Zal Europa de wereld voeden of omgekeerd?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Zal Europa de wereld voeden of omgekeerd?"

Transcriptie

1 Zal Europa de wereld voeden of omgekeerd? Jacques Van Outryve Europees en landbouwjournalist Provinciaal Bestuur Vlaams-Brabant 8 en 12 januari 2016

2 Het nieuwe Europa

3 Relevantie van primaire sector in werkgelegenheid 3

4 Competitor Target Market

5 Globaal versus Locaal - Trend! Wereldbevolking stijgt (iets minder) Welvaart stijgt/daalt - dieet wijzigt handelsstromen wijzigen Meer inwoners in stad dan op platteland stadslandbouw Globalisering wereld mijn dorp Informatie en Communicatie Technologie (ICT) Productiekosten stijgen (?) Geopolitiek Terrorisme = agroterrorisme (!) Klimaatverandering Bio-economie = meer dan biobrandstoffen! = GLOBALISERING - INTERNATIONALISERING

6 Globaal versus Locaal - Landschap - Milieu - Platteland Normen en waarden: sociaal/(agri)cultuur behoud biodiversiteit Streekproducten/oorsprongsbenaming - terroir -restaurants - slow food farmers markets regional branding hoeveproducten bio gezondheid = ingrediëntenlijst/allergenen/co2-neutraal met de hand gebakken/geplukt op grootmoeders wijze Community Supported Agriculture (CSA) pluktuin/ cow funding = nieuwe verdienmodellen = premium -isation = democratisering van luxe = personalised food gluten/lactose free = clean label voedings-en verpakkingstechnologie/kunstvlees Opnieuw zeer tegenstrijdige zaken! + Tegen Tegen trend = NIEUWE GLOBALISERING

7 Waarnemingen

8

9

10

11

12 Oplossingen 10 quick wins (1) 1. Omarm big data 2. Verhoog opbrengsten in Midden- en Oost- Europa 3. Verbeter de voedselveiligheid in China 4. Versterk Zuid-Zuid handelsstromen 5. Investeer in lokale opslag (en infrastructuur) in zwart Afrika Bron:Rabobank

13 Oplossingen 10 quick wins (2) 6. Kapitaliseer productiepotentieel in Brazilië 7. Ontwikkel koude ketens in China 8. Stimuleer aquacultuur in Latijns Amerika 9. Verhoog melkproductie in India 10. Verbeter de efficiëntie van de suikerrietteelt WAT ZIT ER VOOR ONS IN?

14 Voedselzekerheid Stijgende wereldbevolking WAAR? Stijgende koopkracht WAAR? Voedselmarkt zal verdubbelen WAAR? Potentieel aan landbouwproductie WAAR? Plaats en ruimte Productiestijging Efficiëntieslag Beperkende factoren WELKE? WAAR?

15 Verschillen in productiviteit 100% Werkelijke oogst Opbrengst potentieel 80% 60% 40% 20% 0% Afrika Brazilië Australië Nederland 15 Source: World Bank 2010

16 Sleutelfactoren = Mengsel/MIX Markt prijs/kwaliteit - logistiek transport Geografie - Geopolitiek Klimaat(verandering) groeidagen temperatuur WATER beschikbaarheid tijdstip ARBEID - GROND - ENERGIE - KAPITAAL POLITIEK/ondernemersklimaat-fiscaliteit-sociaal beleid Onderwijs - Onderzoek - Ontwikkeling - Innovatie Aanwezigheid van SCHAKELS IN DE KETEN Toeleveringsproducten op juiste tijdstip : zaaizaden/meststoffen/machines/grondstoffen veevoer/technologie hier ontwikkeld/hier beschikbaar

17 Waarnemingen

18 BESLUIT

19 9 redenen waarom we niet klaar zijn 9 miljard mensen te voeden 1. Niemand wil nog boer worden 2. De bevolking groeit vooral in Afrika 3. De productie stagneert 4. De landbouw verbruikt teveel olie/energie 5. De landbouw verbruikt teveel water Bron: Mondiaal Nieuws MO Jelle Goossens/Vredeseilanden 08/01/14

20 9 redenen waarom we niet klaar zijn 9 miljard mensen te voeden 6. De landbouw stoot teveel broeikasgassen uit 7. Teveel voedselverspilling - voedselverliezen 8. Bodems verliezen vruchtbaarheid 9. Marktpositie zet boeren in verliespositie Bron: Mondiaal Nieuws MO Jelle Goossens/Vredeseilanden 08/01/14

21 Stijgende wereldbevolking 21

22 22

23 BESLUIT

24 BESLUIT

25 BESLUIT

26 Vraag naar dierlijke eiwitten groeit verder 26 26

27 BESLUIT

28 BESLUIT

29 BESLUIT

30 Beste grond in de US (Midwest), Oekraïne en Argentinië 30 Source: USDA

31 Totaal opbrengstpotentieel (grond, klimaat en sleutelfactoren) Sleutelfactoren zijn o.a.: politiek klimaat, landenrisico s, markttoegang, beschikbaarheid van geld, R&D investeringen en toegang tot de wereldmarkt 31

32 BESLUIT

33 BESLUIT

34 Massaal voedsel verlies 34 34

35 Cascade van waarde behoud 12/20 Willy Sarlee 15/10/2012

36 Besluit Volatiliteit is van alle tijden nieuw risicomanagement = veerkracht resilient farming Van regionale specialisatie naar regionale specificiteit = nieuwe verdienmodellen samenwerking in de keten Groei in volume/omzet/marktaandeel/geen belastingen betalen/toegevoegde waarde/zelfs innovatie zijn middel geen doel! WIJ zullen het moeten hebben van efficiëntieverhoging Beschikbaarheid schakels in de keten zowel voor als achter Slimme inzet van schaarse middelen = smart farming Overheden moeten meedenken ook lokale overheden Infrastructuur/ondernemersklimaat/O&O/eigendom data

37 BESLUIT

38 BESLUIT

Zal Europa de wereld voeden of omgekeerd?

Zal Europa de wereld voeden of omgekeerd? Zal Europa de wereld voeden of omgekeerd? Blik achter de schermen van de landbouw en het landbouwbeleid Jacques Van Outryve Europees en landbouwjournalist Jacques@van-outryve.be OP HET ERF 23 oktober 2015

Nadere informatie

Toekomst agri & foodsector. Dirk Duijzer, directeur Food en Agri

Toekomst agri & foodsector. Dirk Duijzer, directeur Food en Agri Toekomst agri & foodsector in Neder Dirk Duijzer, directeur Food en Agri Agenda Nieuwe situatie na crisis 2007 Wereldbevolking, economie, voedsel Nederse positie niet vergelijkbaar Opgave voor het wereldwijde

Nadere informatie

Duurzame voedselproductie en voedselzekerheid de onvolmaakte waarheid

Duurzame voedselproductie en voedselzekerheid de onvolmaakte waarheid Duurzame voedselproductie en voedselzekerheid de onvolmaakte waarheid Vlaanderen en de wereld Wannes Keulemans en Tessa Avermaete Metaforum-werkgroep Voedselproductie Inagro 26 februari februari 2018 1.

Nadere informatie

Duurzame wereldvoedselvoorziening. hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen?

Duurzame wereldvoedselvoorziening. hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen? Duurzame wereldvoedselvoorziening hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen? Even voorstellen: Ruben Bringsken Ondernemer in Food en ICT (focus op duurzame oplossingen) Eigenaar/participatie

Nadere informatie

Visie op bodemvruchtbaarheid vanuit de landbouwsector. Themadag Nederlandse Bodemkundige Vereniging Vrijdag 8 november 2013 Mark Heijmans

Visie op bodemvruchtbaarheid vanuit de landbouwsector. Themadag Nederlandse Bodemkundige Vereniging Vrijdag 8 november 2013 Mark Heijmans Visie op bodemvruchtbaarheid vanuit de landbouwsector Themadag Nederlandse Bodemkundige Vereniging Vrijdag 8 november 2013 Mark Heijmans Introductie Mark Heijmans LTO Nederland Vereniging met 60.000 agrarisch

Nadere informatie

Nitraatrichtlijn. op weg naar het laatste. 28 November 2012 Mark Heijmans

Nitraatrichtlijn. op weg naar het laatste. 28 November 2012 Mark Heijmans Nitraatrichtlijn op weg naar het laatste actieprogramma? 28 November 2012 Mark Heijmans 1 Opzet Van mondiaal naar mineraal en van mineraal naar lokaal Beleid: ruimte en kaders Uitvoering: instrumenten,

Nadere informatie

Banking for Food en de Bij. Food & Agri

Banking for Food en de Bij. Food & Agri 1 Banking for Food en de Bij Ruud Paauwe Lambert van Horen Sectormanager Tuinbouw Accountmanager Grootzakelijk, Food & Agri Agenda Strategie Rabobank Banking for Food Bij eeuwen lang betrokken De bezige

Nadere informatie

Meer met minder. Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel. Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI. 6 juni 2012

Meer met minder. Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel. Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI. 6 juni 2012 Meer met minder Waterschaarste en grotere vraag naar voedsel Laan van Staalduinen, Algemeen directeur LEI 6 juni 2012 Inhoud presentatie Mondiale trends die van invloed zijn op toekomstige watervraag Nationale

Nadere informatie

AgriFood Capital Monitor Belangrijkste feiten en cijfers

AgriFood Capital Monitor Belangrijkste feiten en cijfers AgriFood Capital Monitor 2018 Belangrijkste feiten en cijfers Inleiding AgriFood Capital Monitor In dit boekje presenteren wij de feiten en cijfers van de AgriFood Capital Monitor 2018*. De Monitor geeft

Nadere informatie

Beleidscommissie Strategische raadsagenda. Visie op positionering Harderwijk 9 februari 2017

Beleidscommissie Strategische raadsagenda. Visie op positionering Harderwijk 9 februari 2017 Beleidscommissie Strategische raadsagenda Visie op positionering Harderwijk 9 februari 2017 Opdracht strategische raadsagenda Wat willen we bereiken: Visie op de positionering van Harderwijk in de context

Nadere informatie

klimaatverandering en voedsel

klimaatverandering en voedsel klimaatverandering en voedsel Parijs; wat is er afgesproken en gaat het lukken? Wat betekent dit voor landbouw en voeding? Energie transitie als voorbeeld voor producent en consument Duurzaamheid als paradigma.

Nadere informatie

Vergelijking met buitenland

Vergelijking met buitenland Vergelijking met buitenland Michel de Haan Wageningen UR - LR USA NL Our Mission: Create a better understanding of milk production world-wide India China Ethiopia Argentinië Brazil Waarom vergelijking

Nadere informatie

De Voedselketen in Transitie

De Voedselketen in Transitie De Voedselketen in Transitie Rabobank Banking for Food Martijn Rol Sectorspecialist Food Passie voor food Contact en info www.rabobank.nl/food www.rabobank.nl/veehouderij Rabobank Foodzone @MWMRol 2 Programma

Nadere informatie

Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief

Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Conferentie Keuzes voor landbouw en veehouderij Huidige mondiale impact van veehouderij Biodiversiteit, aandeel 30% in mondiaal verlies

Nadere informatie

Algemene Vergadering 26/04/2018. Belgian Feed Association All rights reserved

Algemene Vergadering 26/04/2018. Belgian Feed Association All rights reserved Algemene Vergadering 26/04/2018 Algemene Vergadering Oorsprong - Origine causerie Jacques Van Outryve 26/04/2018 Jacques Van Outryve Europees en landbouwjournalist Boer & Tuinder Lector Hogeschool VIVES

Nadere informatie

Het Productschap Tuinbouw. 13 november 2012 / Agnes van Ardenne

Het Productschap Tuinbouw. 13 november 2012 / Agnes van Ardenne Het Productschap Tuinbouw 13 november 2012 / Agnes van Ardenne Inhoud Productschap Tuinbouw (PT) Kerncijfers tuinbouw Trends Opdracht tuinbouw / PT Waarde van groen Conclusies Productschap Tuinbouw (PT)

Nadere informatie

Wereldvoedselvoorziening en mondiale voedselzekerheid als uitdaging

Wereldvoedselvoorziening en mondiale voedselzekerheid als uitdaging Wereldvoedselvoorziening en mondiale voedselzekerheid als uitdaging Prof. Dr Ir Rudy Rabbinge Universiteitshoogleraar Duurzame Ontwikkeling & Voedselzekerheid, Wageningen UR Debatreeks De toekomst van

Nadere informatie

NZV LUSTRUM - De Veeteler in de Wereld

NZV LUSTRUM - De Veeteler in de Wereld NZV LUSTRUM - De Veeteler in de Wereld Frans Keurentjes Raad van Commissarissen / Bestuurslid FrieslandCampina 5 november 2015 Wereldwijd Europa Nederland Duitsland België Griekenland Hongarije Roemenië

Nadere informatie

Economie en melkproductie

Economie en melkproductie Economie en melkproductie Productschap Zuivel onderwijsdag Pierre Berntsen Directeur Agrarische Bedrijven ABN AMRO 19 november 2013 Agenda Stand van de economie Beschikbaarheid van grondstoffen en zuivel

Nadere informatie

Malthus (1766 1834) Kan landbouw de wereld blijven redden? Het ongelijk van Malthus. An essay on the principle of population 25/11/2013

Malthus (1766 1834) Kan landbouw de wereld blijven redden? Het ongelijk van Malthus. An essay on the principle of population 25/11/2013 Kan landbouw de wereld blijven redden? Malthus (1766 1834) Piet VANTHEMSCHE Voorzitter Boerenbond KULeuven Universiteit 3 e Leeftijd 03-12-2013 An essay on the principle of population Het ongelijk van

Nadere informatie

Hoe voeden we 9 mrd mensen optimaal: lokaal of mondiaal? Aalt Dijkhuizen MVO

Hoe voeden we 9 mrd mensen optimaal: lokaal of mondiaal? Aalt Dijkhuizen MVO Hoe voeden we 9 mrd mensen optimaal: lokaal of mondiaal? Aalt Dijkhuizen MVO 12-03-2015 NL Agri & Food: oprecht een topsector! Tweede exporteur ter wereld Stevige pijler onder de economie 10% v/h BNP;

Nadere informatie

Duurzame voedselproductie en voedselzekerheid, de onvolmaakte waarheid

Duurzame voedselproductie en voedselzekerheid, de onvolmaakte waarheid Duurzame voedselproductie en voedselzekerheid, de onvolmaakte waarheid Phytofar 30 mei 2017 Wannes Keulemans Tessa Avermaete Metaforum-werkgroep Voedselproductie Structuur presentatie 1. Inleiding: voedselzekerheid

Nadere informatie

De PIN code van de wereld verandert... Amerikas Europa Afrika Azië

De PIN code van de wereld verandert... Amerikas Europa Afrika Azië Naar een klimaatbestendige akkerbouw Cees van den Bos 15 november 2018 De PIN code van de wereld verandert... Vandaag 2100 2050 Amerikas Europa Afrika Azië 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 Akkerbouwland is niet evenredig

Nadere informatie

Disruptie in de Voedselketen. Rabobank Banking for Food

Disruptie in de Voedselketen. Rabobank Banking for Food Disruptie in de Voedselketen Rabobank Banking for Food Passie voor food Contact en info www.rabobank.nl/food Rabobank Foodzone @MWMRol 2 De noodzaak voor innovatie: Disruption Ahead! 3 Disruptie: wat vind

Nadere informatie

Visie op de ontwikkeling van de zuivelmarkt Thom Albers Landelijke Onderwijsdag 19 november 2013

Visie op de ontwikkeling van de zuivelmarkt Thom Albers Landelijke Onderwijsdag 19 november 2013 Visie op de ontwikkeling van de zuivelmarkt Thom Albers Landelijke Onderwijsdag 19 november 2013 Groeiende vraag Stabiele vraag Dalende vraag Positief effect op garantieprijs Negatief effect op garantieprijs

Nadere informatie

> Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel

> Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel > Ketenaanpak en -verantwoordelijkheid > Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel > Doel: boeren ondersteunen bij de impact van klimaatverandering en ontbossing tegen te gaan. Ons klimaat verandert

Nadere informatie

Activiteiten Colruyt Group

Activiteiten Colruyt Group Activiteiten Colruyt Group Waarom meedoen aan de Blauwe Cluster? Meerwaarde creëren Ecologie Maatschappij Economie = onze verantwoordelijkheid opnemen Geloof in duurzaam ondernemen Lange-termijngroei en

Nadere informatie

Transformatie naar een slimme, datagedreven tuinbouw

Transformatie naar een slimme, datagedreven tuinbouw Transformatie naar een slimme, datagedreven tuinbouw de rol van onderzoek 19 oktober 2017, prof.dr.ir. Jack van der Vorst, lid concernraad Wageningen University & Research Wereldwijde uitdagingen land-

Nadere informatie

Wat is vandaag de dag nog duurzaam?

Wat is vandaag de dag nog duurzaam? Wat is vandaag de dag nog duurzaam? Duurzame voeding Schaal als spanningsveld VU Amsterdam 3 oktober 04 Inderdaad... Bron: NRC 7/0/04 Harry Aiking Overzicht Duurzaamheid is dynamisch Duurzaamheid en voedselzekerheid

Nadere informatie

De wereld van overmorgen

De wereld van overmorgen De wereld van overmorgen Nederland en de wereld over 10 jaar Hans Stegeman 27 januari 2016 2 Agenda Niet te voorspellen Vijf megatrends in de wereld Het Nederland van overmorgen: van handelsland naar kennisland?

Nadere informatie

Hoofdstuk 27 Landenrisico

Hoofdstuk 27 Landenrisico Hoofdstuk 7 Landenrisico Open vragen 7. Het IMF verdeelt de wereldeconomie in industrielanden, opkomende industrielanden en ontwikkelingslanden. Binnen de opkomende industrielanden en ontwikkelingslanden

Nadere informatie

Hoe evolueert de aardappelteelt in de toekomst?

Hoe evolueert de aardappelteelt in de toekomst? Hoe evolueert de aardappelteelt in de toekomst? Oudenaarde, 31 januari 2017 Guy Vandepoel, Lid Hoofdbestuur Boerenbond Een sector in expansie BE aardappelproductie groeit sneller ten opzichte van Europese

Nadere informatie

DUURZAME VOEDSEL PRODUCTIE IN 2050: INTENSIVEREN EN EXTENSIVEREN! JAN WILLEM ERISMAN

DUURZAME VOEDSEL PRODUCTIE IN 2050: INTENSIVEREN EN EXTENSIVEREN! JAN WILLEM ERISMAN DUURZAME VOEDSEL PRODUCTIE IN 2050: INTENSIVEREN EN EXTENSIVEREN! JAN WILLEM ERISMAN Louis Bolk (1866-1930) Hoe ruimer zou onze opvatting van het leven zijn, indien het ons gegeven was dit eens te bestuderen

Nadere informatie

3.2 De omvang van de werkgelegenheid

3.2 De omvang van de werkgelegenheid 3.2 De omvang van de werkgelegenheid Particuliere bedrijven en overheidsbedrijven nemen mensen in dienst. Collectieve sector = Semicollectieve sector = De overheden op landelijk, provinciaal en lokaal

Nadere informatie

Trends in Food. Rabobank Banking for Food. Martijn Rol Sectorspecialist Food

Trends in Food. Rabobank Banking for Food. Martijn Rol Sectorspecialist Food Trends in Food Rabobank Banking for Food Martijn Rol Sectorspecialist Food Passie voor food Contact en info www.rabobank.nl/food Rabobank Foodzone @MWMRol 2 Rabobank in beeld Opgericht 1895 Actief in 40

Nadere informatie

Toekomstperspectief voor de jonge agrarisch ondernemer Themadag Granen Wageningen Joris Baecke

Toekomstperspectief voor de jonge agrarisch ondernemer Themadag Granen Wageningen Joris Baecke Toekomstperspectief voor de jonge agrarisch ondernemer Themadag Granen Wageningen Joris Baecke 1 INHOUD CEJA Agrarisch ondernemerschap onder invloed van: Wereldmarkt lokale markt Structuur landbouw en

Nadere informatie

Boeren hebben. oplossing! een. Meerjarenplan 2020 van ZLTO

Boeren hebben. oplossing! een. Meerjarenplan 2020 van ZLTO Boeren hebben een oplossing! Meerjarenplan 2020 van ZLTO Wij zijn een vereniging van 15.000 boeren en tuinders in Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Gelderland. Wij staan voor de continuïteit van de land-

Nadere informatie

Natuurinclusieve landbouw goed voor boer, burger en landschap

Natuurinclusieve landbouw goed voor boer, burger en landschap Natuurinclusieve landbouw goed voor boer, burger en landschap Jan Willem Erisman Beesd, 15 november 2018 Louis Bolk Instituut (sinds 1976) www.louisbolk.nl 2 Overzicht presentatie De stikstofproblematiek

Nadere informatie

Samen Ondernemen met de Natuur

Samen Ondernemen met de Natuur Samen Ondernemen met de Natuur Henk Gerbers Kleinschalig maakt gelukzalig, of is bulk beter? Naar een Voedselbeleid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) Verhaal over Ondernemen

Nadere informatie

Voedselvoorziening in het tijdperk van verstedelijking

Voedselvoorziening in het tijdperk van verstedelijking Voedselvoorziening in het tijdperk van verstedelijking Prof.dr.ir. Han Wiskerke Wageningen Universiteit Leerstoelgroep Rurale Sociologie http://www.rso.wur.nl/uk/ http://ruralsociologywageningen.wordpress.com/

Nadere informatie

Voedselverliezen & Landbouw

Voedselverliezen & Landbouw Voedselverliezen & Landbouw Producent Consument & 1 Enkele vaststellingen Verschil Noord Zuid Voedselverlies beperkt t.o.v. andere schakels in de keten Niet-eetbare onderdelen strikt genomen geen voedselverlies

Nadere informatie

Klimaatverandering en onze voedselzekerheid

Klimaatverandering en onze voedselzekerheid Klimaatverandering en onze voedselzekerheid Prof. Dr. Martin Kropff Rector Magnificus Wageningen University Vice-president Raad van Bestuur Wageningen UR Ons klimaat verandert Ons klimaat verandert Oplossingsrichtingen

Nadere informatie

Samenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 1 paragraaf 2,3,4,7,8

Samenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 1 paragraaf 2,3,4,7,8 Samenvatting Aardrijkskunde hoofdstuk 1 paragraaf 2,3,4,7,8 Samenvatting door V. 1226 woorden 30 oktober 2016 7,1 21 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Par. 1.2 Er zijn 2 manieren om

Nadere informatie

Boeren hebben. oplossing! een. Meerjarenplan 2020 van ZLTO

Boeren hebben. oplossing! een. Meerjarenplan 2020 van ZLTO Boeren hebben een oplossing! Meerjarenplan 2020 van ZLTO Boerenkracht & financiering KLIMAAT VOEDSELZEKERHEID & GEZONDHEID VITAAL PLATTELAND Innovatie, data & kennis ZLTO (Zuidelijke Land- en Tuinbouw

Nadere informatie

ZELFVOORZIENEND: TRENDS, MOGELIJKHEDEN EN GRENZEN

ZELFVOORZIENEND: TRENDS, MOGELIJKHEDEN EN GRENZEN ZELFVOORZIENEND: TRENDS, MOGELIJKHEDEN EN GRENZEN Lezing ter gelegenheid van het GEO Promotion Congres van eigen bodem 10 maart 2017 Groningen. door prof. em. Pier Vellinga Waddenacademie Colin OPBOUW

Nadere informatie

Voedselverspilling. Korte introductie 27/01/2015. Welvaartsprobleem of schaarste? Bart van Gogh. Opleiding agrarische economie

Voedselverspilling. Korte introductie 27/01/2015. Welvaartsprobleem of schaarste? Bart van Gogh. Opleiding agrarische economie Voedselverspilling Welvaartsprobleem of schaarste? Bart van Gogh, Sustainable Food Chains Wageningen UR Food & Biobased Research Korte introductie Bart van Gogh Opleiding agrarische economie Professionele

Nadere informatie

Tuinbouwakkoord. Preambule

Tuinbouwakkoord. Preambule Tuinbouwakkoord Preambule Ondergetekenden beogen een Nationale Tuinbouwagenda 2019 2030, onder het motto Circulaire tuinbouw in de praktijk, zoals voorbereid en opgesteld door bedrijfsleven, kennispartners

Nadere informatie

Is er nog eten over 20 jaar. Fred Klein Productschap Akkerbouw

Is er nog eten over 20 jaar. Fred Klein Productschap Akkerbouw Is er nog eten over 20 jaar Fred Klein Productschap Akkerbouw 1 Productschap Akkerbouw Taken van het Productschap Akkerbouw: Is er voor alle bedrijven en werknemers die akkerbouwproducten telen, verwerken

Nadere informatie

Aantekening Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Globalisering

Aantekening Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Globalisering Aantekening Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Global Aantekening door F. 617 woorden 6 maart 2013 5,9 5 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Hoofdstuk 1: Wereldglobal 2,3 Global: Global verandert

Nadere informatie

Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland

Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland Een visie op de toekomstige landbouw in Nederland Jan Willem Erisman ALV Markdal, Galder, 24 september 2018 Inhoud Introductie Louis Bolk Instituut Achtergronden huidige landbouw De visie van de minister

Nadere informatie

Nulgroei in 2014: opluchting, maar geen opleving

Nulgroei in 2014: opluchting, maar geen opleving Persconferentie 12/02/2014 Nulgroei in 2014: opluchting, maar geen opleving Internationale conjunctuur en economische toestand 2 Verbetering ondernemersvertrouwen in 2013, maar terugval in 2014 30,00 NBB-barometer

Nadere informatie

The Netherlands of 2040 en de Olympische Spelen George Gelauff Hogeschool Amsterdam 1 februari 2012

The Netherlands of 2040 en de Olympische Spelen George Gelauff Hogeschool Amsterdam 1 februari 2012 The Netherlands of 2040 en de Olympische Spelen George Gelauff Hogeschool Amsterdam 1 februari 2012 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 Scenariostudies Lange termijn vraagstukken Grote

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 havo 2005-I

Eindexamen economie 1-2 havo 2005-I 4 Beoordelingsmodel Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 8 per kg 1 Een voorbeeld van een juist antwoord

Nadere informatie

Banking for Food. Nederland aan kop! Jeen Nijboer Projectmanager Food & Agri

Banking for Food. Nederland aan kop! Jeen Nijboer Projectmanager Food & Agri Banking for Food Nederland aan kop! Jeen Nijboer Projectmanager Food & Agri Nederland aan kop Historisch Waar komen we vandaan? Waar staan we nu? Rol Rabobank Spilfunctie 3x access Belangrijk voor Nederland

Nadere informatie

MVO IN DE VERSNELLING TRENDS VOOR GROENE & SOCIALE ECONOMIE WORD OOK KLIMAATNEUTRAAL MAAK KANS OP CLIMATE MAKE OVER

MVO IN DE VERSNELLING TRENDS VOOR GROENE & SOCIALE ECONOMIE WORD OOK KLIMAATNEUTRAAL MAAK KANS OP CLIMATE MAKE OVER MVO IN DE VERSNELLING TRENDS VOOR GROENE & SOCIALE ECONOMIE WORD OOK KLIMAATNEUTRAAL MAAK KANS OP CLIMATE MAKE OVER IE Motoren Event Karin Jansens MVO Nederland 15 sept 2015 MVO GAAT OVER URGENTIE EN OPTIMISME

Nadere informatie

ABiodiversiteit en natuur & landschap in de samenleving

ABiodiversiteit en natuur & landschap in de samenleving ABiodiversiteit en natuur & landschap in de samenleving Voorzichtig herstel bedreigde soorten Verdere achteruitgang functioneren van ecosystemen en biodiversiteit Meer aandacht voor natuur als basisvoorwaarde

Nadere informatie

Umsetzungsmaßnahmen CO 2 - Footprint aus Kundensicht/ Realisatie van CO 2 - Footprint uit visie van de klant

Umsetzungsmaßnahmen CO 2 - Footprint aus Kundensicht/ Realisatie van CO 2 - Footprint uit visie van de klant Umsetzungsmaßnahmen CO 2 - Footprint aus Kundensicht/ Realisatie van CO 2 - Footprint uit visie van de klant 1 Recordwaarde bij CO 2 Meting van NOAA (National Oceanic and Atmospheric Administration) op

Nadere informatie

1-WAT IS PLANOLOGIE? PLANOLOGIE VAN STAD & LAND. Wie ben ik? Wat gaan we doen? BNB Huub Hooiveld Eikelhof, 2018 PLANNEN MAKEN IN NEDERLAND

1-WAT IS PLANOLOGIE? PLANOLOGIE VAN STAD & LAND. Wie ben ik? Wat gaan we doen? BNB Huub Hooiveld Eikelhof, 2018 PLANNEN MAKEN IN NEDERLAND PLANOLOGIE VAN STAD & LAND BNB Huub Hooiveld Eikelhof, 2018 Wie ben ik? Huub Hooiveld Planoloog/strategisch adviseur/docent gemeente Apeldoorn provincie Gelderland Trends, visievorming en strategie Hoofdlijnen

Nadere informatie

In een notendop. 1 De Visie van het Netwerk Stadslandbouw Antwerpen. Het Netwerk stadslandbouw Antwerpen is

In een notendop. 1 De Visie van het Netwerk Stadslandbouw Antwerpen. Het Netwerk stadslandbouw Antwerpen is 1 De Visie van het Netwerk Stadslandbouw Antwerpen In een notendop Het Netwerk stadslandbouw Antwerpen is Een netwerk van lokale boeren en andere betrokken partners Een aanspreekpunt voor Stadslandbouw

Nadere informatie

Winnaars en verliezers

Winnaars en verliezers Winnaars en verliezers Regionaal economische concurrentie in Nederland en Vlaanderen Mark Thissen & Frank van Oort Project: Napoleon, platform 31 & PBL RSA Nederland Voorjaarsdag 2014: Mobiliteit en Infrastructuur

Nadere informatie

De Logistieke Euregio. Benut u de kansen?

De Logistieke Euregio. Benut u de kansen? De Logistieke Euregio. Benut u de kansen? Workshop 24 november 2015 Marcel Michon Managing Partner Nijmegen/Venlo, november 2015 Inhoudsopgave Woord vooraf 1 Vertrekpunt (waar komen we vandaan?) 2 De oude

Nadere informatie

Korte voedselketens. Brenda Vrieling Regiebureau POP/Netwerk Platteland. POP3-festival Provincie Flevoland 8 maart 2017

Korte voedselketens. Brenda Vrieling Regiebureau POP/Netwerk Platteland. POP3-festival Provincie Flevoland 8 maart 2017 Korte voedselketens Brenda Vrieling Regiebureau POP/Netwerk Platteland POP3-festival Provincie Flevoland 8 maart 2017 Europees landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland

Nadere informatie

Globalisering: Uitdagingen voor Food en Agri-business Nijenrode, 24 november 2014

Globalisering: Uitdagingen voor Food en Agri-business Nijenrode, 24 november 2014 Globalisering: Uitdagingen voor Food en Agri-business Nijenrode, 24 november 2014 Inhoud 1 2 3 Bedrijfsprofiel Agrifirm Globalisering Risico s en kansen voor de Food en Agri-business Vragen Bedrijfsprofiel

Nadere informatie

Prognoses en trends in 2015 Groeit u mee?

Prognoses en trends in 2015 Groeit u mee? Prognoses en trends in 2015 Groeit u mee? MKB Eindhoven & Rabobank Rabobank Nederland; Kaya Kocak, Véronique Bulthuis 5 februari 2015 Rabobank Sectormanagement Véronique Bulthuis Sectormanager Groothandel

Nadere informatie

TOEKOMST VAN DE GROENTESECTOR : UITDAGINGEN EN OPPORTUNITEITEN

TOEKOMST VAN DE GROENTESECTOR : UITDAGINGEN EN OPPORTUNITEITEN TOEKOMST VAN DE GROENTESECTOR : UITDAGINGEN EN OPPORTUNITEITEN INHOUD PRESENTATIE 1. Sector in cijfers 2. Peilers van het succes 3. Uitdagingen en opportuniteiten 4. Hoe speelt de sector er op in? Sector

Nadere informatie

Internationale dimensie KB. Bram Huijsman

Internationale dimensie KB. Bram Huijsman Internationale dimensie KB Bram Huijsman Waar staan we Vorig jaar presentaties (kennisbasisdag mei / MDG ) Conclusie: we doen veel internationaal, maar weinig in de KB Nadrukkelijk verzoek vanuit LNV om

Nadere informatie

EBU College Snapshots van de economie in regio Utrecht. Monique Roso, 12 maart 2014!

EBU College Snapshots van de economie in regio Utrecht. Monique Roso, 12 maart 2014! EBU College Snapshots van de economie in regio Utrecht Monique Roso, 12 maart 2014! Inhoud presentatie 1. economische trends en ontwikkelingen!! 2. economische monitor provincie Utrecht! - economische

Nadere informatie

Innovatie voor verduurzaming. Kansen innovatie verantwoord en zorgvuldig benutten

Innovatie voor verduurzaming. Kansen innovatie verantwoord en zorgvuldig benutten Innovatie voor verduurzaming Kansen innovatie verantwoord en zorgvuldig benutten Hinse Boonstra, Ctgb relatiedag, 15 juni 2017 Science for a better life Zaden, middelen en diensten voor een duurzame geïntegreerde

Nadere informatie

Het perspectief van de agrarische sector in Nederland

Het perspectief van de agrarische sector in Nederland Het perspectief van de agrarische sector in Nederland Agroconnect-symposium 19 november 2009 Dr.ir. Huib Silvis Hoofdpunten Toekomst agrarische sector Betekenis technologie Strategie LEI Wageningen UR

Nadere informatie

Regionalisering als alternatief voor neoliberale globalisering Zaterdag 12 april Utrecht

Regionalisering als alternatief voor neoliberale globalisering Zaterdag 12 april Utrecht 4e Dag van Alternatieven Regionalisering als alternatief voor neoliberale globalisering Zaterdag 12 april 2008 - Utrecht Workshop 15 Wetenschappelijk onderzoek en onderwijs over regionalisering Inleiding:

Nadere informatie

Mineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking

Mineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking Mineral Valley Twente: Toonaangevend voor bodem en mestverwerking Aanleiding In Twente is het mestoverschot aanzienlijk. De agrarische bedrijven moeten een bestemming voor het mestoverschot vinden buiten

Nadere informatie

De staat van de visserij en aquacultuur in de wereld

De staat van de visserij en aquacultuur in de wereld AQUACULTUUR OVERZEE De staat van de visserij en aquacultuur in de wereld Door Raymon van Anrooy, FAO Visserij en Visteelt Departement, Rome De Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO)

Nadere informatie

Wetenschap & Technologie Hertekening van het onderwijslandschap

Wetenschap & Technologie Hertekening van het onderwijslandschap Wetenschap & Technologie Hertekening van het onderwijslandschap Nood aan W&T profielen op het werkveld Wetenschap en technologie _Leuven 111114 1 Leuven, 14 november 2011 Eric Vermeylen Directeur kenniscentrum

Nadere informatie

Samenvatting Economie H.8 / H.3

Samenvatting Economie H.8 / H.3 Samenvatting Economie H.8 / H.3 Samenvatting door R. 1151 woorden 15 juni 2013 5,2 2 keer beoordeeld Vak Methode Economie Pincode 8.1 is dit verzekeren? Begrippen H.8 Verzekering: Een manier om je te beschermen

Nadere informatie

VOORUITKIJKSPIEGEL FINANCIËLE SECTOR IDEEËN VOOR EEN AANPAK HELPDESK NATUURLIJK KAPITAAL

VOORUITKIJKSPIEGEL FINANCIËLE SECTOR IDEEËN VOOR EEN AANPAK HELPDESK NATUURLIJK KAPITAAL VOORUITKIJKSPIEGEL FINANCIËLE SECTOR IDEEËN VOOR EEN AANPAK HELPDESK NATUURLIJK KAPITAAL 14 juni 2016 INHOUD Aanleiding Risicomodellen Een vooruitkijkspiegel Vooruit kijken: hoe doe je dat? NK vooruitkijkspiegel

Nadere informatie

Stadslandbouw Van globaal naar lokaal

Stadslandbouw Van globaal naar lokaal Stadslandbouw Van globaal naar lokaal Jan Willem van der Schans Jan-willem.vanderschans@wur.nl Studiedag Vecon, 22 maart 2017 Introductie Onderzoeker LEI-WUR Short Food Supply Chains Mede-oprichter Eetbaar

Nadere informatie

Landbouw en voedselvoorziening

Landbouw en voedselvoorziening Landbouw en voedselvoorziening Michiel Keyzer Stichting Onderzoek Wereldvoedselvoorziening (SOW-VU) www.sow.vu.nl Wetenschapsbijeenkomst Nationaal Platform Rio+20 Amsterdam, 26 oktober 2011 Overzicht 1.

Nadere informatie

Sectorprognoses 2015 en MKB- Visie zonder grenzen

Sectorprognoses 2015 en MKB- Visie zonder grenzen Sectorprognoses 2015 en MKB- Visie zonder grenzen Bijeenkomst Rabobank Noord- en Oost- Achterhoek Monique van Plateringen & Annemarie Kuijer 9 februari 2015 Introductie Sprekers Annemarie Kuijer, sectormanager

Nadere informatie

Inzetten op duurzame groei. Sonja De Becker Voorzitter Boerenbond

Inzetten op duurzame groei. Sonja De Becker Voorzitter Boerenbond Inzetten op duurzame groei Sonja De Becker Voorzitter Boerenbond 1 Visie In Vlaanderen is er blijvend plaats voor een sterke land- en tuinbouw, die ondernemers en hun gezinnen een volwaardig inkomen en

Nadere informatie

MVO 3.0 Zorgen voor economische groei in Afrika én in de EU

MVO 3.0 Zorgen voor economische groei in Afrika én in de EU MVO 3.0 Zorgen voor economische groei in Afrika én in de EU Afrika: industrialisering in twee decennia ipv twee eeuwen in het Westen Ontwerp vergadering GROS Erpe-Mere 23/1/2015 - karel.uyttendaele@pandora.be

Nadere informatie

Duurzaamheid: speerpunt voor industrie en onderwijs

Duurzaamheid: speerpunt voor industrie en onderwijs Duurzaamheid: speerpunt voor industrie en onderwijs Vereniging van de Nederlandse Chemische Industrie Nelo Emerencia, Speerpuntmanager Onderwijs & Innovatie Utrecht, 9 februari 2012 DAS Docentenconferentie

Nadere informatie

We gaan nu eens op dezelfde manier naar voedsel telen en kopen kijken als naar een verkeerslicht.

We gaan nu eens op dezelfde manier naar voedsel telen en kopen kijken als naar een verkeerslicht. Betaalbaar en gezond Goedkope groenten aangeboden in de supermarkten vinden wij meestal betaalbaar. Maar zijn die goedkope groenten ook allemaal even gezond? Bevatten ze de essentiële vitaminen die we

Nadere informatie

Crop Care Competence Centre. Kverneland Group Nieuw-Vennep

Crop Care Competence Centre. Kverneland Group Nieuw-Vennep NL Crop Care Competence Centre Kverneland Group Nieuw-Vennep onze visie Techniek maakt een betere toekomst mogelijk. Wij ontwikkelen intelligente oplossingen voor een betere oogst en een hogere opbrengst.

Nadere informatie

Wageningen University & Research. Zijn robotisering en automatisering oplossingen voor een duurzame akkerbouw?

Wageningen University & Research. Zijn robotisering en automatisering oplossingen voor een duurzame akkerbouw? Wageningen University & Research Zijn robotisering en automatisering oplossingen voor een duurzame akkerbouw? Mechanisatie en landbouw quiz Vraag 1: Mechanisatie a. Teelt aanpassen op mechanisatie of b.

Nadere informatie

Sojaproblematiek Europese eiwitteelt

Sojaproblematiek Europese eiwitteelt Regionaal veevoer Sojaproblematiek Europese eiwitteelt Aanpak regionaal voer Onze campagne Kleine Hoefprint Kaas Data landgebruik Europese concumptie Noodzaak dichterbij produceren Zuidamerikaanse Europese

Nadere informatie

Voedselverlies in ketenperspectief. Willy Sarlee OVAM Dienst beleidsinnovatie 15/10/2012

Voedselverlies in ketenperspectief. Willy Sarlee OVAM Dienst beleidsinnovatie 15/10/2012 Voedselverlies in ketenperspectief OVAM Dienst beleidsinnovatie Onderzoek Voedselverlies in ketenperspectief (1/20) gestart in april 2011 tot begin juli 2012 Uitgevoerd door Tritel Eerste deel = keten

Nadere informatie

Hoe komt het dat er moesson is in Bangladesh?

Hoe komt het dat er moesson is in Bangladesh? Moesson Hoe komt het dat er moesson is in Bangladesh? Sanne Sas - 19 april 2017 MOESSON - H2A 1 Voorwoord Wat is moesson? Wat doet het? Wanneer is het aanwezig? Waardoor wordt het veroorzaakt? Wat zijn

Nadere informatie

Internationale Economie. Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s

Internationale Economie. Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s Internationale Economie Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s Wim Boonstra, 27 november 2014 Basisscenario: Magere groei wereldeconomie, neerwaartse risico s De wereldeconomie

Nadere informatie

NL In verscheidenheid verenigd NL B8-0360/1. Amendement. Paolo De Castro, Ulrike Rodust, Isabelle Thomas namens de S&D-Fractie

NL In verscheidenheid verenigd NL B8-0360/1. Amendement. Paolo De Castro, Ulrike Rodust, Isabelle Thomas namens de S&D-Fractie 27.4.2015 B8-0360/1 1 Overweging C bis (nieuw) C bis. overwegende dat de thema's van de expo 2015 in Milaan hoofdzakelijk betrekking hebben op voedsel, met inbegrip van visserij, een thema dat net als

Nadere informatie

Arm en Rijk. Hoofdstuk 2: Arm en rijk in de Verenigde Staten

Arm en Rijk. Hoofdstuk 2: Arm en rijk in de Verenigde Staten Arm en Rijk Hoofdstuk 2: Arm en rijk in de Verenigde Staten 2.1 Rijk en arm in de Verenigde Staten De rijke Verenigde Staten Je kunt op verschillende manieren aantonen dat de VS een rijk land is. Het BNP

Nadere informatie

Nutrition Platform for Chronic Care (NPCC) JOHAN MOYERSOEN

Nutrition Platform for Chronic Care (NPCC) JOHAN MOYERSOEN Nutrition Platform for Chronic Care (NPCC) JOHAN MOYERSOEN NPCC: Toekomstgericht bedrijf in de zorgeconomie Kader Nieuw Industrieel beleid zorgeconomie 2013 + binnen focusdomeinen West-Vlaamse zorgeconomie

Nadere informatie

Biologisch i in 2030

Biologisch i in 2030 i Paulien Veerman Secretaris VBP/ Projectleider Biokap Even voorstellen: Bionext organisatie 1 Bionext = ketenorganisatie voor de biologische landbouw en voeding 3 De peilers onder Bionext Even voor rstellen

Nadere informatie

Bijkomende informatie:

Bijkomende informatie: Vlaamse overheid Koning Albert II-laan 35 bus 40 1030 BRUSSEL T 02 552 77 05 F 02 552 77 01 www.vlaanderen.be Beheerscomité dierlijke producten 30 augustus 2018 //////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Nadere informatie

Bodemvruchtbaarheid. fundament onder voedselproductie. René Schils

Bodemvruchtbaarheid. fundament onder voedselproductie. René Schils Bodemvruchtbaarheid fundament onder voedselproductie René Schils Bodemvruchtbaarheid fundament onder voedselproductie Wat is bodemvruchtbaarheid? Waarom is bodemvruchtbaarheid belangrijk? Wat zijn de actuele

Nadere informatie

LES 1: De wereld in verandering

LES 1: De wereld in verandering LES 1: De wereld in verandering 1 Les 1: De wereld in verandering Vakken Zedenleer/godsdienst, economie, geschiedenis, aardrijkskunde, PAV Eindtermen Sociale vaardigheden, burgerzin, ICT, vakoverschrijdend,

Nadere informatie

The Netherlands of 2040. www.nl2040.nl

The Netherlands of 2040. www.nl2040.nl The Netherlands of 2040 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 Nieuwe CPB scenario studie Vraag Waarmee verdienen we ons brood in 2040? Aanpak Scenario s, geven inzicht in onzekerheid

Nadere informatie

Hoeveel manieren worden er gebruikt bij aardrijkskunde om de welvaart in een land te meten?

Hoeveel manieren worden er gebruikt bij aardrijkskunde om de welvaart in een land te meten? Samenvatting door L. 815 woorden 10 december 2013 4,7 74 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Hoeveel manieren worden er gebruikt bij aardrijkskunde om de welvaart in een land te meten?

Nadere informatie

Agri & Food: de kracht van Nederland!

Agri & Food: de kracht van Nederland! Agri & Food: de kracht van Nederland! Aalt Dijkhuizen FromFarmers Ledenbijeenkomst 22 april 2015 NL Agri & Food: oprecht een topsector! Tweede exporteur ter wereld Stevige pijler onder de economie 10%

Nadere informatie

Bedrijfsadvies aan de keukentafel

Bedrijfsadvies aan de keukentafel Nederland: de koploper in agrifood, hoe houden we stand? Bedrijfsadvies aan de keukentafel Bedrijfsadvies aan de keukentafel Elies Lemkes-Straver (Algemeen Directeur ZLTO) Conferentie Agrivaknet, 3 februari

Nadere informatie

De supermarkt in de samenleving, de boer in de keten

De supermarkt in de samenleving, de boer in de keten De supermarkt in de samenleving, de boer in de keten Onderwijsdag PZ 23 november 2010 Marc Jansen Directeur Consumentenzaken en Kwaliteit Centraal Bureau Levensmiddelenhandel Inhoud CBL en de branche Trends

Nadere informatie