Advies. Brussel, 22 september SERV_ADV_ _Wijziging_Strategische_Steun.doc. Sociaal-Economische raad van Vlaanderen

Transcriptie

1 Advies Wijziging van diverse bepalingen van het besluit tot toekenning van strategische investerings- en opleidingssteun aan ondernemingen in het Vlaamse Gewest Brussel, 22 september 2010 SERV_ADV_ _Wijziging_Strategische_Steun.doc Sociaal-Economische raad van Vlaanderen Wetstraat 34-36, 1040 Brussel T F info@serv.be

2 Adviesvraag: Voorontwerp van besluit van de Vlaamse regering tot wijziging van diverse bepalingen van het besluit van de Vlaamse regering van 22 februari 2008 tot toekenning van strategische investerings- en opleidingssteun aan ondernemingen in het Vlaamse Gewest Adviesvrager: Kris Peeters, minister-president van de Vlaamse Regering en Vlaams minister van Economie, Buitenlands Beleid, Landbouw en Plattelandsbeleid Ontvangst adviesvraag: 30 juli 2010 Adviestermijn: 22 september 2010 Goedkeuring dagelijks bestuur SERV: 22/09/10 Bekrachtiging raad: 13 oktober

3 22 september 2010 De heer Kris Peeters Minister-President Martelaarsplein 19 B-1000 BRUSSEL contactpersoon ons kenmerk Brussel Wim Knaepen SERV_BR_ _Wijziging_Strategische steun_wkit 22 september 2010 Wijziging strategische steun Mijnheer de Minister-president, Op 30 juli 2010 heeft u de SERV om advies gevraagd over het voorontwerp van besluit van de Vlaamse regering tot wijziging van diverse bepalingen van het besluit van de Vlaamse regering van 22 februari 2008 tot toekenning van strategische investerings- en opleidingssteun aan ondernemingen in het Vlaamse Gewest. Hierbij vindt u het advies van de SERV onder voorbehoud van bekrachtiging door de raad op 13 oktober Hoogachtend Pieter Kerremans administrateur-generaal Peter Leyman voorzitter

4 Inhoud Advies Inleiding Strategische steun in functie van meer transitie De tewerkstellingsvoorwaarde Vraag naar meer verduidelijking en informatie Specifieke benadering van strategische opleidingsprojecten bij KMO s Evenwichtige benadering strategische versus superstrategische steun Naleving van de sociale overlegverplichtingen over strategische steun Regelmatige terugkoppeling naar VESOC

5 Advies 1. Inleiding De SERV werd op 30 juli 2010 om advies gevraagd over het voorontwerp van besluit van de Vlaamse regering tot wijziging van diverse bepalingen van het besluit van de Vlaamse regering van 22 februari 2008 tot toekenning van strategische investerings- en opleidingssteun aan ondernemingen in het Vlaamse Gewest. Met de voorliggende wijzigingsregeling wordt enerzijds ingespeeld op de Europese regelgeving, zijnde de mededeling van de Commissie betreffende de criteria voor de beoordeling van de verenigbaarheid van individueel aan te melden staatsteun ten behoeve van opleiding 1 en de mededeling van de Commissie betreffende de criteria voor diepgaande beoordeling van regionale steun voor grote investeringsprojecten 2, en anderzijds nagestreefd de Vlaamse regelgeving beter te laten aansluiten bij de nieuwe financieel-economische situatie. De mededelingen van de Europese Commissie beschrijven de criteria die het stimulerend effect en de noodzaak van de opleidings- respectievelijk investeringssteun dienen te bewijzen. Door de Vlaamse regelgeving op een Europese leest te schoeien zal een onderneming in het Vlaamse Gewest die strategische opleidingssteun wil bekomen, voortaan moeten aantonen dat de steun, in vergelijking met een scenario zonder steun, leidt tot een stijging of verbreding van de omvang, kwaliteit, reikwijdte of doelgroep van het opleidingsproject. Enkel de meeruitgaven van de opleidingskosten die aanvaardbaar zijn volgens de Europese mededeling en die niet al gesubsidieerd worden door een andere overheidsinstantie, komen nog in aanmerking voor opleidingssteun. M.a.w. opleidingen die de onderneming ook zonder overheidssteun zou organiseren, worden niet langer gesubsidieerd. Concreet komt dit erop neer dat enkel formele opleidingskosten, waarvan wordt gesteld dat ze dicht aansluiten bij de Europese definitie van algemene opleidingskosten, nog worden ondersteund. Informele opleidingskosten, te vergelijken met de Europese specifieke opleidingskosten, zijn niet langer subsidiabel. Door enkel algemene opleidingen subsidiabel te maken, is het relatief aandeel van de algemene opleidingskosten bepalend voor de waarde van de instapdrempel voor opleidingsprojecten. De vroegere instapdrempel van wordt verlaagd tot voor kleine ondernemingen en voor middelgrote en grote ondernemingen. Voor het bekomen van strategische investeringssteun moet worden nagegaan of de regionale investeringssteun ertoe leidt dat het lokalisatiebeleid van de onderneming er door wordt beïnvloed en noodzakelijk is voor de onderneming om de investeringen uit te voeren in de regionale steungebieden. Om de regelgeving beter te laten aansluiten bij de gewijzigde financieel-economische situatie wordt in de weging en de invulling van enkele ontvankelijkheids- en beoordelingscriteria een aanpassing doorgevoerd. Volgende aanpassingen worden voorgesteld : / C 188/ /C 223/02 5

6 het beoordelingscriterium klimaatbeleid wordt een ontvankelijkheidscriterium; een starter is een onderneming die maximaal drie jaar oud is in plaats van vijf jaar. De score voor het criterium starter wordt verlaagd van 30 tot 20 punten; de criteria financiële situatie, solvabiliteit en liquiditeit, worden geactualiseerd; het criterium groeiende onderneming wordt geschrapt; het criterium interne innovatie wordt geschrapt. Het vroegere criterium externe innovatiewerking wordt opgesplitst in twee criteria : het criterium innovatie via contractueel onderzoek en het criterium innovatie via collectief onderzoek ; het criterium duurzaamheidsverslag wordt strenger gemaakt : het duurzaamheidsverslag moet voortaan worden opgesteld volgens de normen van het Global Reporting Initiative (GRI) en deze van grote ondernemingen moeten geaudit worden door een onafhankelijke derde partij; het criterium tewerkstelling kwantitatief wordt opgewaardeerd. De score wordt opgetrokken tot 25 punten voor opleidingsdossiers en 35 punten voor investeringsdossiers. Tevens wordt een tewerkstellingsvoorwaarde ingebouwd : het behoud van de aanvangstewerkstelling, zo niet wordt de steun pro rata verminderd; het criterium milieuzorg wordt uniform gemaakt met het systeem van de ecologiepremie (uitbreiding met milieu-, energie- en eco-efficiëntiescan). 2. trategische steun in functie van meer transitie In het Pact 2020 hebben de Vlaamse regering en de Vlaamse sociale partners het sociaaleconomisch toekomstbeeld van Vlaanderen uitgetekend. Rode draad doorheen dit toekomstverhaal is de transitie naar een vernieuwende en toekomstgerichte economie : een economie waarin voor alle segmenten duurzame ontwikkeling, innovatie, onderzoek en ontwikkeling, creativiteit en ondernemerschap, talent- en competentieontwikkeling sleutelwoorden vormen tot economische groei en duurzame werkgelegenheidscreatie. Een afgestemd werkgelegenheidsbeleid vormt een inherent onderdeel van een transitiebeleid. Het beschikken over voldoende werknemers met de juiste competenties is immers een noodzakelijke voorwaarde voor het realiseren van deze ambitie. Gelet op de potentie van de strategische opleidings- en investeringsprojecten om de transitie van de economie ondermeer door het verstrekken van opleidingen structureel te ondersteunen, heeft de raad in zijn advies 3 flankerend beleid voor een duurzame, toekomstgerichte industrie zich de vraag gesteld of een herijking van de daarbij geldende criteria en/of de uitbreiding van de ecologische criteria tot een bredere waaier van duurzaamheidsaspecten (ondermeer duurzame werkgelegenheid) zich niet opdringt. De raad stelt vast dat in de herweging en de herinvulling van de ontvankelijkheids- en beoordelingscriteria hiervoor een aantal aanknopingspunten kunnen teruggevonden worden, die getui september

7 gen van de ambitie om het ondersteuningsbeleid in te schakelen voor de transformatie van de Vlaamse economie : het beoordelingscriterium klimaatbeleid wordt een ontvankelijkheidscriterium; het beoordelingscriterium milieuzorg wordt in lijn gebracht met de ecologiepremie en uitgebreid met subcriterium milieu-/energie-/eco-efficiëntiescan en een norm EN voor energiemanagementsystemen in het subcriterium managementsystemen; het beoordelingscriterium kwantitatieve tewerkstelling wordt sterk opgewaardeerd. In het reeds hierboven geciteerde advies over het flankerend beleid voor een duurzame, toekomstgericht industrie heeft de raad gepleit voor een snelle uitvoering van het aangegane engagement in het WIP tot evaluatie van de bestaande instrumenten voor investeringssteun. De raad stelde drie complementaire toetsstenen voor om een transitiegericht steuninstrumentarium uit te bouwen : effectiviteitsmeting, coherentie en duidelijke finaliteit in functie van de transitie. Voor de raad is de strategische opleidings- en investeringssteun een belangrijke potentiële pijler voor de beoogde transitie van het economisch weefsel. Om zowel de effectiviteit, de coherentie en de finaliteit van dit steuninstrument af te stemmen op de filosofie van het transformatieproces, is de raad er voorstander van dat het transitiegehalte van een investerings- en opleidingsproject een beoordelingscriterium moet uitmaken, dat zoveel mogelijk dient afgestemd te zijn op de benadering en de focus in de Staten Generaal Industrie. 3. De tewerkstellingsvoorwaarde De raad stelt vast dat het criterium kwantitatieve tewerkstelling wordt opgewaardeerd. De raad stelt eveneens vast dat aan het criterium een tewerkstellingsvoorwaarde wordt verbonden : de aanvangstewerkstelling moet minstens behouden blijven, zo niet wordt de volledige steun pro rata verminderd. De raad pleit voor een aangepaste uitwerking en toepassing van de tewerkstellingsvoorwaarde, ondermeer in gevallen van overmacht door externe factoren waarop ondernemingen geen grip hebben (bijvoorbeeld de noodzakelijke omschakeling van een industrietak of een sector ten gevolge van de ineenstorting van de markt). 4. Vraag naar meer verduidelijking en informatie De raad apprecieert de evaluatie van het SIOS-systeem die door het Agentschap Ondernemen werd opgesteld, waarmee het agentschap overigens ingaat op een expliciete vraag die door de sociale partners werd gesteld in het Werkgelegenheids- en Investeringsplan. De voorliggende evaluatie spitst zich voornamelijk toe op kwantitatieve elementen (aantal ingediende dossiers, toegekende steunbedragen, verdeling van de steun, enz.). Niettemin leeft bij de sociale partners ook de vraag naar een meer kwalitatieve evaluatie van de strategische investerings- en opleidingssteun om zo meer de economische en maatschappelijke toegevoegde waarde van het systeem te kunnen beoordelen. Daarbij wenst de raad zich o.m. te kunnen buigen over de concrete effecten van de toegekende steun, het multiplicatoreffect van de steun voor de betrokken bedrijven en voor de regionale economie, de directe en indirecte tewerkstellingscreatie, de impact van de opleidingen voor de werking van de bedrijven. 7

8 Daarnaast heeft de raad ook een aantal bedenkingen bij de voorliggende evaluatie: een overaanbod aan opleidingen. De nota aan de Vlaamse regering stelt een overaanbod van opleidingen vast. Gelet echter op het feit dat er geen streefdoel aan opleidingen binnen de enveloppe van de strategische steun is en wordt vooropgesteld, stelt zich de vraag hoe vanuit deze invalshoek er sprake kan zijn van een overaanbod. Algemene/formele versus specifieke/informele opleidingen. De nota van de Vlaamse vereenzelvigt algemene opleidingen met formele opleidingen en specifieke met informele opleidingen. De raad wenst erop te wijzen dat deze begrippen niet als synoniemen kunnen bestempeld worden. Algemene opleiding kan zowel formeel als informeel zijn, net zoals specifieke opleiding van formele dan wel informele aard kunnen zijn. Dit is niet zonder belang omdat het onderscheid bepalend is voor de subsidiabiliteit van de opleidingsprojecten. Het geringe incentive-effect van de opleidingssteun. De nota aan de Vlaamse regering stelt dat op basis van ervaring en analyse van de ingediende dossiers het Agentschap Ondernemen de sterke overtuiging heeft dat in een aantal dossiers waar opleidingssteun wordt gevraagd, het incentive-effect gering is. Bij gebrek aan cijfermateriaal kan de raad geen uitspraak doen over het realiteitsgehalte van de sterke overtuiging. Inwerkingtreding van de wijzigingsregeling. De raad stelt vast dat het regime van de strategische opleidings- en investeringssteun midden in het jaar drastisch gewijzigd wordt. De raad is van oordeel dat dit de rechtszekerheid niet ten goede komt. De nieuwe steunregeling gaat immers uit van een gemiddeld steunbedrag van iets minder dan in vergelijking met een gemiddeld steunbedrag van iets meer dan in de huidige regeling. Om alle onzekerheden uit de wereld te helpen, pleit de raad dat de wijzigingsregeling op 1 januari 2011 in voege zou treden. Steunaanvragen ingediend vóór deze datum vallen onder de toepassing van de huidige regeling, steunaanvragen na deze datum onder de nieuwe regeling. Beoordelingscriteria. Er worden verschillende beoordelingscriteria gehanteerd voor het bepalen van het steunpercentage. Aan elk van deze criteria wordt een gewicht toegekend. Het is voor de raad niet duidelijk hoe de globale beoordeling van een dossier uiteindelijk verloopt en vraagt terzake om meer duiding en informatie. Daarnaast pleit de raad ervoor dat het engagement uit de nota aan de Vlaamse Regering wordt bewaakt dat de beoordelingscriteria geen administratieve lastenverhoging met zich mee mogen brengen, met het oog op de investeringsbereidheid van de onderneming. De raad dringt erop aan de dat de administratieve lasten die thans moeten vervuld worden om te voldoen aan de beoordelingscriteria, worden gemeten en in kaart gebracht. 5. Specifieke benadering van strategische opleidingsprojecten bij KMO s De raad vindt het positief dat het voorliggende besluit ook oog heeft voor strategische opleidingsprojecten van kleine en middelgrote ondernemingen. Zo wordt de instapdrempel voor strategische opleidingsprojecten in hoofde van de kleine ondernemingen verlaagd tot Tevens worden de ecologiecriteria uitgebreid met een milieu- /energie-/eco-efficiëntiescan, ondermeer omdat de managementsystemen vaak moeilijk te behalen zijn. 8

9 6. Evenwichtige benadering strategische versus superstrategische steun De raad vindt het positief dat het budget voor de strategische investerings- en opleidingssteun nagenoeg gehandhaafd wordt en dat budgettaire orthodoxie wordt nagestreefd. De raad pleit ervoor dat dit, conform zijn pleidooi ten aanzien van de ecologiepremie in het Werkgelegenheids- en Investeringsplan, gebeurt in het kader van een meerjarenbegroting. In 2008 en 2009 waren er 2 goedgekeurde dossiers van superstrategische steun : een opleidingsdossier van 2 miljoen en een investeringsdossier van 5,2 miljoen. De raad stelt vast dat voor superstrategische steun thans een budget wordt voorzien van 15 miljoen. Het is de raad niet duidelijk welke beleidskeuzes aan de basis liggen van de raming van het budget van 15 miljoen voor superstrategische steun. De raad benadrukt dat én strategische investerings- en opleidingssteun én superstrategische steun belangrijke componenten van strategische steun vormen. De raad dringt erop aan dat de Vlaamse regering binnen het voorziene budget waakt over een evenwichtige verdeling van de middelen over de strategische componenten zodat én de opleidingssteun én de superstrategische steun hun meerwaarde kunnen bewijzen. 7. Naleving van de sociale overlegverplichtingen over strategische steun De raad wijst erop dat artikel 4, i) van het KB van 27 november 1973 houdende reglementering van de economische en financiële inlichtingen te verstrekken aan de ondernemingsraden bepaalt dat de informatieverplichting ondermeer betrekking heeft op de overheidshulp van gelijk welke aard die aan de onderneming verleend werd en vraagt de onverkorte toepassing ervan. 8. Regelmatige terugkoppeling naar VESOC De raad pleit ervoor dat over de strategische steun, naast andere vormen van steunverlening, op regelmatige basis wordt teruggekoppeld binnen VESOC. Aldus kunnen de sociale partners met de Vlaamse regering van gedachten wisselen over de efficiëntie en de effectiviteit van de geleverde steun, ondermeer in het kader van de transitie. 9