De Kaartse Beek een nieuwe visie i.f.v. integraal waterbeheer

Transcriptie

1 De Kaartse Beek een nieuwe visie i.f.v. integraal waterbeheer 13/01/ /01/2015

2 Inhoud Aanleiding en kader van het project Kaartse Beek Doel Historiek van het dossier Drie mogelijke scenario s Bijkomend onderzoek Een nieuwe visie voor de vallei Aanleiding Deelzones Mogelijke ingrepen Betrokken partijen engagement Vragen? 2-13/01/2015

3 Aanleiding en kader Wateroverlast september 1998: problemen in woonzones Kapellen 2000: oppervlaktewatermodelleringsstudie opgestart en aantal oplossingsscenario s onderzocht Gerealiseerd: Vergroten onderdoorgang en herprofileren Zwarte Beek t.h.v. Prinsendreef Extra verbinding (bypass) naar de Pluymbeek t.h.v. Puihoek Onderzochte scenario s (combinatie): Aanleg overstromingsgebied Jagersdreef Buffering in Oude grachtendomein en Fort van Kapellen 3-13/01/2015

4 Aanleiding en kader (2012) (2012) 4-13/01/2015

5 Aanleiding en kader Gemodelleerde overstromingen september 98 Wateroverlast in Moerbeienlaan, Zijdestraat, Jagersdreef, Zijdefabriekstraat, Holleweg en in de wijk Sterre 5-13/01/2015

6 Doel? Wateroverlast vermijden Streefdoel: wateroverlast stroomafwaarts van de Jagersdreef- Fabriekstraat beperken tot een terugkeerperiode van 50 jaar (T50) Voorwaarde: Doorgaand debiet in de beek stroomafwaarts Jagersdreef - Fabriekstraat beperken tot max. 0,7 m³/s Te veel aan water bergen (ophouden): ± m³ bij T50 Aanleg van een overstromingsgebied stroomopwaarts Jagersdreef-Fabriekstraat 6-13/01/2015

7 Historiek van het dossier : oppervlaktewatermodellering en scenario-analyse aanleg klassiek retentiebekken = best mogelijk oplossing 2006: opmaak (voor-)ontwerp retentiebekken : opmaak ruimtelijk uitvoeringsplan (prov. RUP) goedkeuring 04/08/2009: zone voor waterberging Vrijwaren van de vallei op linker- en rechteroever! feb. 2012: bewoners vragen alternatief omwille van vrees voor permanente vernatting (door grondwaterpeilstijging) waterbuffering door uitgraving: vijverscenario Juni 2012: vraag om tussenscenario te onderzoeken Deels uitgraving en deels boven maaiveld: tussenscenario 2012: grondwatermodellering en scenariovergelijking vergelijking: impact op grond- en oppervlaktewater, kostprijs, landschap, grondverzet voor 3 scenario s 7-13/01/2015

8 Historiek van het dossier provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan (PRUP) - afbakening 8-13/01/2015

9 Drie mogelijke oplossingsscenario s 1. Retentiebekken Oorspronkelijk ontwerp (2006) Berging boven het bestaande maaiveld (~ perimeter PRUP) 2. Vijverscenario Voorstel van omwonenden en prof. Wyseure Berging door uitgraving (op linkeroever) 3. Tussenscenario Voorstel uit vergadering met provinciaal gedeputeerden en burgemeesters Deels boven bestaande maaiveld, deels door uitgraving (op linkeroever) Vijverscenario tussenscenario 9-13/01/2015

10 Drie mogelijke oplossingsscenario s Politiek ambtelijk overleg (18/03/2013): Gemeente Kapellen Gemeente Brasschaat Provincie Antwerpen Agentschap voor Natuur en Bos Beslissing: tussenscenario als basis voor uitwerking van een technisch ontwerp (uitvoeringsdossier) Beslissing op 19/04/2013 gecommuniceerd aan vertegenwoordigers van Actiecomité Kaartse Beek Bijkomend onderzoek opgestart om ontwerp te concretiseren (~ scenario technisch ontwerp) 10-13/01/2015

11 Bijkomend onderzoek ( ) 1. Uitbreiding bestaande grondwatermeetnet 2. Opstuwingsexperiment Kaartse Beek (juni 2014) 3. Analyse bestaande oppervlaktewatermodel 11-13/01/2015

12 Bijkomend onderzoek ( ) 1. Uitbreiding grondwatermeetnet Peilbuizen in afgravingszone tussenscenario (Feb 2014) (provincie) (gemeente) 12-13/01/2015

13 Bijkomend onderzoek ( ) 1. Uitbreiding grondwatermeetnet IDcode afstand tot beek (m) maaiveld (mtaw) stijghoogte (mtaw) 7/09/2013 8/11/2013 9/07/2014 KaaP10x KaaP04x KaaP11x KaaP05x Kaartse Beek KaaP13x KaaP14x Afgraving tot mtaw (vijver - tussenscenario) = extra afvoer grondwater + verdroging Maximaal m afgraven! Grote oppervlakte (> vijverscenario) Zeer hoge kostprijs Grote landschappelijke impact beek 13-13/01/2015

14 Bijkomend onderzoek ( ) 2. Opstuwingsexperiment (juni 2014) Doel? Effect van peil in de Kaartse Beek op het grondwaterpeil onderzoeken Experiment Beek 4 dagen opstuwen ~ duur van een storm T dag Stuwpeil 7.50 mtaw (+0.50m t.o.v. het basispeil) Locatie stuw: ongeveer 200m stroomopwaarts Fabriekstraat/Jagersdreef 14-13/01/2015

15 Bijkomend onderzoek ( ) 2. Opstuwingsexperiment (juni 2014) Analyse: na 24u reeds meetbare effecten op het grondwater IN de vallei Zeer snelle reactie van grondwater op beekpeil (en neerslag): 1. opstuwing; 2. peilverlaging! Besluit: Hoge waterkolom boven maaiveld mogelijk snelle reactie buiten projectgebied (externe effect) veel afvoer via langsgrachten naar Kaartse Beek stroomafwaarts klassiek retentiebekken = niet de beste oplossing waterpeil (mtaw) waterpeil (mtaw) pb4 pb5 pb10 pb11 Beek (interpollatie) /06/ /06/ /06/ /06/ /06/ /06/ pb9 pb12 pb14 Beek /06/ /06/ /06/ /06/ /06/ /06/ /01/2015

16 Bijkomend onderzoek ( ) 3. Analyse bestaande oppervlaktewatermodel Doel? De herkomst van het water, dat aanleiding geeft tot wateroverlast in wijk De Sterre, begroten Bij storm T= 50 jaar komt m³ water in de wijk Verdeling (±): 20% onmiddellijke omgeving 15% Oude Mishagenbeek en Nieuwe beek ~ Oude Grachten domein 35% zone tussen Antitankkanaal en Hoogstraat 30% vanuit Antitankkanaal Verspreide ingrepen! 16-13/01/2015

17 Bijkomend onderzoek ( ) Besluit 1. Buffering boven maaiveld (~ klassiek retentiebekken) Externe, tijdelijke effecten op grondwater Afvoer via langsgrachten naar de Kaartse Beek mogelijk nog te veel debiet stroomafwaarts = wateroverlast 2. Buffering onder het huidig maaiveld door afgraving (~vijverscenario, tussenscenario) Hoge grondwaterstanden in vallei beperkte afgraving Grote oppervlakte afgraven hoge kostprijs en landschappelijke impact 3. Herkomst van het overstromingswater meerdere zones in het stroomgebied Meerdere kleinere en verspreide ingrepen in het stroomgebied! 17-13/01/2015

18 Een nieuwe visie voor de vallei Aanleiding Actiecomité Kaartse Beek ook weerstand tegen het tussenscenario Bouwvergunning zal zeer lang aanslepen Hier is niemand mee gebaat Bijkomend onderzoek Enkel buffering boven maaiveld = niet haalbaar Enkel buffering door afgraving = zeer duur, aanzienlijke oppervlakte en sterke aantasting van het landschap Beoordeling project anno 2014 Hoge kostprijs ~ besparingen onzekerheid inzake realiseerbaarheid Alternatievenonderzoek Kaartse Beek tussen Hoogboomsesteenweg en Hoogstraat: proces-verbaal van Natuurinspectie voor aanleg betuining Gedeeltelijk herstel oorspronkelijke toestand vereist Gemeentelijk RUP Oude Grachtendomein (Kapellen + Brasschaat) Waterbeheer hierin integreren 18-13/01/2015

19 Een nieuwe visie voor de vallei Uitgangspunt: Verspreide ingrepen in de volledige vallei van de Kaartse Beek i.p.v. één grote ingreep Focus op: Valleiherstel (rekening houdend met multifunctionele karakter) Herwaardering van waterlopen en grachtenstelsels Consequentie/aandachtspunt: Kleinere ingrepen = niet evident om buffervolume [ ] m³ te realiseren Vooropgestelde beveiligingsgraad moeilijk haalbaar 19-13/01/2015

20 Een nieuwe visie voor de vallei Deelzones 20-13/01/2015

21 Een nieuwe visie voor de vallei Mogelijke ingrepen 1. Kaartse Beek tussen Fabriekstraat en Voetbeek Beperkte vrije hoogte 5-10m brede groenstrook Herprofilering linkeroever = positief effect op de wijk 21-13/01/2015

22 Een nieuwe visie voor de vallei Mogelijke ingrepen 2. Vallei Kaartse Beek stroomopwaarts Jagersdreef Fase 1: Focus op linkeroever Eigendom ANB + gemeente Twee privé-percelen (één eigenaar) Samen ± 17 ha Fase 2: Focus op rechteroever Doel? Min m³ buffering bij T50 ~ herkomst overstromingswater in de wijk Hoe? Herstel van de overstroombare vallei Herwaardering waterloop en grachtenstelsels 22-13/01/2015

23 Een nieuwe visie voor de vallei Mogelijke ingrepen 2. Vallei Kaartse Beek stroomopwaarts Jagersdreef Fase 1: ingrepen op linkeroever Afgraven ruimingswal Herprofileren (geleidelijke oever, winterzomerbedding) Extra poelen Beperkte maaiveldverlaging (± 1.1 ha) Herstel grachtenstelsel 23-13/01/2015

24 Een nieuwe visie voor de vallei Mogelijke ingrepen 2. Vallei Kaartse Beek stroomopwaarts Jagersdreef Fase 1: ingrepen op linkeroever Afgraven ruimingswal (~ slib werd op de oever gedeponeerd bij ruimen van beek wal of dijkje) Herprofileren (geleidelijke oever maken, winter-zomerbedding) Beektraject ± 1km Extra buffering: ± m³ rechteroever Linkeroever (~ ANB / gemeente Brasschaat 3-10m Maaiveld in de vallei 24-13/01/2015

25 Een nieuwe visie voor de vallei Mogelijke ingrepen 2. Vallei Kaartse Beek stroomopwaarts Jagersdreef Fase 1: ingrepen op linkeroever Herwaarderen grachtenstelsel brede, ondiepe grachten (~laantjes) Extra buffering: ±1.700 m³ opgevuld 25-13/01/2015

26 Een nieuwe visie voor de vallei Mogelijke ingrepen 2. Vallei Kaartse Beek stroomopwaarts Jagersdreef Fase 1: ingrepen op linkeroever Beperkt afgraven ( m) meest afwaartse zone (± 1.1ha) Extra buffering: ± m³ Opmerking: Meer buffering slechts haalbaar mits: Dwarsdijk op linkeroever oeverophoging op rechteroever Knijpconstructie op de waterloop te evalueren i.f.v. fase /01/2015

27 Een nieuwe visie voor de vallei Mogelijke ingrepen 2. Vallei Kaartse Beek stroomopwaarts Jagersdreef Fase 2: ingrepen op rechteroever Lokaal herprofileren Kaartse Beek in overleg met eigenaars Herprofileren grachten ~ eigendommen provincie Beperkt afgraven perceel eigendom provincie ((± 0.78ha) 27-13/01/2015

28 Een nieuwe visie voor de vallei Mogelijke ingrepen 3. Kaartse Beek tussen Hoogboomsesteenweg en Hoogstraat Houten betuining van de beek Werken uitgevoerd in 2010 Gemeente Brasschaat (toen 3e categorie) Traject van ± 500 m PV van Natuurinspectie (ANB) werken (gedeeltelijk) ongedaan maken 28-13/01/2015

29 Een nieuwe visie voor de vallei Mogelijke ingrepen 3. Kaartse Beek tussen Hoogboomsesteenweg en Hoogstraat Compromisvoorstel opgemaakt Drie zones afgebakend Selectief de houten betuining afzagen of verwijderen Selectief de oevers herprofileren (~ geleidelijke oevers) Aanpassing van twee bestaande stuwen i.f.v. vismigratie en buffering in de waterloop werken deels ten laste van gemeente, deels provincie Extra buffercapaciteit in de waterloop: 500 m³ 29-13/01/2015

30 Een nieuwe visie voor de vallei Mogelijke ingrepen 4. Kaartse Beek in Domein Eikelenberg Ingrepen Te onderzoeken Aandachtspunten Privaat domein Afwatering wijk Béthanie tussen Antitankkanaal en het domein Invloed van Antitankkanaal op waterlopen 30-13/01/2015

31 Een nieuwe visie voor de vallei Mogelijke ingrepen 5. Oude Grachtendomein (Kapellen Brasschaat) Ingrepen Te onderzoeken Dienst Integraal Waterbeleid wenst in 2015 hiervoor een aparte studie aan te besteden In de studie wordt ook Fort van Kapellen mee opgenomen Aandachtspunten Koppeling maken met gemeentelijk RUP Kapellen en Brasschaat (in opmaak) 31-13/01/2015

32 Een nieuwe visie voor de vallei Mogelijke ingrepen 6. Antitankkanaal Doelstelling vermijden dat water vanuit het Antitankkanaal in de waterlopen en grachten komt Ingrepen Te onderzoeken Aandachtspunten Beheerder: Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) overleg opstarten 32-13/01/2015

33 Een nieuwe visie voor de vallei Betrokken partijen - engagement Globaal De provincie vertaalt de nieuwe visie naar een concreet actieplan De provincie communiceert hierover op regelmatige basis Zone 1 Kaartse Beek afwaarts Jagersdreef De twee gemeenten en de provincie werken actief samen i.f.v. lokale ingrepen (bruggen, herprofilering oevers) Zone 2 vallei Kaartse Beek stroomopwaarts Jagersdreef Gemeente Brasschaat en ANB (grondeigenaars) verklaren zich akkoord met de voorgestelde ingrepen i.f.v. valleiherstel op linkeroever Provincie verwerft binnen perimeter twee privé-percelen op linkeroever Provincie voorziet overleg met grondeigenaars op rechteroever Bodemgebruik blijft ongewijzigd Bouwvergunningen fase 1&2: kritisch gegeven i.f.v. uitvoering op terrein 33-13/01/2015

34 Een nieuwe visie voor de vallei Betrokken partijen - engagement Zone 3 Kaartse Beek tussen Hoogboomsesteenweg en Hoogstraat ANB (Natuurinspectie) verklaart zich akkoord met het compromisvoorstel Werken deels ten laste van gemeente Brasschaat, deels van provincie Provincie trekt project (waterloop 2 e categorie) Zone 4 Kaartse Beek in domein Eikelenberg De twee gemeenten en provincie werken actief samen i.f.v. lokale ingrepen Zone 5 Oude Grachtendomein (+ Fort van Kapellen) De provincie besteedt in 2015 een studieopdracht aan om te onderzoeken hoe waterbeheer hier kan worden geoptimaliseerd De twee gemeenten betrekken de provincie in de gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUPs) i.f.v. integratie van waterbeheer Zone 6 Antitankkanaal De twee gemeenten, de provincie en de Vlaamse Milieumaatschappij werken actief samen i.f.v. lokale ingrepen 34-13/01/2015

35 Vragen? Contact Bart Aubroeck T bart.aubroeck@provincieantwerpen.be /01/2015