Code goede natuurpraktijk

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Code goede natuurpraktijk"

Laura Segers
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Code goede natuurpraktijk Praktijkvoorbeelden waterlopenbeheer Ronny De Keer Maarten Goegebeur

2 Inhoud CGNP en beheer van waterlopen Planmatige aanpak onderhoud 2 praktijkvoorbeelden Zwalm Rivierbeek Besluit 24/11/2015 2

3 CGNP en beheer van waterlopen Onderhoudswerken: Talud maaien Waterbodem maaien Oppervlakkige ruiming Slib ruimen Onderhoud bomen, struiken, Exoten bestrijden Oeverherstel 24/11/2015 3

4 Waarom onderhoud onbevaarbare waterlopen Garanderen vlotte waterafvoer Goede werking van kunstwerken (stuwen etc.) Voorkomen van schade bij aangelanden Omwille van landschappelijke of ecologische redenen 4

5 Waterafvoer 5

6 Goede werking kunstwerken 6

7 Waterafvoer/ecologie (exotenbestrijding) 7

8 Ecologische en landschappelijke doelstellingen 8

9 Ecologische en landschappelijke doelstellingen 9

10 Natuurbeheer (exotenbestrijding) 10

11 Hoe wordt onderhoud gepland? Meestal : Op basis ervaring en gebiedskennis Vragen van aangelanden Opsomming van hoeveelheden (aantal m maaien, aantal bomen te rooien, ) Aanbesteding en aanstelling aannemer 11

12 Hoe wordt onderhoud gepland? Voor sommige waterlopen : Druk om rekening te houden met andere doelstellingen als natuur, recreatieve waarde, is hoog Opmaak van beheerplan O.a. het geval voor de Zwalm, Rivierbeek 12

13 CGNP en beheer van waterlopen Totale lengte (km) Lengte binnen SBZ (km) Lengte binnen VEN (km) Lengte binnen bos-en groengebied (km) Bevaarbaar Onbevaarbaar Cat Cat Cat Totaal % 10% 16% Belangrijk aandeel waterlopen in VL is gelegen in ecologisch waardevol gebied. Beheer af te stemmen op ecologische doelstellingen. 24/11/

14 CGNP en beheer van waterlopen Onderhoudswerken afstemmen op ecologie waterloop In tijd In ruimte Uitvoering > CGNP legt beperkingen op in broed-en paaiseizoen > CGNP van toepassing in SBZ, VEN, groen-en bosgebieden > Voorkeur voor minder verstorende uitvoeringsmethodes 24/11/

broed-en paaiseizoen > CGNP van toepassing in SBZ, VEN, groen-en

15 Planmatige aanpak onderhoud Opmaak van een beheerplanvoor de Zwalm: Inventarisatie (Wat is de toestand nu?) Visie (Waar willen we naartoe?) Beheermaatregelen (Hoe gaan we dat doen?) 24/11/

16 Situering Zwalmbekken 114 km² 16

17 Situering Zwalmbekken 17

18 Vlaams Ecologisch Netwerk Kies vrije ruimte op het beeld om de tekst te Plaatsen. Zet de tekst in wit indien nodig. 18

19 Habitatrichtlijngebied Kies vrije ruimte op het beeld om de tekst te Plaatsen. Zet de tekst in wit indien nodig. 19

20 Dorpsgezichten Kies vrije ruimte op het beeld om de tekst te Plaatsen. Zet de tekst in wit indien nodig. 20

21 Biologische waarde Kies vrije ruimte op het beeld om de tekst te Plaatsen. Zet de tekst in wit indien nodig. 21

22 Inventarisatie Waardevolle alluviale bossen (EU habitattypes) Beschermde vissoorten: beekprik, rivierdonderpad, rivierprik, Avifauna: ijsvogel, Grote gele kwik, 22

23 Algemene visie Peilbeheer in functie van voorkoming wateroverlast, watermolens, visdoorgangen en landgebruik vallei (vnl. landbouw en natuur) Zwalm vormt natuurlijk lint (verbinding van belangrijke natuur- en boszones) Visfauna is zeer belangrijke ecologische waarde Landschappelijke kwaliteit van vallei Recreatie (zachte) is belangrijke nevenfunctie 23

24 Maatregelen : Beheer houtige vegetatie Aanwezige (kaprijpe) bomenrijen: Uitgangspunt : vervangen door inheemse bomen in periode van 20-tal jaar. Alle hout verwijderen (niet versnipperen) Uitvoering in winter (na bekomen stedenbouwkundige vergunning of kapmachtiging). Vellen bomen spreiden over 20-tal jaar (na inventarisatie) om toch voldoende opgaand hout te waarborgen Vervangen door streekeigen soorten essen, elzen, 24

25 Maatregelen Maaien waterbodem : Weinig kruid in Zwalm (snelstromend water): geen maaibeheer waterbodem nodig Bijna uitsluitend in vismigratielopen; enkel wanneer noodzakelijk Deel watervegetatie behouden (ifv habitatkwaliteit) Niet maaien in trekperiodes vissen (meest geschikt : half juni tot half september) Maaikorf gebruiken van afwaarts naar opwaarts 25

26 Maatregelen : Oeverherstellingen Binnen landelijke zone : Niets doen indien haalbaar (bvb. oeverzone eigendom van VMM) Herprofilering en aanplanting zwarte els en/of schietwilg, hazelaar in één of meerdere rijen (eventueel + bekleding talud met biodegradeerbaar doek) Waar gebouwen of wegen in gevaar : Hardere oeververdediging (breuksteenbestortingen tegen palenrij, eventueel schanskorven) Stedenbouwkundige vergunning nodig 26

27 Maatregelen : Oeverherstellingen Binnen landelijke zone : 27

28 Maatregelen : Oeverherstellingen Waar gebouwen of wegen in gevaar : 28

29 Maatregelen : Bestrijding exoten Japanse duizendknoop : Is lokaal een probleem Maaien en afvoeren Eerste maal in juni en hergroei maandelijks. Reuzenbalsemien : Vrij verspreid: streefdoel verspreiding terugdringen 3 bestrijdingsbeurten voor zaadvorming 29

30 Maatregelen : Bestrijding exoten Reuzenberenklauw : Vrij sterk verspreid; streefdoel : volledig uitroeien Manueel uitsteken van wortel of maaien Vrij vroeg in april of mei beginnen. 3 beurten 30

31 Voorbeeld: Rivierbeek Randvoorwaarden: Habitatrichtlijngebied Beschermd landschap ( 92) VEN-gebied (07/2003) Valleigebied is aangeduid als ankerplaats (2010) Instandhoudingsdoelstellingen (IHD) Decreet Integraal Waterbeheer Landbouwgebied volgens gewestplan Wateroverlast in woon en industiegebied 31

32 Voorbeeld: Rivierbeek 32

33 Voorbeeld: Rivierbeek Overstromingen in de vallei Verspreide bebouwing in valleigebied Versnelde afvoer zorgt voor toenemende overstromingen in afwaarts gebied Behoud natuurlijke valleigebied is belangrijke buffer (bergingscapaciteit > m³) 33

34 Voorbeeld: Rivierbeek Gedifferentieerde aanpak beheer Landbouwzones: Jaarlijks maaibeheer oever en waterloop om afvoercapaciteit te behouden Oppervlakkige ruimingen waar nodig Bebouwing Jaarlijks maaibeheer oever en waterloop om afvoercapaciteit te behouden Oppervlakkige ruimingen Natuur- en boszones: Spontane ontwikkeling en nulbeheer indien haalbaar (geen ongewenste opstuwing) Parkgebied: Beheer afstemmen op landschappelijke kwaliteit parken 34

35 Voorbeeld: Rivierbeek Beheer i.f.v. landbouwzone Effectieve overstromingsgebied en duurtijd in zones met landbouw gebruik beperken door Jaarlijks reiten langs akkers & weilanden Oppervlakkig ruimen (wegnemen van takken, vuil en vergevorderde stoomkuilenpatronen) 35

36 Voorbeeld: Rivierbeek Beheer i.f.v. landbouwzone Vastleggen van de meandering om huidige eigendomsstructuur te behouden Aanplanten houtkanten (zwarte els, es, waterwilg, sleedoorn en eenstijligemeidoorn) met het 5-jaarlijks afzetten/snoeien Aanmoedigen tot afsluiten van beheersovereenkomsten van de VLM 36

37 Voorbeeld: Rivierbeek Weide afsluiten met schrikdraad zodat de oever niet vertrappeld wordt, dure betonnen palen en schanskorven kunnen de sterke erosie toch niet weerstaan, houtkanten zijn goedkoper en efficiënter 37

38 Voorbeeld: Rivierbeek Beheer i.f.v. natuurgebied Vrije meandering toelaten Toelaten natuurlijke erosie en sedimentatie processen van de oevers (stroomkuilenpatroon) Enkel gericht en doordacht maaien en reiten Wegnemen van grote obstakels/vuil die de waterafvoer extreem hinderen en ongewenste peilverhogingen veroorzaken Actief verwijderen oeververdediging waar mogelijk zonder extra schade toe te brengen 38

39 Voorbeeld: Rivierbeek Beheer i.f.v. bebouwing Overstromingsrisico beperken door Jaarlijks reiten en oppervlakkig ruimen Aanleggen van lokale bedijking Vastleggen van de meanderingom huidige eigendomsstructuur te behouden Aanplanten houtkanten (zwarte els, es, waterwilg, sleedoorn en meidoorn) en om de 5 jaar afzetten/snoeien Oeververdediging maximaal volgens de natuurtechnischemilieubouw 39

40 Voorbeeld: Rivierbeek Beheer i.f.v. parkgebied Vastleggen van de meandering om parklanen en dreven te beschermen Aanplanten houtkanten Solitaire parkbomen en park zichten beschermen, NTMB oevers noodzakelijk Wegnemen van grote obstakels/vuil die de waterafvoer hinderen 40

41 Voorbeeld: Rivierbeek 41

42 Voorbeeld: Rivierbeek Impact op overstromingsregime Valleigebied is cruciaal in stroomgebied om wateroverlast in woon/industriezone te voorkomen (bergingscapaciteit > m³ bij T100) Gedifferentieerd beheer zorgt voor sturing overstromingen: Verhoogde berging in natuurzones Minder frequente overstromingen in landbouwzones en woonzones in zones met verhoogde ruwheid stijgt het maximaal peil, in zones met verlaagde ruwheid daalt het maximaal peil. De grootste verschillen werden verkregen bij de lichtste storm (stijging van peil van 39 cm in natuurgebied en daling van peil van 35 cm in landbouwgebied). Bij de zware stormen (T100) zijn de verschillen minder uitgesproken gezien het ganse valleigebied (winterbed) aangesproken wordt voor de afvoer. 42

43 Voorbeeld: Rivierbeek Besluit: Gedifferentieerd beheer komt tegemoet aan: Doelstelling landbouw, wonen, industrie, in valleigebied Ecologische doelstellingen (ook SBZ) Beheer die rekening houd met beschermd landschap Via overleg met verschillende sectoren werden afspraken gemaakt over onderhoud 43

44 Enkele Besluiten Nieuwe CGNP is beter afgestemd op de praktijk: Onderhoudswerken ingedeeld volgens SB 250 Eenduidiger te interpreteren Ecologische onderbouwing CGNP is richting gevend, maatwerk blijft nodig Veel onderhoudswerken vallen onder normaal onderhoud Maatwerk voor specifieke situaties blijft mogelijk via natuurvergunning Specifieke situaties: beheerplan nuttig als onderbouwing voor afwijking normaal onderhoud Mogelijkheid tot aanvraag meerjarennatuurvergunning voor alle onderhoudswerken 24/11/

45 Besluit Nieuwe code van goede praktijk heeft als ambitie om waterbeheer af te stemmen op ecologisch doelstellingen Taak van waterloopbeheerders: afstemming met ecologische doelstellingen Specifieke gevallen best tijdig bespreken met ANB Opmaak beheerplan kan nuttig zijn (integrale aanpak) Oproep aan advies/vergunningverlener Voldoende oog voor waterdoelstellingen Snelle afhandeling van dossiers Evaluatie op basis van ervaringen is wenselijk 24/11/

Vergelijkbare documenten

Code goede natuurpraktijk

Code goede natuurpraktijk Praktijkvoorbeelden waterlopenbeheer Maarten Van Aert Afdeling Operationeel Waterbeheer Inhoud CGNP en beheer van waterlopen Planmatige aanpak onderhoud Praktijkvoorbeelden Maaibeheer