Onderzoeksprojecten (1-500 van 853)

Transcriptie

1 Jan :02:29 Onderzoeksprojecten (1-500 van 853) Zoekfilter: Classificaties: Neurologie, neuropsychologie, neurofysiologie Een exploratieve studie naar psychologisch functioneren bij kinderen met ADENO/TONSILLO hypertrofie. Abstract: Het is serdert enkele jaren bekend dat kinderen met een hypertrofie van amandelen en tonsillen vaak nachtelijke ademhalingsproblemen vertonen (Ktuka 1991).Doel van deze exploratieve studie is een gekontroleerde studie uit te voeren naar het neuropsychologisch funktioneren bij kinderen die verwezen worden voor een heelkundige ingreep van de amandelen.hierbij valt te noteren dat er heel weinig bekend is over de neuropsychologische status van deze kinderen en wat het effekt is van de heelkundige ingreep op hun alledaags funktioneren.het gaat hier om een gezamenlijk projekt van de eenheden PSON, GEPS en ORPV en de Fak. voor Psychologie en Opvoedkundige Wetenschappen onder de noemer : 'Clinical Health'. Persoonlijkheids- en Sociale Psychologie Cognitieve en Fysiologische Psychologie INGRID KRISTOFFERSEN RAYMOND CLUYDTS VERONIQUE MICHIELS In vivo microdialyse studie van de vrijstelling en de metabolisatie van dopamine, serotonine en aminozuur neurotransmitters in rat basale ganglia en hippocampus. Abstract: Dit projekt beoogt de verdere toepassing van "single" en "dual-probe" microdialyse technieken, gekoppeld aan HPLC, voor de farmacologische studie van de vrijstelling en metabolisatie van monoamine en aminozuur neurotransmitters in het centrale zenuwstelsel van de rat. De rol van de SHT receptoren subtypes wordt onderzocht via lokale toediening in de hippocampus en raphe kernen en systemische toediening van selectieve agonisten en antagonisten: moderne anti-depressiva, anxiolytica en anti-epileptica.een tweede deel van het werk beoogt de verdere studie van de dopamine outflow en metabolisatie van levodopa tot dopamine ter hoogte van het striatum en substantia nigra. Hierbi; gebruikt men het lesionele "hemi-parklnson motel", alsook farmacologische manipulaties met selektieve dopamine receptor agonisten en antagonisten. In hetzelfde model wordt het effekt bestudeerd van intranigrale of intrastriatale toediening van cholinerge Ml en M2 agonisten en antagonisten op dopamine outflow in het ipsilaterale striatum of substantia nigra. Een derde luik omvat de studie van glutamaterge en GABA-erge transmissie ter hoogte van de corticostriatale en striatonigrale axonen. Hierbij wordt het effect bestudeerd van kainic acidlesies, cholinerge en dopaminerge manipulaties in het striatum, op GABA en dopamine release thv. de substantia nigra. Corticale lesies onderbreken de glutamaat afferenten naar het striatum zodat we het effekt van glutamaterge transmissie op striataal dopamine en GABA release kunnen bestuderen. Dit model laat farmacologische studies toe in het neostriatum na glutamaterge denervatie. Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis Inwendige Geneeskundige Specialiteiten GUY EBINGER YVETTE MICHOTTE Invloed van leeftijd op automatische en verwachtingsmechanismen bij volgorde effekten in seriele reaktietijdtaken. Abstract: In dit projekt stellen we voor te onderzoeken of twee verschillende mechanismen van menselijke informatie verwerking, automatische facilitatie en subjektieve verwachting, die aangetoond werden in seriële reaktietijdtaken, beiden op dezelfde monotone manier vertragen met leeftijd. In vorig onderzoek met jonge volwassenen vonden we dat beide mechanismen van mekaar onderscheiden kunnen worden op basis van de verschillende reaktietijd patronen veroorzaakt door de volgorde van stimulus aanbiedingen. Onderzoek met 12-jarige kinderen toonde aan dat automatische facilitatie sterker was, terwijl verwachtingseffekten afwezig bleven. Deze resultaten, samen met deze van een voorstudie met ouderen, blijken aan te geven dat alleen automatische facilitatie monotoon afneemt met leeftijd, terwijl verwachting na de volwassenheid stabiel blijft, en een dominerende rol kan spelen bij ouderen. Ontwikkelings- en Levenslooppsychologie Cognitieve en Fysiologische Psychologie INGRID KRISTOFFERSEN ERIC SOETENS Biochemisch en neurofarmacologisch onderzoek van experimentele convulsies bij de rat, door middel van microdialyse. Abstract: Doelstelling Psychomotorische epilepsiecrisissen, meestal van temporale oorsprong, zijn moeilijk te behandelen en betekenen een ernstige aantasting van de levenskwaliteit. Er gaat dan ook veel aandacht naar ontwikkeling van nieuwe anti-epileptica. Hierbij worden nieuwe molecules gescreened op hun anticonvulsieve werking via diermodellen van epilepsie. Dergelijke diermodellen kunnen elektrofysiologisch zijn zoals 'minimale electroshock drempel' of chemisch. In ons project willen we een origineel chemisch dierfarmacologisch model uitwerken voor psychomotorische epilepsie, waarbij we in de hippocampus en aanverwante strukturen epileptogene moleculen toedienen. Om het effect van deze moleculen te karakteriseren zullen we via microdialyse tegelijkertijd aminozuurtransmitters (GABA, glutamaat, asparaat) en monoamines (dopamine, noradrenaline, serotonine) meten. Na deze karakterisatie en selectie van het beste model willen we het model aanwenden om biochemische effecten van anti-epileptica en hun werkingsmechanismen te bestuderen. Resultaten Systemische toediening van de niet-selectieve muscarine receptor agonist pilocarpine wordt sinds enkele jaren gebruikt als diermodel voor complex partiële aanvallen (Turski et al., 1989). In het onthaallaboratorium werd het systemisch pilocarpinemodel getransformeerd tot een model waarbij 10 mm pilocarpine locaal in de hippocampus van de vrij bewegende rat wordt toegediend gedurende 40 min via de microdialyseprobe aan een debiet van 2 ml/min. Op deze manier worden focaal geïnduceerde epileptische aanvallen beter gesimuleerd. Neurotransmitterveranderingen werden opgevolgd door het collecteren van dialysaten van zowel hippocampus als cerebellum (Smolders et al., 1997a). De effectiviteit van een aantal antiepileptica in dit model werd uitgetest (Smolders et al., 1997a; 1997c). Bovendien werd dit pilocarpinemodel gekarakteriseerd wat betreft zijn aangrijpingspunten en de oorsprong van de geobserveerde neurotransmittervrijgave (Smolders et al., 1997b). Referenties

2 I. Smolders, K. Van Belle, G. Ebinger and Y. Michotte. Hippocampal and cerebellar extracellular amino acid levels during pilocarpine-induced seizures in freely moving rats as measured by microdialysis. Eur. J. Pharmacol. 319 (1997a) I. Smolders, G.M. Khan, J. Manil, G. Ebinger and Y. Michotte. NMDA receptor-mediated pilocarpine-induced seizures: characterization in freely moving rats using microdialysis. Br. J. Pharmacol. 121 (1997b) I. Smolders, G.M. Khan, H. Lindekens, S. Prikken, J. Manil, G. Ebinger and Y. Michotte. Effectiveness of vigabatrin against focally evoked pilocarpine-induced seizures and concomitant changes in extracellular hippocampal and cerebellar glutamate, GABA and dopamine levels, a microdialysis-electrocorticography study in freely moving rats. J. Pharmacol. Exp. Ther. 283 (1997c) L. Turski, I. Ikonomidou, W. A. Tursli, Z.A. Bortolotto and E.A. Cavalheiro. Review: Cholinergic mechanisms and epileptogenesis. The seizures induced by pilocarpine. Synapse 3 (1989) Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis Inwendige Geneeskundige Specialiteiten GUY EBINGER YVETTE MICHOTTE Cognitieve functies in insuline afhankelijke diabetes patienten : relatie met veranderingen in regionale hersenperfusie. Abstract: Cognitieve functies in insuline afhankelijke diabetes patienten : relatie met veranderingen in regionale hersenperfusie. abstract niet ter beschikking Inwendige Geneeskundige Specialiteiten Medische Beeldvorming en Fysische Wetenschappen Cognitieve en Fysiologische Psychologie GUY EBINGER AXEL BOSSUYT RAYMOND CLUYDTS Neuropsychiologisch onderzoek in medische settings Abstract: Doel van deze studie is een reeks onderzoekingen uit te voeren op neuropsychologisch gebied binnen relevante medische settings. Daartoe behoren en werden reeds oggezet de studie van cognitieve dysfuncties bij volgende patiëntenpopulaties1 ademhalingsstoornissen bi; kinderen en volwassenen2 patiënten met het chronisch vermoeidheidssynddroom3 diabetes patiënten die een experimentele hypoglycemie ondergaan Steeds worden de effecten van respectievelijk zuurstof en glucose toevoer naar de hersenen bestudeerd. De basishypothese is dat de minimale, maar chronische effecter naar de hersenen toe, hun weerslag vinden in het gedrag, nl in de cognitieve functies. Cognitieve en Fysiologische Psychologie RAYMOND CLUYDTS Menselijke geheugen consolidatie onderzocht met amfetamine Abstract: In een reeks experimenten met herinnerings-en herlenningstesten bij mensen werd vastgesteld dat amfetamine het konsolidatieproces verbetert.bij herinnering werd een positieve effekt signifikant een uur na het leren en bleef nog minstens 3 dagen aanwezig.bij herkenning werd het positieve effect in eerste instantie pas terug gevonden een week na het leren.door aanpassing van de moeilijkheidsgraad van de taak werd het positieve effekt onmiddelijk na het leren gevonden.om deze onverwachte verschillen tussen herinnering en herkenning te bevestigen en te begrijpen worden een aantal experimenten gepland, waarbij de wijze van terug oproepen ( herinneren of herkennen) van de gekonsolideerde informatie, binnen proefpersonen wordt gevarieerd. Cognitieve en Fysiologische Psychologie RAYMOND CLUYDTS Invloed van leeftijd op automatische en verwachtingsmechanismen bij volgorde effecten in seriele reaktietijdtaken Abstract: Twee processen blijken verantwoordelijk te zijn voor het optreden van volgorde effekten in seriële RT-taken,namelijk automatische facilitatie en subjektieve verwachting.beide processen zijn onbewust.bij ouderen neemt de automatische facilitatie af,terwijl verwachtingeffekten ongeveer even sterk blijven,en zelfs iets sterker zijn dan bij jongeren.in dit vervolgonderzoek gaan we na wat de relatie is tussen deze volgorde effekten en impliciete leereffekten in seriële RT-taken.Indien de leereffekten gebaseerd zijn op verwachtingsprocessen, dan voorspellen we een verzwakking van het impliciete leren metleeftijd. De resultaten van dit onderzoek zouden interessante informatie kunnen opleveren in verband met geheugenstoornissen bij Alzheimer patiënten, waarvan men heeft vastgesteld dat zij op dezelfde manier impliciet leren dan normale volwassenen,terwijl expliciete leertaken sterk gestoord worden.het doel van het huidig onderzoek is het identificeren van de processen die impliciete leereffecten veroorzaken in seriële keuze reactietijd(rt)-taken. Automatische facilitatie en subjectieve verwachting zijn de mechanismen, die bij manipulatie van het respons-stimulus interval, verantwoordelijk zijn voor volgorde effecten in keuze RT taken. Vroeger onderzoek toonde aan dat bij ouderen -vergeleken met jong volwassenen- automatische facilitatie afneemt, terwijl verwachtingseffecten minstens even sterk blijven. Indien impliciete leereffecten gebaseerd zijn op automatische processen, dan kunnen we een afname in impliciet leren met de leeftijd voorspellen. Zijn ze echter gebaseerd op verwachting, dan zou leeftijd weinig invloed mogen hebben. Eens we het proces dat aan de basis van het leereffect ligt kennen, zal nagegaan worden in welk stadium van de informatieverwerking het dient gelocaliseerd te worden. Hier sluiten we aan bij een in de literatuur hernieuwde belangstelling voor de mentale chronometrie van oefeneffecten en repetitie effecten die vermoedelijk een rol spelen in lange termijn leereffecten. Bovendien zou deze aanpak een verklaring kunnen geven voor het feit dat, in tegenstelling tot expliciet leren, impliciet leren gespaard blijft bij personen met cognitieve deficieten ten gevolge van neurobiologische aandoeningen, zoals hersenletsels en dementie van het Alzheimer type. Cognitieve en Fysiologische Psychologie RAYMOND CLUYDTS

3 Biochemisch en neurofarmacologisch onderzoek in een dier model voor cerebrale ischemie: een in vivo microdialyse studie / Neurochemische en neurofarmacologische studies in diermodellen van de ziekte van Parkinson en... Abstract: Dit project beoogt de neurobiochemische en neurofarmacologische studie van een aantal neurologische aandoeningen. Er wordt hierbij gebruik gemaakt van dierexperimentele modellen van de ziektes. Met behulp van in vivo intracerebrale rnicrodialyse, gekoppeld aan HPLC-ECD, wordt in de extracellulaire ruimte van verschillende hersendelen bij de rat de neurotransmitters dopamine, serotonine, GABA, glutamaat en ook acetylcholine bepaald na farmacologische manipulatie. Zo werd in het hemi-parkinson model bij de rat de bictransformatie van L-DOPA naar dopamine bestudeerd in het striatum. In dit project willen we verder de biochemische achtergrond achterhalen van de klassieke combinatietherapie L-DOPA en muscarine antagonisten. We willen eveneens de biotransformatie van L-DOPA bestuderen in de substantia nigra en in de hippocampus en in hersenkernen met lage dopaminerge innervatie nl. cerebellum, hersenschors.in een ratmodel van focale limbische epilepsie, ontwikkeld en gekarakteriseerd in het laboratorium, willen we het biochemisch werkingsmechanisme van nieuwe antiepileptica bestuderen door monitoring van glutamaat, GABA en dopamine in de hippocampus en het cerebellum van de rat en dit met simultane opname van het EEG. We willen in hetzelfde model het antiepilepti sch effect nagaan van NMDA- en AMPA-antagoni sten, alsook van Caantagonisten. Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis Inwendige Geneeskundige Specialiteiten GUY EBINGER YVETTE MICHOTTE SOPHIE SARRE Detection of viral genomic sequences in biological samples of multiple sclerosis patients by a quantitative polymerase chain reaction assay, a longitudinal study Abstract: zie Engelstalige abstract Farmaceutische Biotechnologie en Moleculaire Biologie Inwendige Geneeskundige Specialiteiten GUY EBINGER BARTHOLOMEUS ROMBAUT Theiler's murine encephalomyelitis virusinfectie als dierenmodel voor de studie van multiple sclerose. Abstract: Alhoewel oorzaak en pathogenese van multiple sclerose (MS) nog niet volledig opgehelderd zijn,bestaan er afdoende epidemiologische en immunologische gegevens die aantone dat MS geïnduceerd wordt door een virale infectie die gevolgd wordt door een myeline-gerichte immuunrespons. Muizen geïnfecteerd met sommige stammen van het Theiler's murine encephalomyelitis (TME) virus infectie worden beschouwd als een uitstekend dierenmodel voor de studie van MS. De TME virussen veroorzaken na orale opname een asymptomatische, enterogene infectie in muizen. In uitzonderlijke gevallen of na directe intracereberale inoculatie tast TME virus daarentegen het CZS aan. Op basis van symptomen die ze veroorzaken in het CZS worden TME virussen ingedeeld in 2 groepen : 1) een 1ste groep veroorzaakt een acute, fatale poliomemyelitis. Deze TME virussen vernielen de neuronen zoals bijeen humane poliovirus infectie en worden daardoor de murine poliovirussen genoemd. 2) een 2de groep virussen induceerd na intracerebale inoculatie een bifasisch ziektebeeld. De eerste fase is een acute myelitis met replicatie van het virus in de neuronen. Deze fase begint 3 à 7 dagen na infectie en is slechts uitzonderlijk fataal voor de muis. De 2de fase begint ten vroegste na 3 weken en leidt tot een chronische, inflammatoire infectie met afbraak van van de myeline lagen. De geïnfecteerde muizen vertonen klinische symptomen en histologische afwijkingen vergelijkbaar met wat men bij MS patiënten waarneemt. Een vergelijkende studie van de replicatiecyclussen van beide groepen TME virussen zou kunnen bijdragen tot het ophelderen van factoren verantwoordelijk voor de demyelinatie. In parallel daarmee kan een dergelijke studie ook implicaties hebben voor een poliomyelitis. De vergelijking van de RNA sequenties van beide groepen virussen heeft een aantal verschillen aangetoond. Het is echter niet duidelijk welke impact deze RNA sequenties verschillen hebben op de replicatie van het virus. Dit vormt het eerste luik van het onderzoeksproject. Naast virologische factoren kan de celreceptor waaraan het virus zich bindt een determinerende rol spelen. De identificatie en distributie van de celreceptor(en) vormen het 2de luik van dit project. Farmaceutische Biotechnologie en Moleculaire Biologie RAPHAEL VRIJSEN Invloed van leeftijd op automatische en verwachtingsmechanismen bij volgorde eefecten in seriële reaktietijdtaken. Abstract: Het doel van het huidig onderzoek is het identificeren van de processen die impliciete leereffecten veroorzaken in seriële keuze reactietijd (RT)-taken. Automatische facilitatie en subjectieve verwachting zijn de mechanismen, die bij manipulatie van het respons-stimulus interval, verantwoordelijk zijn voor volgorde effecten in keuze RT-taken. Vroeger onderzoek toonde aan dat bij ouderen - vergeleken met jong volwassenenautomatische facilitatie afneemt, terwijl verwachtingseffecten minstens even sterk blijven. Indien impliciete leereffecten gebaseerd zijn op automatische processen, dan kunnen we een afname in impliciet leren met de leeftijd voorspellen. Zijn ze echter gebaseerd op verwachting, dan zou leeftijd weinig invloed mogen hebben. Eens we het proces dat aan de basis van het leereffect ligt kennen, zal nagegaan worden in welk stadium van de informatieverwerking het dient gelocaliseerd te worden. Hier sluiten we aan bij een in de literatuur hernieuwde belangstelling voor de mentale chronometrie van oefeneffecten en repetitie effecten die vermoedelijk een rol spelen in lange termijn leereffecten. Bovendien zou deze aanpak een verklaring kunnen geven voor het feit dat, in tegenstelling tot expliciet leren, impliciet leren gespaard blijft bij personen met cognitieve deficieten ten gevolge van neurologische aandoeningen zoals hersenletsels en dementie van het Alzheimer type. Cognitieve en Fysiologische Psychologie ERIC SOETENS Studie van de biotransformatie van L-DOPA in de hersenen van de rat met behulp van in vivo microdialyse. Abstract: Het hemi-parkinson rat model wordt gebruikt voor de studie van de farmacologie van L-Dopa in vivo. Door stereotactische unilaterale injectie van het neurotoxine 6-hydroxydopamine ter hoogte van de 'medial forebrain bundle' wordt op selectieve wijze de dopaminerge nigrostriatale as vernietigd, wat neurochemisch leidt tot een situatie dat te vergelijken is met wat gebeurt bij de ziekte van Parkinson. Met behulp van de in vivo microdialyse kunnen verscheidene neurotransmitters gecollecteerd worden uit bv het striatum of de substantia nigra en gemeten worden met gevoelige analysetechnieken. In het verleden, werd vooral de decarboxylatie van L-Dopa naar dopamine DA in intacte en gedenerveerde dieren bestudeerd. Tegenwoordig is het duidelijk dat andere neurotransmittersystemen ook beïnvloed zijn door de dopaminerge denervatie. Deze zijn

4 potentiële aangrijpingspunten voor nieuwe therapiën. In dit project zullen we verder de rol bestuderen van DA en deze andere neurotransmitters bij deze aandoening. We zullen onderzoeken wat het effect is van een dopaminerge lesie op de GABA- en glutamaatvrijgave in de substantia nigra en de vrijgave van acetylcholine in het striatum. Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis SOPHIE SARRE Ontwikkeling van een liposoomvector voor multiple farmaca. Toepassing op simultante inkapseling van bupivacaine en morfine voor pijntherapie. Abstract: De analgetische effecten van lipsomale formuleringen van een lokaal anestheticum en een naroticum zouden kunnen versterkt worden door hun gecombineerd inkapsulatie. We beogen de ontwikkeling van een gecombineerde lipsomale in kapsulatie van bupivacaine en morfine en benaderen de stabiliteit van deze liposomen door middel van conformationale analyse technieken. Gebasseerd op deze gegevens zullen eerst multilamellaire fosfolipiden vesikels voor de inkapsulatie van bupivacaine en morfine bereid worden, met verschillende concentraties van elk geneesmiddel in de fosfolipiden dubbellagen van dezelfde liposoom. Beide componenten zullen geïnkapsuleerd worden zowel als apolaire als kationische molecule in de preliposomale lipiden film. De inkapsulatie-efficiëntie van morfine en bupivacaïne zal bevestigd worden door middel van HPLC. De vrijgave van de twee geïnkapsuleerde geneesmiddelen zal worden bestudeerd in een gesloten systeem bij fysiologisch ph om te bepalen of beide geneesmiddelen kunnen vrijkomen vanuit de liposomen volgens een concentratiegradiënt maar ook om de tijd te meten die nodig is voor de geneesmiddelen klaring vanuit een intraliposomaal medium. We zullen de formuleringen selecteren met een geschikt verlengd vrijgave profiel in vitro, aangepast voor klinische noodwendigheden en de noodzakelijke kwaliteits controles verrichten voor de integriteit, structuur, deeltjesgrootte en oxidatie van de liposomen. We zullen de farmacokinetiek bestuderen van zulke vesikels bij dieren, na epidurale toediening en het interactieprofiel nagaan van de vrijgave van de twee geneesmiddelen op hun farmacodynamische analgetische effecten. Analytische Scheikunde en Farmaceutische Technologie Kritische Zorgen JACQUELINE VERCAMMEN FREDERIC CAMU Studie van subklinische cardiomyopathe in het postviraal chronic fatigue immune dysfunction syndrome. Abstract: We kunnen de patiënten die lijden aan CVS indelen in twee groepen: - een eerste fase groep, zijnde die patiënten waarbij het CVS in de beginfase van de aandoening gediagnosticeerd wordt. Deze fase gaat vaak gepaard met een externe vermagering, ondanks een toegenomen eetlust. - Een tweede fase groep zijnde die patiënten in een latere fase van de aandoening, waarbij het lichaamsgewicht toeneemt zonder dat hun eetpatroon gewijzigd is. In een eerste onderdeel van de studie willen we het basaalmetabolisme in rust meten bij voornoemde twee groepen en de resultaten vergelijken met deze van een naar leeftijd en geslacht overeenkomstige groep controlepersonen met respectievelijk een normaal lichaamsgewicht, en grope anorectische en een groep obese controlepersonen. Deze proef gaat door in samenwerking met de Universiteit van Maastricht die haar meetapparatuur ter beschikking stelt. Verschillende energiedata worden bekomen 1) de slaap-metabole-snelheid (SMR) wordt bepaald in een respiratiekamer 2) de rust-metabole-snelheid (RMR wordt bepaald onder een ventilated hood 3) de gemiddelde dagelijkse metabole snelheid (ADMR) wordt bepaals met de enkelvoudige-gelabeled-water methode. Menselijke Fysiologie en Algemene Biologische Scheikunde KENNY DE MEIRLEIR Fysiologische en farmacologische eigenschappen van angiotensin II receptoren in getransfecteerde cellen. Abstract: Angiotensin II receptoren van het AT1-type zijn van medisch belang omwille van hun hypertensieve eigenschappen. Ze worden vooral bestudeerd d.m.v. contractiestudies (aorta) en bindingsstudies op membranen (oa. lever). AT1 receptoren van de mens werden onlangs tot expressie gebracht in CHO cellen. Deze CHO AT1 cellen (ons bezorgd door Prof. V; Chhajlani) laten radiogland binding en enfunctionele experimenten onder strikt dezelfde condities toe. Ze vormen een ideaal systeem om de fysiologische en farmacologische eigenschappen van de AT1-receptoren nauwkeurig te omschrijven. Voorgestelde functionele experimenten omvatten de meting van de calcium concentratie, fosfatidylinositol (4,5)-bifosfaat hydrolyse en vrijmaking van zure metabolieten. Aandacht zal besteed worden aan (1) agonist-specifieke eigenschappen zoals receptor desensitizatie en internalisatie en (2) de inwerking van "insurmountable" antagonisten (di antagonisten die de maximale respons verminderen). Dit laatste fenomeen is wel gekend voor AT1 receptoren maar de beschikbaarheid van CHO-AT1 cellen laat nu voor het eerst toe om de moleculaire basis hiervan grondig te bestuderen. Dit zal toelaten om reeds voorgestelde modellen (oa. allosterische en (pseudo)irreversibele interactie, effect op internalisatie-, desensitisatie-, en conformatiewijzigingen van de receptor) te toetsen. Toegepaste Biologische Wetenschappen GEORGES VAUQUELIN Neurochemische en neurofarmacologische studies in diermodellen voor de ziekte van Parkinson en focale epilepsie. Abstract: Diermodellen worden alom gebruikt in de studie van de pathofysiologie en de farmacotherapie van ziektes. Niettegenstaande er steeds zou moeten getracht worden om alternatieve experimentele methodes aan te wenden, is het dierexperimenteel onderzoek niet weg te denken uit preklinisch geneesmiddelenonderzoek. In ons laboratorium werden diermodellen ontwikkeld voor een aantal majeure neurologische aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson en psychomotorische epilepsie. Ze worden aangewend voor de fundamentele studie van pathofysiologische veranderingen in de hersenen op niveau van de neurotransmittervrijstelling en voor de studie van receptor agonisten, antagonisten, opnameinhibitoren e.d. als therapeutisch arsenaal. De huidige aanvraag omvat twee delen, enerzijds de verdere studie van de biotransformatie van L-DOPA in de hemi-parkinson rat, anderzijds neurofarmacologische studies in het pilocarpine model voor focale limbische epilepsie. 1. In vivo biotransformatie van L-DOPA in de basale ganglia van intacte en hemi-parkinsonratten. 2. Neurochemische en neurofarmacologische studies bij pilocarpine-geïnduceerde focale epilepsie. We ontwikkelden in het onthaallaboratorium een origineel chemisch dierfarmacologisch model voor psychomotorische focale epilepsie. Hiertoe werd pilocarpine, een niet-selectieve muscarine agonist, locaal toegediend in de dorsale hippocampus van vrij bewegende ratten. Om de biochemische effecten van de pilocarpinetoediening te bestuderen werden een aantal neurotransmitterstoffen gemeten in de hippocampus en het cerebellum van het proefdier. Dit gebeurde via intracerebrale microdialyse gekoppeld aan microbore vloeistofchromatografie. Veranderingen in de

5 electrische activiteit van de cortex werden geregistreerd via electrocorticografie. Aldus werd bijgedragen tot het begrijpen van de rol van de extracellulaire hippocampale en cerebellaire glutamaat-, GABA- en dopaminevrijgave in het ontstaan en het in stand houden van limbische convulsies. De farmacologische en biochemische karakterisatie van het pilocarpinemodel leverde ons gegevens die eventueel kunnen aanzetten tot de ontwikkeling van nieuwe klassen van anti-epileptica. Bovendien is in vele gevallen het fundamentele werkingsmechanisme van geneesmiddelen nog niet of slechts deels opgehelderd en verkrijgen we door het screenen van farmaca in het diermodel inzicht in hun effectiviteit, aangrijpingspunten en werkingsmechanismen. Vooreerst zouden we graag de effectiviteit van diazepam en de eventuele hiermee gepaard gaande transmitterveranderingen evalueren in het pilocarpinemodel. Dit voornamelijk omwille van de klinische relevantie van het gebruik van dit benzodiazepine. Diazepam onderdrukt immers zeer efficiënt zware epileptische crisissen en dit reeds enkele minuten na de intraveneuze injectie. Biochemische karakterisatie van deze effecten ontbreekt echter in de literatuur. Verder willen we de effectiviteit bepalen van enkele nieuwe generatie anti-epileptica in ons diermodel. We denken hier aan topiramaat, felbamaat, gabapentin, valpromide, valnoctamide,... Hun werkingsmechanismen zijn zeker niet helemaal gekend en in vivo studies over veranderingen in extracellulaire transmitterconcentraties na toediening van deze farmaca zijn zeer schaars. Tijdens de pilocarpine-geïnduceerde convulsies bemerkten we stijgingen van de extracellulaire glutamaat concentraties. We toonden ook aan dat blokkage van NMDA receptoren de pilocarpine-geïnduceerde aanvallen onderdrukt. NMDA antagonisten bezitten echter belangrijke neveneffecten zoals het onderdrukken van leer- en geheugenprocessen, en worden daarom voorlopig niet klinisch aangewend in de behandeling van epilepsie. Daarom zal in de toekomst gezocht worden naar alternatieven om de glutamaat gemedieerde processen te onderdrukken. Baanbrekend werk kan worden verricht rond de metabotrope glutamaat receptoren, aangezien hun activatie geen invloed heeft op de snelle excitatoire neurotransmissie maar modulerend is. Dit kan een voordeel zijn voor chronische therapieën. Verder kan door de ontwikkeling van subtype-selectieve liganden eindelijk een farmacologisch onderscheid worden gemaakt tussen AMPA en kainaatreceptoren. Ook hier ligt een vrij onontgonnen terrein en het is zeer interessant om uit te zoeken welke de fysiologische rol is van de kainaatreceptoren en welke subtypes van kainaat- en AMPA receptoren eigenlijk betrokken zijn in limbische epilepsie. Overstimulatie van glutamaatreceptoren leidt tot excessieve Ca2+ influx vanuit het exctracellulair milieu en stelt ook Ca2+ vrij vanuit de intracellulaire opslagruimtes, zodat intraneuronale toxische Ca2+ concentraties kunnen worden bereikt. Daarom kunnen Ca2+ antagonisten en moleculen die de mobilisatie van intracellulair Ca2+ verminderen (i.e. ryanodinereceptor antagonisten, inositolfosfaatreceptor antagonisten) eveneens een nieuwe therapeutische aanpak betekenen voor epilepsie. Adenosine wordt beschouwd als de natuurlijke, endogene anticonvulsieve neuromodulator. In vitro werk demonstreerde een tegenovergestelde modulatie via A1 en A2 adenosinereceptoren in de controle van de hippocampale excitabiliteit. Selectieve A1 adenosinereceptor agonisten en selectieve A2 adenosinereceptor antagonisten zouden dus neuroprotectieve eigenschappen kunnen bezitten in modellen voor focale epilepsie. We willen ons onderzoek ook toespitsen op het begrijpen van de rol van de verschillende adenosine receptoren in epilepsie en gelijktijdig de biochemische veranderingen karakteriseren. Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis YVETTE MICHOTTE Consultancy mbt onderzoeks- en diagnostische activiteiten "Rijgeschiktheid van ouderen" en verstrekken van onderzoek ivm verdere ontwikkeling v/e computergestuurde aandachts- en reactietijdmeter. Abstract: Heel wat auteurs konden het belang van cognitieve factoren met betrekking tot het atorijden bij ouderen aantonen. Aan de andere kant is de wagen een onmisbaar vervoermiddel gaworden waardoor vele ouderen autonomie en zelfstandigheid kunnen behouden. Het is bijgevolg erg belangrijk de rijgeschiktheidsdiagnostiek van ouderen zo te verfijnen dat er zo weinig mogelijk rijgeschikte ouderen ongeschikt bevonden worden. Er is nood aan een eenvoudige korte screeningsbatterij die binnen een eerstelijnsetting kan worden afgenomen met een miniùale belasting voor de oudere, aan de han waarvan de noodzaak voor doorverwijzing op een wetenschappelijk verantwoorde manier kan overwogen worden. Er is nood aan een eenvoudige korte screeningsbatterij die binnen een eerstelijnssetting kan worden afgenomen met een minimale belasting voor oudere, aan de hand waarven de noodzaak voor doorverwijzing op een wetenschappelijk verantwoorde manier kan overwogen worden. Binnen een voorgaand onderzoeksproject werd gestart met de ontwikkeling van een korte screeningsmethode die bruikbaar zou kunnen zijn binnen de eerstelijnsgezondheidszorg. Hiervoor werd er een batterij op basis van 4 korte eenvoudige af te nemen tests samengesteld. Deze batterij werd gevalideerd met betrekking tot eijn voorspellende waarde te opzichte van het oordeel van een zrijvardigheidsdeskundige (rijgeschikt of niet op basis van een praktische rijproef) binnen een populatie gezonde ouderen die zich aanmeldde op het CARA. (Belgisch centrum voor rijvaardigheidsevaluatie). De batterij toonde een sensitiviteit van 80% en een specificiteit van 85% De doelstelling van het voorgestelde onderzoek is om de predictieve waarde van deze korte screeningsbatterij binnen een hetereogene groep ouderren te onderzoeken, representatief voor een populatie sie zich binnen de eerste lijn aanmeldt. Ontwikkelings- en Levenslooppsychologie INGRID KRISTOFFERSEN Een geïntegreerde computersimulatie en experimentele studie van werking en functie van het cerebellum. Abstract: Ondanks de eenvoudige en zeer regelmatige anatomische structuur van het cerebellum blijven de functie en werking ervan nog steeds onduidelijk. Dit project beoogt om door een combinatie van computersimulaties en experimenten in mens en proefdier de werking van het cerebellum beter te begrijpen. De computer simulaties betreffen de studie van de calcium dynamiek in Purkinje-cellen en van het vuurgedrag van netwerkmodellen van de cerebellaire schors. De experimentele studies hebben betrekking op morfologie van Golgi-cellen, studies van het vuurgedrag van Golgi- en Purkinje-cellen in verdoofde en wakkere ratten en functionele beeldvorming van cerebellaire activaties bij de mens en bij de rat. Theoretische neurobiologie Theoretische neurobiologie en neuroengineering Erik De Schutter Evaluatie van uremische retentiestoffen als kandidaat neurotoxines. Abstract: Dit project beoogt een multidisciplinaire studie van uremische neurotoxines. In een eerste faze zal worden gezocht naar de identiteit van de retentiestoffen. Er zal worden overgegaan tot fractionering van de uremische biologische vloeistoffen. De fracties zullen worden getest in verschillende in vitro en in-vivo settings (respectievelijk op neuronen in cultuur en bij proefdieren na ICV of meer gelocaliseerde applictie). Effecten op neurotransmissie, excitotoxiciteit en gedragsmanifestaties (epilepsie en cognitie) zullen worden nagegaan. In tweede instantie zal de graad van eiwitbinding van de geïdentificeerde uremische retentiestoffen worden nagegaan. Daaropvolgend zou worden gepoogd de dialyseerbaarheid van desbetreffende stoffen te optimaliseren.

6 Neurochemie en gedrag Neurochemie en gedrag Peter De Deyn Bartold Marescau Identificatie van genen en genetische factoren die een rol spelen in epilepsie. Abstract: Slechts de laatste jaren is het besef gegroeid dat erfelijke factoren een belangrijke rol spelen bij verscheidene vormen van epilepsie. Familie onderzoek liet toe nieuwe entiteiten te definiëren. Via moleculair genetisch onderzoek is men er in geslaagd in enkele grote stambomen het gendefect te lokaliseren binnen het menselijke genoom. Momenteel zijn er een twintigtal loci gekend. Het onderligggende gendefect is slechts in een viertal varianten gekend. De identificatie van andere gendefecten zal bijdragen tot een beter begrip van de fysiopathologie van epileptische aanvallen, laat toe te bestuderen hoe het brein epileptisch wordt en verder kunnen de effecten van bestaande en nieuw te ontwerpen anti-epileptica getest worden op nieuwe cellulaire modellen en transgene dieren. Moleculaire genetica Peter De Jonghe Thematisch netwerk computationle neurowetenschappen en neuroinformatica. Abstract: Een Europees thematisch netwerk computationle neurowetenschappen en neuroinformatica wordt opgericht. Dit zijn nieuwe onderzoeksdomeinen die essentieel zullen zijn om tot een beter begrip van de werking van de hersenen te komen. Het thematisch netwerk verbindt verscheidene belangrijke Europese onderzoekscenra in de vakgebieden computationle neurowetenschappen en neuroinformatica. De groei van een Europese neuroinformatica gemeenschap zal bevorderd worden door een programma van beurzen en de organisatie van gespecialiseerde workshops. Eveneens zal een gespecialiseerde website opgezet worden. Theoretische neurobiologie Theoretische neurobiologie en neuroengineering Erik De Schutter Wetenschappelijke onderzoeksgemeenschap neurowetenschappen. Abstract: Neurowetenschappen omvat experimentele en theoretische studies van de structuur en functie van de hersenen. The complexiteit van de hersenen vereist een interdisciplinaire aanpak op meerdere niveau's van integratie. Deze internationale samenwerking zal functionele netwerken in mens en proefdier beschrijven, de neuronale werking in deze netwerken bestuderen en de moleculaire basis van plasticiteit onderzoeken. Theoretische neurobiologie Theoretische neurobiologie en neuroengineering Erik De Schutter Evaluatie van uremische retentiestoffen als kandidaat neurotoxines. Abstract: Evaluatie van uremische retentiestoffen als kandidaat neurotoxines. ELEKTROBIOLOGIE Translationeel pathofysiologisch onderzoek (TPR) Pierre-Paul Van Bogaert Een geïntegreerde computersimulatie en experimentele studie van werking en functie van het cerebellum. Abstract: Ondanks de eenvoudige en zeer regelmatige anatomische structuur van het cerebellum blijven de functie en werking ervan nog steeds onduidelijk. Dit project beoogt om door een combinatie van computersimulaties en experimenten in mens en proefdier de werking van het cerebellum beter te begrijpen. Hiervoor zal gebruik gemaakt worden van morfologische en electrofysiologische technieken in de rat en functionele magnetische resonantie beeldvorming van mens en rat. BIO-IMAGING LAB Bio-imaging Jean-Pierre Timmermans Anne Marie Van Der Linden Pathogenese van inflammatoire spierziekten: immunocytochemische studie van de chemokines en hun receptoren. Abstract: Chemokines zijn klein moleculair gewicht cytokines die chemotaxis en chemokinesis van leucocyten in immuunprocessen regelen. Dit project bestudeert de immunocytochemische localisatie van verschillende chemokines en chemoekine-receptoren, om hun relatief belang bij de leucocyten trafiek in de drie belangrijkste inflammatoire myopathieën - t.t.z. inclusion body myositis, dermatomyositis en polymyositis - te bestuderen. Studies bij dieren wijzen op mogelijke therapeutische implicaties wanneer bepaalde chemokines worden geneutraliseerd. Vakgroep Inwendige ziekten Jan De Bleecker

7 De studie van subtype-selectieve glutamaatreceptorantagonisten in het in vivo pilocarpine ratmodel voor focale epilepsie en de simultane 'on-line' bepaling van de extracellulaire glutamaatconcentratie. Abstract: De hersenen zijn een uiterst complex netwerk van zenuwcellen waarin de subtiele balans tussen de verschillende neurotransmittersystemen essentieel is voor het normaal functioneren ervan. Ziektetoestanden worden dikwijls veroorzaakt door een onevenwicht in neurotransmittersystemen en therapieën proberen meestal het evenwicht opnieuw te herstellen. Zo zijn epileptische convulsies de expressie van een synchrone uitbarsting van een neuronale populatie in hersenregio's gekarakteriseerd door excitatoire interconnecties tussen de belangrijkste neuronen, zoals bijvoorbeeld in de hippocampus. Diermodellen worden in deze context aangewend voor de fundamentele studie van pathofysiologische veranderingen in de hersenen op niveau van de neurotransmittervrijstelling en de farmacodynamische neurotransmitter-receptor interactie. In het onthaallaboratorium werd het pilocarpinemodel voor focale epilepsie in vrij bewegende ratten ontwikkeld. Tijdens de pilocarpinegeïnduceerde epileptische crisissen bemerkten we een stijging van de extracellulaire glutamaatconcentratie in de hippocampus en deze glutamaatconcentraties bleven verhoogd gedurende nog minstens 3 u. Glutamaat is de voornaamste excitatoire neurotransmitterstof in het centrale zenuwstelsel. Abnormaal verhoogde extracellulaire glutamaatconcentraties kunnen echter aanleiding geven tot excitotoxische hersenschade, morfologische veranderingen en zelfs celdood. Glutamaat interageert met zowel ionotrope glutamaatreceptoren (iglur) als metabotrope glutamaatreceptoren (mglur). De iglurs omvatten op hun beurt 3 verschillende klassen van receptoren, namelijk AMPA, NMDA en kainaatreceptoren. Al deze verschillende receptorklassen zijn aanwezig in het centrale zenuwstelsel. 1. De studie van subtype-selectieve glutamaatreceptorantagonisten. We toonden reeds aan dat blokkage van NMDA receptoren beschermt tegen de pilocarpine-geïnduceerde convulsies in vrij bewegende ratten. De meeste NMDA antagonisten bezitten echter ook belangrijke motorische en cognitieve neveneffecten en kunnen bijgevolg voorlopig niet klinisch worden aangewend in de behandeling van epilepsie. Daarom zoeken we dus naar alternatieve strategieën om de glutamaat-gemedieerde processen te onderdrukken. In dit project willen we nu, door gebruik te maken van de meest subtype-selectieve kainaat- en AMPA receptorantagonisten voorhanden, verder onderzoeken welke subtypes van receptoren nu eigenlijk geïmpliceerd zijn in epileptogenese. Deze resultaten zouden dan wel eens in de nabije toekomst tot een nieuwe anti-epileptica kunnen leiden. Een grote uitdaging zit ook in het evalueren van mglur-liganden in het pilocarpinemodel voor focale epilepsie. De ontwikkeling van selectieve moleculen voor de verschillende mglur subtypes is immers eveneens een snelgroeiend domein van het excitatoir aminozuuronderzoek, aangezien deze een uniek potentieel bezitten als mogelijk in de toekomst bruikbare farmaca. mglurs hebben slechts een bescheiden invloed op de snelle excitatoire synaptische neurotransmissie, maar bezitten modulerende eigenschappen, hetgeen een voordeel kan zijn voor chronische therapieën. 2. 'On-line' bepaling van veranderingen in de extracellulaire glutamaatconcentratie. Praktisch al de neurochemische en neurofarmacologische studies die tot op heden werden uitgevoerd in ons laboratorium, maakten gebruik van de microdialysestaalnametechniek gekoppeld aan microbore vloeistofchomatografie (LC) ter analyse van de dialysaten. Microdialyse wordt sinds jaren gebruikt voor het collecteren van neurotransmitterstoffen uit de extracellulaire ruimte van de hersenen van vrij bewegende dieren via een geinplanteerde dialyseprobe. Het is een vrij unieke techniek voor de neurofarmacoloog, omdat de neuronale activiteit kan bestudeerd worden in fysiologische condities en de biochemische veranderingen gecorreleerd kunnen worden aan de wijzigingen in het gedrag van het proefdier. Ondanks zijn talrijke voordelen, waaronder ook een uitstekende gevoeligheid en selectiviteit, bezit microdialyse zoals elke ander methode enkele minpunten: 1) De tijdsresolutie bedraagt meer dan 5 min. 2) De concentratie van vele transmitters in de extracellulaire ruimte is bijzonder laag, hetgeen zorgt voor een grote analytische uitdaging. We hebben echter reeds een aantal gevoelige en robuste LC analysemethodes ontwikkeld voor de kwantitatieve bepaling van transmitters in de dialysaten. De enige methode die een alternatief biedt voor in vivo microdialyse, is in vivo voltammetrie. Deze laatste techniek is veel sneller en heeft een veel betere tijdsresolutie (ms tot min), maar is niet zo gevoelig en selectief als de microdialyse. Beide methodes leveren dus complementaire informatie. Daarom zouden we graag een inplanteerbare glutamaatbiosensor ontwikkelen. Dit zal gebeuren in samenwerking met een ingenieur met ervaring in dit domein en die in ons laboratorium een postdoctoraal onderzoek doorvoert. Door de mogelijkheid van voltammetrie om zeer snelle responsen op te tekenen, hopen we om 'on-line' de fysiologische glutamaatvrijstelling te bepalen in het vrij bewegende proefdier. We denken in een verder stadium om op deze manier interessante informatie te kunnen verzamelen over de glutamaatvrijgave tijdens ictale en interictale periodes van een epileptische aanval. In parallel hiermee en eventueel ter validatie van de ontwikkelde biosensor, lijkt het ons interessant om te vergelijken met microdialyse en dus de gevoeligheid van onze huidige analysemethode voor glutamaat op te drijven. Hiervoor moet immers de staalnametijd verminderen, wat resulteert in kleinere volumina. Glutamaat in de dialysaten wordt nu in routine geanalyseerd na prekolomderivatisatie met microbore LC en fluorescentiedetectie. Het is nu mogelijk om de sensitiviteit van deze methode te verbeteren, aangezien er nu meer performante fluorescentiedetectoren op de markt zijn, dewelke voorzien zijn van een micro 'flow cell'. Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis YVETTE MICHOTTE Ilse Julia SMOLDERS Studie van de decarboxylatie van L-Dopa in de hersenen van de rat met behulp van in vivo microdialyse. Abstract: Het hemi-parkinson rat model wordt gebruikt voor de studie van de farmacologie van L-Dopa in vivo. Door stereotactische unilaterale injectie van het neurotoxine 6-hydroxydopamine ter hoogte van de 'medial forebrain bundle' wordt op selectieve wijze de dopaminerge nigrostriatale as vernietigd, wat neurochemisch leidt tot een situatie dat te vergelijken is met wat gebeurt bij de ziekte van Parkinson. Met behulp van de in vivo microdialyse kunnen verscheidene neurotransmitters gecollecteerd worden uit bv het striatum of de substantia nigra en gemeten worden met gevoelige analysetechnieken. In het verleden, werd vooral de decarboxylatie van L-Dopa naar dopamine in intacte en gedenerveerde dieren bestudeerd. Tegenwoordig is het duidelijk dat andere neurotransmittersystemen ook beïnvloed zijn door de dopaminerge denervatie. Deze zijn potentiële aangrijpingspunten voor nieuwe therapiën. In dit project zullen we verder de rol bestuderen van DA en deze andere neurotransmitters bij deze aandoening. We zullen onderzoeken wat het effect is van een dopaminerge lesie op de GABA- en glutamaatvrijgave in de substantia nigra en de vrijgave van acetylcholine in het striatum. Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis SOPHIE SARRE Dierfarmacologisch onderzoek naar nieuwe strategieën ter behandeling van focale limbische epilepsie. Abstract: Dit project beoogt fundamenteel onderzoek naar een aantal ongekende aangrijpingspunten en nieuwe strategieën ter behandeling van focale limbische epilepsie. Er wordt hierbij gebruik gemaakt van een dierexperimenteel model van de neurologische aandoening, hetwelke in het onthaallaboratorium werd ontwikkeld en gekarakteriseerd. Met behulp van intracerebrale microdialyse in de vrij bewegende rat en microbore vloeistofchromatografische analyse, worden in het extracellulair milieu van de hippocampus, een hersenkern geïmpliceerd in epileptogenese, de concentraties aan de neurotransmitters glutamaat, GABA en dopamine bepaald. Op deze manier verkregen we een idee van de neurobiochemische veranderingen tijdens een epileptische aanval. We kunnen nu doelgericht farmacologisch manipuleren en het biochemisch werkingsmechanisme van toegediende farmaca bestuderen. Doelstellingen:

8 In dit project zullen we voornamelijk subtype-selectieve liganden voor zowel ionotrope en metabotrope glutamaatreceptoren als voor adenosinereceptoren uittesten in ons ratmodel voor focale epilepsie. Bovendien zullen we het actiemechanisme en de doeltreffendheid bestuderen van een aantal recent ontwikkelde valproïnezuurderivaten. We interesseren ons eveneens voor de neurotoxische neveneffecten die klinisch kunnen optreden bij het toedienen van chinolone-antibiotica. Resultaten: 1. De studie van subtype-selectieve glutamaatreceptorliganden. Glutamaat is de belangrijkste centrale excitatoire neurotransmitterstof. Abnormaal verhoogd extracellulair glutamaat en/of overmatige activatie van glutamaatreceptoren kunnen echter aanleiding geven tot excitotoxische hersenschade, morfologische veranderingen en celdood. Eén van de belangrijkste hypothesen voor de therapie van epilepsie bestaat dan ook uit het zoeken naar strategieën om de excessieve glutamaat-gemedieerde processen te onderdrukken. Er bestaan immers nog geen anti-epileptica die interfereren met glutamaatreceptoren. Wij konden als eerste onderzoekers aantonen dat het GLUK5 kainaatreceptorsubtype een sleutelrol speelt in epilepsie. Onze experimenten met de GLUK5 kainaatreceptorantagonisten, LY en LY382884, toonden aan dat GLUK5 receptoren geïmpliceerd zijn in zowel de initiatie als het onderhouden van limbische convulsies bij de rat en epileptiforme activiteit in hippocampale slices. Het in vitro werk gebeurt in samenwerking met Prof. Collingridge, Bristol University (U.K.) en de LY moleculen verkrijgen we door samenwerking met Dr. Lodge, Lilly, Surrey (U.K.). GLUK5 receptoren blijken daarenboven weinig of niet betrokken in de basale spontane hippocampale activiteit, wat de receptor nog een interessanter target maakt. Het is immers belangrijk (om neveneffecten te minimaliseren) dat de basale normale synaptische neurotransmissie niet wordt verstoord, maar dat de farmaca hun effectieve werking uiten tijdens hoge freqentie 'epileptische' transmissie. De onderliggende moleculaire werkingsmechanismen van de antagonisten zijn waarschijnlijk een combinatie van pre- en postsynaptische effecten, zoals een vermindering van de GLUK5 gemedieerde excitatoire postsynaptische potentialen en een opheffing van de GLUK5 gemedieerde inhibitie van de GABA vrijgave. De gebruikte anticonvulsieve dosissen induceerden bij de ratten geen gedragsmatige noch motorische stoornissen en bijgevolg kunnen analoge GLUK5 kainaatreceptorantagonisten misschien verder ontwikkeld worden tot potentiële geneesmiddelen (manuscript ingediend ter publicatie). 2. Doeltreffendheid van de valproïnezuurderivaten, valnoctamide en valpromide. Dit onderzoeksproject loop in samenwerking met de onderzoeksgroep van Prof. Meir Bialer (Universiteit van Jerusalem, Israël). Zij hebben een aantal valproïnezuurderivaten ontwikkeld die effectiever zouden zijn dan de moedercomponent, gebaseerd op SPPR (structuur-farmacokinetischefarmacodynamische relatie) studies (Bialer et al., 1994). De stabiele amidederivaten valnoctamide en valpromide bezitten een betere distributie in het hersenweefsel dan het valproïnezuur zelf, waardoor ze actiever zouden moeten zijn dan het nu klinisch gebruikte anti-epilepticum. De twee belangrijkste nevenverschijnselen van valproïnezuur zijn bovendien teratogeniciteit en hepatotoxiciteit. De amidederivaten zijn minder toxisch omdat de vrije carboxylgroep van het valproïnezuur verantwoordelijk zou zijn voor het teratogeen effect. In Israël focuseert de onderzoeksgroep zich vooral op de farmacokinetische aspecten van de derivaten. Wij hebben deze moleculen getest op hun anti-epileptische doeltreffendheid in het pilocarpinemodel in de vrij bewegende rat. We hebben tevens de extracellulaire neurotransmittervrijgave gemonitord na toediening van de derivaten en de moedercomponent, aangezien hun werkingsmechanismen helemaal nog niet met zekerheid zijn gekend. In vivo wetenschappelijke studies over veranderingen in de extracellulaire neurotransmitterconcentraties na toediening van deze geneesmiddelen ontbraken praktisch volledig in de literatuur (manuscript gepubliceerd Pharm. Res. 17 (2000) ). 3. Onderzoek naar neurotransmitters geïmpliceerd in de neurotoxische neveneffecten veroorzaakt door toedienen van chinolone-antibiotica. Fluorochinolonen zijn eerstekeusgeneesmiddelen ter behandeling van bacteriële urinaire infecties. Over het algemeen worden zij goed verdragen, doch zijn ze niet vrij van centrale nevenwerkingen. Regelmatig treden klachten op zoals slapeloosheid, nachtmerries of hallucinaties. In sommige bejaarde of voorbestemde patiënten, in patiënten die gelijktijdig NSAIDs of theofylline innemen, worden zelfs regelmatig epileptische convulsies gemeld als nevenverschijnselen. Deze nevenwerkingen worden toegeschreven aan de inhibitie van de binding van het endogeen GABA aan zijn GABAA receptoren (Halliwell et al., 1993). Dit GABA antagonistisch effect wordt sterk gepotentialiseerd door de actieve metaboliet van het NSAID fenbufen, het bifenylazijnzuur (BPAA). Het blijft natuurlijk de vraag of het proconvulsief potentieel van de chinolones uitsluitend kan verklaard worden door dit GABAA receptor antagonisme. De onderzoeksgroep rond Prof. W. Couet (Université de Poitiers, Frankrijk), die zich vooral richten op het PK/PD aspect van de convulsieve bijwerkingen van de chinolonen (Delon et al., 1997), heeft ons om samenwerking gevraagd om de chinolone-geïnduceerde convulsies neurobiochemisch en neurofarmacologisch te karakteriseren. We hebben extracellulaire hippocampale GABAen glutamaatconcentraties opgevolgd met in vivo microdialyse, voor en na toediening van norfloxacine, al dan niet in combinatie met BPAA. Perorale toediening van BPAA (100 mg/kg) induceerde geen gedragsveranderingen in de ratten noch wijzigingen in de extracellulaire GABA- en glutamaatconcentraties. I.v. perfusie van 300 mg/kg norfloxacine was ook zonder effecten op het gedrag en de neurotransmitterwaarden in ongeveer de helft van de proefdieren, terwijl dezelfde dosis in de andere helft van de ratten duidelijke epileptische convulsies induceerde. Deze norfloxacine-geïnduceerde convulsies werden gekarakteriseerd door verhoogde hippocampale glutamaatconcentraties; de simultaan gecollecteerde GABA waarden bleven echter ongewijzigd. De combinatie van BPAA (100 mg/kg) en norfloxacine (50 mg/kg) was lethaal in ongeveer de helft van de ratten, terwijl de overige proefdieren van dezelfde groep geen epilepsie-gerelateerd gedrag vertoonden. In deze laatste subgroep bemerkten we opnieuw geen wijzigingen in de extracellulaire GABA concentraties, maar het hippocampaal glutamaat bleef significant verhoogd gedurende ongeveer een 3-tal uur. We kunnen met deze in vivo experimenten dus besluiten dat de convulsieve effecten van norfloxacine vergezeld zijn van verhoogde glutamaatwaarden, maar geen wijzigingen teweeg brengen in het hippocampaal GABA. Dit is toch een duidelijk verschilpunt met onze goed gekarakteriseerde pilocarpine-geïnduceerde convulsies (Smolders et al., 1997). We denken dat norfloxacine en het intermoleculair complex van norfloxacine met BPAA de postsynaptische GABAA receptoren inhibeert, wat bijgevolg leidt tot de disinhibitie van de hippocampale glutamaterge neuronen. Het manuscript van deze bevindingen is gepubliceerd in Antimicrobial Agents and Chemotherapy 46(2) (2002) Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis Ilse Julia SMOLDERS Antagonist- angiotensin II receptor interacties in getransfecteerde cellen. Abstract: Angiotensin II AT1-receptor antagonisten zijn van medisch belang voor hun hypotensieve eigenschappen. AT1 receptoren van de mens, tot expressie gebracht in CHO cellen, laten radioligand binding en functionele experimenten onder strikt dezelfde condities toe. We hebben aangetoonddat 1) deze receptoren twee antagonistgebonden toestanden kan aannemen en dat 2) verhouding van receptoren dat zich in beide toestanden bevindt afhankelijk is van de natuur van de antagonist. Deze fenomenen zijn nieuw voor antagonisten in het algemeen, en we wensen na te gaan of ze verband houden met receptorconformatiewijzigingen of met hun internalisatie. Hiervoor zullen we de subcellulaire localozatie van antagonistgeasocieerde receptoren nagegaan. Anderzijds zal beroep gedaan worden thermodynamische analyse en mutagenese van de AT1 receptor om het otreden van antagonist-gemedieerde receptor conformatiewijzigingen te onderzoeken. Toegepaste Biologische Wetenschappen GEORGES VAUQUELIN Microdialysestudie naar mogelijke effecten van UCB L059 and UCB L060 op de extracellulaire neurotransmitterconcentraties in de hersenen van de vrij bewegende rat.

9 Abstract: Levetiracetam (UCB LO59 of (S)-a-ethyl-2-oxo-1-pyrrolidine acetamide) is een nieuw anti-epilepticum met een breed werkingsspectrum tegen zowel experimenteel-geïnduceerde als klinisch optredende convulsies. Het exacte werkingsmechanisme is echter niet gekend. Het geneesmiddel zou kunnen werken via een specifieke bindingsplaats in het CZS, waarvoor zijn enantiomeer UCB LO60, (R)-a-ethyl-2-oxo-1- pyrrolidine acetamide, ongeveer 1000 keer minder affiniteit vertoont. UCB LO59 zou weinig of niet interfereren met de metabolisatie van glutamaat en GABA. Wij onderzochten de effecten van een i.p. toediening (54 mg/kg) van levetiracetam op de extracellulaire neurotransmitterconcentraties in de hippocampus van de rat, gecollecteerd via microdialyse. Systemische toediening van 54 mg/kg levetiracetam induceerde geen wijzigingen in de extracellulaire basale dopamine, noradrenaline, glutamaat en GABA concentraties in de hippocampus. Dit bevestigt in vitro studies, waarin de normale basale synaptische neurotransmissie ook niet werd beïnvloed, en is eigenlijk wel een voordeel voor een klinisch gebruikt anti-epilepticum, omdat dat bijdraagt tot minder nevenwerkingen. Misschien kan het testen van levetiracetam in goed gekarakteriseerde diermodellen voor epilepsie of de intrahippocampale toediening ervan ons in de toekomst meer vertellen over mogelijke in vivo werkingsmechanismen. In een tweede deel van deze studie, onderzochten we ook mogelijke effecten van 2 verschillende dosissen (54 mg/kg and 170 mg/kg i.p.) van het enantiomeer UCB LO60 op de extracellulaire transmitterconcentraties in zowel hippocampus als prefrontale cortex. Ook de systemische administratie van deze beide dosissen van UCB LO60 had geen invloed op de extracellulaire concentraties aan dopamine, noradrenaline en GABA in hippocampus en aan dopamine en serotonine in de prefrontale cortex. Door dit gebrek aan effecten, kon ook niet worden ontrafeld of UCB LO60 enige interactie zou vertonen met de bestudeerde neurotransmittersystemen of in welke hersenkern het anti-epilepticum precies werkzaam zou kunnen zijn. Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis Inwendige Geneeskundige Specialiteiten GUY EBINGER YVETTE MICHOTTE Ilse Julia SMOLDERS Moleculair genetisch onderzoek van erfelijke ulcero-mutilerende perifere zenuwziekten. Abstract: Dit project heeft als doel genen en de gendefecten op te sporen die aan de basis liggen van erfelijke ulcero-mutilerende perifere neuropathieën. Twee ziekteloci werden beschreven voor ulcero-mutilerende perifere zenuwaandoeningen, HSN type I op chromosoom 9q22.1- q22.3 en CMT2B (HMSN type IIB) op chromosoom 3q13-22, maar de betrokken genen zijn nog niet gekend. Wij beschikken over vijf grote families met ulcero-mutilerende neuropathiën. In drie van deze families is koppeling aangetoond met de CMT2B locus. In de overige twee families werd geen koppeling gevonden met de bestaande loci en zal getracht worden om via een genomische zoektocht de betrokken gendefecten te lokaliseren. Uit het CMT2B kandidaatgebied op chromosoom 3q13-q22, zullen positionele en functionele kandidaatgenen en EST`s worden geselecteerd. Vervolgens zullen deze kandidaatgenen worden onderzocht op de aanwezigheid van pathogene mutaties. Indien er pathogene mutaties worden aangetroffen in een van deze kandidaatgenen zal de segregatie van deze mutatie worden nagegaan in de families en geisoleerde patiënten met ulcero-mutilerende neuropathiën. Genotype- fenotype correlaties zullen worden gemaakt op basis van klinische, neurofysiologische en neuropathologische gegevens. Tenslotte plannen we een functionele analyse van de betrokken genen door middel van biologische systemen met aandacht voor terapeutische mogelijkheden. Moleculaire genetica VIB DMG - Perifere Neuropathieën Kristien Verhoeven Vincent Timmerman Peter De Jonghe Een fysiologische, op modellen gebaseerde, analyse van de werking van het cerebellum. Abstract: Ondanks de eenvoudige en zeer regelmatige anatomische structuur van het cerebellum, blijven de functie en werking ervan nog steeds onduidelijk. Mijn onderzoeksgroep zal in nauwe samenwerking met buitenlandse experimentele groepen de werking van het cerebellum volledig herevalueren om aldus te pogen nieuwe theorieùn te ontwikkelen. Hierbij worden vier onderzoekslijnen gevolgd: (1) gedetailleerde modellen van calciumdynamiek en synaptische integratie in de Purkinje cel (2) een realistisch neuraal netwerk model van het cerebellum (3) experimentele fysiologie: multi single-unit onderzoek van het cerebellum in vivo (4) ontwikkeling en verspreiding van simulatie software en technieken. Theoretische neurobiologie Theoretische neurobiologie en neuroengineering Erik De Schutter Een computersimulatie studie van werking en functie van het cerebellum. Abstract: Ondanks de eenvoudige en zeer regelmatige anatomische structuur van het cerebellum blijven de functie en werking ervan nog steeds onduidelijk. Dit project beoogt om door een combinatie van computersimulaties en experimenten in mens en proefdier de werking van het cerebellum beter te begrijpen. De computer simulaties betreffen de studie van de calcium dynamiek in Purkinje-cellen en van het vuurgedrag van netwerkmodellen van de cerebellaire schors. Theoretische neurobiologie Theoretische neurobiologie en neuroengineering Erik De Schutter Moleculair genetisch en functioneel onderzoek van genen betrokken bij erfelijke perifere zenuwziekten. Abstract: Met dit FWO project beogen we naast het identificeren van genen en mutaties in erfelijke perifere zenuwziekten, ook de biologie van het perifeer zenuwstelsel te ontrafelen. Het identificeren van ziekteverwekkende mutaties in nieuwe genen is essentieel voor de ontwikkeling van DNA diagnostiek ter vervanging van ingrijpende diagnostische methoden. DNA diagnostiek is verder van belang voor erfelijkheidsadvies, prenatale and pre-implantatie diagnostiek. Genotype-fenotype correlaties in patiënten laten toe het biologisch effect van mutaties op het menselijk organisme te bestuderen. Diermodellen kunnen gebruikt worden voor het ontwikkelen van therapeutische benaderingen zoals farmacologische toepassingen (gebruik van zenuw-groeifactoren) en gentherapie in erfelijke en verworven perifere neuropathieën.

10 Moleculaire genetica VIB DMG - Perifere Neuropathieën Eva E.P. Nelis Vincent Timmerman Peter De Jonghe Het genereren van een induceerbare 'knock-out' voor de 5-HT7-receptor Abstract: Er zijn sterke aanwijzingen dat de 5-HT7-receptor betrokken is bij slaapstoornissen, schizofrenie, angst en depressie. Veel van deze studies zijn echter uigevoerd met niet-selectieve liganden. Een alternatieve aanpak om de functie van deze receptor te achterhalen bestaat erin de aanwezigheid van dit eiwit op een gecontroleerde manier uit te schakelen. Wij willen dit bereiken door een transgene muis, waarbij een deel van het 5-HT7-gen geflankeerd wordt door loxp-sequenties, te kruisen met een muis waarbij een hersenspecifieke en doxycycline-induceerbare expressie van Cre-recombinase mogelijk is. Vakgroep Biomedische Moleculaire Biologie Guy Haegeman Inhoud en drager : een filosofisch onderzoek van een fundamenteel thema in de cognitiewetenschap. Abstract: Een belangrijk punt binnen de cognitieve wetenschappen en de filosofische discussie hierin is de relatie tussen 'vehicles' en 'contents' - de relatie tussen de inhoud van perceptuele en cognitieve processen en de 'dragers' van deze inhouden die intern zijn aan de individuele ontvangers. De filosofische discussie betreft de vraag of men apriorimoet stipuleren dat er een 'isomorphism' is tussen de drager en inhoud. Op het empirisch niveau ziet men tal van modellen die worden voorgesteld, waarbij de isomorfisme niet wordt nageleefd. Artificiele Intelligentie Centrum voor Logica en Wetenschapsfilosofie LUC STEELS JEAN VAN BENDEGEM Inspanning, uithouding, neurotransmissie en de beïnvloeding van de neuroendocrine-as. Abstract: De blootstelling aan een langdurige stress blijkt een belangrijke verstoring van zowel de centrale als de perifere en de neuroendocriene regelingsmechanismen door verschillende hersenneurotransmitters tot op heden slechts sporadisch werd onderzocht, en onze voorgaande studies op een verstoring van deze regelingsmechanismen duidden, is het noodzakelijk om de kenmerken veranderingen die worden veroorzaakt door een lange en intensieve verstoring van de homeostase te onderzoeken. Deze studie verloopt over twee jaren. In het eerste deel wordt door middel van een randomised, placebo-controlled dubble blind crossover studie', de invloed van een selcetieve noradrenaline re-uptake inhibitor en/of een gecombineerde serotonine-noradrenaline re-uptake inhibitor op de prestaie tijdens een 90-minuten tijdrit onderzocht. In aanvulling van de metabole, neuroendocrine en prestatieparameters, zullen we ook een aantal eenvoudige aandachtstest uitvoeren om de specifieke noradrenerge funcite te onderzoeken. Het tweede deel is een overtrainingsstudie waarbij atleten gedurende een welbepaalde periode een zeer intensief traiingsprogramma zullen volgen en waarbij er voornamelijk naar verstoringen van de HPA-as wordt gezocht. Ook tijdens dit onderdeel worden metabole en hormoonbepalingen uitgevoerd, alsmede urinaire catecholamines geanalyseerd. Verder is het belangrijk om via een gestandaardiseerd trainingslogboek verschillende zowel obectieve als subjectieve parameters te registreren. Vermits een langdurige zware inspanningsperiode bovendien een verstoring van de groeihormoon-as voor gevolg heeft zal ook hieraan de nodige aandacht worden besteed. beide studies lopen in nauwe samenwerking met het departement van bewegingswetenschappen van de Universiteit van Maastricht. Menselijke Fysiologie ROMAIN MEEUSEN Onderzoek van de dynamiek van de cerebellaire schors met multi single unit registraties in verdoofde ratten. Abstract: De dynamiek van de cerebellaire circuits wordt bestudeerd door simultane registratie van de activiteit van meerdere geïdentificeerde cellen in de verdoofde rat. Speciale aandacht gaat naar de Golgi-cellen waarbij hun onderlinge correlatie zal onderzocht worden afhankelijk van hun relatieve positie tijdens spontane en tactiel geëvokeerde activiteit, hun antwoord op elektrische stimulatie van afferente banen en hun relatie tot andere elementen van de cerebellaire schors, in bijzonder de Purkinje cellen en mosvezels Theoretische neurobiologie Theoretische neurobiologie en neuroengineering Erik De Schutter Sonia-Antonia Volny-Luraghi Analyse van het eiwit en het tau fosforylatie metabolisme met betrekking tot de differentiaal diagnose van de ziekte van Creutzfeldt-Jakob in een vroege klinische fase. Abstract: De ziekte van Creutzfeldt-Jakob (CJD) is een snel progressieve vorm van dementie veroorzaakt door een abnormale vorm van het prion eiwit. We hebben recent aangetoond dat het microtubule geassocieerd proteïne tau gefosforyleerd is in CJD. Het project omvat een onderzoek naar de mechanismen van de fosforylatie van tau in CJZ, de detectie van de vorming van vrije radicalen, het onderzoek van phospho-tau in scrapie en in een diermodel van GSS en onderzoek van isovormen van Neuropathologie Translationele Neurowetenschappen (TNW) Bart Van Everbroeck Patrick Cras

11 Cortical, cerebellar and spinal neuronal networks - Towards an interface of computational and experimental analysis (MICROCIRCUITS). Abstract: Het zenuwstelsel is modulair, met vele verschillende netwerken betrokken in sensorische verwerking, geheugenfunctie en motor coördinatie. In slechts enkele gevallen is het mogelijk geweest om dergelijke netwerken belangrijk voor een specifiek gedrag of functie in vertebraten te begrijpen. Vijf verschillende microcircuits werden geselecteerd voor een complete analyse. In elk geval zal een gedetailleerde neurofysiologische, morfologische en farmacologische analyse gecombineerd worden met biofysisch realistische modellen. De betrokken microcircuits zijn: de neocorticale kolom; hippocampale circuits nodig voor gamma oscillaties; het cerebellair microcircuit rond de Golgi cel; hersenstam ' ruggenmerg netwerken verantwoordelijk voor locomotie in de lamprei; motorneuron ' interneuron interactie in schildpad ruggenmerg. Theoretische neurobiologie Theoretische neurobiologie en neuroengineering Erik De Schutter Computation and plasticity in the cerebellar system : experiments, modeling and database (CEREBELLUM). Abstract: Het doel is om de werking van het cerebellum te begrijpen. Er wordt gebruik gemaakt van een nauwe interactie tussen computer simulatie en experiment. Het werk is opgedeeld in 5 vragen. Cerebellaire input: wat is de relatie tussen saggitaal georiënteerde microzones en de vlekkerige kaart van mosvezel projecties? Functionele organisatie van klimvezel projecties: volgen ze strikt de sagittale microzones en kan inhibitie vanuit de diepe kernen de olivaire neuronen los koppelen? Wat is de fysiologische betekenis van synaptische plasticiteit van de mosvezel naar korrelcel synaps? Wat is de functie van de glomerulus in de korrelcellaag? Hoe beïnvloedt plasticiteit van de parallelvezelsynaps het vuurgedrag van Purkinje cellen en wat is het belang ervan voor het leren van motorische taken? Theoretische neurobiologie Theoretische neurobiologie en neuroengineering Erik De Schutter Moleculaire genetische analyse van genen betrokken in een potentieel nieuw mechanisme voor de ontwikkeling Alzheimer dementie. Abstract: Centraal in het onderzoek van de ziekte van Alzheimer (AD) staat de hypothese van de amyloide cascade, die stelt dat alle oorzaken van AD leiden tot een verhoogde vorming van ß-amyloide en de depositie ervan in de hersenen de oorzakelijke factoren zijn in de pathogenese van AD. Anderzijds tonen verschillende onderzoekslijnen aan dat een verstoorde signaaltransductie van het amyloide precursorproteïne (APP) betrokken kan zijn bij de ontwikkeling van AD. Met betrekking tot de moleculaire genetica van AD voorspelt deze hypothese dat variaties in genen die coderen voor proteïnen die betrokken zijn in de signaaltransductie via APP, zoals genen van APP-bindende proteïnen, aanleiding kunnen geven tot ADpathologie. Het is de bedoeling om dat in dit project evalueren. Moleculaire genetica Marc Cruts Isolatie van uit de miltzenuw vrijgestelde chromogranine A en B -afgeleide neuropeptiden bij het varken en hun biochemische en functionele karakterisatie. Abstract: Isolatie van uit de miltzenuw vrijgestelde chromogranine A en B -afgeleide neuropeptiden bij het varken en hun biochemische en functionele karakterisatie. Nefrologie Neurofarmacologie Etienne Nouwen Identificatie van nieuwe kandidaatgenen voor erfelijke perifere neuropathiëen via differentiële genexpressie in mototrische en sensorische neuronen. Abstract: Identificatie van nieuwe kandidaatgenen voor erfelijke perifere neuropathiëen via differentiële genexpressie in mototrische en sensorische neuronen. Moleculaire genetica VIB DMG - Perifere Neuropathieën Kristien Verhoeven Phosphorylering van het microtubule geassocieerd proteïne tau in de ziekte van Creutzfeldt-Jacob. Abstract: De ziekte van Creutzfeldt-Jakob (CJD) is een aandoening die behoort tot de prion ziekten. In de pathogenese van deze ziekte bestaan er zekere overeenkomsten met de ziekte van Alzheimer (AD). Gefosforyleerd proteine tau wordt gevonden in het cerebrospinaal vocht van AD en CJD patiënten. Het huidig projekt onderzoekt de fosforylering van tau in vitro en in een diermodel. Neuropathologie Translationele Neurowetenschappen (TNW) Patrick Cras Fosfomannomutase-genen bij mens en muis : karakterisatie van een nieuwe gen-familie en ontwikkeling van een model voor het Carbohydraat-Deficient Glycoproteïne syndroom type I (CDG1).

12 Abstract: Congenitale aandoeningen van de glycosylatie zijn een groep van erfelijke metabole aandoeningen gekenmerkt door defecten in de N- glycosylatie van cellulaire en serumeiwitten. Verschillende types van dergelijke aandoeningen zijn bekend, maar de fosfomanomutase-deficiëntie, CDG-Ia, blijft de meest frequente vorm. De humane aandoening CDG-Ia, die gepaard gaat met ernstige stoornissen van het centrale zenuwstelsel en verschillende andere orgaansystemen, bleek te wijten aan mutaties in het PMM2-gen. Het huidige project heeft tot doel de expressie en de karakteristieken van de PMM's te onderzoeken, alsook transgene muismodellen te construeren om de functie van de PMM's verder te onderzoeken. De inmiddels beschikbare PMM1-knockoutmuizen werden reeds onderworpen aan een batterij van gedragstests en bleken op geen van de onderzocht neurogedragsmatige functies significant te verschillen van controledieren. Constructie van een PMM2-knockout behoort tot een van de belangrijkste doelstellingen van het huidige project en deze zal eveneens op verschillende functies onderzocht worden. Bij de gedragsmatige studie van deze modellen wordt steeds gebruik gemaakt van tests voor verschillende aspecten van het gedrag van muizen (locomotorische activiteit, exploratie, motorische coördinatie, emotionele responsen, verschillende vormen van leren en conditionering, etc.). Neurochemie en gedrag Neurochemie en gedrag Peter De Deyn Klinisch en moleculair genetisch onderzoek van erfelijke perifere zenuwziekten. Abstract: De erfelijke perifere zenuwzieken hebben een prevalentie van 1/2500 en komen wereldwijd voor. Sommige patiënten vertonen nauwelijks symptomen terwijl anderen een ernstige handicap ontwikkelen door het optreden van spierzwakte, spieratrofie en skeletafwijkingen. De erfelijke perifere neuropathieën zijn genetisch een zeer heterogene groep die waarschijnlijk tussen de ziekte-entiteiten omvat. Het identificeren van de onderliggende mutaties opent perspectieven voor betere diagnostiek, correcte genetische raadgeving, prenatale en pre-implantatie diagnostiek. Dit onderzoeksproject beoogt nieuwe genen en gendefecten op te sporen. De identificatie van de betrokken genen en de functionele studie van de gemuteerde genproducten zal bijdragen tot een beter inzicht in de neurobiologie van het perifeer zenuwstelsel. De identificatie van aangrijpingspunten voor therapie heeft implicaties die verder reiken dan de studie van de erfelijke perifere neuropathieën. Hun toepassingsgebied bestrijkt potentieel ook de verworven perifere neuropathieën die een belangrijke complicatie vormen bij o.a. suikerziekte en chemotherapie. Moleculaire genetica VIB DMG - Neurogenetica Vincent Timmerman Peter De Jonghe Experimentele analyse van het cerebellaire schors microcircuit. Abstract: Dit onderzoek kadert in onze ambitie om de werking van het cerebellum te begrijpen. Er wordt gebruik gemaakt van een nauwe interactie tussen computer simulatie en experiment. In dit project zullen wij enerzijds de fysiologie en morfologie van grote interneuronen in de korrelcellaag onderzoeken in vitro en anderzijds de interactie tussen Golgicel en Purkinjecel activiteit meten in vivo. Theoretische neurobiologie Theoretische neurobiologie en neuroengineering Erik De Schutter Dotatiekrediet VIB8: Departement Moleculaire Genetica. Abstract: Het Departement voor Moleculaire Genetica beschikt over expertise in de analyse van complexe neurologische en neuropsychiatrische ziekten. Al deze ziekten zijn multifactorieel wat betekent dat hun expressie afhankelijk is van de interactie tussen genetische en omgevingsfactoren. In sommige van deze ziekten is het overervingspatroon mendeliaans (bvb. CMT) met gendefecten in één gen. In andere ziekten kan slechts een kleine fractie van patiënten verklaard worden door genetische factoren. In deze groep werden verschillende families geïdentificeerd met een mendeliaanse overerving (= monogenische component). In de meerderheid van de patiënten wordt de expressie van de ziekte gemoduleerd door complexe gen-gen en gen-omgeving interacties. Onze belangrijkste doelstellingen zijn de identificatie van nieuwe moleculaire mechanismen voor het ontstaan van deze ziekten en voor een efficiëntere behandeling van deze ziekten. Wij gebruiken verschillende genetische methoden om genen (causale genen) en risicofactoren (susceptibiliteitspolymorfismen) te identificeren gebaseerd op moleculair genetische en genetisch epidemiologische studies. De bijdrage van een ziektegen wordt geschat in populatie en hospitaal gebaseerde groepen van patiënten in relatie tot andere genen en omgevingsfactoren. De biologische relevantie van mutaties en polymorfismen wordt onderzocht in cellulaire systemen (bvb. stabiele cdna transfectanten) en in muismodellen. Deze modellen laten ons toe om het effect van deze mutaties en polymorfismen op de normale functie van het genproduct te begrijpen. Bovendien kunnen de geobserveerde biologische fenomenen direct vergeleken worden met deze in patiënten. Tenslotte, kunnen deze modellen gebruikt worden om behandelingswijzen uit te testen. Moleculaire genetica Dynamische sensoriële verwerking, leren en visuele cognitie. Abstract: Dit project onderzoekt de bijdrage van het cerebellum aan cognitieve taken en leren. Daartoe zullen gecombineerde elektrofysiologische en simulatiestudies worden uitgevoerd. In zowel normale ratten en muizen als in transgene muizen zal de fysiologie van cerebellaire -neuronen bestudeerd worden alsook hun bijdrage aan een tactiele discriminatietaak. Met functionele beeldvorming zal de cerebellaire activatie tijdens visuele discriminatietaken bij de mens systematisch bestudeerd worden. Theoretische neurobiologie Theoretische neurobiologie en neuroengineering Erik De Schutter Bronlocalisatie, detectie en anticipatie van epileptische hersenactiviteit

13 Abstract: In het kader van de preheelkundige evaluatie van epilepsiepatiënten worden EEG en beeldvormingsonderzoeken verricht om de onderliggende oorzaak (functioneel en/of structureel) van de epileptische activiteit op te sporen. Dit onderzoeksproject is gericht op het verder ontwikkelen van technieken om de abnormale elektrische hersenactiviteit automatisch op te sporen (detectie), de onderliggende bron te localiseren (bronlocalisatie) en het voorkomen van epileptische aanvallen te anticiperen of te voorspellen (anticipatie). Al deze technieken hebben hoogstwaarschijnlijk relevante toepassingen voor de adequatere diagnose en therapie van epilepsie in de toekomst. Vakgroep Inwendige ziekten Paul Boon Farmacologische studie van angiotensine (1-7) bindingssites in doelwitcellen van het renine-angiotensine systeem Abstract: Angiotensine II, het voornaamste hormoon van het renine-angiotensine systeem, speelt een sleutelrol in de regulatie van hetcardiovasculair systeem door o.a. zijn hypertensieve werking. Angiotensine II wordt afgebroken door selectieve peptidases in verschillende fragmenten zoals angiotensine III, -IV en -(1-7). Verschillende gegevens doe vermoeden dat angiotensine-(1-7) een belangrijke rol speelt als vasodepressor ten zo de hemodynamische acties van Angiotensine II tegenwerkt. Het dfoel van dit project is om het mechanisme te achterhalen waarmee angiotensine-(1-7) zijn werking uitoefent. Onderzocht zal worden of dit peptide tot een eigen receptor bindt. Indien zo, zullen de farmacologische en signaaloverdrachtseigenschappen van deze receptorbepaald worden in specifieke doelwitcellen van het renine-angiotensine systeem. Nadien zullen we de specifieke binding van [125I]-angiotensine-(1-7) in deze intacte doelwitcellen meten en karakteriseren. Alternatief zullen we nagaan of angiotensine-(1-7) met reeds gekende angiotensine receptoren interageert (AT1, AT2 or AT4). Moleculaire en Biochemische Farmacologie GEORGES VAUQUELIN Moleculair genetisch en functioneel onderzoek van erfelijke perifere zenuwaandoeningen. Abstract: De erfelijke perifere neuropathieën zijn zowel klinisch als genetisch zeer heterogeen. Dit project heeft als doel de identificatie en karakterisatie van nieuwe genen en pathogene mutaties verantwoordeljk voor erfelijke perifere neuropathieën. Dit zal leiden tot een beter inzicht in de neurobiologische aspecten van het perifeer zenuwstelsel en biedt nieuwe mogelijkheden voor DNA diagnostiek en genotype/fenotype correlaties. Moleculaire genetica VIB DMG - Perifere Neuropathieën Eva E.P. Nelis Vincent Timmerman Neurochemische corelaten van gedragsstoornissen en psychologische tekens en symptomen bij detentie van het Alzheimer type en frontale kwab dementie. Abstract: Het doel van de actuele studie is het zoeken naar neurochemische correlaten van BPSD in een populatie van DAT en FLD patiënten. Aandacht zal gaan naar paranoïde wanen, psychotische kenmerken, aggressiviteit, affectieve stoornissen en angst. Schalen voor BPSD zullen worden gebruikt voor standardisatieredenen en omwille van de mogelijke quantificatie van observaties. Voornamelijk serotonerge en catecholaminerge neurotransmitter systemen zullen worden onderzocht omwille van hun veronderstelde rol bij de pathofysiologische processen onderliggend aan psychose, aggressief gedrag, depressie en angst. Aangezien aminozuurneurotransmitter evenmin systematisch zijn bestudeerd bij deze patiënten met betrekking tot BPSD, zullen we tevens zoeken naar correlaties in dit verband. Patiënten zullen worden vergeleken met leeftijdsgepaarde controles teneinde de specificiteit van de bevindingen te kunnen nagaan. Neurochemie en gedrag Neurochemie en gedrag Peter De Deyn Sebastiaan Engelborghs Identificatie van nieuwe genen verantwoordelijk voor preseniele dementie. Abstract: In dit project gaat de aandacht voornamelijk uit naar de identificatie van nieuwe genetische factoren verantwoordelijk voor neurodegeneratieve dementies. Met behulp van familie- en populatie gebaseerd patiëntenmateriaal worden zowel nieuwe causale dementie genen, als genetische variaties verantwoordelijk voor een predispositie voor dementie opgespoord. Het labo beschikt over 10 autosomaal dominante families met klinisch gediagnosticeerde Alzheimer dementie (AD), afkomstig uit een grote Nederlandse epidemiologische studie. Nadat in deze families mutaties in de gekende AD-genen worden geëxcludeerd, toonden we aan dat 2 families (F1083 en F1270) in staat zijn om onafhankelijk van elkaar tot significante genetische koppeling te leiden. Op een totaal van 66 stalen werd vervolgens een genomische zoektocht uitgevoerd met 400 microsatelliet merkers verspreid over het volledige genoom op een gemiddelde onderling afstand van 10 cm. Moleculaire genetica Rosa Rademakers Motorische versus sensorische neuronen : differentiële genexpressie als basis voor de identificatie van nieuwe kandidaatgenen voor erfelijke perifere neuropathieën. Abstract: Dit project heeft tot doel differentieel geëxpresseerde genen te identificeren in motorneuronen (ventrale hoorn cellen van het ruggemerg) en in sensorische neuronen (neuronen in de dorsale wortel ganglia, DRG) met behulp van een screeningstechniek, de suppressieve substractiehybridisatie (SSH). Functionele analyse geeft inzicht in biologische processen die aan de basis liggen van de verschillen tussen motorische en sensorische neuronen. Hierdoor kunnen moleculaire mechanismen die aanleiding geven tot verschillen in motorische of sensorische neuronale degeneratie opgehelderd worden. Differentieel geëxpresseerde genen vormen dan ook ideale kandidaatgenen voor erfelijke perifiere

14 neuropathieën aangezien zij selectief motorische of sensorische neuronen kunnen aantasten. Moleculaire genetica VIB DMG - Perifere Neuropathieën Nathalie Verpoorten Vincent Timmerman Peter De Jonghe Preheelkundige evaluatie van taal en geheugen bij patiënten met refractaire epilepsie aan de hand van functionele magnetische resonantie beeldvorming Abstract: Een alternatieve behandeling voor patiënten met refractaire epilepsie is chirurgische resectie van de epileptogene focus. In de huidige essentiële preheelkundige evaluatie wordt gebruik gemaakt van de invasieve intracarotid amytal test of Wada-test. Deze studie onderzoekt het gebruik van functionele magnetische resonantie beeldvorming (fmri) in de preheelkundige lateralisatie van taal en geheugen. Bedoeling is om te kijken of de invasieve WADA-test nog moet uitgevoerd worden. Het testen van hippocampale geheugenactivatie is het belangrijkste aspect van deze studie. Vakgroep Radiologie en Nucleaire Geneeskunde Paul Boon Eric Achten Identificatie en karakterisatie van genetische factoren die bijdragen tot neurodegeneratieve hersenziekten. Abstract: Identificatie en karakterisatie van genetische factoren die bijdragen tot neurodegeneratieve hersenziekten. Moleculaire genetica Marc Cruts Samir Kumar-Singh Studie van de relatie tussen amyloid en tau pathologie in AD muismodellen. Abstract: Recent beschreven wij een agressieve vorm van AD, veroorzaakt door een nieuwe APP mutatie (APP T714I) die direct betrokken is bij de g-secretase processing van APP. Deze mutatie heeft het meest drastische effect ooit beschreven op de Ab42/Ab40 ratio in vitro (~11x) en gaat gepaard met een overvloedige afzetting van voornamelijk niet-fibrillaire pre-amyloid plaques hoofdzakelijk bestaande uit Ab42 en een neuronale pathologie. Vermits Ab42 cruciaal is bij de ontwikkeling van AD pathologie en bestaande muismodellen meer Ab40 dan Ab42 afzetten, zijn we van plan om transgene APPT714I muizen te genereren die eventueel zowel amyloid als tau pathologie ontwikkelen om de relatie tussen de eventueel verschillende amyloid afzettingen en neuronale pathologie te bestuderen. We hebben APP695 T714I cdna constructen gegenereerd in pbluescript SKII onder de controle van een PDGF promotor en aangetoond dat deze constructen geëxpresseerd worden in transient getransfecteerde HEK293 cellen. Microinjecties in pre-nucleaire embryo's (1,5 dag) van superovulated Bl6XCBA en Bl6XD2 muizen werden uitgevoerd en founders gegenereerd. Op dit ogenblik worden transgene lijnen gegenereerd en geselecteerd o.b.v. PCR en Southern blotting en finaal o.b.v. Ab42/Ab40 ratio's gemeten in het plasma m.b.v. ELISA. Ab42/Ab40 ratio's in het plasma zal bestudeerd worden op de leeftijd van 3, 6 en 12 maanden. Het APP metabolisme zal bestudeerd worden via Western blot analyse van hersenlysaten en in neuronale celculturen van 14 dagen oude embryo's, zoals beschreven in onze vorige studies. Ook massaspectrometrie zal worden toegepast op selecte in vitro en in vivo experimenten m.b.v. eerder beschreven methodologie. Gedrag- en cognitiestudies zullen uitgevoerd worden op de leeftijd van 3, 6 en 12 maanden m.b.v. de Morris water-maze test, spatial reference memory task en de Y-maze test, zoals voorheen beschreven. Gebruik makend van methoden beschreven in onze vorige studies op APP692 muizen zullen heterozygote, homozygote en littermate controle APP T714I muizen worden opgeofferd op de leeftijd van 3, 6 en 12 maanden, en zullen hersenen en andere organen gefixeerd en geanalyseerd worden m.b.v. klassieke histochemie. Histologische bevestiging van Ab deposities in de hersenen zal bekomen worden via IHC. Hoge resolutie licht- en elektronenmicroscopische studies zullen toegepast worden om vroege symptomen van neurodegeneratie te bestuderen. Moleculaire genetica Jessie Theuns Studie van de rol van chromogranine A en B in de biogenese en het functioneren van secretorische vesikels en als prohormonen. Abstract: Studie van de rol van chromogranine A en B in de biogenese en het functioneren van secretorische vesikels en als prohormonen. Nefrologie Neurofarmacologie Etienne Nouwen Activiteitsafhankelijke synaptische en niet-synaptische plasticiteit in het cerebellum. Abstract: Activiteitsafhankelijke synaptische en niet-synaptische plasticiteit in het cerebellum. Theoretische neurobiologie Theoretische neurobiologie en neuroengineering Erik De Schutter

15 Fenotypische karakterisering van een nieuw muismodel voor de ziekte van Alzheimer gebruik makend van histopathologie en in vivo MR beeldvorming. Abstract: Recent identificeerden we een nieuwe mutatie in een gen voor de ziekte van Alzheimer (AD) dat aanleiding geeft tot amyloid ß (Aß) depositie in de hersenen in de vorm van niet-fibrillaire diffuse plaques, in plaats van de klassieke compacte plaques. De zeer ernstige presentatie van AD bij deze patiënten stemt goed overeen met recente in vitro data die suggereren dat vroege Aß conformaties de meest pathologische vorm van Aß zijn. We willen deze hypothese testen aan de hand van een correlatieve neuropathologische, biochemische, en neuro MRI studie van een nieuw muismodel waarin deze mutant tot overexpressie werd gebracht. Moleculaire genetica Anne Marie Van Der Linden Samir Kumar-Singh Identificatie en karakterisatie van genen voor erfelijke perifere neuropathieën. Abstract: De erfelijke perifere neuropathieën zijn zowel klinisch als genetisch zeer heterogeen. Dit project heeft als doel de identificatie en karakterisatie van nieuwe genen en pathogene mutaties verantwoordeljk voor erfelijke perifere neuropathieën. Dit zal leiden tot een beter inzicht in de neurobiologische aspecten van het perifeer zenuwstelsel en biedt nieuwe mogelijkheden voor DNA diagnostiek en genotype/fenotype correlaties. Moleculaire genetica VIB DMG - Neurogenetica Eva E.P. Nelis Effect van cytokinen op de calcium signaal communicatie tussen astrocyten en endotheelcellen van de bloed-hersen barrière Abstract: Het doorbreken van de bloed-hersen barrière is een belangrijke stap in de pathogenese van neuroinflammatoire ziekten zoals multipele sclerose en AIDS-dementie. Cytokinen zoals TNFx, IL-1B en IFNy evenals de endotheliale cytoplasmatische calcium ion concentratie zijn belangrijke factoren bij het openen van de barrière. In dit project zal de interactie tussen endotheliale cel-cel calcium siganlisatie en de cytokines onderzocht worden, met als objectief de relatie tussen beide in de controle over de bloed-hersenbarrière beter te kunnen begrijpen. Vakgroep Fysiologie en fysiopathologie Luc Leybaert Calcium signalisatie en cellulaire glucose opname in astrocyten en hersencapillair endotheelcellen Abstract: Het project beoogt de studie van calcium signaal communicatie tussen astrocyten en endotheelcellen in de hersenen, waarbij de mechanismen van IP3-getriggerde ATP vrijstelling en de invloed van calcium signalen op de cellulaire glucose opname in beide celsoorten zullen onderzocht worden. Vakgroep Fysiologie en fysiopathologie Luc Leybaert Capillaire LC-MS/MS van neurofarmaca en neuropeptiden in microdialysaten in "in vivo" neurofarmacoloische onderzoek. Abstract: Dit project beoogt de ontwikkeling van analytische methodes voor de kwantitatieve bepaling van een aantal neuropeptiden en farmaka in microdialysaten door middel van capillaire LC, gekoppeld aan triple quadrupool electrospray MS/MS. Omwille van de lage concentraties die verwacht worden in de microdialysaten (pm range), streven we naar maximale gevoeligheid van de ontwikkelde methodes. Hiervoor moeten we een aantal parameters optimaliseren, zowel op het vlak van de microdialyse staalname zelf, als op het vlak van de vloeistofchromatografie. We wensen de ontwikkelde methodes dan verder toe te passen in een aantal specifieke projecten binnen het onthaallaboratorium In het kader van PK/PD studies van anti-epileptica, levert de combinatie van microdialyse en nano-lc-ms/ms het voordeel dat in elk dialysaat (max. 40 µl) zowel de concentratie aan PD merker als de concentraties aan het farmakon en zijn metaboliet(en) simultaan worden bepaald. Het spreekt voor zich dat het gebruik van LC-MS/MS in dit tijdsrovende maar originele werk ook een enorme tijdswinst en informatiewinst zal opleveren. We zullen ook een LC-MS/MS methode ontwikkelen voor de bepaling van neuropeptiden (somatostatine, dynorfine, galanine,...) in hippocampale microdialysaten om de in vivo neuropeptidevrijgave te bestuderen tijdens en na experimenteel geïnduceerde convulsies. Nadien zullen we onderzoeken hoe deze neuropeptidevrijgave gemoduleerd wordt door een aantal selectieve peptiderge liganden, maar vooral ook door subtypeselectieve liganden van zowel de ionotrope als de metabotrope glutamaatreceptoren. Op dezelfde manier zal van peptidevrijgave (enkefaline, dynorfine, substantie P,...) in diermodellen van de ziekte van parkinson worden bestudeerd om hun rol in de motoriek beter in kaart te brengen. Tot slot zijn we ook geïnteresserd in de in vivo metabolisatie van Ang II en zijn fragmenten in verschillende hersenkernen (hippocampus, striatum en cortex). Door lokale en continue toediening van Ang II via de microdialyse probe zullen we in de dialysaten tijdens en na perfusie de verschillende fragmenten bepalen met LC-MS/MS. Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis YVETTE MICHOTTE SOPHIE SARRE Ilse Julia SMOLDERS Katrien LANCKMANS Cellular targets for Ang IV: a molecular and pharmaceutical study Abstract: Het renine-angiotensin e systeem (RAS) is welgekend voor zijn vermogen om de natriumbalans, volume lichaamsvocht en artiele bloeddruk ter regelen. Angiotensine II is het voornaamste RAS peptide, maar er is een groeiend aantal aanwijzingen dat ook andere peptiden van

16 dit systeem een fysiologische rol vervullen. In dit verband werd vooropgesteld dat Angiotensine IV (Ang IV) fysiologische effecten uitoefent door de metabolische afbraak van andere bioaktive peptiden (waaronder vasopressine en oxytocine) via het IRAP/ AT4 systeem te verhinderen. Het is nochtans niet uitgesloten dat dit systeem ook instaat voor de inductie van intracellulaire processen. Het doel van dit project is om deze werkhypothse kritisch te evalueren met de nadruk op: a) de potentiele signalisatie-mechanismen van het IRAP/AT4 system, b) de fysiologische relevantie van de wijziging van zijn enzymatische aktiviteit en zijn potentiele activatie door Ang IV, c) zijn mogelijke betrokkenheid in pathofysiologische processen en, tenslotte, zijn potentle bijdrage in de biologische effecten van andere angiotensine II fragmenten zoals Ang-(1-7) en Ang III. Experimentele Farmacologie Moleculaire en Biochemische Farmacologie Toegepaste Biologische Wetenschappen Farmacologie Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis ALAIN DUPONT GUY EBINGER Bart STRAGIER YVETTE MICHOTTE SOPHIE SARRE Carolina ABARCA Ilse Julia SMOLDERS PATRICK VANDERHEYDEN Heidi DEMAEGDT Renaud FOUYN Tam LE MINH JEAN-PAUL DE BACKER ISABELLE VAN LIEFDE GEORGES VAUQUELIN Dimitri DE BUNDEL Differentiatie van stamcellen tot functionele neuronale cellen : een in vitro en in vivo model voor de behandeling van traumatische hersen- en ruggemergletsels bij kinderen. Abstract: Differentiatie van stamcellen tot functionele neuronale cellen : een in vitro en in vivo model voor de behandeling van traumatische hersenen ruggemergletsels bij kinderen. Intensieve - en urgentiegeneeskunde Laboratorium Experimentele geneeskunde en Pediatrie (LEMP) Philippe Jorens Pierre-Paul Van Bogaert Luc Delbeke Dirk R Van Bockstaele Jan Verlooy Patrick Cras Philippe Buytaert Zwi Berneman Vigor F I Van Tendeloo Infra-orbitale zenuwbeschadiging als diermodel voor maligne en niet-maligne humane neuropathische aandoeningen. Abstract: In dit wetenschappelijk onderzoeksproject zal de natuurlijke vasoconstrictor Endotheline-1 gebruikt worden bij de ontwikkeling van een diermodel voor perifere neuropathische pijnsyndromen. In voorafgaand wetenschappelijk onderzoek werd reeds door ons aangetoond dat de applicatie van Endotheline-1 op perifere zenuwstrukturen aanleiding geeft tot het ontstaan van een pijnsyndroom (cfr. applicatie van ET-1 op nervus ischiadicus bij ratten). In dit model zal gebruikt gemaakt worden van de infra-orbitale zenuw van de rat vermits dit een strikt sensiebele perifere zenuw betreft. Na applicatie van ET-1 zal de ontwikkeling van zowel spontane als uitgelokte pijnklachten gedragsmatig onderzocht worden en opgevolgd worden gedurende een aantal weken. De spontane pijnklachten zullen onderzocht worden aan de hand van de registratie van het spontane face-grooming gedrag dat de ratten zullen vertonen. Daarentegen zullen de uitgelokte neuropathische pijnklachten onderzocht worden aan de hand van de reacties op mechanische én thermale stimulatie van de betrokken dermatomen (vibrissae). Hiermede zal een diermodel ontwikkeld zijn dat op een zo getrouw mogelijke manier het klinisch beeld van perifere neuropathische pijnsyndromen zal benaderen. Vermits voornamelijk in oncologische ziektebeelden een toename van de secretie van ET-1 wordt waargenomen, zal hogervermeld diermodel een goed inzicht geven in de onderliggende pathofysiologie van de aangetroffen neuropathische pijnklachten bij maligne aandoeningen. Anesthesiologie Translationele Neurowetenschappen (TNW) Hugo Adriaensen Guy Hans Neuroanatomie van het hersensubstraat voor semantische en visuospatiëleverwerking in normale omstandigheden en bij de ziekte van Alzheimer, frontotemporale degeneratie en focale ischemische letsels. Abstract: We willen de functionele neuroanatomie bepalen van intacte cognitieve functies en van verworven cognitieve dysfunctie. De cognitieve domeinen die we zullen bestuderen zijn de semantische verwerking (verwerking van de betekenis van woorden en objecten) en de visuele ruimtelijke aandacht.rechtstreeks in vivo zullen we het onderliggend substraat voor achteruitgang van cognitieve performantie meten op verschillende niveaus: Veranderingen in hersenactivatiepatronen (neuronale dysfunctie), in structuur (verlies van neuronen leidend tot atrofie), neurochemische veranderingenen aanwezigheid van pathogene bestanddelen (depositie van neurotoxisch materiaal). De patiëntengroep voor de studie van de semantische verwerking lijden aan predementiële tot vroegtijdige stadia van de ziekte van Alzheimer of aan frontotemporale degeneratie met primair progressieve afasie. De patiëntengroep voor de studie van de ruimtelijke aandacht zijn patiënten met focale hersenletsels. Controlegroepen bestaan uit leef

17 Onderzoeksgr_Exp_Neurologie Rik Vandenberghe Realisatie van de administratief-logistieke component van een internationale knooppuntfunctie in het onderzoeksdomein neuro-informatica. Abstract: Realisatie van de administratief-logistieke component van een internationale knooppuntfunctie in het onderzoeksdomein neuroinformatica. Theoretische neurobiologie en neuroengineering Erik De Schutter Moleculair genetische analyse van epilepsiesyndromen. Abstract: Epilepsie is een zeer frequente neurologische aandoening met een prevalentie van 0.5 % in westerse populaties. Epilepsie omvat dan ook een zeer heterogene groep van aandoeningen. Bij sommige van deze varianten spelen erfelijke factoren een belangrijke rol. Ondertussen zijn een twintig-tal genetische loci in kaart gebracht en werden er meerdere genen gecloneerd waarin mutaties aanleiding geven tot epilepsie. In dit project beogen we nieuwe loci te vinden voor diverse epilepsiesyndromen. Daarna worden de betrokken genen gecloneerd. Mutatie-analyses van de gekende genen worden uitgevoerd in patiënten met diverse epilepsie phenotypes om genotype-phenotype correlaties te maken. VIB DMG - Neurogenetica Peter De Jonghe Dominique Audenaert Identificatie van nieuwe genen voor dementie Abstract: Hoewel dementie, vierde doodsoorzaak in westerse landen, een typische ouderdomsziekte is, bestaan er ook vormen met een vroege aanvangsleeftijd. Deze hebben meestal een familiaal karakter, soms met autosomaal dominante overerving. Hoewel dementiegenen gekend zijn, is de genetische oorzaak in ongeveer 80% van dementiefamilies ongekend. In deze families zal gezocht worden naar nieuwe dementiegenen, hetgeen relevant is voor het begrijpen van de biologie van dementie in het algemeen. Jessie Theuns Veerle Bogaerts Moleculair-biologisch onderzoek van de ziekte van Charcot-Marie-Tooth type 2B. Abstract: De ziekte van Charcot-Marie-Tooth type 2B is een erfelijke aandoening van het perifere zenuwstelsel, gekenmerkt door verlies van gevoel in voeten en onderbenen, met slecht-genezende ulceraties en soms noodzaak tot amputaties als gevolg. Deze aandoening wordt veroorzaakt door missense mutaties in RAB7, een monomeer GTPase van de RAS-superfamilie dat vooral voorkomt op lysosomen en late endosomen. In dit project trachten we de functie van RAB7 in neuronen te achterhalen en de wijze waarop twee missense mutaties (Leu129Phe en Val162Met) in RAB7 verantwoordelijk zijn voor de klinische verschijnselen in CMT2B. Hiervoor voeren we in vitro onderzoek uit in neuronale cellen (ondermeer immunofluorescentie), maken we een muismodel voor CMT2B en zullen we tenslotte moleculaire partners van Rab7 opsporen met behulp van Yeast-two Hybrid. Parallel met de rest van het onderzoek wordt mutatieanalyse van RAB7, en ook van genen voor geassocieerde proteïnen, uitgevoerd in patiënten met een perifere neuropathie. VIB DMG - Perifere Neuropathieën Vincent Timmerman Katrien Coen Een nieuw muismodel voor alzheimer dementie : diffuse N-getrunceerde amyloïd ß42 pathologie. Abstract: Neurodegeneratieve hersenziekten zoals bijvoorbeeld Alzheimer dementie (AD) en de ziekte van Parkinson (PD), komen voornamelijk sporadisch voor terwijl familiale gevallen eerder zeldzaam zijn. De betrokken genetische factoren zijn bijvoorbeeld de APP- en presenilinegenen in AD en het a-synucleine en het parkin gen in PD. Mutaties in deze genen zullen zowel in vitro, met behulp van celcultuurexperimenten, als in vivo,met behulp van transgene muismodellen, geanalyseerd worden. Op deze manier wordt getracht een inzicht te bekomen in de pathogene mechanismen die aan de basis liggen van zowel de genetische als de sporadische vormen van deze aandoeningen. Samir Kumar-Singh Bianca Van Broeck Een modelstudie van cerebellaire plasticiteit. Abstract: De synaps van de parallelvezel op de Purkinjecel is zeer plastisch. Wanneer men gelijktijdig met of kort na een parallelvezel-stimulus de klimvezelsynaps activeert zal de sterkte van de geactiveerde parallelvezelsynapsen afnemen. Dit verschijnsel wordt lange termijn depressie (LTD) genoemd en is de biofysische basis van cerebellair leren. Er is slechts weinig geweten over het effect van LTD op het vuur-gedrag van de Purkinjecellen. Vermits Purkinjecellen de enige output vormen van de cerebellaire schors is het uitermate belangrijk om te weten hoe hun vuurgedrag door cerebellair leren wordt beïnvloed. Klassieke theoretische studies voorspellen een verminderd vuren van Purkinje-cellen na inductie van LTD. In een beperkt aantal experimentele studies in vivo en in vitro werd echter het tegenovergestelde resultaat gevonden. Een mogelijke verklaring voor deze discrepantie is dat de vermelde theoretische studies de Purkinjecel als een simpel digitale eenheid beschouwen die zijn inputs

18 optelt en aftrekt. Wanneer echter realistische fysiologische eigenschappen van de Purkinjecel in rekening worden gebracht kan LTD een veel complexer effect hebben. Hierbij werd het effect van LTD van de parallelvezelsynaps op de simpele piek output gesimuleerd in een complex model van de Purkinjecel. In dit model geeft LTD aanleiding tot toename van de output. Dit onderzoeksproject zal deze bevinding verder uitwerken. In tegenstelling tot de vorige studie waarbij het effect op één cel werd bestudeerd zal nu vooral het effect op populatie niveau onderzocht worden door middel van netwerksimulaties. Theoretische neurobiologie en neuroengineering Erik De Schutter Werner Van Geit Een onderzoek naar de bijdrage van de evolutionair cognitieve neurowetenschappen tot het wijsgerig-antropologisch debat over de noties zelf en zelfbewustzijn Abstract: Enerzijds wordt nagegaan indien een evolutionaire invalshoek enige verdienste heeft voor cognitief neurowetenschappelijk onderzoek. Anderzijds wordt een evolutionair metatheoretisch kader toegepast op de noties zelf en zelfbewustzijn. Adaptieve hypotheses over zelfbewustzijn worden geformuleerd, geanalyseerd en gekoppeld aan neurowetenschappelijk onderzoek. Een aantal hypotheses worden getest aan de hand van experimenteel (o.a. fmri) onderzoek naar introspectie, empathie, 'mind-reading' en simulatie. Vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap Walter Verraes Johan Braeckman Neurofarmacologie in experimentele diermodellen voor epilepsie Abstract: Epileptische aanvallen kunnen beëindigd worden met verschillende anti-epileptica. De processen echter, welke leiden tot die spontane aanvallen epileptogenese, kunnen nog niet farmacologisch behandeld worden. Het doel van de doctoraatsscriptie is het nagaan van de mogelijke anti-epileptogene eigenschappen van verschillende beloftevolle anti-epileptica in diermodellen voor epilepsie. Meer precies zullen het Rapid Kindling with Recurrent Hippocampal Seizures (RKRHS)-model, een status epilepticus-model, en een model voor absence-epilepsie (het Genetic Absence Epilepsy Rats from Strasbourg (GAERS)-model) gebruikt worden. Vakgroep Inwendige ziekten Paul Boon Klinische en gedragsmatige correlaten van biologische merkers van dementie en mild cognitive impairment. Abstract: Door de vergrijzing van onze maatschappij en de exponentieel stijgende prevalentie van de ziekte van Alzheimer (AD) na de leeftijd van 65 jaar is vroegtijdige detectie van AD één van de grootste uitdagingen voor de huidige gezondheidszorg. Aangezien AD symptomatisch kan behandeld worden en de ontwikkeling van farmaca die het ziekteproces beïnvloeden (secretase-inhibitoren, vaccinatie tegen ß-amyloid proteïne) lopende is, zal het belang van een vroege diagnose nog toenemen. Op basis van de etiopathogenese en fysiopathologie van verschillende neurologische aandoeningen die tot dementie leiden, worden biologische merkers van dementie geselecteerd: APOE genotype, tau, P-tau en BAP42. Een te lage sensitiviteit en specificiteit beperkt echter de diagnostische waarde van elk van deze merkers op zich. Verschillende publicaties toonden aan dat het combineren van merkers tot hogere sensitiviteiten en specificiteiten leidt, maar dit werd nog niet rigoureus onderzocht in een prospectieve studie met patiënten met mild cognitive impairment (MCI), AD én niet-alzheimer dementies. Van een combinatie van de reeds vernoemde merkers wordt in deze studie nagegaan of ze een voorspellende waarde hebben voor de conversie naar dementie bij patiënten met MCI. Dit zou -gezien de ontwikkeling van farmaca die het ziekteverloop van onder meer AD kunnen beïnvloedentherapeutische implicaties hebben. Er zal eveneens nagegaan worden of een combinatie van deze merkers correleert met klinische, gedragsmatige, neurochemische en neuropathologische kenmerken en evolutie van verschillende dementiële syndromen. Dit is van belang voor het herkennen van welomschreven subgroepen van patiënten met een verhoogde kans op het ontwikkelen van bepaalde fenotypische kenmerken, waardoor specifiekere behandelingen mogelijk worden. Neurochemie en gedrag Peter De Deyn Karen Maertens VIB-Afwijkende eiwitten in de pathogenese van neurodegeneratieve aandoeningen (APOPIS). Abstract: Neurodegeneratieve hersenziekten, waaronder de ziekte van Alzheimer, Parkinson en Huntington, en motorneuron- en prionziekte, vormen een zware budgettaire last voor sociale en gezondheidszorg in Europa. Tijdens het ziekteverloop gaan alle functies van het centrale zenuwstelsel progressief verloren en uiteindelijk sterven de patiënten in een staat van volledige afhankelijkheid. Een klein deel van de patiënten wordt verklaard door een eenvoudige genmutatie, maar over het algemeen is de onderliggende etiologie van de ziekten slecht gekend. Een gemeenschappelijk kenmerk van alle neurodegeneratieve ziekten is de depositie van abnormale proteïneaggregaten. Er is geen behandeling beschikbaar die de degeneratie van de neuronen kan stopzetten, voorkomen of omkeren. Het APOPIS project is ontworpen om de unieke informatie die voortvloeit uit de kennis van de humane genoomsequentie toe te passen om deze verwoestende ziekten beter te begrijpen en behandelingen te ontwikkelen. Door integratie van Europa's meest excellente wetenschapscentra voor klinisch onderzoek, humane genetica, celbiologie, genomica, proteomica en bioinformatica, heeft de VERUM-stichting een consortium verwezenlijkt om de betrokken genen te identificeren, hun biologische functies te onderzoeken, hun rol in de pathofysiologische processen te bepalen en nieuwe opportuniteiten te ontwikkelen voor vroege diagnose, behandeling en preventie. De benadering is gebaseerd op humane genetica en identificatie van risicogenen in modelorganismen die wildtype en mutante varianten van gekende ziektegenen expresseren. Het consortium voldoet aan de hoge eisen die dit project stelt: toponderzoek in functionele genomica van de menselijke gezondheid, samenbrengen van nationale onderzoeksprojecten en biotechnologische en farmaceutische bedrijven voor de ontwikkeling van diagnostische tools en nieuwe geneesmiddelen, en voorzien in opleiding en mobiliteit om de vaardigheden van jonge onderzoekers te verbeteren.

19 Marc Cruts Samir Kumar-Singh Identificatie van biomerkers voor bipolaire aandoening aan de hand van subtractieve suppressie hybridisatie en microarray technologie. Abstract: Dit project beoogt de identificatie van biomerkers voor BP aanwezig in bloed. Deze biomerkers maken een geïndividualiseerd farmacologisch profiel mogelijk wat vervolgens zal leiden tot een efficiëntere farmacologische behandeling van BP patiënten. Bloed biomerkers zullen worden geïsoleerd met behulp van de 'Suppression Subtractive Hybridisation' (SSH) techniek waarbij differentieël geëxpresseerde genen tussen patiënten en controle individuen kunnen opgespoord worden. De bekomen kollektie van differentieël geëxpresseerde genen wordt via microarray analyse onderworpen aan een aantal testen om differentiële expressie tussen patiënt en controle op te sporen, de verschillen tussen de subtypes van de aandoening en finaal de verschillende fasen van de aandoening. Hierbij wordt een antwoord gezocht op volgende vragen: - In welke mate verschilt de genexpressie in bloed tussen patiënt en controle? - In welke mate verschilt de genexpressie in bloed van patiënten met verschillende subtypen en tussen de verschillende affectieve fasen (depressie en manie) van de aandoening? - Welke verbanden kan men leggen in de genexpressie tussen de verschillende genen? - Zijn de biomerkers potentiële farmacologische doelmoleculen? VIB DMG - Toegepaste Moleculaire Genomica Jurgen Del-Favero Identificatie van nieuwe genen en ziekteprocessen in idiopathische epilepsies. Abstract: In dit project willen we de genetische studies in patiënten en families verderzetten. Dit project zal een bijdrage leveren aan het begrijpen van de genetische mechanismen die aan de basis liggen van één van de meest voorkomende en complexe neurologische aandoeningen (Hauser et al. 1993). De epilepsieën zijn een klinisch heterogene groep waar beide genetisch bepaalde en verworven epilepsiesyndromen toe behoren. De meeste epilepsiesyndromen zijn complexe ziekten die veroorzaakt worden door zowel genetische als omgevingsfactoren (Berkovic et al. 1998). Er wordt gesuggereerd dat een genetische oorzaak belangijk is in ongeveer 40% van de epilepsiepatiënten. Recente genetische studies hebben aangetoond dat verschillende epilepsiesyndromen veroorzaakt worden door mutaties in ionenkanalen: mutaties in de nicotine acetylcholine receptor a4 en b2 subeenheid (CHRNA4 en CHRNB2) veroorzaken nachtelijke frontale kwab epilepsie (ADNFLE), de kalium kanalen KCNQ2 en KCNQ3 zijn gemuteerd in benigne neonatale familiale convulsies, mutaties in de a1, a2, b1 en b2 subeenheid van een voltage-gated natrium kanaal (SCN1A, SCN2A, SCN1B en SCN2B), de g2 subeenheid van een GABAA receptor (GABRG2) veroorzaken GEFS+ (gegeneraliseerde epilepsie met koortsconvulsies plus), en mutaties in GABRA1 veroorzaken JME (juveniele myoclone epilepsie). Hiernaast werden ook mutaties gevonden in het LGI1 (leucine-rich, glioma inactivated 1) gen in patiënten met partiële epilepsieën. In vitro studies van gemuteerde ionenkanalen laten toe nieuwe anti-epileptische medicatie te ontwikkelen. Dit is nodig omdat ondanks het feit dat de bestaande anti-epileptische medicijnen efficient zijn, er toch nog patiënten zijn die hierop niet reageren. Biochemische en morfologische veranderingen die het anders normale brein epiletisch maken (epileptogenese) blijven grotendeels onbekend. Inzicht in deze mechanismen kan leiden tot de ontwikkeling van therapieën die het brein beschermen tegen vormen van verworven epilepsieën zoals bijvoorbeeld na een hersentrauma. Belangrijk bij dit onderzoek zijn diermodellen gebaseerd op de verschillende epilepsiegenen. Moleculair genetische studies van epilepsiesyndromen hebben met succes verschillende loci en genen geïdentificeerd met behulp van koppelingsstudies in multiplex families en de analyse van kandidaatgenen gelegen in deze loci (Kaneko et al. 2002). Desalniettemin werden slechts in 10 genen mutaties gevonden die aanleiding geven tot epilepsie. Het is eveneens geweten dat gekende loci en genen slechts een klein deel uitmaken van alle genetisch bepaalde epilepsiesyndromen, hetgeen nogmaals de klinische en genetische heterogeniteit van deze groep van neurologische ziekten benadrukt. Dit wordt ondersteund door het feit dat wij recent 4 verschillende loci gevonden hebben, telkens in één familie. VIB DMG - Neurogenetica Peter De Jonghe Werking van het cerebellum en interactie met cortex : modellen en experimenten. Abstract: Werking van het cerebellum en interactie met cortex : modellen en experimenten. Theoretische neurobiologie en neuroengineering Erik De Schutter Reinoud Maex Analyse van neuroimmunologische interacties in de dunne darm tijdens intestinale schistosomiasis. Abstract: Analyse van neuroimmunologische interacties in de dunne darm tijdens intestinale schistosomiasis. Moleculaire beeldvorming, Pathologie, Radiotherapie & Oncologie (MIPRO) Eric Van Marck Exciteerbaarheid en connectiviteit van neurale circuits. Abstract: Dit project gebruikt de gecombineerde technische expertise van de drie onderzoeksgroepen om drie onderzoekstopics te bestuderen: het cerebellum, het enterisch zenuwstelsel en kaliumkanalen. Specifiek worden de indeling van neuronen in korrelcellaag, kaliumkanalen in Purkinjecellen en hun inhibitie van de diepe kernen onderzocht, alsook expressie van kaliumkanalen in viscerosensorische neuronen en veranderingen ervan onder invloed van inflammatorische mediatoren vrijgesteld door mestcellen en de expressie en functie van 5 nieuwe subeenheden van kaliumkanalen in de hersenen. Theoretische neurobiologie en neuroengineering Jean-Pierre Timmermans Erik De Schutter Dirk Snyders

20 Rol en mechanismen van proteïne-aggregatie in neurodegeneratieve ziektes. (APOPIS) Abstract: Neurodegeneratieve hersenziekten, waaronder de ziekte van Alzheimer, Parkinson en Huntington, en motorneuron- en prionziekte, vormen een zware budgettaire last voor sociale en gezondheidszorg in Europa. Tijdens het ziekteverloop gaan alle functies van het centrale zenuwstelsel progressief verloren en uiteindelijk sterven de patiënten in een staat van volledige afhankelijkheid. Een klein deel van de patiënten wordt verklaard door een eenvoudige genmutatie, maar over het algemeen is de onderliggende etiologie van de ziekten slecht gekend. Een gemeenschappelijk kenmerk van alle neurodegeneratieve ziekten is de depositie van abnormale proteïneaggregaten. Er is geen behandeling beschikbaar die de degeneratie van de neuronen kan stopzetten, voorkomen of omkeren. Het APOPIS project is ontworpen om de unieke informatie die voortvloeit uit de kennis van de humane genoomsequentie toe te passen om deze verwoestende ziekten beter te begrijpen en behandelingen te ontwikkelen. Door integratie van Europa's meest excellente wetenschapscentra voor klinisch onderzoek, humane genetica, celbiologie, genomica, proteomica en bioinformatica, heeft de VERUM-stichting een consortium verwezenlijkt om de betrokken genen te identificeren, hun biologische functies te onderzoeken, hun rol in de pathofysiologische processen te bepalen en nieuwe opportuniteiten te ontwikkelen voor vroege diagnose, behandeling en preventie. De benadering is gebaseerd op humane genetica en identificatie van risicogenen in modelorganismen die wildtype en mutante varianten van gekende ziektegenen expresseren. Het consortium voldoet aan de hoge eisen die dit project stelt: toponderzoek in functionele genomica van de menselijke gezondheid, samenbrengen van nationale onderzoeksprojecten en biotechnologische en farmaceutische bedrijven voor de ontwikkeling van diagnostische tools en nieuwe geneesmiddelen, en voorzien in opleiding en mobiliteit om de vaardigheden van jonge onderzoekers te verbeteren. Marc Cruts Samir Kumar-Singh Moleculair genetisch onderzoek van distale hereditaire motorische neuropathieën (distale HMN). Abstract: Distale hereditaire motorische neuropathieën (distale HMN) zijn klinisch en genetisch heterogeen. Acht verschillende loci voor autosomaal dominante en recessieve distale HMN zijn gekend, maar er werden tot nu toe slechts drie genen geïdentificeerd. In onze onderzoeksgroep werden er recent in distale HMN-II families missense mutaties gevonden in een nieuw gen. Het is momenteel niet gekend wat de relatieve bijdrage is van mutaties in deze genen. Daarom zullen we mutatieanalyse uitvoeren in families en geïsoleerde patiënten met een distaal HMN fenotype. Hierdoor kunnen we de relatieve frequentie van mutaties in deze genen bepalen in distale HMN en nieuwe mutaties in deze genen detecteren. Deze mutatieanalyse zal uitgebreid worden naar andere fenotypes, in het bijzonder hereditaire motorische en sensorische neuropathieën (HMSN-II), waardoor we eveneens kunnen nagaan of mutaties in deze genen gecorreleerd zijn met een specifiek fenotype of dat deze genen eerder betrokken zijn in een breder ziektespectrum. Gezien we een directe associatie hebben aangetoond tussen het nieuwe gen en een motorische aandoening (distale HMN-II), zullen we nagaan of bepaalde genetische variaties bijdragen tot andere motorische aandoeningen. We zullen nagaan of genetische variaties kunnen bijdragen tot het ziekteproces van amyotrofe lateraal sclerose (ALS) en deze het risico voor de ziekte kunnen wijzigen. Tenslotte bestaan er distale HMN families waarin nog geen mutaties werden teruggevonden en die ook geen koppeling vertonen met de gekende loci. Deze vertegenwoordigen dan nieuwe genetische entiteiten, waarvan de loci en de betrokken genen nog in kaart gebracht moeten worden. De kennis van deze genetische componenten is noodzakelijk om een volledig beeld te krijgen van de pathogene mechanismen die verantwoordelijk zijn voor distale HMN. VIB DMG - Perifere Neuropathieën Vincent Timmerman Ines Dierick Analyse van neuroimmunologische interacties in de dunne darm tijdens intestinale schistosomiasis. Abstract: Analyse van neuroimmunologische interacties in de dunne darm tijdens intestinale schistosomiasis. Laboratorium voor celbiologie en histologie Jean-Pierre Timmermans Eric Van Marck Werking van het cerebellum en interactie met cortex: modellen en experimenten. Abstract: Werking van het cerebellum en interactie met cortex: modellen en experimenten. Laboratorium voor celbiologie en histologie Jean-Pierre Timmermans Activatie en samenstelling van het NF-kB complex: betrokkenheid bij de inductie van chemokine expressie in de inflammatoire myopathieën Abstract: De expressie van chemokines is essentiëel voor het inflammatoir proces en dus belangrijk voor de immunopathogenese van de inflammatoire myopathieën. Chemokine productie wordt gereguleerd door NF-kB. In dit project wordt de betrokkenheid van NF-kB expressie en compositie in verband gebracht met de immunologische mechanismen verantwoordelijk voor inflammatoir spierlijden. Vakgroep Inwendige ziekten Jan De Bleecker Het neuropsychologisch functioneren van kinderen met een chirurgisch gecorrigeerde hartafwijking Abstract: Gezien de technische vooruitgang binnen de pediatrische hartchirurgie, richt onderzoek zich steeds meer op de invloed van hartafwijkingen en/of medische risicofactoren op de ontwikkeling van het kind. We bestuderen binnen dit onderzoek het cognitieve profiel van hartpatiëntjes, en zoeken naar een mogelijke relatie met pre-, peri-, en/of postoperatieve variabelen. Bedoeling is het aanreiken van