Rapport: Datum: 15 januari 2013 Versie: 1.2

Transcriptie

1 Spoorboekje Waterkwaliteit / KRW

2 pagina 2 van 19

3 Documentbeheer Wijzigingshistorie Datum Versie Auteur Wijziging P. Latour Spoorboekje 2012 als sjabloon gebruikt L. de Vree Uitwerking grondwater-datastromen P. Latour P. Latour Opmerkingen RAM verwerkt P. Latour Opmerkingen H.J. Lekkerkerk verwerkt P. Latour Opmerkingen CSN en MRE verwerkt P. Latour Review Datum Versie Reviewer Functie Wg Grondwater RAM-overleg H.J. Lekkerkerk Informatie-coördinator IHW Cluster MRE Controle en vrijgave Datum Versie Controleur Functie Boris Everwijn Programmamanager Literatuurbronnen 1. Werkprogramma Stroomgebiedbeheerplannen 2015, november Nationaal Kader, Handreiking bij de gebiedsprocessen voor de Kaderrichtlijn Water, november 2012 pagina 3 van 19

4 Inhoudsopgave 1. Inleiding Doel van het Spoorboekje Uitgangspunten Activiteiten Procedure Lopende ontwikkelingen Waterkwaliteitsportaal Instrumentarium Aquo-kit Herziening stoffenlijsten, nieuwe nationaal relevante en Europees prioritaire stoffen Actualisering ecologische maatlatten Protocol beoordeling grondwatertoestand Zwemwaterregister en zwemwater.nl Globaal Spoorboekje Waterkwaliteit / KRW Doorkijk naar Spoorboekje Toelichting per gegevensstroom in KRW monitoringprogramma oppervlaktewater KRW monitoringprogramma grondwater Voortgang KRW-maatregelenprogramma Landelijke enquête waterkwaliteit KRW-doelen Toestand KRW-waterlichamen (oppervlaktewater) Toestand KRW-waterlichamen (grondwater) Zwemwater enquête Inhoudsopgave pagina 4 van 19

5 1. Inleiding 1.1 Doel van het Spoorboekje Teneinde KRW-rapportages tijdig en met voldoende kwaliteit te kunnen leveren, is een goede planning van de informatievoorziening noodzakelijk. Evenals voorgaande jaren wordt daarvoor een zogeheten Spoorboekje opgesteld. Met het oog op stroomlijning en optimalisatie van de informatievoorziening in het waterbeheer is per 1 januari 2011 het Informatiehuis Water (IHW) opgericht, een samenwerkingsverband tussen Rijkswaterstaat, Het Waterschapshuis en IPO. De focus van IHW ligt in de eerste jaren op informatievoorziening ten behoeve van het thema waterkwaliteit / KRW. Het Spoorboekje waterkwaliteit / KRW wordt vanaf 2011 door IHW opgesteld. In dit Spoorboekje wordt gedetailleerd ingegaan op de planning en procedure voor de informatievoorziening in 2013, en is een globale planning opgenomen voor de jaren 2014 en Het Spoorboekje is een levend document: het wordt jaarlijks voor het daaropvolgende jaar gedetailleerd uitgewerkt en afhankelijk van lopende (beleids)ontwikkelingen aangepast Uitgangspunten Voor de levering van gegevens is de planning in het Werkprogramma Stroomgebiedbeheerplannen 2015 (versie LBOR juni 2011, aanpassing september 2011) leidend: 2013 Gebiedsprocessen 2 e kw 2014 Actualisatie factsheets 4e kw 2014 Vaststellen ontwerpplannen (actualisatie huidige toestand is facultatief) 4 e kw 2014 Actualisatie Besluit monitoring Medio 2015 Actualisatie huidige toestand in vast te stellen waterplannen 22 dec Vaststellen Stroomgebiedbeheerplannen maart 2016 SGBP naar EC / Brussel Hoewel hieraan geen wettelijke verplichting ten grondslag ligt, wordt in het Werkprogramma SGBP aanvullend aan de waterbeheerders gevraagd om ieder jaar op 1 maart zoveel mogelijk de actuele gegevens van de watertoestand aan te leveren. Voor de chemische stoffen zijn dit zo mogelijk gegevens van het voorgaande jaar, voor de biologie gaat het om gegevens van twee jaar terug. Deze informatie wordt gebruikt om vanaf 2013 factsheets zo actueel mogelijk te houden en voor beleidsvragen (zoals de beleidsindicatoren als onderdeel van de begroting, zie Jaarlijks op 1 april worden de geactualiseerde factsheets openbaar gemaakt via Activiteiten was een belangrijk jaar voor KRW-gegevensstromen. Eind 2012 moest de voortgang van de uitvoering van het KRW-maatregelenprogramma aan de EU gerapporteerd worden. En ter voorbereiding van de KRW-gebiedsprocessen heeft eind 2012 een omvangrijke actualisering van de KRW-gegevens van oppervlaktewater pagina 5 van 19

6 plaatsgevonden. Ook in 2013 zijn er veel ontwikkelingen die leiden tot of gebruik maken van gegevensstromen. Gegevensinwinning voor de actualisering van de grondwatertoestand in het voorjaar van 2013 is noodzakelijk om grondwateraspecten in de gebiedsprocessen mee te nemen. In 2013 gaan de KRW gebiedsprocessen van start. Gedurende dit proces is het voor beheerders van belang om telkens over de meest actuele informatie te beschikken. De meeste informatie die via het KRW-portaal wordt verzameld, kan in de factsheets overzichtelijk worden weergegeven. In 2013 spelen daarnaast de jaarlijks terugkerende rapportages, de (mogelijke) update van de KRWmonitoringprogramma s en de landelijke enquête waterkwaliteit. Jaarlijks terugkerende inwinning van gegevens en rapportages betreffen: De actualisering van de monitoringprogramma s (grondwater en oppervlaktewater). De inwinning van chemische monitoringgegevens (landelijke enquête waterkwaliteit). Voortgangsrapportage KRW-maatregelen (zowel rapportage voor Stuurgroep Water als voortgangsrapportage NWP, Water in Beeld) Procedure Aangezien het Spoorboekje een praktische uitwerking is van dat deel van het Werkprogramma Stroomgebiedbeheerplannen dat op de informatievoorziening betrekking heeft en geen politieke of beleidskeuzes bevat, hoeft dit document ook geen bestuurlijke goedkeuring te krijgen. Procedure totstandkoming Spoorboekje : 20 september 2012 bespreking in Landelijke Werkgroep Grondwater (alleen grondwateraspecten) 18 oktober 2012 bespreking in RAM (oppervlaktewateraspecten) 26 november 2012 bespreking in CSN 29 november 2012 vaststelling in cluster MRE 05 december 2012 bespreking (ter informatie/advies) in RAO-voorzittersoverleg pagina 6 van 19

7 2. Lopende ontwikkelingen 2.1 Waterkwaliteitsportaal Het huidige KRW-portaal en de onderliggende databases zijn niet toegerust voor een toekomstbestendige gestructureerde opslag van informatie en functionaliteit voor gegevensuitwisseling, -analyse en rapportage. Het huidige KRW portaal (en de bulkdatabase) zal vervangen worden. Het nieuwe portaal wordt gebruikersvriendelijker, de database krijgt meer structuur, het portaal wordt overzichtelijker en er komt ruimte voor nieuwe toepassingen en gebruikerswensen. Het nieuwe portaal heet Waterkwaliteitsportaal (WKP). IHW ontwikkelt het WKP in nauwe wisselwerking met de toekomstige gebruikers. Het portaal zal niet alleen worden ingezet voor de Kaderrichtlijn Water, maar het zal bovendien de centrale plek worden voor alle waterkwaliteitsgegevens voor oppervlaktewater en grondwater die in welke rapportage dan ook nodig zijn. Denk hierbij bijvoorbeeld ook aan bijdragen aan de atlas voor de leefomgeving, de rapportage voor landbouwspecifiek oppervlaktewater, rapportage van het Europees Milieu Agentschap over State of the environment en andere. Het WKP gaat tevens fungeren als de centrale plek voor ad-hoc vragen over waterkwaliteitsgegevens De eerste fase van het WKP biedt minimaal dezelfde functionaliteit als het KRW-portaal, met een verbeterde onderliggende databasestructuur, functionaliteit voor voortgangscontrole van gegevensstromen, en voor gezamenlijk werken aan teksten voor KRW-rapportages. Zodra de eerste fase van WKP geïntroduceerd zal worden, dient omzetting van de gegevens in het huidige KRW-portaal naar het Waterkwaliteitsportaal plaats te vinden. Het KRW-portaal zal dan gedurende een periode van ongeveer anderhalve maand niet toegankelijk zijn voor het vastleggen of wijzigen van gegevens. Hiermee zal rekening gehouden worden bij de planning van de datastromen (geen gegevens uitvraag met deadline in die periode). Implementatie van WKP en tijdelijke sluiting van het KRW-portaal worden tijdig met de gebruikers gecommuniceerd. Met het Waterkwaliteitsportaal wordt invulling gegeven aan het principe eenmalig inwinnen, meervoudig gebruiken van waterkwaliteitsdata. Het WKP biedt mogelijkheden om een aantal datastromen efficiënter in te richten. In dit Spoorboekje worden daarvoor een aantal voorstellen gedaan. 2.2 Instrumentarium Aquo-kit In april 2012 is de Aquo-kit 2.0, een web-based applicatie, beschikbaar gekomen voor beheerders om oppervlaktewater en grondwater te toetsen en beoordelen. In release 2.3 van eind 2012 is de gebruikersvriendelijkheid van de Aquo-kit verbeterd en versiebeheer van doelen mogelijk. Ook de nieuwe toetsings-/berekeningswijze en normen voor stikstof en fosfaat conform het Nationaal Kader, alsmede de voorstellen voor de nieuwe Richtlijn Prioritaire Stoffen en KRW-normen voor bestaande stoffen zijn in deze versie van Aquo kit opgenomen. Voor de toestandbeoordeling in voorjaar 2013 kan van deze versie van Aquo-kit gebruik gemaakt worden. Vanaf 2013 worden de mogelijkheden bezien om de functionaliteit verder uit te breiden met statistische functies en trendberekening. Voorlopig zal de ecologische beoordeling nog geschieden met Qbwat. Uiterlijk 1 april 2014 wordt een versie van de Aquo-kit opgeleverd voor de definitieve toestandsbeoordeling ten behoeve van het SGBP2015. pagina 7 van 19

8 2.3 Herziening stoffenlijsten, nieuwe nationaal relevante en Europees prioritaire stoffen In 2012 is in het kader van het project bestaande, nieuwe en vergeten stoffen gewerkt aan een herziening van de stoffenlijsten. Naast een voorstel om circa 70 stoffen uit de Ministeriële regeling te verwijderen, is door de projectgroep ook een viertal nieuw te meten specifiek verontreinigende stoffen vastgesteld, waarvoor opname in het Bkmw/MR wordt overwogen. Tevens wordt de in Europees verband herziene lijst van prioritaire stoffen naar verwachting in 2013 vastgesteld. De lijst omvat een aantal nieuwe stoffen en zal in het volgende Bkmw worden geïmplementeerd. Alvorens hiertoe te besluiten wordt aanbevolen eerst een landsdekkend beeld te verkrijgen via een verkennend screeningsonderzoek. Om het screeningsonderzoek naar de aanwezigheid van nieuwe nationaal relevante en Europees prioritaire stoffen in 2013 mogelijk te maken is door DGRW aan alle waterschappen en Rijkswaterstaat gevraagd aan dit onderzoek een bijdrage te leveren. Vanaf 2014 worden aldus vastgestelde probleemstoffen in de contracten met laboratoria en in de monitorprogramma s van de waterbeheerders opgenomen. De metingen conform de nieuwe lijst vinden in beginsel vanaf 2014, en uiterlijk vanaf 2015 plaats. 2.4 Actualisering ecologische maatlatten Naar aanleiding van de evaluatie van de KRW-maatlatten voor natuurlijke watertypen zijn de volgende aanpassingen in de maatlatten doorgevoerd: Aanpassingen voor de watertypen M30 en M31 (zwak brakke wateren en kleine brakke tot zoute wateren). Macrofyten: verduidelijken van de deelmaatlat begroeibaar areaal in alle watertypen en definiëren wat goed ontwikkelde emergente vegetatie is. Maatlat is minder gevoelig voor monitoringinspanning gemaakt. Fytobenthos: validatie voor de verschillende riviertypen. Vis: deelmaatlat leeftijdsopbouw (als lengte-samenstelling) is toegevoegd voor meren en rivieren. Maatlat is minder gevoelig voor monitoringinspanning gemaakt. Verbetering of aanvulling voor een beperkt aantal kwaliteitselementen voor wateren beheerd door het Rijk (b.v. angiospermen in kust- en overgangswateren en macrofauna in getijde rivieren). De aangepaste ecologische maatlatten zijn najaar 2012 beschikbaar gekomen. Vanaf 1 oktober 2012 is een hierop aangepaste versie van de (stand-alone) versie van de ecologische toets- en beoordelingssoftware (QBwat) beschikbaar gesteld aan de waterbeheerders. Met behulp van deze versie van QBwat worden in 2013 door beheerders toetsingen uitgevoerd ten opzichte van de (aangepaste) natuurlijke maatlatten. Aangepaste MEP/GEP-waarden (voor sterk veranderde en kunstmatige waterlichamen) zullen door beheerders als onderdeel van de gebiedsprocessen in 2013 afgeleid worden. Afhankelijk van de voortgang bij het afleiden van aangepaste MEP/GEPwaarden kan op zijn vroegst voorjaar 2013, maar meer waarschijnlijker pas later, de ecologische toestandsbeoordeling plaatsvinden met behulp van de aangepaste MEP/GEPwaarden. De nieuwe maatlatten zijn dus te gebruiken voor afspraken in de gebiedsprocessen voor de volgende planperiode. De huidige maatlatten blijven slechts van toepassing voor toetsing en verantwoording over de lopende planperiode tot 2015 (bepaling geen achteruitgang). pagina 8 van 19

9 2.5 Protocol beoordeling grondwatertoestand In de eerste generatie SGBP s ontbrak kennis voor sommige onderdelen van de beoordeling van grondwater. In die gevallen is gebruik gemaakt van expertkennis. Dit betrof met name een aantal aanvullende testen voor grondwaterkwaliteit en de kwantitatieve toestandsbepaling. Het protocol voor de toestandsbepaling van grondwaterlichamen wordt voor deze testen/onderdelen aangevuld. Het gewijzigde protocol voor de toetsing van de grondwaterlichamen is eind oktober 2012 door het Projectteam Water vastgesteld, en wordt via het Nationaal Kader door de Stuurgroep Water bekrachtigd. In de Aquo-kit 2012 (oplevering april 2012) is wel reeds een module voor de toetsing aan drempelwaarden (chemische toestandsbeschrijving) opgenomen. De resultaten van de overige grondwatertoetsen kunnen handmatig in de Aquo-kit 2012 worden ingevoerd. Indien noodzakelijk worden overige aanvullende testen, die in het protocol worden uitgewerkt, opgenomen in latere releases van Aquo-kit. Overigens wordt bij de aanpassing van het protocol een zo pragmatisch mogelijke benadering gevolgd, die aanvullende modules in Aquo-kit overbodig maakt (centrale motivatie voor deeltest reeds opgenomen in protocol, met mogelijkheid daar voor specifieke grondwaterlichamen gemotiveerd van af te wijken). In het KRW-portaal wordt grondwater op dezelfde wijze als oppervlaktewater geïntegreerd voor de doelen, maatregelen en belastingen. Er zijn nieuwe concept drempelwaarden beschikbaar. Deze worden in de toestandsbeoordeling over 2012 meegenomen. De nieuwe drempelwaarden worden opgenomen in het Nationaal Kader, welke door de Stuurgroep Water bekrachtigd is. De drempelwaarden worden uiterlijk 22 december 2015 in het Bkmw / Ministeriële regeling opgenomen. 2.6 Zwemwaterregister en zwemwater.nl In 2012 is het portaal en een daarbij horend zwemwaterregister ontwikkeld, bedoeld voor publieksinformatie en communicatie. Voorafgaand aan het badseizoen worden door beheerders de zwemwaterlocaties geactualiseerd in het register. Gedurende het badseizoen leveren beheerders waterkwaliteitsgegevens van tweewekelijkse zwemwatermetingen aan voor opname in het register. Met deze informatie uit het zwemwaterregister wordt na afloop van het badseizoen de EU-rapportage uitgevoerd. De functionaliteit daarvoor wordt naar verwachting voorjaar 2013 door IPO ontwikkeld. Hiermee worden de werkzaamheden voor rapporteren aan de EU aanzienlijk vereenvoudigd, aangezien de jaarlijkse zwemwaterenquête overbodig wordt. pagina 9 van 19

10 3. Globaal Spoorboekje Waterkwaliteit / KRW 2013 Kaderrichtlijn Water (Najaar 2012: Toetsen Aquo-kit op grondwaterlichaamniveau met stroomgebieden Schelde en Maas) Januari 2013: Aanleveren ongevalideerde grondwatermeetdata 2012 aan Dino/BRO 1 februari 2013: Aanleveren concept KRW-monitoringprogramma s 2013, indien gewijzigd. Zowel grond- als oppervlaktewater (via LGW resp. RAM). 1 maart 2013: Aanleveren definitieve KRW-monitoringprogramma s 2013 grond- en oppervlaktewater, indien gewijzigd. 1 maart 2013: Aanleveren informatie over Voortgang uitvoering KRW maatregelenprogramma maart 2013: Actualisering toestandsoordelen grond- en oppervlaktewater. Optioneel: actualisering overige gegevens factsheets indien gewijzigd: karakterschets, significante belastingen, status (natuurlijk, sterk veranderd of kunstmatig), fasering. 1 april 2013: De factsheets met toestandsoordelen van de toestand van de grond- en oppervlaktewaterwaterlichamen zijn beschikbaar voor de gebiedsprocessen in samenhang met de actualisatie van de gegevenstoestand. 2 e kwartaal 2013: Aanleveren gevalideerde grondwatermeetdata 2012 aan Dino/BRO 1 november 2013: Nieuwe en vergeten stoffen, en indien mogelijk tevens prioritaire stoffen op basis van concept-lijst, opgenomen in contracten monitoring 2014 van waterbeheerders. Overige waterkwaliteitsrapportages 15 april 2013: vastleggen monitoringplan door beheerders in zwemwaterregister, rapportage zwemwaterlocaties aan EU 1 juni 2013: Chemische monitoring gegevens voor de landelijke enquête waterkwaliteit op basis van gegevens al beschikbaar. 1 november 2013: uiterste datum voor opslaan zwemwaterkwaliteitsgegevens afgelopen badseizoen in zwemwaterregister 15 december 2013: Upload zwemwaterkwaliteitsbeoordelingen via EIONET aan EU (xls in vast EU-format) Een uitgebreide beschrijving van de gegevensstromen in 2013 is opgenomen in paragraaf 5. pagina 10 van 19

11 4. Doorkijk naar Spoorboekje februari 2014: Aanleveren concept KRW-monitoringprogramma s oppervlaktewater 2014, indien gewijzigd, en waarin nieuwe en vergeten stoffen zijn opgenomen. 1 maart 2014: Aanleveren definitieve KRW-monitoringprogramma s 2014 oppervlaktewater, indien gewijzigd, en waarin tevens nieuwe en vergeten stoffen zijn opgenomen. 1 maart 2014: Aanleveren informatie over Voortgang uitvoering KRW maatregelenprogramma juni 2014: Chemische en biologische monitoring gegevens voor de landelijke enquête waterkwaliteit op basis van gegevens al beschikbaar. Op basis daarvan actualisering gegevens toestand KRW-oppervlaktewaterlichamen (chemie T-1 en ecologie T-2) en KRW grondwaterlichamen (chemie) voor zover nieuwe meetgegevens beschikbaar. 1 april 2014: Oplevering Aquo-kit 2014 ten behoeve van SGBP (instructiebijeenkomsten nog te organiseren). 1 okt 2014: Aanleveren definitieve doelen voor concept-sgbp , indien gewijzigd. 1 november 2014: prioritaire stoffen op basis van nulmeting in 2014 opnemen in contracten monitoring 2015 van waterbeheerders. 22 december 2014: Definitieve factsheets met actuele oordelen per KRWwaterlichaam vastgesteld voor inspraak / concept-sgbp Aandachtspunten (nader uit te werken voor Spoorboekje ): Na implementatie van het Waterkwaliteitsportaal ligt het uit efficiëncyoverwegingen in de rede om gegevensstromen voor de landelijke enquête waterkwaliteit en actualisering van de KRW-toestandsbeschrijvingen te integreren. Dit impliceert dat er keuze gemakt dient te worden welke deadline voor deze geïntegreerde gegevensstroom geldt (momenteel 1 maart voor KRWtoestandsbeschrijvingen, 1 juni voor Landelijke Enquête Waterkwaliteit). Indien het wenselijk is zoveel mogelijk gebruik te maken van het meest recente meetjaar (T-1), ook voor biologie, is een deadline van 1 juni realistisch. Indien 1 maart als ijkpunt wordt gekozen zal er rekening mee gehouden moeten worden dat dan de biologische en mogelijk ook de chemische data slechts van meetjaar T-2 beschikbaar zullen zijn. De KRW-toestandsbeoordelingen in 2014 worden onder andere opgenomen in het concept SGBP2015. Toestandsoordelen voor het concept SGBP2015 dienen een oordeel over een planperiode te betreffen. In overleg met het RAM wordt uitgewerkt of hiervoor een vaste periode (2009 t/m 2015) of een flexibele periode tot negen jaren met daarbinnen minstens drie biologische meetjaren (nodig voor betrouwbare berekening van een periodeoordeel) gehanteerd wordt februari 2015: Aanleveren concept KRW-monitoringprogramma s 2015, indien gewijzigd, waarin tevens nieuwe prioritaire stoffen zijn opgenomen. 1 maart 2015: Aanleveren definitieve KRW-monitoringprogramma s 2015, indien gewijzigd waarin tevens nieuwe prioritaire stoffen zijn opgenomen. 1 maart 2015: Aanleveren informatie over Voortgang uitvoering KRW maatregelenprogramma juni 2015: Definitieve gegevens toestand KRW-oppervlaktewaterlichamen aanleveren (chemie en ecologie) voor SGBP pagina 11 van 19

12 1 juni 2015: Definitieve gegevens toestand KRW-grondwaterlichamen aanleveren (chemie en kwantiteit) voor SGBP juni 2015: Aanleveren definitieve doelen voor SGBP , indien gewijzigd. 1 juni 2015: Toetsing op geen achteruitgang van meest recente monitoringsgegevens beoordeeld met behulp van doelstellingen uit SGBP en oude ecologische maatlatten (uit 2009), voor zover gewijzigd. 1 juli 2015: Definitieve factsheets met actuele oordelen per KRW-waterlichaam ten behoeve van SGBP (en de rapportage daarvan in maart 2016 naar Brussel). 22 december 2015: Vaststelling factsheets / SGBP pagina 12 van 19

13 5. Toelichting per gegevensstroom in KRW monitoringprogramma oppervlaktewater Wat KRW monitoringprogramma oppervlaktewater 2013 Door wie Oppervlaktewaterbeheerders, waterschappen en RWS Voor wie CSN/DG-RW Besluit Afgesproken in NWO cluster MRE dat de programma s jaarlijks bijgesteld kunnen worden Gebruikt voor KRW Stroomgebiedbeheerplannen Jaarlijkse Rapportage aan de EC (alleen bij wijzigingen) Vastlegging in Ministerieel Besluit Basis voor de KRW toestand bepaling (voorjaar 2013, met Aquo-kit) Hoe rapporteren 2013 (eenmalig): rechtstreeks in Aquokit (volgens instructie) Vanaf 2014: invoer in het Waterkwaliteitsportaal Procedure: - november 2012 verzoek IHW aan beheerders via RAM om wijzigingen door te geven - 1 feb 2013 concept aanpassingen monitoringprogramma in Aquo-kit (actie beheerders) - 14 feb 2013 collegiale toets (actie RWS Waterdienst) - 1 maart 2013 upload definitief programma (actie beheerders) maart omzetting naar EC-formats en rapportage aan EC / upload in WISE (actie RWS-Waterdienst) - maart/april omzetting gegevens van gewijzigde monitoringprogramma s naar monitoringfactsheets onder de Ministeriële regeling (actie RWS-Waterdienst i.o.v. ministerie I&M) NB1 Tot op heden is het Europese WISE-systeem er niet op ingericht om beperkte aanpassingen in het monitoringprogramma te kunnen rapporteren. De omzetting naar EC formats en upload in WISE komt in 2013 mogelijk te vervallen. NB2 Geautomatiseerde omzetting van de gewijzigde monitoringprogramma s in het KRW-portaal naar monitoringfactsheets onder de MR (zie is nieuwe, gewenste functionaliteit die in het Waterkwaliteitsportaal wordt ontwikkeld. Dit komt evenwel pas na juni 2013 beschikbaar. Na realisatie van deze functionaliteit kan de opsteller van de MR (ministerie I&M) deze omzetting zelf uitvoeren. 5.2 KRW monitoringprogramma grondwater Wat Door wie Voor wie Besluit KRW monitoringprogramma grondwater 2013, zoals vastgelegd in BRO (Basisregistratie Ondergrond, TNO) Grondwaterbeheerders, provincies CSN/DG-RW Afgesproken in cluster MRE dat de programma s jaarlijks pagina 13 van 19

14 bijgesteld kunnen worden Gebruikt voor KRW Stroomgebiedbeheerplannen Jaarlijkse Rapportage aan de EC (alleen bij wijzigingen) Vastlegging in Ministerieel Besluit Basis voor de KRW toestand bepaling Hoe rapporteren Methode afgelopen jaren: Excel export uit Access database wordt rondgestuurd voor wijzigingen, die daarna weer in de database geïmporteerd worden Gewenste methode: aanleveren aan BRO, format n.t.b. Toelichting: Op dit moment is nog geen procedure voor het wijzigen/aanpassen van de monitoringprogramma s grondwater beschikbaar. In overleg met TNO wordt gewerkt aan een gewenste methode en bijbehorende faciliteiten om de monitoringprogramma s vast te leggen/aan te passen. Procedure: - november 2012: verzoek IHW/TNO aan beheerders via LWG om wijzigingen door te geven - 1 feb 2013: aanlevering concept aanpassingen monitoringprogramma aan BRO (actie grondwaterbeheerders) - 17 feb 2013: collegiale toets (actie n.t.b. in opdracht van DG-RW) - 1 maart: aanleveren van definitief programma aan BRO (actie grondwaterbeheerders) maart 2013: upload vanuit BRO naar KRW-Portaal en vanuit KRW-Portaal omzetting naar EC-formats en rapportage aan EC / upload in WISE (actie RWS- Waterdienst) - maart/april 2013: omzetting gegevens van gewijzigde monitoringprogramma s naar monitoringfactsheets onder de Ministeriële regeling (actie RWS-Waterdienst i.o.v. ministerie I&M) NB1 Tot op heden is het Europese WISE-systeem er niet op ingericht om beperkte aanpassingen in het monitoringprogramma te kunnen rapporteren. De omzetting naar EC formats en upload in WISE komt in 2013 mogelijk te vervallen. NB2 Geautomatiseerde omzetting van de gewijzigde monitoringprogramma s in het KRW-portaal naar monitoringfactsheets onder de MR (zie is nieuwe, gewenste functionaliteit die in het Waterkwaliteitsportaal wordt ontwikkeld. Dit komt evenwel pas in juni 2013 beschikbaar. Na realisatie van deze functionaliteit kan de opsteller van de MR (ministerie I&M) deze omzetting zelf uitvoeren. 5.3 Voortgang KRW-maatregelenprogramma Wat Voortgang uitvoering KRW maatregelenprogramma 2013 Per maatregel per waterlichaam opgenomen in de SGBP maatregelen database 2009 Naam tabel in KRW-portaal: krw_maatregelen Door wie Waterschappen, provincies en RWS, gemeenten via waterschappen Voor wie CSN/DG-Ruimte en Water Besluit Afgesproken in LBOR verband pagina 14 van 19

15 Gebruikt voor Planherziening SGBP 2009 Rapportage voortgang maatregelen RBO s (april 2013) Rapportage aan 2 e Kamer voortgang NWP (mei 2013) Bovenstaande rapportages bevatten geaggregeerde informatie over de voortgang. Actualisering factsheets Hoe rapporteren Invullen status maatregel in KRW-portaal De wijze van invullen van het KRW-portaal is beschreven in een werkinstructie van IHW. Procedure: - Januari 2013 Verzoek aan RBO s om status (voortgang) maatregelen aan te leveren (actie IHW) - 1 maart 2013 Aanleveren voortgangsinformatie via aanpassing in KRWportaal (actie beheerders via RBO) - 1 mei 2013 Voortgangsrapportage voor RBO s over voortgang KRWmaatregelen (actie CSN) - 1 mei 2013 Verwerken voorgangsinformatie KRW-maatregelenprogramma in Water in Beeld (actie DG-RW) In 2012 bleek in een laat stadium dat voor de rapportage aan de EU ook informatie nodig was over gebruikmaking van EU-fondsen bij KRW-maatregelen. De indruk bestaat dat deze informatie slechts beperkt is ingevoerd door beheerders. Hoewel in 2013 geen rapportage over de voortgang van het maatregelenprogrammaa aan de EU nodig is, is het raadzaam deze informatievraag mee te nemen bij actualisering van de stand van zaken van het maatregelenprogramma. In situaties dat beheerders fasering van maatregelen willen motiveren met "financieringsproblemen", zal de EU waarschijnlijk letten op het niet gebruiken van wel beschikbare EU-fondsen. 5.4 Landelijke enquête waterkwaliteit Wat Door wie Voor wie Gebruikt voor Hoe rapporteren Procedure: Landelijke enquête waterkwaliteit, ruwe monitoringgegevens chemie: - prioritaire stoffen - specifieke verontreinigende stoffen - fysisch chemische parameters van diverse monitoringlocaties (KRW, regulier niet-krw, projectmonitoring) gegevens in UM-Aquo format Waterschappen en RWS DG-RW opdrachtgever Gegevens worden ook verstrekt aan anderen: PBL, provincies Afgesproken in het verleden in CIW verband, valt nu onder cluster MRE/NWO Voortgangsrapportage NWP (Water in Beeld) Waterbalans van PBL (2013) Bestrijdingsmiddelenatlas State of the Environment (EMA) OSPAR-rapportage vrachten naar zee Verschillende adhoc verzoeken Methode: Aanleveren van UM-Aquo files (csv) pagina 15 van 19

16 - 1 februari 2013 Brief aan beheerders om waterkwaliteitsgegevens te leveren b.v.k. middels UM-Aquo files (actie IHW) - 1 juni 2013 Deadline leveren waterkwaliteitsgegevens UM-Aquo format (actie waterschappen, RWS-Waterdienst) - 1 augustus 2013 Validatie en importeren gegevens in Waterkwaliteitsportaal, doorlevering data aan Centrum voor Milieukunde Leiden (CML) t.b.v. bestrijdingsmiddelenatlas (actie IHW) Vanwege uitfasering ibever en verdere implementatie Aquo i wordt in de komende Landelijke Enquête Waterkwaliteit alleen nog gegevenslevering in UM-Aquo format toegestaan. Desgewenst kan IHW middels een ibever UM Aquo converter behulpzaam zijn bij het omzetten van gegevens in het gewenste UM-Aquo format. Ook alle invoer voor Aquo-kit dient vanaf 2013 Aquo-conform te worden aangeleverd. Aandachtspunten Cluster MRE heeft ingestemd met het voorstel dat het IHW op verzoek van het Europees Milieu Agentschap (EMA) jaarlijks rond oktober de gevalideerde meetwaarden (m.b.t. waterkwaliteit) voor alle KRW-wateren zal verstrekken. IHW zal bij de uitvraag voor de landelijke enquête waterkwaliteit expliciet vermelden dat de KRW-gegevens die worden opgevraagd ook gebruikt worden voor doorlevering aan EMA. Er wordt door IHW gezocht naar een methode om de meetgegevens die leiden tot de oordelen vast te houden in de Aquo-kit en geschikt te maken voor publicatie richting EMA. 5.5 KRW-doelen Wat Door wie Voor wie Besluit Gebruikt voor Hoe rapporteren Doelen voor input gebiedsprocessen, indien gewijzigd Oppervlaktewaterbeheerders, waterschappen en RWS CSN/DG-Ruimte en Water Werkwijze in overleg met RAM ontwikkeld Gebiedsprocessen ter voorbereiding KRW Stroomgebiedbeheerplannen, actualisering ecologische toestandsbepaling Wijzigingen aanbrengen rechtstreeks in Aquo-kit In september zijn de aangepaste ecologische maatlatten beschikbaar gekomen; de software voor biologische toetsing, QBwat, is geheel herzien en vanaf 1 oktober 2012 beschikbaar. Op basis hiervan en een handreiking zullen beheerders aangepaste MEP/GEP-waarden in 2013 als onderdeel van de gebiedsprocesen afleiden. Mede met het oog op overgang van KRW-Portaal naar het Waterkwaliteitsportaal zullen gewijzigde doelen tot het moment van operationeel zijn van WKP niet langer via het KRW-portaal gewijzigd (kunnen) worden. In de tussentijd worden aanpassingen van doelen, waaronder aangepaste MEP/GEP waarden, in de Aquo-kit vastgelegd. De werkwijze en procedure daarvoor is voor eind 2012 door IHW in samenwerking met RAM uitgewerkt en gecommuniceerd. pagina 16 van 19

17 5.6 Toestand KRW-waterlichamen (oppervlaktewater) Wat Door wie Voor wie Besluit Gebruikt voor Hoe rapporteren Toestand gegevens KRW oppervlaktewaterwaterlichamen Oordeel en toetswaarde per kwaliteitselement/parameter per waterlichaam, Operationele en Toestand&Trend monitoring afzonderlijk en geïntegreerd TOMTTT tabellen uit SGBP database Oppervlaktewaterbeheerders: waterschappen, RWS CSN/DG-Ruimte en Water, beheerders Rapportage momenten afgesproken in KRW werkprogramma Factsheets april 2013, ter ondersteuning van gebiedsprocessen Toestand oppervlaktewaterlichamen Uploaden UMAquo-xml via KRW-portaal Xml is resultaat van QBwat versie 5.0 en de Aquo-kit versie 2.3 Procedure: - 1 januari 2013: Spoorboekje en instructie verspreiden onder beheerders met verzoek aan beheerders om toestand 2012 (chemie) en toestand 2011 (ecologie) te berekenen m.b.v. de meest actuele versie van de Aquo-kit en QBwat (actie CSN / IHW). - 1 maart 2013: Upload KRW-toestand oordeel (output Aquo-kit) via KRW-Portaal (actie waterschappen, RWS). - 1 april 2013: Openbaarmaking factsheets. In 2012 is voor het eerst in jaren door beheerders weer een actualisering van de toestandsgegevens uitgevoerd. Daarbij zijn een aantal procesmatige en technische problemen aan het licht gekomen. Bovendien waren de aangepaste ecologische maatlatten later dan voorzien beschikbaar, waardoor er geen gebruik van gemaakt kon worden bij die toestandsbeoordeling. De jaarlijkse actualisering van de KRW toestandsbeoordelingen krijgt hierdoor in 2013 meer gewicht, aangezien het resultaat hiervan (factsheets voorjaar 2013) naar verwachting een geschikter basis is voor de gebiedsprocessen dan de uitkomsten van de toestandsbeoordeling najaar Toestand KRW-waterlichamen (grondwater) Wat Door wie Voor wie Besluit Gebruikt voor Toestand gegevens KRW grondwaterlichamen Oordeel en toetswaarde per kwaliteitselement/parameter per waterlichaam, Operationele en Toestand&Trend monitoring afzonderlijk en geïntegreerd Grondwaterbeheerders: provincies CSN/DG-Ruimte en Water Rapportage momenten afgesproken in KRW werkprogramma Factsheets eind 2013, input voor gebiedsprocessen Optioneel: State of the Environment (SoE) rapportage Europees Milieu Agentschap pagina 17 van 19

18 Hoe rapporteren Toestand grondwaterlichamen Uploaden UMAquo-xml via het KRW-portaal Xml is resultaat van de grondwatermodule Aquo-kit 2013 (grondwaterkwaliteit). Overige toetsen grondwater rechtstreeks invoeren in KRW-portaal Procedure: - (najaar 2012: Grondwaterkwaliteitsgegevens worden door IHW i.s.m. TNO uit BRO gereed gemaakt voor toetsing door provincies. Verzoek aan provincies om chemische toestand o.b.v. meest recente meetjaar (2011 of eerder) te berekenen m.b.v. Aquo kit.) - Januari 2013: Aanleveren ongevalideerde grondwatermeetdata 2012 aan Dino/BRO (actie provincies) - 1 maart 2013: actualisering gegevens over de toestand van KRW-waterlichamen (chemie grondwater T-1), voor zover nieuwe meetgegevens beschikbaar - 1 april 2013: Openbaarmaking factsheets. - 1 april: validatie grondwatermeetdata (gezamenlijke actie provincies) - juli 2013: Upload concept KRW-toestand oordeel (output Aquo-kit) via Waterkwaliteitsportaal. Handmatige invoer overige grondwatertoetsen in de Aquokit (actie provincies) - 1 oktober 2013: Upload definitieve KRW-toestand oordeel via Waterkwaliteitsportaal (actie provincies) o.b.v. eventueel aangepaste doelen/drempelwaarden. 5.8 Zwemwater enquête Wat Door wie Voor wie Overzicht zwemwaterlocaties en kwaliteit zwemwater Locaties: provincies Kwaliteit: waterschappen en regionale diensten RWS DG-Ruimte en Water (opdrachtgever) Besluit Implementatiebesluit nieuwe zwemwaterrichtlijn, jaarlijkse brief badseizoen van ministerie I&M i.o.m. Projectgroep Zwemwater Gebruikt voor - EU-rapportage zwemwater - publieksvoorlichting Hoe rapporteren Zwemwaterlocaties: xml bestand in zwemwateregister Zwemwaterkwaliteit/-beoordelingen: xml bestand in zwemwaterregister Procedure: - eind maart 2013: verzoek aan provincies om lijst zwemwaterlocaties in zwemwateregister te actualiseren (actie RWS-Waterdienst) april 2013 (uiterlijk): rapportage zwemwaterlocaties aan EU (actie RWS- Waterdienst). - vanaf 1 november 2013: download zwemwaterkwaliteitsgegevens uit zwemwaterregister ten behoeve van toetsing en rapportage (actie RWS- Waterdienst) - 31 december 2013: Upload zwemwaterkwaliteitsbeoordelingen via EIONET aan EU (actie: RWS-Waterdienst) pagina 18 van 19

19 In 2012 is het portaal en een daarbij horend zwemwaterregister ontwikkeld, bedoeld voor publieksinformatie en communicatie. Gedurende het badseizoen leveren beheerders waterkwaliteitsgegevens van twee-wekelijkse zwemwatermetingen aan voor opname in het register. Met deze informatie uit het zwemwaterregister worden de burgers op de hoogte gehouden van de kwaliteit van het zwemwater en wordt na afloop van het badseizoen de EU-rapportage uitgevoerd. De functionaliteit daarvoor wordt voorjaar 2013 ontwikkeld. Een aparte gegevensvraag na afloop van het badseizoen wordt daarmee overbodig. De zwemwaterenquête, die elk jaar na afloop van het badseizoen aan de zwembeheerders werd verstuurd, komt door deze efficiënter werkwijze te vervallen. pagina 19 van 19