Ui tgraven wel 1 en bij Andel st S

Transcriptie

1 Ui tgraven wel 1 en bij Andel st S J.A. Bei jersbergen Juli 1980

2 Inhoud 1. Inleiding 2. Verkenni ng 3. Het uitgraven 4. Het opvullen - Blz Bij 1 agen 1. Situatieschets 2. Dwarsprof i el waarin aangegeven graafwerkzaamheden 3. Bovenaanzicht holle ruimte 1 4a. Zeefkrommen monster 1 t/m 3 4b. Zeefkrommen monster 4 t/m 6 Form. /Tek. nr. A4/ Z/ A4/ A4/ A4/ Fotobi jlage.

3 -1- Uitgraven wellen bij Andelst (21 en 23 april 1980) 1. Inleiding Naar aanleiding van het hoogwater in februari 1980 is door het COW bij diverse polderdistricten geïnformeerd naar het optreden van schade tijdens dit hoog water. Met name is geïnformeerd naar de aanwezigheid van wel len. Het polderdistrict Overbetuwe meldde o.a. welvorming achter de Waaldi j k (rechteroever) nabij Andel st (hmp 283). Een eerste oriënterend gesprek gaf aan dat het polderdistrict van plan is dit slechte stuk dijk binnenkort te verbeteren zodat het COW gelegenheid kreeg nader onderzoek naar de wellen, in de vorm van uitgraven ter plaatse, in te stellen. 2. Verkenning Een globaal overzicht van de situatie is weergegeven op bijlage 1 (zie ook bijlage 5, foto nr. 1 en 2). Op veel plaatsen is zand op het maaiveld aangetroffen: met name op de plaatsen A, C, 0 en E (zie foto nr. 4, 9 en 11). Plaats A bestaat uit verspreid liggend zand over een oppervlak 2 van ca. 1: rn. Plaats 8 is een gat, diameter ca. 50 cm, waaromheen geen zand is aangetroffen. Waarschijnlijk is dit gat veroorzaakt door verzakking als gevolg van uitspoeling van zand in de ondergrond. Op plaats C is een gat fl 0,08 m wat ca. 0,15 m vertikaal de grond ingaat waarna de gang een vrij plotselinge bocht maakt. Rondom dit gat 1 i gt veel zand. Vlak bij de sloot ligt op plaats D ook veel zand, evenals op 2 plaats E (hier over ca. 4 m ). In de sloot zelf zijn eveneens zandmeevoerende wellen aangetroffen. 3. Het ui turaven Een overzicht van het uitgraven is weergegeven op bijlage 2. Voorzover bekend is een globale laagverdeling aangebracht. a. In eerste instantie is vanuit B een sleuf, breed ca. 0,25 m, richting A gegraven. De grondwaterstand bevond zich op ca. mv - 1 rn. De overgang zand-klei was onduidelijk. Plaatselijk

4 - 2 - zijn zandlaagjes aangetroffen, met name op ca. mv - 0,30 à 0,40 m. Uit deze sleuf is op ca. mv - 0,50 m monster nr. 1 genomen (ca. 1 m vanuit B). Het monster bestaat uit een klei -tand mengsel wat ook bl ijkt uit de zeefkromme op bijlage 4a. Op ca. 2 m uit B is op mv - 1 rn de zandlaag duidelijk waar- neembaar aangetroffen. Hier is tevens een holle ruimte (nr. 1) van ca. 0,30 x 0,50 x 0,12 m aangetroffen (bijlage 3). De grondwaterstand bevond zich op ca. mv - 1 m. De bodem bestond u it zand (hieruit is monster nr. 2 genomen) waarop losse stukjes klei zijn aangetroffen (van zeer klein tot brokken 0,06 à 0,07 m). Zie foto nr. 19. Het zand van monster 2 bleek erg fijn (bijlage 4a). b. Vervolgens is gang C uitgegraven waar op ca. mv - 0,40 m een tweede holle ruimte van fi 1 m, en hoog ca. 0,40 m is aangetroffen. De kleilaag was 0,35 à 0,40 rn dik. De grondwater lag op ca. mv - 0,60 m. U i t de bodem is monsternr. 3 genomen en uit de zijkant van de holte monsternr. 5 (mv - 0,40 3 0,50 m). fijn zand te bevatten. Beide bleken erg Van gewel fvorming (boog) leek nauwe1 ij ks sprake ( pl aatsel ijk beschadigen van de zijkant deed niet de h6le zijkant instorten zodat deze niet als één hechte boog beschouwd kan worden). Zie foto's 20 en 23. c. Het uitgraven van B (foto 10) leverde niet veel op. De overgang zand-klei was moeilijk vast te stellen, hoewel hier beduidend meer klei was dan in de sleuf vermeld onder a (dit is in overeen- stemming met het hoger 1 iggende maaiveld). In eerste instantie is een gat van 1 m, tot ca. mv - 1,5 m gegraven. Op deze di epte is het grondwater aangetroffen. Hier is monster nr. 4 op mv - 1,5 m genomen (bijlage 44). d. Verbinding sleuf naar holle ruimte 2 is toen onderzocht. Hierbij zijn geen aanwijzingen voor gangen gevonden. e. Vervolgens is B verder uitgegraven. Opvallend was dat de grondwaterstand t.o.v. fase c zeker 0,50 m was gedaald (tijdsverschil ca. 3 uur). Dit komt waarschijnlijk door het graven waardoor het grondwater uit het bovenliggende, slecht doorlatende, kleipakket nu via de gaten kan afstromen naar het

5 - 3 - zandpakket. Op ca. mv - 2 m bevond zich voornamelijk zand. Vervolgens is door de kwelkade gegraven, richting rivier, over ca. 1 m lengte met een breedte van 0,60 m. Stukje voor stukje is de kant verticaal afgestoken waarbij hier en daar wat kleine gangen van p 0,04 m, lengte 0,l m zijn gevonden. Voorname1 ijk verder wormengangen. Zie foto's 25 en 26. f. Vanuit C is toen richting rivier gegraven teneinde te onderzoeken of daar gangen aanwezig waren. Er is ongeveer over een lengte van l m gegraven (diep ca. 0,6 m, breed 1 m ). maar hierbij is niets aangetroffen. g. Ter plaatse van A is op ca. mv - 0,30 à 0,40 m een derde "holle ruimte" van 0,30 m breed, 0,20 m hoog en 0,40 m lang aangetroffen. Deze bestond echter voornamelijk uit erg los zand zodat hier nauwelijks sprake is van een holle ruimte (zie foto 29). Monsternr. 6 is hieruit genomen (zie ook de zeefkromme op bijlage 4b; fijn zand). h. Bij de sloot is eveneens, op plaats D, gezocht naar gangen en/of ruimten maar hier is niets gevonden (veel zand en hoge grondwaterstand ; 1 aag mv). i. Tot slot is op plaats E gezocht naar een mogelijke gang als verklaring voor het vele zand over een groot oppervlak. Onder ca. 0,lO m zand is echter overal verdord gras, waaronder de klei 1 aag, aangetroffen. Geconcl udeerd moet worden dat het zand uit B of C afkomstig is hoewel geen zandspoor in één van die richtingen werd aangetroffen. 4. Het opvullen Na het opvullen van de gegraven gaten, onder regelmatig verdichten, is nog ruim 0,5 m 3 grond aangevoerd teneinde alle gaten tot het oude maaiveld opgevuld te krijgen.

6 I. pad' hek f '. ' t! ' I I _ I kwel kade legenda 'I..:...: - zand A. w,el./gat holle ' ruimte dijk I..,,.*. i..,..... <-,....,... bovenaanzicht t..<. situatie ~- rivier Andeist. Schaal ca. i :200 Bijlage I :rntrua, vooc Onderzo& Waterkeringen 3 werknr S tek nr Ad

7

8 ree 1i -- i A = uitgegraven ),25 bovenaanzicht - d Wars door snede 1 - I get gew gez.? Schad ca. 1:lO Bijlage 3 :entrum voor Onderzoek Waterkeringen I I werknr S tek nr Al

9 1 1 I I I I 1 1 FIJN MIDDEL GROF FIJN MIDDEL GROF FIJN MIDDEL I ILUTUM i I SILT ZAND GRIND ~ a zeefkrommen monsters 1,2 en 3 bij lage LA Andelst CENTRUM VOOR ONDERZOEK WATERKERINGEN *kip.& 11 SCHAAL WERKNR. S ,, A4.TEK NR

10 OOI OOI6 0' ui (L6 0.8 I O? I I 1 t d= KORRELDIAMETER I ~ N mm 1 I I 1 I I 1 I I 1 I I I 1 I 1 FIAN MIDDEL GROF FIJN MIOOEL GROF FIJN 1 I 1 MtDDEL I i- * -*-- I SILT I ZAND 1 GRIND t 1 zeef krommen monsters 1,5 en 6 bijlage ' 4B SCHAAL WERKNR. S A4 I T'EK. NH L

11 hndelst - bjjlage 5 S fotobijlage -

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27