Branche Kleine luchtvaart en tug-taken. Rapportage 2017

Transcriptie

1 Branche Kleine luchtvaart en tug-taken Rapportage 2017 Opsteller : Johannes Ponten Status : Definitief Datum : februari

2 Inhoud 1 Inleiding 3 Leeswijzer 3 2 Behaalde resultaat in Naleving Vliegtuigbewegingen Klachten 6 3 Reflectie en vooruitblik Samenvatting eerste meerjarenbrancheplan (2016) Bespreking gestelde doelen en resultaten Aanbevelingen voor planning

3 1 Inleiding Voor u ligt het jaarrapport 2017 Kleine luchtvaart en tug-taken. Deze rapportage komt in de plaats van het rapport dat tot en met 2016 jaarlijks in de vorm van een notitie aan Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland werd aangeboden. In 2016 is voor deze branche een meerjarig brancheplan opgesteld met een looptijd van vier jaar. Aan het eind van 2017 zijn de (meerjaren) doelstellingen en resultaten opnieuw tegen het licht gehouden. Naar aanleiding van die evaluatie is een vervolgversie van het meerjarig brancheplan vastgesteld (zie dms ). DCMR heeft van Gedeputeerde Staten de opdracht gekregen om de toezichts- en handhavingstaken in het kader van de Wet luchtvaart voor de provincie Zuid-Holland uit te voeren. De Kleine luchtvaart omvat in dit kader alle kleine luchthavens waarvoor Provinciale Staten bevoegd gezag zijn en door Gedeputeerde Staten verleende ontheffingen voor tijdelijk en uitzonderlijk gebruik (tug-ontheffing) in Zuid-Holland. Het beleid daarvoor is vastgelegd in de Beleidsregel landen op en opstijgen van terreinen anders dan van luchthavens 2013(Provinciaal blad 127, 2 juli 2013), in dit rapport aangehaald als Beleidsregel leo. Dit rapport is mede opgesteld in verband met de jaarlijkse rapportage aan Provinciale Staten op grond van artikel 8.55 Wet luchtvaart. Leeswijzer Hoofdstuk 2 geeft een overzicht van het kwantitatieve gebruik van de luchthavens en tugontheffingen, de controleresultaten en tot slot een inzicht in de ontwikkeling van de klachten. Hoofdstuk 3 begint met een weergave van de samenvatting zoals die ook is opgenomen in het eerste meerjarenbrancheplan van De daarin aangegeven doelen, focuspunten en gebruikte instrumenten worden met de resultaten in verband gebracht. Naar aanleiding daarvan volgt een omschrijving van de strategie voor

4 2 Behaalde resultaat in Naleving Tabel 1 aantal geconstateerde overtredingen en controles in 2017 Aantal gecontroleerde locaties Aantal deskcontroles 46 9 Aantal locaties met één of meer overtredingen 3 Totaal aantal overtredingen 4 Tijdens 3 van de 55 uitgevoerde controles zijn 4 overtredingen geconstateerd. Een overtreding betrof het meerdere malen niet vermelden van het kenmerk van de tug-ontheffing in de voormelding. In een ander geval ging het om het niet van te voren informeren van omwonenden. Een dwangsom is opgelegd aan zowel het betreffende luchtvaartbedrijf (de uitvoerder) als de ontheffinghouder naar aanleiding van het bewust overschrijden van het maximaal aantal toegestane vliegtuigbewegingen. Ten opzichte van het aantal gecontroleerde voorschriften is het aantal overtredingen, evenals in de voorgaande jaren, nog steeds laag te noemen. 2.2 Vliegtuigbewegingen Figuur 1 TUG-ontheffingen; vliegtuigbewegingen per jaar locatiegebonden ontheffing eenmalige ontheffing generieke ontheffing paramotor Toelichting: een vlucht bestaat uit twee vliegtuigbewegingen, namelijk een start en een landing. Op de paramotor na gaat het om helikopters. Het gebruik van de eenmalige ontheffing is ten opzichte van 2016 behoorlijk toegenomen met ruim 300 vliegtuigbewegingen. Verder is er geen sprake van significante trends. De kleine aantallen vliegtuigbewegingen met paramotors ten opzichte van 2014 en 2015 hebben te maken met de wetswijziging in juli 2015; sindsdien hoeven de paramotorvoetstarts niet meer aan GS te worden gemeld. 4

5 Tabel 2 Luchthavens; vliegtuigbewegingen per kwartaal Luchthaven Grenswaarde(n) Kwartaal Totaal 1 e 2 e 3 e 4 e Traumahelikopterplatforms LUMC, Leiden Ongelimiteerd MCH, Locatie Westeinde, Den Haag Ongelimiteerd Haga Ziekenhuis, Leyenburg, Den Haag Ongelimiteerd EMC, Rotterdam Ongelimiteerd* Luchthavenbesluit van het Loodswezen, Maasvlakte Luchthaven van Numansdorp (EHND) Overige helikopterluchthavens /jaar VB/jaar landbouwvliegtuig/ -helikopter of incidenteel (maatschappelijk) gebruik helikopter Grand Hotel Huis ter Duin, Noordwijk Trust International B.V., Dordrecht Europe Containers Terminals B.V., Maasvlakte - Schermvliegen met lier (ongelimiteerd) Max. 12 dagen/jaar (helikopter) Max. 200 VB/jaar en max. 6/dag (helikopter) Max. 20 VB/jaar (helikopter) dag 3 dg 2 dg 5 dg 11 dg (4 VB) (8 VB) (4 VB) (14 VB) (30 VB) Zweefvliegveld Langeveld Luchthaven voor zweefvliegtuigen Zweefvliegen met lier (ongelimiteerd) Luchthavens voor paramotors (gemotoriseerd schermvliegen) Luchthaven Liesveld Max. 100 VB/jaar Luchthaven Reeuwijk Max. 100 VB/jaar 14 6 Luchthaven Graafstroom Max. 100 VB/jaar Luchthaven Nieuwerbrug Max. 100 VB/jaar Luchthaven Voorhout (Teylingen) Tussen 1 juni en 31 oktober max. 100 VB/jaar Bovenstaande gegevens zijn opgesteld in verband met de jaarlijkse rapportage aan Provinciale Staten op grond van artikel 8.55 Wet luchtvaart. De grenswaarden zoals bedoeld onder artikel 5 van de luchthavenregelingen worden niet overschreden. Er zijn derhalve ook geen maatregelen op grond van de artikelen 8.45 en 8.46 van de Wet luchtvaart getroffen. Zie verder de opmerkingen bij onderstaande asterisk. 5

6 *Aan het aantal toegestane vliegtuigbewegingen in de Luchthavenregeling (LHR) van een luchthaven voor traumahelikopters is, vanwege het maatschappelijk relevante karakter, geen maximum gesteld. Bij het opstellen van de Luchthavenregeling en het vaststellen van de 56 db(a) L DEN -contour (geluidscontour) en de 10-6 risicocontour (contour t.a.v. externe veiligheid)is echter wel uitgegaan van een bepaald aantal vliegtuigbewegingen. Bij het vaststellen van de LHR van het EMC is uitgegaan van 350 vliegtuigbewegingen per jaar waarbij de betreffende contouren zich niet buiten de luchthaven uitstrekken en er dus volstaan kan worden met een LHR. Aangezien nu is vastgesteld dat het aantal vliegtuigbewegingen hoger uitvalt zal in samenspraak met het EMC bekeken worden of de nieuwe contouren aanleiding zijn om een procedure voor een Luchthavenbesluit (LHB) te starten. 2.3 Klachten Figuur 2 90 Aan tug-ontheffing gerelateerde klachten Klachten Ontheffingen Van de 78 klachten zijn er twee het gevolg van het gebruik van een paramotor-trike; alle overige klachten hebben betrekking op helikopters. Ten opzichte van voorgaande jaren is het aantal klachten aanzienlijk toegenomen. 6

7 Figuur 3 Aantal klachten toegeschreven per tug-ontheffing klachten per tug-ontheffing Uit bovenstaand figuur blijkt dat van de twaalf tug-ontheffingen die aanleiding zijn geweest voor ondervonden overlast, er drie ontheffingen (een kwart) verantwoordelijk zijn voor 73% van de klachten. Toelichting bij eerste kolom: 35 klachten n.a.v. gebruik Spoorlaan Den Haag Op zaterdag en zondag 26 en 27 augustus is gebruik gemaakt van de tug-ontheffing voor het uitvoeren van helikoptervluchten vanaf de Spoorlaan (Gavikavel, oksel Prins Clausplein). Het betrof een locatie-gebonden ontheffing waarbij er maximaal 24 starts en 24 landingen mogen worden uitgevoerd verdeeld over maximaal 24 dagen. Op zaterdag 26 augustus was er een aantal klachten binnengekomen, maar op zondag 27 augustus was er sprake van een klachtengolf (meer dan 15 klachten). De korte rondvluchten via Kijkduin (zie onderstaande afbeelding) op zaterdag én zondag speelden hierbij een grote rol. Verder mag niet onvermeld blijven dat er een aantal bewoners van een nabijgelegen wijk in de omgeving van het Prins Clausplein, zich heeft georganiseerd tegen het gebruik van het betreffende terrein en dat deze bewoners zodoende meer dan gemiddeld alert zijn op overvliegende helikopters. Nog een bijkomend aspect is dat op zondag 27 augustus het maximum aantal toegestane vliegbewegingen werd overschreden. Voor deze overtreding van de ontheffing hebben we zowel aan de ontheffinghouder als aan het luchtvaartbedrijf dat de vluchten heeft uitgevoerd, een dwangsom opgelegd. Voor deze locatie is inmiddels een Luchthavenregeling (LHR) afgegeven die in 2018 in werking zal treden. In de LHR zijn gebruiksbeperkingen opgenomen waardoor een bovengenoemd gebruik voortaan is uitgesloten ( maximaal 10 vliegtuigbewegingen per dag en geen recreatieve rondvluchten). 7

8 Afbeelding 1 Een gedeelte van de helikoptertracks naar Kijkduin en terug Toelichting bij tweede kolom: 12 klachten nabij Krimpen aan den IJssel Het leek een zeer geschikte locatie te zijn, maar de nabijheid van hoopspanningsmasten gecombineerd met de windrichting noopte de piloot om vliegend in een bepaalde richting eerst voldoende hoogte te winnen alvorens veilig af te kunnen buigen, waardoor de helikopter regelmatig bij de bebouwde kom uitkwam. Nadat dit met de piloot was afgestemd heeft hij hier rekening mee gehouden waarna de klachten vrij snel ophielden. Toelichting bij derde kolom: 10 klachten bij Tinte Tijdens het zomerfeest in Tinte zijn 10 klachten binnengekomen. Het betrof een eenmalige ontheffing voor maximaal 50 vluchten. De klachten waren afkomstig van bewoners waarvan de woningen zich buiten de invloedsfeer van de landingslocatie bevonden. Zij ondervonden overlast als gevolg van de regelmatig terugkerende helikopter. Er is geen aanschrijving verstuurd aangezien hiermee geen voorschrift van de ontheffing werd overtreden. Toelichting bij vierde kolom; 4 klachten bij Zoeterwoude Het betrof een eenmalige ontheffing en er zijn 50 vluchten uitgevoerd. De woningen van de klagers lagen binnen de invloedsfeer van de landingslocatie. Nadien bleek dat de omwonenden niet van te voren door de ontheffinghouder op de hoogte waren gesteld van de voorgenomen rondvluchten en de te verwachten overlast. Voor deze overtreding is de ontheffinghouder aangeschreven. 8

9 3 Reflectie en vooruitblik 3.1 Samenvatting eerste meerjarenbrancheplan (2016) De fysieke controle van de wettelijke luchtvaarttaken zal in 2017 op hoofdlijnen niet wezenlijk afwijken van die van de afgelopen jaren. Verder zullen de mogelijkheden van het controleren op afstand worden onderzocht en uitgewerkt. In de loop van de daarop volgende jaren zal worden toegewerkt naar een meer robuuste aanpak van de administratieve mogelijkheden. Naast een nauwere samenwerking met ILT zal in 2018 de werkwijze van de overige provincies worden geïnventariseerd en (zo nodig) worden geïmplementeerd. Jaren van uitvoering Aanpak op hoofdlijnen Uitvoering van fysieke controles Prioritering op basis van soort ontheffing en risicobedrijven Toewerken naar meer werken op afstand (inzage logboeken en journaals/vluchtregistratie luchtvaartbedrijven en radar ILT) Implementeren relevante aanpak en instrumenten overige provincies Eerste jaar van uitvoering 2017 Uitvoeren van fysieke controles Uitvoeren van administratieve controles Onderzoek radarcheck ILT Uitzoeken bevoegdheid inzien journaals en logboeken Wet luchtvaart Domein Transport Samenstelling branche Luchthavenregeling (LHR) (14) Luchthavenbesluit (LHB) (1) Éenmalige ontheffing - tug-taak - Locatiegebonden ontheffing - tug-taak - Generieke ontheffing - tug-taak - Doelstelling en strategie Visie Toezicht op adequaat niveau Geldende normen worden gehandhaafd (middels sanctiestrategie) Toewerken naar intensiever gebruik van administratieve tools Onderzoek aanpak overige provincies en implementatie van bruikbare aspecten Ontwikkelingen relevant voor branche volgen Strategie en controlemethoden De tijdelijke landingslocaties en relevante luchthavens in Zuid-Holland worden gecontroleerd door toepassing van onder meer de volgende instrumenten: 9

10 belangrijkste indicatoren voor effectiviteit Integrale controle 7 dagen/week controle (veel éénmalige en locatiegebonden ontheffingen worden op een zaterdag uitgevoerd) Deskcontrole aantal bewegingen (pilot) Deskcontrole trackanalyse Ranomos (bij klachten) Inzage logboeken en journaals (pilot) meer naleving minder klachten meer gevarieerde, risicogerichte controles uitgevoerd meer variatie van instrumenten toegepast verbeterde verantwoordelijkheid bedrijven Speerpunten en toetsingscriteria Toetsingskader dat van toepassing is; aanvullende randvoorwaarden Wet luchtvaart Beleidsregel landen op en opstijgen van terreinen anders dan van luchthavens Zuid-Holland 2013 (Beleidsregel leo) Dit brancheplan Interprovinciale afspraken Werkplan 2017 Provincie Zuid-Holland Nota VTH provincie Zuid-Holland APV (collegiale signaleringsplicht) Natuurbeschermingswet (collegiale signaleringsplicht) Speerpunten HH Beperken overlast omwonenden Gebruik juiste locatie Veiligheid Aanvullende wensen opdrachtgever Producten Fysieke producten Bezoekrapporten Rapportages Ranomosgegevens HH-brieven Ondertekend doordrukrapport (pilot) Monitoring, verslaglegging en rapportage Op basis van voorschriften ontheffing of artikelen Luchthavenregeling/Luchthavenbesluit Registratie in Rudis Registratie vliegtuigbewegingen in LuchTug Jaarrapport Handhaving Wet luchtvaart Rapportages resultaten pilots 10

11 3.2 Bespreking gestelde doelen en resultaten Uitvoering fysieke controles en werken op afstand Er zijn dit jaar 46 controles op locatie uitgevoerd. Ten aanzien van het uitgangspunt dat er ieder jaar minstens 40 controles plaatsvinden, is dit een goed resultaat. Daarnaast zijn er dit jaar meer deskcontroles uitgevoerd dan vorig jaar. Deze deskcontroles hebben voornamelijk plaatsgevonden op basis van het radartracksystem van Ranomos (tegenwoordig ook wel Casper genoemd). Het uitvoeren van analyses met Casper is enigszins arbeidsintensief maar biedt effectief resultaat. Het gebruik van logboeken e.d. van luchtvaartbedrijven en de (mogelijkheden van de) trackdatabase van ILT moet nog worden uitgewerkt. Dat geldt ook voor het inventariseren en vervolgens zo nodig toepassen van de aanpak van overige provincies. Prioritering op basis van soort ontheffing en risicobedrijven De beslissingen ten aanzien van op welke momenten waar is gecontroleerd (risico-gestuurd toezicht) hebben goed uitgepakt. Dat wil in dit geval zeggen dat er slechts in één geval een behoorlijk aantal klachten was als gevolg van het gebruik van een tug-ontheffing, waarbij niet ter plaatse is gecontroleerd. Overigens zou de betreffende ontheffing normaal gesproken wél ter plaatse zijn gecontroleerd, maar op de betreffende datum is er gekozen voor het controleren van de locatie in de oksel van het Prins Clausplein. Klachten Een van de speerpunten van het Meerjarenplan is het zoveel mogelijk beperken van overlast voor de omgeving. Ten opzichte van voorgaande jaren is het aantal klachten echter aanzienlijk toegenomen (zie figuur 2). Verondersteld kan worden dat het grotere aantal vliegtuigbewegingen (zie figuur 1) daar aan heeft bijgedragen. Wat hierin verder een rol speelt is dat het seizoen van het gebruik van eenmalige tugontheffingen (die doorgaans de meeste impact op de omgeving hebben) dit jaar eerder is begonnen én langer is doorgegaan. Een factor van belang is ook het succes van de PLUS -vluchten geweest; daarbij gaat het om 50 zeer korte vluchten die doorgaans strak om de bebouwde kom worden gevlogen met als gevolg dat de helikopter gedurende een groot deel van de dag binnen gehoorsafstand vliegt. De uitvoerder van dergelijke vluchten heeft desgevraagd aangegeven dat er met deze zeer korte vluchten minder uitwijkmogelijkheden zijn. Dit fenomeen wordt meegenomen tijdens de evaluatie van de Beleidsregel leo in 2018; op dit moment past dit gebruik nog binnen de normen van de Beleidsregel leo. Een klachtengolf als gevolg van het gebruik van Gavikavel zal vrijwel zeker niet meer plaatsvinden (zie bij toelichting onder figuur 3). In 2017 zijn er 4 bezwaarzaken ingediend en afgehandeld. Een dergelijk groot aantal ingediende bezwaarschriften is nog niet eerder voorgekomen. Uit analyse van de klachten kan de conclusie worden getrokken dat communicatie een cruciale rol speelt. Daarom zal in 2018 meer de nadruk worden gelegd op de naleving van het voorschrift waarin wordt aangegeven dat omwonenden vòòr het gebruik van de ontheffing over de mogelijke overlast moeten worden geïnformeerd door de houder van de betreffende tug-ontheffing. 3.3 Aanbevelingen voor planning 2018 De fysieke controle van de wettelijke luchtvaarttaken zal komend jaar op hoofdlijnen niet wezenlijk afwijken van die van de afgelopen jaren. Mede naar aanleiding van het grote aantal klachten in

12 zal in 2018 aan de ene kant nog meer worden ingezet op controles op afstand waarbij naast de route en de vlieghoogte ook nadrukkelijk zal worden gekeken naar het aantal vluchten, en aan de andere kant zal vooral worden gefocust op het daadwerkelijk en adequaat informeren van omwonenden wordt het jaar waarin nauwer contact zal worden gelegd met ILT voor het intensiveren van uitwisseling van expertise. Daarnaast zal de werkwijze van de overige provincies worden geïnventariseerd en (zo nodig) worden geïmplementeerd. Aanpak op hoofdlijnen tot 2020 Uitvoering van fysieke controles Prioritering op basis van soort ontheffing en risicobedrijven Toewerken naar meer werken op afstand (gebruik maken en verfijnen van radartracks Casper, inzage logboeken en journaals/vluchtregistratie luchtvaartbedrijven) Focus op informeren omwonenden tug-gebruik Implementeren relevante aanpak en instrumenten overige provincies Tweede jaar van 2018 uitvoering Uitvoeren van fysieke controles Uitvoeren van administratieve controles Inventarisatie mogelijkheden gebruik expertise ILT Uitzoeken bevoegdheid inzien journaals en logboeken Wet luchtvaart Inventarisatie werkwijze overige provincies 12