekt of geweigerd. Indien niet zelfstandig kan worden beslist wordt de aanvraag naar de afdeling DPC/VV van het Ministerie van Buitenlandse zaken (BuiZa), dan wel naar de Visadienst gestuurd, e.e.a. op basis van een vastgestelde werkverdeling. Deze diensten beoordelen zelfstandig de voorgelegde aanvragen en kunnen de posten instrueren het visum te verlenen of te weigeren. (werkverdeling is vastgelegd in bijlage C2 van de Vreemdelingencirculaire 1994). Afdracht leges Bureau Visadienst behandelt jaarlijks circa aanvragen, waarbij de leges door BuiZa worden geïnd. De leges die bij het wijzigen/verlengingen van een visum worden geheven en bij afgifte van visa aan de grens zijn geïnd, zijn wél bestemd voor de IND en worden via de VD, KMAR en RiPo geïnd en vervolgens aan de IND afgedragen (1999 ca. f incl. verrekening enkele kosten). De IND verricht voor het wijzigen en verlengen van visa. De tijdsbesteding die hiermee is gemoeid wordt nog nader onderzocht. Vooralsnog wordt deze tijdsbesteding als verwaarloosbaar beschouwd. Hoogte leges In het besluit van 22 juni 1990 is het legesbesluit visa vastgesteld en worden de van toepassing zijnde legesbedragen nader uitgewerkt. Legesbesluit Visa 1990 Tarief in f Transitvisum * 30,00 Reisvisum * geldigheidsduur < 1 maand 70,00 Geldigheidsduur ,00 maanden Wijzigen transitvisum in reisvisum Geldigheidsduur < 1 maand Geldigheidsduur 1-3 maanden 48,50 64,50 Wijzigen reisvisum Zonder wijziging 30,00 geldigheidsduur Wijzigen geldigheidsduur naar < 3 maanden 64,50 Wijzigen geldigheidsduur 81,00 naar < 12 maanden Visum voor terugkeer 60,00 * Niet geïnd door de IND 7

8 Wijziging van het legesbesluit visa Op 7 november 2000 is door het Ministerie van Buitenlandse zaken een ontwerpbesluit tot wijziging van het Legesbesluit visa opgemaakt met het oog op verhoging van de visumleges. Het ontwerpbesluit strekt ertoe voor visumverlening aan de grens en voor visumverlenging bij de vreemdelingendiensten de leges aan het Schengenniveau aan te passen. Gevolgen onderzoek Aangezien er geen relatie bestaat tussen de inkomsten van de IND en de door de IND verric hte werkzaamheden zijn de visaleges niet in het onderzoek meegenomen. Daarnaast wordt het verhogen van de leges visa bemoeilijkt aangezien de hoogte van de leges afhankelijk is van de niveaus die in het kader van Schengen zijn afgesproken. 8

9 2. Tijdsbesteding en kostprijsberekening 2.1 Regulier verblijf Tijdsbesteding regulier verblijf Voor regulier verblijf behandelt de IND de aanvragen mvv, vtv en vtvest. Daarentegen ontvangt de IND de inkomsten van de aanvragen vtv en vtvest. Het onderzoek naar de mogelijkheden om tot verhoging van de inkomsten te komen zal zich dan ook richten op de tijdsbesteding en inkomsten die betrekking hebben op de vtv en vtvest. Bij de tijdsbesteding van een vtv en vtvest is naast de tijd die gemoeid is met de aanvraag ook de tijdsbesteding voor het in behandeling nemen van bezwaar-, beroepsprocedures en aanvragen van voorlopige voorzieningen meegenomen. In 1997 zijn in samenspraak met AEF de productnormen voor regulier verblijf vastgesteld. Om te bepalen in hoeverre deze normtijden nog actueel zijn, is een vergelijking gemaakt van de geleverde productie 1999 op regulier verblijf met de daarbij behorende bezetting. Op basis van deze vergelijking zijn de AEF normtijden met 7% te worden verhoogd. Dit leidt tot het volgende overzicht. Tijdsbesteding in minuten per VTV Deelproduct Tijdsbesteding Vtv 228 Bezwaar vtv 128 Beroep vtv 32 Vovo 33 Totaal 421 De tijdsbesteding per deelproduct is berekend door normtijden AEF (incl. 7% ophoging) te vermenigvuldigen met het voorkomingspercentage. Kosten regulier verblijf Bij het bepalen van de kosten voor de aanvraag voor regulier verblijf dient onderscheidt gemaakt te worden tussen de directe en indirecte kosten. Onder de directe kosten worden de loonkosten van de medewerkers verstaan die de handelingen voor een aanvraag regulier verblijf uitvoeren. De indirecte kosten betreffen een procentuele opslag op de loonkosten. De directe loonkosten per uur zijn berekend door de tijdsbestedingen van de deelproducten te vermenigvuldigen met de loonkosten van de personen die voor de deelproducten worden ingezet. Voor de indirecte kosten is een opslag van 200% op de loonkosten genomen, gebaseerd op de in de stuurgroep Kostprijzen ontwikkelde kostprijssystematiek. Integraal uurtarief VTV Directe loonkosten per f 52,50 uur Indirecte kosten per uur f 105,00 Integraal uurtarief f 157,50 9

10 Door de tijdsbesteding en het integrale uurtarief samen te brengen, ontstaat een kostprijs voor een vtvaanvraag. Kosten per VTV Tijdsbesteding 421 minuten Integraal uurtarief f 157,50 Totaal f 1.105,29 Door de kosten te vergelijken met de vergoedingen die verkregen worden voor aanvragen vtv, wordt inzicht verkregen in het resultaat per vtv-aanvraag. In de berekeningen wordt de netto opbrengst verkregen door de bruto opbrengst te vermenigvuldigen met het percentage van voorkomen. Vervolgens worden de kosten van een vtv-aanvraag in mindering gebracht op de netto opbrengst. Resultaat per aanvraag VTV %Voorkomen Bruto Netto Totaal Opbrengst Opbrengst Lid EU/EER 29% f 35 f 10,15 < 12 jaar niet EU/EER 10% f 50 f 5,00 > 12 jaar niet EU/EER 56% f 125 f 70,00 Vtvest 5% f 500 f 25,00 Netto opbrengst f 110,15 Kosten per VTV f 1.105,29 Resultaat -/- f 995,14 De conclusie is dat de opbrengsten van de VTV-aanvraag maar een klein gedeelte (circa 10%) van de hiermee gepaard gaande kosten afdekken. 10

11 2.2 Naturalisatie Tijdsbesteding naturalisatie In het rapport van Deloitte & Touche inzake een evaluatie onderzoek naar het Besluit Naturalisatiegelden 1997 d.d. 8 oktober 1999, is reeds onderzoek gedaan naar de tijdsbesteding en kostprijsberekening inzake de werkzaamheden die door de IND worden uitgevoerd bij een aanvraag naturalisatie. Tijdsbesteding in minuten per naturalisatie Deelproduct Tijdsbesteding Ontvangen en inboeken 15 Beoordeling 40 Resumptie en afsluiten 28 procedure Opmaken KB 2 Beantwoorden vragen 13 Extra 13 Tijdsbesteding HK 3 Bezwaar en beroep 11 Totaal 125 Kosten naturalisatie In het rapport van Deloitte & Touche zijn de directe loonkosten per uur berekend door de tijdsbestedingen in de verschillende stappen te vermenigvuldigen met de loonkosten van de personen die voor de verschillende stappen worden ingezet. De indirecte kosten betreffen een opslag op de loonkosten van 175%. Integraal uurtarief Naturalisatie Directe loonkosten per f 53,60 uur Indirecte kosten per uur f 93,80 Integraal uurtarief f 147,39 Op basis van de tijdsbesteding per naturalisatieaanvraag en de daarmee in een uurtarief doorgerekende kosten, is een totale kostprijs voor een naturalisatieaanvraag berekend. Kosten per Naturalisatie Tijdsbesteding 125 minuten Integraal uurtarief f 147,39 Totaal f 307,00 11

12 Door de kostprijs te vergelijken met de opbrengsten ontstaat een resultaat van -/- f 110,50 per naturalisatie-aanvraag. Dat wil zeggen dat de kosten van een naturalisatie -aanvraag voor circa 64% door de opbrengsten worden afgedekt. Resultaat per aanvraag Naturalisatie IND %Voorkomen Bruto Netto Totaal Opbrengst Opbrengst Opbrengst hoog tarief 58,6% f 300 f 175,80 Opbrengst laag tarief 41,4% f 50 f 20,70 Netto opbrengst f 196,50 Kosten per Naturalisatie f 307,00 Resultaat -/- f 110,50 12

13 3. Verhoging inkomsten leges In verband met het in de ontwerpbegroting 2001 opgenomen tekort van f 5 miljoen, worden in dit onderdeel diverse voorstellen tot verhoging van de inkomsten uitgewerkt. De voorstellen zijn voor de onderdelen regulier en naturalisatie apart uitgewerkt in respectievelijk 3.1 en Inkomsten regulier De inkomsten die betrekking hebben op regulier verblijf kunnen worden verhoogd door: - Het verhogen van de tarieven van leges; - Het heffen van documentleges; - Het heffen van leges voor het aanvragen van verlengingen. De verschillende mogelijkheden worden hierna verder uitgewerkt. A. Verhogen tarieven leges Naar aanleiding van de in 2.1 uitgewerkte kostprijs vtv, maakt de IND per aanvraag vtv een verlies van f 995,14. Door de tarieven van de leges te verhogen zou de IND meer kostendekkend kunnen werken en worden daarmee de inkomsten van de IND verhoogd. In artikel 16 lid 2 van de VW 94 zijn de grenzen aangegeven van de hoogte van de legesbedragen. In de VW 2000 is deze bepaling komen te vervallen. Op basis daarvan zijn 3 varianten uitgewerkt die het effect berekenen van het verhogen van de legestarieven. Aanpassen van de hoogte van de legesbedragen leiden niet tot aanpassingen van de Vreemdelingenwet Alleen de Voorschrift Vreemdelingen en de Vreemdelingencirculair 2000 dienen bij veranderingen in de legesbedragen te worden aangepast. Verhoging leges op basis van kostendekkendheid Indien de leges regulier worden aangepast zodat de opbrengsten de gemaakte kosten nagenoeg dekken, leidt dit tot de volgende aanpassing van de legesbedragen. Leges regulier o.b.v. kostendekkendheid Huidig tarief Leges Verhoging Leges Aangepast Tarief Leges (f) Aangepast Tarief Leges ( ) Vergunning voor bepaalde tijd Lid EU/EER f 35 - f < 12 jaar niet EU/EER f 50 f f > 12 jaar niet EU/EER f 125 f f Vergunning voor onbepaalde tijd * Lid, niet lid EU/EER f 500 f f * Betreft voormalige vtvest. In het kader van de EU regelgeving is het legesbedrag voor EU/EER-onderdanen bij een vergunning voor bepaalde tijd aan een maximum gebonden, in dit geval f 35. Zoals uit de hiervoor vermelde tabel blijkt, leidt verhoging van de leges tot aan het niveau van kostendekkendheid tot een ongewenst hoge toename. In dit geval heeft het uitwerken van een aantal andere varianten, die tot een meer acceptabel niveau van verhoging leiden, de voorkeur. 13

14 Verhoging leges met 50% Conform de VW 2000 int de IND leges voor de afdoening van de aanvraag (bepaalde en onbepaalde tijd) die zowel bij de VD als de IND in behandeling worden genomen. Voor de berekening van het effect van de verhoging van de leges met 50% is uitgegaan van totaal vtv en vtvest aanvragen (realisatie 1999 circa ). De tarieven van de leges worden bij 50% verhoging en afronding in euro s als volgt: Huidig tarief 50% verhoging (f) 50% verhoging ( ) Vergunning voor onbepaalde tijd Lid EU/EER f 35 f < 12 jaar niet EU/EER f 50 f > 12 jaar niet EU/EER f 125 f Vergunning voor onbepaalde tijd Lid, niet lid EU/EER f 500 f De opbrengsten van de IND die verkregen worden uit het innen van leges voor regulier verblijf zijn verminderd met een bedrag van f , bestemd voor: - de gemeente inzake het afdoen van aanvragen voor bepaalde tijd waar eveneens leges voor worden betaald (één loket functie), - derden, indien de leges via de VD worden geïnd (vergunning voor (on)bepaalde tijd), is de kassiersfunctie van de VD aan een administratiekantoor is uitbesteed. Het percentage van voorkomen is gebaseerd op de verdeling zoals deze in 1999 is gerealiseerd. Verhoging van de leges met 50% leidt tot een verhoging van de IND inkomsten met f zoals weergegeven in onderstaande tabel. Verhoging tarief leges met 50% % voorkomen Aantallen Tarief leges in NLG Tarief leges in Euro Opbrengsten in NLG Opbrengsten in Euro Vergunning voor bepaalde tijd Lid EU/EER 29% f < 12 jaar niet EU/EER 10% f > 12 jaar niet EU/EER 56% f Vergunning voor onbepaalde tijd Lid EU/EER 1% 628 f Niet lid EU/EER 4% f f Bijdrage gemeenten/derden Inkomsten ontwerpbegroting 2002 (excl. taakstelling) Verhoging inkomsten /- f / /- f / f Aangezien met het verhogen van de leges de taakstelling van f 5 miljoen niet volledig wordt gehaald, 14

15 is in de volgende variant de leges verhoogd met 100%. Verhoging leges met 100% Verdubbeling van het tarief van de leges leidt tot een verhoging van de IND inkomsten met f , zodat hiermee aan de taakstelling van f 5 miljoen wordt voldaan. De tarieven van de leges worden bij 100% verhoging als volgt: Huidig tarief 100% verhoging (f) 100% verhoging ( ) Vergunning voor onbepaalde tijd Lid EU/EER f 35 f < 12 jaar niet EU/EER f 50 f > 12 jaar niet EU/EER f 125 f Vergunning voor onbepaalde tijd Lid, niet lid EU/EER f 500 f In het kader van de EU regelgeving is het legesbedrag voor EU/EER-onderdanen bij een vergunning voor bepaalde tijd aan een maximum gebonden en is bij de verhoging van de leges met 100% eveneens het maximale bedrag van f 35 aangehouden. Verhoging tarief leges met 100% % voorkom en Aantallen Tarief leges Opbrengst leges IND Vergunning voor bepaalde tijd Lid EU/EER 29% f 35 f < 12 jaar niet EU/EER 10% f 100 f > 12 jaar niet EU/EER 56% f 250 f Vergunning voor onbepaalde tijd Lid EU/EER 1% 628 f f Niet lid EU/EER 4% f f Bijdrage gemeenten/derden Inkomsten ontwerpbegroting 2002 (excl. taakstelling) Verhoging inkomsten 2002 Totaal (f) Totaal ( ) f /- f / /- f / f

16 B. Heffen van documentleges Artikel 16 lid 2 VW 94 biedt geen grondslag voor het heffen van leges voor het verstrekken van het verblijfsdocument. Indien echter op goede gronden kan worden aangetoond dat het verstrekken van het verblijfsdocument geschiedt in het kader van de afdoening van een aanvraag om toelating en derhalve daarvan deel uitmaakt, kunnen de kosten van een verblijfsdocument worden verdisconteerd in een verhoging van het legesbedrag. In de VW 2000 is de heffingsgrondslag verruimd en kunnen ook documentleges worden geheven. In deze optie kunnen leges worden geheven op het document in geval van inwilliging van de aanvraag. Voor het document wordt een vast bedrag in rekening gebracht. Dit zou voor alle documenten kunnen gelden, dus ook voor een vergunning voor onbepaalde tijd en bij het verkrijgen van een nieuw document bij verlengingen. Indien tot het heffen van documentleges wordt overgegaan, is aanpassing van de VW 2000 niet noodzakelijk, maar kan worden volstaan met aanpassing van het Voorschrift Vreemdelingen en de Vreemdelingencirculair Bij aanvragen voor bepaalde en onbepaalde tijd per jaar leidt tot het afgeven van documenten (90% inwilliging). Indien voor het heffen aan documentleges f 44,- ( 20) wordt geheven, zullen de inkomsten van de IND met f worden verhoogd. Hierbij is tevens rekening gehouden met een aantal van verlengingen. Ter compensatie voor de extra administratieve werkzaamheden voor de VD s is voorzien in een maximumbijdrage aan de VD s van f 17,60 ( 8) per afgegeven document inclusief de kosten van het administratiekantoor. In een nader te plannen overleg tussen de IND en de VD dient hierover nog afstemming plaats te vinden. Op grond van de EU-regelgeving geldt het legestarief voor documenten van f 44 eveneens voor EU/EER-onderdanen. Documenten Vergunningen (on)bepaalde tijd % voork. Aantallen Tarief leges in NLG Tarief leges in Euro Opbrengsten in NLG Opbrengsten in Euro , Verlengingen , f Bijdrage VD s ,62 8 -/- f / Verhoging inkomsten 2002 f C. Heffen van leges voor verlengingen Bij het heffen van leges voor de afdoening van aanvragen om voortgezet verblijf is eveneens sprake van een aanvraag om toelating als bedoeld in artikel 16 lid 2 VW 94. Artikel 24 lid 2 van de VW 2000 kan eveneens onder een afdoening van een aanvraag een afdoening van een aanvraag om voortgezet verblijf worden verstaan. Bij verlengingen per jaar leidt dit voor de IND tot verhoging van de inkomsten van f waarbij eveneens rekening is gehouden met een legestarief van f 33 ( 15) en f 77 ( 35) en met een bijdrage voor de VD s van maximaal f 17,60 ( 8) voor de extra administratieve werkzaamheden. 16

17 Op grond van de EU-regelgeving is voor verlengingen hetzelfde tarief gesteld als bij een aanvraag voor vergunning van bepaalde tijd, waarbij een maximum is gehanteerd van f 35. % voork. Aantallen Tarief leges in NLG Tarief leges in Euro Opbrengsten in NLG Opbrengsten in Euro Verlengingen Lid EU/EER 15% Niet EU/EER 85% , f Bijdrage VD s f 17,60 -/- f / Verhoging inkomsten 2002 f Voor de in de berekening gehanteerde aantal verlengingen en het gehanteerde percentage voorkomen is uitgegaan van realisatie

18 3.2 Effect verhoging leges naturalisatie Zoals uit 2.2 blijkt maakt de IND een verlies van f 110,50 per naturalisatie -aanvraag. Wanneer er per naturalisatie-aanvraag kostendekkend wordt gewerkt, dienen de leges naturalisatie te worden verhoogd. Aanpassing van de Besluit Naturalisatiegelden 1997 is hiervoor noodzakelijk. De volgende legesaanpassingen zijn noodzakelijk om kostendekkend te werken. Huidig legestarief Bestemd voor de IND Verhoging ter compensatie Bestemd voor de IND ná verhoging leges (f) Bestemd voor de IND ná verhoging leges ( ) Enkelvoudig verzoek (hoog) f 500 f 300 f 100 f Enkelvoudig verzoek (laag) f 250 f 50 f 125 f Gemeenschappelijk verzoek (hoog) f 700 f 300 f 100 f Gemeenschappelijk verzoek (laag) f 450 f 50 f 125 f Conform de ontwerpbegroting wordt voor het jaar 2001 een instroom verwacht van naturalisatie-aanvragen. Deze aanvragen leiden ongeveer tot aanvragen waar leges voor geheven worden. Aangezien de wijziging op de Rijkswet Nederlanderschap op 1 januari 2002 in werking treedt, wordt verwacht dat in verband met uitbreiding van de doelgroep voor optie s het aantal naturalisaties afneemt. Verondersteld wordt dat deze afname circa 15% zal bedragen. In het kader van deze ontwikkelingen is in plaats van de in de ontwerpbegroting genoemde instroom van gerekend met een instroom van naturalisatie -aanvragen, die tot ongeveer aanvragen leiden waar leges voor geheven wordt. Afgezet tegen de ontwerpbegroting 2001, leidt wijziging van de leges op basis van kostendekkendheid tot verhoging van f aan inkomsten. Zonder deze verhoging zal de opbrengst aan leges met 15 % dalen. Verhoging opbrengsten Leges naturalisatie % Aantallen voorkomen Tarief leges bestemd voor IND Opbrengst leges IND Opbrengst hoog tarief 58,6% f 400 f Opbrengst laag tarief 41,4% f 175 f Totaal (f) Totaal ( ) f Ontwerpbegroting /- f / Verhoging inkomsten 2002 f Schadeloosstelling gemeentes Op grond van artikel 108 Grondwet en de Financiële Verhoudingswet 1997 hebben gemeenten het recht om schadeloos gesteld te worden voor taken die zij voor de rijksoverheid uitvoeren. In dit kader dienen niet alleen de leges te worden verhoogd om als IND kostendekkend te kunnen werken, maar is verhoging eveneens noodzakelijk om gemeentes schadeloos te stellen. Het resultaat van een naturalisatie-aanvraag bij een gemeente is als volgt samengesteld (zie rapport Evaluatie onderzoek Besluit Naturalisatiegelden 1997 van Deloitte & Touche d.d. 8 oktober 1999). 18

19 Resultaat per aanvraag Naturalisatie Gemeente %Voorkomen Bruto Netto Totaal Opbrengst Opbrengst (f) Opbrengst enkelvoudige 88,6% f 200 f 177,20 aanvraag Opbrengst meervoudige 11,4% f 400 f 45,60 aanvraag Netto opbrengst f 222,80 Kosten per Naturalisatie * f 263,33 Resultaat -/- f 40,53 * De kosten van naturalisatie zijn gecorrigeerd met de tijdsbesteding van 34 minuten die betrekking heeft op het inburgeringsgesprek, aangezien deze werkzaamheden bij het inwerking treden van de Gewijzigde Rijkswet op het Nederlanderschap per 1 januari 2002 niet meer bij de gemeentes worden uitgevoerd. Na aftrek van de kosten blijkt dat de gemeenten gemiddeld f 40,53 verlies maken per naturalisatie. De leges dienen in dit geval met f 41 ( 19) te worden verhoogd om de gemeenten schadeloos te stellen. Onderstaand overzicht geeft inzicht in de aanpassing van de leges indien zowel de IND als de gemeenten voor naturalisatie kostendekkend werken. Huidig legestarief Verhoging ter compensatie Nieuw legestarief Gemeente IND Enkelvoudig verzoek (hoog) f 500 f 41 f 100 f 641 Enkelvoudig verzoek (laag) f 250 f 41 f 125 f 416 Gemeenschappelijk verzoek f 700 f 41 f 100 f 841 (hoog) Gemeenschappelijk verzoek (laag) f 450 f 41 f 125 f 616 Indien de bedragen worden omgezet naar euro s, leidt dit tot de volgende tarieven. Huidig legestarief Verhoging ter compensatie Nieuw legestarief Gemeente IND Enkelvoudig verzoek (hoog) Enkelvoudig verzoek (laag) Gemeenschappelijk verzoek (hoog) Gemeenschappelijk verzoek (laag) De mogelijkheden van het verhogen van de leges voor naturalisatie moet als beperkt worden ingeschat. Aangezien er op grond van de RWN een nieuwe inburgeringstoets wordt ingevoerd, waarvan de kosten in rekening van de aanvrager wordt gebracht, zullen de kosten van naturalisatie al fors toenemen. Voorts is de kostendekkendheid reeds relatief hoog. Voorgesteld wordt de leges naturalisatie slechts te verhogen met het bedrag dat nodig is om de kostendekkendheid van de werkzaamheden die door de gemeenten worden uitgevoerd te realiseren. 19

20 4. Conclusie Samenvatting In de hiervoor weergegeven hoofdstukken zijn voor regulier verblijf en naturalisatie verschillende mogelijkheden uitgewerkt die tot verhoging leiden van de opbrengsten voor de IND. Visa is buiten beschouwing gebleven aangezien er geen relatie bestaat tussen de inkomsten van de IND aan Visaleges en de door de IND verrichte werkzaamheden inzake een visumaanvraag. Resumerend betreft het de volgende varianten. Verhoging Inkomsten IND Regulier verblijf Verhoging leges regulier 50% f Verhoging leges regulier 100% f Heffen documentleges f Heffen leges verlengingen f Naturalisatie Verhoging leges naturalisatie f Conclusie Voorgesteld wordt om de leges voor regulier verblijf met circa 50% te verhogen tot 20 (f 44) en daarnaast documentleges en leges voor verlengingen van vergunningen voor bepaalde tijd te heffen van 15 (f 33) voor leden EU/EER en 35 (f 77) voor niet leden EU/EER. In verband met de schadeloosstelling van de gemeentes wordt daarnaast geopteerd voor het verhogen van de leges naturalisatie voor het gemeente gedeelte (f 41), dit ter compensatie van de door de gemeente gemaakte kosten inzake een naturalisatie -aanvraag. Deze verhoging van de leges heeft geen invloed op de opbrengsten van de IND. De voorgestelde verhogingen leiden tot een totale meeropbrengst voor de IND van f 13,2 mln ( 6 mln.). Daarmee kan de reeds ingeboekte taakstelling van f 5 mln. worden ingevuld vanaf 2002 en kunnen de resterende extra middelen worden ingezet voor het afdekken van nog resterende financiële knelpunten van de IND. De taakstelling van f 5 miljoen in 2001 zal op een andere wijze dienen te worden ingevuld. Gelet op de doorlooptijd van de noodzakelijke wijzigingen van de regelgeving en het daaraan gekoppelde adviestraject mag in 2001 geen verhoging van de opbrengsten leges worden verwacht. De verhoging van de leges naturalisatie ter compensatie van de kosten van de gemeenten zal nog voorgelegd worden aan de VNG. De uitkomsten van dit overleg kunnen aanleiding zijn voor een aanpassing van het tarief. De kosten voor gemeenten, VD en derden die worden gemaakt voor het innen van de leges regulier, voor documentleges en leges voor verlengingen zullen worden vergoed. Met de kosten hiervan is rekening gehouden. 20

21 De voorgestelde maatregelen leiden tot de volgende wijzigingen van de hoogte leges. Regulier verblijf Huidige Tarief Tarief bij kostendekkendheid Voorgesteld Tarief (f) (verhoging 50%) Voorgesteld Tarief ( ) (verhoging 50%) Vergunning voor bepaalde tijd Lid EU/EER f 35 f 35 f < 12 jaar niet EU/EER f 50 f f > 12 jaar niet ER/EER f 125 f f Vergunning voor onbepaalde tijd Lid, niet lid EU/EER f 500 f f Regulier verblijf Huidige Tarief Voorgesteld Tarief (f) Voorgesteld Tarief ( ) Documentleges - f Verlengingsleges Lid EU/EER - f Niet lid EU/EER f Naturalisatie Huidige Tarief Tarief bij kostendekkendheid gemeentes Voorgesteld Tarief (f) Voorgesteld Tarief ( ) Enkelvoudig verzoek (hoog) f 500 f 541 f Enkelvoudig verzoek (laag) f 250 f 291 f Gemeenschappelijk verzoek (hoog) f 700 f 782 f Gemeenschappelijk verzoek (laag) f 450 f 529 f