NGN s Insectenboek. Kort over NGN.. kweekt, waarom insecten eten een duurzame oplossing is voor grote problemen in

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "NGN s Insectenboek. Kort over NGN.. kweekt, waarom insecten eten een duurzame oplossing is voor grote problemen in"

Transcriptie

1 NGN s Insectenboek Hallo! Wil jij je spreekbeurt houden over het eten en kweken van insecten? Dan ben je bij ons aan het juiste adres! Want in NGN s insectenboek vind je alles wat je moet weten over het eten van insecten en hoe je insecten kunt kweken. Veel leesplezier! Kort over NGN.. NGN staat voor New Generation Nutrition. Wij hebben veel kennis over hoe je insecten kweekt, waarom insecten eten een duurzame oplossing is voor grote problemen in de wereld. NGN houdt zich ook bezig met het maken van voer waar insecten in zitten. Hiervoor worden een hele hoop testen en onderzoek gedaan in onze minifabriek. Een minifabriek voor minidiertjes!

2 Entomofagie: Wat is dat? Het eten van insecten wordt entomofagie genoemd. In een groot deel van de wereld worden sommige insecten of de larven ervan gegeten. Vooral in tropische gebieden maken insecten al deel uit van het dieet. Maar zelfs nu eet je al insecten, zonder dat je het weet! Schrik niet, insecten eten is gezond. Insecten bevatten namelijk een hoop eiwitten en die heb je nodig als voeding voor je lichaam. Product Bessen Gemalen paprika Chocolade Blik maïs Maïsmeel Tomatensaus Tarwemeel Aanwezigheid van insecten per 100 g 1 insect 300 microscopische fragmenten 80 microscopische fragmenten 2-3 mm grote larve 2 insecten (Duurzaaminsecteneten.nl, z.d.) 30 vliegeieren of 2 maden 125 microscopische fragmenten Wist je dat... er al ongeveer 2 miljard mensen op de wereld dagelijks insecten eten? En dat ook jij gemiddeld al 500 gram insecten per jaar eet?

3 Waarom insecten? Wereldwijd is er een groeiende vraag naar (eiwitrijk) voedsel. Dit hoofdstuk gaat over de impact van de voedselindustrie op de aarde en duurzaamheid. Allereerst: wat is duurzaamheid? Duurzaamheid is een breed begrip, maar het komt er in het kort op neer dat in een duurzame wereld mens (people), milieu (planet) en economie (profit) met elkaar in evenwicht zijn, zodat we de aarde niet uitputten. Als de 3 P s niet in harmonie zijn, lijden de elementen hieronder. Als winst bijvoorbeeld te veel prioriteit heeft, worden mens en milieu hiervan de dupe. Denk bijvoorbeeld aan kledingwinkels. Deze winkels verkopen vaak heel goedkope kleding, maar dat betekent helaas ook dat de mensen die die kleding maken onder erbarmelijke omstandigheden werken en weinig betaald krijgen. De People en de Profit zijn dan niet in balans. Door het kijken naar de ecologische voetafdruk kan je bepalen hoeveel ruimte er per persoon nodig is om alles wat die persoon verbruikt te produceren. In het westen gebruiken we per persoon meer ruimte dan de aarde per persoon te bieden heeft. Dit betekent dus dat we aan één aarde niet genoeg zouden hebben. Zo zou een Nederlander bijna 4 aardbollen nodig hebben met zijn levenswijze. Dat is natuurlijk veel te veel! Je kunt zelf kijken wat jouw voetafdruk is op de site van WNF. Wist je dat.. Insecten veel minder eten nodig hebben om te groeien dan andere dieren? 1,7 kg voer = 1 kg 2,5 kg voer = 1 kg 5 kg voer = 1 kg 10 kg voer = 1 kg Check ook eens dit filmpje!

4 De gevolgen.. Inmiddels weet je dat insecten een goed alternatief zijn voor vlees. Ook weet je dat de mens de aarde heel intensief gebruikt. Nu gaan we het eens hebben over de impact op de aarde als we vlees eten en vergelijken dit met het eten van insecten. Op dit moment wordt 68% van de bruikbare landbouwgrond gebruikt voor het maken van vlees. Dit is niet zonder gevolgen. 1. Broeikaseffect De aarde (en ook andere planeten) wordt omringd door een laag gassen: de atmosfeer of dampkring. Daarbij zijn ook een aantal gassen (zoals CO2 en waterdamp) die ervoor zorgen dat een deel van de warmte van de zon binnen de atmosfeer blijft, en het dus lekker warm blijft. Ze geven hetzelfde effect als een 'broeikas'! Dit is het natuurlijk broeikaseffect. Maar sinds 1850 gaat het mis, de industriële revolutie begint: fabrieken, auto's, het kappen van bossen enz. zorgen ervoor dat er veel te veel broeikasgassen in de lucht komen, en het broeikaseffect wordt versterkt. De temperatuur begint onnatuurlijk te stijgen ('opwarming van de aarde'), en er zijn ook gevolgen voor de hoeveelheid neerslag, het aantal orkanen... Al deze veranderingen samen noemt men de klimaatverandering, en die brengt heel wat problemen met zich mee voor de mens en voor de natuur.

5 Hieronder zie je een grafiekje die laat zien hoeveel uitstoot, energie en land de vlees- en melkproductie nodig heeft vergeleken met het meelwormen. Het is een lastige, dus neem hier even de tijd voor! 2. Ontbossing Ontbossing betekent dat bomen bewust worden gekapt voor het maken van hout, papier, voedsel en nog veel meer. Het komt vooral voor in gebieden in Latijns-Amerika, Afrika en Indonesië. Dit zijn de gebieden waar ontbossing op grote schaal voorkomt. De grootste oorzaak van ontbossing is de groei van de wereldpopulatie. Doordat er steeds meer mensen komen groeit ook de vraag naar producten als hout en papier. Ook de vraag naar landbouwgrond neemt hierdoor toe. Hierdoor worden soms zelfs bewust bossen in brand gezet om zo meer landbouwgrond te creëren. Er zijn een paar belangrijke, helaas negatieve gevolgen van ontbossing: 1. De samenstelling van de atmosfeer wordt ontregeld..veel te veel CO2 in de lucht! 2. Ontbossing veroorzaakt erosie. Dit betekent dat het land niet meer geschikt is om iets op te verbouwen of voor planten om te groeien. 3. Klimaatsverandering (de opwarming van de aarde) wordt nog meer gestimuleerd!

6 3. Verlies van biodiversiteit Als we het hebben over biodiversiteit, bedoelen we alle planten (flora) en dieren (fauna) die in een bepaald gebied leven. Door het intensieve landgebruik van mensen, wordt er veel bos gekapt. Je kunt je misschien voorstellen dat er een hele hoop dieren hun huis kwijtraken wanneer dat gebeurd. Ook veel plantensoorten kunnen door de impact van mensen niet meer voortbestaan. Dit betekent dat deze planten uitsterven en ook dieren die deze planten eten. Zo werkt het effect door in een cyclus. Check de cijfers!

7 Tijd voor een gesprekje.. Op deze poster zie je hoeveel vierkante meters land een dier nodig heeft om 1 kilo vlees te produceren.. Kijk zelf maar! Bespreek dit eens.. Wat vind jij van het grote verschil in landgebruik per diersoort? Wat vinden je klasgenoten? Waarom willen we toch zoveel vlees eten? Wat kunnen we doen om iedereen tevreden te houden en ook de aarde te beschermen?

8 Het eten van insecten voor mensen Wereldwijd is er een hongerpercentage van 12%. Dat betekent dat meer dan 1 op de 10 mensen in de wereld hongerlijdt. Moet je je eens voorstellen dat in jouw klas 1 van de 10 jongens of meisjes altijd honger heeft..dat is niet oké! Het eten van insecten is een kans om wereldwijde honger tegen te gaan. Insecten kunnen namelijk de voedingsstoffen bieden die mensen nodig hebben om gezond te leven. Daarnaast is het ook zo dat het aantal mensen op de aarde groeit, waardoor het een extra uitdaging is om iedereen te voeden. De verwachting is dat wij in 2050 met bijna 10 miljard mensen op de aarde rondlopen. Met de groei van de wereldbevolking, stijgt ook de vraag naar vlees. Naar verwachting stijgt de wereldwijde vraag naar vlees met 76% en in China zelfs met 276%! Dat is bijna het driedubbele van nu! 300% 250% 200% 150% 100% 50% Toename in vraag naar vlees van 2005 naar % Globaal Midden-Oosten en Noord Afrika Sub-Sahara Zuid-Azië (van Huis, 2015) De insecten die worden gegeten: Kevers (31 %) Rupsen (18 %) Wespen, bijen en mieren (15 %) Krekels en sprinkhanen (13 %) Cicades (11 %) Termieten, libellen, vliegen en overige (12 %) Wereldwijd zijn er ongeveer 2000 insectensoorten bekend die eetbaar zijn. Ongeveer 236 insectensoorten zijn al onderzocht en het blijkt dat deze erg gezond zijn. Insecten bevatten voldoende energie, eiwitten en andere voedingsstoffen die je nodig hebt om gezond te leven. Vooral het hoge ijzer en zink gehalte in insecten is opvallend, omdat dit ook in vlees van koeien, varkens en kippen voorkomt. De bekendste soorten zijn meelwormen, krekels en sprinkhanen. Deze bevatten ongeveer 20% eiwitten, waardoor ze een perfecte vleesvervanger zijn!

9 Waar eten mensen al insecten? In tropische landen worden de meeste insecten direct uit de natuur verzameld. Insecten komen daar namelijk direct in de natuur voor door het tropische, warme klimaat. Wat ook nog eens handig is, is dat insecten in tropische landen in grote hoeveelheden en in grote groepen leven. Daarnaast zijn de insecten een stuk groter dan in koude landen. Dit maakt het gemakkelijk om de insecten te vangen. Tot slot is er nog een voordeel: in tropische gebieden vinden geen koude winters plaats, waardoor de insecten het hele jaar leven. In alle groene landen op deze kaart hebben mensen al insecten in hun dieet! Lekkere snack! In Nederland koop je een lekkerbekje of bakje kibbeling op de markt. In China kun je hele andere snacks kopen! Kijk hier maar eens!

10 Het eten van insecten voor dieren Het eten van insecten kan ook worden ingezet bij het voeren van dieren. Denk bijvoorbeeld eens aan al die kilo s voer die kippen, vissen en huisdieren eten. Het voer wat op dit moment wordt gebruikt wordt steeds duurder en daarom worden insecten steeds interessanter als vervanger. In dierentuinen eten ook al veel dieren voer wat deels bestaat uit insecten. Koeien en varkens mogen op dit moment nog geen insecten als voer eten in verband met strenge wetgeving vanuit de overheid. Deze baardagame eet voer gemaakt van insecten! En deze aapjes ook! Op dit moment worden insecten voornamelijk als diervoeder gebruikt voor viskweek, vooral in West Afrika. Uit onderzoek is gebleken dat 25% tot 100% van het huidige diervoeder zou kunnen worden vervangen door insecten. Dit geldt niet alleen voor het voer van gevogelte, varkens en vissen, maar ook voor herkauwers zoals koeien en geiten. Daarnaast hebben onderzoekers in Noorwegen onderzocht en gedemonstreerd dat insecten als voer een goede bron is van eiwitten voor zalm.

11 Het kweken van insecten, hoe werkt dat? Het kweken van insecten kan al op een kleine schaal. Dat betekent dat je weinig nodig hebt om er mee te beginnen. Het kweken van insecten vraagt wel om een grote verantwoordelijkheid, insecten zijn dieren en die vragen stiekem best wat aandacht. Zo is het belangrijk dat de insecten genoeg voer krijgen, voldoende ruimte hebben en niet met teveel insecten in één huisje zitten! Welke insecten kun je kweken? Bijna alle insecten kun je kweken, zolang je maar weet hoe. Een aantal insecten die vaak worden gekweekt zijn: meelwormen, zwarte soldatenvliegen en treksprinkhanen. Meelwormen zijn de larven van de minder bekende meeltor. Deze soort behoort tot de familie van de zwartlijven uit de orde van de kevers, net als andere commercieel gekweekte soorten zoals de morioworm en de piepschuimworm. Oorspronkelijk was het leefgebied van de meeltor vermoedelijk beperkt tot Zuid-Europa. Door de wereldwijde handel heeft de soort zich verder kunnen verspreiden. De meeltor is een gladde, zwarte kever die 1,2 tot 2 cm groot wordt. Het insect heeft werkzame monddelen en voedt zich net zoals de larven met (afgeleide producten van ) granen, groenten, fruit en rottende bladeren of hout. De kevers hebben vleugels, maar zullen onder optimale omstandigheden zelden of nooit vliegen. Meelwormen zijn geelbruin met een bruine streep op het einde van elk lichaamsdeeltje. Ze voeden zich met dezelfde voedingsbronnen (bijvoorbeeld meel en wortels) als de kevers, maar kunnen ook andere insecten of vleesproducten verwerken. Daarnaast vertonen meelwormen (en evengoed de meeltor) kannibalistisch gedrag, vaak tegenover de minder weerbare levensfases zoals de eitjes en de poppen.

12 Zwarte soldatenvliegen of BSF komt van nature voor in het zuiden van de Verenigde Staten. De soort heeft zich sinds 1920 globaal verspreid over alle (sub)tropische regio s waaronder Centraal- en Zuid-Amerika, Azië, Australië en Zuid-Europa. De volwassen vlieg is zwart en heeft witte poten. Het lichaam is smal en ongeveer 2cm lang. In het volwassen stadium kan de vlieg zich maar zeer beperkt voeden. Dan overleeft het insect hoofdzakelijk op de vetreserves die aangelegd zijn tijdens de larvale fase. De vliegen hebben geen stekende, bijtende of zuigende monddelen. Hierdoor brengen ze geen ziektes over, in tegenstelling tot andere vliegsoorten. Ze worden dan ook niet aanzien als vector of pestsoort in de landen waar ze van nature voorkomen. In tegenstelling tot de vliegen hebben de larven wel altijd grote honger. Ze kunnen zich voeden met een organisch materiaal zoals plantenresten, dierlijke mest en zelfs lijken. Op energierijk voeder, zoals keukenafval, kunnen ze tot driemaal in gewicht verdubbelen per dag. Door hun sterke groei zorgen ze ervoor dat de larven van de huisvlieg zich niet kunnen ontwikkelen in hetzelfde substraat en dat het volume en de geurhinder (zoals van varkensmest) afneemt. Dankzij hun hoge eiwit- en calciumconcentratie, zijn de larven ook geschikt als dierenvoeder. De zwarte soldaten vlieg is niet geschikt voor mensen om te eten, probeer dat dus niet..

13 De treksprinkhaan is een rechtvleugelig insect. Het is de meest verspreide sprinkhanensoort en behoort tot de familie van de veldsprinkhanen. Op basis van morfologie en voorkomen zijn er verschillende ondersoorten. De bekendste zijn de Afrikaanse treksprinkhaan (Locusta migratoria migratorioides) en de Europese treksprinkhaan (Locusta migratoria migratoria). De treksprinkhaan kan twee fenotypes of fases vertonen: een solitaire en een gregaire fase. Bij lage populatie densiteit vertonen de sprinkhanen een solitair fenotype en leven ze verspreid, zijn ze cryptisch gekleurd en relatief inactief. Echter, wanneer de dichtheid van de populatie toeneemt kunnen deze dieren overgaan naar een gregaire fase waarin ze fel gekleurd zijn en zich samenvoegen (het moeilijke woord hiervoor is: aggregeren) tot grote zwermen.

14 Wat heb je nodig om insecten te kweken? Wat je precies nodig hebt, ligt aan de insectensoort die je wil kweken. Dit kun je vinden op de website van ons project Entomospeed. Wat je sowieso altijd nodig hebt: Een veilig onderdak, zoals een schuur of een kamer in jouw huis (dat zullen je ouders leuk vinden!) Kooien of bakken Een constante temperatuur Een constante luchtvochtigheid Een dag- en nachtritme, dus licht en donker! Voer En natuurlijk..insecten! Hey, Wat goed je bent aan het einde gekomen van dit spreekbeurtenpakket! We hopen dat je nu van alles kan vertellen over duurzaamheid, insecten en het eten van insecten. Nu is het jouw beurt om een hele mooie spreekbeurt te maken. Is ie af? Deel hem dan met ons! Dat vinden we hartstikke leuk. Succes! Contactgegevens New Generation Nutrition Deutertsestraat GV s-hertogenbosch Telefoon: Website:

Werkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect

Werkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect Werkstuk Aardrijkskunde Broeikaseffect Werkstuk door een scholier 1310 woorden 20 juni 2006 6,2 45 keer beoordeeld Vak Aardrijkskunde Het Broeikaseffect Inhoudsopgave Inleiding 1.0 Wat is het broeikaseffect?

Nadere informatie

Veel veld voor vlees, weinig veld voor groenten

Veel veld voor vlees, weinig veld voor groenten Voeding > 3 e graad > lesmateriaal > kniptekst Sociaal vlees? Voor de leerkracht: Knip op voorhand de tekst in stukken op de lijnen. Houd de stukken tekst per titel samen. Veel veld voor vlees, weinig

Nadere informatie

Tekstboekje Insecten, Havo 4

Tekstboekje Insecten, Havo 4 Tekstboekje Insecten, Havo 4 Elke tekst is voorzien van een kleine opdracht. De teksten hebben niveau F2 en F3 Tekst 1 Tekst 2 Tekst 3 Tekst 4 Insecten eten, Ja natuurlijk niveau 2/3 Opdracht: Verdeel

Nadere informatie

Het. Spreekbeurt pakket. Initiatief van:

Het. Spreekbeurt pakket. Initiatief van: Het Spreekbeurt pakket Antwoorden op vragen over de onderdelen van voeding, biologische voeding, suiker en tot slot voeding van de toekomst. Initiatief van: w Het KidsProef spreekbeurtpakket helpt je op

Nadere informatie

Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief

Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Conferentie Keuzes voor landbouw en veehouderij Huidige mondiale impact van veehouderij Biodiversiteit, aandeel 30% in mondiaal verlies

Nadere informatie

Jullie hebben met jullie groep één dag geen vlees gegeten. Hierdoor moet er minder vlees geproduceerd worden.

Jullie hebben met jullie groep één dag geen vlees gegeten. Hierdoor moet er minder vlees geproduceerd worden. Gebeurteniskaarten positieve gebeurteniskaarten Jullie hebben met jullie groep één dag geen vlees gegeten. Hierdoor moet er minder vlees geproduceerd worden. Jullie hebben samen betoogd tegen het kappen

Nadere informatie

VLP Werkstuk Ontbossing van de aarde

VLP Werkstuk Ontbossing van de aarde VLP Werkstuk Ontbossing van de aarde naam: Oliebol groep: 7 Inhoud inleiding Illegale houtkap sojateeld Palmolie Wat is ontbossing? Ontbossing in tropische regenwouden Wetten en regels hebben geen zin

Nadere informatie

Opwarming van de aarde

Opwarming van de aarde Leerlingen Opwarming van de aarde 8 Naam: Klas: In dit onderdeel kom je onder andere te weten dat er niet alleen een broeikaseffect is, maar dat er ook een versterkt broeikaseffect is. Bovendien leer je

Nadere informatie

Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 11

Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 11 Geogenie p. 76-83 Atlas p.... Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 5.. Amazoniië,, van werelldwiijjd bellang 1. De ecologie van het regenwoud Noteer met behulp van je atlas de jaarlijkse

Nadere informatie

Bedreigingen. Broeikaseffect

Bedreigingen. Broeikaseffect Bedreigingen Vroeger gebeurde het nogal eens dat de zee een gat in de duinen sloeg en het land overspoelde. Tegenwoordig gebeurt dat niet meer. De mensen hebben de duinen met behulp van helm goed vastgelegd

Nadere informatie

DE ORANG OETAN. Bosmens

DE ORANG OETAN. Bosmens DE ORANG OETAN Bosmens Sommige mensen hebben last van hoogtevrees. Dit langharige bosmens heeft het omgekeerde. Hoog in de bomen van het tropische regenwoud zoekt hij naar rijp fruit om te eten. Hij komt

Nadere informatie

DE SIBERISCHE TIJGER

DE SIBERISCHE TIJGER DE SIBERISCHE TIJGER In de sneeuw! Er zijn veel verschillende soorten katten op de wereld. Denk maar eens aan de huiskat, leeuw, sneeuwpanter of cheeta. Allemaal behoren ze tot de familie van de katachtigen.

Nadere informatie

BANANEN LANGS DE NOORDZEE antwoordblad

BANANEN LANGS DE NOORDZEE antwoordblad Opdracht 1 In het filmpje ging het over klimaatverandering. Bedenk samen drie voordelen en drie nadelen van klimaatverandering. Schrijf op: Voordelen 1. bijvoorbeeld warmere zomers in Nederland 2. bijvoorbeeld

Nadere informatie

et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces

et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces H 2 et broeikaseffect een nuttig maar door de mens ontregeld natuurlijk proces Bij het ontstaan van de aarde, 4,6 miljard jaren geleden, was er geen atmosfeer. Enkele miljoenen jaren waren nodig voor de

Nadere informatie

Werkstuk Biologie De Pandabeer

Werkstuk Biologie De Pandabeer Werkstuk Biologie De Pandabeer Werkstuk door een scholier 1603 woorden 11 juni 2009 6,3 579 keer beoordeeld Vak Biologie Hoofdstukken: Inleiding Hoofdstuk1:Uiterlijk van de panda Hoofdstuk2:De leefomgeving

Nadere informatie

WESTELIJKE LAAGLANDGORILLA

WESTELIJKE LAAGLANDGORILLA WESTELIJKE LAAGLANDGORILLA Toen onderzoekers meer dan 100 jaar geleden voor het eerst een gorilla zagen, schrokken ze zich een ongeluk. Dat is ook niet zo gek! Een gorilla kan er gevaarlijk uitzien. Vooral

Nadere informatie

Opwarming aarde niet de schuld van het vee

Opwarming aarde niet de schuld van het vee focus juni 219 Opwarming aarde niet de schuld van het vee Europese landbouwhuisdieren hebben vrijwel geen aandeel in de opwarming van de aarde. Dat blijkt uit data van het Amerikaanse Carbon Dioxide Information

Nadere informatie

Jouw idealen in Utrecht Verkiezingsprogramma. Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal

Jouw idealen in Utrecht Verkiezingsprogramma. Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal Jouw idealen in Utrecht Verkiezingsprogramma Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal Verkiezingen in de provincie Op 18 maart 2015 zijn er verkiezingen in de provincie Utrecht. Iedereen die in Utrecht

Nadere informatie

INTRODUCTIE. Deze pedagogische fiche ondersteunt jullie om de actie «Eet Lokaal» te bespreken in de klas.

INTRODUCTIE. Deze pedagogische fiche ondersteunt jullie om de actie «Eet Lokaal» te bespreken in de klas. INTRODUCTIE Ons voedsel legt gemiddeld 2000 km af voor het ons bord bereikt. Denk maar eens aan de groenten en het fruit dat we iedere dag eten. In de winkel vinden we het hele jaar door groenten en fruit

Nadere informatie

Je gaat een tekst lezen over insecten eten. Lees de uitleg hierna en lees de tekst. Maak dan de vragen.

Je gaat een tekst lezen over insecten eten. Lees de uitleg hierna en lees de tekst. Maak dan de vragen. 2015 lok 2, week 7, les 1 Groep 5-6 Hoe vat ik samen? Wat ga je leren? Je kunt straks: vertellen wat de hoofdgedachte is de hoofdgedachte in de tekst vinden uitleggen hoe je de hoofdgedachte kunt geruiken

Nadere informatie

1. De ecologische voetafdruk

1. De ecologische voetafdruk 1. De ecologische voetafdruk Alles wat je eet, koopt en gebruikt moet ergens gemaakt worden of moet ergens groeien. Daar heb je plaats voor nodig. En soms is dat meer plaats dan je denkt. Zo heb je voor

Nadere informatie

INSECTEN. werkboekje

INSECTEN. werkboekje INSECTEN werkboekje 20 maart 2009 Dag lieve kleine vlinder Waar vlieg je toch naartoe? Breng jij misschien de eitjes weg, ben jij nu al moe? Jouw eitjes worden rupsjes. die groeien heel erg vlug. ook krijgen

Nadere informatie

BRUINE BEER. Grote alleseter

BRUINE BEER. Grote alleseter BRUINE BEER Grote alleseter Een bruine beer ziet er schattig uit, maar vergis je niet. Deze beer is zonder twijfel het sterkste dier van Europa! Wist jij dat er veel kinderen zijn die wel eens met een

Nadere informatie

economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen

economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen REDD+ een campagne voor bewustwording van suriname over haar grootste kapitaal Wat is duurzaam gebruik van het bos: Duurzaam

Nadere informatie

Sprinkhanen en krekels

Sprinkhanen en krekels Sprinkhanen en krekels Springende herrieschoppers Er bestaan ongeveer 20.000 soorten sprinkhanen en krekels! En behalve in de koudste gebieden op aarde kun je ze overal tegenkomen. De verschillende soorten

Nadere informatie

INLEIDING: Waarom lokaal en seizoensgebonden eten?

INLEIDING: Waarom lokaal en seizoensgebonden eten? INLEIDING: Waarom lokaal en seizoensgebonden eten? Ons voedsel legt gemiddeld 2000 km af voor het ons bord bereikt. Denk maar eens aan de groenten en het fruit dat we iedere dag eten. In de winkel vinden

Nadere informatie

Thema 2 Planten en dieren

Thema 2 Planten en dieren Naut samenvatting groep 7 Mijn Malmberg Thema 2 Planten en dieren Samenvatting Eten en gegeten worden Als je de leefomgeving van een plant of dier bestudeert, kijk je naar de levenloze natuur; dus naar

Nadere informatie

Werkblad Meander Thema 4: Platteland

Werkblad Meander Thema 4: Platteland Werkblad Meander Thema 4: Platteland 4.1 Volop voedsel Schrijf op wat er in Nederland groeit, kies uit: sinaasappel / olijf / tomaat / komkommer / mais Schrijf de naam Wat groeit er in Nederland, Zet een

Nadere informatie

Venik Verenigde Nederlandse Insectenkwekers. Marian Peters

Venik Verenigde Nederlandse Insectenkwekers. Marian Peters Venik Verenigde Nederlandse Insectenkwekers Marian Peters Venik Kenniscentrum insecten als feed/food : Voorlichting/PR Marktontwikkeling Voedselveiligheid en kwaliteit Regelgeving Onderzoek en kennisontwikkeling

Nadere informatie

8 5 Aarde en heelal. Lees de vragen over de planeten in de tabel hieronder. Vragen over de planeten. Aarde Maan Mars

8 5 Aarde en heelal. Lees de vragen over de planeten in de tabel hieronder. Vragen over de planeten. Aarde Maan Mars Lees de vragen over de planeten in de tabel hieronder. Vragen over de planeten. Aarde Maan Mars Is er water? ja beetje ja (vooral ijs!) Kunnen er planten groeien? ja nee nee Kunnen er dieren leven? ja

Nadere informatie

Biodiversiteit en netwerken

Biodiversiteit en netwerken Basiscursus Ecologische Moestuin Biodiversiteit en netwerken Ecologisch tuinieren is 1. Niet destructief, maar constructief tuinieren; 2. Netwerken bevorderen 1. Destructief boeren/tuinieren Pesticiden

Nadere informatie

Les bij klimaatverandering:

Les bij klimaatverandering: Les bij klimaatverandering: Lesdoelen: De leerlingen zijn aan het einde van de les meer te weet gekomen over het gevolg van de opwarming van de aarde. De leerlingen kunnen zich verplaatsen in kinderen

Nadere informatie

Praktische opdracht Economie Broeikaseffect

Praktische opdracht Economie Broeikaseffect Praktische opdracht Economie Broeikaseffect Praktische-opdracht door S. 1631 woorden 7 april 2015 4 4 keer beoordeeld Vak Methode Economie Praktische economie De economische kijk op het broeikaseffect.

Nadere informatie

Thema 4 Platteland. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 5

Thema 4 Platteland. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 5 Meander Samenvatting groep 5 Thema 4 Platteland Samenvatting Landbouw Bijna alles wat je eet, komt van de landbouw. De akkerbouwer verbouwt bijvoorbeeld aardappelen, tarwe of mais. Hij strooit eerst mest

Nadere informatie

Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet

Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet Gezond leven betekent dat je; - voldoende beweegt - gezond eet Waarom eet je eigenlijk? Je krijgt er energie van! Energie heb je nodig alle processen in je lichaam b.v. voor lopen, computeren Maar ook

Nadere informatie

LES 2: Klimaatverandering

LES 2: Klimaatverandering LES 2: Klimaatverandering 1 Les 2: Klimaatverandering Vakken PAV, aardrijkskunde Eindtermen Sociale vaardigheden, burgerzin, ICT, vakoverschrijdend, samenwerken, kritisch denken Materiaal Computer met

Nadere informatie

Keuzedeel K0028 Duurzaamheid in het beroep A

Keuzedeel K0028 Duurzaamheid in het beroep A Keuzedeel K0028 Duurzaamheid in het beroep A Artikel 116034 Praktische informatie Code keuzedeel K0028 Niveau Geschikt voor niveau 1 Studielast Totaal: 240 uur Savantis adviseert 20 contact gebonden uren

Nadere informatie

Aantal ademhalingen (per minuut) van een egel tijdens zijn winterslaap

Aantal ademhalingen (per minuut) van een egel tijdens zijn winterslaap 1 Aantal ademhalingen (per minuut) van een egel tijdens zijn winterslaap 2 4 Tijdens zijn winterslaap loopt de hartslag en de ademhaling van de egel flink terug. Zijn hartslag van 180 naar 9 slagen per

Nadere informatie

Opwarming van de aarde

Opwarming van de aarde Leerlingen Opwarming van de aarde 8 Naam: Klas: In dit onderdeel kom je onder andere te weten dat er niet alleen een broeikaseffect is, maar dat er ook een versterkt broeikaseffect is. Bovendien leer je

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Thema 7

Samenvatting Biologie Thema 7 Samenvatting Biologie Thema 7 Samenvatting door een scholier 1416 woorden 5 juni 2012 6,8 19 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Par. 1 De mens is afhankelijk van het milieu. De mens

Nadere informatie

ALTERNATIEVE EIWITTEN INSECTEN!

ALTERNATIEVE EIWITTEN INSECTEN! ALTERNATIEVE EIWITTEN INSECTEN! VMT Food Law Event 16 juni 2016 Proti-Farm Holding NV Heidi de Bruin CEO AGENDA 1. POTENTIE VAN INSECTEN VOOR MENSELIJKE VOEDSELVOORZIENING EN HOE ZIET DE MARKT ERUIT? 2.

Nadere informatie

SPREEKBEURT LANDHEREMIETKREEFT

SPREEKBEURT LANDHEREMIETKREEFT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT LANDHEREMIETKREEFT ONGEWERVELDEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER

Nadere informatie

inhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten

inhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten Herfst inhoud Herfst 3 1. Het weer 4 2. Overal blad 5 3. Zaden 6 4. Paddenstoelen 7 5. De eekhoorn 8 6. De egel 9 7. Insecten 10 8. Vogels op reis 11 9. Filmpje 12 Pluskaarten 13 Bronnen en foto s 15 Colofon

Nadere informatie

Klimaattentoonstelling Milieudefensie

Klimaattentoonstelling Milieudefensie Klimaattentoonstelling Milieudefensie Milieudefensie heeft met steun van het VSB Fonds een tentoonstelling ontwikkeld over klimaatverandering, en wat je daartegen kunt doen. De tentoonstelling laat zien

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info. Een wereldberoemde tekening. 2 / 5

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info. Een wereldberoemde tekening. 2 / 5 Wereld Natuur Fonds Op bord hangen: tekeningen van de panda en de poster van de panda. Ik doe mijn spreekbeurt over het Wereld Natuur Fonds omdat ik van dieren hou en omdat ik de bedreigde dieren wil helpen.

Nadere informatie

3. Verwerking door discussie. (15 min.) De feiten en juiste antwoorden zijn voor de docent ter beschikking in dit document.

3. Verwerking door discussie. (15 min.) De feiten en juiste antwoorden zijn voor de docent ter beschikking in dit document. versie 10-12-18 Beste docent, De film Morgenland gaat vergezeld van een bijbehorende verwerkingsles. De tijdsduur van film en les is een tot anderhalf uur. Morgenland is geschikt voor alle leerjaren van

Nadere informatie

3. Verwerking door discussie. (15 min.) De feiten en juiste antwoorden zijn voor de leraar ter beschikking in dit document.

3. Verwerking door discussie. (15 min.) De feiten en juiste antwoorden zijn voor de leraar ter beschikking in dit document. versie 10-12-18 Beste leerkracht, De film Morgenland gaat vergezeld van een bijbehorende verwerkingsles. De tijdsduur van film en les is een tot anderhalf uur. Morgenland is geschikt voor basisschool groepen

Nadere informatie

Samenvatting. Indicatoren voor ecologische effecten hangen sterk met elkaar samen

Samenvatting. Indicatoren voor ecologische effecten hangen sterk met elkaar samen Samenvatting Er bestaan al jaren de zogeheten Richtlijnen voor goede voeding, die beschrijven wat een gezonde voeding inhoudt. Maar in hoeverre is een gezonde voeding ook duurzaam? Daarover gaat dit advies.

Nadere informatie

Bronnenboek p volledig lezen

Bronnenboek p volledig lezen Hallo aarde! Bronnenboek p. 94-95 volledig lezen Werkboek p. 111-112 Wolken Mensen Zeeën Kleine rivieren Bergketens Auto s Continenten Dieren Grote rivieren Woestijnen Culturen Oceanen Gebouwen Grote meren

Nadere informatie

LESINSTRUCTIE GROEP 5/6

LESINSTRUCTIE GROEP 5/6 LESINSTRUCTIE GROEP 5/6 Bij Samsam nr. 5 2017 De zee Burgerschap Samsam komt 5 x per jaar uit met een magazine, en een werkblad. Daarbij hoort een website met filmpjes en aanvullende informatie: samsam.net

Nadere informatie

Vos. De kop-romplengte van 58 tot 90 cm met een staart van 32 tot 48 cm.

Vos. De kop-romplengte van 58 tot 90 cm met een staart van 32 tot 48 cm. Inheemse Roofdieren Vos De kop-romplengte van 58 tot 90 cm met een staart van 32 tot 48 cm. vos kan zich makkelijk aanpassen aan een leefgebied maar zijn favoriet is toch wel een bos met open gebieden.

Nadere informatie

Maja Miklič YOGA VOOR MEISJES MET YOGAHOUDINGEN VERNOEMD NAAR DIEREN E-BOOK GRATIS UITGAVE

Maja Miklič YOGA VOOR MEISJES MET YOGAHOUDINGEN VERNOEMD NAAR DIEREN E-BOOK GRATIS UITGAVE Maja Miklič YOGA VOOR MEISJES MET YOGAHOUDINGEN VERNOEMD NAAR DIEREN E-BOOK GRATIS UITGAVE Maja Miklič YOGA VOOR MEISJES MET YOGAHOUDINGEN VERNOEMD NAAR DIEREN E-BOOK INLEIDING 7 YOGABEOEFENING 9 YOGA

Nadere informatie

Ik ben de Bloem! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Het MILIEU 5 6 GROEP

Ik ben de Bloem! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Het MILIEU 5 6 GROEP Het MILIEU Ik ben de Bloem! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Aangeboden door Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer. www.eu.nl -> onderwijs Europese Unie Hé

Nadere informatie

DE WESTELIJKE LAAGLANDGORILLA

DE WESTELIJKE LAAGLANDGORILLA DE WESTELIJKE LAAGLANDGORILLA Toen onderzoekers meer dan 100 jaar geleden voor het eerst een gorilla zagen schrokken ze zich een ongeluk. Dat is ook niet zo gek! Een gorilla kan er gevaarlijk uitzien!

Nadere informatie

Jong & Duurzaam. Klimaat Dieet

Jong & Duurzaam. Klimaat Dieet Jong & Duurzaam Klimaat Dieet Wie zijn wij en waarom zijn we hier? Wij zijn Wij zijn Werkgroep Jong & Duurzaam Eefke Wij zijn De jongerenvertegenwoordigers Wij zijn 1. 2. 3. 4. Klimaat dieet Duurzame Kleding

Nadere informatie

e mythe van overbevolking OneWorld.nl

e mythe van overbevolking OneWorld.nl e mythe van overbevolking OneWorld.nl 1 van 5 04-07-17 16:36 oneworld.nl De mythe van overbevolking OneWorld.nl Kiza Magendane 6-8 minuten Opinie Welkom in de wereld van de bevolkingspolitiek. Hier worden

Nadere informatie

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even

Nadere informatie

SPREEKBEURT BIDSPRINKHAAN

SPREEKBEURT BIDSPRINKHAAN SPREEKBEURT BIDSPRINKHAAN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n ONGEWERVELDEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE BIDSPRINKHAAN

Nadere informatie

Hoe voeden we 9 mrd mensen optimaal: lokaal of mondiaal? Aalt Dijkhuizen MVO

Hoe voeden we 9 mrd mensen optimaal: lokaal of mondiaal? Aalt Dijkhuizen MVO Hoe voeden we 9 mrd mensen optimaal: lokaal of mondiaal? Aalt Dijkhuizen MVO 12-03-2015 NL Agri & Food: oprecht een topsector! Tweede exporteur ter wereld Stevige pijler onder de economie 10% v/h BNP;

Nadere informatie

Broodje gezond. Veel mensen hebben het druk. Ze hebben niet veel tijd om te eten. Ze kopen vlug een broodje gezond. Zo eten ze toch verse groenten.

Broodje gezond. Veel mensen hebben het druk. Ze hebben niet veel tijd om te eten. Ze kopen vlug een broodje gezond. Zo eten ze toch verse groenten. Centrum Basiseducatie Brusselleer Oefenmap lezen en schrijven p. 1 Broodje gezond Veel mensen hebben het druk. Ze hebben niet veel tijd om te eten. Ze kopen vlug een broodje gezond. Zo eten ze toch verse

Nadere informatie

VERMIST! BELWNF

VERMIST! BELWNF VERMIST! Hij is het laatst gezien op smeltend poolijs. Hij weegt ongeveer 500kg. Hij heeft een witte vacht. Hij eet voornamelijk vis en zeehonden. Hij leeft niet bij u in de buurt, maar we kunnen uw hulp

Nadere informatie

( BIOLOGISCHE ) Akker- en tuinbouw. Vol met boerenwijsheid én leuke Wist je datjes... CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE

( BIOLOGISCHE ) Akker- en tuinbouw. Vol met boerenwijsheid én leuke Wist je datjes... CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE BIOLOGISCHE ) Akker- en tuinbouw Vol met boerenwijsheid én leuke Wist je datjes... CAMPAGNE GEFINANCIERD MET STEUN VAN DE EUROPESE UNIE Een krop sla zonder gif Biologische aardappelen, granen en groenten

Nadere informatie

Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat ik veel van dieren houd en ik meer wou weten over het WNF.

Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat ik veel van dieren houd en ik meer wou weten over het WNF. Werkstuk door M. 1467 woorden 15 februari 2013 6 150 keer beoordeeld Vak Nederlands Inleiding Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat ik veel van dieren houd en ik meer wou weten over het WNF. Wat is het

Nadere informatie

,:,- ::s (\') ., - n. -==-. (\) ==} (\) (\) (ih. (\) (h. b,. (\)

,:,- ::s (\') ., - n. -==-. (\) ==} (\) (\) (ih. (\) (h. b,. (\) ë' - ::s r,:,- -+ o -+ (\') 0 lo., o_ 0 - n. ==} -==-. < (ih o= (h b,. =g ) Tuinwandeling voor groep 1 / 2 van het primair onderwijs HET LIEVEHEERSBEESTJESPAD Tuin: Landzigt Tijdsduur: cira 1 uur Eigen

Nadere informatie

SPREEKBEURT VINK VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n

SPREEKBEURT VINK VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT VINK l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE VINK BIJ ELKAAR GEZOCHT.

Nadere informatie

Meander. Aardrijkskunde WERKBOEK

Meander. Aardrijkskunde WERKBOEK 5 Meander Aardrijkskunde WERKBOEK 5 Meander Aardrijkskunde WERKBOEK Eindredactie: Carla Wiechers Leerlijnen: Mark van Heck Auteurs: Marc ter Horst, Jacques van der Pijl THEMA 4 thema 4 les 1 Wat eten

Nadere informatie

Jouw idealen in de provincie Basisverkiezingsprogramma. Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal

Jouw idealen in de provincie Basisverkiezingsprogramma. Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal Jouw idealen in de provincie Basisverkiezingsprogramma Provinciale Staten 2015 in eenvoudige taal Verkiezingen in de provincie Op 18 maart 2015 zijn er verkiezingen in de provincies van Nederland. Iedereen

Nadere informatie

14 Speuren naar dieren Handleiding voor begeleiders 01

14 Speuren naar dieren Handleiding voor begeleiders 01 Handleiding voor begeleiders 01 Ten opzichte van 50 jaar geleden zijn veel diersoorten verdwenen. Dit is vooral een gevolg van de toename van de bevolking en de steeds grotere ruimte waarop mensen beslag

Nadere informatie

REUZENPANDA. Bamboebeer

REUZENPANDA. Bamboebeer REUZENPANDA Bamboebeer Deze zwart-witte beer staat symbool voor bedreigde diersoorten. Er leven nog maar 1.850 reuzenpanda s in het wild. Dankzij natuurbeschermingsprojecten groeit dat aantal langzaam.

Nadere informatie

BOSATLAS VRAGENSET ANTWOORDMODEL VAN HET VOEDSEL NOORDHOFF ATLASPRODUCTIES

BOSATLAS VRAGENSET ANTWOORDMODEL VAN HET VOEDSEL NOORDHOFF ATLASPRODUCTIES DE BOSATLAS VAN HET VOEDSEL VRAGENSET ANTWOORDMODEL NOORDHOFF ATLASPRODUCTIES I. Voeding en welvaart 1. De Human Development Index (HDI) geeft aan hoe welvarend een land is. Vergelijk de HDI met de andere

Nadere informatie

Thema 4 Voortplanting

Thema 4 Voortplanting Naut samenvatting groep 8 Mijn Malmberg Thema 4 Voortplanting Samenvatting Zaad, plant, boom De voortplanting zorgt ervoor dat mensen, dieren en planten kunnen voortbestaan. Bij planten vindt de bevruchting

Nadere informatie

Wat wil de Partij voor de Dieren?

Wat wil de Partij voor de Dieren? Waarom stemmen? Binnenkort, op 22 mei 2014, zijn er verkiezingen voor de Europese Unie. Iedere volwassene in Europa kan dan kiezen wie er in het Europese Parlement komen. Ook jij, als je 18 jaar of ouder

Nadere informatie

6,1. Werkstuk door een scholier 1953 woorden 1 april keer beoordeeld. Hoofdvraag: Wat zijn de gevolgen van het versterkte broeikaseffect?

6,1. Werkstuk door een scholier 1953 woorden 1 april keer beoordeeld. Hoofdvraag: Wat zijn de gevolgen van het versterkte broeikaseffect? Werkstuk door een scholier 1953 woorden 1 april 2004 6,1 365 keer beoordeeld Vak Biologie Hoofdvraag: Wat zijn de gevolgen van het versterkte broeikaseffect? Deelvragen: 1. Hoe werkt het broeikaseffect?

Nadere informatie

owen davey Knettergek van kevers

owen davey Knettergek van kevers owen davey Knettergek van kevers 4 Deze geelgerande watertor zoekt een kikkervisje om op te eten. inhoudsopgave 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 29 30 32 34 36 Wat zijn kevers? Een manier van leven Degelijk

Nadere informatie

3B Voeding vogel en hoender

3B Voeding vogel en hoender Naam Klas Datum Ruimte voor schoolstempel en paraaf docent 3B Voeding vogel en hoender De leerling weet wat volièrevogels en hoenders eten. De leerling weet waarvoor koolhydraten zijn. De leerling weet

Nadere informatie

Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten?

Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Klimaatverandering Wat kunnen we verwachten? Yorick de Wijs (KNMI) Veenendaal - 09 05 2019 Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut 1 Klimaatverandering Oorzaken en risico s wereldwijd Trends en

Nadere informatie

SPREEKBEURT WITLIPBOOMKIKKER

SPREEKBEURT WITLIPBOOMKIKKER SPREEKBEURT WITLIPBOOMKIKKER l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n AMFIBIEËN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE WITLIPBOOMKIKKER

Nadere informatie

Doel: Na deze opdracht weet je wat een voedselkringloop is en hoe het leven van planten en dieren met elkaar samenhangt.

Doel: Na deze opdracht weet je wat een voedselkringloop is en hoe het leven van planten en dieren met elkaar samenhangt. Thema: Bestaat vrede? Vak: Ruimte, aarde en milieu De ecologische kringloop De voedselkringloop Moeilijkheid: *** Tijdsduur: ** Juf Nelly De kringloop in de natuur Doel: Na deze opdracht weet je wat een

Nadere informatie

SPREEKBEURT GEELWANG-, GEELBUIK- en ROODWANGSCHILDPAD

SPREEKBEURT GEELWANG-, GEELBUIK- en ROODWANGSCHILDPAD l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT GEELWANG-, GEELBUIK- en ROODWANGSCHILDPAD REPTIELEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE

Nadere informatie

Wat weet jij over biologisch en over de bodem?

Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Met leuke vragen, opdrachten en experimenten voor thuis! Wat weet jij over biologisch en over de bodem? Biologisch, lekker natuurlijk! Heb je er wel eens over nagedacht dat alles wat je eet, van een plant

Nadere informatie

Zal Europa de wereld voeden of omgekeerd?

Zal Europa de wereld voeden of omgekeerd? Zal Europa de wereld voeden of omgekeerd? Jacques Van Outryve Europees en landbouwjournalist Jacques@van-outryve.be Provinciaal Bestuur Vlaams-Brabant 8 en 12 januari 2016 Het nieuwe Europa Relevantie

Nadere informatie

ik deel daar wordt iedereen beter van eten

ik deel daar wordt iedereen beter van eten daar wordt iedereen beter van eten 1 Achtergrond 2 Onderzoek en Reflectie 3 Acties 4 Activiteiten in het Schooljaar ikdeel.be Een project van Met de steun van De Vlaamse overheid kan niet verantwoordelijk

Nadere informatie

inhoud blz. Dieren in groepen 1. Insecten: de zwerm of kolonie 2. Vogels: de vlucht 3. Vissen: de school 4. Zoogdieren: de kudde 5.

inhoud blz. Dieren in groepen 1. Insecten: de zwerm of kolonie 2. Vogels: de vlucht 3. Vissen: de school 4. Zoogdieren: de kudde 5. Dieren in groepen inhoud blz. Dieren in groepen 3 1. Insecten: de zwerm of kolonie 4 2. Vogels: de vlucht 8 3. Vissen: de school 10 4. Zoogdieren: de kudde 12 5. Filmpjes 15 Pluskaarten 16 Bronnen en foto

Nadere informatie

Ik ben minister van landbouw in Kenia Ik ben de koe van de familie Osomo uit Kenia

Ik ben minister van landbouw in Kenia Ik ben de koe van de familie Osomo uit Kenia Ik ben minister van landbouw in Kenia Steeds meer bedrijven uit Europa en Azië willen in ons land hun bedrijf zetten. Hier is immers veel grond, er zijn minder regels dan in hun land en de lonen van onze

Nadere informatie

20160210 Verslag avond over Voedsel en Voedsel zekerheid

20160210 Verslag avond over Voedsel en Voedsel zekerheid 20160210 Verslag avond over Voedsel en Voedsel zekerheid Marijke de Graaf, werkzaam bij ICCO houdt een lezing over Voedsel en Voedsel zekerheid OPrganisatie ZWO-groep wijkgemeente Eindhoven-Zuid. We beginnen

Nadere informatie

8 4 Streken en klimaten

8 4 Streken en klimaten Lees het verhaal van de woestijnen en maak de opdracht. Een woestijn is droog, heel droog. Er valt heel weinig regen. De grond is droog. Het is te droog voor veel planten. Er wonen weinig mensen. Soms

Nadere informatie

3. Verwerking door discussie. (15 min.) De feiten en juiste antwoorden zijn voor de docent ter beschikking in dit document.

3. Verwerking door discussie. (15 min.) De feiten en juiste antwoorden zijn voor de docent ter beschikking in dit document. versie 10-12-18 Beste docent, De film Morgenland gaat vergezeld van een bijbehorende verwerkingsles. De tijdsduur van film en les is een tot anderhalf uur. Morgenland is geschikt voor alle leerwegen en

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Apenheul Geschiedenis Apenheul ging voor het eerst open in 1971. Het eerste en enige park ter wereld waar apen vrij in het bos leefden en vrij tussen de bezoekers konden lopen. Het begon met wolapen, slingerapen

Nadere informatie

Verschillende eters vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/73578

Verschillende eters vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/73578 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 21 April 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73578 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein

Nadere informatie

Waarom gonzen er minder bijen? Het is tijd om meer te leren over de wereld van de bijen, tijd voor bij-les

Waarom gonzen er minder bijen? Het is tijd om meer te leren over de wereld van de bijen, tijd voor bij-les B i B j O e E n K HET GONST! Er zijn al 100 miljoen jaar bijen op de planeet aarde. Dat is een stuk langer dan er mensen zijn en zelfs langer dan sommige dinosaurussen! Bijen zijn insecten die belangrijk

Nadere informatie

DIERENPASPOORT GIRAFFE. Giraffa camelopardalis

DIERENPASPOORT GIRAFFE. Giraffa camelopardalis DE GIRAFFE Langnek Over de giraffe wordt wel eens gezegd dat hij uit restjes bestaat. Dat is natuurlijk onzin, maar een giraffe is wel een apart dier. Met zijn prachtige wimpers, lange nek, gespleten hoeven,

Nadere informatie

SPREEKBEURT ROODKEELANOLIS

SPREEKBEURT ROODKEELANOLIS SPREEKBEURT ROODKEELANOLIS l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n REPTIELEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE ROODKEELANOLIS

Nadere informatie

6,1. Werkstuk door een scholier 1741 woorden 4 januari keer beoordeeld. Natuurkunde

6,1. Werkstuk door een scholier 1741 woorden 4 januari keer beoordeeld. Natuurkunde Werkstuk door een scholier 1741 woorden 4 januari 2010 6,1 174 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Wereld Natuur Fonds Gemaakt door: Manon 11-11-2009 Inhoud 1. Inleiding 2. Wat is het WNF? 3. Hoe is het WNF

Nadere informatie

STELLINGEN-ORIGAMI FOODWISE!

STELLINGEN-ORIGAMI FOODWISE! Werkvorm STELLINGEN-ORIGAMI FOODWISE! Wat is duurzame voeding? SPECIFICATIES Werkvorm voor leerlingen van het secundair onderwijs bij de aanbodposter Studio Globo secundair onderwijs. Doelgroep Alle leerlingen

Nadere informatie

inhoud 1. Inleiding 3 2. Schimmel 4 3. De paddenstoel 5 4. Uit het leven van een paddenstoel 7 5. Soorten paddenstoelen 6.

inhoud 1. Inleiding 3 2. Schimmel 4 3. De paddenstoel 5 4. Uit het leven van een paddenstoel 7 5. Soorten paddenstoelen 6. Paddenstoelen inhoud 1. Inleiding 3 2. Schimmel 4 3. De paddenstoel 5 4. Uit het leven van een paddenstoel 7 5. Soorten paddenstoelen 8 6. Schimmelweetjes 11 7. Filmpjes 13 Pluskaarten 14 Colofon en voorwaarden

Nadere informatie

Braziliaanse regenwoud. Jesse Klever. Groep 7

Braziliaanse regenwoud. Jesse Klever. Groep 7 Braziliaanse regenwoud Jesse Klever Groep 7 Voorwoord Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik dit een heel interessant onderwerp vind. We hebben er al op school over gesproken en het leek mij wel een leuk

Nadere informatie

Kruid Europa Dit kruid is een tweejarige, winterharde, kruidachtige plant uit de schermbloemenfamilie. Dit betekent dat hij 2 jaar lang leeft voor hij

Kruid Europa Dit kruid is een tweejarige, winterharde, kruidachtige plant uit de schermbloemenfamilie. Dit betekent dat hij 2 jaar lang leeft voor hij Kruid Europa Dit kruid is een tweejarige, winterharde, kruidachtige plant uit de schermbloemenfamilie. Dit betekent dat hij 2 jaar lang leeft voor hij dood gaat. De plant groeit op rijke, vochtige en diep

Nadere informatie

Wandelroute langs insecten en andere kleine beestjes

Wandelroute langs insecten en andere kleine beestjes Wandelroute langs insecten en andere kleine beestjes Tijdens deze buitenopdracht komen jullie verschillende insecten tegen. Ook vind je andere kleine beestjes, die geen insecten zijn. De route is met een

Nadere informatie

antwoorden en uitleg bij Micropia-onderwijsmateriaal primair onderwijs (groep 7-8)

antwoorden en uitleg bij Micropia-onderwijsmateriaal primair onderwijs (groep 7-8) antwoorden en uitleg bij Micropia-onderwijsmateriaal primair onderwijs (groep 7-8) onzichtbaar leven In dit document vindt u de vragen uit het Micropia-opdrachtenboekje voor de bovenbouw van het primair

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Pijlgifkikkers Inhoudsopgave Inleiding Inleiding 1. Soorten pijlgifkikkers 2. Voortplanting 3. Voeding 4. Waar leven ze 5. Wat kunnen pijlgifkikkers allemaal 6. De vijanden Slotwoord Literatuurlijst Dit

Nadere informatie