RUIMTELIJKE ONDERBOUWING SCHUILSTAL LEIDSEVAARTWEG HEEMSTEDE

Transcriptie

1 RUIMTELIJKE ONDERBOUWING SCHUILSTAL LEIDSEVAARTWEG HEEMSTEDE 25 juli 2017 ir. E.M. Keller, Atelier Elizabeth Keller i.s.m. drs. R. van Beek, Atelier Stadslandschap

2 RUIMTELIJKE ONDERBOUWING SCHUILSTAL LEIDSEVAARTWEG HEEMSTEDE Omschrijving casus De B.V. W. van Zadel is ca. 25 jaar geleden gestopt met het kweken van en de handel in bloembollen. Sindsdien is het grootste gedeelte weidegebied geworden t.b.v. hobbymatig gehouden paarden. Het veranderde gebruik van de grond heeft te maken met de hoge waterstand in het gebied, waardoor de gronden niet langer geschikt zijn voor het telen van bloembollen. De kleinschalige paardenhouderij, met gesloten kringloop (mest) en biologisch beheer, voorziet de begrazing van 3 ha door ca. 7 paarden/pony s en voorziet in zowel een maatschappelijke behoefte als een bijdrage aan het beheer van het open karakter van het landschap. De initiatiefnemer heeft het voornemen om de activiteiten in de toekomst voort te zetten. Vanuit deze wens, komt de behoefte voort een stallingsaccommodatie van ca. 350 m2 op te richten voor de paarden die voldoet aan de huidige standaarden op het gebied van dierenwelzijn. Op de gronden waar de beoogde stallingsaccommodatie is geprojecteerd, ontbreekt thans een bouwvlak dat het vervangen en uitbreiden van de bestaande, verouderde, stallen mogelijk maakt. Bestemmingsplan en omgevingsvergunning De gemeente Heemstede is voornemens het bestemmingsplan voor het landelijk gebied regulier te herzien en heeft als zodanig een ontwerp ter inzage gelegd met een inzagetermijn tot 26 april Op grond van het ontwerpbestemmingsplan Landgoederen en groene gebieden, eerste herziening worden de betreffende gronden voorzien van een agrarische bestemming. Op grond van de beoogde bestemming is een agrarisch bedrijf met een in hoofdzaak grondgebonden agrarische bedrijfsvoering, toegestaan. Het houden van paarden past binnen de bestemming. Het ontwerpbestemmingsplan is echter conserverend van aard, waardoor geen bouwvlak is opgenomen voor het stallen van paarden. De familie heeft daarom een verzoek ingediend tot het afwijken van het bestemmingsplan op grond van een te verlenen omgevingsvergunning om de bouw van de stallen mogelijk te maken. De gemeente Heemstede heeft de behandeling ter hand genomen en een positief ontwerpbesluit genomen. Vanuit de Provincie Noord-Holland is echter verzocht om een nadere ruimtelijke onderbouwing. Hieronder treft u de nadere ruimtelijke onderbouwing aan. Deze dient ter aanvulling van de aanvraag van de familie Van Zadel, en het ontwerpbesluit van de gemeente Heemstede. 2 / 8

3 Cultuurhistorische schets Het perceel aan de Leidsevaartweg heeft een lange historie als teeltgrond voor bloembollen en is als zodanig al lang verbonden aan de familie Van Zadel, van wie de nazaten tegenwoordig nog altijd de eigenaren zijn. Het streven naar een passende stallingsaccommodatie op het terrein, vindt deels plaats vanuit de oprechte wens het perceel ook in de toekomst op zodanige wijze te beheren dat de open uitstraling ervan en daarmee de bijdrage aan de openheid van de omringende strandvlakte gewaarborgd blijft. In het verleden heeft ongeveer op de plek van de huidige oude stallen een bollenschuur gestaan. Via een smalle waterloop was de schuur verbonden met de Leidsevaart. Deze waterloop is nog steeds aanwezig in het huidige landschap. Op historische kaarten is de plek van de voormalige bollenschuur in het landschap nog goed waar te nemen. De plek van de bollenschuur hield direct verband met de ligging de centrale positie op het perceel en de mogelijkheden om per bollenschuit de bloembollen over het water te kunnen afvoeren richting Leidsevaart. Overblijfselen van de oude bollenschuit op de locatie De positionering van de bollenschuur was daarmee nauw verbonden met het gebruik van de gronden die als typerend kunnen worden beschouwd voor het historisch gebruik van de strandvlakten van de binnenduinrand. De verdwenen bollenschuur was als zodanig aan te merken als onderdeel van de gebouwde expressie van een belangrijke cultuurhistorische waarde in het gebied, die de huidige uitstraling van het landschap mede heeft vormgegeven. 3 / 8

4 Leidraad Landschap en Cultuurhistorie De Provincie Noord-Holland heeft in 2010 de Leidraad Landschap en Cultuurhistorie vastgesteld, met als ondertitel ontwikkelen met ruimtelijke kwaliteit. De leidraad geeft heldere ontwerpuitgangspunten aan in combinatie met een aantal beleidslijnen. Hieronder wordt aangegeven op welke wijze de beoogde ontwikkeling van de paardenstallen past binnen de beleidslijnen van de leidraad: Beleidslijn Tijdsdiepte Door de paardenstallen te situeren op de plek van de voormalige bollenschuur, wordt een deel van de rijke cultuurhistorie van dit gebied weer zichtbaar gemaakt. De ontwikkeling draagt op deze wijze bij aan de gelaagdheid van het landschap. Het gebruik van de gronden als bollengrond is door de klimaatverandering niet meer mogelijk, maar het open houden van de gronden door middel van beheer door paarden in combinatie met een stal als referentie naar de oude bollenschuur, houdt het landschap op deze plek leesbaar en herkenbaar als onderdeel van het vroegere gebruik dat als typerend mag worden beschouwd voor de strandvlakten. situatie 1954 situatie 1984 huidige situatie met elzensingel nabij oorspronkelijke locatie bollenschuur 4 / 8

5 Beleidslijn Cultuurhistorische objecten De plaats van de stallen is gelegen langs het water en legt daarmee een belangrijke cultuurhistorische structuur bloot, namelijk de relatie tussen bollenteelt, opslag en gebruik van waterlopen als transportnetwerk. Door de stallen naast het water te situeren op het midden van het terrein, wordt de cultuurhistorische waarde van de waterloop verduidelijkt. De link tussen het historische gebruik van het water als onderdeel van een vertakt aan- en afvoernetwerk dat essentieel was voor de bollenteelt en het bewerken/beheren van de agrarische gronden wordt door de plannen van initiatiefnemer weer zichtbaar gemaakt. Door gebruik te maken van natuurlijke materialen zoals gepotdekseld hout, vindt een nadere inpassing plaats op het schaalniveau van de architectuur. huidige situatie met twee stallen verspreid op het terrein beoogde situatie met geclusterde enkele stal ingepast in elzensingel Op de volgende bladzijden treft u een schematische onderbouwing aan van de positionering van de nieuwe schuilstal. 5 / 8

6 hg 6 / 8

7 Beleidslijn Openheid Het beheer van de gronden heeft vanuit het verleden de openheid van het landschap gewaarborgd. De openheid van het landschap leidt tot interessante doorzichten vanaf de Leidsevaart en de spoorweg tot aan de beboste en verheven binnenduinrand. De zichtbaarheid van de binnenduinrand over de open lage strandvlakten vanaf de stadsrand is een sterk landschappelijk gegeven in Zuid- Kennemerland. Omdat bollenteelt op de vernatte gronden niet meer mogelijk is, wordt het beheer van het open van het landschap nu bereikt door het houden van paarden. De kleinschalige opzet van de paardenhouderij past goed in de schaal van het landschap en houdt het landschap voor een belangrijk deel in stand. Om het beheer van het open landschap ook in de toekomst veilig te stellen, is een voorziening voor het stallen van de paarden noodzakelijk. Zonder een adequate en diervriendelijke stallingsmogelijkheid is toekomstige beweiding erg twijfelachtig. Het wegvallen van de huidige wijze van landschapsbeheer in combinatie met de zeer beperkte bruikbaarheid van de natte gronden, zou tot gevolg kunnen hebben dat het terrein in de toekomst dichtgroeit, waardoor de openheid van de strandvlakte wordt aangetast. Omdat deze vorm van beheer zorgt voor het open houden van het landschap, doet de initiatiefnemer het verzoek om een stal te mogen realiseren. montagebeeld van ingepaste stal laat zien dat nieuwe schuilstal wegvalt tegen het bestaande groen 7 / 8

8 Afwegingen wel of niet clusteren bebouwing In de discussie over het positioneren van de bebouwing is het principe overwogen om de inloopstal te positioneren bij de huidige woonbebouwing, als ware het een erfconstructie. Hierover geven wij u het volgende mee ter overweging: - Het plaatsen van inloopstallen voor paarden bij bestaande woningen is problematisch vanwege de geur die paarden en mest verspreiden. Uiteraard kunnen de stallen theoretisch worden voorzien van afzuiginstallaties en andere technische oplossingen. Het uitgangspunt van de familie is echter het zoveel mogelijk op natuurlijke en biologische wijze beweiden van het gebied zonder technische hulpmiddelen, inclusief gesloten kringloop (mest). Hierdoor blijft het gebruik kleinschalig en worden andere verstoringen zoals geluidsoverlast van de installaties en paarden vermeden. - Het plaatsen van de inloopstallen aansluitend op de bestaande bebouwing heeft een clustering van bebouwing tot gevolg waardoor de rest van het terrein leeg blijft. De vraag is echter welk ruimtelijk beeld deze werkwijze tot gevolg heeft. In deze onderbouwing wordt betoogd dat het plaatsen van stallen op de plek van de oude bollenschuur het historisch gebruik van het landschap weer leesbaar maakt. Vanuit dat oogpunt is er geen sprake van verrommeling van het landschap, maar veel meer van reconstructie van het landschap. Het clusteren van de bebouwing zoals eerder geopperd zou vanuit die gedachte een onduidelijk ensemble opleveren waaruit het cultuurhistorisch gebruik van het landschap niet afleesbaar is. - Naast het cultuurhistorisch argument, vormt ook de bestaande groenstructuur een interessant ruimtelijk uitgangspunt voor het ontwerp. Door de schuur onderdeel te laten uitmaken van de bestaande groensingel, ontstaat er geen nieuw solitair element in het open landschap. De dekking van het groen zorgt voor een genuanceerde overgang van groen naar stallen langs het water. Hierdoor wordt het gebouw onderdeel van een inpassingsverhaal dat ook op het schaalniveau van het perceel wordt doorgevoerd. Conclusie De openheid op het betreffende perceel die karakteristiek is voor het landschap van de bollenteelt wordt in de huidige tijd gewaarborgd door begrazing door paarden. Deze vorm van beheer wordt uitgevoerd vanuit dezelfde centrale positie op het perceel, als in de tijd van de bollenteelt. Omdat het nieuwe beheer van de openheid hierom vraagt, vragen wij u om goedkeuring van een inloopstal met een historische centrale ligging op het perceel. Naast de keuze voor de centrale ligging, stellen wij voor de inloopstal tegen de bestaande groensingel te plaatsen. Hiermee wordt het beheer van de openheid gewaarborgd, evenals het dierenwelzijn. De ontwikkeling sluit aan bij de Leidraad Landschap en Cultuurhistorie en maakt oudere lagen van de historie van het landschap weer zichtbaar. Op basis van bovenstaande overwegingen rond nut en noodzaak van de aanvraag, vragen wij u in te stemmen met deze onderbouwing en uw goedkeuring te geven aan het ontwerpbesluit van de gemeente Heemstede voor het oprichten van de betreffende schuilstal. 8 / 8