Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Internationalisering van het onderwijs Nr. 3 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS EN WETEN SCHAPPEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Zoetermeer, 5 juni 1992 Het wordt door de regering wenselijk geacht dat op grotere schaal dan nu, Nederlandse studenten (een deel van) hun studie in het hoger onderwijs in het buitenland volgen en buitenlandse studenten in het hoger onderwijs in ons land studeren. In de regeringsverklaring is aangekondigd dat de mogelijkheden om met behoud van studiefinanciering in het buitenland een opleiding te volgen, uitgebreid zullen worden. In de nota «Grenzen verleggen» (Kamerstukken II, , 22452) is aangekondigd dat de belemmeringen voor buitenlandse studenten om in Nederland te studeren zoveel mogelijk worden beëindigd. Hieronder wordt het beleid zoals de regering dit voornemens is te voeren met betrekking tot de internationale aspecten van de studiefinan ciering neergelegd. Daarbij wordt tevens een oplossing geboden voor de door het Hof van Justitie der EG zeer recent geconstateerde ongelijke behandeling van Nederlanders en overige EG-burgers waar het gaat om de toekenning van een tegemoetkoming in het Nederlandse college en lesgeld. In een bijlage bij deze brief is ter informatie de huidige situatie met betrekking tot de internationale aspecten van de studiefinanciering weergegeven. 1. Inleiding In het kader van de bepleite internationalisering van het onderwijs is het wenselijk dat op grotere schaal dan nu Nederlandse studenten (een deel van) hun studie in het buitenland volgen en buitenlandse studenten naar ons land komen. Omdat er grote verschillen bestaan tussen de onderwijs en studiefinancieringsstelsels in de verschillende landen, ook binnen de EG, kiest de regering voor wederzijdse afspraken met andere landen. Daarbij wordt gestart met een uitbouw van de samenwerking met onze directe buurlanden voor studenten in het hoger onderwijs F ISSN Sdu Uitgeverij Plantijnstraat 's-gravenhage 1992 Tweede Kamer, vergaderjaar , 22452, nr. 3

2 Stapsgewijs kan in de toekomst verdere uitbreiding tot stand worden gebracht. Gegeven het uitstroomoverschot en de instroomknelpunten voor Nederland verdient de instroom van buitenlandse studenten extra aandacht. Naast de taal, de huisvesting en de studievoorlichting (die buiten het kader van deze brief vallen) wordt als belangrijk knelpunt het Nederlandse collegegeld genoemd. In Nederland kent de Wet op de studiefinanciering uiteraard een tegemoetkoming voor het collegegeld, maar Nederlandse studiefinan ciering is niet beschikbaar voor de meeste buitenlandse studerenden. Het is naar de mening van de regering wenselijk om voor studenten uit andere EG-landen die geen recht hebben op Nederlandse studiefinan ciering de drempel van het collegegeld te slechten. Dit is ook wenselijk omdat recent duidelijk geworden is (arrest van , Hof van Justitie der EG, zaak C-357/89) dat de bestaande situatie in ons land onvoldoende afgestemd is op het Europees recht. 2. In het buitenland studeren met Nederlandse studiefinan ciering 2.1. Verruiming mogelijkheden voor een volledige opleiding in het buitenland met studiefinanciering uit Nederland Algemeen Het bestaande stelsel van Nederlandse studiefinanciering voor studenten die een volledige studie in het hoger onderwijs in het buitenland volgen wordt uitgebreid. Op dit moment kan men onder bepaalde voorwaarden voor deze opleidingen in aanmerking komen voor kinderbijslag. Omdat er geen recht op kinderbijslag kan bestaan wanneer men recht heeft op studiefinanciering betekent dit automatisch dat het recht op studiefinanciering in de plaats komt van de kinderbijslag voor deze studerenden Deze wijziging komt vooral ten goede aan stude renden uit de lagere inkomensgroepen die op grond van het ouderlijk inkomen in aanmerking komen voor aanvullende financiering. Nu reeds voor de toepassing van de Wet op de studiefinanciering (WSF) aangewezen buitenlandse opleidingen zullen dat blijven. In het wetsvoorstel dat daartoe wordt voorbereid zal artikel 9, derde lid, van de WSF zo worden gewijzigd, dat de minister van Onderwijs en Wetenschappen de bevoegdheid krijgt opleidingen in het buitenland voor de toepassing van de WSF aan te wijzen. Deze bevoegdheid zal voor het landbouwonderwijs in de praktijk worden gehanteerd op voordracht van de minister van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij. Als eerste stap zal een aantal voltijds-opleidingen in het hoger onderwijs in Vlaanderen, Noordrijnland-Westfalen en op de Nederlandse Antillen en Aruba worden aangewezen. Voor aanwijzing van opleidingen in deze landen geldt in elk geval de eis dat het volgen van deze opleidingen ook recht geeft op studiefinan ciering van het betreffende land voor de studenten uit dat land. Het is redelijk om ervan uit te gaan dat de bevoegde autoriteiten in die landen kwaliteitseisen bij de toepassing van hun eigen studiefinancieringsre geling gesteld hebben. Niettemin kunnen aan de opleidingen nadere eisen worden gesteld. Tweede Kamer, vergaderjaar , 22452, nr. 3

3 Vlaanderen en Noordrijnland-Westfalen De keuze voor Vlaanderen en Noordrijnland-Westfalen als eerste stap ligt na de nota «Grenzen verleggen», (waarin uitgangspunt is dat bij het aangaan van internationale samenwerking in het onderwijs vooral een uitbouw van de samenwerking met buurlanden moet plaatsvinden) voor de hand. In dat kader vindt samen met Vlaanderen de uitwerking van het actieprogramma GENT (Gehele Europese Nederlandse Taalgebied) plaats. Voor de studiefinanciering is het de bedoeling dat Vlaanderen en Nederland elkaars opleidingen in het hoger onderwijs voor de eigen studiefinancieringsregeling zullen gaan erkennen. Dat impliceert dat in de Vlaamse regeling voor de studiefinanciering in beginsel alle WSF oplei dingen in het hoger onderwijs erkend zullen worden. Ook met de Duitse deelstaat Noordrijnland-Westfalen wordt een dergelijke afspraak voorbereid. Het is niet noodzakelijk om te wachten tot op alle onderdelen weder zijdse afspraken zijn gerealiseerd alvorens de Nederlandse regelgeving aan te passen. Wel dienen er goede afspraken te zijn gemaakt voor de levering van de gegevens door de betrokken buitenlandse opleidingen omdat de Informatiseringsbank deze nodig heeft voor de toekenning van studiefinanciering Nederlandse Antillen en Aruba Het recht op studiefinanciering is een belangrijke drijfveer voor Antil lianen en Arubanen van achttien jaar en ouder om naar Nederland te komen. Vaak blijken deze studenten overgangsproblemen te hebben. Het feit dat het onderwijs in een niet-moedertaal moet worden gevolgd, en een andere sociaal-culturele omgeving leiden vaak tot grote problemen. Uitval zou mogelijk minder groot zijn als (het eerste deel van) de opleiding op de eilanden zelf kan worden gevolgd. Vroegtijdige uitval en keuze voor een andere opleiding ter plaatse of voor het gaan deelnemen in het arbeidsproces kan in dit stadium beter op de eilanden zelf worden afgewogen. Met de minister belast met onderwijs van Aruba is al een principe-afspraak gemaakt voor een studiefinancieringsfonds waaraan ook door Aruba wordt bijgedragen Tijdpad verruiming WSF-mogelijkheden De eerste stap van uitbreiding van de buitenlandse opleidingen waarvoor Nederlandse studiefinanciering mogelijk wordt gemaakt, wordt ingevoerd met ingang van het cursusjaar Dan zal een nieuwe uitgebreide lijst met aangewezen opleidingen in het buitenland van kracht worden. Als tweede stap zal, op termijn en gefaseerd, uitbreiding kunnen plaatsvinden naar overeenkomstige opleidingen in de rest van het EG-gebied. Als derde stap kan tenslotte uitbreiding worden overwogen met landen buiten de EG. Bij deze stappen zal nader worden bezien welke opleidingen in aanmerking komen voor aanwijzing krachtens de WSF Gevolgen voor de kinderbijslag Op grond van de overgangsregeling in de Algemene Kinderbijslagwet (AKW) bestaat voor studerenden in het buitenland die geen recht hebben op studiefinanciering op grond van de WSF onder voorwaarden recht op kinderbijslag. Indien de groep van rechthebbenden op studiefinanciering wordt uitgebreid zal dat automatisch leiden tot een vermindering van het Tweede Kamer, vergaderjaar , 22452, nr. 3

4 beroep op de kinderbijslagregeling en van overheveling van de daarmee gemoeide gelden naar de studiefinanciering. Van deze gelegenheid wordt gebruik gemaakt om melding te maken van het feit dat bij de eerstvolgende wijziging van de AKW wordt overwogen een wijziging voor te stellen in die zin dat geen recht op kinderbijslag zal bestaan voor studerenden die een beurs ontvangen op grond van een vergelijkbare buitenlandse wettelijke regeling voor studie financiering Verruiming mogelijkheden om met Nederlandse studiefinanciering volgen van onderdelen van de studie in het buitenland te volgen. De duurbeperking (thans maximaal 1 jaar) ten aanzien van het volgen van onderdelen van Nederlandse opleidingen aan buitenlandse onder wijsinstellingen vervalt. Vooruitlopend op de hiertoe strekkende wetswij ziging zal de bestaande beieidsregels waarin de duurbeperking is neergelegd rnet ingang van het cursusjaar worden geschrapt. Daarmee worden materieel de mogelijkheden aanzienlijk uitgebreid om met behoud van Nederlandse studiefinanciering onder delen van de in Nederland aangevangen studie in het buitenland te volgen. Bezien zal worden of er daarenboven nog aanvullende maatre gelen nodig zijn om de mogelijkheid met behoud van Nederlandse studiefinanciering bi of multinationale opleidingen te volgen te verruimen. De overige eisen die gesteld worden aan het behouden van studiefinanciering bij een tijdelijk verblijf in het buitenland blijven wel van kracht. De opleiding in Nederland moet derhalve aangewezen, bekostigd of erkend zijn op grond van één van de in de WSF (artikel 9, eerste lid) genoemde regelingen, en de student moet tijdens het volgen van een deel van de studie in het buitenland aan die Nederlandse opleiding ingeschreven blijven Uitbreiding mogelijkheden om met Nederlandse studiefinanciering afronden van een in Nederland aangevangen opleiding in het buitenland af te ronden. De werking van de Europese overeenkomst over het doorbetalen van studiefinanciering bij het afronden van de studie in het buitenland (Raad van Europa, Tractatenblad 1970, 48 en 1971, 173) wordt uitgebreid naar het hoger beroepsonderwijs. Dit kan gebeuren zonder aanpassing van de regelgeving. Het betreft hier het aanpassen van de uitvoeringspraktijk aan een meer actuele interpretatie van het internationaal recht. Volgens de Franstalige en Engelstalige versie van deze overeenkomst komen immers alle studenten in het hoger onderwijs in aanmerking. In de tijd dat de Nederlandse vertaling gemaakt is, was «wetenschappelijk onderwijs» als Nederlands equivalent voor «Higher Education» en «Enseignement Supérieur» een logische keuze. In de huidige tijd ligt het echter voor de hand hieronder ook het hoger beroepsondrwijs te rekenen. Deze maatregel treedt eveneens in werking met ingang van het cursusjaar 1992/ Schrappen overcompensatie collegegeld De bestaande compensatie van het collegegeld in de Wet op de studiefinanciering aan studenten die in het buitenland in het hoger onderwijs studeren wordt aangepast. De vergoeding van het collegegeld zal gebracht worden op het niveau van het betreffende land, indien de student geen aanspraak kan maken op een vergoeding van het colle gegeld van het ontvangende land. De vergoeding van het collegegeld Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3

5 wordt toegerekend aan de basisbeurs. Deze aanpassing zal daarom leiden tot een aanpassing van de basisbeurs voor deze studerenden. De inwerkingtreding van deze wetswijziging is beoogd met ingang van het cursusjaar 1993/ Stimulering instroom van buitenlandse studenten in Nederland 3.7. Vergoeding van les en collegegeld aan buitenlandse studenten De Wet op de studiefinanciering wordt gewijzigd voor buitenlandse studenten uit EG-landen die door het nationaliteitscriterium niet binnen de werkingssfeer van de Wet op de studiefinanciering vallen. Deze zullen in de toekomst een vergoeding van het les of collegegeld in de vorm van een beurs ontvangen. Deze regeling zal met onmiddellijke ingang reeds worden toegepast op grond van het internationaal recht. De bepalingen in de Wet op de studiefinanciering ten aanzien van het met terugwer kende kracht aanvragen van studiefinanciering zijn hierbij van toepassing. De huidige tegemoetkoming in het les of collegegeld wordt geacht onderdeel te vormen van de basisbeurs. Studenten uit andere EG-landen, voor zover zij - behoudens het nationaliteitsvereiste - onder de werkings sfeer van de WSF zouden vallen (dus in termen van leeftijd, onderwijs soort e.d.), krijgen het les of collegegeld in Nederland vergoed als beurs. Hiermee wordt uitvoering gegeven aan de uitspraak van het Europese Hof (arrest van , Hof van Justitie der EG, zaak C-357/89) Studiefinanciering voor buitenlandse studenten in Nederland In het verlengde van de door de Europese Raad vastgestelde richtlijn over het verblijfsrecht van studerenden (Richtlijn van de Raad van de Europese Gemeenschappen 90/366/EEG, PBvdEG nr L 180, ) ligt het niet voor de hand buitenlandse studenten op grotere schaal dan nu toegang te geven tot de volledige Nederlandse studiefinanciering. De richtlijn bepaalt dat studenten uit de EG-lidstaten in iedere lidstaat wel een verblijfsrecht krijgen, echter alleen wanneer betrokkenen zelf in de kosten van het levensonderhoud kunnen voorzien. Zodra voor die kosten aanspraak op bijstand van de ontvangende lidstaat wordt gevraagd, vervalt automatisch het verblijfsrecht. Achterliggende gedachte hierbij is dat de vergoeding van de kosten van levensonderhoud van een in een andere lidstaat studerende EG-burger tot de verantwoordelijkheid gerekend wordt van de nationale overheid van de lidstaat wiens nationaliteit deze burger bezit, en niet van de ontvangende lidstaat. Op grond hiervan wordt geen uitbreiding overwogen van de mogelijk heden voor buitenlanders om met volledige Nederlandse studiefinan ciering in Nederland te gaan studeren. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3

6 4. Financiële gevolgen De voorstellen hebben de volgende gevolgen voor de Rijksbegroting (bedragen in mln. guldens): Uitbreiding buitenlandse opleidingen in de WSF Vermindering uitgaven AKW voor 18+ die in buitenland studeren Vergoeden van les en collegegeld voor EG-burgers Verlagmg tegemoetkoming onderwijsbijdrage in WSF voor buitenlandse opleidingen , , Totaal Het afschaffen van de duurbeperking bij het continueren van Neder landse studiefinanciering indien een deel van de Nederlandse opleiding in het buitenland gevolgd wordt (zie 2.2.) en het verruimen van de mogelijkheden voor het met Nederlandse studiefinanciering afronden van een in Nederland gestarte opleiding in het buitenland (zie 2.3.) hebben beiden geen budgettaire gevolgen. Het betreft hier mutaties binnen het bestaande WSF-volume. 3. Advies en overleg De inhoud van deze brief zal onderwerp zijn van overleg in de HO-kamer en in de Studentenkamer. Over de conclusies van dit overleg zult u nader worden geïnformeerd. De Minister van Onderwijs en Wetenschappen, J. M. M. Ritzen Tweede Kamer, vergaderjaar , 22452, nr. 3

7 BIJLAGE Internationale aspecten studiefinanciering: de huidige situatie /. Studiefinanciering en studeren in het buitenland Nederlandse studiefinanciering wordt nu alleen toegekend voor de in de Wet op de studiefinanciering (WSF) opgenomen opleidingen. Vrijwel alle opleidingen zijn in Nederland (d.w.z.: alleen in het Europese deel van het Koninkrijk) te volgen opleidingen. In een aantal situaties is het echter mogelijk om toch met financiële steun van de Nederlandse rijksoverheid in het buitenland te studeren: A) Studeren in het buitenland met meenemen van WSF Een WSF-toelage (basisbeurs en, afhankelijk van het ouderlijk inkomen, aanvullende financiering) voor een volledige opleiding in het buitenland kan nu alleen toegekend worden voor: 1) studerenden die voltijds-onderwijs volgen aan en ingeschreven zijn bij Rijksscholen voor voortgezet onderwijs in de Bondsrepubliek Duitsland (artikel 9, tweede lid, WSF; het gaat hier om scholen ten behoeve van kinderen van Nederlandse militairen aldaar). 2) studerenden die voltijds-onderwijs volgen aan en ingeschreven zijn bij instellingen, voor zover het betreft opleidingen in EG-lidstaten tot arts, tandarts, dierenarts, apotheker, vroedvrouw, verpleegkundige en architect. Deze studies leiden op tot getuigschriften of diploma's, waarvoor in het kader van de EG specifieke regelingen verbindend zijn geworden over de onderlinge erkenning of vergeüjkbaarheid Volgens de huidige nationale regeling (artikel 9, derde lid, WSF) is de minister van Onderwijs en Wetenschappen verplicht om deze studies voor toepassing van de WSF aan te wijzen, mits de opleidingsduur vergelijkbaar is met de duur van de overeenkomstige Nederlandse opleiding en mits de opleiding redelijkerwijs binnen 6 jaren voltooid kan worden. Waar de Nederlandse opleiding feitelijk langer dan 6 jaren duurt zonder dat het recht op studiefinanciering verloren gaat (opleiding tot arts) geldt die beperking ook niet voor de hier bedoelde overeenkomstige buitenlandse opleidingen. 3) studerenden aan voltijds-opleidingen tot Nederlandstalig conferen tietolk te België. Deze mogelijkheid is het gevolg van jurisprudentie van het College van beroep studiefinanciering. Bij deze opleidingen tellen, voor de bepahng van het verbruik van inschrijvingsrechten, de jaren dat aan een overeenkomstige opleiding in het buitenland gestudeerd wordt, voor de studiefinanciering mee bij het verbruik van inschrijvingsrechten in Nederland. Deze jaren tellen thans nog niet mee voor het verbruik van rechten op gemengde studiefinan ciering, zoals deze bij de wet heroriëntering studiefinanciering I (Stb. 281, 1991) zijn beperkt. Bij de Nederlandse opleidingen waarop de WSF van toepassing is (art. 9, eerste lid, WSF), geldt de beperking dat het onderwijs in Nederland gevolgd moet worden. Op basis van de hardheidsclausule kan daar voor maximaal 1 jaar in het kader van een uitwisselingsprogramma van afgeweken worden. Daarbij geldt de eis dat het collegegeld in Nederland betaald moet worden (men blijft dan dus aan de Nederlandse onderwijs instelling ingeschreven) en dat de studie-onderdelen die in het buitenland gevolgd worden meetellen bij het behalen van het diploma in Nederland (de Nederlandse opleiding moet deze onderdelen daartoe erkennen). Het EG-programma ERASMUS past binnen deze voorwaarden. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3

8 Een minder gebruikte varant hierop is de mogelijkheid om met behoud van WSF-studiefinanciering de studie in het buitenland af te ronden. Voorwaarde is dat het bevoegd gezag van de zendende onderwijsin stelling hiervoor op verzoek van de studerende toestemming heeft gegeven. Deze mogelijkheid bestaat thans alleen voor w.o.-studerenden in die landen die net als ons land de Europese overeenkomst over het doorbetalen van studiefinanciering (Raad van Europa, Tractatenblad 1970, 48 en 1971, 173) hebben bekrachtigd. Dit betreft naast ons land (inclusief de Nederlandse Antillen en Aruba): de Bondsrepubliek Duitsland, Cyprus, Frankrijk, Luxemburg, Oostenrijk, Spanje, het Verenigd Koninkrijk, Usland en Zweden. B) Kinderbijslag en studeren in het buitenland. Ouders van studerenden, jonger dan 25 jaar, die in het buitenland onderwijs volgen en die geen recht hebben op Nederlandse studiefinan ciering, hebben de mogelijkheid om kinderbijslag te ontvangen. Voorwaarde is wel dat meer dan 50% van hun voor arbeid beschikbare tijd aan studeren wordt besteed. De hoogte van de kinderbijslag is afhankelijk van de leeftijd van het kind, de gezinsgrootte, de mate waarin de ouders bijdragen in de kosten van levensonderhoud en studie en de woonsituatie van het kind. Voor 18- tot 25-jarigen geldt één tabel, waarbij de hoogte van de kinderbijslag gedifferentieerd wordt naar gezinsgrootte. Voorwaarde is dat de ouders minimaal ƒ 56 per week bijdragen in de onderhoudskosten van het kind. Dragen zij meer dan 50% bij in de onderhoudskosten, dan heeft men recht op tweevoudige kinderbijslag. Is de onderhoudsbijdrage 90% of meer en woont het kind niet bij de ouder(s), dan bestaat er recht op drievoudige kinderbijslag. Voor de bepaling van de onderhoudskosten gelden vaste normbedragen. De mogelijkheid van kinderbijslag voor studerende kinderen van 18 tot 25 jaar is er niet als de studiefinancieringsrechten volledig zijn verbruikt én er wordt gestudeerd aan een opleiding waar in beginsel wel Neder landse studiefinanciering ontvangen kan worden. C) Belastingaftrek bij studeren in het buitenland De ouders van studerenden die in het buitenland onderwijs volgen en die geen recht hebben op Nederlandse studiefinanciering en evenmin op kinderbijslag, kunnen aftrek vragen wegens buitengewone lasten bij de opgave van hun inkomen bij de loon en inkomstenbelasting. De hoogte van deze tegemoetkoming is afhankelijk van: - het bedrag dat de ouders aan de kosten van levensonderhoud en studie (hiervoor gelden weer vaste normbedragen) hebben moeten bijdragen (minimaal ƒ 56 per week) en - de hoogte van het belastbaar inkomen van de ouders. Voor kinderen in de leeftijd tussen 18 en 27 jaar geldt er een vaste aftrekpost. Wanneer kinderen voor meer dan 50% of meer dan 90% door de ouders worden onderhouden, wordt de aftrekpost verdubbeld respec tievelijk verdrievoudigd (voor de verdrievoudiging moet het kind ook uitwonend zijn). Voor kinderen vanaf 27 jaar komen de werkelijke kosten in aanmerking voor buitengewone lastenaftrek. De onderhoudsbijdrage van de ouders moet bij de buitengewone lastenaftrek minimaal 2% van het onzuiver inkomen met een maximum van ƒ 800 zijn. De mogelijkheden voor belastingaftrek zijn er niet als de studiefinan cieringsrechten volledig zijn verbruikt èn men studeert aan een opleiding waar in beginsel wel Nederlandse studiefinanciering ontvangen kan worden. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 8

9 2. Studeren door buitenlanders in ons land Nederlandse studiefinanciering wordt krachtens de Wet op de studiefi nanciering (artikel 7) toegekend aan studerenden die: a) de Nederlandse nationaliteit bezitten; dan wel b) buitenlander zijn en in Nederland wonen, voor wie volgens bepalingen vastgesteld bij overeenkomsten met andere mogendheden dan wel een voor Nederland verbindend besluit van een volkenrechtelijke organisatie wordt bepaald dat zij op het terrein van de studiefinanciering met een Nederlander worden gelijkgesteld; dan wel c) buitenlander zijn en in Nederland wonen en behoren tot een bij lagere regelgeving aangewezen groep van personen die voor het terrein van de studiefinanciering met Nederlanders gelijk worden gesteld. In alle andere gevallen wordt geen Nederlandse studiefinanciering toegekend. Ad b: Het gaat hierbij met name om de jurisprudentie van het Europees Hof inzake artikel 12 uit EEG-Verordening 1612/68, volgens welke kinderen van een onderdaan van een EG-lidstaat, die op het grondgebied van een andere EG-lidstaat arbeid verricht of verricht heeft, gelijkgesteld moeten worden met de eigen onderdanen van deze staat op het terrein van de studiefinanciering (zaken Casagrande, Echternach en Moritz). Als de opleiding, waarvoor studiefinanciering wordt aangevraagd, in het buitenland gevestigd is en erkend is voor de toepassing van de Neder landse studiefinanciering, dan wordt aan de studerende niet de eis gesteld tijdens de studie in Nederland te wonen (zaken Carmina di Leo en Bernini). De gelijkstelling geldt eveneens als de studerende zelf tijdens de studie de status van migrerende werknemer uit een andere lidstaat behoudt op grond van art. 7, tweede lid, van genoemde EEG-Veror dening. Deze status gaat weliswaar in beginsel verloren zodra men voltijds studeert en derhalve niet meer werkt, maar kan als uitzondering op deze regel toch in stand blijven als migrerende werknemers uit een andere EG-lidstaat na het beëindigen van hun arbeid direct aansluitend een opleiding volgen, die een aantoonbaar inhoudelijk verband kent met de vroeger verrichte werkzaamheden, dan wel indien de betrokkene onvrijwillig werkloos is, en in het kader van omscholing een opleiding volgt (zaken Lair en Raulin). Voor overige EG-onderdanen dan wel andere buitenlanders geldt geen gelijkstelling op basis van internationaal recht. Weliswaar heeft het Europees Hof van Justitie uitgesproken dat een stelsel van studiefinan ciering van een EG-lidstaat, voor zover dat strekt tot een vergoeding van de kosten van inschrijving in het onderwijs (les en collegegeld) - d.w.z. dus exclusief andere elementen als de kosten van levensonderhoud - open moet staan voor alle EG-onderdanen ongeacht hun status (zaken Brown en Lair), maar deze uitspraken werden tot nu toe door Nederland niet op zijn stelsel van studiefinanciering toepasbaar geacht. Dit omdat de diverse bestanddelen van het maandbudget in het Nederlandse stelsel niet toegerekend worden aan de verschillende onderdelen van de studie financiering (basisbeurs, rentedragende lening, aanvullende beurs). Daardoor is thans feitelijk niet te bepalen welk deel van iemands indivi duele studiefinanciering beschouwd moet worden als een vergoeding van het les of collegegeld. Het Europese Hof heeft echter in de zaak Raulin deze argumentatie niet aanvaard en het aan de nationale rechter, in casu het College van beroep studiefinanciering, overgelaten te bepalen in welk onderdeel van de studiefinanciering de vergoeding van het collegegeld vervat is. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3

10 Adc: Bij lagere regelgeving zijn een aantal groepen buitenlanders aange wezen, die eveneens gelijkgesteld worden met Nederlanders op het terrein van de studiefinanciering (Besluit studiefinanciering, artikel 3). Deze regelgeving sluit aan bij het beleid op grond van de Vreemdelin genwet. Het gaat om de volgende groepen buitenlanders: 1) erkende vluchtelingen; 2) houders van een vestigingsvergunning; 3) echtgenoten en kinderen jonger dan 18 jaar, die feitelijk behoren tot het gezin van een in Nederland wonende Nederlander of van een buitenlander, als bedoeld onder 1) of 2), mits zij tenminste 1 jaar legaal in Nederland wonen. De termijn van 1 jaar geldt niet voor echtgenoten die feitelijk behoren tot het gezin van een in Nederland wonende Nederlander of van een buitenlander, als bedoeld onder 1) en 2), die het Nederlanderschap hebben verloren in verband met een huwelijk met een buitenlander, als bedoeld onder 1) of 2), en evenmin voor kinderen jonger dan 18 jaar, die in Nederland geboren zijn uit een huwelijk van een Nederlander of van een buitenlander, als bedoeld onder 1) of 2), met een legaal in Nederland verblijvende vreemdeling, zolang zij feitelijk behoren tot het gezin van deze Nederlander of van eerstbedoelde buitenlander; 4) houders van een geldige, tijdelijke verblijfsvergunning, jonger dan 21 jaar, van wie tenminste één van de ouders tenminste 3 jaar onafge broken in Nederland woonachtig is, tenzij de vergunning verleend is voor een tijdelijk doel (studie, medische behandeling), het verrichten van arbeid of het verblijf bij een Nederlander. De termijn van 3 jaar geldt niet als tenminste één van de ouders Nederlander geweest is, in Nederland geboren is en tevens in totaal tenminste 15 jaar in Nederland gewoond heeft, alsmede niet als tenminste één van de ouders in Nederland in loondienst is of geweest is en onderdaan is van één der lidstaten van de EG, Joegoslavië, Marokko, Noorwegen, Tunesië, Turkije of Zweden. 5) houders van een geldige, tijdelijke verblijfsvergunning, die hetzij ouder dan 18 jaar, hetzij volle wees, hetzij gehuwd zijn, en die zelf tenminste 3 jaar onafgebroken in Nederland wonen, tenzij de vergunning verleend is voor een tijdelijk doel (studie, medische behandeling), het verrichten van arbeid of het verblijf bij een Nederlander. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 3 10