Werkstuk NaSk Vuur 5,4. Werkstuk door een scholier 3007 woorden 22 april keer beoordeeld. Vuur. De Magie van het Vuur

Transcriptie

1 Werkstuk NaSk Vuur Werkstuk door een scholier 3007 woorden 22 april ,4 128 keer beoordeeld Vak NaSk Vuur De Magie van het Vuur Vuur, het onmisbare element. Het vuur zelf, het levensvuur (de passie, elan, energie), het lichaamsvuur (kundalini, prana, energie). We ontsteken de vuren tijdens belangrijke festiviteiten. Ons innerlijk vuur brandt hoogoplaaiend tijdens onze meest speciale gebeurtenissen in ons leven. Vuur is magisch, vuur is warmte, vuur is licht. Vuur is zowel scheppend als vernietigend. As is het restant. Het vuur Je kunt zelf vuur maken, dat is niet zo gewoon als het lijkt. Wanneer je vuur maakt, creëer je een enorme bron van energie. Voel de hitte van het vuur in de kaars of in de kachel, luister naar het geknetter wat vuur in verbinding met bijvoorbeeld hout teweeg brengt. Ruik aan het vuur. Vuur kun je proeven door dichtbij te komen, de afscheidingsgassen vallen op je tong, hoe smaakt vuur? Wat is vuur voor jou? Kun je vuur inhoudelijk begrijpen? Leg een vuurboekje aan, noteer daarin jouw vuur-ervaringen. Aanmaken van een vuurtje Het kan natuurlijk best wel eens gebeuren dat je ergens in de bush-bush bent en je wilt een vuurtje maken. Normaal pak je dan je rugzak open en je haalt er drie kilo springstof uit. Daarmee krijg je wel een vuurtje. Maar wat doe je nu als je helemaal per ongeluk expres toch niet een lading TNT bij de hand hebt, evenals een flesje wonderolie of meer van dat soort spullen??? Gespleten hout Als het een heeeeeeeeele poos heeft geregend en alles echt zeiknat is, dan kan je het beste dikke balken splijten. Het binnenste van zo'n balk is vaak nog wel droog... Berkenschors De schors van de berkenboom (inderdaad die wit geverfde boom) bevat een soort olie. Dat wil dus best wel branden. Harsmannetjes Dit zijn die witachtige bolletjes die je vindt op dennenbomen. Er zit daar ook wat olie in, dus dit brandt ook weer goed. Het ruikt tevens ook nog lekker (maar dat is persoonlijk) Kaarsvet Pagina 1 van 8

2 Als je je luciferkoppen in kaarsvet doopt, zijn ze waterafstotend geworden. Als je ze weer wilt gebruiken, kan je het kaarsvet er voorzichtig vanaf proberen te halen. Verschillende soorten vuren Voorbeeld Naam Omschrijving Pyramide vuur De basis voor elk vuur. Je bouwt de piramide door van binnen naar buiten hout tegen elkaar te zetten, dat dikker wordt naar gelang je verder van de kern afkomt. Laat aan de windkant de zogenaamde stookgang open, waardoor het vuur kan worden aangestoken. Commando-vuur In een steile wand wordt vlak onder de rand een gat gegraven, waarin het vuur wordt gestookt. Loodrecht hierop maak je een gat, waardoor de vlammen omhoog komen en waarop je een pan kunt zetten. Het vuur kan alleen in redelijk stevige grond worden gegraven. Let op dat de schuin gegraven ingang naar de wind staat. De vlammen komen dan omhoog. Je stookt het vuur door hout toe te voegen door de horizontale of schuine ingang. Dakotavuur Dit vuur is een variant op het commandovuur. Je graaft als het ware een tunnel in de grond, waarin het vuur wordt gestookt. Ook dit vuur kan alleen in stevige grond worden aangelegd. Bij dit vuur ontstaat weinig warmteverlies. Houthakkersvuur Het houthakkersvuur is een simpel kookvuur. Je legt twee moeilijk brandbare stammen of rijen stenen naast elkaar, waartussen zo een geul ontstaat. Aan de windkant is die geul het breedst en loopt dan langzaam naar elkaar toe. Daarboven wordt met enkele V-stokken een constructie gemaakt waar je een pan aan kunt ophangen. Jagersvuur Het jagersvuur is eigenlijk het basisprincipe van het hiervoor beschreven houthakkersvuur. Hier worden de pannen echter onmiddellijk op de twee moeilijk brandbare stammen geplaatst. Je kunt eventueel kookstaven of een kookplaat gebruiken om de pannen op te zetten. Kraanvuur Het kraanvuur ontstaan door met een lange tak een pan boven een teepeh (=piramide) -vuur te hangen. Pagodevuur Het pagodevuur wordt veel toegepast wanneer een groot vuur moet worden gemaakt, bijvoorbeeld een kampvuur. Rond een teepeh-vuur worden stammen van dik naar dun opgestapeld. Reflectorvuur De reflector wordt gemaakt van stevige, moeilijke brandbare stammen. De vlammen behoren door de wind tegen de reflector te worden geblazen. Je kunt aluminiumfolie tegen de reflector doen, waardoor het reflecterend effect nog wordt vergroot. Je kunt dit vuur maken als er iets geroosterd moet worden, maar ook als het erg koud is, want dan maak je zo'n vuur voor de opening van de tent. Stervuur Dit is een vuur dat lang kan doorbranden zonder dat je het bos in hoeft om nieuw hout te halen. Je schuift namelijk gewoon de dikke balken (bijvoorbeeld eik en beuk), die met hun uiteinden in het vuur zijn gelegd, iets meer naar het midden. Eigen Mening: Ik vind vuur zeer gevaarlijk! Waarom? Als het te warm is kun je er blijvende littekens aan over houden. Voor kinderen onder de 11 jaar is vuur zeer gevaarlijk. Ze weten meestal niet hoe ze ermee moeten omgaan. Verbranding Pagina 2 van 8

3 De verbranding is het resultaat van de botsing tussen zuurstofmoleculen en die van een brandstof. De lucht wordt gebruikt als oxidatiemiddel in het merendeel van de industriële verbrandingen. De lucht heeft een hoog gehalte aan stikstof (N2 : 79 % ; O2 : 21 % en Ar) waardoor de waarschijnlijkheid van een botsing van zuurstofmoleculen met die van de brandstof aanzienlijk verminderd wordt. De stikstof is een nutteloze thermische ballaststof. Onze oplossingen voor de verbranding kunnen in werking gesteld worden om vier hoofdobjectieven op het gebied van industriële toepassingen te bereiken. Hun doeltreffendheid hangt af van de graad van de zuurstoftoevoer : - verbetering van het thermisch rendement, - verbetering van de warmteoverdracht, - verbetering van de karakteristieken van de verbrandingsvlam, - vermindering van het volume der rookgassen. Oplossingen voor de zuurstofverbranding : Er bestaan drie grote technologieën die gericht zijn op het verrijken van het oxidatiemiddel met zuurstof : - De globale verrijking van de verbrandingslucht Men voegt zuurstof toe aan de verbrandingslucht nog voor dat dit mengsel de verbrandingszone bereikt. Dit is de goedkoopste oplossing. - De lokale verrijking met een lans De zuurstof wordt geïnjecteerd met lansen, waardoor er een optimale thermische overdracht naar het gesmolten product plaatsgrijpt. - De zuurstofbranders Het oxidatiemiddel bestaat exclusief uit zuurstof. Deze oplossing kan aangewend worden als het product een hoog vermogen per kilogram bezit. Wij hebben de branders ALGLASSTM op punt gesteld, speciaal voor dergelijke toepassingen. Waterstof Waterstof is één van de voornaamste chemische elementen in het universum. Waterstof kan aangewend worden als brandstof in een verbrandingsmotor of brandstofcel. (zie hierboven) Waterstof wordt reeds geproduceerd voor gebruik in de (chemische) industrie. De eenvoudigste manier om waterstof te produceren is door elektrolyse. Hierbij wordt water onder invloed van elektrische stroom omgezet in waterstof en zuurstof. Dit proces is eenvoudig en zeer goed gekend maar energie-intensief. De efficiëntie bedraagt 50-85%. Momenteel wordt het grootste deel van de waterstof geproduceerd uit fossiele brandstoffen aan de hand van thermochemische reformtechnieken. Reforming is een chemisch proces waarbij H-houdende brandstoffen in aanwezigheid van stoom en/of Pagina 3 van 8

4 zuurstof worden omgezet in een H2-rijk gasmengsel. De belangrijkste thermochemische reformtechniek is stoomreforming van aardgas. De efficiëntie van stoomreforming bedraagt 70-80% De productie van waterstof uit biomassa is ook mogelijk maar bevindt zich nog in een ontwikkelingsfase. De productie van waterstof kan centraal of on-site gebeuren. Daarnaast is er nog de mogelijkheid om waterstof aan boord van het voertuig te produceren in een reformer. Milieu De milieu-impact van voertuigen op waterstof wordt bepaald door het productieproces van waterstof. Reforming uit aardgas heeft lagere broeikasgasemissies en een lager verbruik in vergelijking met elektrolyse (voor de Belgische elektriciteitsmix). De productie van waterstof via elektrolyse heeft enkel een lagere emissies indien gebruik gemaakt wordt van electriciteit opgewekt uit hernieuwbare bronnen (zonne-energie, waterkracht, windenergie). Waterstof kan worden gemaakt uit alle primaire energiedragers (aardgas, aardolie, kolenvergassing). Marktsituatie De productiekost van waterstof (via stoomreforming) is momenteel nog vrij duur: meer dan 1 per liter benzine-equivalent. Waterstofproductie-eenheden op basis van elektrolyse zijn beschikbaar en hebben volgens de fabrikant een verbruik van 3.9 kwh/nm3 (of 13 kwh/lbenzine-equivalent). Meer informatie over de technologie kan je vinden op Het aanleggen van een pijpleiding distributienetwerk voor waterstof is vergelijkbaar met het aanleggen van een pijpleiding voor aardgas. Momenteel bestaat er in België reeds een waterstofdistributienetwerk voor leveringen aan de industrie. In Munchen werd in het kader van een demonstratieproject een tankstation gebouwd waar zowel gasvormig als vloeibaar waterstof getankt kan worden. In het kader van het CUTE-project werden in 10 Europese steden tankstations gebouwd Branders en brandstof Het belangrijkste onderscheid in de brandstofsoort is de calorische waarde van brandstof. De calorische waarde geeft aan hoe snel een brandstof in staat is 1 kg water van 14.5 graden Celsius naar 15,5 graden Celsius, bij atmosfeerdruk, te verwarmen. De verbrandingswaarden van brandstoffen zijn o.a. hout 16 gj/m3; benzine 33 gj/m3; dieselolie 36 gj/m3; spiritus 18 gj/m3; butaan 110 gj/m3; propaan 94 gj/m3. waarbij gj staat voor gigajoule. Dit geeft al aan dat de ene brandstof sneller een liter water zal verwarmen dan de andere brandstof. Maar wat betekent de brandstofsoort verder nog voor de eigenschappen en toepassingen van de brander. Veel! Om dit duidelijker te maken eerst een stukje over de eigenschappen van de brandstoffen: petroleum, In Nederland zie je petroleumstellen bijna alleen nog op de rommelmarkt maar nog niet zo lang geleden werd er, in het normale huishouden, nog volop op gekookt (huisbrandolie). Er verdampt heel weinig en petroleum is daardoor weinig explosief en geschikt om mee in de voortent van je tent te koken. Het stink echter behoorlijk dus het vullen van de tank moet je niet in je tent doen. Gezien de kwetsbaarheid van textielvezels voor dit soort stoffen is dit sowieso niet aan te raden. Pagina 4 van 8

5 Petroleum moet altijd voorverwarmd worden en in het beginstadium roet de brander erg veel. Op dit moment worden petroleumbranders in de buitensport haast niet meer gebruikt. Petroleum is in Afrikaanse en Aziatische landen wel (regionaal) goed verkrijgbaar. In Amerika wordt petroleum 'kerosene' genoemd (niet te verwarren met onze 'kerosine' dat daar 'jetfuel' genoemd wordt), in Franssprekende landen 'petrole' en in Spaanssprekende landen 'petroleo'. spiritus Brandstof op alcoholbasis. Bevat ethanol (ethylalcohol) en toevoegingen, om het drinken van spiritus te ontmoedigen; het percentage alcohol is namelijk niet zo goed voor je lichaam en door de toevoegingen wordt de accijns betaling ontlopen. In het buitenland wordt als toevoeging Methanol gebruikt (in Nederland een mengsel van methanol, aceton,pyridine en andere stoffen), de blauwe kleurstof wordt toegevoegd om duidelijk te maken dat de stof niet drinkbaar is. Zowel Methanol als pyridine zijn stoffen die voor de mens zeer ongezond zijn. Rødsprit - onder deze naam is spiritus in Scandinavië te koop - is Methanol met onsmakelijke toevoegingen. Methanol heeft een hogere verbrandingswaarde en presteert dus beter, maar Methanol is tevens zeer giftig. Spiritusbranders werken heel simpel, de vloeistof zit in een open 'schaaltje'. Door een vlam direct met de brandstof in contact te brengen, gaat deze branden. Doordat er maar een kleine hoeveelheid brandstof is en weinig dampen, krijg je geen steekvlammen. Het vuur wordt gedoofd door de zuurstoftoevoer af te sluiten: een stukje metaal wordt over het schoteltje geschoven waardoor de vlam dooft. Dampen vormen bij spiritus geen probleem, in de tent koken is daardoor mogelijk. (met alle muggen in Scandinavië begrijp je direct dat spiritus daar zo populair is). Maar een vriend van ons claimt dronkenschap ten gevolge van het koken in de tent, met een spiritusbrander! Een alerte lezer van deze site attendeerde ons ook op gevaar dat het omschoppen/omgooien van de brander in de tent zou kunnen inhouden: de spray van brandende alcohol kan dramatische gevolgen hebben. Waarmee maar weer eens bewezen is dat koken in de tent eigenlijk nooit handig is! De verkrijgbaarheid van spiritus buiten europa is echter niet groot. In Spaanssprekende landen wordt spiritus 'espiritu' genoemd of 'espiritu de vino', in Franssprekende landen 'espirit-de-vin' of alcool. Spiritus is niet goed bruikbaar bij lage temperaturen, tenzij er extra hulpmiddelen gebruikt worden. gas Kan butaan, propaan, of een mengsel van butaan en propaan zijn. Gasbranders zijn verkrijgbaar met grote (losse) gasflessen, voor het koken voor grotere groepen of in boot, caravan of camper maar ook in de zogenaamde Camping Gaz variant; kleine doorprikblikjes of ventieltankjes waar de brander zelf opgeklikt wordt. Deze soorten zijn voor rugzakgebruik het meest geschikt. Ook een aantal andere merken / branders maken gebruik van losse gastankjes, die niet altijd onderling uitwisselbaar zijn. In Noord Amerika (Coleman is de huidige eigenaar van Camping Gaz) en in de meeste Europese landen,goed verkrijgbaar, maar daarbuiten slecht verkrijgbaar. Het gas wordt vloeibaar omdat het in de tank is samengedrukt. De tankjes staan dus altijd onder druk. De stoffen propaan en butaan zijn erg explosief. Pagina 5 van 8

6 Koken in de tent is hierdoor uit den boze, vervoer van de tankjes en vliegtuigen idem dito. Opslag in een warme auto is eigenlijk onverantwoord. Het zijn wel 'schone' brandstoffen, vervuiling van de brander komt minder voor dan bij benzinebranders. Lage temperaturen zijn voor de gasbrander vaak niet weggelegd, tenzij het gasmengsel aangepast wordt, bijvoorbeeld door het propaangehalte te verhogen, hoe meer propaan, hoe beter de brander zal presteren bij lage temperaturen. In de bergen is het ophogen van het gehalte propaan van minder belang want hoe hoger, des te lager de luchtdruk, hoe beter het gas stroomt, hoe beter gasbranders het doen. De verpakking van Camping Gaz is altijd butaan (niet geschikt voor winterkamperen). Butaanverpakking heeft internationaal altijd de kleur blauw, propaan is in grijze verpakking opgeslagen. Gasflessen zijn berucht voor hun ongelukken bij onzorgvuldig gebruik. Gastankjes moeten mee teruggenomen worden uit de natuur en zorgvuldig afgevoerd. Dat is niet overal goed mogelijk waardoor de tankjes redelijk milieuvervuilend zijn. Gas verwarmt niet zo goed als benzine en is dus duurder in het gebruik en de literprijs van gas is hoger dan van benzine. In franssprekende landen worden gastankjes vaak aangeduid met 'bonbonne de gaz', in het spaans wordt gesproken over 'gas' of 'butano' Benzine autobenzine gelood/super. Aardolieproduct. Hoge calorische waarde, maar de slechtste keus uit gezondheidsoogpunt gezien. Autobenzine bevat sowieso allerlei toevoegingen die voor automotoren ongetwijfeld heel goed zijn, maar het milieu en het menselijk lichaam reageren daarop echter slecht. Het lood uit de loodhoudende benzine wordt niet verbrand. In de tent of zelfs onder de luifel koken is daarmee - eigenlijk - onmogelijk gemaakt. In sommige landen is de benzine zo vervuild, dat elke dag de brander schoonmaken tot routine wordt. De werking van de benzinebrander: de brandstof in de tank wordt op druk gebracht door te pompen. De brandstof wordt: of in de brandkop gebracht en verdampt, of wordt over de branderkop heen gevoerd en door de warmte die daar al is (door de voorverwarming) vergast. De brander brandt dus op vergaste benzine. De brandstoffles moet dus altijd bestand zijn tegen druk waardoor niet elke fles geschikt is. Voor de vervolgeigenschappen: zie de overige benzine. In het spaans heet benzine 'gasoline', in het frans 'essence' benzine: autobenzine ongelood. Ondanks de naam bevat ook ongelode benzine restjes lood. Alle benzine bevat benzeen. Alle benzine is zeer vluchtig en dus explosief. Benzinebranders functioneren goed bij lage temperaturen, benzine is goed verkrijgbaar en is relatief goedkoop. Loodvrije benzine daarentegen is weer niet overal goed verkrijgbaar en niet alle benzinebranders werken goed op loodvrije benzine. Benzine stinkt en kleine druppels uit slang of kleine lekkages veroorzaken al een penetrante geur die overal intrekt. Brandstoffles en voedsel in dezelfde rugzak zou je moeten vermijden maar dit is in de praktijk niet Pagina 6 van 8

7 altijd doenlijk. Het vullen van de brandstoffles moet zorgvuldig gebeuren en daarbij is knoeien op de handen haast niet te voorkomen. Je krijgt het maar moeilijk van je handen en benzine in voedsel is, net als bij spiritus, erg ongezond en onsmakelijk. Sommige benzinebranders moeten voorverwarmd worden (met pasta of andere brandstof). Veel benzinebranders zijn niet of moeilijk regelbaar. Brandstofflessen die van de brander zelf zijn los te koppelen, verdienen de voorkeur: dit is veiliger en gemakkelijker bij het vullen en vervoeren. In de prijsvergelijking tussen de soorten branders moet de prijs van de brandstoffles dan wel worden meegerekend. In het spaans heet loodvrije benzine gasoline sin plombo, in het frans 'essence sans plomb' benzine: kookpuntbenzine. Hiermee wordt wasbenzine (merknaam:coleman fuel) bedoeld. Wordt ook onder de Engelse naam 'white spirit' aangeboden. Coleman fuel is iets duurder dan wasbenzine. Bij gebruik van wasbenzine moet soms voorverwarmd worden, met Coleman fuel is dit meestal niet nodig. Wasbenzine heet in het frans 'essence filtre blanche, in het spaans 'gasolina de lavado'. Kookpuntbenzine is relatiefschoon, functioneert goed bij lage temperaturen, maar is duurder dan gewone benzine en niet overal verkrijgbaar. Wasbenzine, dat dezelfde eigenschappen heeft, is veel voordeliger en is beter verkrijgbaar. diesel Is eigenlijk niet bedoeld voor kampeertoepassingen. Het is 'ontworpen' voor een andere verbrandingsmanier dan 'gewone' benzine en vraagt om een andere, zwaardere constructie van de verbrandingsmotor. Toch zijn er branders die er mee overweg kunnen. Diesel levert per liter meer warmte dan benzine. Diesel is (net zo) explosief en vaak onzuiverder dan autobenzine, vooral in niet -Westerse landen. Dieselverbranding levert roet. Dit is weliswaar minder vervuilend dan Co2 maar voor de menselijke longen zeker niet aanbevelenswaardig. Bovendien vervuild de brander daar erg door. De brander moet regelmatig schoongemaakt worden. De verkrijgbaarheid is wereldwijd goed, maar meestal is de lokale diesel nog meer vervuild dan in het westen al het geval is. Niet elke brander is geschikt voor diesel. In multifuelbranders is het, (al dan niet met een speciale nippel), wel een goede uitwijkmogelijkheid wanneer andere brandstof niet voorhanden is. In het Spaans wordt diesel aangeduid met de naam 'diesel', in het Frans 'gas-oil'. kerosine Ook deze brandstof is primair voor een ander doel bestemd, namelijk als brandstof voor straalmotoren. Meestal 'vliegtuigbrandstof' genoemd of 'jetfuel'. De meest zuivere vorm van petroleum en daardoor is de amerikaans/ engelse term 'kerosene' (met een 'é') nog wel eens verwarrend, omdat daar petroleum mee bedoeld wordt. Ook dit is dus een aardolieproduct en zit qua verbrandingswaarde tussen benzine en diesel in. Als brandstof zeker geschikt maar het bevat wel giftige dampen en de verkrijgbaarheid is niet groot. Pagina 7 van 8

8 paraffine Eveneens een aardolieproduct, maar minder geraffineerd dan benzine. Is in Afrika goed verkrijgbaar en kan in noodgevallen, in een multifuelbrander, dienst doen. Wordt maar zelden toegepast. In het spaans heet het 'parafina', in het frans heeft het dezelfde naam als in het Nederlands. Uiteraard beïnvloeden bovenstaande eigenschappen de eigenschappen van de branders die deze brandstof gebruiken, lees daar meer over op de bladzijde brandersoorten. De veiligheid bij het gebruiken van branders verdient extra aandacht. De gebruiker van de brander kan daar zelf al veel aan doen, je leest daar meer over op bladzijde veiligheid en onderhoud Pagina 8 van 8