ONDERZOEK NAAR DE TOESTAND VAN DE KADE VAN DE DROOGGEMAAKTE GROTE POLDER A ONDERZOEK STAND VAN DE KADE VAN DE ROTE POLDER

Transcriptie

1 I ONDERZOEK NAAR DE TOESTAND VAN DE KADE VAN DE DROOGGEMAAKTE GROTE POLDER A L CENTRUM VOOR ONDERZOEK WATERKERINGEN I, _I----* - -"-.+- I ONDERZOEK STAND VAN DE KADE VAN DE ROTE POLDER A ONDERZOEK NAAR DE TOESTAND VAN DE KADE VAN DE i) DROOGGEMAAKT E GROT E POL DER A CENTRUM VOOR ONDERZOEK I

2 Onderzoek naar de toestand van de kade van de Drooggemaakte Grote Polder CENT RUM V O0 R O N DE RZ O E K WAT ERKER I N G E N

3 I N HO U DSO PGAVE BLADZIJDE 1, a. 5. Inleiding Beschrijving van het object in onderdelen De Polder Ligging Oppervl akte en pei 1 en Gevolgen van een doorbraak De Boezem Pei 1 en Schei dingsmi ddel en Gevolgen plotse1 inge boezempeilverlaging De Kaden Afmetingen Bek1 edi ngen Vreemde elementen Grondmechanisch onderzoek Al gemeen Vooronderzoek Stabi 1 i tei tsonderzoek Conclusie Kwaliteit van de kade Stabiliteit van de kade Samenvatting

4 BIJLAGENLIJST Bijlage nr. Omschrijving tekening nummer Al gemene situatie DW.pr. 1 en 2 DW.pr.3 L.G.M.-rapport 1 A A A

5 -1-1. Inleiding In het kader van het systematisch kadeonderzoek is een onderzoek ingesteld naar de veiligheid van de boezemkade van de Drooggemaakte Grote Polder. Het onderzoek was vooral gericht op de kwaliteit en stabiliteit van de kade. De kade beschermt de in deze diepe -polder liggende bebouwing van Stompwijk en een groot achterliggend gebied met daarin onder meer de bebouwing van Zoetermeer. Er is een verkenning uitgevoerd, waarbij onder meer dwarsprof i el en zijn gemeten, de bestaande hydrol ogi sche, geologische en bodemkundi ge gegevens zijn geanalyseerd en gegevens omtrent onderhoud en gedrag van de kade werden verzameld. Het grondmechanisch onderzoek en de rapportering hierover is verricht door het Laboratorium voor Grondmechanica (L.G.M.). Het rapport CO I is als bijlage toegevoegd. Tevens is gebruik gemaakt van een eerder door het L.G.M. uitgevoerd onderzoek in de kade van de Jan Koenensloot. De resultaten staan vermeld in rapport CO dat wegens zijn omvang niet als bijlage aan dit rapport is toegevoegd. Op bijlage 2 (situatie) staan echter wel de in rapport CO I onderzochte profielen 100 t/m 103 aangegeven. Er is gebruik gemaakt van verschillende gegevens die door de Technische Dienst van het Hoogheemraadschap van Rijnland beschikbaar zijn gesteld.

6 De Polder Ligging Beschrijving van het object in onderdel en De ten oosten van Is-Gravenhage. 1 i ggende polder wordt slechts aan twee zijden, het noordwesten en noordoosten, begrensd door boezemwater, respectievelijk de Stompwijksche Vaart en de Jan Koenensloot. In het zuidoosten wordt de polder door een binnenkade met een geringe kerende hoogte gescheiden van de Nieuwe Polder en verder begrensd door de kade langs de ringsloot van de Zoetermeersche meerpolder, terwijl hij in het zuidwesten begrensd wordt door een kade langs de Voorwatering Oppervlakte en peilen De pol der heeft een waterstaatkundi ge oppervl akte van 485 ha. Het zomerpeil is N.A.P. - 5,26 m en het winterpeil N.A.P. - 5,36 m. De maaiveldhoogte varieert van N.A.P. - 4,50 m in het zuidwesten tot N.A.P. - 4,90 m in het noordoosten Gevolgen van een doorbraak Voor zover bekend s de kade in het verleden nog nooi t doorgebroken. Het maaiveld in de polder ligt gemiddeld ongeveer 4.00 m beneden het boezempeil. Na een kadedoorbraak zal de po der, gezien de laagliggende binnenkade, niet diep onder open, waarbij evenwel het bebouwde gebied van Stompwijk tot een voor de bebouwing en bewoning schadelijke hoogte zal inunderen. indien er niet snel genoeg maatregelen genomen worden zullen ook de naast- 1 i ggende evendi ep gel egen Nieuwe Pol der en Dr i emanspolder met onder andere de steeds verder uitbreidende bebouwde kom van Zoetermeer inunderen. Gezien de aanwezigheid van enkele woongebieden en de uitbreidingsplannen is bij inundatie aanmerkelijke schade te verwachten.

7 De Boezem Peilen De genoemde boezemwateren staan onder normale omstandigheden met elkaar en met de overige boezemwateren van Rijnland in open verbinding. Het peil van de boezem wordt in de zomer zoveel mogelijk gehouden tussen N.A.P. - 0,55 m en N.A.P. - 0,60 m en in de winter tussen N.A.P. - 0,60 m en N.A.P. - 0,65 m. Door meteorologische omstandigheden kan het peil oplopen. Bij de stabîl itei tsberekeningen wordt een peil van N.A.P. - 0,35 m voor dit geval als maatgevend beschouwd Scheidingsmiddelen Het boezemgedeelte ten oosten van de Vliet en het Rijn-Schiekanaal en ten zuiden van de Oude Rijn, waarvan de Stompwijksche Vaart en de Jan Koenensloot deel uitmaken kan van de rest van Rijnlands boezem worden afgescheiden door middel van zeven schotbal kkeringen Boezempeilverlaging bij doorbraak Bij een doorbraak van de boezemkade van de Drooggemaakte Grote Polder zal het boezempeil snel dalen (t - 0,35 m ) De grote snelheid, waarmee dit geschiedt, is het gevolg van de grote oppervlakte en diepte van de polder De Kaden Afmetingen Volgens Rijnlands reglement moet een kade die bij de inwerkingtreding van dat reglement bepaalde afmetingen gekregen heeft, op die afmetingen onderhouden worden, waarbij als minimum eis wordt gesteld: een kruinbreedte van 1,50 m een talud helling aan de boezemzijde 2:3 een talud helling aan de polderzijde 1:3 een kruinhoogte van N.A.P. - 0,lO m

8 - 4 - De kade langs de Jan Koenensloot, reeds onderzocht in het kader van het "Onderzoek van een traject van 10 km kade langs de Weipoortsche V1 iet c, a. 'I, voldoet aan deze eisen behalve in een profiel (103 van genoemd onderzoek) waar de kruin te laag ligt. De kade langs de Stompwijksche Vaart blijkt in nog ruimere mate aan deze eisen te voldoen, waarbij wordt opgemerkt dat het buitentalud vervangen is door een verti caal staande betonnen beschoei ing, hetgeen zeker toe- 1 aatbaar i s Bek1 edi ngen Op de kruin van de kade 1 angs de Stompwi jksche Vaart ligt een ongeveer vier meter brede weg met klinkerverharding.2 Deze is hier en daar verzakt onder invloed van het zware verkeer. De verharding wordt aan de boezemzi jde opgesloten door de betonnen deksloof van een drie meter lange betonnen damwand. Het binnentalud is bekleed met een grasmat, die bijna overal in een goede staat verkeert. Op enkele plaatsen vertoont het binnentalud kwelplekken. Hier is de grasmat beschadigd door vee. De kade van de Jan Koenensloot is bekleed met een grasmat. Ter plaatse van profiel 100 is deze volledig kaal, doordat de kade hier kaalgepikt wordt door ki ppen. Het buitentalud is over het grootste gedeelte onbeschermd; op enkele plaatsen is een puinbestorting of een houten beschoeiing aangebracht Vreemde elementen In de kade langs de Stompwijksche Vaart bevinden K - Opm.: In het L.G.M. -rapport is abusievelijk vermeld dat de weg van een asfal tverharding is voorzien.

9 - 5 - zich een groot aantal leidingen, te weten: vloeistof- gas- en elektriciteitsleidingen, die zowel in lengte-, als 'in dwarsrichting liggen. Het zijn alle leidingen voor de energievoorziening van de langs de kade liggende boerderijen en de dorpskom van de gemeente Stompwi j k. De langs de kade liggende boerderijen hebben vaak opritten naar de weg. Ook bevinden zich enkele tuinen op het binnentalud van de kade, dat voor dit doel horizontaal gemaakt is, door het talud tussen woning en kade aan te vullen. c

10 Grondmechani sch onderzoek 3.1. Al gemeen In het L.G.M.-rapport CO I is op bladzijde drie een beschrijving gegeven van de geologische gesteldheid van het gebied, waarin de Drooggemaakte Grote Polder ligt. De verkenning van de kade leidde tot de keuze van de plaats der drie onderzochte kenmerkende profielen langs de Stompwijksche Vaart. De profielen langs de Jan Koenensloot zijn om de 100 m onderzocht (profiel 100 t/m 103), tijdens een onderzoek dat tot doel had de methode van onderzoek te bestuderen. De resultaten zijn echter bruikbaar voor een oordeel over de kade. De kaden (t - 50 m ) langs de op de Stompwijksche Vaart aansluitende voorboezem van een gemaal zijn op grond van de verkenning niet nader onderzocht Vooronderzoek Het vooronderzoek langs de Stompwijksche Vaart bestond uit het maken van een aantal boringen in drie profielen. Naast de kruin werd tevens een sondering tot de vaste zandlaag uitgevoerd. De bovenlagen van profiel 1 en 2 zijn anders samengesteld dan die van profiel 3. Bij profiel 3 vertoonde de kade drassige plaatsen. De bovenlagen in profiel 3 bestaan uit zandig materiaal, waar het boezemwater gemakkel ijk doorheen kan kwellen. Het vooronderzoek langs de Jan Koenensloot bestond uit het maken van boringen en sonderingen in de kruin, terwi j 1 van prof i el 102 de gehel e grondsamenstel - ling is onderzocht. Uit het vooronderzoek blijkt, dat de kade een samenstelling heeft, die het meest met prof i el 3 l angs de Stompwi j ksche Vaart overeenkomt.

11 Stabiiiteitsonderzoek In de kade langs de Jan Koenensloot is een stabi- 1 i tei tsonderzoek uitgevoerd in profiel 102. De gevonden minimum evenwichtsfactor is 2,12 dat wil zeggen dat het bi nnenta ud van de kade een grote stabiliteit heeft. De evenwichtsfactor bij een boezemstand van N.A.P. - 0,35 m. (zeer extreme omstandigheden) is voor dit geva 1,73. De kade is dus ook bij een extreme boez ems t an d nog zeer stabiel. In de kade langs de Stompwij ksche Vaart is geen stabi 1 i tei tsonderzoek ui tgevoerd. De te verwachten evenwichtsfactor zal voor deze kade ongeveer hetzelfde zijn als die van profiel 102, omdat de kaden van de Stompwi jksche Vaart en Jan Koenensloot qua samenstelling nagenoeg hetzelfde zijn. De afmetingen van de kade langs de Stompwijksche Vaart zijn zwaarder dan die van de kade langs de Jan Koenensloot.

12 Concl usi es 4.1. Kwaliteit van de kade Uit de besproken punten in hoofdstuk 2.3. kunnen de volgende conclusies worden getrokken: Beschadiging van de grasmat (vooral op kwelplaatsen) is merendeels te voorkomen, door geen groot vee op de di jktaluds toe te laten. Ook het houden van kippen op de kade heeft een zeer nadelig effect op de grasmat Gezien de ligging van de bebouwde kom van Stompwijk is het wellicht niet te voorkomen, dat er leidingen in de kade worden gelegd. Het is echter aan te bevelen deze leidingen te toetsen aan de leidraden van constructie en beheer van gas- en vloeistofleidingen. Leidingbreuk en daaruit voortvloeiende cal amiteiten zijn in het geheel niet ondenkbaar, omdat er met een hoge verkeersbelasting op de kade rekening moet worden gehouden., Dit laatste vindt zijn weerslag in pl aatsel ij ke verzakkingen Het aanhouden van de aangelegde tuintjes op het binnentalud van de kade vormt een verzwakking van de kade en wordt daarom ontraden Stabiliteit van de kade In het bijgaande L.G.M.-rapport CO I wordt gesteld, dat er geen aanleiding bestaat onvoldoende stabi 1 i telt te verwachten. De mening wordt door het C.O.W. gedeeld, temeer omdat de eerder berekende stabiliteit van profiel 102 langs de Jan Koenensloot zeer goed is. Dit profiel heeft geringere afmetingen doch dezelfde opbouw als de prof i el en l angs de Stompwi j ksche Vaart.

13 Samenvatting Er is een onderzoek ingesteld naar de kwaliteit van de kade langs de Stompwijksche Vaart en de Jan Koenensi oo t. Het L.G.M. heeft in de kade van de Stompwijksche Vaart 3 profielen grondmechanisch onderzocht; dit was al eerder gedaan in vier profielen van de kade langs de Jan Koenensloot. Gezien de gevonden evenwi chtsfactor in een profiel van de kade langs de Jan Koenensloot en de resultaten van het L.G.M. onderzoek langs de Stompwijksche Vaart, kan de stabiliteit van de gehele kade als goed worden beoordeeld. De grote hoeveelheid aanwezige leidingen vormen echter een gevaar voor de veiligheid. Zij dienen daarom getoetst te worden aan de leidraden voor constructie en beheer van gas- en vloeistofleidingen (uitgave Technische Adviescommissie voor de Waterkeringen).

14 yrnndmechanica LABORATORIUM VOOR GRONDMECHANICA STICHTING WATERBOUWKUNDIG LABORATORIUM Vooronderzoek aan de boezemkade van de Drooggemaakte Grote polder CO mei 1972 ~ Werkzaamheden ten behoeve van opdrachtgevers worden slechts uitgevoerd op voorwaarde dat de opdrachtgever afstand doet van ieder recht op aansprakelijkstelling en zich verplicht tot vrijwaring voor iedere aansprakelijkheid jegens derden. Het rapport mag slechts woordelijk en in zijn geheel worden gepubliceerd na schriftelijke toestemming.

15 LABORATORIUM VOOR GRONDMECHANICA -2- Inle i di ng : In het kader van een systematisch onderzoek naar de standzekerheid van de boezemkaden is in opdracht van het Centrum voor Ondergoek Waterkeringen (C.O+W-) door het Laboratorium voor Grondmechanica (L.G.M.) een vooronderzoek uitgevoerd aan de boezemkade van de Drooggemaakte Grote polder, De resultaten van dit onderzoek worden in dit rapport vermeld, ter re inwerk; Algemene gegevens betreffende het uitgevoerde aantal onderzochte kade profielen: 3 aantal middelzware sonderingen : 3 aantal continuboringen 29 mm 9 periode terreinwerk : 4 april t/m 10 april 1972 Onderzoek: In overleg tussen het C.0.1J- en het L.GOM, zijn 3 dwarsprofielen in de kade door middel van een gezamenlijke visuele verkenning uitge- zocht voor een vooronderzoek (zie bijlage PI), De 3 profielen (nrs 1 t/m 3) liggen in de noord-westelijke kade langs de Stompwijksche Vaart, In de overige kaden rondom deze polder werd verder geen onderzoek uitgevoerd, aangezien de polder daar niet door boezemwater wordt begrensd. In alle bovengenoemde profielen zijn per profiel 3 boringen verricht, te weten ca 2,5 m naast de kruin (op de kruin was door de aanwezigheid van een asfaltweg en elektriciteitsleidingen het onderzoek niet mogelijk), halverwege het talud en aan de teen van de kade, alsmede een sondering naast de kruin. Van de boormonsters uit de continuboringen zijn in het laboratorium de volumegewichten per meter boring bepaalde Tevens zijn de grond- soorten beschreven en de boorresultaten gefotografeerd. Aan de uitge- legde en in de lengte doorgeaneden grondmonsters zijn met behulp van een handpenetrometer de vastheden van de diverse grondlagen gemeten bneindede consistentie van deze lagen vaat te leggen. De penetrometer- waarden (p) zijn grafisch weergegeven naast de boorprofielen.

16 LABORATORIUM VOOR GRONDMECHANICA -3- De plaatsbepaling en de waterpassing van de sondeerpunten werden door de meetdienst van het C.O.W. verzorgd. De tijdens het opmeten van de dwarsprofielen waargenomen waterstand in de boezem en de kwelsloot zijn in de dwarsprofielen getekend- De resultaten van alle gemaakte sonderingen zijn met de betreffende boringen op de bijlagen SI t/m S3 getekend, waarbij de gemeten conusweerstanden in kg/cm2 tegen de diepte in meters ten opzichte van N.A.PO zijn uitgezet,, De resultaten van continuboringen zijn in de dwarsprofielen ingetekend en als bijlagen DI en D2 bij dit rapport gevoegd- De bijlagen F1 t/m Fg bevatten kleurenfoto's van de boorresultaten. Topografie en grondslag: De onderzochte kade van de Drooggemaakte Grote polder ligt in het gebied van de gemeente Leidschendam. De kade, op welke de Stompwijksche weg ligt, heeft een zuidwest-noordoost richting. Volgens de Geologische kaart van Nederland nro 30 kwartblad IV bestaat het geologisch profiel van het onderzochte poldergebied uit een holocene formatie, die op pleistocene zanden rust. Deze holocene formatie bestaat uit hoofdzakelijk meer of minder kleilge fijne zanden met schelpen, die met een veenlaag ter dikte van ruim I m zijn bedekt. De kaden, die bij de ontvening van dit gebied zijn uitgespaard, bevatten tot grotere hoogte nog veeno Uit de resultaten (zie bijlagen SI t/m S3) van de uitgevoerde sonderingen blijkt, dat vanaf het maaiveld tot een diepte van ca I3 m - NoA,P. de profielen bestaan uit slappe of matig vaste grondlagen, waarin over het algemeen geringe conusweerstanden zijn gemeten. Uit de uitkomsten van de boringen (zie ook de bijlagen DI en D2) blijkt, dat de profielen 1 en 2 in de bovenlagen voornamelijk veen of zandig veen bevatten (gedeeltelijk opgebracht materiaallo

17 LABORATORIUM VOOR GRONDMECHANICA Y -4- In profiel 3 bij de boringen 1 en 3 is bovendien tot een diepte van ca 4 m - N.A.P. een laag met venig zand en met iets puin aanwezig. Onder genoemde pakketten bevinden zich lagen, die uit klei vermengd met enkele plantenresten, zandige klei of kleihoudend zand bestaan. Voor een nauwkeurig beeld van de boorreeultaten wordt verwezen naar de bijlagen, Samenvatting en conclusie: De bovengenoemde kade heeft een breed profiel met een kruinbreedte van ca 6 m. Over het algemeen is de kruin gelegen op enkele dm s onder N.A.P,; voorts hebben de profielen flauwe taluds aan de polderzijde (ca 1:8,C, tot ca I:lO)* Het hoogteverschil tussen de kruin en de teen van de kade bedraagt ca 4,3 mo De kade vertoont een heterogene grondlagenopbouw, die onder de kruin ter plaatse van de profielen 1 en 2 uit een dik veenpakket (dikte ca 4 m), en ter plaatse van het profiel 3 uit venig zand vermengd met enig puin en een veenlaag, bestaat. Onder genoemde gronden zijn de lagen samengesteld uit klei of zandige klei of fijn zand, waarin evenwel toch lage conusweerstanden zijn gemeten- In het kadegedeelte ter plaatse van profiel 3 kan door de zandige bovenste lagen mogelijk kwel optreden. Gezien het bovenstaande is er geen reden om hier een onvoldoende stabmt te veronderstellen; daarom wordt uit dien hoofde een,.li-- nader stabiliteitsonderzoek in deze kade niet nodig geacht. Opge s t e ld dpp r : /:;: _,.- $,di*. /; I L-- - _-. -_ (.-.~\ -. $k. i %- I huu P. KrajiFek. F.J, van Durene BiJ.lagen: O -legenda --. I - -- PI - situatie DI en D2-dwarsprofielen S i t/ín S3-sondeerresultaten Fl c/m F9- f o t o s boorre sult at en

18 F.L. P.B. S.B. c.b. C. B. & P T. V. C' pl' = freatische lijn = pulaboring = steekboring zc E continuboring 29 mm continuboring 66 mm = volume gewicht in t/m 3 2 hand penetrometerwaarde in kg/cm 2 P torvane-waarde in kg/cml o cohesie in kg/cm 2 = hoek van inwendige wrijving 1 klef 2 Isand fijn 3 zand 4 zand grof 5 veen 6 kleihoudend 7 alibhoudend 8 zandhoudend 9 humushoudend I O veenhoudend 11 plantenresten 12 schelpen 13 grind 14 houtresten 15 keileem 16 leem 17 puin 18 koolas x laagjes c = beproefd monster - C =I colproef 8 = volume gewicht H = horizontale doorlatendheid V = verticale doorlatendheid Sa= samendrukkingsproef $I = continuboring 29 mm )ii = continuboring 66 mm O O X V v = pulsboring = steekboring = oppervlakteboring = diepeondering = middelzware sonder,ng $ waterspanningsmeter $ = peilbuis n P evenwichtsfactor = c' + tg pf' beschikbaar c + tgfl benodigd voor evenwicht plant en- F l zand v7a klei =]veen m] resten teel- FT4 slib Ionioa.1 puin wdgrind l i d aarde 1-1 koolas humus L-1 U 0 hout I\(vyvvI schelpen K A DEON DE RZOE K DROOGGEMAA K TE GROTE POLDER. LEGENDA A4 BIJLAGE 0 CO e:*