Geachte heer van Dijk,

Transcriptie

1 Van: Albert Zandstra Verzonden: maandag 8 april :38 Aan: Commissaris van de Koning Noord-Holland <cvdk@noord-holland.nl> Onderwerp: Onderwaterarcheologie en Museum Kaap Skil op Texel, de thuishaven voor de Palmhoutwrakcollectie Geachte heer van Dijk, Graag vraagt Stichting Texels Museum uw aandacht tijdens de onderhandelingen voor: 1. Onderwater archeologie. 2. Het nieuw te bouwen museumgebouw bij Museum Kaap Skil op Texel voor de bijzondere collectie van het ontdekte Palmhoutwrak uit de zeventiende eeuw waarvan de provincie eigenaar is en de kansen om het collectie te beheren en voor iedereen toegankelijk te maken. Door getijdenstroom en de beruchte paalworm worden vindplaatsen van wrakken in de Waddenzee (werelderfgoed) ernstig bedreigd. Het onderzoek naar wrakken en het afdekken met steigergaas na het inventariseren is urgent. Voor de schatten die boven water komen wil Museum Kaap Skil op Texel de plek zijn waar de vondsten worden beheerd en het verhaal op een educatieve manier aan een breed publiek wordt gepresenteerd. In 2016 ging het nieuws de hele wereld over: de vondst van een uitgebreide en zeer kostbare archeologische vindplaats uit de rijkste jaren van de Gouden Eeuw met een compleet bewaard gebleven zijden jurk uit het zeventiende eeuwse Palmhoutwrak bij de Reede van Texel. De Reede was de belangrijkste ankerplaats uit die tijd. In en rond het Palmhoutwrak zijn meer dan vondsten gedaan, waar de jurk symbool voor staat en de provincie Noord-Holland eigenaar van is. Uit aanvullend onderzoek naar de vondst van het Palmhoutwrak en de omvangrijke collectie blijkt dat de vondst nieuw licht werpt op een belangrijke periode uit de geschiedenis van de Republiek en de provincie Noord-Holland. Niet eerder was dit mogelijk en wij zijn er trots op dat het nu mogelijk kan worden. Op dit moment wordt gewerkt aan het ontwerp van een nieuw tentoonstellingsgebouw. Een substantieel onderdeel van het project betreft het realiseren van de technische en functionele randvoorwaarden voor het beheer, behoud en ontsluiting van de unieke collectie. De investeringskosten zijn begroot op 18,6 miljoen euro. Voor het realiseren van het plan is geld nodig. Met steun van de provincie Noord-Holland en met gelden van bijvoorbeeld (inter)nationale fondsen die wij zelf gaan werven kan het nieuwe museum in 2022 open gaan. Zie bijgaand de factsheet over het project. Het project draagt bij aan een hoog niveau van culturele voorzieningen op Texel, de aantrekkelijkheid van Noord- Holland voor toeristen en bedrijven en verrijkt het leven van de bewoners en legt verbindingen onderling. Stichting Texels Museum vraagt of u tijdens de onderhandelingen aandacht zou willen geven aan onderwaterarcheologie en de ontwikkeling van het nieuwe Museum Kaap Skil en daarvoor financiële middelen zou willen vrijmaken. Wij kijken uit naar uw bericht en u kunt met ons voor meer informatie ten allen tijden contact opnemen. Met vriendelijke groet, Albert Zandstra Directie a.i.

2 Ruijslaan AZ De Koog Think before you print. N.B. Voor meer informatie over het project kunt u contact opnemen met: Corina Hordijk, manager Museum Kaap Skil Heemskerckstraat 9, 1792 AA, Oudeschild, Texel E corinahordijk@kaapskil.nl W

3

4 Onderwaterarcheologie op de kaart: Museum Kaap Skil thuishaven voor de Palmhoutwrakcollectie. De Reede van Texel was vanaf de zestiende tot en met de negentiende eeuw de belangrijkste ankerplaats voor de Nederlandse scheepvaart. Langs de hele oostkust van het eiland lag een logistiek knooppunt waar jaarlijks honderden schepen zich verzamelden. Graanschepen, pepervloten, oorlogsbodems, walvisvaarders en talloze koopvaardijschepen lagen in de luwte van het eiland te wachten op bevoorrading en op gunstige omstandigheden om uit te varen. Het was er relatief beschut, maar het kon er toch behoorlijk spoken tijdens hevige zuidwesterstormen. Door de eeuwen zijn er naar schatting enkele honderden schepen op de Reede vergaan. De meesten zijn geheel verloren gegaan in de Waddenzee. Een enkele keer raakt een wrak echter snel bedolven onder een zandbank. Zo kunnen deze tijdscapsules uit de Gouden Eeuw eeuwenlang bewaard blijven, tot veranderende zeestromen het zand wegspoelen. De afgelopen decennia zijn enkele van deze wrakken vrijgespoeld. Uit langdurig onderzoek blijkt dat de vindplaatsen ernstig worden bedreigd door onder andere natuurlijke processen als getijdenstroom, golfwerking, corrosie en de beruchte paalworm. Het onderzoek naar wrakken en het afdekken met steigergaas na het inventariseren blijft ook komende jaren urgent. Voor de schatten die boven water komen wil Museum Kaap Skil op Texel graag de plek zijn waar de vondsten worden beheerd en het verhaal aan een breed publiek wordt gepresenteerd. De ontdekking van het Palmhoutwrak (BZN17) Bij toeval werd door lokale sportduikers een heel bijzonder wrak gevonden. In 2016 ging het nieuws de hele wereld over: de vondst van een uitgebreide en zeer kostbare archeologische vindplaats uit de rijkste jaren van de Gouden Eeuw met een compleet bewaard gebleven zijden jurk uit het zeventiende- eeuwse Palmhoutwrak bij Texel. Het gaat om een uitgebreid vondstcomplex bijzondere collectie vondsten, waar de jurk symbool voor staat en de provincie Noord-Holland eigenaar van is. Uit alle delen van de wereld zijn berichten in de media opgedoken, de PR-waarde van het nieuws was op dat moment van onschatbare waarde. Van meet af aan was duidelijk dat deze unieke archeologische vondst van de bijna gave jurk tot de top van de wereld behoort. De provincie Noord-Holland, Texel en Nederland hebben er een nieuwe erfgoed must-see bij. Het Palmhoutwrak was een Hollandse Straatvaarder. Het schip behoorde tot de handelsvloot van de Republiek die onder andere via de Straat van Gibraltar op de Middellandse Zee voer. Deze scheepvaart besloeg een vijfde van het laadvermogen van de handelsvloot van de Republiek der Verenigde Nederlanden en was daardoor erg belangrijk. Bij onderzoek zijn meer dan objecten geborgen en onderzocht door een team van 16 internationale wetenschappers. Museum Kaap Skil - thuishaven voor de Palmhoutwrakcollectie Pagina 2 van 4

5 De wereldvondsten uit een Hollands wrak tonen aan een groot publiek De Provincie Noord-Holland en de gemeente Texel hebben de wens uitgesproken dat deze unieke collectie permanent getoond wordt aan een divers lokaal en internationaal publiek. Op basis van onafhankelijk onderzoek blijkt Museum Kaap Skil de uitgelezen plek te zijn om deze vondsten permanent te gaan tentoonstellen, een advies wat de provincie Noord-Holland heeft overgenomen. Wetenschappelijk onderzoek en risicoanalyse wijzen nu uit dat dit goed mogelijk is, mits het gebeurt onder de juiste condities voor het beheer, behoud en ontsluiting van deze unieke collectie. Hiermee is de weg vrijgemaakt voor een ambitieuze en complexe uitdaging om de collectie van de duurzaam te beheren, behouden en te ontsluiten om het toeristisch aspect van deze collectie maximaal te benutten. Het is een complexe uitdaging die Museum Kaap Skil in samenwerking met de provincie Noord-Holland en de gemeente Texel graag wil aangaan. Museum Kaap Skil Museum Kaap Skil, de Oudheidkamer, Ecomare en Vuurtoren Texel vallen onder Stichting Texels Museum. De inkomstenstructuur is anders dan die van de meeste musea in Nederland. Daar waar andere musea ongeveer 50% van hun inkomsten zelf verdienen, is dit bij Stichting Texels Museum bijna 96%. Deze inkomsten worden gegenereerd door ruim bezoekers op jaarbasis. Een nieuw thuis voor de Palmhoutwrakcollectie Om de Palmhoutwrakcollectie goed te kunnen presenteren aan een breed publiek wordt gewerkt aan een sterk totaalverhaal waardoor bezoekers het belang en uniciteit van de vondsten ervaren. Bovendien moeten de kwetsbare objecten in optimale omstandigheden (licht, vocht, klimaat) worden gepresenteerd. Hiervoor wil Museum Kaap Skil vernieuwen. Beoogd wordt een middelgroot museaal verantwoord en duurzaam museum van nationale en internationale allure op het terrein van Museum Kaap Skil, dat het unieke erfgoed van de maritieme handel van Holland en de Nederlanden in de zestiende tot en met de negentiende voor een groot publiek ontsluit, veilig is voor de collectie(s), en een gezonde exploitatie kent. De beoogde opening staat gepland in Het doel is om jaarlijks of meer bezoekers te ontvangen. Het project draagt bij aan de culturele-, en economische spin-off van de Provincie Noord-Holland en de gemeente Texel. Begin 2018 is gestart met het ontwerp van het gewenste nieuwe tentoonstellingsgebouw. Inmiddels zijn de eerste gedachten en visie hierover op papier gezet, maar de werkelijke invulling wordt gedaan aan de hand van een zorgvuldig ontwerpproces in samenwerking met nationale en internationale experts. De begroting van het totale project bedraagt ongeveer 18,6 miljoen. Een substantieel onderdeel van het project betreft het realiseren van de technische en functionele randvoorwaarden voor het beheer, behoud en ontsluiting van deze wereldwijde unieke collectie. Voor het realiseren van het plan is geld nodig. Samenwerking met de provincie Noord-Holland en de gemeente Texel De financiering van het ambitieuze project kan slechts voor een deel uit eigen middelen van Stichting Texels Museum gefinancierd worden. Er wordt gezocht naar cofinanciering van overheden en fondsen om in gezamenlijkheid het (inter)nationale culturele erfgoed duurzaam te beheren, behouden en te ontsluiten en door te geven aan de toekomstige generaties. Museum Kaap Skil - thuishaven voor de Palmhoutwrakcollectie Pagina 3 van 4

6 Een hoog niveau van culturele voorzieningen op Texel verhoogt de aantrekkelijkheid van Noord- Holland voor inwoners, bedrijven en toeristen. We vragen de Provincie Noord-Holland om als eigenaar en bruikleengever van de collectie (financieel) te faciliteren in het beheer, behoud en ontsluiting van de Palmhoutwrakcollectie zodat Museum Kaap Skil deze kan tentoonstellen stellen aan een groot divers publiek. De vondst van het Palmhoutwrak en de omvangrijke collectie vondsten werpt een nieuw licht op een belangrijke periode uit de geschiedenis van de Republiek en de provincie Noord-Holland. Ambities 1. De Palmhoutwrakcollectie te presenteren op Texel aan de inwoners en vele bezoekers van de provincie Noord-Holland. 2. De Palmhoutwrakcollectie tentoon te stellen in een nieuw gebouw van Museum Kaap Skil voor een lokaal en internationaal publiek. 3. Het duurzaam beheren, behouden en ontsluiten van een wereldwijde unieke collectie. 4. Een substantiële groei van het aantal bezoekers van Museum Kaap Skil van ruim naar ruim per jaar van zowel bezoekers die speciaal voor de vondst naar Texel komen als bezoekers die al op Texel zijn. 5. Vernieuwing van het totaalverhaal van Museum Kaap Skil, ter ondersteuning en versterking van het verhaal van de Palmhoutwrakcollectie. 6. Het verder uitbouwen van de sence of place van de onderwaterarcheologie van de Waddenzee en de plek waar nieuwe ontdekkingen en vondsten van de Straatvaart aan een breed publiek worden gepresenteerd. De vondst van de collectie trok de aandacht van nationale en internationale pers De Reede van Texel was vanaf de zestiende tot en met de negentiende eeuw de belangrijkste ankerplaats voor de Nederlandse scheepvaart Meer informatie: Corina Hordijk, manager Museum Kaap Skil Heemskerckstraat 9, 1792 AA Oudeschild Texel Tel: Museum Kaap Skil - thuishaven voor de Palmhoutwrakcollectie Pagina 4 van 4