11 Energierapport2011

Transcriptie

1 EK Energierapport2011 Aandeordeisdevoortzettingvandebehandelingvan: - hetwetsvoorstelwijzigingvandeelektriciteitswet 1998,deGaswetendeWarmtewet(wijzigingensamenhangendmethetenergierapport2011)(33493). Deberaadslagingwordthervat. Voorzitter.IkdankdeledenFaber,VosenKoningvoorhun inbreng.misschienmagikbeginnenmetietstegenmevrouwkoningtezeggen.zijvroeghoehetzitmetdeambitievanhetkabinetvoorhetlokaleenergiebeleidende lokaleenergieproductie.hetzalmevrouwkoningallerminstontgaanzijndatinhetregeerakkoordvanhethuidigekabinet,hetkabinet-rutteii,eenambitieuzeparagraaf overenergieisopgenomen.hetiseenparagraafwaarzekerookdepvdaeenstempelopheeftgedrukt,alwashet maarvanwegedebijzonderekennisvanendebijzonderebelangstellingvoorhetonderwerpbijdepolitiekleider vandepvda. Erzitinhetregeerakkoordduseenambitieuzeparagraafoverenergie. HetzalmevrouwKoningooknietontgaanzijndatik zonderenigeterughoudendheiddieparagraafuitvoer. Datprobeerikopallemogelijkemanierentedoen.Een vandemanierenwaaropikdatprobeertedoen,isdoor ervoortezorgendatereenbreeddraagvlakkomtvoor deenergieparagraafuithetregeerakkoord.voorhetcreërenvandatbrededraagvlakhebbenwijhetenergieakkoordtotstandzienkomen,metbijzonderebetrokkenheidvandeser,onderleidingvanser-voorzitterwiebedraijer.inhetenergieakkoordzijnafsprakengemaakt doorvrijwelallebetrokkenpartijen,vandegroteelektriciteitsproducentenengasbedrijventotdenatuur-enmilieuorganisaties,inclusiefgreenpeace.hethelespectrum heeftafsprakengemaaktinhetenergieakkoord.dieafsprakenzijneenvertalingenverdereuitwerkingvanhetgeeninhetregeerakkoordstaat,zonderdaarietsaanaf tedoen;sterkernog,zezijnoppunteneerdereenversterkingdaarvan. Methetregeerakkoordenmethetenergieakkoordhebbenwijvastgelegdwatwijwillendoen.Hetisbelangrijk datwijonsrealiserendathetenergieakkoordeensoort compromisis.hetakkoordisgeslotendoorverschillende partijenmetverschillendeinvalshoeken;somsmoesten zijwatinleveren,somskregenzijwat.zijhebbenhetgeheelopgeschrevenennemendaarverantwoordelijkheid voor.dekomendejarengaanzijvolgenofhetnetjesdoor allebetrokkenpartijenwordtuitgevoerdzoalsafgesproken.dekamerkanvanmijverwachtendatikloyaaluitvoeringgeefaanhetregeerakkoordenhetenergieakkoordopalledeelonderwerpendiedanaandeordezijn enwaarvanwijernuenkeleinhetverbandvanditwetsvoorstelbehandelen. Hetisgoedomonseventerealiserenwathetkaderis vanditwetsvoorstel.wijhebbeneenhelewetgevingsagenda,waarvoorwijdeafkortingstroomgebruiken. Ditwetgevingsprogrammabestaatuitvierelementen. Heteersteisditverzamelwetsvoorstel.Hettweedeiseen voorsteldatvolgendeweekmogelijkdegoedkeuringvan dekamerkrijgtoverdevolumecorrectieopdenettarievenvoordeenergie-intensieveindustrie.hetderdeis eentotaalnieuwewet,degas-enelektriciteitswetdietot standzalkomen,maarwaarvoornoghetnodigevoorwerkmoetwordenverricht.wijzullendienieuwewetin 2014inprocedurebrengen.HetvierdeelementiseenAlgemeneMaatregelvanBestuur,zodatwij,vooruitlopend opdetotaleherzieningvanderelevantewetten,kunnen experimenterenennagaanofwijeenaantaldingenal indepraktijkkunnenbrengen,zodatdenieuwewetop gronddaarvanoptimaalkanzijn. Eenelementdatdoordesprekersnaarvorenisgebracht,isdelokaleenergieopwekking.Veelalgaathet daarbijomelektriciteitsopwekking,vaakindevormvan zonnepanelenenwindenergie.inallegevallengaathet bijlokaleenergieomduurzameenergie.lokale,duurzameenergiekenmerktzichdooreenkorteafstandtussen hetgebruikendeopwekkingvanenergie.menisdaarbij nietafhankelijkvandegrotecentralesvananderen,maar wektzelfofsamenmetanderenenergieopindeeigen omgeving.daargevenwijeenextrastimulansaan,om eenaantalredenen.deeersteredenisdatwijdenkendat lokale,duurzameenergieeenbelangrijkebijdragekanleverenaandedoelstellingdiewijhebbengeformuleerd voorhetjaar2023.indatjaarmoet16%vandeenergiein Nederlandduurzaamzijn.Detweederedenisdatwijdenkendatwijmetlokale,duurzameenergiehetdraagvlak bijconsumentenkunnenvergroten.dederderedenishet verhogenvanhetenergiebewustzijn.alsjebezigbent metlokaleenergieproductie,benjenietalleeneenconsument,maarookeenproducent.datverhoogthetenergiebewustzijnenhetdraagvlakvoorhetbeleiddatgerichtis opvergrotingvanhetaandeelvanduurzameenergiein hettotaal.devierderedenisdatwijdenkendatheterin detoekomsttoekanleidendatdekostenvoorhetbeheer vandenetwerkenteruggedrongenworden.alsjelokaal gebruikenproductieaanelkaarverbindt,hebjedeheel grotenetwerken,dieernuzijnomallesaanelkaarteknopeninhetland,inminderematenodig.datleidtdustot kostenbesparing.ditzijndeoverwegingengeweestom ookindetoekomstlokale,duurzameenergieteblijven stimuleren. Ikzeg"teblijvenstimuleren"omdatwijdatopditmomentookaldoen.Misschienkunnenwijhetevenuitelkaarhalen.Wijhebbendrieregelingenomdeproductie vanduurzameenergietestimuleren.deeersteregeling isdesde-plusregeling.diegeldtvooriedereen.vandeze regelinggaateenstimuleringvanduurzameenergieuit van 0,04perkWhalsjeuitgaatvanwindopland.Daar komtdebasisprijsvoorelektriciteitbij.alsjedatbijelkaar optelt,dusdebasisprijsvoorelektriciteit,zijnde 0,05aan productiekosten,plusdetegemoetkominguitdesdeplusregeling,komjeintotaalop 0,09.DatisdestimuleringdieviadeSDE-plusregelingwordtgegeven. Ikbegrijpietsniet.Deministergeeftaandathetinzijn totaliteitgoedkoperkanwordenvoordeconsumentals lokaalenergiewordtopgewekt.wijmoetenechterwel enigemiljardenextragaaninvestereninhetnetinverbandmetdeverschillendefluctuatiesdiezichzullenvoordoenophetnet.ikhebbedragengehoordvanzo'n30tot 80miljard.Datstrookttochnietmetdebeweringdathet goedkoperwordt?

2 Ikhebvieroverwegingengegevenomhetlokaalopwekkenvanenergietestimuleren.Eenvandieoverwegingenwasdatje,alsjeeenflinkbestanddeelkrijgtvanlokaalgeproduceerdeenergie,dieookweerlokaalgebruikt wordt,minderbelastinghebtvandegrotenettendiewij gebruikenomallesinhetlandaanelkaartekoppelen.die nettenzijnzeerkostbaar.dekostenvoordenettenzijnin deordevangroottevan3miljardeuroperjaar.devraag isofditdoorzallopen.loopthetdoornaar4miljard,kun jehethoudenbijdatbedrag,ofkanhetmisschienwatlager?alsdelokaalgeproduceerdeduurzameenergieeen succeswordt,zoalswijwensen,kanditeenbijdrageleverenaanhetbeperkenofmisschienzelfsverlagenvande totalekostenvanhetlandelijknetwerk.erzijnnatuurlijk ookallerleiandereelemententenoemenvoordekosten. MevrouwFaberheeftereenpaargenoemd.Datiszeker nietonterecht,maarerisopditpuntweldegelijkeenbijdrage. Lokaleenergieopwekkingisprimazolangdezonschijnt ofdewindwaait.alsergeenofvrijwelgeenzonis,wordt heteenheelanderverhaal.tochwillenwewelallemaal dewasmachinelatendraaienenhetlichtkunnenaandoen,dusdankrijgjetocheenpiekophetnet.datnet moetdiepiekwelaankunnen.hetkostgewoongeldom hetnetdaaropaantepassen. MevrouwFaberspreektnuoverduurzameenergieinalgemenezin.Hetgaatdanomwindenergiedieopzee wordtgeproduceerd,omwindenergiedieoplandwordt geproduceerd,omgeothermie,omgetijdenenergieen omlokaleenergiedievooreengrootdeeluitzonnepanelenenergiebestaat.watzijzegt,heeftinalgemenezinbetrekkingdaarop.ikspraknetspecifiekoverlokaalgeproduceerdeduurzameenergie.ikhebgezegddatalshetgebruikendeproductiedaarvanaanelkaarwordengekoppeld,dateenpositieveuitwerkingheeftopdekostenvan hetnetbeheer.opzichzelflijktmijdatrelevant.hetlijkt mijookjuist,wantanderszouikhetniettegendekamer zeggen. Waaromgaanwedan30miljardtot80of90miljardinvestereninhetnet?Datbegrijpikdannogsteedsniet. Dievraagismijniethelemaalhelder,mevrouwdevoorzitter.LaatikeriniedergevalopwijzendathetbeleidgerichtophetvergrotenvanhetaandeelduurzameenergieinhettotaalvandeenergieinNederland,eenbeleid iswaarvooreenbreeddraagvlakisenwaaroveropeuropeesniveauafsprakenzijngemaakt.wijhebbendatbeleidinonzewetvastgelegd.omdatgeneuittevoerenwat jeindewethebtvastgelegdenwaaroverjepolitiekeafsprakenhebtgemaakt,zowelineigenlandalsineuropa, moetjekostenmaken.tegelijkertijddenkenwenatuurlijk datdituiteindelijkookvoordeligisvoordesamenleving, omdathetmeerveiligheidgeeft,omdatheteenmilieuontwikkelingindehandhoudt,omdathetdeklimaatontwikkelingindehandhoudtenomdathetdeafhankelijkheidvanleveranciersvermindert.wijdenkendatdevoordelenpersaldogroterzijndandekosten.dekostenmoetenechterweldegelijkwordengemaakt.hoehoogdie kostenzijn,isweereenapartediscussiedieikaltijdgraag bereidbenomtevoerenmetmevrouwfaber. Voorzitter.Ikhadhetzojuistoverdelokaleenergie.Ik wasbezigomdeverschillendemanierentevergelijken diewehebbenomlokaleenergietestimuleren.ikgeef daarbijsteedsaanwatdesubsidieisenwatdebasisprijsvoorelektriciteitis,omdathetbijsalderenuiteindelijkeromgaathoejedeverschillenderegelingenmetelkaarkuntvergelijken.ikhebalgezegddatalsjehetvia desde-plusregelingdoetenjedesubsidievan 0,03à 0,04opteltbijdebasisprijsvoorelektriciteitvan 0,05, jeongeveeraaneenbedragvan 0,08à 0,09perkWh zit.detweedevormvansubsidiëringishetverlaagdetariefindeenergiebelasting,denieuweregelingdieper 1 januari2014ingaat.dezenieuweregelingbestaatop grondvanhetregeerakkoord.zijisdaarnainhetenergieakkoordverhoogdmeteenkortingvan 0,075opde energiebelasting.alsjedaarbijhetgevolgvanhetbtwtariefvan21%meerekent,verkrijgjeeenvoordeelvan 0,09.Daarbijteljedanweerdeprijsvoordeelektriciteit op,dieinditgeval omdathetomwatgrotereprojecten vóórdemetergaatwaaroverjekuntonderhandelenmet deleverancier geen 0,05zalzijn,maartussende 0,05 ende 0,08.Indevergelijkingmetde 0,08à 0,09die iknethebgenoemd,leidtditverlaagdetarieftoteenbedrag 0,14tot 0,17perkWh.Dederdevormishetsalderenachterdemeter.Ditiseentegemoetkomingdiewij verstrekken,dieneerkomtopdezelfdeprijsdiejebetaalt alsjedeelektriciteitafneemt.datisduseenbedragvan 0,23perkWh. Ikgeefhiermeedusaandaterdrieverschillendevormenzijn.Deeerstekomtuitop 0,08à 0,09,detweedeop 0,14tot 0,17endederdeop 0,23perkWh.De allergoedkoopste,metdelaagstevormvansubsidiëring, namelijkdieviadesde-plusregeling,iszodanigruimdat erin2013opgrondvandezeregelingruim300aanvragenvoorzonnepaneelprojectenzijngedaan.datbetekent datdezeprojectenmetzo'nlagesubsidiealrendabelzijn. Indegevallenvanduurzamelokaleenergiegaanwijveel verder.opditmomentgaathetviahetsalderenachterde meteropkleineschaal,dusperindividueelhuishouden, omeenbedragvan 0,23perkWh.Opeenwatgrotere schaal,namelijkprojectendieineenbepaaldepostcoderoos eenkoppelingvaneenaantalpostcodegebieden wordenuitgevoerdenwaarbijjetot70.000mensenkunt betrekken,iserdekortingopdeenergiebelastingdieik nethebgenoemd.omgerekendkomtdatneerop 0,14 tot 0,17. Ikwildaarmeezeggendatdetweesubsidieregelingen diewijbovenopdesde-plusregelinghebbengetroffen, ruimetegemoetkomingenzijn.ditbetekentdathethetkabineterveelaangelegenisomeensuccestemakenvan delokaleenergieproductie.wijzijndaarvoorzeergemotiveerdendoenonzebestombelemmeringenwegtenemenenkansentebenutten,maardanwelinhetredelijke. Alsjesubsidiegelduitgeeft,moetjedatverantwoorden, ooktenopzichtevandegenendiedesubsidienietkrijgenenuiteindelijkderekeningmoetenbetalen.wedoen hetdusopeenverantwoordemanier,maarweproberen hetwelechttestimuleren,omdatwijervanovertuigdzijn datditnuttigennodigisendezestimulansookverdient. Ditwildeikinalgemenezinzeggeninreactieopdevraag vanmevrouwkoningnaardewijzewaarophetkabinetdit benadert. Laatiknudeverschillendepuntenbehandelendienaar vorenzijngebracht.ikbeginbijmevrouwfaber,dieover EK

3 EK devleermuizenendevogelsheeftgesproken.datiseen onderwerpwaaroverookikgraagspreek.alsjeopdeene plaatsmetnatuurbeleidbezigbentenaandachtgeeftaan vleermuizenenvogels,ishetnatuurlijkbelangrijkdatje datopeenandereplekookdoetalshetomwindenergie gaat.hetkabinetwildatookgraagdoen.hetrealiseert zichdateenwindmolenparkschadekanaanbrengenaan dezedieren;vandaardatdaaronderzoeknaarwordtgedaanendaterrekeningmeemoetwordengehoudenbij devergunningverlening.alsereenwindmolenparkwordt gerealiseerd,moetereenmilieueffectrapportageworden opgesteldwaarinwordtonderzochtwatdegevolgenzijn voordefauna,bijvoorbeeldvoordevogelsendevleermuizen.opbasisvandeflora-enfaunawetiservoor beschermdediersoortenookeenontheffingnodig.om dieontheffingtekrijgen,kunnenermaatregelenworden voorgeschrevenzoalshetstilzettenvandewindmolens inbepaaldeperiodenvanhetjaar,bijvoorbeeldtijdensde vogeltrek.hetbelangvandevogelsendevleermuizenis terechtbenadruktdoormevrouwfaber.indetotstandkomingvanparkenwordtdaarmeeookrekeninggehouden. Zonodigenzomogelijkwordenervoorwaardengesteld aandeexploitatievandeparken. Isbekendhoeveelvogelsenvleermuizenerwordengedooddoorwindmolens?Ikhoornuvoorheteerstdat erperiodesinhetjaarkunnenzijnwaarinwindmolens moetenwordenstilgezet.kandeministerdatnadertoelichten?isdaarverderwatoverbekend?kandeministerdaarovereennotitienaardekamersturen?ikwistdat noghelemaalniet. Nee.Ikdenkdatwijalnotitiesgenoeghebben.Inhetgevalvaneenconcreetwindmoleninitiatiefwordtereenmilieueffectrapportagegemaakt,waarinaandachtwordtgegevenaanditonderwerp.BijbepaaldebeschermdediersoortenisereenontheffingnodigopgrondvandeFloraenfaunawet.Daarvoorisookweereenaanvraagnodig enwordthetookweerbekeken.vervolgenswordener eventueelvoorwaardenaangesteld.ikdenkdatditgeheel vanmaatregelenvoldoendeis.ikweetnietpreciesom hoeveelvogelsenvleermuizenhetpreciesgaat.ikvind hetooknietnoodzakelijkomdatteweten. Voorzitter.MevrouwFaberheeftookgevraagdnaarde sloopkostenvanwindmolens:omwelkekostengaathet enwordendiewelvoldoendeinbeeldgebracht?voorons isditnietzorelevant.metdesde-plusregelingdoenwij hetvolgende.alseeninitiatiefwaaraansubsidieistoegekend,daadwerkelijkgaatdraaienendekostenbinnende gemaakteafsprakenblijven,heeftdeinitiatiefnemervoor eenperiodevanvijftienjaarrechtopeenbepaaldesubsidie.hoedeinitiatiefnemerdekostenvervolgensinde handhoudt,zowelbijhetopbouwenvanhetparkalsbij hetlaterweerafbrekenervan,moethijzelfweten.erzijn natuurlijkvoorwaarden;jemagmaarnietzovanalleslatenstaanalshetnietmeerwordtgebruikt.indepraktijk ishetzodatdewindmolensnagebruikhierinnederland wordenverkochtendatereldersweerietsandersmee wordtgedaan.erzittennatuurlijkveelmaterialenindie kunnenwordenhergebruikt.datiseenonderdeelvande normaleexploitatiedoordeexploitant,waaroverwijons geenzorgenhoeventemaken. Zijnerafsprakengemaaktoverdelevensduurvanwindmolensenoverwijzewaaropdezezoudenmoetenwordenverwijderd?Ofligtdathelemaalbuitendescope? Wijkennensubsidietoevoormaximaalvijftienjaar.De exploitantheefterdusbelangbijdatdewindmolenshet ookvijftienjaarvolhouden.dankanhijnamelijkiederjaar desubsidiekrijgenwaarmeehijrekeningheeftgehouden bijhetontwikkelenvanhetplan.hetisverderaandeexploitantomervoortezorgendathij,alshijeensubsidie toegekendheeftgekregen,hetdeheleperiodevolhoudt omdemaximalesubsidiebinnentehalen.hijheeftdaar belangbij,wantdesubsidiewordtnietinéénkeeruitbetaald;hijkrijgthetgeldperjaarnaargelanghijpresteert. Alshetparkkanblijvendraaien,kanhijhetlangerlaten draaien.alsdatnietrendabelis,zouhijhetkunnenbeëindigenenslopen.datisallemaalzijneigenverantwoordelijkheid. Dankanikconcluderendaterinfeitenietsisgeregeld. Alszo'nondernemerfaillietgaat,ishetinfeiteaande maatschappijomhetoptelossen. DatiseenwatbijzondereconclusievanmevrouwFaber. Wijhebbeneensubsidieregelingomduurzameenergie testimuleren.naargelangdeerdaadwerkelijkduurzame energiewordtgeproduceerd,krijgtmensubsidie.omeen windmolenparktekunnenrealiserenhebjeeenvergunningnodigenmoetjeaanvoorwaardenvoldoen.alsje uiteindelijkdatwindmolenparknietmeerexploiteert,zal hetweermoetenwordenbeëindigdenopgeruimd.behalvedatditmoet,ishetookinhetbelangvandeeigenaar, wantdematerialenzijnteverkopenoftehergebruiken.ik denkdatwijvoldoendehebbengeregeld.meerregelen dannoodzakelijkis,proberenwijjuisttevoorkomenen tegentegaan. MevrouwFabersprakookoverhetfeitdatjenietalleen maarmetduurzameenergiekuntwerken.erzijnstroompiekenenerisookstroombehoefteopmomentendater geenzonisengeenwind.danisergeenduurzameenergie.datisallemaalwaarenhetisinderdaadzodatjeeen mixmoethebbenvoordeenergievoorzieningvanduurzameenergieenconventioneleenergie.alsonderdeel vandeduurzameenergiemoetjeookweerlokaleenergie hebben.diemixmoetzodanigzijndatjeallesgoedopelkaarkuntafstemmen,datjeoptimaalgebruikkuntmaken vannetwerkenendatje,opmomentendatergeenduurzameenergieis,tochaandetotalevraagkuntvoldoen, doorproductieopdatmomentofindevormvanenergie diejehebtopgeslagenendankuntinzetten.opverschillendemanierenkunjeelektriciteitengasopslaan.dathelesysteemmoeterzijnendatisallemaalnietzogemakkelijk.hetvergteenheleboeloverlegeneenheleboelafspraken.daarhebbenwijineigenlandallerleiregelingenvoor.ookmetonzebuurlandenenineuropeesverbandhebbenwijdaarafsprakenovergemaakt.hetisiets watzorgvuldigmoetgebeuren,omdeenergiezekerheid innederlandtegaranderen. GelukkigisdeenergiezekerheidinNederlandoptimaal. Bijnaiedereenisopgasaangesloten.WijhebbeninNederlandzekervoordekomendetienjaarvoldoendegas vooreigengebruik.elektriciteithebbenwijvoorlopigook

4 EK meerdanvoldoende.datisopditmomentalzoeneris meerelektriciteitsproductieinopbouw.bovendienhebbenwijheelgoedeverbindingenmetanderelanden.wij hoevenonsinnederlandwatbetreftvoorzieningszekerheidgeenzorgentemaken. MevrouwFaberheeftookgevraagdnaarderolvande ACM. Zijdeeddatinverbandmetdesubsidiedievoor duurzameenergieprojectenookwelwordtverstrektdoor provincies.zijvroegzichafhoedatzitinrelatietothet toezichtvanacm. Wijhebbenhetzogeregelddatde algemenekadersvoordetarievendievoorelektriciteit engasmoetenwordenbetaalddoordewetgeverwordenvastgesteld.deomzettingdaarvanintarievenwordt gedaandoordeacm. Dathebbenwijnietzelfbedacht, maaropeuropeesniveaumetelkaarafgesproken.wij vindenhetvanbelangdatdieafspraakerisendiepassenwijdustoe.dewetgeverbepaaltdealgemenekaders, houdtrekeningmetvoorzieningszekerheid,meteenredelijkrendementenmetduurzaamheid.vervolgensmoeten diekaderswordentoegepastdoordeacm. Ikdenkdatdit zogoedloopt. Iserdemogelijkheidvoorprovinciesomtesubsidiëren,alszijdatwillen,alsgevolgwaarvandekostenvan bepaaldeprojectengedruktkunnenworden,watgunstig isvoordetarieven?datmoetdeprovincieweten.deprovinciesmogenzelfwetenhoezijgeldbinnenhalenenuitgeven.wijhebbenregelingengetroffenomongewenste stapelingvansubsidiëringtevoorkomen.dathebbenwij onderanderegedaandoortebepalendatjevooreenbepaaldesubsidieinaanmerkingkomtalsernietaleenanderesubsidieisgegeven.erzijnechterzekerookgevallen waarbijeencombinatievansubsidieswelmogelijkis.er isookhelemaalgeenbezwaartegendatditgebeurt. MevrouwFaberheeftookgesprokenoverdegassamenstelling.Zijheeftgesprokenoverhetinvoerenvan gas,het"invoeden"vangas,zoalsdatwordtgenoemd, enhetafnemenvangas.alshetomgroengasgaat,moet hetopeenbepaaldkwaliteitsniveauwordengebracht.latenwijevenhetbeeldoverzien.jehebtinnederlandregionalegasnettenenhetlandelijkegasnet.ophetregionalegasnetismaaréénkwaliteitgastoegestaan.daaris geendiscussieovermogelijk.alsjegaswiltinbrengenop hetregionalenet,moetjepreciesaandecriteriavoldoen. Ophetgrootschaligenetisereenbepaaldemarge,omdathetdaarbijomgroterehoeveelhedengaat.Dankunje corrigerendoorverschillendesoortengastemengen.dat gebeurtookdoordebeheerdervanhetnationalenet.als jegasinbrengtenbinnendemargezitvandeeisenwaaraanjemoetvoldoen,maakjegeenextrakosten.alsjouw groenegas,jouwbiogas,nietvoldoetaandeeisenvande marge,kunjezelfgasophetvereisteniveauvansamenstellingbrengen.alsjedatnietzelfkuntdoen,kunjehet vragenaandelandelijkenetwerkbeheerder.diezaldan vervolgensvoorjouwrekeningervoorzorgendathetgas aandeeisenvoldoet.datbetekentdatinallegevallende kostendiegemaaktmoetenwordenomhetgasopdesamenstellingtebrengendienoodzakelijkisomopdenettentekunnenwordeningebracht,doordeproducentzelf wordengedragen. MevrouwFaberheeftookgesprokenoverhetinformatieprotocol.Ditbetreftdeuitwisselingvangegevenstussenmijendegenenvoorwieikverantwoordelijkbenen deinstantiesdiedegarantiesvanoorsprongafgeven. Danpraatjedusoverbedrijvendieenergieaanleveren. VoordieenergiewillenzeSDE-plussubsidieontvangen. Danmoetjewelprecieswetenhoeveelzijhebbenaangeleverd.Inhetgevalvanelektriciteitmoetjewetenhoeveel kilowattuurzijhebbenaangeleverd.daarovermoetjeinformatie-uitwisselingsafsprakenhebbengemaakt.dieafsprakenhebbenwijgemaaktendatsysteemwerkt.erzijn geenbijzonderedingenovertemelden.denetbeheerdershebbendeplichtomvaniedereendiegasofelektriciteitproduceert,deproductieoptevangenentebenutten,alseenenanderbinnenderegelsvalt.deinformatie diedaaroverbeschikbaaris,moetonderlingwordenuitgewisseld.alserooknogsubsidiëringdoordeprovincie bijspeelt,staatdatlosvanhetinformatieprotocol.ditbetreftuitsluitendinformatie-uitwisseling. MevrouwFaberheeftookgesprokenoversalderen. Daarzalikstraksietsoverzeggen.Zijvroegofderekeningvanhetsalderenuiteindelijkterechtkomtbijdegenendienietvanhetsalderenprofiteren.Wijhetopzettenvanderegelingvoorhetsalderenhebbenwijernatuurlijkrekeningmeegehoudendatergebruikvangemaaktzalworden.Hetisdusnietzodatwij,doorhetfeit datergebruikvanwordtgemaakt,mettegenvallerswordengeconfronteerd.inalgemenezinishetwelzodat,als deééneentegemoetkomingkrijgtvandeoverheid,terwijldeoverheidwelintotaliteiteenbepaaldbedragwil binnenhalen,delastendiedeeennietbetaalt,doordeanderwordenbetaald.datisnatuurlijkwelhetgeval.maar bijdedrieregelingendiewijhebben,dedriemogelijkhedendieerzijnomlokaleenergietestimuleren,namelijksalderen,kortingopdeenergiebelastingendesdeplusregeling,wordendebedragendietengoedekomen aandeeenuiteindelijkdooranderengedragen.daarom ishetvanbelangdatjebijhettoekennenvandesubsidiesteedsjedoelgoedindegatenhoudtendatjeook steedsindegatenhoudtdatderekeningdiedegenendie nietvanderegelingkunnenprofiterenmoetenbetalen, betaalbaarblijft. Hoelangblijftzo'nregelingdanhoudbaar?Immers,als opdenduuriedereeneenzonnepaneelheeft,wordthet heelerglastig. Hetgaatinderdaadomdevraaghoelangzo'nregeling houdbaarblijft.wijhebbendaarhetvolgendevangezegd.hetisvanbelangennoodzakelijkdaterduurzame energiekomtinnederland.diediscussiehoevenwewat mijbetreftnietovertedoen.lokaleenergieiseenbelangrijkonderdeelvanduurzameenergie.omdatvoorelkaartekrijgen,moetjediestimulerenensubsidiëren.wij willenechterookdatereenmarkttotstandkomtwaarbijconventioneleenergiemoetenkanconcurrerenmet duurzameenergieendatjedaardusnietmeermetsubsidieophoeftintegrijpen.wijdenkendatditkanalserin EuropeesverbandeensluitendETS-systeemis,eensysteemwaarbijrechtenomCO 2 teemittereneenprijshebbenenwordenbetaald.zodradathetgevalis,wordter rechtgedaanaanzoweldeplus-enminpuntenvanconventioneleenergiealsdeplus-enminpuntenvanduurzameenergie.zodrajedatvoorelkaarhebt,hebjedus marktwerkingenkunnendeverschillendevormenvan energiemetelkaarconcurreren.zolangditnogniethet gevalis,enjetocheenontwikkelingopgangwiltbrengen,hebjedaarsubsidiëringvoornodig.

5 Steldatweopeenbepaaldmomentop14%of16%duurzameenergieuitkomen.Hoeveelvandehuidigecapaciteitvandeconventioneleenergiecentraleskunnenwedan afstoten? Bijduurzameenergiesprekenwenietalleenoverelektriciteitscentralesmaarookovergas,biogasengroengas, enoverdeenergiedieinauto'senhettransportwordt gebruikt,dushetgeheelvanwatweaanenergieinons landverbruiken.wehebbenviahetenergieakkoordeen doelstellinggekregenvan16%voorhetjaar2023.voor delangeretermijn,echter,hebbenwededoelstellingvan neutraliteit,dusdaterdoorhetenergieverbruikgeenbelastingmeerisvanhetmilieu,datergeenco 2 -emissie meeris.omdaarnaartoetewerkenmoeternogveel meergebeurendanwijopditmomentalaanhetdoen zijn.wezijnmetdie16%eenprocesopgangaanhet brengendatuiteindelijknogverdermoetgaanendatertoemoetleidendatonsmilieunietlangerbelastwordt doordeuitstootvanco 2 enanderebroeikasgassenopde wijzewaaropdatnuhetgevalis. Totslot,mevrouwFaber. Dankuwel,mevrouwdevoorzitter,maarikhebnoggeen antwoordgekregenopmijnvraag.hetgaatmijomde elektriciteitscentrales.hoeveel,inprocenten,vandehuidigecapaciteitvandeelektriciteitscentrales,deconventionelecentrales,kunnenweopdatmomentafstoten? Umoetgrofwegrekenendatalswijde16%halen,ongeveer40%vandeelektriciteitsproductieduurzaamzalzijn. Datzaleencombinatiezijnvanalleverschillendevormen vanduurzameelektriciteitsproductie. MevrouwKoning. Ikkrijgdusgeenantwoord. Voorzitter,hetspijtmijdatmevrouwFaberzichnietbeantwoordvoelt.Zijvroegaanmijhoeveelprocentvande elektriciteitscentralesdannietmeernodigis.ikhebhaar gezegddatuiteindelijkvandetotaleproductievanelektriciteitongeveer40%duurzaamzalzijn.ikdenkdanookdat ikpreciesantwoordhebgegevenophaarvraag. MevrouwKoning. Ikhebeenietsanderevraag.Allereerstdankikdeministervoordehelderheiddathetvoordeelvoordeeenbetekentdathetwatoplevertvoordeander,derestvanhet stelsel.hetsalderingsvoordeelwordtdoorderestweer bijeengebracht.datwasprecieswaarwijhetinonzebijdrageoverhadden.detotaleopbrengstzougelijkkunnen blijven. Erblijftechternogweleenvraagliggen,diemisschien ietsverdergaatdanineenregeerakkoordofser-akkoord aandeordeismaarvoordetoekomstweleeninteressant perspectiefkanopleveren.dievraagisalsvolgt.kanhet salderenalleenmaarwordentoegekendalshetlokaalgebruiktwordt,vlakbijdeplaatswaarhetwordtopgewekt? Ikdoeldanoplokaleopwekkinginplaatsvanopwekking bijdegrotereenergieorganisaties,dusopwekkingopkleinereschaal.datbegripvanlokaliteitishelder.deministerheefthelderuiteengezetdathetgebruikenvanenergie vlakbijdeplaatswaardiewordtopgewekt,eenvoordeel oplevertvoordekostenvanhetnet.ondanksdeinterruptiesvanmevrouwfabervondikdieuitleghelder.alsje echterietsverderwegwoont,zoudatbelastingvoordeel tochookgegevenkunnenworden? Wehebbenal300aanvragengehadvoordeSDE-plusregeling.Deoptelsomvan 0,03tot 0,04subsidieper kwhmetde 0,05kostprijsvanelektriciteitisalvoldoendeommeerdan300projectenvoorzonnepanelenrendabeltemaken.Daarbovenophebbenwedekortingopde energiebelasting,dieeruiteindelijktoeleidtdatdegene dieelektriciteitophetnetzet,eenbedragkrijgtvan 0,14 tot 0,17.Datisdusheelveelmeer.Diesalderingkomt dusuitop 0,23.Die 0,23,gelddatuiteindelijkdoorde anderenweermoetwordenopgebracht,betekentdater eigenlijksprakeisvanoverstimulering. Waaromdoenwedie 0,23toch?Alsjeeréénsysteem vanwiltmaken,alsjedushetzelfdebedragaanstimulanswiltverbindenaanhetvoordemeterproducerenvan elektriciteitalsjewiltgevenaanparticulierehuishoudens achterdemeter,dekleinverbruikers,hebjevoorieder huishoudeneenslimmemeternodig.wijhebbenechter nietbijiederhuishoudeneenslimmemeter.alsweopdit momentdeindividuelehuishoudenswillenstimuleren, kandatalleenmaarviadesalderingsregeling.wijzijnnu bezigomdieslimmemetersuitterollen.wehebbennu deregelingdieuitkomtop 0,14tot 0,17,dekortingsregelingvoordeenergiebelasting.Zodradeslimmemeters zijnuitgeroldenzodraweervaringhebbenopgedaanmet denieuweregelingkanerwordenoverwogenomdesalderingsregeling,waarbijereigenlijksprakeisvanoverstimulering,telatenvervallen.dankaniedereengebruikmakenvanderegelingvoorkortingopdeenergiebelasting. Ikbegrijpuithetantwoorddatdeministervanmeningis dathetsalderingssysteemachterdemeterwellichtteveel stimuleert,medemetalsargumentdatbijdesde-plusregelingal300projectenaandie 0,09genoeghebben omtotopwekkingvanduurzameenergieovertegaan. Ikdenkechterweldatwenogsteedsmoetenconstaterendatweonzetotaleduurzameenergieopwekkingin Nederlandnognietaanhetbereikenzijn.Wezijnerwel naaropwegendaarzettenweookdezemiddelenvoor in,maarwezijnernogniet.overdevraaghoejehetbestekomttothetoptimaleduurzameenergieopwekkingin Nederlandmoetenwemisschieneenanderekeernog eensspreken.ikbegrijpuithetantwoordvandeminister echterwelprecieswathijbedoelttezeggen. Wijwillendatdelokaleproductievanduurzameenergie vandegrondkomt.achterdemeterkunnenwedatop ditmomentalleenmaarstimulerenviadesalderingsre- EK

6 EK geling.diehoudenwedusinstand.ikbennietvanplan omindezekabinetsperiode zegdekomendevierjaar daaraanietsteveranderen.diesalderingsregelingblijft bestaan.voordewatgrotereprojectenhebbenwedie andereregelingontworpen.ditbetreftprojectendieniet achteréénmeterplaatsvindenmaardiejemetelkaar ineenwatgroterverbandkuntdoen.inhetgevalvan depostcoderooskandatzelfsoplopentotgebiedenvan inwoners.Alsdieregelingopeengegevenmomentgoedgaatwerkenenweookdeslimmemeterhebbenuitgerold,kunnenwedebeideregelingenineenschuiven.Danblijftereenregelingoverdienogsteedsheel genereusis,endienodigisomdelokaalgeproduceerde duurzameenergienogveelverdertestimuleren.echter, deoverstimuleringdieopditmomentplaatsvindtmetde salderingsregelingkandanwelwordenbeëindigd.datis demanierwaaropweditbenaderen. Ikhebeenvraagoverdesalderingsregeling.Ikhebzonnepanelenopmijnhuisendaarmeewekikenergieop,die iktoevoegaanhetnet.datwordtverrekendmetdehoeveelheidenergiedieikzelfverbruik.voordatdeelkrijgik die 0,23,maardatisenergiedieikzelfhebopgewekten waarvoorhetenergiebedrijf,denetbeheerderetcetera geenprestatieleveren.ikkrijgveelmindervoorwatikte veelproduceerenteruglever.waaromzegtdeminister nudatditoverstimuleringis?ikkandatniethelemaalvatten.watishetprobleemhiermee? Teveelisalnietmeeraandeorde,wantwijhalendie grensvan5.000kwheraf.bovendienwasdiegrensnual zodanighoogdateengemiddeldhuishoudenvoluitenergiekonproducerenendieophetnetkonzetten.wijhalendiehelegrenseraf.jeneemtelektriciteitafvande producentendaarvoorbetaalje 0,23perkWh.Jeproduceertzelfookelektriciteitdiejeweerafzetendaarvoor krijgjeookdie 0,23perkWh.Datbetekentdatjevoor jouwlokaleproductieeenprijskrijgtvan 0,23perkWh. IkhebhetvergelekenmetdekortingsregelingopdeenergiebelastingenmetdeSDE-plusregeling.Ikhebaangegevendatdesalderingsregelingveelgunstigeruitpakt.De goedkoopsteregeling,desde-plusregeling,isalaantrekkelijkgenoegomopgronddaarvanzonnepaneelprojectenterealiseren.dekortingsregelingiseenveelruimereregelingendesalderingsregelingiseennogveelruimereregeling.desalderingsregelingiseenoverstimulering.daaromhebikgezegddatwijnietmeermoetensubsidiërendanechtnodigis,willenwijhethelesysteembeheersbaarhoudenenredelijklatenzijntenopzichtevan degenendiedaarvangeengebruikkunnenmakenendie uiteindelijkderekeningmoetenbetalen.datismijnstelling.hiermeehebikookdevraagvanmevrouwfaberop ditpuntbeantwoord. IkkomdanbijdevragendiedoormevrouwVoszijngesteldendepuntendiezijnaarvorenheeftgebracht.Zij heeftgezegddatereenfundamenteleherzieningmoet komenvandeelektriciteitswetgeving,datdieveelmeer ophetstimulerenvandecentralelokaleduurzameenergie moetwordengerichtendatbelemmeringenmoetenwordenweggenomen.wijzienopditmomentgeenbelemmeringenvoorhetduurzaamlokaalproducerenvanenergie.voordeindividuelehuishoudenshebbenwijaleen zeergenereuzeregeling.voorgrootschaligetoepassingen hebbenwijdesde-plusregeling,dieaantrekkelijkblijktte zijn.daartusseninzettenwijeennieuweregelingopdie volgensmijookaantrekkelijkis.watdatbetreft,isereen stimulansenisergeenbelemmering.indewetgevingzie ikookgeenbelemmeringen. Ikzieweldaternieuweontwikkelingenzijnwaaropde huidigewetgevingmogelijknogniettoegesnedenis.met onzeexperimenten-amvbkunnenwijdaaraantegemoetkomen,zodatdienieuweontwikkelingenkunnenworden uitgevoerdenwijdaarmeeervaringkunnenopdoen.ik hebalaangegevendatonderdeelvanonswetgevingsprogrammastroomisdatereentotaleherzieningkomten datwijéénelektriciteits-engaswetgaanmaken.deervaringendiewijopdoenmethettoepassenvandeexperimenten-amvb,zullenwijgebruikenomindienieuwe wet defundamenteleherzieningzoalsmevrouwvoshet noemt mogelijkebelemmeringenwegtenemendiewij opditmomentnognietzien.ikbenvanmeningdatwij hiermeeeenevenwichtigpakkethebbenvanaanpassing vandebestaandewetgeving,experimentenineenalgemenemaatregelvanbestuurenvoordewatlangeretermijneentotaleherzieningvandiewet. Dankvoorhetantwoord.Deministerbeginteigenlijkmet devraagdieikhetlaatsthebgesteld.losvaneenaantal stimuleringsmaatregelendiedeministernunoemt,zijner tochnogeenhooppunten iknoemhetgebruikvande netten,deprijzendiedaarvoorwordenberekend,dewijze waaropnettennuwordenaangelegd,devraagwieerwel ofnietvanbepaaldenettengebruikmagmaken enallerleiregelingenwaardoorhetineenaantalsituatiesniet erggemakkelijkisomduurzameenergieoptewekken.ik vinddatdeministernuietstemakkelijkzegtdatergeen belemmeringis.ikhoordagelijksgeluidenuitdepraktijk daterweldegelijkbelemmeringenwordenervarenendat centraalgeleverdeenergietocheenextrastimulanskrijgt. Ishetnietzaakomnogeensheelscherptekijkennaarde huidigeenergiewetgevingentebekijkenofdieechttoegerustisopdatgenewaternodigis? Zeker,wijzijnaltijdbereiddaarscherpnaartekijken.MevrouwVoszegtdatcentraleenergieopwekkingwordtbevoordeeldtenopzichtevanlokaalgeproduceerdeduurzameenergie.Datmoetiktegenspreken.Inhetbijzonderde centraalgeproduceerdeelektriciteitisjuistopdeterugweg.vooreengrootdeelkomtdaarvoorduurzameelektriciteitindeplaats.wijmakendieduurzameelektriciteit nietalleenmogelijkdoorregelsaantepassenendoorregelstemakenomdietestimuleren,maarondersteunen dieookdoormiddelvansubsidiëring.hethelebeleidis eropgerichtomniettebelemmeren,maaromtestimuleren.ikhebalaangegevendatnaarmijnovertuigingbinnendehuidigewetgevingkanwordengedaanwatmen wil,zekerincombinatiemetdesubsidiemogelijkheden. Nietiederinitiatiefisaltijdkansrijk,maardatgeldtvoor alles.jemoetjeinitiatiefzodanigvormgevendathetuiteindelijkrendabelisendatisookjeeigenverantwoordelijkheidalsjemeteeninitiatiefkomt,maardewetgeving vormtopzichzelfgeenbelemmering.voorzovernieuwe ontwikkelingenweldoordehuidigewetindewegzoudenkunnenwordengestaan,makenwijhetmetdeexperimenten-amvbmogelijkomdietochuittevoeren.wij hebbenaangegevendatwijbereidzijn,ooknadeaanpassingvandewetgevingwaaroveruvandaagbeslist, omopgrondvandeervaringendiewijopdoendezaak

7 EK nogverderaantepassenineenfundamenteleherziening. MijnreactieinderichtingvanmevrouwVosisdatcentraleelektriciteitsproductienietwordtbevoordeeld,maar juistindeverdedigingis.duurzamelokaleproductieis zeergewenstenwordtgestimuleerd.voorzovererbijinitiatieventochbelemmeringenwordenervaren,hebben wijmetdeexperimenten-amvbdemogelijkheidomdie wegtenemen. MevrouwVosheeftookgesprokenoverdedirectelijn. Zijheeftgezegddatookconsumentenmeergebruikzoudenmoetenkunnenmakenvanzo'ndirectelijn.Mevrouw Vos,haarfractieenookdeTweedeKamervindenhetvan grootbelangdatdeconsumenten,deafnemersvanelektriciteitinhetbijzonder,wordenbeschermd.zijmoeten zekerwetendatdieelektriciteiteraltijdisendatdieelektriciteitvaneenbepaaldniveauiswatdespanningbetreft.zijmoetenookzekerwetendathetgoedzitmetde prijs.daarophebbenwijwetgevingeneentoezichthoudergezet.datisallemaaltoegespitstopdenetwerken. Indesituatiedateenbedrijfergenseenproductie-eenheidheeftendestroomvandieproductie-eenheidnaar datbedrijfgaat,zoudenvoordieenelijnnietaldieregels metdieconsumentenbescherminghoeventegeldenzoalsvoordegrotenetwerken.wijhebbengezegddatwij voordiedirectelijneenapartedefinitiemaken,zodatje nietaanaldieregelshoefttevoldoen.zodrajeechterook consumentenwiltaansluitenopdiedirectelijn,isheteigenlijkgeendirectelijnmeer.bovendienhebbendieconsumentendannietmeerdebeschermingdiewijallemaal zobelangrijkvondenendiewijgedetailleerd,meteen toezichthoudererop,indewethebbenvastgelegd.wij hebbengezegd:eennetwerkiseennetwerk,eendirectelijniseendirectelijn,vaneenproductie-eenheidnaar eenafnemerendatishetdan.alserechterbijvoorbeeld eenvoormaligedienstwoningvlakbijzo'nbedrijfisdiealtijdopzo'nverbindingaangeslotenisgeweestofalsenkeleconsumentendaaraanvoldoen,danhebbenwijeen uitzonderingsmogelijkheidvoordatsoortevidentegevallenwaaroverjenietmoeilijkwiltdoen.zodrahetechter watmeerbodykrijgtenermeerconsumenteninbeeld komen,gaathetkaraktervandedirectelijnerafenhebje dieconsumentenbeschermingweernodig.zodradathet gevalis,ishetgeendirectelijnmeerenmoetjevoldoen aandevoorschriftenvoordenetten. Uhebtnogeentweedetermijn,mevrouwVos. MevrouwVosheeft,netalsmevrouwKoning,gesproken overdemotie-jansen.zijisvanmeningdatdezemotie teengwordtuitgelegd.daarbijgaathetdusweerover salderen,waaropiknogterugzoukomen.salderengaat opvoorhuizendieapartstaanenwaaropdeeigenaren vandiehuizenzonnepanelenkunnenaanbrengen.maar datgeldtnietvooreengrootflatgebouw,zodatdebewonersdaargeengebruikvanderegelingkunnenmaken. Datklopt;datkanniet.Zeproducerenimmersnietzelfdie elektriciteit,aangezienhetniethuneigenzonnepanelen zijn.hetzitnietachterdeeigenmeter,duskanhetniet. Vandaardatwijhebbenbekeken,hoewebinnendebestaandesystematiekrechtkunnendoenaandemotievan deheerjansenc.s.degrensvan5.000kwhwordtgeschrapt.alserzonnepanelenophetdakvaneenappartementencomplexwordenaangebracht,kanaldieelektriciteitwordengebruiktvoordeverlichtingvanhetflatgebouwendeliften.opdiemanierkandeverenigingvan eigenarenvandatflatgebouwdaaroptimaalvanprofiteren.maarjekuntdeafzonderlijkeeigenarenvandeappartementenindatappartementencomplexdaarvoorniet apartinaanmerkinglatenkomen,omdatdatnietachter hunmeteris,waardoorhetnietindesystematiekpast. Wehebbendaaromgezorgdvooreennieuwesystematiek:eenkortingopdeenergiebelastingvan7,5%,gevoegdbijeenbtw-voordeelvan 0,09.Alsjeelektriciteitlevert,krijgjeooknogeenstussende 0,05ende 0,08betaald.Jekrijgtduseentotaalbedragvan 0,14 tot 0,17perkWh.Datisnietzogenereusalsdesalderingsregeling,maarhetistochwelbetekenisvol.Opdie maniergevenwevoordelangetermijnuitvoeringaande motie-jansen,waarbijweervoorzorgendatookdebewonersvanflatgebouwenvandiestimulanskunnenprofiteren.datgebeurtnietopdezelfdemanieralsbijhetsalderen.daaromhebikgezegddathetdenkbaarisdatin detoegezegdeevaluatieovervierjaarwordtvoorgesteld datin2020,alsalleslimmemeterszijnuitgeroldenals erervaringisopgedaanmetdekortingsregelingvoorde energiebelasting,beideregelingensamenzullenvloeien, waarmeejevoorenachterdemetervoordetegemoetkomingvan 0,14tot 0,17inaanmerkingkomt. Hoelangdenktunognodigtehebben? Vijfàtienminuten. MevrouwVosenmevrouwKoninghebbenbeidenin kritischezingesprokenoverdepostcoderoos.indeeerste plaatszegikinhetbijzondertegenmevrouwkoningdat wedaarovereenpertinenteafspraakhebbengemaaktin hetregeerakkoord.indetweedeplaatshebbenwedaarovereenpertinenteafspraakgemaaktinhetenergieakkoord.indederdeplaatsishetooknogeenseenbijzonderruimhartigeregeling.degedachteachterdelokale energieproductieisdatereendirectverbandistussen productieengebruikvanelektriciteit.alsjeeenhuishoudenmetzonnepanelenachterdemeterhebt,danisdat verbandnatuurlijk100%.alsjehetmetelkaarineenflatgebouwdoet,dankanikmeerooknogietsbijvoorstellen.alsjehetineenbuurtdoet,openigeafstandvan elkaar,danligthetalwatverderweg.depostcoderoos houdtindathetpostcodegebiedwaarineenbepaaldprojectligtenallepostcodegebiedendaaraangrenzend,mogenprofiterenvandieregeling.daarbijgaathetomgebiedenmettussende10.000en70.000mensen.ikdenk datdatzeergenereusis.hetpastinhetbeleidvanhetkabinetomdeduurzamelokaleenergieproductietestimuleren.hetnoggrotermakenvandatgebiedstaatzelfsniet inhetenergieakkoord.ookvoorhetvantoepassingverklarenvanderegelingopmensendieaanderandvan zo'ngebiedwonen,pleithelemaalniets,omdatvoorieder initiatiefgeldtdatdaareenpostcoderoosomheenwordt gemaakt.allemensenindepostcoderoosmogendeelnemenaandieregeling.alsjegaatbepalendathetook geldtvoorwoningenaanderandvanzo'ngebied,mogen demensendienetoverdierandwonennietmeedoen. Datisheelraar. Wehebbenhetenergieakkoordgelezen,dusikweetwelkeafsprakenzijngemaakt.Maarikherkendaarinnietdat deenergieopwekkinginhetcentrumvandepostcoderoos

8 EK zoumoetenplaatsvinden.ikbegrijpdaturedeneertvanuithetakkoord.hoeweldeeerstekamerinalgemenezin heeftaangegevendatzeblijismethetakkoord,wildat nietzeggendatwijevenblijzijnmetalleuitkomsten.voor wathetwaardis. Hetisnietzodateerstdepostcoderooswordtvastgesteld endatdaarnawordtgekekenofeenbepaaldinitiatiefwel inhetcentrumvandiepostcoderooszit.zowerkthetniet. Ubegintmeteenbepaaldinitiatief,endatishetcentrum vandiepostcoderoos.iedereendaaromheenmagmeedoen. Volgensmijstaatnietinhetenergieakkoorddatdeopwekkinginhetmiddenvandedaarnaeromheenteformerenpostcoderoosstaat.VolgensmijgaathiermeedeuitvoeringvanderegelinginhetBelastingplanverderdan deafsprakeninhetenergieakkoord.maarmisschienheb ikietsoverhethoofdgezien. Hetisgeenkwestievanoverhethoofdzien,maarvanelkaargoedbegrijpen.IneenwijkindegemeenteRenswoudeiseengroepmensendiemeteenbepaaldinitiatief komt.daaropwordtgekekenwelkpostcodegebieddatis. Dathelepostcodegebiedmagmeedoen,inclusiefdepostcodegebiedendaaromheen.Diesystematiekisjuistinhet voordeelvandatproject,omdatdaaraanzoveelmogelijk mensenmeedoen.wegaandepostcoderoosiederekeer samenstellenopbasisvaneenbepaaldinitiatief. Ikbegrijpdatmetdegekozensystematieknietisbedoeld ominitiatieventebelemmeren,maardateerdersprake isvanruimhartigheid.ikbegrijpuithetvelddatditinbepaaldegevallenbelemmerendwerkt.maarikmerkdatde insteekvandeministerisdatdatnietzoisbedoeld.ikga ervanuitdatdatwordtopgelostinsamenwerkingmetde SER-partners. Ditsoortzakenisuitgebreidbesprokendoordepartijendiehebbenonderhandeldoverhetenergieakkoord. Daaroverismaandenlangonderhandeld,waarbijallerlei voorsentegensovertafelzijngekomen.deinhetregeerakkoordgenoemde 0,06wasnietgenoeg;datmoest 0,075worden.Daarisoveronderhandeld,endaarkomt danuiteindelijkietsuit.danishetaanmijomervoorte zorgendathetenergieakkoordalsgeheelwordtuitgevoerd,datikdiesprongvan 0,06naar 0,075maaken datikdesystematiekvandepostcoderoosoverneem.dat hebikgedaaninditwetsvoorstel.mevrouwkoningisvan meningdathetkabinetlokaalgeproduceerdeduurzame energieruimhartigmoetstimuleren.daarbenikhetmee eens.ditiseenvandemanierenwaaropwedaaraaninvullinggeven. MevrouwKoningenmevrouwVoshebbengesproken overeenfoutdiezouzijngemaaktinverbandmetdeontzorgconstructies.elektriciteitmoetzelfopgewektworden. Devraagisofdathierhetgevalis.DeBelastingdienst heeftdatelementvanzelfelektriciteitopwekken,vertaald: datbetekentdatjevooreigenrekeningenrisicodieelektriciteitopwekt.alsiemandzonnepanelenopzijndakzet, produceerthijdusvooreigenrekeningenrisicoelektriciteitenvalthijdusonderdesalderingsregeling.alshet andersis,bijvoorbeeldalseenbedrijfontzorgtenvervolgensietsaanbiedtofalseenrisico bijvoorbeelddater geenzonisendatdeproductieineenjaarmisschientegenvalt voordatbedrijfis,wekjenietzelfop,maardoet eenandervoorjou.danvoldoejenietaandedefinitie van"zelfopwekken";danishetnietvooreigenrekening enrisicoenvaljenietonderdezeregeling.hetstaatnatuurlijkelkindividuvrijomtegendebelastingdienstte zeggendathetbijhaarofhemzusofzoinelkaarziten omtevragenofdebelastingdienstaccepteertdatersprakeisvanzelfopwekkingendatdeopwekkingvooreigen rekeningenrisicoplaatsvindt. Ikdenkdatindeafgelopentijddoorinspecteursineen aantalindividuelegevallenbeslissingenzijngenomen die,nuduidelijkishoeditallemaalpreciesmoetworden gedaan,opditmomentnietmeergenomenzoudenworden.watmoetjedaarnumeedoen?ikdenkdatwede wetgoedmoetentoepassen."zelfenergieopwekken"betekentvooreigenrekeningenrisico.alsdaarsprakevan is,valjeonderdesaldeerregeling.alsdatnietzois,valje daarnietonder.alseenbelastinginspecteurineenaantalgrensgevalleninhetverledenbijeenindividudeverwachtingheeftgewektdatditinhaarofzijngevalwelvan toepassingzouzijn,vereisthetgewektevertrouwendat datgerespecteerdwordt.innieuwegevallenzaldatechternietzozijn.nieuwegevallenzullenbehandeldworden zoalsiknuhebuitgelegd. Tochvoegtdeministermetdeinterpretatievan"vooreigenrekeningenrisico"ietstoeaandewet.Ditstaatnu nietineenwetsartikelenhetisooknooitzobesprokenin dewetsbehandeling.erzijnopditmomentheelveelprojecteninhetland,waarbijbijvoorbeeldeenschoolgraag zelfenergiewilopwekken.dezonnepanelenstaanopdie schooleneenanderepartijhelptdeschoolomervoorte zorgendathetallemaalfunctioneert.deschoolendieanderepartijhebbendaareenbepaaldeconstructievoorafgesproken.alsikdeministergoedbegrijp,zoudatsoort constructiesmogelijknietmeervoldoenaanwaterinde wetstaat,terwijldattotnutoewelaltijdzoisgeweest.de Belastingdienstheeftookgezegddathetopdiemanier mag.ditgebeurtopditmomentopheelveelplekkenin hetland.voorheelveelvandiepartijenisditduseenvolkomennieuwgegeven. Nee,hetpuntvanzelfopwekkenisvanafhetbeginduidelijkgeweest.Zelfopwekkeniszelfopwekken.Alseen anderopwekt,wekjenietzelfop.alseenanderdatvoor haarofzijnrekeningofrisicodoet,gaathetomeenanderennietomjezelf.diewoorden"eigenrekeningenrisico"zijngewooneenvertaling.diemoetaltijdgemaakt worden:dewettekstmoetindepraktijkvertaaldworden. "Zelfopwekken"betekentdatjehetzelfdoetvooreigen rekeningenrisico.daarzitdusgeenspanningtussen. Hoepasjedatineenindividueelgevalpreciestoe?Als jemeteennieuwesystematiekvanstimulerenbezigbent enalserallerleiinitiatievenloskomen,wordenindepraktijkinindividuelegevallenweleensbeslissingengenomen waarvanjeachterafzegtdat,nuwehelderhebbenhoedit moet,diebeslissingennunietmeerzogenomenzouden worden.hetisdaneenfeitdatdiebeslissingenwelzijn genomen.diemoetjedanrespecteren,maarvoornieuwe gevallengaanwenietvandewetafwijken.zodraergeen

9 EK sprakeisvanzelfopwekken debelastingdienstmoetin eenconcreetgevaluitmakenofdatzois kunjenietgebruikmakenvandemogelijkheidvansalderen.hetisniet zoingewikkeld,hoor.alsjeietsnieuwsingangzetwaar heelveelmensenalhuncreativiteitoploslatenomdaarmeeaandegangtegaan,vultdeeendatopdeenemanierinendeanderopdeanderemanier.sommigendoen hetzelf,sommigenlatenhetdoenensommigenlatenhet nietalleendoenmaarwordenookdooreenanderontzorgd.erkomendusallerleidingenlosendaarinmoet jealwerkende,ookalsbelastingdienst,eenvastepraktijkontwikkelen.jekuntinhetbegindingenbeslissingen hebbengenomendiejeopditmomentnietmeerzounemen,maardatdoetzichnueenmaalvoor.delijnishelder endegevallendieinhetverledenzijntoegestaan,wordengerespecteerd. Tochisditechteennieuweinterpretatievaneenwetzoals dieerwasendieinhetlandheeftgeleidtotheelveelinitiatievenwaarbijjuistdieontzorgconstructieisontstaan. TotnutoeheeftdeBelastingdienstaltijderkenddatditin aanmerkingkomtvoorhetnietbetalenvanenergiebelasting.ikvinddusdatdeministerietstegemakkelijkzegt datwijditaltijdalzohebbengedaan.datisgewoonniet hetgeval.erzijnnietvoornietszoveelconstructiesontstaan.partijendiehiermeebezigzijn,blijkenzichnuook aftevragenwat"vooreigenrekeningenrisico"betekent. Ookeenschooldiezonnepanelenopheteigendaklegt, looptdaarnatuurlijkeenaantalrisico'smee.dieschool betaaltookeenrekeningdoorvoordieconstructietekiezen.ookindatgevaliserdussprakevanzelfbetalenen vanrisico's.ookalseenindividueleeigenaaropheteigen dakzonnepanelenheeftmaareenbedrijfvraagtomdie panelenteonderhouden,helpteenanderbijhetbeperkenvanbepaalderisico's.ikvinddusdatdeministeriets tegemakkelijkzegtdatditallemaalalduidelijkwas.dit isechtvoorheelveelpartijeneenvolkomennieuwverhaal.gaatdeministerhiermeezeermooieprojectendie nuontstaan,tochweerbelemmeren? Zekerniet.Alsjehetachterdemeterdoet,isergeenbelemmering.Alsjeachterdemeterzelfeenprojectopzet enzonnepanelenopjedakzet ofdatnudooreenschool gebeurtofdooreenindividu kunjegebruikmakenvan desalderingsregeling.alsjediepanelendooriemandop jedaklaatzettenvoorjouwrekeningenrisicoenalsje duszelfblijftopwekkenmetietswateenanderopjedak heeftgezet,isdatgeenprobleem.alseenanderdepanelenvoorjouonderhoudt,isdatookgeenprobleem,maar alseenanderhetrisicodraagtenalsdatrisicodusniet ligtbijdegenediedeenergiezelfopwektmaarbijeenander bijvoorbeeldhetrisicodatergeenzonis voldoe jenietaandedefinitie.alseenanderhetrisicowelbij joulaatmaarheteigendomheeft,voldoejeooknietaan dedefinitie,omdatjeheteigendomzelfmoethebben.je moetheteigendomzelfhebbenenhetrisicomoetbijjezelfliggen.indatgevalkunjeachterdemeterdoenwatje wilt. Voorzakenvóórdemeterhebbenweeenaparteregelinggemaakt.Dieregelinghebbenweneteenpaarkeer metelkaarbesproken.datisnogsteedseengenereuze regelingendiekandooriedereentoegepastworden.we hebbendustweegenereuzeregelingen.deeneregeling isnoggenereuzerdandeandere.voordemeestgenereuzeregelingmoetjeaaneenaantaleisenvoldoen.watde uitlegvandieeisenbetreft:mevrouwvoszegtdathetaltijdzusisgeweestendathetnuzowordt,maarvolgens mijzijnineenaantalgevalleninderdaadbeslissingengenomendiedebelastingdienstnunietmeerzozounemen. Diegevallenwordengerespecteerd,maardeanderegevallenmoetenzichaandewethouden.Alsdeoverheid ambitieusis,dingenwilstimuleren,daarregelingenvoor maaktenmensenertoeuitloktommetcreativiteittekomen,komenmensenmetvanallesennogwat.danmoet jeopeengegevenmomentervoorzorgendatjeeenhelderelijnhebtvoordetoepassingvandewet.diehelderelijnzijnwenuaanhetontwikkelen.datdoenwehelemaalnietominitiatieventegentehoudenenookzeker nietomduurzameelektriciteittegentewerken.wijwillenduurzameelektriciteitsopwekkingjuiststimuleren.dat doenweookmetdezeregelingen,maaralswedieregelingengoedwillenlatengebruikeneninstandwillenhouden,hebbenweerbelangbijdatdaaropdejuistewijze gebruikvanwordtgemaakt.datbepleitiknuendatlegik nuuit. MevrouwVos,magikalstubliefteendringendberoepop udoenomdittebewarenvoordetweedetermijn?welopenzoenormuitdetijd. Ja,voorzitter,datzalwelzozijn,maarmijnfractiehecht aaneengoedebehandeling.ikzalmijnbestdoen. Heelkortdan. Ikbegrijpuwprobleem. Hebikhetgoedbegrependatdeministerzegtdater sprakeisvan"achterdemetergebruiken"alseenschool zonnepanelenophetdakheeftendieelektriciteitgebruikt? Ikhebgezegddatjedeenergieachterdemetermoetgebruikenendatjebovendieneenzelfopwekkermoetzijn. Datbetekentdatjedeinstallatieineigendommoethebbenendeinstallatieookvooreigenrisicomoet"draaien". Heelkort,mevrouwKoning. Indewetwaarditantwoordovergaat dusnietinhet voorliggendewetsvoorstel staannochdewoorden"rekeningenrisico"nochhetwoord"zelf".daaromzeiden weineerstetermijndatervolgensonsonbedoeldeen belemmeringwordtopgeworpen.ikbegrijpuithetantwoorddatdeministererietsandersinzit.ikzalerin tweedetermijnopterugkomen.deministerzegtdatiedereenzichaan"dehuidigewet"moethouden,maar voorzoverikhebkunnennagaan,staandewoorden"rekening","risico"en"zelf"nietinartikel50.ikhechteraan omdittezeggen. Wezullenhetallebeievennakijken.Debedoelingvan watwehierhebbenopgezet,isdatjezelfachterdeme-

10 EK terelektriciteitopwekt.ikhebtenaanziendaarvannetgezegddatjedieineigendommoethebben.ikvuldataan. Hetkanookzijndatjeeeninstallatieleast.Datmagook. Hetkanookzijndatjeeeninstallatiehuurt.Inaldiegevallenmoeterechtereencontractueleverplichtingzijnbetreffendeeigendom,huuroflease.Verdermoethetrisico datjemetdeinstallatieloopt,voorjezelfzijnennietvoor eenander.ikzegnogmaalstegendewoordvoerders:we zittenhiernietmoeilijktedoen,maarweprobereneen juistetoepassingtegevenaaneenregelingdiealsstimulerendisbedoeld.aanhetbeginvanzo'nregelingheb jeditsoortdingenaltijd.daarmoetjedaneenoplossing voorvinden.daarbijmoetjeeenvastelijnhanteren. Ikbekijkevenwatiknogheblatenliggen.MevrouwFabersprakooknogoverdefactureringsperiode.Dezeperiodeisgeenprobleem,zoblijktindepraktijk.Inderegel wordtéénkeerperjaargefactureerd.erwordtdusook éénkeerperjaargesaldeerd.hetligtechternergensvast daterperseéénkeerperjaargefactureerdmoetworden. Indepraktijkwordthetnietalseenprobleemervaren.We hoevendaarvoordusinderegelsgeenvoorzieningente treffen. Eénkorteinterruptie. Ja,ikdoehetheelsnel.Erstaat"factureringsperiode", maardaarmeekunjewelallekantenop.nuisheteen jaar,maaralshetwordtveranderd,danwordtwelhethelespelanders.kanikervanuitgaandatdefactureringsperiodedanookeenjaarblijftvoordie5.000kwh? Jazeker.Degrensvan5.000kWhvervalt.Verderisdegebruikelijkepraktijkdateréénkeerperjaareeneindafrekeningkomt.Erzijngeenbewegingennaareenverandering tenaanzienvandieeindafrekening.erdoenzichevenmin problemenvoor.degrensvan5.000kwhvervalt.daardoorhebbenweditprobleemgelukkigniet. VanmevrouwVoshebik,denkik,allepuntengehad. HetzelfdeisvolgensmijhetgevaltenaanzienvanmevrouwKoning.Ikdanku,mevrouwdevoorzitter,voor demijgebodengelegenheidomopdeinbrengvande woordvoerderstereageren. Dankuwel,mijnheerdeminister.Wegaanovernaarde tweedetermijnvandekamer. Mevrouwdevoorzitter.Ikdankallereerstdeministervoor debeantwoordingvandevragen.ikzalhetkorthouden. Alsdeministerdanookkortenconcreetkanantwoorden, zijnwezoklaar,denkik. Ikhadeenvraagaandeministeroverdecapaciteit. Erwasenigeverwarringover,misschiendoordatikme nietgoeduitdrukte.hetgaatomhetvolgende.volgens depvvkunjedehuidigecapaciteitvandeconventionelecentralesnietafbouweninverbandmetweersomstandigheden.wedenkendatdiealsback-upmoetenblijven staan.danstaateenheelgrootgedeeltewerkeloosen renteloos,alsnoodvoorziening.ditbrengthogekosten metzich.heeftdeministerzichtopdehoogtevandekostenvandezeback-up?meentdeministernudatjeecht 40%vandezeback-upkuntafbouwen? Ikhebtochnogeenpuntjebetreffendedekostenvan hetnetwerk.deministergafaandatdekostenvanhet netwerkindetoekomstzullendalen.ikdenkdatdiekostenhelemaalnietzullendalen.volgendeweekwordthier eenwetsvoorstelvolumecorrectienettarievenvoorde energie-intensieveindustrieinstemminggebracht.debedrijvenindezeindustriekrijgeneenvolumecorrectieomdatzeheelveelelektriciteitafnemen.dekostenvande energieendetransportkostenwordenzohoogdooral datduurzamegedoe,omhetzomaartezeggen,datdeze bedrijvennietmeerconcurrerendzijn.daaromkrijgenze eenkorting.alszijeenkortingkrijgen,zoalsdeminister eerderalheeftaangegeven,krijgjehetvolgende:watde eenminderbetaalt,betaalteenandermeer.voordeconsumentishetdushelemaalnietprettig.endangeeftde ministerooknogaandathijhetdraagvlakbijdeburgers denkttekunnenvergroten.echter,alsdeburgersditallemaalweten,danwordenzehierechtnietwarmvan. Voorzitter.Ikdankdeministervoordeuitgebreidebeantwoording.Hetzalhemnietverbazendatmijnfractieop eenaantalpuntentochniettevredenismetdeantwoordendiehijheeftgegeven.hetismooidatdeminister evenheeftneergezetwatweallemaalaanstimuleringvan duurzameenergiedoen.hijheeftindatkaderdriemaatregelengenoemd.diemaatregelenzijnheelhardnodig. Mijnfractievindthetechterbijzonderjammerdatdeministervervolgenszegt:ja,maardatsalderenachterde meteriseigenlijkteroyaal,teruim.hijgeeftnualaan dathetweliswaarnognietindezeperiodemaarwelin detoekomstverderbeperktzoumoetenworden.datverbaastmijnfractiebijzonder.alswenuzienwatweopdit momentinnederlandaanduurzameenergieleveren,dan isdattandjeerbijkeihardnodig. Ikvindhetzelfsbevreemdenddathetkabinetaande enekantzegtdat16%in2020niethaalbaaris,maardat dezeministeraandeanderekantzegtdateenaantaldingenteruimenteroyaalwarenendatwedienuopvoorhandvooreendeelweergaaninperken.datvaltonsallereerstopbijdeuitlegdiedeministergafaandemotie-jansenc.s.infeitezegtdeministerdaarmeehetvolgende.alsjemetmeerdereeigenarenineenappartementwoontenjeongelooflijkgraagmetzijnallenzonne-energieophetdakwiltzettenenjeeigenstroomgebruikdaarmeewiltsalderen datkanwelineeneengezinswoning dankandateigenlijkniet.eigenlijkzegthij: umagalleensalderenwatuindeliftenindeganggebruikt,maarderestniet.deministervoertdaarvoorook eenaantaltechnischeredenenaan.wijvindendatteleurstellend.wijdenkendatditgeenrechtdoetaanmensen dienueenmaalineenflatindestadwonenendaareen appartementkopen.deministergeeftdiemensenopdie manierminderrechtendanmensendieeeneengezinswoningkopen.wijvindendatnietterecht.wijvindenhetteleurstellenddatdeministerdaaropnietverderwilingaan. Wijvindendathetmogelijkmoetzijnomopeenslimme manierdaarvooreenspecifiekezelfleveringsregelingte treffen.mijnfractiezaldeministerinhetvervolgblijven bevragenopditpunt,wantwezijnhierovernogniettevreden.